22

dDe belangrij kste drij fveer voor scholen om te werken aan ouderbetrokkenheid is de gezamenlij ke verant-woordelij kheid voor onderwij s. Scholen zien ouders primair in de rol van didactische partners, als onder-steuner van hun eigen kind. Maar ook de rol van pe-dagogische partner, als lid van de school als gemeen-schap, vinden scholen belangrij k. Ook het merendeel van de ouders ziet zichzelf in de eerste plaats als part-ner van de school, niet als onderwij sconsument. Bij na alle scholen in het primair onderwij s (po) en voorgezet onderwij s (vo) vinden dat niet alleen ouders verant-woordelij k zij n voor de opvoeding van leerlingen, maar dat ook de school daarin een taak heeft. Dit geldt vooral voor zaken als sociale relaties, pesten, gezondheid en het gebruik van sociale media. Meer dan driekwart van de ouders is het hiermee eens. Over de manier waarop ouders hun kinderen kunnen ondersteunen, is vooral op basisscholen veel contact tussen ouders en school. In het voortgezet onderwij s komt dit minder voor.

Monitor OuderbetrokkenheidHet is een kleine greep uit de resultaten van de Moni-tor Ouderbetrokkenheid, uitgevoerd door onderzoeks-

bureau Ecorys, in opdracht van het ministerie van On-derwij s, Cultuur en Wetenschap (OCW). In de monitor is voor de tweede maal (de eerste keer in 2009) een meting gedaan naar de stand van zaken rond ouder-betrokkenheid.

Concrete cij fers als het gaat om verbetering rond ouderbetrokkenheid meting 2009- 2012:• Scholen in het primair (2012 74% - 2009  53%) en

voorgezet onderwij s (2012 70% - 2009 62%) vinden ouderbetrokkenheid van belang om invulling te kunnen geven aan de gezamenlij ke verantwoorde-lij kheid voor goed onderwij s.

• PO-scholen zien de ouders steeds meer als didac-tisch partner. In 2009 gaven 83% van de scholen aan dat ze dat in redelij ke of hoge mate zagen. In 2012 was dat percentage gestegen naar 90%.

• Het aantal po- en vo-scholen dat iemand heeft aangewezen voor het coördineren van ouderbeleid is gestegen van 37% naar 45% op de po-scholen en van 39% naar 43% op de vo-scholen.

• Ruim tweederde van de ouders leest hun kinderen ten minste een keer per week voor. Dagelij ks voor-lezen doet 40% procent. In 2009 was dat 28%.

• Ouders met kinderen in het po en vo vragen de school vaker hoe ze hun kind thuis kunnen hel-pen (respectievelij k de helft en een derde in 2012 tegenover 22% en 16% in 2009).

De algemene conclusie die op basis van deze tweede meting kan worden getrokken is: het belang van ou-derbetrokkenheid is onomstreden. Bovendien zij n ou-ders positiever over de inspanning van de school om ouderbetrokkenheid tot stand te brengen dan in 2009 en ervaren minder knelpunten.

Educatief partnerschapOuderbetrokkenheid wordt soms op een lij n gezet met ouderparticipatie, maar volgens het ministerie van OCW gaat ouderbetrokkenheid veel verder. Het gaat om educatief partnerschap tussen scholen en

VISIES, TIPS EN GOOD PRACTISES VANUIT DE PRAKTIJK.

tekst heleen de bruij n | beeld humantouchphoto

Ouderbetrokkenheid staat fl ink in de

belangstelling. Zeker sinds minister

van OCW, Marja van Bijsterveldt het

onderwerp vorig jaar op de politieke-

en maatschappelijke agenda zette.

In het begin leverde dat soms

sceptische reacties op, maar inmiddels

hebben onderwijsveld, onderwijs-

deskundigen en ouderorganisaties

het onderwerp omarmd.

Monitor geeft aan: ouderbetrokkenheid op scholen gaat de goede kant op

22-25_Ouderbetrokkenheid.indd 22 23-10-12 10:32

OUDERBETROKKENHEID 23

Monitor geeft aan: ouderbetrokkenheid op scholen gaat de goede kant op

Educatief partnerschap is

het sleutelwoord

22-25_Ouderbetrokkenheid.indd 23 23-10-12 10:32

24

ouders, met als doel de ontwikkeling van het kind te bevorderen en de leerprestaties te verhogen. Ouderparticipatie is met name in het primair onderwij s redelij k vanzelf-sprekend. De meeste ouders helpen met enig regelmaat met activiteiten op school. Maar hoewel ouderparticipatie gunstig is voor het contact tussen ouders en school, levert het nauwelij ks een bij drage aan de verhoging van de leerprestaties van kinde-ren. Wetenschappelij k onderzoek toont aan dat ouderbetrokkenheid dat wel doet. Reden waarom OCW sterk inzet op het stimuleren ervan. ‘Ouderbetrokkenheid houdt in dat ouders de leerontwikkeling van hun kind volgen, daar thuis ondersteuning aan geven en daarover regelmatig contact hebben met de school’, aldus de minister. Educatief partnerschap is daarbij het sleutelwoord. Het is van belang dat scholen nadenken hoe ze dat samen met ouders willen en kunnen bevorderen.

Frederik Smit, senior onderzoeker en Coör-dinator Expertisecentrum Ouders, school en buurt, en schrij ver van verschillende boeken over het onderwerp: ‘Het allerbelangrij kste is dat er open communicatiekanalen zij n tussen ouder en school. Het kind moet het idee hebben zelf de regisseur te zij n en het gevoel hebben dat hij bij ouders en school terecht kan als er iets is. Van ouders hoor ik nogal eens dat leraren slecht te bereiken zij n, dat ze vaak geen e-mailadres hebben van een leraar en als ze die wel hebben vaak niet of te laat antwoord krij gen op hun vra-gen. De school houdt niet op om drie uur. Aan de andere kant geven ook ouders vaak niet thuis. Er is met hen soms moeilij k afspraken te maken. Ouders stellen zich nog te vaak op als klant en laten school en schoolwerk over aan de school.’

School-ouderovereenkomstIn de onderwij swereld is men het eens dat ouderbetrokkenheid begint bij de scholen. Maar hoe doe je dat? Sommige scholen

Wetenschappelijk onderzoek toont aan

dat ouderbetrokkenheid bijdraagt aan de

leerprestaties

22-25_Ouderbetrokkenheid.indd 24 23-10-12 10:33

ouderbetrokkenheid 25

zijn er al volop mee bezig. een basisschool die een ouderkamer organiseert waar elke maand activiteiten zijn voor ouders om de betrokkenheid bij hun kind en het onderwijs te vergroten. op een andere school wordt van elk kind een portfolio bijgehouden van hun prestaties, waarin ouders de ontwik-keling van hun kind kunnen volgen. Weer een andere school heeft een maandelijks koffie-uurtje met de directeur, waarmee de stap van ouders om naar school te komen kleiner wordt. Scholen hoeven niet allemaal zelf het wiel uit te vinden. er zijn meerdere instanties, zoals Cedin en CPS, waar een school terecht kan. en ook ouderorgani-saties zijn met het thema aan de slag. Vol-gens Werner van katwijk, verbonden aan ouders & Coo en penvoerder van verschil-lende ouderorganisatie in nederland, zou je als school, met ouders samen, bijvoorbeeld school-ouderovereenkomsten kunnen ma-ken, waarin afspraken worden vastgelegd over wat ouders en school van elkaar ver-wachten. ‘ouderorganisaties kunnen daar-bij helpen. een school-ouderovereenkomst maak je het liefst voor elk kind individueel, want elk kind heeft weer andere dingen no-dig. documenten waarin school én ouders mogen formuleren wat ze van elkaar ver-wachten, bijvoorbeeld op het gebied van le-zen. de school zorgt voor het leesonderwijs, de ouder zorgt dat er thuis leesboekjes zijn en het kind zorgt dat het elke dag een kwar-tiertje leest.’

ExpertisePuntenom scholen te helpen met het implemente-ren van ouderbetrokkenheid, is onlangs een netwerk van expertisePunten ouderbetrok-kenheid opgericht. hans Christiaanse, initi-atiefnemer van de expertisepunten: ‘Scho-len zouden veel meer aan ouders moeten vragen wat voor hen redenen zijn om naar school te komen. nu wordt nog teveel door de school bedacht. de expertisepunten zijn een paraplu voor diensten en producten die aangeboden worden aan scholen om met ouderbetrokkenheid aan de slag te gaan. dat kan een cursus communiceren met ouders zijn, maar we maken ook ouderhulpkaarten, die scholen aan ouders kunnen geven, met daarop informatie over hoe je je kind helpt met bijvoorbeeld lezen, plannen van huis-werk, over het puberbrein en sociale media. ook organiseren we bijeenkomsten voor

ouders over ouderbetrokkenheid.’ Voor scholen die het op het gebied van ouderbetrokkenheid goed voor elkaar hebben, bestaat een speciaal keurmerk van de Stich-ting Leraar, Leerling, ouder (LLo). om zo’n keurmerk te verkrijgen, zijn er tien criteria waar je als school aan moet voldoen. inmiddels hebben zeven scholen in nederland zo’n keurmerk.

Invloed versterkenook de po- en de vo-raad, landelijke organisaties van schoolbesturen in het onderwijs, kunnen scholen hel-pen. esmeé hornstra van de po-raad: ‘We wakkeren het besef aan om ouders bij de school te betrekken door ge-sprekken met schoolbesturen, het bieden van inzicht in wat er aan ondersteuning mogelijk is en wat ouderbe-trokkenheid scholen kan opleveren. het is onze taak om ouderbetrokkenheid op de agenda van schoolbesturen te krijgen en te houden. kinderen voelen zich gesteund en gestimuleerd als er een goede relatie is tussen ouder en school. Ze merken het als de contacten goed zijn. Zo van: als de meester of juf dit zegt en mijn ouders zeg-gen dat ook, dan is het wel belangrijk. kortom: ouders en school kunnen elkaars invloed versterken.’ouderavonden en 10-minutengesprekken zijn mid-delen om met ouders te praten over vorderingen van hun kinderen. Volgens de monitor wordt daar in het po en het vo veelvuldig gebruik van gemaakt door ouders. Peter de Vries van CPS is echter niet zo erg gechar-meerd van die 10-minutengesprekken. hij pleit ervoor die in te ruilen voor een diepgaand startgesprek aan het begin van het schooljaar. ‘het is toch absurd dat je bij het uitlenen van een dure auto instructies meegeeft, maar dat je je kind aan de school ‘uitleent’ en zegt: pro-beer maar een paar knopjes en kijk of het werkt? kijk wat het kind nodig heeft aan overlegvormen: een huis-bezoek bijvoorbeeld waar het bij anderen weer genoeg is om op school te komen praten. Met andere woorden, stem het gespreksarrangement af op het individuele kind. en als ouders moet je proberen, ook al ben je nog zo druk, het belang van je kind voor ogen te houden. Zorg ook voor basisvoorwaarden als rust en goede voeding. en kom erachter hoe natuurlijk leren eruitziet. ontdek wat je als ouder kunt doen om het leren thuis voort te zetten. Zoals klokkijken oefenen. dan moet je echter wel weten waar de kinderen op school mee be-zig zijn. en dat is dan weer een taak voor de school: ouders vertellen wat er op school gebeurt.’

Praat mee op www.facebook.com/oudersenschoolsamen

22-25_Ouderbetrokkenheid.indd 25 23-10-12 10:33