Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

78
Informatie voor belanghebbenden Energieakkoord Overzicht Energieakkoord Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie

Transcript of Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Page 1: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Informatie voor belanghebbenden

Energieakkoord

OverzichtEnergieakkoordDeze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie

Energieakkoord

Page 2: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Op weg naar een schone toekomst

Nederland heeft een grote stap gezet naar een schone toekomst. Op 6 september 2013 sloten ruim veertig partijen, waaronder de overheid, samen een Energieakkoord voor duurzame groei. De komende jaren gaan zij fors investeren in energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking. Het Energieakkoord is daarom niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de Nederlandse economie: het levert tienduizenden nieuwe banen op, verbetert het concurrentievermogen van de industrie en vergroot de export.

Onze energie moet betrouwbaar en betaalbaar blijven. Daarom maken we meer ruimte voor schone, hernieuwbare energie. Dat is energie die opgewekt is uit bijvoorbeeld zonlicht, wind of water – bronnen waar we steeds opnieuw uit kunnen putten.Een belangrijk voordeel van schone energie is dat we daarmee de uitstoot van CO2 (broeikasgas) en andere vervuilende stoffen drastisch verminderen. Daarmee leveren we – als klein land – onze bijdrage aan het oplossen van klimaatproblemen. We dragen eraan bij dat ook onze kinderen en kleinkinderen in gezondheid en welvaart op aarde kunnen leven.

De komende jaren nemen we belangrijke stappen in de ‘vergroening’ van onze energievoorziening. Het wordt bijvoorbeeld financieel en praktisch aantrekkelijk voor burgers om te investeren in energiebesparende maatregelen, zoals muurisolatie of dubbel glas. Ook meedoen aan coöperatieve initiatieven voor duurzame energieopwekking, bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens, levert financieel voordeel op.Woningcorporaties gaan ervoor zorgen dat hun huizen energiezuiniger worden. Industriële bedrijven gaan investeren in energie-efficiëntere productieprocessen, bijvoorbeeld door hergebruik van warmte. Bedrijven die goederen of mensen vervoeren, gaan steeds verder overschakelen op schone energie. De Nederlandse Clean Tech-industrie, die voortdurend nieuwe duurzame toepassingen ontwikkelt, gaat daarmee in binnen- en buitenland de boer op.

Op deze website vindt u alle informatie over het Energieakkoord voor duurzame groei en het volledige akkoord (pdf).

Het Energieakkoord is ondertekend door onder meer de overheid, werkgeversorganisaties, vakbonden, natuur- en milieuorganisaties, woningcorporaties, consumentenorganisaties en koepelorganisaties voor de industrie, de transportsector en de energiesector.

Visie

Energieakkoord

Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: OverzichtEnergieakkoord

Page 3: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Wie zaten aan tafel?

Deze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: OverzichtEnergieakkoordVisie

Energieakkoord

Page 4: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Energieke burgers Huisvestende organisa

ties

W

erkn

emer

s

Financiers

Ondernemers

Totaaloverzicht van belanghebbendenen onderliggende aspecten in het energieakkoord

Overzicht

Energieakkoord

OverzichtBelanghebbendenDeze PDF is aanklikbaar, klik op het betreffende onderdeel om door de PDF te navigeren: Visie

Energieakkoord

Page 5: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

En

ergi

eke

Huisvenstende

G

de omgeving

Industrie Commerci iserin

Mob

ilite

it &

tans

port

Werknemers Financiers

Ondernemers

bu

rger

s

organisaties

Energieke burgers

Werknemers

Financiers

Ondernemers

Huisvestende organisaties

• Wij financieren duurzame energieprojecten

• Ik reis naar werk

• Ik heb werk en goede vaardigheden

• Ik bespaar energie & geld in mijn woning

• Ik wek mijn eigen energie op

• Ik ben mobiel

• Wij commercialiseren en exporteren

• Wij hebben vaardig personeel

Energieconsumerend bedrijfsleven• Wij gebruiken energie

efficiënter • Wij gebruiken meer

duurzame energie • Wij transporteren

goederenEnergieproducerend bedrijfsleven• Wij investeren in

hernieuwbaar• Wij beheren het net

Overzicht belanghebbenden

Energieakkoord

 

Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp:

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

Terug naar visie

• Wij besparen energie in woningen

Page 6: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Steeds meer burgers zien het belang van energiebesparing en de overstap op schone energie uit bijvoorbeeld zon, wind of water.

Als ik als burger daaraan meedoe, profiteer ik van:• aantrekkelijke financiering en ontzorging bij energiebesparende maatregelen (ik bespaar energie & geld in mijn woning)• mijn eigen (voordelige) duurzame energie via deelname aan een burgercoöperatie (ik wek mijn eigen energie op)• meer gemak en voordeel als ik kies voor duurzaam reizen (ik ben mobiel)

De informatie over de bijdrage die ik kan leveren aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s: • Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen?• Visie/ambitie: wat willen de onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan?

Energieke burger

Intro en leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 7: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Energiebesparing voor milieu en portemonneeBurgers zijn verantwoordelijk voor een derde (32%) van het totale energiegebruik in Nederland ü Burgers kunnen dus een grote bijdrage leveren aan het verminderen van de CO2-uitstootü Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de portemonnee. Met energiebesparing kunnen burgers hun

woonlasten flink omlaag brengen WoningeigenarenEnergiebesparende maatregelen zijn voor woningeigenaren op dit moment niet aantrekkelijk genoeg, wantü Ze geven rompslomp en overlastü De terugverdientijd is vaak langü Het is lastig een lening te krijgen voor energiebesparende maatregelen

WoninghuurdersWoningisolatie is voor huurders op dit moment niet aantrekkelijk, want ü Investeringen in woningisolatie leveren geen lagere woonlasten op

Energieke burger

Ik bespaar energie & geld in mijn woning

Naar visie/ambitie Terug naar intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 8: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Visie/ambitie

Een energieneutrale toekomstü Aan de onderhandeltafel van het Energieakkoord is afgesproken dat alle burgers in 2050 in een energieneutraal huis wonen.

Dit betekent dat er per saldo geen CO2-uitstoot is. Dat kan door in bestaande woningen in woningisolatie te investeren en door steeds meer duurzame bronnen (bijvoorbeeld wind, zonlicht, water en aardwarmte) in te zetten voor elektriciteit en warmte

ü In 2030 heeft het gemiddelde koophuis het energielabel A Ter vergelijking: huizen die in 2013 worden gebouwd hebben minstens energielabel A++

 Woninghuurders ü De huizen van woningcorporaties hebben in 2020 gemiddeld energielabel Bü Het overgrote deel (80%) van woningen van particuliere verhuurders heeft in 2020 energielabel C

Energieke burger

Ik bespaar energie & geld in mijn woning

Naar maatregelen Terug naar urgentie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 9: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (1/2)

Woningeigenaren (1/3)Woningeigenaren worden zich bewust van de ‘energieprestatie’ van hun huisü Ik krijg in 2014 of 2015 een indicatief energielabel. Dat geeft aan hoe energiezuinig mijn huis is ü Ik kan mijn indicatieve energielabel laten certificeren. Daarmee kom ik in aanmerking voor aantrekkelijke financiering van

energiebesparende maatregelenü Ik word me meer bewust van het belang van energiebesparing door een landelijke voorlichtingscampagne (vanaf 2014) van

overheden, bedrijven en maatschappelijke organisatiesü Ik krijg vanaf 2014 een aanbod en informatie van leveranciers om oude apparaten te vervangenü Ik kan vanaf 2016 informatie over energiebesparing krijgen bij gemeenschappelijke energieloketten;

in sommige regio’s kan dit eerder

Woningeigenaren (2/3)Woningeigenaren worden ‘ontzorgd’ als ze energiebesparende maatregelen willen nemenü Ik krijg van dienstverleners zoals energieleveranciers, installatie-, bouw- en technologiebedrijven een totaalaanbod met alle

mogelijke diensten om energie te besparen. Die diensten kan ik vanaf 2014 in stappen betalen via mijn energierekeningü De dienstverleners geven garantie op het resultaat (de ‘energieprestatie’) van hun werkü Als de netbeheerder bij mij een slimme meter plaatst, krijg ik daarbij meteen een aanbieding van de netbeheerder en de

energieleverancier om kosten te besparen

Energieke burger

Ik bespaar energie & geld in mijn woning

Visie/ambitie Urgentie Intro/leeswijzer

Naar maatregelen (1/2) Terug naar visie/ambitie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 10: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Energieke burger

Ik bespaar energie & geld in mijn woning

Woningeigenaren (3/3)De financiering van energiebesparende maatregelen wordt voor woningeigenaren aantrekkelijker ü Ik kan al in 2013 goedkoop geld lenen via het Energiebesparingsfondsü In 2013 wordt de mogelijkheid onderzocht een lening te koppelen aan mijn woning in plaats van aan mij.

Als dat doorgaat, hoeft de looptijd van de lening geen belemmering te zijn als ik wil verhuizen

Leden van een Vereniging van Eigenaren (VvE)ü Naast de maatregelen voor woningeigenaren komt er medio 2014 aanvullend beleid voor mensen die lid zijn van een

Vereniging van Eigenaren (VvE). Dat is erop gericht om belemmeringen weg te nemen die VvE’s ervaren als ze energiebesparingsmaatregelen willen nemen

 Woninghuurders ü Woningcorporaties gaan hun woningen verbeteren, maar de kosten voor mij als huurder blijven gelijk of dalen.

Om dat te garanderen komt er een woonlastenwaarborgü Particuliere verhuurders beoordelen of zij onder dezelfde voorwaarden versneld woningen energiezuinig kunnen makenü Ik krijg vanaf 2014 een aanbod en informatie van leveranciers om mijn oude apparaten te vervangen

Energieke burger

Ik bespaar energie & geld in mijn woning

Maatregelen (2/2)Visie/ambitie Urgentie Intro/leeswijzer

Naar het volgende onderwerp: ik wek mijn eigen energie op Terug naar maatregelen (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 11: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Steeds meer burgers zien het belang van energiebesparing en de overstap op schone energie uit bijvoorbeeld zon, wind of water.

Als ik als burger daaraan meedoe, profiteer ik van:• aantrekkelijke financiering en ontzorging bij energiebesparende maatregelen (ik bespaar energie & geld in mijn woning)• mijn eigen (voordelige) duurzame energie via deelname aan een burgercoöperatie (ik wek mijn eigen energie op)• meer gemak en voordeel als ik kies voor duurzaam reizen (ik ben mobiel)

De informatie over de bijdrage die ik kan leveren aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s: • Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen?• Visie/ambitie: wat willen de onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan?

Energieke burger

Intro en leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 12: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Burgers willen zelfvoorzienend zijnSteeds meer burgers willen in hun eigen energiebehoefte voorzien. Voordelen daarvan zijn:ü minder energiekostenü meer betrokkenheid bij hun omgevingü minder belasting van het milieuü een energiesysteem dat minder afhankelijk is van het buitenland Decentrale energieopwekking (buiten de gevestigde leveranciers om) is best ingewikkeld:ü regels veranderen nogal eensü financieringsmogelijkheden zijn ingewikkeld en niet altijd aantrekkelijkü er is gebrek aan betrouwbare informatie ü het energienet is niet berekend op de hoge eisen die decentrale opwekking stelt

Energieke burger

Ik wek mijn eigen energie op

Naar visie/ambitie Terug naar het vorige onderwerp: Ik bespaar energie & geld in mijn woning

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 13: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenVisie/ambitie

Op naar energieneutraalü Partijen in het Energieakkoord streven naar een energieneutrale gebouwde omgeving in 2050. Dat wil zeggen dat gebouwen en woningen zo

min mogelijk energie gebruiken en alle nodige energie duurzaam opwekken ü In 2020 moeten 1 miljoen huishoudens en bedrijven voor een substantieel deel via duurzame decentrale energie in hun elektriciteitsvraag

voorzien Ruim baan voor burgerinitiatief In het Energieakkoord is vastgelegd dat het voor burgers aantrekkelijk moet worden om (eventueel in coöperatief verband) energie op te wekkenü Informatie moet betrouwbaar zijnü Financieringsmogelijkheden moeten aantrekkelijk zijnü Het elektriciteitsnet moet worden aangepast op meer decentrale opwekking

Energieke burger

Ik wek mijn eigen energie op

Naar maatregelen (1/2) Terug naar urgentie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 14: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (1/2)Urgentie Visie/ambitie

Burgers worden betrokken en ontzorgdü Mijn mening telt als er plannen zijn voor het plaatsen van windmolens bij mij in de buurt. Draagvlak bij burgers is nodig om

hiervoor een vergunning te krijgen ü Ik kan mede-eigenaar worden van windmolens, zodat ik mijn eigen stroom opwekü Ik krijg minder last van regels om zelf duurzame energie op te wekken, want de regels van de Omgevingswet worden eenvoudigerü Ik kan makkelijker een keuze maken uit het aanbod van decentrale duurzame energie omdat er vanaf medio 2014 een kwaliteits-

en certificeringsysteem isü Ik kan met buurtgenoten makkelijker gaan experimenteren met duurzame decentrale energie-initiatieven.

Daarvoor wordt de Gas- en Elektriciteitswet aangepast Woningeigenarenü Het wordt voor mij aantrekkelijk om samen met mijn VvE onze energie op te wekken. De eerste schijf van de energiebelasting

wordt verlaagd met 7,5 cent per kWhü Ik kan als woningeigenaar makkelijker een vergunning krijgen voor een warmte/koudeopslaginstallatie doordat er één instantie

komt die die vergunningen verleent

 

Energieke burger

Ik wek mijn eigen energie op

Naar maatregelen (2/2) Terug naar visie/ambitie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 15: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Energieke burger

Ik wek mijn eigen energie op

Maatregelen (2/2)Urgentie Visie/ambitie

Leden van energiecoöperatiesü Het wordt voor mij aantrekkelijk om samen met anderen in een coöperatie onze energie op te wekken. De eerste schijf van de

energiebelasting wordt verlaagd met 7,5 cent per kWhü Wij worden als coöperaties gestimuleerd om naast elektriciteitsopwekking ook warmte/koudeprojecten op te zettenü Het wordt voor ons makkelijker om aan crowdfunding te doen. De overheid neemt mogelijke belemmeringen weg

Naar het volgende onderwerp: ik ben mobiel Terug naar maatregelen (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 16: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Steeds meer burgers zien het belang van energiebesparing en de overstap op schone energie uit bijvoorbeeld zon, wind of water.

Als ik als burger daaraan meedoe, profiteer ik van:• aantrekkelijke financiering en ontzorging bij energiebesparende maatregelen (ik bespaar energie & geld in mijn woning)• mijn eigen (voordelige) duurzame energie via deelname aan een burgercoöperatie (ik wek mijn eigen energie op)• meer gemak en voordeel als ik kies voor duurzaam reizen (ik ben mobiel)

De informatie over de bijdrage die ik kan leveren aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s: • Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen?• Visie/ambitie: wat willen de onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan?

Energieke burger

Intro en leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 17: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Groeiende CO2-uitstootü Mobiliteit en transport zijn verantwoordelijk voor een kwart (24%) van de CO2-uitstoot van Nederland (2011) ü Die uitstoot is in de afgelopen twintig jaar flink gestegen. In 2011 waren emissies ruim een kwart hoger dan in 1990. Het verkeer zal

blijven toenemen, dus zijn duurzame alternatieven hard nodig Duurzame mobiliteit is niet aantrekkelijk genoegü Rijden zonder CO2 uit te stoten (al of niet per saldo) moet aantrekkelijker wordenü Belastingen op auto’s zijn vooral gericht op bezit, niet op gebruik. Daardoor geldt: wie een auto heeft, gebruikt hem zoveel mogelijk ü Het is niet aantrekkelijk genoeg om te kiezen voor fiets of openbaar vervoer in plaats van de auto Voertuigen zijn niet duurzaam genoegü Er zijn nog geen strenge Europese normen voor een schoon en zuinig wagenpark die er tegelijk voor zorgen dat de

concurrentieverhoudingen tussen landen niet in gevaar komenü De ontwikkeling van nieuwe technologieën – een onvoorspelbaar en continu proces – wordt te weinig gestimuleerd ü Het openbaar vervoer zorgt nog voor te veel CO2-uitstoot  Gebrek aan duidelijkheidü Overheidsbeleid is niet consistent. Daardoor wachten burgers en (OV-)bedrijven met investeringen in duurzame mobiliteit

Energieke burger

Ik ben mobiel

Naar visie/ambitie Terug naar het vorige onderwerp: Ik wek mijn eigen energie op

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 18: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenVisie/ambitie

Energieke burger

Ik ben mobiel

Minder uitstoot broeikasgassenü Primaire doel van de mobiliteits- en transportsector is om de uitstoot van broeikasgassen door de sector te reduceren ü In 2050 is de broeikasgasemissie met minimaal 60% gereduceerd t.o.v. 1990ü De transport- en mobiliteitssector levert een energiebesparingsbijdrage 15 à 20 PJ in 2020, uitgaande van tijdige realisatie van

voorgenomen Europese CO2-emissienormen voor personen- en bestelauto’sü De sector streeft naar vermindering van andere ongewenste (milieu)effecten

Zie staafdiagram hiernaast voor: Emissies mobiliteit en transport t.o.v. 1990 (NL, IPCC-definitie)

Naar maatregelen Terug naar urgentie

!17%

!60%

+26%%

Overeengekomen%doelstellingen%Effect%vastgesteld%beleid%(indica:e%PBL)%Daadwerkelijke%uitstoot%

+12%%+13%%

2011$ 2020$ 2030$ 2050$

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 19: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenMaatregelen

Duurzame vervoersmiddelenü Vanaf 2035 kunnen alle nieuw verkochte personenauto’s CO2-emissievrij rijdenü Als ik een ultrazuinige personenauto heb, krijg ik daar in ieder geval tot en met 2018 belastingvoordeel voorü Door meer aandacht voor duurzaamheid in de aanbestedingen van openbaar vervoer, zal ik in de toekomst veel vaker in een

duurzame bus, tram of trein zitten. Fietsen wordt ook aantrekkelijker

Betalen voor gebruikü Er komt onderzoek naar ‘betalen voor gebruik’ (in plaats van bezit) van voertuigen. De overheid zet deze kabinetsperiode geen

stappen; toekomstige politieke besluitvorming zal bepalen of het er daadwerkelijk van komt

Ruimtelijk beleidü Gemeenten en provincies nemen klimaatdoelen op in hun ruimtelijk beleid. Dat betekent bijvoorbeeld dat duurzaamheid een rol

speelt in het bepalen van woon- en werkplekken en de verbindingen daartussen

Energieke burger

Ik ben mobiel

Naar de volgende groep belanghebbenden: werknemers Terug naar visie/ambitie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 20: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

En

ergi

eke

Huisvenstende

G

de omgeving

Industrie Commerci iserin

Mob

ilite

it &

tans

port

Werknemers Financiers

Ondernemers

bu

rger

s

organisaties

Energieke burgers

Werknemers

Financiers

Ondernemers

Huisvestende organisaties

• Ik reis naar werk

• Ik heb werk en goede vaardigheden

• Ik bespaar energie & geld in mijn woning

• Ik wek mijn eigen energie op

• Ik ben mobiel

• Wij financieren duurzame energieprojecten

• Wij commercialiseren en exporteren

• Wij hebben vaardig personeel

Energieconsumerend bedrijfsleven• Wij gebruiken energie

efficiënter • Wij gebruiken meer

duurzame energie • Wij transporteren

goederenEnergieproducerend bedrijfsleven• Wij investeren in

hernieuwbaar• Wij beheren het net

Overzicht belanghebbenden

Energieakkoord

 

Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp:

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

Terug naar visie

• Wij besparen energie in woningen

Page 21: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Werknemers dragen de komende jaren bij aan het realiseren van de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei.

Wij doen dat als werknemers door:• duurzamer van en naar werk te reizen (ik reis naar werk)• te zorgen dat onze vaardigheden blijven passen bij de veranderende vraag van de arbeidsmarkt, met name in de bouw

(ik heb werk & goede vaardigheden)

De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s:• Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? • Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan?

Werknemers

Intro en leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 22: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Groeiende CO2-uitstootü Mobiliteit en transport zijn verantwoordelijk voor een kwart (24%) van de CO2-uitstoot van Nederland (2011)ü Die uitstoot is in de afgelopen twintig jaar flink gestegen. In 2011 waren emissies ruim een kwart hoger dan in 1990.

Het verkeer zal blijven toenemen, dus zijn duurzame alternatieven hard nodig  Duurzame keuzes moeten beloond wordenü Rijden zonder CO2 uit te stoten (al of niet per saldo) moet aantrekkelijker worden ü Overheidsbeleid moet consistent zijn en er moet duidelijkheid zijn over het aantal jaren dat zuinige auto’s fiscaal voordeel hebben.

Belastingen op auto’s zijn nu vooral gericht op bezit, niet op gebruik. Daardoor geldt: wie een auto heeft, gebruikt hem zoveel mogelijk  Voertuigen moeten duurzamerü Er zijn nog geen strenge Europese normen voor een schoon en zuinig wagenpark die er tegelijk voor zorgen dat de concurrentieverhoudingen

tussen landen niet in gevaar komenü Het openbaar vervoer zorgt nog voor te veel CO2-uitstoot; in aanbestedingen is te weinig aandacht voor duurzaamheid

Werknemers

Ik reis naar werk

Naar visie/ambitie Terug naar intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 23: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Minder uitstoot broeikasgassenü Primaire doel van de mobiliteits- en transportsector is om de uitstoot van broeikasgassen door de sector te reduceren ü In 2050 is de broeikasgasemissie met minimaal 60% gereduceerd t.o.v. 1990ü De transport- en mobiliteitssector levert een energiebesparingsbijdrage 15 à 20 PJ in 2020, uitgaande van tijdige realisatie van

voorgenomen Europese CO2-emissienormen voor personen- en bestelauto’sü De sector streeft naar vermindering van andere ongewenste (milieu)effecten

Zie staafdiagram hiernaast voor: Emissies mobiliteit en transport t.o.v. 1990 (NL, IPCC-definitie)

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Visie/ambitie

Werknemers

Ik reis naar werk

Naar maatregelen Terug naar urgentie

!17%

!60%

+26%%

Overeengekomen%doelstellingen%Effect%vastgesteld%beleid%(indica:e%PBL)%Daadwerkelijke%uitstoot%

+12%%+13%%

2011$ 2020$ 2030$ 2050$

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 24: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Maatregelen

Duurzame vervoersmiddelenü Vanaf 2035 kunnen alle nieuw verkochte personenauto’s CO2-emissievrij rijdenü Als ik een ultrazuinige personenauto heb, krijg ik daar in ieder geval tot en met 2018 belastingvoordeel voorü Door meer aandacht voor duurzaamheid in de aanbestedingen van openbaar vervoer, zal ik in de toekomst veel vaker in een duurzame bus,

tram of trein zitten. Fietsen wordt ook aantrekkelijker

Betalen voor gebruikü Er komt onderzoek naar ‘betalen voor gebruik’ (in plaats van bezit) voor voertuigen. De overheid zet deze kabinetsperiode geen stappen;

toekomstige politieke besluitvorming zal bepalen of het er daadwerkelijk van komt

Ruimtelijk beleidü Gemeenten en provincies nemen klimaatdoelen op in hun ruimtelijk beleid. Dat betekent bijvoorbeeld dat duurzaamheid een rol speelt in het

bepalen van woon- en werkplekken en de verbindingen daartussen

Mobiliteitsmanagement en brandstofbesparingü In 2014 start een fiscale pilot met mobiliteitsbudgetten. Daarmee worden forenzen en zakelijke reizigers gestimuleerd om niet, minder,

duurzamer en buiten de spits te reizen. Grote bedrijven maken plannen om binnen vijf jaar te zorgen voor 20 procent minder CO2-uitstoot in woon-werk en zakelijk verkeer. In 2015 zijn er 1 miljoen mobiliteitspassen in gebruik, in 2020 zijn er 100.000 deelauto’s met een gemiddeld zeer lage uitstoot

Werknemers

Ik reis naar werk

Naar het volgende onderwerp: ik heb werk & goede vaardigheden Terug naar visie/ambitie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 25: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Werknemers dragen de komende jaren bij aan het realiseren van de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei.

Wij doen dat als werknemers door:• duurzamer van en naar werk te reizen (ik reis naar werk)• te zorgen dat onze vaardigheden blijven passen bij de veranderende vraag van de arbeidsmarkt, met name in de bouw

(ik heb werk & goede vaardigheden)

De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s:• Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen onderhandelaars van het Energieakkoord bereiken en wanneer? • Maatregelen: wat is daarvoor afgesproken en wat merk ik daarvan?

Werknemers

Intro en leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 26: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Meer en andere banenDoor de maatregelen in het Energieakkoord verandert de behoefte aan werknemers en vaardigheden. Er komen nieuwe banen op het gebied van energiebesparing en schone energietechnologieën en –diensten. Tegelijk verdwijnen andere banen. Dat vraagt om goede afstemming tussen en binnen sectorenü Voorwaarden voor het realiseren van de ambities en kansen uit het Energieakkoord zijn:

ü goede in- en doorstroom op de arbeidsmarkt en adequate om- en bijscholingü grotere instroom in technische opleidingenü betere afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt op verschillende niveausü behoud van personeel (‘duurzame inzetbaarheid’)

ü Werknemers die hun baan verliezen moeten snel in nieuwe functies aan de slag kunnen (van werk naar werk-trajecten)

Werknemers

Ik heb werk & goede vaardigheden

Naar visie/ambitie Terug naar het vorige onderwerp: ik reis naar werk

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 27: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Visie/ambitie

Meer banenü Energiebesparing en schone technologie leveren werk op. De partijen van het Energieakkoord hebben de ambitie dat er

15.000 banen bij komen. ü De partijen willen ondernemers en investeerders stimuleren om te investeren in energiebesparing in de energie-intensieve

industrie. Dat zorgt ervoor dat deze industrie internationaal concurrerend blijft en haar werkgelegenheid houdt

Toppositieü De onderhandelende partijen hebben de ambitie vastgelegd dat Nederland in 2030 in de top-10 staat van de Mondiale

CleanTech ranking, een internationale ranglijst van landen die uitblinken in schone technologie.

Waardevolle technologieü De economische waarde van de schone energietechnologieketen moet in 2020 op zijn minst vier keer zoveel zijn als 2010

Een dynamische arbeidsmarktü Het Energieakkoord vraagt om een dynamische arbeidsmarkt, die inspeelt in op veranderende arbeidsbehoeften. De partijen

willen nieuwe en duurzame werkgelegenheid creëren en nieuwe marktkansen benutten. Met voortdurende scholing kunnen werknemers ervoor zorgen dat hun vaardigheden aansluiten bij de behoefte van de arbeidsmarkt

ü Er moeten voldoende, vooral technisch geschoolde, vaklieden beschikbaar zijn voor het werk op het gebied van energiebesparing en hernieuwbare energie

Naar maatregelen Terug naar urgentie

Werknemers

Ik heb werk & goede vaardigheden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 28: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Maatregelen

Meer werkü Er komen voor ons als werknemers de komende jaren meer banen, vooral in de bouw- en installatiesector en de toeleverende sectorenü Volgens berekeningen levert het Energieakkoord tussen 2014 en 2020 minstens 15.000 extra banen op

Nieuwe vaardighedenü Wij als werknemers krijgen kansen om ons te laten om- en bijscholen op het gebied van green skills, vaardigheden die nodig zijn in de schone

technologie en energiebesparing. Daarvoor wordt een proefproject opgezet, waarbij sectoren binnen een regio met elkaar verbonden worden. Voor eind 2013 worden nadere afspraken over dit proefproject gemaakt

ü De Topsector Energie zorgt er samen met werkgevers en werknemers in 2014 voor dat er meer zij-instromers komen. Werkenden en werkzoekenden worden snel bij- en omgeschoold zodat zij snel en effectief aan de slag kunnen in sectoren waar vacatures zijn

ü Er komt meer aandacht voor het belang voor kennis en vaardigheden op het gebied van energiebesparing en schone technologie. De Topsector Energie gaat ervoor pleiten dat deze onderwerpen een vaste plek krijgen in het beroepsonderwijs

ü Voor werknemers die hun baan in de energiesector of de energie-intensieve industrie kwijtraken, komen er ‘van-werk-naar-werk’-trajecten

Goede arbeidsverhoudingenü De energiesector, bouw- en installatiesector en de CleanTech-sector beloven zich in te zetten voor goede arbeidsverhoudingen,

arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden en de naleving van de cao en de sociale wetgevingü Ondernemingen verbinden zich aan de uitgangspunten voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen uit de OESO-richtlijnen voor

multinationale ondernemingen. Die richtlijnen gaan onder andere over mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie

Naar de volgende belanghebbenden: financiers Terug naar maatregelen (1/2)

Werknemers

Ik heb werk & goede vaardigheden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 29: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

En

ergi

eke

Huisvenstende

G

de omgeving

Industrie Commerci iserin

Mob

ilite

it &

tans

port

Werknemers Financiers

Ondernemers

bu

rger

s

organisaties

Energieke burgers

Werknemers

Financiers

Ondernemers

Huisvestende organisaties

• Ik reis naar werk

• Ik heb werk en goede vaardigheden

• Ik bespaar energie & geld in mijn woning

• Ik wek mijn eigen energie op

• Ik ben mobiel

• Wij commercialiseren en exporteren

• Wij hebben vaardig personeel

Energieconsumerend bedrijfsleven• Wij gebruiken energie

efficiënter • Wij gebruiken meer

duurzame energie • Wij transporteren

goederenEnergieproducerend bedrijfsleven• Wij investeren in

hernieuwbaar• Wij beheren het net

Overzicht belanghebbenden

Energieakkoord

 

Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp:

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers

• Wij financieren duurzame energieprojecten

Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

Terug naar visie

• Wij besparen energie in woningen

Page 30: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Naar visie / ambitie

Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Financiers

Intro en leeswijzer

Financiers als banken, participatiemaatschappijen en fondsen willen de komende jaren middelen beschikbaar stellen waarmee de afspraken uit het Energieakkoord voor duurzame groei waargemaakt kunnen worden.

Wij doen dat door:• een nieuwe financieringsconstructie die lange-termijnprojecten mogelijk maakt• gestandaardiseerde projecten te financieren• onze kennis over financiering te delen met de overheid• iets aantrekkelijker financiering kleinschaliger projecten  De informatie over onze bijdrage aan groene groei is verdeeld in twee thema’s: • Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Terug naar overzicht speerpunten

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 31: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Naar intro/leeswijzer Naar maatregelen

Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Visie/ambitie

Betere financieringsmogelijkhedenDe partijen die voor het Energieakkoord om tafel zaten, willen dat het makkelijker wordt om projecten voor duurzame energie te financieren

ü Meer standaardisatie kan marktinefficiënties wegnemen en transactiekosten verlagenü Het probleem van de herfinanciering van de exploitatie van grootschalige projecten voor duurzame energie moet

worden opgelost

Financiers

Wij financieren duurzame energieprojecten

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 32: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Maatregelen

Goede financiering, ook voor de lange termijnWij als financiers van duurzame energieprojecten willen de ambities uit het Energieakkoord financieren ü Wij krijgen gestandaardiseerde projecten ter financiering aangeboden. Dat maakt het voor ons makelijker en goedkoper om, via

een standaardcontract, projecten te financierenü Om de financiële standaardisatie verder te kunnen uitwerken delen wij onze technische, financiële en organisatorische kennis met

de Rijksoverheid in een Expertisecentrum Financiering.ü Bij langetermijnprojecten kunnen wij als banken, participatiemaatschappijen of fondsen projectfinanciering verzorgen bij de

opstart van projecten en na enige tijd onze kasstromen verkopen aan lange-termijnbeleggers. Hierdoor krijgen wij als banken ruimte op de balans

ü Wij als banken zetten samen met de overheid en Expertisecentrum Financiering opü Wij als banken, verzekeraars en pensioenfondsen werken dit plan voor transformatie naar kapitaalmarktfinanciering uit

met de Rijksoverheid. Het plan moet begin 2014 rond zijn

Financiers

Wij financieren duurzame energieprojecten

Naar vise/ambitie Naar de volgende belanghebbenden: ondernemers

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 33: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

En

ergi

eke

Huisvenstende

G

de omgeving

Industrie Commerci iserin

Mob

ilite

it &

tans

port

Werknemers Financiers

Ondernemers

bu

rger

s

organisaties

Energieke burgers

Werknemers

Financiers

Ondernemers

Huisvestende organisaties

• Ik reis naar werk

• Ik heb werk en goede vaardigheden

• Ik bespaar energie & geld in mijn woning

• Ik wek mijn eigen energie op

• Ik ben mobiel

• Wij financieren duurzame energieprojecten

• Wij commercialiseren en exporteren

• Wij hebben vaardig personeel

Energieconsumerend bedrijfsleven• Wij gebruiken energie

efficiënter • Wij gebruiken meer

duurzame energie • Wij transporteren

goederenEnergieproducerend bedrijfsleven• Wij investeren in

hernieuwbaar• Wij beheren het net

Overzicht belanghebbenden

Energieakkoord

 

Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp:

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

Terug naar visie

• Wij besparen energie in woningen

Page 34: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Naar urgentie

Nederlandse ondernemers spannen zich in om de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei te realiseren.

Wij doen dat door: • de ontwikkeling van schone technologie te versnellen en daarin een internationaal leidende positie in te nemen • het gebruik van schone technologie goedkoper en aantrekkelijker te maken (wij commercialiseren en exporteren)• de mogelijkheden voor export van innovaties beter te benutten (wij commercialiseren en exporteren)• te zorgen voor voldoende goed opgeleide professionals (wij hebben vaardig personeel)

De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s:• Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Ondernemers

Intro en leeswijzer

Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 35: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Naar intro/leeswijzer Naar visie/ambitie

Innovatie gaat te langzaamü Bij technologische innovaties gaat de doorstroming naar grootschalige demonstratie (prototypen) te langzaamü De Nederlandse afzetmarkt voor innovaties blijft achter; het is moeilijk om klanten te vinden voor nieuwe technologieën en hun

toepassingen (launching customers)ü In de schone energiesector is meer samenhang nodig; versnippering belemmert de verdere professionalisering van MKB-bedrijvenü De commercialisering van innovaties gaat te langzaam, onder meer door verouderde wet- en regelgeving

Innovatie is duurü Nieuwe technologieën zijn relatief duur ten opzichte van conventionele technologieënü Bedrijven laten kansen voor energiebesparing liggen door een gebrek aan samenwerking met (groen)banken en andere financiersü De financiering van zeer innovatieve projecten is kapitaalintensief en heeft grote risico’s

Export blijft achterü Nederlandse bedrijven zijn te weinig ketengericht; dat belemmert de export ü MKB-bedrijven hebben te weinig middelen voor het benutten van de exportpotentie

Ondernemers

Wij commercialiseren en exporteren

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 36: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Visie/ambitie

Terug naar urgentie Naar maatregelen

Verdere ontwikkeling van schone technologieü De Nederlandse schone-technologiesector (‘CleanTech’) staat in 2030 in de top-10 van de Mondiale CleanTech Ranking door uit te

blinken in smart solutions for sustainabilityü De economische waarde van de schone-energietechnologieketen in Nederland moet in 2020 vier keer zo groot zijn als in 2010ü Schone technologie is een speerpunt op weg naar een volledig duurzame energievoorziening in 2050 ü Voor slimme en duurzame oplossingen streven de partijen naar een coherente, robuuste en meerjarige inzet van overheden,

bedrijfsleven, financiers, kennisinstellingen, onderwijs en burgers. Dat maakt innoveren goedkoper en aantrekkelijker

Gebruik maken van exportkansenü Er komt een bloeiende thuismarkt stimuleren, die functioneert als etalage voor de export van innovaties

Sterke kanten benutten Nederland moet meer gebruik maken van zijn sterke kanten:ü Een open innovatieklimaatü Een aantal gebieden waar veel innovatieve CleanTech-bedrijven gevestigd zijn zijn (CleanTech-clusters)ü Een voorlopersrol op het gebied van Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemenü Veel aandacht voor goed ondernemerschap in opleidingen en bedrijvenü Een goede ligging, die een uitgangspunt biedt om binnen Europa een verdeelpunt van energie te worden (‘energiehub’)ü Een bodem die kansen biedt voor de opslag van gas en CO2 en de benutting van aardwarmte

Ondernemers

Wij commercialiseren en exporteren

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 37: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer

Terug naar visie/ambitie Naar maatregelen (2/2)

Wij hebben als ondernemers financiering ter beschikkingü Banken krijgen de mogelijkheid om kredieten na enige jaren aan pensioenfondsen, verzekeraars en andere beleggers over

te dragen. Dat maakt het voor banken makkelijker om ons als ondernemers projectkapitaal te verstrekkenü De overheid zet een deel van de gelden van de Stimuleringsregeling Duurzame Energievoorziening (SDE+) in voor financiering van

demonstratieprojecten. Deze projecten zorgen ervoor dat de kosten voor hernieuwbare energie lager worden en dat we dedoelstelling van 16 procent duurzame energie in 2023 kosteneffectief kunnen realiseren.

ü Daarnaast stelt de overheid geld beschikbaar voor demonstratieprojecten die gericht zijn op versnelde commercialisering voor deexport. Het budget voor deze projecten loopt op van € 25 mln in 2014 tot structureel € 50 mln vanaf 2017

ü De Topsector Energie levert suggesties aan voor het inzetten van de Energie-investeringsaftrek (EIA) voor innovaties Wij hebben een bloeiende thuismarkt, die etalage is voor de exportü De overheid zal binnen het programma Innovatie Inkoop Urgent een voorbeeldfunctie vervullen als launching costumer van schone

technologie. Daarvoor komen vanaf begin 2014 boegbeeldprojecten

Ondernemers

Wij commercialiseren en exporteren

Maatregelen (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 38: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer

Terug naar maatregelen (1/2) Naar het volgende onderwerp: wij hebben vaardig personeel

Maatregelen (2/2)

Wij positioneren Nederland als land van ‘smart solutions for sustainability’ ü Voor het einde van 2013 leggen relevante Topsectoren vast hoe Nederland zich internationaal op de kaart wil zetten met zijn

smart solutions for sustainability. Dat gebeurt in samenwerking met de Dutch Trade Board, grote bedrijven, relevante MKB-branches, greendeals en kennisinstellingen

Wij besteden zo min mogelijk tijd aan procedures in wet- en regelgevingü De overheid verbetert wet- en regelgeving zodat deze plaats biedt aan het creëren van experimenteerruimte, doel- in plaats van

middelvoorschriften, het wegnemen van structurele knelpunten en kennisdeling voor bedrijven en ondernemers

Wij kunnen in de Topsector Energie terecht bij één MKB-loketü Er komt bij de Topsector Energie één centraal MKB-loket in plaats van verschillende loketten per topsectorprogramma. Ook voor

bredere assistentie bij commercialiseringtaken (valorisatie) kunnen wij als MKB-ondernemers terecht bij dit loket

Ondernemers

Wij commercialiseren en exporteren

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 39: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Naar urgentie

Nederlandse ondernemers spannen zich in om de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei te realiseren.

Wij doen dat door: • de ontwikkeling van schone technologie te versnellen en daarin een internationaal leidende positie in te nemen • het gebruik van schone technologie goedkoper en aantrekkelijker te maken (wij commercialiseren en exporteren)• de mogelijkheden voor export van innovaties beter te benutten (wij commercialiseren en exporteren)• te zorgen voor voldoende goed opgeleide professionals (wij hebben vaardig personeel)

De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s:• Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Ondernemers

Intro en leeswijzer

Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 40: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Terug naar het vorige onderwerp: wij commercialiseren en exporteren Naar visie/ambitie

Meer en ander personeel gevraagdü De toenemende vraag naar diensten en technologieën op het gebied van schone energie en energiebesparing leidt

tot nieuwe banen. Op andere plaatsen zal de werkgelegenheid juist afnemen. Vraag en aanbod van werknemers en vaardigheden moeten op elkaar worden afgestemd. Dat vraagt om vernieuwing van het arbeidsmarktbeleid, bijvoorbeeld op het gebied van om- en bijscholing

ü Om kansen en ambities op het gebied van duurzame energie en duurzame groei te realiseren, is meer technisch personeel nodig en een continue afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Ook het behoud van personeel (‘duurzame inzetbaarheid’) is een belangrijke voorwaarde

Ondernemers

Wij hebben vaardig personeel

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 41: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenVisie/ambitie

Een dynamische arbeidsmarkt met voldoende personeelü Ondertekenaars van het Energieakkoord, streven naar een dynamische arbeidsmarkt, die inspeelt op veranderende

arbeidsbehoeften en mogelijkheden schept voor nieuwe en duurzame werkgelegenheid. Werknemers moeten zichvoortdurend kunnen bijscholen zodat ze blijven voldoen aan de eisen die de veranderende arbeidsmarkt stelt

ü Er moeten voldoende, vooral technisch geschoolde vaklieden zijn voor alle functies op het gebied vanenergiebesparing en hernieuwbare energie

Ondernemers

Wij hebben vaardig personeel

Terug naar urgentie Naar maatregelen (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 42: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie Maatregelen

Ondernemers

Wij hebben vaardig personeel

Maatregelen (1/2)

Wij hebben als ondernemers personeel met de juiste vaardighedenü Er komt een pilotproject voor om- en bijscholing van professionals en werkzoekenden op het gebied van green skills, vaardigheden

op het gebied van schone technologie en energiebesparing. Dit project verbindt verschillende sectoren binnen één regio metelkaar. Sociale partners, brancheverenigingen, betrokken instituten en fondsen werken deze afspraak nog in 2013 uit

ü De Topsector Energie, werkgevers, werknemers, onderwijs, overheid en andere relevante partners werven in 2014 meer zij-instromers voor banen op het gebied van energiebesparing en hernieuwbare energie. De nadruk ligt op relatief kortdurendevormen van scholing, zodat werkenden en werkzoekenden snel en effectief aan het werk kunnen in sectoren waar tekortendreigen

ü De Topsector Energie dringt er op aan in alle topsectoren kennis en vaardigheden op het terrein van energiebesparing en schonetechniek te intensiveren en als vast onderdeel van het reguliere beroepsonderwijs op te nemen

Wij zorgen voor goede arbeidsverhoudingenü De energiesector, bouw- en installatiesector en de CleanTech-sector beloven zich in te zetten voor goede arbeidsverhoudingen,

arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden en de naleving van de cao en de sociale wetgevingü Ondernemingen verbinden zich aan de uitgangspunten voor internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen uit de

OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. Die richtlijnen gaan onder andere over mensenrechten, kinderarbeid, milieuen corruptie

Terug naar visie/ambitie Naar maatregelen (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 43: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenMaatregelen

Terug naar maatregelen (1/2) Naar het volgende speerpunt binnen ondernemers: Energieconsumerend bedrijfsleven

Ondernemers

Wij hebben vaardig personeel

Maatregelen (2/2)

Wij bieden nieuwe vaardighedenü Wij als ondernemers geven personeel kansen om zich te laten om- en bijscholen op het gebied van green skills, vaardigheden die

nodig zijn in de schone technologie en energiebesparing. Daarvoor wordt een proefproject opgezet, waarbij sectoren binnen eenregio met elkaar verbonden worden. Voor eind 2013 worden nadere afspraken over dit proefproject gemaakt

ü De Topsector Energie zorgt er samen met werkgevers en werknemers in 2014 voor dat er meer zij-instromers komen. Werkendenen werkzoekenden worden snel bij- en omgeschoold zodat zij snel en effectief aan de slag kunnen in sectoren waar vacatures zijn

ü Er komt meer aandacht voor het belang voor kennis en vaardigheden op het gebied van energiebesparing en schone technologie.De Topsector Energie gaat ervoor pleiten dat deze onderwerpen een vaste plek krijgen in het beroepsonderwijs

ü Voor werknemers die hun baan in de energiesector of de energie-intensieve industrie kwijtraken, komen er ‘van-werk-naar-werk’-trajecten

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Intro/leeswijzer

Page 44: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Het Nederlandse bedrijfsleven zet alle zeilen bij om de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei te realiseren.

Wij doen dat door in onze bedrijven en bij ons transport:• energie efficiënter te gebruiken (wij gebruiken energie efficiënter)• meer duurzame energie te gebruiken, bijvoorbeeld uit wind, water en zon (wij gebruiken meer duurzame energie)• logistiek te verduurzamen (wij transporteren goederen)

Daarnaast lobbyen wij in Brussel voor een beter systeem voor Europese emissiehandel.

De informatie over onze bijdrage aan duurzame groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s: • Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Energieconsumerend bedrijfsleven

Intro en leeswijzer

Naar urgentie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Terug naar overzicht belanghebbenden

Page 45: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Verbetering energie-efficiëntie is hard nodigVerbetering van de energie-efficiëntie in de industriesector is de komende jaren hard nodig om klimaatdoelen te realiseren, de concurrentiepositie te versterken en werkgelegenheid te creërenü Belemmeringen op het gebied van financiering, kennis en organisatie moeten verholpen worden

Een sterker systeem voor Europese Emissiehandel (ETS)Emissiehandel is de handel in rechten om schadelijke stoffen uit te stoten (emissierechten). Het ETS-systeem stelt een plafond aan de uitstoot broeikasgassen van bedrijven die emissierechten mogen verhandelen. Nadelen van het huidige systeem zijn:ü Diverse landen en regio’s hebben eigen regels voor emissiehandel; een mondiaal vraagstuk vraagt om een integrale aanpakü De huidige Europese emissiehandel is te weinig stimulerend voor CO2-reductie. Mede door de economische crisis zijn er

teveel emissierechten uitgegeven waardoor de CO2-prijs laag is

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken energie efficiënter

Terug naar intro/leeswijzer Naar visie/ambitie (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 46: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Visie/ambitie (1/2)Urgentie MaatregelenIntro/leeswijzer

Terug naar urgentie Naar visie/ambitie (2/2)

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken energie efficiënter

Energie-efficiëntieDe industriële sector – inclusief de agrarische sector – legt in het Energieakkoord zijn ambities vast:ü Een internationaal leidende positie voor energie-intensieve bedrijven op het gebied van energie-efficiëntie ü Een verbetering van energie-efficiëntie draagt bij aan het totaal van 100 PetaJoule (PJ) dat Nederland in 2020 wil hebben bespaard ten

opzichte van bestaand beleidü Energie-intensieve bedrijven die onder het ETS vallen (MEE-bedrijven) maken afspraken om in 2020 een aanvullend potentieel van 9PJ

energiebesparing 2020 te realiserenü Een samenhangend stimuleringspakket dat aanzet tot investeringen en gedragsverandering, voortbouwend op convenanten die in 2008 en

2009 voor belangrijke economische sectoren zijn gesloten

Meer duurzame energieHet kabinet wil dat in 2023 16% van het energieverbruik komt uit hernieuwbare bronnen zoals zon, wind en water. Het bedrijfsleven werkt mee aan het realiseren van die ambitie. Belangrijke voorwaarden zijn:ü Zekerheid over het overheidsbeleidü Lagere kosten van hernieuwbare energie door steeds nieuwe innovatiesü Versterking van de Nederlandse concurrentiepositie voor ‘cleantech’ bedrijvenü Extra werkgelegenheid als gevolg van de investeringen

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 47: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Visie/ambitie (2/2)Urgentie MaatregelenIntro/leeswijzer

Terug naar visie/ambitie (1/2) Naar maatregelen (1/2)

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken energie efficiënter

Versterking van de Europese emissiehandelEen structurele verbetering van de Europese emissiehandel (ETS) moet per 2020 geïmplementeerd worden. Eisen voor het vernieuwd ETS zijn:ü Een effectieve volumeprikkel voor investeringen in CO2-reductie en CO2-efficiënte groeiü Bevorderen van goedkope CO2-reductieü Borging van de concurrentiepositie van de best presterende bedrijvenü Bevorderen van een uitrol van het ETS buiten Europa

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 48: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (1/3)Visie/ambitie

Terug naar visie/ambitie (2/2) Naar maatregelen (2/3)

Wij als bedrijfsleven besparen energie & geldü Wij bouwen voort op de bestaande sectorconvenanten (2008 en 2009) voor verbetering van energie-efficiëntieü Wij richten samen met de overheid een Expertisecentrum op voor energiebesparing. Dit centrum helpt bedrijven en financiers om de meest

effectieve maatregelen voor een verbetering van de energie-efficiëntie in kaart te brengenü Wij krijgen te maken met strengere handhaving van de Wet Milieubeheer. Daarin staat dat we energiebesparende maatregelen moeten

uitvoeren als we de kosten binnen vijf jaar terugverdienenü de overheid neemt een concrete en erkende maatregelentabel in de Wet Milieubeheer op. In deze maatregelentabel staat

beschreven welke maatregelen een terugverdientijd van maximaal vijf jaar hebbenü Wij kunnen vanaf 2014 vrijwillig deelnemen aan een proefproject Energie Prestatie Keuring (EPK), waarbij onze gebouwen een

periodieke energiekeuring krijgen. Bij positief resultaat wordt de EPK in 2016 ingevoerdü Wij maken een samenhangend plan van aanpak om restwarmte beter te benutten. Restwarmte is overtollige warmte van bedrijven die

niet wordt benut voor hergebruik ü De overheid zal ons geen nadere verplichtingen opleggen omtrent WKK-installaties (warmtekrachtkoppeling). Veel WKK-installaties

kunnen bij de huidige marktomstandigheden niet economisch opererenü Er komt onderzoek naar mogelijke financiering van energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van meer dan acht jaar.

Voor maatregelen met een kortere terugverdientijd bestaat al de Garantie Ondernemingsfinanciering (GO), die de risico’s voor bankenverkleint en dus de financieringsmogelijkheden vergroot

ü De Energie Investeringsaftrek (EIA) zal zoveel mogelijk worden gericht op investeringen in energiebesparing; via de EIA kunnen wijfiscaal voordelig investeren in energiezuinige technieken en duurzame energie

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken energie efficiënter

Urgentie Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 49: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken energie efficiënter

Maatregelen (2/3)Visie/ambitie Urgentie Intro/leeswijzer

Wij als MEE-bedrijven krijgen mogelijkheden voor maatwerkDe Meerjarenafspraak Energie-efficiëntie is een convenant tussen energie-intensieve bedrijven die deelnemen aan het Europese systeem voor emissiehandel ETS en de overheidü Het MEE-convenant wordt aangevuld met een raamwerk voor maatwerkafspraken tussen individuele bedrijven en de overheid.

Daarmee willen we ook rendabele energiebesparingsmaatregelen nemen met een terugverdientijd van meer dan vijf jaar. Zo verbeteren wij onze concurrentiepositie

ü Wij ontsluiten een aanvullend potentieel van 9 PJ energiebesparing in 2020ü Wij worden niet afgerekend op eventuele tegenvallende resultaten door het wegvallen van onrendabele warmtekrachtkoppeling (WKK)

Voor ons als MJA3-bedrijven bestaat adequate regelgeving Het MJA3-convenant is een Meerjarenafspraak over energie-efficiency tussen de overheid en bedrijven die niet deelnemen aan het Europese systeem voor emissiehandel ETSü Met het bestaande MJA-convenant en de Wet Milieubeheer is voor ons een adequaat regime van krachtü Wij maken een energie-efficiëntieplan en nemen maatregel met een terugverdientijd kleiner of gelijk aan vijf jaarü De introductie van een lijst met erkende energiebesparingsmaatregelen in de Wet Milieubeheer vergemakkelijkt de uitvoering van

de MJA-systematiek

Naar maatregelen (3/3) Terug naar maatregelen (1/3)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 50: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken energie efficiënter

Maatregelen (3/3)Visie/ambitie Urgentie Intro/leeswijzer

Wij tuinders verbeteren de energie-efficiëntie en verminderen CO2-uitstootü Wij zullen tot 2020 11 PJ extra aan energiebesparing realiseren ü Wij maken met de overheid nieuwe afspraken over de financiering en invulling van het programma ‘Kas als energiebron’. Dat

is een innovatie- en actieprogramma voor energiebesparing en minder CO2-uitstootü Wij gaan per 1 januari 2015 meer betalen als we de CO2-reductie niet halen, die we in 2012 met de overheid hebben

afgesproken. Dat geeft ons een effectieve prikkel voor energiebesparing en verduurzaming . Alle tuinders zullen aan dit CO2-sectorsysteem gaan deelnemen

ü Wij spreken voor 1 januari 2014 af hoe wij producten in de markt zetten die zijn geteeld met duurzame energie ofenergiebesparende concepten. Overheden zijn belangrijke eerste afnemers (launching customers)

Wij als industrie lobbyen voor versterking van de Europese emissiehandel (ETS)ü Wij zetten ons in voor een verbeterpakket van het systeem voor Europese emissiehandel (ETS) ü Wij lobbyen onder meer voor strengere eisen aan de maximale CO2-uitstoot door bedrijven die aan het ETS deelnemen zodat

de CO2-uitstoot voor de hele economie in 2050 80 tot 95% lager is dan in 1990. Tegelijkertijd wordt de positie vaninternationaal concurrerende bedrijven veilig gesteld

Terug naar maatregelen (2/3) Naar het volgende onderwerp: wij gebruiken meer duurzame energie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 51: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Het Nederlandse bedrijfsleven zet alle zeilen bij om de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei te realiseren.

Wij doen dat door in onze bedrijven en bij ons transport:• energie efficiënter te gebruiken (wij gebruiken energie efficiënter)• meer duurzame energie te gebruiken, bijvoorbeeld uit wind, water en zon (wij gebruiken meer duurzame energie)• logistiek te verduurzamen (wij transporteren goederen)

Daarnaast lobbyen wij in Brussel voor een beter systeem voor Europese emissiehandel.

De informatie over onze bijdrage aan duurzame groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s: • Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Energieconsumerend bedrijfsleven

Intro en leeswijzer

Naar urgentie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Terug naar overzicht belanghebbenden

Page 52: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Meer hernieuwbare energieOm uitputting van energiebronnen en hogere energierekeningen te voorkomen en de uitstoot van broeikasgassen te beperken,moet de industrie meer gebruik maken van energie die wordt gewonnen uit hernieuwbare bronnen, zoals wind, zon en water

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken meer duurzame energie

Terug naar het vorige onderwerp: wij gebruiken energie efficiënter Naar visie/ambitie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 53: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenVisie/ambitie

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken meer duurzame energie

Investeren in hernieuwbaarü Van alle energie die in Nederland gebruikt wordt, moet in 2020 14% hernieuwbaar zijn. In 2023 moet dat aandeel 16% zijn. De industriële

partijen die deelnemen aan het Energieakkoord willen bijdragen aan het realiseren van deze ambitiesü De industrie streeft naar investeringen die kosteneffectief zijn, nieuwe werkgelegenheid opleveren, innovaties uitlokken en bijdragen aan

versterking van de (internationale) concurrentiepositie van de sectorü De bijdrage die burgers en bedrijven via hun energierekening leveren aan de subsidieregeling voor duurzame energieprodcutie (SDE+) moet

substantieel omlaag. De SDE+-regeling stimuleert de productie van duurzame energie (elektriciteit, gas of warmte) door het prijsverschiltussen ‘grijze’ en groene stroom te vergoeden

ü Bij het gebruik van hernieuwbare grondstoffen hanteert de industrie als uitgangspunt de cascadering van biobased materialen, waarbijverduurzaming, energieproductie en duurzaam materialengebruik samen gaan. Cascadering wil zeggen dat als eerste de componenten met de hoogste toegevoegde waarde uit biomassa worden gehaald, voordat deze wordt bijgestookt. Hierdoor is het maatschappelijk rendementmaximaal

Terug naar urgentie Naar maatregelen

Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 54: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenMaatregelen

Wij als industrie investeren in hernieuwbaarü Er worden maatregelen genomen om de productie van hernieuwbare energie op te schalen. Zo zal er in 2023 een

energievermogen van 4450 MW (MegaWatt) uit wind op zee gerealiseerd zijn. Dat gebeurt gefaseerd, met steeds modernere techniek en steeds lagere kosten

ü Door de gefaseerde en innovatieve aanpak valt de bijdrage die burgers en bedrijven via hun energierekening betalen aan de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE+) substantieel lager uit dan in het Regeerakkoord werd berekend. Dat scheelt opgeteld naar verwachting circa 2,6 miljard euro tot 2020. Een deel van deze besparing wordt gebruikt voor andere maatregelen in dit Energieakkoord

ü Wij intensiveren de verduurzaming van het gebruik van energie als grondstof: er komen onder andere pilots om een impuls aan de toepassing van cascadering van biobased materialen te geven en de MJA3- en MEE-afspraken zullen de inzet van biobased material ondersteunen

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij gebruiken meer duurzame energie

Intro/leeswijzer

Terug naar visie/ambitie Naar het volgende onderwerp binnen energieconsumerend bedrijfsleven: wij transporteren goederen

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 55: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Het Nederlandse bedrijfsleven zet alle zeilen bij om de ambities uit het Energieakkoord voor duurzame groei te realiseren.

Wij doen dat door in onze bedrijven en bij ons transport:• energie efficiënter te gebruiken (wij gebruiken energie efficiënter)• meer duurzame energie te gebruiken, bijvoorbeeld uit wind, water en zon (wij gebruiken meer duurzame energie)• logistiek te verduurzamen (wij transporteren goederen)

Daarnaast lobbyen wij in Brussel voor een beter systeem voor Europese emissiehandel.

De informatie over onze bijdrage aan duurzame groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s: • Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? • Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?• Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Energieconsumerend bedrijfsleven

Intro en leeswijzer

Naar urgentie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Terug naar overzicht belanghebbenden

Page 56: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenUrgentie

Naar maatregelen

Groeiende uitstoot van broeikasgassen ü De sector mobiliteit en transport is verantwoordelijk voor een kwart (24%) van de CO2-uitstoot van Nederland (2011)ü Die uitstoot is de afgelopen 20 jaar flink gestegen: in 2011 was de uitstoot ruim een kwart hoger dan in 1990. Het volume van mobiliteit en

transport zal bovendien blijven toenemenü Er zijn meerdere manieren om de duurzaamheid van vervoer te meten. Dit maakt vergelijken moeilijk ü Ontwikkeling van nieuwe technologieën zijn onvoorspelbaar; dat maakt het lastig om afspraken voor de lange termijn te maken

Efficiënter vervoerü Financiële en organisatorische barrières om vervoersstromen te bundelen en verschillende vormen van transport te benutten, moeten

verdwijnen. Verladers moeten daar meer oog voor hebben Duurzamere voertuigenü Er zijn strengere Europese normen nodig om het wagenpark schoner en zuiniger te maken zonder concurrentieverhoudingen te verstorenü Stadsdistributie met duurzame voortuigen moet worden aangemoedigd

Duidelijkheidü Overheidsbeleid verandert te vaak. Voor investeringen is consistent beleid nodig

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij transporteren goederen

Intro/leeswijzer

Terug naar naar het vorige onderwerp binnen energieconsumerend bedrijfsleven: wij gebruiken meer duurzame energie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 57: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenVisie/ambitie

!17%

!60%

+26%%

Overeengekomen%doelstellingen%Effect%vastgesteld%beleid%(indica:e%PBL)%Daadwerkelijke%uitstoot%

+12%%+13%%

2011$ 2020$ 2030$ 2050$

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij transporteren goederen

Minder uitstoot broeikasgassenü Primaire doel van de mobiliteits- en transportsector is om de uitstoot van broeikasgassen door de sector te reduceren ü In 2050 is de broeikasgasemissie met minimaal 60% gereduceerd t.o.v. 1990ü De transport- en mobiliteitssector levert een energiebesparingsbijdrage 15 à 20 PJ in 2020, uitgaande van tijdige

realisatie van voorgenomen Europese CO2-emissienormen voor personen- en bestelauto’sü De sector streeft naar vermindering van andere ongewenste (milieu)effecten

Zie staafdiagram hiernaast voor: Emissies mobiliteit en transport t.o.v. 1990 (NL, IPCC-definitie)

Intro/leeswijzer

Terug naar urgentie Naar maatregelen

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 58: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (1/2)Urgentie Visie/ambitie

Wij als bedrijfsleven hebben een Groene Groeiagenda opgesteldOnze gezamenlijke agenda bevat langetermijnperspectieven en kortetermijnmaatregelen. Wij werken samen met andere partijen deze agenda uiterlijk in het tweede kwartaal van 2014 verder uit

Lange termijnü Duurzame brandstoffenmix. Wij ontwikkelen samen met andere partijen uiterlijk in het voorjaar van 2014 een visie op een duurzame

brandstoffenmix. Doel is een zo effectief en efficiënt mogelijke inzet van brandstoffenü Zero emissie. Wij willen in 2014 samen met de overheden een Green Deal sluiten over regionale pilots met CO2-emissievrije

stadsdistributie. In ieder geval in Rotterdam; daarnaast hebben Amsterdam, Eindhoven, Maastricht en Zutphen belangstellingü Betalen voor gebruik. Wij doen samen met andere private partijen onderzoek naar ‘betalen voor gebruik’ (in plaats van voor bezit) van

voertuigen. Het kabinet zet hiertoe in deze kabinetsperiode geen stappen; toekomstige politieke besluitvorming zal bepalen of er daadwerkelijk stappen richting ‘betalen voor gebruik’ worden gezet

ü Ruimtelijk beleid. Gemeenten en provincies verwerken klimaatdoelen en verduurzaming van mobiliteit in lokaal ruimtelijk beleid

Korte termijnü Strengere CO2-normen. Wij lobbyen gezamenlijk bij de EU voor aanscherping van CO2-normen, ook voor het goederenvervoerü Publiek-private marktvoorbereiding. Wij werken samen met de overheid aan een programma om business cases en producten te

ontwikkelen op het gebied van duurzame mobiliteit

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij transporteren goederen

Intro/leeswijzer

Terug naar visie/ambitie Naar maatregelen (1/2)

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 59: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (2/2)Urgentie Visie/ambitie

Korte termijn (vervolg van vorige pagina)ü Koploperschap nieuwe technologieën. Wij werken samen met de overheid aan Nederlands koploperschap in onder meer elektrisch

vervoer. Daarnaast komt er onderzoek naar andere marktkansen, onder andere op het gebied van biogas en LNG in de binnenvaart ü Brandstofbesparing. Er komt een campagne om het Nieuwe Rijden (wegverkeer) en het Nieuwe Draaien (scheepvaart) te stimulerenü Mobiliteitsmanagement. In 2014 start een pilot met mobiliteitsbudgetten gericht op duurzamere mobiliteitsgedrag van om forenzen en

zakelijke reizigers ü Efficiëntie logistiek. Vanuit de transportsector nemen we het initiatief om tot een meetsysteem te komen zodat de prestaties van

bedrijven op het gebied van duurzame logistiek vergeleken kan worden. Deze informatie vormt de basis voor CO2-reducerende maatregelenmaatregelen

Energieconsumerend bedrijfsleven

Wij transporteren goederen

Intro/leeswijzer

Terug naar maatregelen (1/2) Naar het volgende onderdeel: energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 60: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieproducerende bedrijven spelen een belangrijke rol in duurzame groei. Wij leggen daarom in het Energieakkoord voor duurzame groei vast dat we de komende jaren flink investeren in hernieuwbare energie. Dat is energie die wordt gewonnen uit bijvoorbeeld zon, wind of water.

Wij doen dat door: ü fors meer energie te winnen uit windmolens op zee en op land (wij investeren in hernieuwbaar) ü oude kolencentrales te sluitenü de bij- en meestook van biomassa in energiecentrales te beperken tot 25 PJ en de inzet van biomassa aan duurzaamheidscriteria te bindenü eigen energieopwekking door burgers en bedrijven makkelijker en goedkoper te makenü te investering in Smart Grids (wij beheren het net)

Daarnaast lobbyen wij in Brussel voor een beter systeem voor Europese emissiehandel.

De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s:ü Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen?ü Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?ü Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Intro en leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 61: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Terug naar intro/leeswijzer Naar visie/ambitie

Hernieuwbare energieü Om uitputting van energiebronnen te voorkomen en de uitstoot van broeikasgassen te beperken moet de komende

jaren meer duurzame energie worden gebruiktü De vooral niet-financiële belemmeringen die daarvoor nog bestaan, moeten worden weggenomen

Een sterker systeem voor Europese Emissiehandel (ETS)Emissiehandel is de handel in rechten om schadelijke stoffen uit te stoten (emissierechten). Het ETS-systeem stelt een plafond aan de uitstoot van broeikasgassen van bedrijven die emissierechten mogen verhandelen. Nadelen van het huidige systeem zijn:ü Diverse landen en regio’s hebben eigen regels voor emissiehandel; een mondiaal vraagstuk vraagt om een

integrale aanpakü De huidige Europese emissiehandel is te weinig stimulerend voor CO2-reductie. Mede door de economische crisis

zijn er teveel emissierechten uitgegeven waardoor de CO2-prijs laag is.

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij investeren in hernieuwbaar

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 62: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Visie/ambitie (1/2)Urgentie Maatregelen

Terug naar urgentie Naar visie/ambitie (2/2)

Meer hernieuwbare energieü In 2020 moet ten minste 14% van onze energie bestaan uit hernieuwbare energie (bijvoorbeeld uit zon, wind en

water) die in Nederland geproduceerd is. In 2023 moet dat aandeel 16% zijnü Het energieproducerend bedrijfsleven wil een kosteneffectieve uitrol van de opwekking van hernieuwbare energie

Voorwaarden zijn: zekerheid voor investeerders, meer werkgelegenheid, voortgaande innovaties en daarmee lagerekosten en versterking van de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven in deze sector

ü Oude kolencentrales gaan de komende jaren dichtü Afvang, gebruik en opslag van CO2 (CCS) is onvermijdelijk om op de lange termijn te komen tot een volledig duurzame

energievoorziening

Inzet biomassa en cascaderingü De bij- en meestook van biomassa in kolencentrales is maximaal 25 PJü Er komen verdergaande duurzaamheidseisen voor de inzet van biomassaü Bij het gebruik van hernieuwbare grondstoffen hanteren we als uitgangspunt de cascadering van biobased

materialen, waarbij we als eerste de componenten met de hoogste toegevoegde waarde uit biomassa worden gehaald, voordat deze wordt bijgestookt. Hierdoor is het maatschappelijk rendement maximaal

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij investeren in hernieuwbaar

Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 63: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Visie/ambitie (2/2)Urgentie Maatregelen

Terug naar visie/ambitie (1/2) Naar maatregelen (1/2)

Versterking van de Europese emissiehandelEen structurele verbetering van de Europese emissiehandel (ETS) moet per 2020 geïmplementeerd worden. Eisen voor een vernieuwde ETS zijn:ü Een effectieve volumeprikkel voor investeringen in CO2-reductie en CO2-efficiënte groeiü Bevorderen van goedkope CO2-reductieü Borging van de concurrentiepositie van de best presterende bedrijvenü Bevorderen van een uitrol van het ETS buiten Europa

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij investeren in hernieuwbaar

Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 64: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (1/3)Visie/ambitie

Terug naar visie/ambitie (2/2) Naar maatregelen (2/3)

Wij als energieproducerend bedrijfsleven investeren in hernieuwbare energieGrootschalige opwekkingü Wij werken mee aan 14% hernieuwbare energie in 2020 en 16% in 2023 door:

ü wind op zee: wij realiseren een energievermogen van 4450 MW (MegaWatt) in 2020. Dat doen we gefaseerd, met steedsmodernere techniek en steeds lagere kosten. Wij starten al in 2014 met een innovatief demonstratiepark. TenneT krijgt deverantwoordelijkheid voor de aanleg van een net op zee, daar waar dit efficiënter is dan aansluiting op het landelijkhoogspanningsnet. Er komt een wettelijk kader voor windenergie op zee

ü wind op land: wij realiseren een energievermogen van 6000 MW (MegaWatt) in 2020, binnen de kaders die met provincieszijn afgesproken. Omwonenden kunnen participeren in planvorming en exploitatie

ü nader overleg over het wegnemen van niet-financiële barrières bij overige hernieuwbare bronnen. Het gaat bijvoorbeeld omzonnepanelen op bedrijfspanden

ü Wij evalueren samen met de andere partijen in 2016 de voortgang en nemen dan besluiten over het vervolg van het traject ü Door onze plannen valt de bijdrage die burgers en bedrijven via hun energierekening betalen aan de Stimuleringsregeling

Duurzame Energieopwekking (SDE+) substantieel lager uit in het Regeerakkoord berekend. De systematiek van de SDE+-opslag blijft gelijk

De SDE+-regeling stimuleert de productie van duurzame energie (elektriciteit, gas of warmte) door het prijsverschil tussen ‘grijze’ en groene stroom te vergoeden.

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij investeren in hernieuwbaar

Urgentie Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 65: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (2/3)

Naar maatregelen (3/3) Terug naar maatregelen (1/3)

Wij als energieproducerend bedrijfsleven investeren in hernieuwbare energie (vervolg)Kolencentrales en CCSü Wij sluiten de kolencentrales uit de jaren tachtig: drie centrales per 1 januari 2016, de andere twee per 1 juli 2017. De Autoriteit

Consument en Markt moet dit voornemen nog goedkeurenü Wij zorgen ervoor dat de bijstook van biomassa (zoals afvalhout) in kolencentrales niet meer wordt dan 25 PetaJoule (PJ) en alleen

plaatsvindt in kolencentrales uit de jaren 90 of nieuwe kolencentrales. Daarvoor hanteren we scherpe duurzaamheidscriteria enzetten we biomassa zo hoogwaardig mogelijk in volgens het principe van cascadering

De kolenbelasting op opwekking van elektriciteit vervalt per 1 januari 2016 ü De rijksoverheid ontwikkelt een langetermijnvisie op het afvangen en opslaan van CO2 (CCS)

Versterking van de Europese emissiehandel (ETS)ü Wij lobbyen in Brussel voor een structureel verbeterpakket voor het ETS. De nieuwe regels moeten per 1 januari 2020 ingaan ü Wij zetten ons in voor een verbeterpakket van het systeem voor Europese emissiehandel (ETS). Wij lobbyen onder meer voor strengere eisen

aan de maximale CO2-uitstoot door bedrijven die aan het ETS deelnemen zodat de CO2-uitstoot voor de hele economie in 2050 80 tot 95% lager is dan in 1990. Tegelijkertijd wordt de positie van internationaal concurrerende bedrijven veilig gesteld.

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij investeren in hernieuwbaar

Visie/ambitie Urgentie Intro/leeswijzer

Page 66: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Maatregelen (3/3)

Terug naar maatregelen (2/3) Naar het volgende onderwerp: wij beheren het net

Decentrale duurzame energieü Wij krijgen als bedrijven minder last van regels om zelf duurzame energie op te wekken; daarvoor wordt de omgevingswet aangepast ü Wij kunnen makkelijker gaan experimenteren met duurzame decentrale energie-initiatieven, door een herziening van de Gas- en

Elektriciteitswetü Belanghebbenden worden vroegtijdig betrokken bij het plaatsen van windmolensü Gemeenten en provincies bepalen tijdig de gebieden waar decentrale duurzame energie kan komen

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij investeren in hernieuwbaar

Visie/ambitie Urgentie Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 67: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Naar urgentie Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieproducerende bedrijven spelen een belangrijke rol in duurzame groei. Wij leggen daarom in het Energieakkoord voor duurzame groei vast dat we de komende jaren flink investeren in hernieuwbare energie. Dat is energie die wordt gewonnen uit bijvoorbeeld zon, wind of water.

Wij doen dat door: ü fors meer energie te winnen uit windmolens op zee en op land (wij investeren in hernieuwbaar) ü oude kolencentrales te sluitenü de bij- en meestook van biomassa in energiecentrales te beperken tot 25 PJ en de inzet van biomassa aan duurzaamheidscriteria te bindenü eigen energieopwekking door burgers en bedrijven makkelijker en goedkoper te makenü te investering in Smart Grids (wij beheren het net)

Daarnaast lobbyen wij in Brussel voor een beter systeem voor Europese emissiehandel.

De informatie over onze bijdrage aan groene groei is per onderwerp verdeeld in drie thema’s:ü Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen?ü Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?ü Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Intro en leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 68: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenUrgentie

Terug naar het vorige onderwerp: wij investeren in hernieuwbaar Naar visie/ambitie

Het energienetwerk vraagt aanpassingDe overgang naar duurzame energie heeft gevolgen voor de energienetwerkenü De rollen ‘producent’ en ‘gebruiker’ lopen steeds meer door elkaar. Woningen, gebouwen en wijken kunnen (deels)

zelfvoorzienend worden. Aansluiting op het net is in de toekomst niet vanzelfsprekend ü Nieuwe locaties, waar duurzame energie wordt opgewekt, moeten in het net worden opgenomenü Het energiesysteem moet flexibeler worden, want het aanbod van duurzame energiebronnen als wind en zon is niet

constant

Europese samenwerking is noodzakelijkü Er zijn forse investeringen nodig om Europa in de toekomst te voorzien van duurzame energieü Het energiebeleid van lidstaten moet op elkaar worden afgestemdü De gas- en elektriciteitsmarkten in Europa moeten verder worden geïntegreerd om vraag en aanbod beter op elkaar

af te stemmen

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij beheren het net

Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 69: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenVisie/ambitie

Terug naar urgentie Naar maatregelen

Aanpassing van het netwerkü Netbeheerders passen het gas- en elektriciteitssysteem aan op een groeiend aandeel hernieuwbare energie

Meer Europese samenwerkingü Netbeheerders streven naar het integreren van de gas- en elektriciteitsmarkten in Europa

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij beheren het net

Intro/leeswijzer

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 70: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Visie/ambitie MaatregelenMaatregelen

Terug naar visie/ambitie Naar de volgende belanghebbenden: huisvestende organisaties

Energieproducerend bedrijfsleven en netbeheerders

Wij beheren het net

Intro/leeswijzer Urgentie

Wij als netbeheerders passen het netwerk aan ü TenneT krijgt de verantwoordelijkheid voor de aanleg van een net op zee, daar waar dit efficiënter is dan een directe aansluiting

van windparken op het landelijk hoogspanningsnetü wij krijgen te maken met gerichte sturing van de overheid voor zodat het elektriciteitsnet op zee efficiënt kan worden aangelegdü we maken het energiesysteem flexibeler:

ü we ontwikkelen smart grids en demand side managementMet smart grids kan op lokaal niveau vraag en aanbod op elkaar afgestemd worden; demand side management is beïnvloeding van het vraagpatroon

ü wij voeren experimenten uit die inzicht geven in de effecten van innovaties

Wij zetten ons in voor Europese samenwerkingü wij intensiveren de internationale aanpak binnen het pentalateraal Energieforum, met andere landen in het Noordzeegebied en

bilateraal met Duitsland Het Pentalateraal Energie Forum is een tijdelijke samenwerking tussen de ministers voor Energie van de Benelux, Duitsland enFrankrijk op het gebied van grensoverschrijdende elektriciteitsuitwisseling

ü wij bevorderen een adequaat en stimulerend Europees reguleringskader, met name door een zorgvuldige implementatie vanmaatregelen uit het Derde Energiepakket van de EU.

ü wij verkennen mogelijkheden voor Europese samenwerking op het gebied van energie-innovatie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 71: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

En

ergi

eke

Huisvenstende

G

de omgeving

Industrie Commerci iserin

Mob

ilite

it &

tans

port

Werknemers Financiers

Ondernemers

bu

rger

s

organisaties

Energieke burgers

Werknemers

Financiers

Ondernemers

Huisvestende organisaties

• Ik reis naar werk

• Ik heb werk en goede vaardigheden

• Wij financieren duurzame energieprojecten

• Ik bespaar energie & geld in mijn woning

• Ik wek mijn eigen energie op

• Ik ben mobiel

• Wij commercialiseren en exporteren

• Wij hebben vaardig personeel

Energieconsumerend bedrijfsleven• Wij gebruiken energie

efficiënter • Wij gebruiken meer

duurzame energie • Wij transporteren

goederenEnergieproducerend bedrijfsleven• Wij investeren in

hernieuwbaar• Wij beheren het net

Overzicht belanghebbenden

Energieakkoord

 

Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp:

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

Terug naar visie

• Wij besparen energie in woningen

Page 72: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzerIntro/leeswijzer

Huisvestende organisaties spannen zich in om waar te maken wat aan de onderhandeltafel van het Energieakkoord voor duurzame groei is afgesproken.

Dat doen wij door:ü te faciliteren met helder en stabiel beleidü coördinatie van allerlei betrokken partijenü financiering te bieden en mogelijk te maken, ook voor de langere termijn ü energie te besparen in woningen (wij besparen energie in woningen) De informatie over onze bijdrage aan groene groei is verdeeld in drie thema’s:ü Urgentie: waarom moet er eigenlijk iets veranderen? ü Visie/ambitie: wat willen we bereiken en wanneer?ü Maatregelen: wat hebben we daarvoor afgesproken?

Huisvestende organisaties

Intro en leeswijzer

Terug naar overzicht belanghebbenden Naar urgentie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 73: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Urgentie

Flink aandeel in CO2-uitstootü Het energiegebruik in woningen en gebouwen is ongeveer een derde (32%) van het totale energiegebruik in Nederland (2010).

Woningen en gebouwen leveren dus een grote bijdrage aan de uitstoot van CO2. Dat betekent dat zij ook een flinke bijdrage kunnen leveren aan energiebesparing

Woningcorporaties en particuliere verhuurders ü Het is voor zowel woningcorporaties als particuliere woningverhuurders niet aantrekkelijk genoeg om energiebesparende maatregelen

te nemen. Deze organisaties kunnen niet zomaar een hogere huur vragen voor energiezuinige woningen

Huisvestende organisaties

Wij besparen energie in woningen

Terug naar info/leeswijzer Naar visie/ambitie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 74: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Visie/ambitie

Energieneutraal in 2050Zowel woningcorporaties als particuliere verhuurders zetten zich in om de ambitie uit het Energieakkoord waar te maken: energieneutrale woningen en gebouwen in 2050 Woningcorporatiesü In 2020 hebben de woningen van woningcorporaties gemiddeld energielabel B De labels zijn een indicatie van de energieprestatie van een woning en dienen voor bewustwording. Ter vergelijking: woningen die in 2013 worden gebouwd, hebben minstens energielabel A++ Particuliere verhuurdersü In 2020 hebben particuliere woningverhuurders 80% van hun woningen op minimaal energielabel C

Huisvestende organisaties

Wij besparen energie in woningen

Terug naar urgentie Naar maatregelen

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 75: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Urgentie Visie/ambitie MaatregelenIntro/leeswijzer Maatregelen

Woningcorporaties ü Wij als woningcorporaties committeren ons aan de doelstelling dat onze woningen in 2020 gemiddeld label B hebben. Hiervoor

stelt het rijk in 2018 en 2019 400 miljoen euro subsidie beschikbaar ü Wij maken de komende vijf jaar 111.000 woningen met renovaties zeer energiezuinig (programma ‘Stroomversnelling’)ü De komende jaren zal meer van een woonlastenbenadering worden uitgegaan. Dat betekent dat huur en energiekosten in

samenhang worden benaderd. Investeringen in energiebesparing moeten leiden tot lagere woonlasten. Hierover maken wij afspraken met onze huurders (woonlastenwaarborg)

ü Wij werken samen met gemeenten en huurdersorganisaties aan duurzame renovatieü Wij laten aanbieders van apparaten vanaf 2014 gericht een aanbod doen om oude apparaten zoals de cv-ketel te vervangen

Particuliere verhuurdersü Vastgoed Belang is in opdracht van ons als particuliere verhuurders bezig met een onderzoek naar mogelijkheden om woningen

zonder energierekening te realiseren. Het gaat om renovaties van woningen in de bestaande voorraad ü Vastgoed Belang onderzoekt of het mogelijk is dat wij bij investeringen in energiebesparingen met onze huurders een

woonlastengarantie afspreken. Dat betekent dat de huur plus energiekosten na de renovatie niet hoger is dan voor de verbouwing ü Wij laten aanbieders van apparaten vanaf 2014 gericht een aanbod doen om oude apparaten zoals de cv-ketel te vervangen

Huisvestende organisaties

Wij besparen energie in woningen

Terug naar visie/ambitie Naar het volgende onderdeel: werk & scholing, werkgelegenheidskansen

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 76: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Borging Werk & scholing

Werkgelegenheidskansen in de bouw- en installatiesectoren en in de duurzame energiesectorü Tussen 2014 en 2020 minstens 15.000 extra voltijdsbanenü Aandacht voor kwalitatieve aspecten van werken: goede arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en arbeidsverhoudingenü Aandacht voor een redelijke verdeling van de lastenontwikkeling waarbij lagere inkomensgroepen zoveel mogelijk worden ontzien

Ontwikkelen van een ‘dynamische arbeidsmarkt’ü Dit betekent dat werknemers hun vaardigheden up-to-date houden met voortdurende scholingü Werknemers die hun baan verliezen krijgen werk-naar-werk-trajecten aangeboden. Verlies van werk treedt bv. op na sluiting kolencentralesü Sociale partners maken hiervoor plannenü Scholingsbudgetten worden breed ingezet, over sectorgrenzen heen

Start cross-sectorale trainingspilot voor om- en bijscholingü Deze pilot bereidt mensen voor op de arbeidskansen in de bouw- en installatiesectorü Speciale aandacht voor green skills, vaardigheden op het gebied van energiebesparing en -opwekkingü Het is een samenwerking van onderwijsinstellingen, branchegerelateerde opleidingscentra, individuele bedrijven en

regionaal georganiseerde organisaties van werkgevers en werknemers

Werk & scholing

Werkgelegenheidskansen

Naar borging en evaluatie: monitoren voortgang energieakkoord Terug naar overzicht belanghebbenden

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Page 77: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

Oprichting SER-commissie voor het monitoren van de voortgang van het akkoord: Commissie Borging Energieakkoord

Taken commissie ü toezien op naleving van afsprakenü jaarlijkse rapportage over de voortgangü eventuele bijstellingen van maatregelen met het oog op de doelstellingen die zijn vastgesteldü in 2016 uitgebreide evaluatie van borgingsaanpak

Kenmerken commissieü permanent karakterü brede samenstelling en met volwaardige participatie van alle partijenü onafhankelijke voorzitter

Uitgangspunten voor adequate borging ü Partijen zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de aan hen toebedachte onderdelenü Partijen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de succesvolle uitvoering en uitwerking van het akkoord,

inclusief de maatschappelijke betrokkenheid. Partijen blijven daarom in de toekomst op een structurele manier samenwerkenü Het borgen van doelstellingen

Borging en evaluatie

Monitoren voortgang energieakkoord

Borging Werk & scholing

Terug naar werk & scholing: werkgelegenheidskansen

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

OverzichtBelanghebbenden

Naar overzicht belanghebbenden

Page 78: Overzicht belangrijkste maatregelen Energieakkoord

En

ergi

eke

Huisvenstende

G

de omgeving

Industrie Commerci iserin

Mob

ilite

it &

tans

port

Werknemers Financiers

Ondernemers

bu

rger

s

organisaties

Energieke burgers

Werknemers

Financiers

Ondernemers

Huisvestende organisaties

• Wij financieren duurzame energieprojecten

• Ik reis naar werk

• Ik heb werk en goede vaardigheden

• Ik bespaar energie & geld in mijn woning

• Ik wek mijn eigen energie op

• Ik ben mobiel

• Wij commercialiseren en exporteren

• Wij hebben vaardig personeel

Energieconsumerend bedrijfsleven• Wij gebruiken energie

efficiënter • Wij gebruiken meer

duurzame energie • Wij transporteren

goederenEnergieproducerend bedrijfsleven• Wij investeren in

hernieuwbaar• Wij beheren het net

Overzicht belanghebbenden

Energieakkoord

 

Per belanghebbende zijn maatregelen uitgewerkt. Klik op het desbetreffende onderwerp:

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestende organisaties

Terug naarvisie

Energieke burgers Werknemers Financiers Ondernemers Huisvestendeorganisaties

Werk & scholingBorging & evaluatie

Terug naar visie

• Wij besparen energie in woningen