Over kinderen in armoede én lokale strijdbijlen

26
Over kinderen in armoede én lokale strijdbijlen Lunchgesprek n.a.v. Gentse ‘Week tegen Armoede’ - 13/10/2011 Dr. Isabelle Pannecoucke – UGent [email protected]

description

Over kinderen in armoede én lokale strijdbijlen. Lunchgesprek n.a.v. Gentse ‘Week tegen Armoede’ - 13/10/2011 Dr. Isabelle Pannecoucke – UGent [email protected]. Eerste tool: de woorden. Armoede «…  een netwerk van sociale uitsluitingen … - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Over kinderen in armoede én lokale strijdbijlen

Page 1: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Over kinderen in armoedeén lokale strijdbijlen

Lunchgesprek n.a.v. Gentse ‘Week tegen Armoede’ - 13/10/2011

Dr. Isabelle Pannecoucke – UGent [email protected]

Page 2: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen
Page 3: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Eerste tool: de woorden

1. Armoede

«… een netwerk van sociale uitsluitingen…

op verschillende domeinen van het maatschappelijk en individueel leven … »

Sociale contacten, vrienden, familie, gezin …

De ene vorm van uitsluiting kan een andere vorm

in de hand werken of versterken

– staan niet los van elkaar

Tewerkstelling, Onderwijs, Huisvesting…

3

Page 4: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Eerste tool: de woorden

1. Armoede

Onderaan op de ladder met ontbrekende sporten Kloof zelf niet meer te overbruggen

Armoede met een binnen- en buitenkant ‘gij hebt niks, gij kunt niks, gij zijt niks’

4

Page 5: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Eerste tool: de woorden

2. Kinderen in armoede

• Meer dan enkel een bijproduct van armoede bij volwassenen

• ‘Ambivalent’ Welvaart en welzijn afhankelijk van gezinscontext Volwaardige burgers

Dubbele focus

1. Gezinnen in armoede

2. Kinderen in armoede: eigen perspectief

5

Page 6: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

6

Page 7: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen
Page 8: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Page 9: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Kansarme gezinnen (Kind & Gezin) Indicatoren: inkomensniveau, opleiding, tewerkstelling, aard

tewerkstelling, huisvesting, gezondheid gezinsleden, ontwikkeling kinderen

Uiterst zwakke socio-economische gezinnen Arbeidsloos Lage opleiding: bijna 80% Slechte huisvesting: bijna 50% Zwaktes in ontwikkeling: 33% Algehele zwakke sociaal-economische situatie: 50%

(inkomen, opleiding, arbeidssituatie)

9

Page 10: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Page 11: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Page 12: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Page 13: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Eenoudergezinnen en grote gezinnen 22,1% van 1-oudergezinnen onder EU-armoededrempel Gewaarborgde gezinsbijslag: hoger gemiddeld kinderaantal per gezin Hebben van kinderen vergroot risico

Beschikbare maatregelen volstaan niet

Impact arbeidsparticipatie op armoederisico Nog groter voor gezinnen met kinderen (3 keer)

‘De kleur van de armoede’ Groepen van Turkse en Marokkaanse herkomst 5 keer groter armoederisico

Materiële deprivatie

Ook cijfers zeggen niet alles…

13

Page 14: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Tweede tool: ‘de’ cijfers

Focus huisvesting/leefomgeving

25% van arme gezinnen met kleine kinderen leven in een woning met lekkend dak, vochtigheid of rotte vloeren of ramen

Te weinig ruimte, te donker, teveel lawaai, te koud…. Kinderen (vooral van 1-oudergezinnen) in

hoogbouwappartementen , ideaal om op te groeien? Kindvriendelijke biotoop in de sociale huisvesting? Wanneer je huis op wielen staat, wanneer je huis het park is

Meest kindonvriendelijke buurt in de 19de eeuwse wijken van Antwerpen, Brussel, Gent Kleine flatgebouwen (1 slaapkamer); oude arbeiderswoningen met gebrek aan

comfort

14

Page 15: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Derde tool: ‘de gevolgen’

15

Armoede tast alle aspecten van het welzijn van kinderen aan

Gezondheid Cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling Schoolse resultaten Aspiraties Zelfbeeld Relaties met anderen Risicogedrag Perspectief op werk …

Page 16: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Gezondheid

Gezondheidsverschillen al voor en bij de geboorte Moeder meer gezondheidsproblemen Verhoogd risico perinatale mortaliteit Verhoogd risico vroeggeboorte en laag geboortegewicht, groeiachterstand Wiegendood

Risico 5 keer groter in huishouden zonder beroepsinkomen dan gezinnen met 2 ink.

Ongezond hoge niveaus van negatieve stresshormonen Ontwikkeling centraal zenuwstelsel en hersenen

Mentaal welzijn Verschillen naar tandverzorging, gezicht- en gehoorstoornissen Hogere prevalentie van indicatoren van ongezonde levensstijl

Effect op lange termijn: verhoogde kans op bepaalde fysische en mentale gezondheidsproblemen

16

Derde tool: ‘de gevolgen’

Page 17: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling

Zwakkere ontwikkeling indien opgroeien in kansarm gezin Al op 1 jaar een maand achterstand 22% heeft gedragsproblemen (heeft zorgen, is bang, wordt gepest, is

overactief, heeft moeite om zich te concentreren)

Cumulatie van risicofactoren in armoede Hoge frequentie van en hoge intensiteit van stressvolle ervaringen Onvoorspelbaarheid financiële en familiale instabiliteit Gebrek aan sociale ondersteuning Blootstelling aan schadelijke substanties (lood, CO, schimmels) Slechte huisvesting Gebrek aan cognitieve stimuli Gebrek aan kwaliteitsvolle voeding

Langdurige – diepgaande armoede-ervaringen

17

Derde tool: ‘de gevolgen’

Page 18: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Schoolse resultaten

Latere intrede onderwijs Schoolse achterstand

21% van kinderen in gezin met inkomen < armoedegrens Hoger risico op doorverwijzing

Oververtegenwoordiging in bijzonder onderwijs In middelbaar: weinig kwalificerende richtingen

Absenteïsme, niet altijd gewild Vroegtijdig schoolverlaten Ongekwalificeerde uitstroom ongelijk Geringe doorstroom naar hoger onderwijs

psychologisch welbevinden (onwel op vlak van leersituatie, persoonlijk vlak, relationeel)

Ongelijke kansen en ongelijke behandeling

18

Derde tool: ‘de gevolgen’

Page 19: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Ecologisch perspectief: ontwikkeling in een persoon-in-omgeving

Handleiding bij de tools

Kwaliteitsvolle huisvestingKwaliteitsvolle leefomgeving

Familievriendelijk beleidUitkeringenArbeidsparticipatie

Sociale dienstverleningGelijke toegang

Page 20: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Handleiding bij de tools

Een rijkdom aan strijdmogelijkheden

Lokale troeven

Via OCMW en andere diensten Verenigingen waar armen het woord nemen, samenlevingsopbouw,

buurtwerkingen, vakbonden, CAW’s, …

Wat leeft er in de lokale omgeving?

20

Page 21: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Handleiding bij de tools

Een rijkdom aan strijdmogelijkheden Geïntegreerde strategie Bijeenbrengen van lokale stakeholders (diversiteit!!!

Participatie)

Verankeren strijd tegen armoede bij kinderen Veranderen positie van het kind in beleid

Kennisverzameling21

OVERHEID

SCHOLEN

MIDDENVELD

OUDERS

Page 22: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Handleiding bij de tools

22

Page 23: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Kinderopvang Vorming medewerkers kinderopvangdiensten

Cf. Brussels Hoofdstedelijk Gewest: gezamelijke inspanning lokaal beleid en middenveld

Verspreiding gesubsidieerde voorzieningen? Aangepast inschrijvingsbeleid

Opvoedingsondersteuning Afzonderlijke voorzieningen?

Spelotheek

Ontmoetingsplaatsen Bv. Baboes in Brussel

Toolbox van het Kruispunt Migratie-Integratie www.kruispuntmi.be/toolbox

Handleiding bij de tools

Page 24: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Onderwijs Participatie kinderonderwijs

Super Sim, Wannes gaat naar school Reflectie eigen kennis en aanpak GOK (doe de GOK-test, Turnhout)

Ouderbetrokkenheid Opvoedingsondersteunende ouderavonden Kijkwijzer ‘ouderbetrokkenheid)

Taal Zomerschool

Huiswerkbegeleiding Bv. Katrol

Lokale praktijken etnisch-cultureel diversiteitsbeleid (VVSG)

Handleiding bij de tools

Page 25: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Activiteiten buiten de school ‘gelijke leerkansen op school zijn maar half werk zonder gelijke

ontwikkelingskansen buiten de school’ Decreet betreffende het flankerende onderwijsbeleid

20 tot 25% van de prijs aan culturele activiteiten of daguitstappen

Kansenpassensysteem Vrijetijdspas (Aalst, Eeklo, Geel, …); cultuurclub (Hechtel-Eksel); OK-pas

voor onderwijs- en vrijetijdsactiviteiten en sociaal restaurant (Oudenaarde)

Gezondheid, welzijn Versterken professionals, samenwerking tussen organisaties Vertaalgids: vaccinaties en TBC

Dienst Preventief Gezondheidsbeleid, Stad Antwerpen

Instrument: actieve voedingsdriehoek voor Turkse en Marokkaanse gemeenschap

Handleiding bij de tools

Page 26: Over kinderen in armoede én  lokale strijdbijlen

Handleiding bij de tools Buurtontwikkeling

Sociaal Sociale cohesie bevorderen met lokale subsidiereglementen: hoe

doe je het doelgericht? Methodiek: Deventer Wijkaanpak Belang Brede School

Fysisch Huisvesting

Transithuis Oostende Buurt

Kindvriendelijke ruimteAntwerpen: Geelhandplaats

Speelstraten Inspraak Bij speelterreintje in Mechelen (integratiedienst)