Oude wijn en nieuwe zaken - Máxima Medisch Centrum · medisch psychologisch perspectief In de...
Transcript of Oude wijn en nieuwe zaken - Máxima Medisch Centrum · medisch psychologisch perspectief In de...
Oude wijn en nieuwe zaken
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Frans Hoogwegt
Klinisch psycholoog-psychotherapeut
Vakgroep Medische Psychologie
Máxima Medisch Centrum
27 juni 2019
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Chronische stress
angst
onzekerheid
onveiligheid
afweer
coping
eten
roken
drinken
drugs
medicatie
reductie
stress
leereffect:
operante en
klassieke
conditionering
Belonings-
systemen
in het brein
Wat is leefstijl ?
Een aanzienlijk deel van de medisch gezien problematische vormen van stress hantering, gaat over het gebruik van
voeding, alcohol, tabak, pijnstillers en psychofarmaca als onderdeel van een “gestold” gedragspatroon om
gevoelens af te weren die ons niet goed uit komen. Deze middelen werken activerend op genotscentra in het brein,
dempend waar het gaat om angst en zowel psychologisch als fysiologisch verslavend t.a.v. het dagelijks gebruik.
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Chronische stress
angst
onzekerheid
onveiligheid
afweer
coping
eten
roken
drinken
drugs
medicatie
reductie
stress
leereffect:
operante en
klassieke
conditionering
Belonings-
systemen
in het brein
Wat is leefstijl ?
Een aanzienlijk deel van de medisch gezien problematische vormen van stress hantering, gaat over het gebruik van
voeding, alcohol, tabak, pijnstillers en psychofarmaca als onderdeel van een “gestold” gedragspatroon om
gevoelens af te weren die ons niet goed uit komen. Deze middelen werken activerend op genotscentra in het brein,
dempend waar het gaat om angst en zowel psychologisch als fysiologisch verslavend t.a.v. het dagelijks gebruik.
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Chronische stress
angst
onzekerheid
onveiligheid
afweer
coping
eten
roken
drinken
drugs
medicatie
reductie
stress
leereffect:
operante en
klassieke
conditionering
Belonings-
systemen
in het breinleefstijl interventie
voorlichting
informatie
Hoe doe je dat ?
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Chronische stress
angst
onzekerheid
onveiligheid
afweer
coping
eten
roken
drinken
drugs
medicatie
reductie
stress
leereffect:
operante en
klassieke
conditionering
Belonings-
systemen
in het breinleefstijl interventie
voorlichting
informatie
interventie dient rekening te houden met
álle aspecten van deze keten Hoe doe je dat ?
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Chronische stress
angst
onzekerheid
onveiligheid
afweer
coping
eten
roken
drinken
drugs
medicatie
reductie
stress
leereffect:
operante en
klassieke
conditionering
Belonings-
systemen
in het brein
Leefstijl verandering = gedragsverandering
Als het om gedragsverandering gaat;
waar zit die kennis ?
Kennis over gedragsverandering in relatie tot gezondheid en ziekte is te vinden bij:
• Gedragsdeskundigen
• Medische psychologie
• Gedragstherapeuten
• Onderzoeksgroepen binnen de medische psychologie (circa 17 hoogleraren
medische psychologie in NL)
• Wetenschapsdomeinen zoals de leerpsychologie (behaviorisme)
• Health Psychology
• Behavioral Medicine
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
gedragsverandering
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
genezen door gedragsverandering
Is dat een nieuw idee ?
1976
De neurofysiologie van
autogene training en
mindfulness:
een nieuw jasje
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
genezen door gedragsverandering:
is dat een nieuw idee ?
“De belangrijkste gezondheidsproblemen
en oorzaken van vroegtijdig overlijden
kunnen worden voorkomen door
gedragsverandering met een gunstige
kosten-baten verhouding”
27-10-1988
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Chronische stress
angst
onzekerheid
onveiligheid
afweer
coping
eten
roken
drinken
drugs
medicatie
reductie
stress
leereffect:
operante en
klassieke
conditionering
Belonings-
systemen
in het brein
Maatwerk is essentieel waarbij voor de kwetsbare groep (20-30%) geldt dat verdere
psychodiagnostiek noodzakelijk is om passend maatwerk te kunnen leveren.
Analogie: “Personalized medicine”. Human Genome Project: maatwerk door genetische
profielen. Zo ook hier: maatwerk door een persoonlijk psychologisch en fysiek profiel op te
stellen.
Hoe doe je dat ?
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Hoe doe je dat, leefstijl verandering ?
1. Multidisciplinair werken
2. MDO
3. Rol voor verpleegkundig specialisten
4. Vroege detectie van kwetsbare groep door vragenlijsten (de omvang daarvan is circa 20-30 % van de
populatie)
5. Bij deze (4) groep verdere psychodiagnostiek; immers persoonlijkheidsproblematiek, depressie en
angst beïnvloeden de resultaten van een herstelprogramma gericht op leefstijlverandering negatief.
6. Ontwikkelen van modules, die gericht zijn op activering van patiënten t.b.v. leefstijlaanpassingen.
7. Afhankelijk van ziektebeeld en de aard van de medische interventie pre-operatief en/of postoperatief
modules aanbieden.
8. Bij het inrichten van de modules uitgaan van leerprincipes, reïnforcementschema’s en gedragstherapie
9. Iedere patiënt krijgt afhankelijk van zijn persoonlijk profiel een specifieke, op maat gesneden set van
modules
10. Iedere patiënt stelt persoonlijke doelen vast. Expliciet wordt vastgelegd wat de stappen zijn om dat doel
te bereiken.
11. Gebruik maken van selfmonitoring- en telemonitoring-systemen
12. Gebruik maken van blended ehealth programma’s en zo nodig cognitieve gedragstherapie.
13. Niet iedereen het zelfde aanbieden
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
Hoe doe je dat, leefstijl verandering ?
Voorbeelden:
• Bariatrische chirurgie
• Flow hart- en longrevalidatie
• Oncologische revalidatie.
• Hoofdpijnpoli
Oude wijn en nieuwe zaken
Leefstijlgeneeskunde vanuit een
medisch psychologisch perspectief
In de kelders van de Health Psychology, de Behavioral
Medicine, de leerpsychologie en de gedragstherapie ligt
uitstekende oude wijn. Maak gebruik van bestaande
wetenschappelijke kennis. Drink en geniet mateloos.
Denk na over een effectief verdienmodel voor zorgaanbieder
én patiënt. Voer een gelimiteerd profijtbeginsel in. Kunnen we
rond leefstijlgeneeskunde eindelijk nieuwe zaken gaan doen.