OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Bruxelles ......voor Interventie bij Binnenhuisvervuiling Samenvatting...
59
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN Sandrine BLADT RCIB Stand van zaken van de acties in het BHG POLLUENTEN IN HET GEBOUW: HOE ZE TE VERMINDEREN? LENTE 2019
Transcript of OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Bruxelles ......voor Interventie bij Binnenhuisvervuiling Samenvatting...
-
OPLEIDING
DUURZAME GEBOUWEN
Sandrine BLADT
RCIB
Stand van zaken van de acties in het BHG
POLLUENTEN IN HET
GEBOUW:
HOE ZE TE VERMINDEREN?
LENTE 2019
-
Doelstelling van de voordracht
● Presentatie van een dienst voor de analyse
van binnenhuisvervuiling in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest: de Regionale Cel
voor Interventie bij Binnenhuisvervuiling
● Samenvatting van de resultaten en
voorstelling van een chemische
verontreinigingsindex
2
-
Plan
● Context
● Doelstellingen van de RCIB
● Verloop van een thuisonderzoek
● Vaststellingen
● Gemeten chemische polluenten
● Gemeten biologische polluenten
● Evaluaties
● Project kinderopvangvoorzieningen en
kleuterscholen
● Conclusies
3
-
Doelstellingen van de RCIB
● De bronnen van vervuiling in woningen
identificeren en kwantificeren bij
gezondheidsproblemen
● Algemene en gerichte oplossingen
voorstellen
● Een database aanleggen voor de
beoordeling van de binnenluchtvervuiling in
het BHG
Voorbereiding van een strategie van
preventieve acties
4
-
Indoor Air Quality vs Health
● 80 % van onze tijd brengen we in gesloten ruimten door
● Binnenhuisvervuiling veroorzaakt door gebouwen,
menselijke activiteit, externe besmettingsmiddelen
● 30 % van de mensen geboren na 1980 is allergisch
● 23 % van de overlijdens houdt verband met een
milieuoorzaak (WGO)
● 1.000 nieuwe stoffen per jaar / 100.000 stoffen op de
markt
● Kinderen brengen het grootste deel van hun tijd binnen
door
● Uit besparingsoverwegingen werden er voor de
constructie van de huidige gebouwen niet altijd gezonde
materialen gebruikt.
5
-
Indoor Air Quality vs Health
● 30 % van de mensen geboren na 1980 is allergisch
● 23 % van de overlijdens houdt verband met een
milieuoorzaak (WGO)
● In 30 jaar is het aantal kinderen met astma verdrievoudigd
in Europa
● 25 tot 33 % van de ziekten wereldwijd zou te wijten zijn
aan milieufactoren die door de mens kunnen worden
beïnvloed (en 1/3e bij kinderen) (WGO)
● Ongeveer 12.000 liter lucht stromen dagelijks door onze
longen, naar rata van 0,5 liter per ademhaling
6
-
LuxembourgSAMI-Lux
084/31.05.03
NamurSAMI
081/77.67.14
HainautLPI
065/403.652
[email protected] LiègeSAMI
04/279,77,36
Brabant wallonSAMI
010/23.62.02
Bruxelles CapitaleCRIPI
02/563.17.17
G-D LuxembourgDivision de la Santé au
Travail et de l’Environnement
247-85587
VlaanderenMedisch
Milieukundigen
02/422.49.49
info@milieu-en-
gezondheid.be
FranceCMEI
03 69 55 06 90
Authorities interventions
-
3 Partners
● Leefmilieu Brussel – BIM – Laboratorium voor Milieuonderzoek:
● Monstername en chemische analyses
● Coördinatie van de dienst
● Sciensano – Afdeling Mycologie:
● Microbiologische analyses
● FARES:
● Sociale begeleiding
8
-
http://su-fle.blogspot.be
Elektro-
magnetische
golven
Fijn stof
Schimmels
Tabak
Lood
(water/verf)
Pesticiden
Kool-
monoxide
VOS /
Formaldehyde
Mijten
Katten,
honden
Types van binnenhuisvervuiling
-
Vraag voor interventie
Patiënt
1e bezoek
Onderzoeks-
verslag
Remediëringen
Evaluaties
Arts Patiënt
Dossier
geklasseerd
Gezondheid OK Probleem blijft bestaan
Vragenlijst
Chemische analyses
Biologische analyses
Telefonisch contact
Labo-analyses
1 an
Ander labo
10
-
Vragenlijst
▪ Persoonlijke gegevens, gezinssamenstelling, hobby,
…;
▪ Symptomen;
▪ Geschiedenis van de gezondheidsproblemen
(verergering / verbetering);
▪ Algemene informatie over de woning, leefgewoonten,
huisdieren, gebruikte producten, renovaties,
waterschade;
▪ Bekledingen/materialen, meubels uit spaanplaat,
verluchtingsfrequentie, etc.
11
-
Video van een onderzoek van
de RCIB
12
file://oracle/cifs-homes$/sbladt/My Documents/CRIPI/transparents/CRIPI_v2.mp4
-
Geografische spreiding
Van 150 tot 200 onderzoeken per jaar
>2825 onderzoeken sinds sept. 2000
Plaats van de onderzoeken
RCIB (2000-2016)
13
-
Type van pathologie volgens de arts
0
50
100
150
200
250
co
njo
nctivite
rhin
ite
sin
usite
ph
ary
ng
ite
lary
ng
ite
fatig
ue
ch
ron
iqu
e
ma
lais
es a
typ
iqu
es
cé
ph
alé
es
ve
rtig
es
pa
resth
ésie
tro
ub
les d
e l'h
um
eu
r
tro
ub
les d
e l'a
pp
ren
tissa
ge
tro
ub
les d
e la
mé
mo
ire
na
usé
es
vo
mis
se
me
nts
do
ule
urs
ab
do
min
ale
s
aty
piq
ue
s eczé
ma
de
rma
tite
ato
piq
ue
tou
x c
hro
niq
ue
asth
me
infe
ctio
n ré
cid
iva
nte
Voies aériennes supérieures Symptômes généraux Troubles neuro-psychiques
Atteinte digestive Manifestations cutanées Voies respiratoires inférieures
Hogere luchtwegen
Spijsverteringsstoornissen
Algemene symptomen
Huidaandoeningen
Neuropsychische stoornissen
Lagere luchtwegen
14
-
Leeftijd van de patiënten
15
0%
5%
10%
15%
20%
25%
0 à
4
5 à
9
10
à 1
4
15
à 1
9
20
à 2
4
25
à 2
9
30
à 3
4
35
à 3
9
40
à 4
4
45
à 4
9
50
à 5
4
55
à 5
9
60
à 6
4
65
à 6
9
70
à 7
4
75
à 7
9
80
à 8
4
85
à 8
9
90
à 9
4
95
à 9
9
10
0 à
104
Perc
en
tag
e
Leeftijdsgroep
Âges (CRIPI)
Structure d'âge en 2014 (RBC)
Leeftijden (RCIB)
Leeftijdsstructuur in 2014 (BHG)
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
[0;1[ [1;2[ [2;3[ [3;4[ [4;5[
Tussen 0 en 5 jaar oud
-
Type van woning
24%
76%
maison
appartement
Sociale
woning
Huurder
Eigenaar
Huis
appartement
16
-
Ouderdom van het gebouw
48%
23%
19%
10%
1900-1950 1950-1970 1970-auj avant 1900
17
-
Gemeten chemische polluenten
Vluchtige organische stoffen (VOS)
Formaldehyde
Gas (koolstofmonoxide)
Pesticiden
Zware metalen (lood)
Fijne stofdeeltjes
18
-
VOS
Benzeen, Tolueen, Xyleen, …
Gechloreerde oplosmiddelen
Terpenen
…
Leefruimten + buiten
19
-
VOS
11% > 200 µg/m³ (USA)
8% > 300 µg/m³ (Duitsland)
5 woningen > 3000 µg/m³
Binnenlucht meer
vervuild dan de
buitenlucht
! Achtergrondgeluid +
cocktaileffect
20
-
Benzeen
Bronnen:
Tabaksrook
Doe-het-zelf producten,
onderhoudsproducten
Verbranding van sommige producten
Effecten op de gezondheid:
Zeker kankerverwekkend
Bij hoge concentratie:
neurologische stoornissen
(slaperigheid, hoofdpijn,
depressie, …)21
-
Benzeen
43% > 5 µg/m³ (Europese norm – atmosferische vervuiling)
82% > 2 µg/m³ (CSHPF)
Mediaanwaarde (RCIB): 3.8 µg/m³
In de leefplaatsen (keuken, living)
Adviezen:
Roken buiten het gebouw, of in een goed verluchte ruimte,
zonder kinderen
De toestand van de bijverwarming nazien (petroleumkachel)
Doe-het-zelf producten buiten of in een verluchte ruimte
opslaan22
-
Tolueen
Bronnen:
oplosmiddelen (verf, lak, lijm,…)
vloerbekledingen
benzinedampen
Effecten op de gezondheid:
Irritatie van het ademhalingssysteem, de neus, de
ogen, de keel
Bij hoge concentratie: hoofdpijn, duizeligheid, gevoel
van dronkenschap
23
-
Tolueen
P50 (intern) = 15 µg/m³
P50 (extern) = 7 µg/m³
Richtwaarde WGO: 260 µg/m³ -
gemiddelde op 1 week
Adviezen:
Verluchten tijdens en na de werken
De ruimten niet onmiddellijk bewonen
Producten met het Europese Ecolabel gebruiken
24
-
Terpenen: Limoneen en pineen
Bronnen:
Voeding
Huishoudproducten +
was
Cosmetica
Huisparfums
Doe-het-zelf (verf)
Grenen meubels…
Effecten op de gezondheid:
Irriterend en gevoelig makend (ogen –
neus – slijmvliezen)
Limoneen: Mogelijk huidirriterend
Zweden: limoneen = allergene stof bij
hoge concentratie
25
-
Terpenen: Limoneen en pineen
Vaststellingen:
Overheersende verbindingen
Geen grenswaarden!
Oostenrijk: 150 µg/m³ voor som van terpenen
Adviezen:
Luchtverfrissers niet verkeerd gebruiken /
voorkeur geven aan het verluchten van de
ruimten
Verluchten tijdens en na het schoonmaken
Knutselen in een verluchte ruimte
26
-
Formaldehyde
Bronnen:
Spaanplaten
Oplosmiddelen
Isolatiematerialen
Appret voor weefsels
Schoonmaakmiddelen
Cosmetica
Tabaksrook …
Effecten op de
gezondheid:
Kankerverwekkend
Irriterend voor ogen,
keel
Hoest
Hoofdpijn
27
-
Formaldehyde
1.2% > 100 µg/m³ (aanbev. WGO – 30 min)
71% > 10 µg/m³ (WGO – gevoelige
personen)
P50: 25 µg/m³
Adviezen:
Producten zonder formaldehyde kiezen
Verluchten (T°en RV niet te hoog)
Spaanplaten: norm E1 (Duitsland)
28
-
Chemische verontreinigingsindex
0 P20 P20 P50 P50 P70 P70 P90 P90 P95 > P95
Benzène 0-1,9 1,9-3,8 3,8-6,0 6,0-13,5 13,5-21,0 > 21,0
Toluène 0-8,9 8,9-15,2 15,2-21,7 21,7-42,0 42,0-59,7 >59,7
Trichloréthylène 0-0,1 0,1-0,5 0,5-1,1 1,1-3,7 3,7-9,5 >9,5
Tétrachloréthylène 0-0,2 0,2-0,5 0,5-1,1 1,1-4,0 4,0-8,7 >8,7
Limonène 0-6,4 6,4-8,5 8,5-13,1 13,1-38,0 38-54,0 >54,0
COVs Totaux 0-48,4 48,4-80,1 80,1-108,0 108,0-177,8 177,8-242,3 > 242,3
pinène 0-3,6 3,6-8,3 8,3-14,7 14,7-35,9 35,9-53,3 >53,3
Formaldéhyde 0-13,9 13,9-24,7 24,9-34,3 34,3-55,4 55,4-66,6 > 66,6
INDICE Excellent Bon Moyen Mauvais Très Mauvais Exécrable
PERCENTILES (µg/m³)
POLLUANT
0-48,4 48,4-80,1 80,1-108,0 108,0-177,8 177,8-242,3 > 242,3
COV Totaux Excellent Bon Moyen Mauvais Très Mauvais Exécrable
Woongebied
Keuken0-2,0 2,0-4,1 4,1-6,6 6,6-15,1 15,1-24,2 > 24,2
Benzène Excellent Bon Moyen Mauvais Très Mauvais Exécrable
29
-
Lood
Muren, deuren, kozijn, ramen
5.5% van de waarden > 1mg/cm² (Code de
la Santé Publique français)
Effecten op de gezondheid:
Misselijkheid, braken, diarree, hoofdpijn
Aandachtsstoornis, leerstoornis
Chronische toxiciteit:
- spijsverteringsstoornisen
- neurologische stoornissen
- bloedarmoede
> Saturnisme (>100µg/L)30
-
Lood
Adviezen:
Voorzorgsmaatregelen en veiligheid
bij werken / beschadiging
Inkapseling
Regelmatige vochtige reiniging 31
-
Lood
32
-
Lood in het water
Norm:
25 µg/l bij de uitgang van de kraan
10 µg/l (25/12/2013)
Advies:
Voor het bereiden van babyvoeding en voor persoonlijk
verbruik, geen stromend water gebruiken dat lood bevat.
33
-
Koolstofmonoxide
Effecten op de gezondheid:
Misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn
Zwakte, moeite om zich te verplaatsen
Coma > ademhalingsstilstand
34
-
Koolmonoxide
Normen WGO:
100 mg/m³ - 15min
35 mg/m³ - 1u
10 mg/m³ - 8u
7 mg/m³ - 24u
35
-
Fijne stofdeeltjes
Bronnen:
Koken, pyrolyseproces,
stofzuiger, kaarsen, tabak,
textiel …
Effecten op de gezondheid:
Chronische ontstekingen, astma,
chronische bronchitis
Hart- en vaatproblemen
36
-
Fijne stofdeeltjes
Mediaan (µg/m³) PM1 PM2.5 PM10
Living 44 94 153
Keuken 7 15 27
Kamer patiënt 19 38 71
WGO (buitenlucht): PM10: 50 µg/m³ - PM2.5: 25 µg/m³ op 24u
PM10: 20 µg/m³ - PM2.5: 10 µg/m³ op lange termijn
→Samenstelling van database over binnenhuisvervuiling
om de effecten van het gebrek aan normen te verzachten
37
-
Microbiologische polluenten
• Ademhaling – transpiratie: 0.9 – 1,2 liter/persoon
• Koken/4 personen: ± 2 liter
• Hygiëne: 0,2 – 0,5 liter
• Droging van wasgoed: 1,25 tot 2,5 liter
• Planten: ± 0,5 – 2 liter / dag
• Bad / douche: ± 0,5- 2 liter/dag
Een gemiddeld onderhoud van het huis "produceert" per dag 10 tot 12 liter vocht in de vorm van waterdamp
Productie van waterdamp
38
-
Zichtbare schimmels
+ -
Tape Lucht + Oppervlak
Stof van matras
Mijten Schimmels
Protocol
39
-
Schimmels
Bronnen van vocht die schimmels kunnen veroorzaken:
Infiltratie (opstijgend vocht, bouwgebrek…)
Waterschade, overstroming
Condensatie, koudebrug
Effecten op de gezondheid:
Hoest, rinitis
Ademhalingsaandoeningen (astma, bronchitis), dermatitis
Misselijkheid, hoofdpijn
40
-
Zichtbare schimmels in de bezochte woningen
41
-
Zichtbare schimmels
Evaluatieschaal van zichtbare oppervlakte:
0: geen schimmel
1: 3m²
42
36%
21%24%
19%
geen zichtbare verontreiniging
-
Infiltratie
43
-
Condensatie
44
-
Condensatie
45
-
Badkamer
46
-
Koudebrug
47
-
Opstijgend vocht
48
-
Verborgen schimmels
49
-
Beschimmelde voorwerpen
50
-
Muursalpeter
51
-
Matrassen
62%
12%
15%
11%
Classe 0 Classe + Classe ++ Classe +++
Acarex-
Test
52
-
Beperkingen van de dienst
Gratis dienst MAAR:
▪ Geen middel om een sociale woning toegewezen te krijgen
▪ Niet gewettigd om een huurcontract te verbreken
▪ Het rapport mag niet voor juridische doeleinden dienen
▪ RCIB komt niet tussen in conflicten tussen huurders en eigenaars
▪ Geen contact met de eigenaars (indien de patiënt huurder is), noch met de huisvestingsmaatschappijen …
53
-
Evaluaties
Artsen Patiënten
54
duidelijke verbetering
lichte verbetering
weet het niet
nee
-
Project kinderdagverblijven en kleuterscholen
• Belang van het onderzoeken van de kinderopvangvoorzieningen
• Protocol gebaseerd op de woonomgeving met bacteriologisch luik
• 2006-2018: 44 crèches bestudeerd
• 2010 - 2018: 11 kleuterscholen bestudeerd
55
-
Project kinderdagverblijven
• Chemische analyses:
Gebrek aan luchtverversing (CO2)
Geen significante contaminant (limoneen)
Lood in de verven
• Biologische analyses:
Bacteriologische besmetting van de werkbladen
(keuken)
Bacteriën binnenlucht > buitenlucht
Vocht met soms schimmelvorming in 20 crèches
• Geluidsmeting:
Gemeten waarden > referenties WGO
56
-
Conclusies
Binnenhuisvervuiling > buitenhuisvervuiling
De binnenhuisvervuiling betreft:
• Huurder / eigenaar / sociale woningen
• Nieuwbouw / gerenoveerd / verouderd
• Bevolking van alle leeftijden
Invloed van de toestand van het gebouw +
gedrag van de inwoner
Referenties Praktische Handleiding: Fiches nr. CSS00 – CSS07 – CSS08 – CSS09 – MAT00
57
-
Interessante bronnen en websites
● Praktische handleiding: Fiches CSS00 – CSS07 – CSS08 –
CSS09 – MAT00
● RCIB, een instrument voor het stellen van milieudiagnoses
over de binnenhuisvervuiling, als aanvulling bij de
medische diagnose: http://documentatie.leefmilieubrussel.be/documents/Gezondheid_26_2007.pdf
● RCIB, analyse en resultaten van de onderzoeken, na 6 jaar
werkinghttp://documentatie.leefmilieubrussel.be/documents/Gezondheid_27_2007.pdf
58
http://documentatie.leefmilieubrussel.be/documents/Gezondheid_26_2007.pdfhttp://documentatie.leefmilieubrussel.be/documents/Gezondheid_27_2007.pdf
-
Coördinaten
BLADT Sandrine
Departement Gezondheid, Labo chemie en
Binnenhuisvervuiling
Leefmilieu Brussel
: 02 563 17 17
E-mail: [email protected]
59
mailto:[email protected]
