Oplossingsgericht werken met cliënten met lichte verstandelijke beperkingen

John RoedenGZ-psycholoog / Gedragstherapeut / Onderzoeker / Schoolmusicus

Baalderborggroep / GKC

roeden@xs4all.nlj.roeden@baalderborggroep.nl

DE OPLOSSINGSGERICHTE BEGELEIDER

EEN GIDS VOOR OPLOSSINGSGERICHT WERKENIN DE VERSTANDELIJK GEHANDICAPTENZORG

ISBN: 978 90 6455 7002

Te bestellen bij:

j.roeden@baalderborggroep.nl

Interview een cursist

In tweetallen:

Wat was jouw laatste succes in je werk?

Hoe lukte jou dat?

Hoe deed je dat precies?

Twitter

OW met teams bereikt het teamdoel stapsgewijs via ideeën uit verleden, heden en toekomst, n.a.v. een begeleidingsprobleem van één VB-cliënt.

OW met cliënten bereikt het doel van de LVB-cliënt stapsgewijs via ideeën uit verleden, heden en toekomst, n.a.v. persoonlijke problematiek.

De mogelijke meerwaarde van oplossingsgericht werken

• Attitude + techniek• Optimisme en samenwerking• Combinaties

Achtergronden

• Oplossingen in plaats van problemen

• De cliënt is expert / een houding van ‘niet weten’

• Slechts een kleine verandering nodig

What’s in a name

• Mensen met verstandelijke beperkingen

• People with Intellectual Disabilities

• People with ID’s

• People with ideas

• Mensen met ideeën

Voor wie geschikt?• Cliënten met VB (IQ: 55 – 85)

• Teams van professionals

• Cliëntsysteem: [+ professional(s)] + [belangrijke andere(n)]

• Groep van cliënten met VB

• Competenties versus beperkingen

Geef mij de kracht om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,

de moed om te veranderen wat ik kan veranderen en de wijsheid om tussen beide te kiezen

1.Vragen naar het doel

• Wondervraag• Videovraag• Waar hoop je op?• Wanneer ben je hier klaar?• Als je een dag/week/maand vooruit kijkt• Als je in een glazen bol kijkt• Als je drie wensen mag doen

De wereld van de realiteit kent grenzen, de wereld van de verbeelding is grenzeloos

2.Vragen naar uitzonderingen

• Wanneer is het probleem er niet of minder?

• Wat is er dan anders?

• Wat doe je dan anders?

• Wat heeft eerder succes gehad?

Uitzonderingen zijn als paaseieren, je hoeft ze slechts te vinden

3. Schaalvragen

• Als 10 is: … Als 1 is … Waar zit je nu?

• Visualisaties

• Hoogtes

• Cirkel

• Afstanden

Oplossingsgerichte intervisie

Interview een collegaStel je een toekomstige klus / confrontatie / gesprek waarje tegenop ziet voor. Vertel daar heel kort iets over. StelDe volgende vragen aan je collega:Waar hoop je op (na de klus / confrontatie / gesprek

Als 10 is: je bent helemaal klaar voor die klus Als 1 is: je bent helemaal niet klaar voor die klus

Op welk cijfer zit je nu? Wat maakt dat je (nu al) op dat cijfer zit?Hoe ziet een cijfer hoger eruit?Hoe kan je een cijfer hoger komen?

4. Competentievragen

• Hoe is het je gelukt om?

• Hoe heb je dat gedaan?

• Hoe heb je dat overwonnen?

• Hoe doe je dat? Hoe deed je dat?

5. En wat nog meer?

• Wilt u nog een dessert?

• Welke dessert wilt u?

• Anders nog iets?• En wat nog meer?

Oplossingsgericht LiedAlways look on the bright side of lifeAlways look on the right side of life

Hou op met dat geklaag / Stel de wondervraag /Met de schaalvraag vorder je gestaag

De cliënt is competent / Dus geef een complimentDat kost geen cent en werkt efficiënt

Dus zeg je keer op keer / Wauw en wat nog meer?En gun je je cliënt de volle eer

Aan het einde van ‘t gesprek / Even pauze en FeedbackDan wordt je klager klant nog voor ‘t vertrek

Werkt het?

• Onderzoek: alle technieken/therapieën

werken even goed.• Dat geldt ook voor

behandelingen uitgevoerd met

LVG-ers

De kracht van oplossingsgericht werken

Methodiek (15%)

Cliëntfactoren (40%) Hoop (15%) Werkrelatie (30%)

Motivatie / Coping (I)Social Support (E)

Hoop cliëntHoop therapeut

Doel cliënt Feedback cliënt

Relatietypes

Klant-

typisch

Klager-

typisch

Bezoeker-

typisch

Probleem + + -

Doel + Zoekend -

Samen-werking

Bereidheid Eventueel

bereidheid

Nog geen

bereidheid

Klagertypisch

KennismakingProbleemverkenningProbleemerkenningSchaalvragen (hoop, motivatie, samenwerking)

UitzonderingenCompetentievragen‘En wat nog meer’Vragen via anderenObservatietaken

1. Tango2. Vragen aan klagers3. Signalen van hoop4. Externaliseren5. Stabiliteit als verandering6. Neutraliseren/normaliseren7. Crisis voorspellen8. Verwachtingen bijstellen9. Feedback van de cliënt10.Omgeving inschakelen11.Reflectieteam12.Doorverwijzen

Bezoekertypisch

1. Attitudes2. Relatievorming3. Vragen aan bezoekers4. Heroriëntatie op doel5. Heroriëntatie op verantwoordelijkheid6. Informeren7. Oplossingsgericht sturen8. Niets doen9. Oplossingsgericht werken met het team10.Oplossingsgerichte intervisie11.Oplossingsgericht reflecteren12.Delegeren

Tot slot

Een zen leerling kwam bij een brede rivier.

Toen hij zijn meester aan de overkant zag staan, riep hij:

‘Meester, hoe kom ik aan de overkant?’

‘Doe geen moeite’, zei de meester‘Je bent al aan de overkant.’