Oplossingsgericht werken

Welkom!

Drs. Agnes Schilder

OGW - NW Fryslan 2

Even voorstellen

16-05-2013

• Psycholoog, coach, trainer, docent

• ACT too

• OGW, breinleren, positieve psychologie

OGW - NW Fryslan 3

dat doen wat volgens jou nodig is?

NIET….

16-05-2013

Hoe motiveer je cliënten zo dat ze

OGW - NW Fryslan 4

Je kunt iemand anders niet motiveren, mensen kunnen alleen zichzelf motiveren….

Mee eens?

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 5

Deze twee dagen:

• Oplossingsgericht werken: – wat is dat?– hoe pas je dat toe in gesprekken?– wanneer / met welk doel?

• Motiverende gespreksvoering / Motivational interviewing– wat is dat?– hoe pas je dat toe in gesprekken?– wanneer / met welk doel?

• Wat is het verschil en wanneer kies je voor OGW wanneer voor MI?16-05-2013

OGW - NW Fryslan 6

Programma dag 1

16-05-2013

Welkom, intro op het programma, voorstelrondje (waarderende benadering / positieve psychologie)

Oefening: oplossingsgericht luisteren Theorie: ontstaan van OGW en belangrijke uitgangspunten

Oefening: start van het gesprek, de nuttigheidsvraag Theorie: doelen stellen, veranderwens vaststellen

Oefening: de schaalvraag Theorie: platform bepalen

OGW - NW Fryslan 7

Oefening 1 Veranderen?

16-05-2013

Behoud het goede...

OGW - NW Fryslan 8

Kennismaking, opdracht 1

16-05-2013

Oplossingsgericht luisteren, 2/3-tallen

Vragen ter inspiratie:

• Wat gaat er goed?• Waarover ben je tevreden? • Wat heb je voor nuttigs geleerd? • Wat breng je voor bruikbare zaken mee uit je vorige

team / werk / opleiding? • Wat wil je behouden?• Stel, het is een jaar later en je kijkt tevreden terug op het

jaar. Waarover ben je dan tevreden?

OGW - NW Fryslan 9

Kennismaking, opdracht 2

16-05-2013

• Kies een kaart die voor jou past bij wat jullie net besproken hebben in jullie groep.

• Stel jezelf kort voor en vertel iets over waar jouw kaart voor staat.

OGW - NW Fryslan 1016-05-2013

Diagnose- consultatie participatie,receptmodel cliënt centraal

Ontstaan OGW

OGW - NW Fryslan 11

Tips:

16-05-2013

• Eerst aansluiten, dan doorvragen

• Yes-set bij jezelf

• Focus op je cliënt (geen self-disclosure)

• Geen voorbereiding op de inhoud

• Leiden van achteren, vertraag in het begin

• Stel vragen op het spoor van de ander

OGW - NW Fryslan 12

Grondleggers OGW

Steve de Shazer en Insoo Kim BergLouis Caufmann, Peter Szabó,

Coert Visser, Gwenda Schlundt Bodien (NOAM.nu) 16-05-2013

OGW - NW Fryslan 13

Basisregels versie 1.0

1. If it’s not broken, don’t fix it.2. If it does not work, stop and do something

different.3. If it works, do more of it.

In het Nederlands:4. Als iets niet kapot is, herstel het niet.5. Als iets niet werkt, stop en doe iets anders.6. Als iets werkt, doe er méér van.

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 14

Basisregels versie 7.3

1. If it’s not broken, don’t fix it.2. If it does not work, stop and do something different.3. If it works, do more of it.

4. Als iets (nog) goed (genoeg) werkt, herstel het dan niet.5. Als iets goed (genoeg) werkt, doe er gewoon mee verder

en/of doe er méér van.6. Als iets niet (langer) (goed genoeg) werkt, stop er dan mee,

leer ervan en doe iets anders.7. Als iets goed (genoeg) werkt, leer het van iemand anders

en/of bied het een ander aan.16-05-2013

OGW - NW Fryslan 15

Stop it!

16-05-2013

http://www.youtube.com/watch?v=Ow0lr63y4Mw

We gaan er vanuit dat cliënten:

• Onder zeer moeilijke omstandigheden hun uiterste best doen• Zich hechten aan de ideeën die ze krijgen• Zich moreel juist, welgemanierd, beleefd en eerlijk willen

gedragen en hun leven willen verbeteren• Goed willen kunnen opschieten met anderen• Geaccepteerd willen worden en deel willen uitmaken van een

groep• Hun leven en dan van hun naasten willen verbeteren• Willen zorgen voor mensen die belangrijk voor hen zijn en door

hen verzorgd willen worden• Een waardevolle erfenis willen achterlaten en een positieve

bijdrage aan de wereld willen geven• Door anderen gerespecteerd willen worden en anderen willen

respecteren. 16-05-2013 OGW - NW Fryslan 16

Nuttigheidsvraag

16-05-2013 OGW - NW Fryslan 17

• Wat zou nuttig zijn om nu te bespreken?

• Wat zou dit gesprek nuttig voor je maken?

• Afsluiting:We hebben nog 5 minuten zie ik, wat zou zinvol kunnen zijn om nog te bespreken?

OGW - NW Fryslan 18

Oefening 2 Nuttigheidsvraag

16-05-2013

A: Beschrijf in een paar minuten een probleem/een situatie die jij nu lastig vindt.

B: Stel onderstaande vragen letterlijk aan persoon A.

• In welke zin is dit een probleem voor je?• Waar heb jij last van?• Hoe heb je daar last van?• Hoe belemmert het jou?

• Waar kan ik je nu in dit gesprek mee helpen?• Wat zouden we nu moeten bespreken wil dit een nuttig gesprek voor jou zijn?

Persoon B: Geef nu een probleemdefinitie zoals jij denkt dat ie klopt.Persoon A: Geef aan of deze definitie klopt voor jou.

Filmfragment / wondervraag

16-05-2013 OGW - NW Fryslan

Masterclass Insoo Kim Berg, interview deel 1 en deel 2

19

OGW - NW Fryslan 20

Essentie: doen wat werkt!

16-05-2013

• We leren vooral van wat goed gaat, niet van wat fout gaat of niet werkt.

OGW - NW Fryslan 2116-05-2013

OGW - NW Fryslan 22

Complimenten geven

1. direct compliment

2. indirect compliment

3. circulair zelf-compliment

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 23

1. Direct compliment

Jij zegt wat je goed vindt aan de ander, de ander ontvangt en is daarin passief.

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 24

2. Indirect compliment

Eerst geef je een positieve waardering, gevolgd door een vraag, zodat de ander

zichzelf complimenteert.16-05-2013

OGW - NW Fryslan 25

3. Circulair zelf-compliment

Je geeft eerst een positieve waardering, stelt dan een vraag wat een andere persoon positief zal

waarderen in hem/haar. Het compliment gaat viaeen andere persoon, als een cirkel.

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 26

Complimenten over… Kennis wat weet/begrijpt iemand al Ervaring wat is bruikbaar uit het verleden Vaardigheid wat kan iemand Attitude basis houding, overtuiging Motivatie wat wil iemand, enthousiasme,

gedrevenheid Persoon kenmerk, kwaliteit, stijl Resultaat wat er bereikt is

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 27

Oplossingsgericht luisteren

16-05-2013

• Complimenten geven

• Gericht op wat wel goed gaat, wat wel kan

• Zelfvertrouwen vergroten

• Relatie opbouwen

OGW - NW Fryslan 28

Problem talk

16-05-2013

“Problem talk creates problems, solution talk creates solutions”.

Verandertaal uitlokken (motivational interviewing)

Verandertaal

1. de wens (ik wil veranderen)2. de vaardigheid om het doel te bereiken (ik kan veranderen)3. de redenen om te veranderen (als ik verander dan …)4. de noodzaak om te veranderen (ik moet veranderen)5. de toezegging doen, vastbeslotenheid (ik ga veranderen)6. het zetten van stappen (ik heb iets veranderd)

OGW - NW Fryslan 30

Verandertaal herkennen, versterken en ontlokken

16-05-2013

• Reden: Ik wel wel, maar ....Wat is de belangrijkste reden om X wel te doen?

• Stappen: Ik weet niet hoe .......Wat zou een eerste stap zijn?

• Mogelijkheid: Maar ik heb geen.....Hoe zou jij het aan kunnen pakken zodat...?

• Wens: Ik zou wel willen vanwege de .....En als dat lukt, wat zou er dan gebeuren?

• Commitment: Zal ik het wel doen?Wat denk je dat er gebeurt als je er aan begint?

OGW - NW Fryslan 31

Verandertaal uitlokken

16-05-2013

Rechtstreeks vragen stellen die verandertaal oproepen, ook wel: evocatieve vragen stellen (Miller en Rollnick, 2008).

Bijvoorbeeld:

• Nadelen van de status quo: “Wat vindt u vervelend aan de huidige situatie?”

• Voordelen van verandering: Hoe zou u het graag anders willen zien?”• Optimisme over verandering: “Welke persoonlijke krachten hebt u die

u helpen om te slagen en uw doelen te bereiken?”• Bedoeling om te veranderen: “Wat vindt u nu van uw drugsgebruik?”

OGW - NW Fryslan 32

Verandertaal uitlokken

16-05-2013

Oefening 3.

A brengt dilemma in waar hij/zij nu echt mee zit.B lokt verandertaal uit.

(7 minuten)

Wissel van rol.(7 minuten)

OGW - NW Fryslan 33

Ambivalentie vergroten (MI)

16-05-2013

Niet veranderen:Voordelen: Nadelen:

**

Wel veranderenVoordelen: Nadelen:

**

OGW - NW Fryslan 34

Vragen, vragen, vragen….

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 35

OGW uitgangspunten:

• Als het werkt, laat het dan zo (if it’s not broken, don’t fix it)• Als iets ooit effect had, doe het dan vaker• Als iets niet werkt, doe iets anders

• Geen enkel probleem doet zich de hele tijd voor• Verandering is constant en onvermijdelijk• De toekomst is onderhandelbaar en wordt geschapen• Kleine veranderingen kunnen grote gevolgen hebben• Stel cliënten vragen, maar vertel ze niet wat ze moeten doen. • Problemen en oplossingen zijn niet altijd direct aan elkaar

gerelateerd16-05-2013

OGW - NW Fryslan 36

Van probleemdenken naar oplossingsgericht denken

Begin probleem

De gevreesde toekomst

Begin gewenste situatie

De gewenste toestand

Wat is het volgende stapje?

Wat is er a

l

bereikt en hoe?

Coert Visser, gebaseerd op het Albert model van Mark McKergow

De huidige situatie

Wat wil je in plaats van het

probleem?

Wanneer is er al eens een hoger

punt op de schaal bereikt?Hoe is dat bruikbaar?

16-05-2013

Drie soorten reactiesType relatie Kenmerken Interventies coaching

Bezoekerstypisch De ander ziet geen nut van het gesprek

• Aard en aanleiding verhelderen• Zoeken naar het nut voor de

ander• Rollen verhelderen

Klaagtypisch De ander ziet wel nut, maar gedraagt zich hulpeloos en klaagt

• Begrip en acceptatie van het perspectief en de perceptie van de ander

• Verder verhelderen nut voor de ander en de rollen

• Begin met de eerste stappen van oplossingsgericht coachen

Klanttypisch De ander ziet het nut, staat open voor hulp en is bereid tot actie

Volg de stappen van oplossingsgericht coachen

Bron: www.noam.nu

16-05-2013 OGW - NW Fryslan 37

Vier oplossingsgerichte invalshoeken:

Lees meer

16-05-2013 OGW - NW Fryslan 38

OGW - NW Fryslan 39

De schaalvraag

16-05-2013

OGW - NW Fryslan 40

Tot besluit

16-05-2013

3 vragen:

• Wat heb je geleerd/is nieuw voor jou?

• Wat laat je voortaan na?

• Wat ga je toepassen, welke concrete stap?