Over Ubuntu, inclusief en waardegedreven ondernemen

organisatie waarin business, bezieling en spiritualiteit

met elkaar verbonden zijn. Zo word je duurzamer, inno-

vatiever en vooral gelukkiger.

Aan de hand van inspirerende voorbeelden beschrijft

de auteur hoe je inclusief en waardegedreven kunt

ondernemen, gebaseerd op de Ubuntu-filosofie. Het

is een vervolg op De kracht van Afrikaans denken, dat

Leontine van Hooft in 2012 schreef.

Leontine van Hooft is samen met haar

man eigenaar van GreenDreamCompany BV.

Het bedrijf werkt vanuit een duidelijke visie

op People, Planet, Profit, Passion & Pleasure

in met name Afrika, en zet toerisme in als tool for

development. Daarnaast is Leontine founder van

Ubuntu Impact Investments en financiert inclusieve

ondernemingen in opkomende markten. Leontine is

bestuurs- en corporate-antropoloog en heeft ruim vijf-

tien jaar ervaring als trainer/coach op het gebied van

o.a. intercultureel management. Leontine is een veel-

gevraagd motivational speaker en geeft enkele malen

per jaar masterclasses.

We zijn in het Westen opgevoed met het mantra

‘Missie, Visie en Strategie’. Dat leverde vaak geweldige

organisaties en prachtige resultaten op. Maar dingen

veranderen. De tijdgeest keert. Het besef dringt door

dat we niet kunnen doorgaan op de manier die we

al decennia lang gewend zijn. De tijd is rijp voor een

nieuwe manier van ondernemen.

In Afrika vormen de Bron, de Pijlers, de Dragers en

het Baken het fundament van Ubuntu, een filosofie

die verbondenheid en humaniteit als grootste kracht

en waarde ziet. Deze eeuwenoude filosofie zit ver-

ankerd in de nationale culturen van Afrika en heeft

in het hedendaagse Afrika zijn weg gevonden naar

organisatieculturen en managementstijlen. Het is

de ruggengraat geworden van een enorm sociaal-

economisch ontwikkelingsmodel dat de Afrikaanse

Renaissance heeft ingeluid en wereldwijd respect

verdient en navolging krijgt.

Dit universele model kan ook het Westen begeleiden

in de zoektocht van bruto nationaal product naar

bruto mondiaal geluk. Door gebruik te maken van

deze eeuwenoude kennis en wijsheden krijg je een

De weg naar bruto mondiaal geluk

De weg naar bruto mondiaal

geluk

Leontine van Hooft

Over Ubuntu, inclusief en waardegedreven ondernemen

De w

eg naar bruto mondiaal geluk

Leontine van Hooft

www.thema.nl

Voorwoord door Irene Visser

Een uitnodiging

1 Rise like a phoenix!

2 Bruto mondiaal geluk

3 Bakens van licht, zeeën van kansen

4 Samenleving van (w)aarde

5 De Bron, de Pijlers, de Dragers en het Baken

6 Grote Rainmakers en hun geheimen

7 The Art of Business 3.0

8 Best practice: GreenDreamCompany

9 Now go, make it rain!

Epiloog

Inspiratiebronnen

Dankwoord

Over de auteur

Inhoud

6

10

12

22

32

46

60

80

96

122

144

154

155

156

157

6 DE wEG NA AR BRuTO mONDIA Al GEluk

en producten, maar slagen er ook steeds beter in om een

Afrikaans ingrediënt toe te voegen aan de Nederlandse

manier van handel drijven.

leontine zit in het bestuur van NABC. Toen ik haar voor

het eerst ontmoette, was ik direct onder de indruk van

haar passie voor Afrika en de oprechte interesse die

zij toonde in de mensen om haar heen. Ze gaf me een

exemplaar van haar eerste boek, De kracht van Afrikaans

denken. Dat boek gaat over ‘ubuntu’, de kracht van ‘sa-

menzijn’, een Afrikaans concept dat vooral draait om ver-

bindingen leggen, respect en deel uitmaken van iets dat

groter is dan alleen jezelf. Het was voor mij een bekend en

vertrouwd concept. Daarom realiseerde ik me pas na een

paar maanden hoe vooruitstrevend dit concept is in de

westerse cultuur en hoe belangrijk het is dat mensen zo-

als leontine streven naar de implementatie van een cruci-

aal element als menselijkheid in ons alledaagse leven.

Hoewel mijn eerste jaar in Nederland moeilijk was, heb ik

nu geleerd om me aan te passen. Om dingen in perspec-

tief te plaatsen en vooral om een open geest te hebben

tegenover mensen die op het eerste gezicht heel anders

zijn dan de mensen aan wie ik gewend geraakt was. Ik ben

de Nederlandse cultuur weer opnieuw gaan waarderen.

Daarbij leerde ik onze eigen poldervariant van ubuntu,

‘gezelligheid’, opnieuw kennen en op waarde schatten.

Voor mij is het een grote eer om het voorwoord te mogen

schrijven van leontines nieuwe boek, De weg naar bruto

mondiaal geluk. In dit boek brengt ze het concept van

ubuntu een stap verder. Gebaseerd op haar begrip van

Voorwoord

Bijna twee jaar geleden verhuisde ik naar Nederland.

Sommige mensen noemen het ‘terug’ naar Nederland,

maar voor mij voelde het na meer dan zestien jaar in

Afrika helemaal niet meer als ‘terug’ komen.

De afgelopen twee jaar waren voor mij een hele interes-

sante, maar soms ook verwarrende en confronterende

periode. Ik moest mijn eigen cultuur opnieuw ontdekken,

een cultuur die mij zo bekend is maar toch heel ver weg

leek. Ik moest opnieuw de connectie maken met een mij

bekende omgeving, terwijl ik me tegelijkertijd realiseerde

dat ik totaal veranderd ben. meer dan ooit merk ik dat

ik daadwerkelijk het product van twee culturen ben ge-

worden – er schuilt een stukje ‘geadopteerde’ Afrikaanse

identiteit in mij.

In Afrika heb ik vele vaardigheden geleerd en een enorme

schat aan kennis opgedaan. maar bovenal heb ik geleerd

om respect, geduld en doorzettingsvermogen te heb-

ben. Het menselijke aspect staat altijd bovenaan. Ik heb

geleerd om beter samen te werken, dat spreken zilver is

en luisteren goud, dat je niet te snel moet oordelen, dat

je verschillen moet waarderen en dat het cruciaal is om te

investeren in relaties. Bovendien moet je alles wat je doet

met oprechtheid en warmte doen.

Na mijn terugkomst uit Afrika kon ik gelukkig vrij snel

aan de slag bij de Netherlands-African Business Council

(NABC). NABC staat op het kruispunt van twee culturen.

we faciliteren en bevorderen handel en investeringen

tussen Nederland en Afrika. Dat is geen eenrichtingsver-

keer, maar een relatie op basis van gelijkwaardigheid. we

wisselen producten, diensten, kennis en cultuur uit. we

zijn er niet louter voor de Nederlandse export van kennis

VOORwOORD 7

ubuntu geeft ze een aantal inspirerende levenslessen:

over deugden, waarden en over wat daadwerkelijk be-

langrijk is. Ze leert ons het belang van geluk als een per-

soonlijke keuze om er het beste van te maken. Voor jezelf,

voor je naasten en voor de gemeenschappen waartoe je

behoort. Voor mij leest haar boek als een gids die zowel

praktisch is als nieuwe inzichten bevat over wat daadwer-

kelijk belangrijk is in het leven. Resultaten en successen

op lange termijn worden niet langer bepaald door de

welbekende factoren economie, sociale impact en milieu,

maar steeds meer door hun impact op ‘geluk’. Van het in-

dividu én de gemeenschap.

Ik ben ervan overtuigd dat dit boek een pragmatische

gids kan zijn in je reis naar het begrijpen van ‘geluk’ in al

zijn dimensies en hoe je het kunt laten werken voor jezelf,

je bedrijf en voor een gemeenschappelijke toekomst.

Veel leesgeluk!

Irene Visser

Managing Director Netherlands-African Business Council

(NABC)

10 DE wEG NA AR BRuTO mONDIA Al GEluk

Afrika begeleidt in een ware Renaissance en er in alle

poriën van de samenleving zichtbaar en voelbaar is. kan

er dan iets goeds komen uit Afrika? Ik hoor het je denken.

Ja, met alle uitdagingen die het continent kent, is het

hoog tijd om de negatieve beeldvorming achter ons te la-

ten en ons te laten inspireren door wat misschien wel het

grootste uSP van het continent Afrika is: ubuntu.

ubuntu is een humanistische filosofie die momenteel

de basis vormt van een grootscheeps sociaaleconomisch

ontwikkelingsmodel, waarin verbinding en humaniteit

centraal staan. Denk hierbij niet aan soft gedoe, maar aan

een levenswijze waar beschaafdheid uit spreekt. ubuntu

leidt tot een heel eigen vorm van democratie en tot een

unieke aanpak van het creëren van welvaart. Iets waarvan

het westen veel kan leren en kan leren helen.

In mijn vorige boek, De kracht van Afrikaans denken, heb

ik je laten kennismaken met ubuntu, verbindend leider-

schap en een nieuwe wereld. Ik heb daarin allerlei voor-

beelden gegeven en verhalen verteld. Ik heb ook laten

zien hoe het bedrijf waaraan ik met mijn partner leiding-

geef, GreenDreamCompany, telkens blijft zoeken naar

manieren om ubuntu te integreren in onze organisatie en

binnen de opgave waar we voor staan. Ik was aangenaam

verrast over de vele lieve mails, brieven, kaartjes, tele-

foontjes en uitnodigingen van mensen en organisaties die

meer wilden horen, leren, zelf ook aan de gang wilden of

al bezig waren en dat wilden delen. Het maakte mij blij en

heeft mij de kracht gegeven om vol te houden, terwijl dat

niet altijd gemakkelijk was.

Ja, ik heb heel veel vertrouwen in het helende vermogen

van deze aarde en de mensheid die haar bevolkt. Dat is

immers het wereld- en mensbeeld dat ik wil zien en ik

Een uitnodiging

Heb je er ook zo genoeg van?

Als je het nieuws volgt, de kranten leest, zou je bijna den-

ken dat we de aarde hebben opgegeven als een plaats om

in te leven, laat staan om je kinderen in op te voeden. Het

zou je zomaar moedeloos kunnen maken. Bang of zelfs

paranoia. met alle gevolgen van dien.

En heel gek is dat natuurlijk niet. met de IS-aanslagen

nog vers in onze herinnering en de kans op nieuwe aan-

slagen volop aanwezig, het onophoudelijke geweld tegen

andersdenkenden of andersgelovigen, de Brexit, de into-

lerantie, als het gaat over de vluchtelingenproblematiek,

of je nu voor of tegen bent. De onzekerheid of je baan er

volgend jaar nog wel is en of je je hypotheek dan nog wel

kunt betalen. Het gegraai van hebzuchtige witteboorden-

criminelen. Onbeschoft, gewelddadig en discriminerend

gedrag van voetbalsupporters onderling en zelfs tegen

ambulancepersoneel. Noem maar op.

De verleiding is groot om jezelf op te sluiten en de gor-

dijnen dicht te houden. Om je schouders op te halen, de

dekens hoog op te trekken, je nog eens in je warme bed

om te draaien en te denken: bekijk het allemaal maar, het

zal mijn tijd wel duren. Na mij de zondvloed! En je terug te

trekken in je eigen wereldje.

maar ik heb genoeg van alle hufterigheid, banaliteit en

egocentrisme! En ik hoop jij ook. Het is tijd om op te

staan. Om ons te verheffen tegen hufterig gedrag, grote

ego’s en een egocentrische houding. Om een ander geluid

te laten horen. Andere geluiden te willen horen.

Ik ben door mijn werk als ondernemer en door mijn ach-

tergrond als corporate antropoloog op het Afrikaanse

continent met een oude wijsheid in contact gekomen.

Een oude wijsheid die nu, actueler dan ooit, het nieuwe

EEN uITNODIGING 11

committeren. Voor vaders en moeders van welke cultuur

dan ook die hun kinderen net zo veel zelfrespect, vertrou-

wen en liefde willen meegeven als de jonge vader die,

toen Parijs in shock was, zijn zoontje uitlegde dat bloe-

men uiteindelijk sterker zijn dan geweren.

En ook voor hen die nog verdwaald of zoekende zijn.

Afrika heeft geen patent op ubuntu. De waarden van

deze filosofie zijn op meerdere plaatsen in de wereld te

vinden. we mogen ze dus met een gerust hart gebruiken,

ervan leren en er rijker van worden. Ook wij kunnen deze

filosofie verankeren in een sociaaleconomisch ontwikke-

lingsmodel dat onze samenleving weer recht doet. waarin

het goed is om te leven, te wonen en te werken. En zo

samen de weg bewandelen van bruto nationaal product

naar bruto mondiaal geluk.

uiteraard hoop ik je met dit boek wederom te inspireren.

maar meer dan dat … Dit boek is ook een uitnodiging.

Een luide roep zelfs, om met mij en vele anderen de hand-

schoen op te nemen.

kijk eens goed om je heen … Voel het zinderen!

Voorbeelden, signalen te over voor wie ze wil zien. Je

hoeft je alleen maar te verheffen en aan te haken.

let’s create a movement.

Leontine van Hooft

voed mijzelf met het gedachtegoed dat daarbij past. Die

keuze maakt iedereen uiteindelijk zelf. Gelukkig ben ik

niet de enige. Ik verkeer in goed gezelschap. we zijn met

velen. Duizenden. Tienduizenden. miljoenen.

Dit boek is geschreven voor de vele mensen die willen kie-

zen voor beschaving, de menselijke maat of een gezond

moreel kompas, en dat graag breed gedragen terug zou-

den zien in de maatschappij waar zij deel van uitmaken.

Die iets willen betekenen in hun directe omgeving of ver

weg. Die iets mee in gang willen zetten. Voor de onderne-

mers, de leiders en managers, de coaches, organisatiead-

viseurs en beleidsmakers die op zoek zijn naar manieren

om energie en passie binnen organisaties en bij hun lei-

ders teweeg te brengen. Voor de onderwijskundigen die

hun leerlingen graag waarden zoals samenwerking, col-

legialiteit, tolerantie en respect willen bijbrengen. Voor

politici die de samenleving willen helen en verbinden in

plaats van verdeeldheid en vernietiging zaaien. Voor de

advocaten en mediators die weten dat sorry zeggen een

helende oerkracht teweegbrengt, namelijk vergeving.

Voor bevlogen wetenschappers en andere professionals.

Voor investeerders en filantropen die hun geld gebruiken

om de wereld iets mooier en gelukkiger te maken.

maar het boek is ook bestemd voor hen die dagelijks te

maken hebben met de uitwassen van onze ‘beschaving’.

Zij die geraakt zijn maar onverstoorbaar doorgaan en

weigeren om het op te geven. Voor de politieagenten, de

verpleegkundigen, de bejaardenverzorgers, de vele man-

telzorgers die ons land kent, de vrijwilligers die helpen in

de azc’s en Voedselbanken. Voor de marokkaanse buurt-

vaders die hun jongeren coachen en voor jonge mensen

die op zoek zijn naar iets om voor te gaan, om zich aan te

22 DE wEG NA AR BRuTO mONDIA Al GEluk

Journalist: ‘Mr. Gandhi, hoe denkt u over de beschaving van het Westen?’

Gandhi: ‘Ik denk dat het een goed idee zou zijn.’

2Bruto mondiaal geluk

BRuTO mONDIA Al GEluk 23

‘a way of thinking about the world, a way of understan-

ding events, of interpreting and behaving’. Een ideologie

dus, een state of mind, een inspiratiebron en een vlag

waaronder wordt geopereerd. Een ideologie die niets met

het vredelievende islamitische geloof te maken heeft, het

enkel misbruikt.

Als deze kritische vragen toen waren gesteld en oprecht

was geluisterd naar de antwoorden, had de Amerikaanse

inval in Irak van 2003 dan toch plaatsgevonden? Hier is

immers de voedingsbodem te vinden voor de haatge-

dachten van IS, die zich over Azië en Afrika verspreiden.

Haatgedachten die inmiddels zichtbaar en voelbaar zijn

geworden in iconen van de westerse cultuur en samenle-

ving, zoals londen, Parijs en Brussel.

Hadden we na 9/11 de keuze gemaakt om het ‘waarom’

eens grondig te analyseren, en er zelfreflecterend naar

durven kijken, dan hadden we daarmee de ‘haat’ van deze

ideologieën tegen de westerse waarden van onderbouwing

kunnen voorzien. Het is wel zeker dat de strijd tegen terro-

risme dan een ander verloop en karakter had gekregen.

we hadden het dan waarschijnlijk gehad over een gebrek

aan zelfbeschikking, ontwikkelingsmogelijkheden, kansen

en werkgelegenheid en aan respect voor andere waarden

en normen. we zouden het hebben gehad over de effec-

ten van armoede en uitzichtloosheid.

want hoe voelt het om in een lagelonenland te wonen en,

als je geluk hebt, dag in dag uit schoenen te produceren

voor 2 dollar per dag, die in het westen voor 120 dollar

worden verkocht? Hoe voelt het als je boer bent in een

land dat geen andere keuze heeft dan westerse tomaten

in te voeren, omdat die door Europese subsidies goedko-

per zijn geworden dan de tomaten van eigen bodem? wat

doet het met je als je een goede opleiding hebt genoten

maar er geen mkB in je land voorhanden is dat jou werk

en dus een inkomen kan verschaffen? Of, dichter bij huis,

dat je verplicht een stageplaats moet hebben om je oplei-

ding te kunnen afronden, maar geen bedrijf je wil hebben

Wie in het westen had kunnen bedenken dat

er volkeren op de wereld zijn die de westerse

manier van leven zo afkeuren? Dat er mensen zijn die an-

ders denken, dat wisten we wel, maar dat ze ons veroor-

delen om wie wij zijn, om de dingen waar wij juist trots op

zijn? Zijn wij, in het westen, dan niet het toonbeeld van

beschaving, van democratie en van gelijke rechten? Zijn

wij niet het lichtende voorbeeld voor de rest van de we-

reld? Zijn ‘zij’ niet gewoon jaloers op wat wij hier allemaal

bereikt hebben?

we hebben nooit voor mogelijk gehouden dat er volkeren

zijn die onze manier van leven niet gepast vinden of ri-

goureus afwijzen. we hadden oogkleppen op.

Dat dat wel het geval was, bleek pijnlijk door de aansla-

gen van 9/11. Nooit was het thema wij/zij beter zichtbaar

en zo polariserend desastreus. Het ‘of je bent voor ons,

of je bent voor de terroristen’ is een misplaatste vorm

van het oude wij/zij-denken. De werkelijkheid was een

andere. De wereld moest zich niet bij de VS aansluiten, de

VS moest zich bij de wereld aansluiten.

want wat zou er gebeurd zijn als president Bush Al-Qaida

niet direct de oorlog had verklaard, maar zich eerst eens

had beziggehouden met vragen als: waarom? waarom is

dit gebeurd? Vanwaar deze actie? waarom wordt ons dit

aangedaan? Vanwaar de heftigheid waarmee de acties

gepaard gingen? wat is de oorzaak hiervan? En wat zijn de

oplossingsrichtingen?

Als geweld het antwoord is, wat is dan de vraag?De keuze voor oorlog, voor oog om oog, voor pay-back,

heeft alleen maar geleid tot het toenemen van terrorisme

en een ontwrichting van de mondiale samenleving. Al-

Qaida is inmiddels verworden tot het symbool van een

ideologie die wereldwijd steeds meer aanhangers en vari-

anten kent. Onderzoeksjournalist Jason Burke spreekt

in zijn boek Al-Qaeda: The true story of radical islam van

24 DE wEG NA AR BRuTO mONDIA Al GEluk

omdat je toevallig een jongen bent met een ‘foute’ ach-

ternaam? wat doet het met je zelfbeeld als een politicus

zegt: ‘meer of minder marokkanen?’ En hoe voelt het als

er nooit naar je geluisterd wordt?

De keuze van Bush betekende een transformatie-moment in de wereldgeschiedenis.

Het antwoord van Bush op 9/11 laat het westen de eigen

armoede zien. Het is een gemiste kans om inzicht te krij-

gen in wat de echte problemen achter het geweld zijn en

de dialoog daarover op te starten. Om die vervolgens te

vertalen in grootse plannen en oplossingen, met benefits

voor iedereen. want de grote thema’s in de mondiale

wereld – mensenrechten, werkgelegenheid, voedselzeker-

heid, water, energie – die raken ons allemaal.

Humaniteit als uitdagingDeze pijnlijke les, het besef dat we allemaal voor dezelfde

uitdagingen staan, heeft geleid tot de geboorte van het

nieuwe denken: het wij-denken. Het nieuwe ‘wij’ leert

ons eerst te luisteren en te analyseren, in tegenstelling

tot het oude ‘wij’, dat bol stond van de dogma’s, voor-

‘Out of the cacophony of random suffering and chaos that can mark human life, the life artist sees or creates a symphony of meaning and order. A life of wholeness

does not depend on what we experience. Wholeness depends on how we experience our lives.’

– Desmond Tutu, Zuid-Afrikaanse geestelijke en mensenrechtenactivist

oordelen en niet om te buigen meningen. Het oude ‘wij’ is

arrogant. ‘Het nieuwe wij creëert open gemeenschappen’,

zegt Jaap westerbos in zijn blog op de website www.the-

optimist.nl. ‘Het nieuwe wij maakt een einde aan muren,

want wie in muren denkt, sluit zichzelf in. Het brengt wij-

makers samen in een verband zonder regels, wetten of pro-

gramma’s. Het brengt een dialoog tot stand. Dan komt de

politiek weer terecht waar zij thuishoort: op het stadsplein

van Rome.’ Dichtbij de mensen dus, zodat iedereen zich be-

trokken en verantwoordelijk voelt.

Het nieuwe ‘wij’ begint met oprecht luisteren, interesse en

dialoog. Het nieuwe ‘wij’ is humaan. Het nieuwe ‘wij’ begint

thuis, aan de keukentafel, op het veldje onder de acacia-

boom, op het plein, in de vergaderkamer, in de rechtbank.

Het ‘wij’ dat tussen mensen ontstaat, verandert en beïn-

vloedt hen. wie eenmaal heeft geproefd van het nieuwe

‘wij’, kan niet meer terug. Alle volgende belangrijke uitda-

gingen of veranderingen beginnen dan niet meer bij jezelf

maar bij het grotere geheel, de wereld. Het nieuwe ‘wij’ kan

daardoor een grote bijdrage leveren aan het overbruggen

en oplossen van conflicten en tegenstellingen in de wereld.

De enige en beste kans om meer constructieve antwoorden

BRuTO mONDIA Al GEluk 25

overname van NRC Handelsblad om zo opiniebepalende

investeringsfondsen buiten de deur te houden.

Het is deze groep van ketenkrakers die ontevreden is over

de oude machtsverhoudingen en over de oude balans in

de wereld. Zij wakkeren het bewustzijn van mensen aan

en nemen hen mee in hun verzet. Zij verenigen zich en

verkondigen de economie van het genoeg. De wereld

heeft deze systeemprikkers en ketenkrakers nodig. Zij

roepen het oude een halt toe en meer dan dat: zij effenen

het pad voor alternatieven.

Een nieuwe definitie van geluk we zijn het er inmiddels wel over eens dat haat, ego-

isme en hebzucht gewoonweg ‘not done’ zijn binnen een

samenleving. maar helaas wordt het functioneren van

de wereld hier nog steeds voor het grootste deel door

bepaald. Het hebben en genieten van ‘geluk’ is slechts

weggelegd voor weinigen en dat leidt tot misbruik, ver-

nietiging en ontevredenheid. Het is hoog tijd om ‘geluk’

opnieuw uit te vinden.

wat zou er gebeuren als ‘geluk’ het baken zou zijn waarop

we mondiaal gaan koersen? Hoe zou een samenleving met

als ultieme doelstelling ‘geluk voor iedereen’ eruit kunnen

zien?

Stel je eens voor …

te formuleren en daadkracht te tonen is om dit te doen

langs de weg van humaniteit. Het is een complexe uitda-

ging die van ons een lange adem vraagt, maar het is de

enige strategie met kans van slagen.

Het oude achterhaalde systeem kwijnt langzaamaan weg

in de richting van een nieuw systeem: het openbreken van

oude machtsverhoudingen, de ambitie om onderdelen

van de cyclus opnieuw te orkestreren, valse noten weg

te werken of te dwingen om een meer zuivere toon aan

te slaan. Tom kniesmeijer, toekomstpsycholoog, noemt

in zijn TrendRede de personen die in deze fase actief zijn,

systeemprikkers en ketenkrakers.

Systeemprikkers zwermen rondom oude systemen en

blijven net zo lang prikken tot hun doelwit toegeeft – of

bezwijkt. Hun nieuwe principes worden nu nog vaak ge-

financierd door de oude systemen. Bedrijven zoals uber,

Piketty et cetera zijn systeemprikkers.

ketenkrakers zijn zwermen van individuen die zich steeds

meer verzetten tegen de oude standaard. Het zijn zwer-

men van gelijkgestemden die net zo lang prikken in de

keten van besluitvorming die hun belangen schaadt tot

die uiteindelijk bezwijkt. Zo proberen de deelnemers aan

het ABP-pensioenfonds te forceren dat hun pensioengel-

den niet meer worden belegd in bedrijven in de fossiele

energiesector. Andere voorbeelden zijn de beleggers die

hun beleggingsfonds verbieden te beleggen in de wapen-

industrie. Of de groep lezers die protesteert tegen de

‘In the current state of the world I believe that we must recommit humanity to a vision of shared destiny

and collective effort for a better future.’ – Reuel J. Khoza, Zuid-Afrikaanse zakenman die de Ubuntu-waarden uitdraagt

8 DE wEG NA AR BRuTO mONDIA Al GEluk

VOORwOORD 9

Feeling Good

Birds flyin’ high, you know how I feel

Sun in the sky, you know how I feel

Breeze driftin’ on by, you know how I feel

It’s a new dawn, it’s a new day, it’s a new life for me.

Yeah, it’s a new dawn, it’s a new day, it’s a new life for me, ooooooooh ...

And I’m feelin’ good.

Fish in the sea, you know how I feel

River runnin’ free, you know how I feel

Blossom on the tree, you know how I feel

It’s a new dawn, it’s a new day, it’s a new life for me,

And I’m feelin’ good

Dragonfly out in the sun, you know what I mean, don’t you know,

Butterflies all havin’ fun, you know what I mean.

Sleep in peace when day is done: that’s what I mean,

And this old world is a new world and a bold world for me ...

And I’m feelin’ good

Stars when you shine, you know how I feel

Scent of the pine, you know how I feel

Yeah, freedom is mine, and I know how I feel.

It’s a new dawn, it’s a new day, it’s a new life for me

And I’m feelin’ ... good.

Nina Simone (1933-2003)