Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van...

141
OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE LENTE 2016 Dag 4 Ontwerpstrategieën Didier DARIMONT ICEDD Op basis van de presentatie van Ecorce bvba [email protected]

Transcript of Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van...

Page 1: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDINGDUURZAAM GEBOUW:

PASSIEF EN (ZEER)

LAGE ENERGIE

LENTE 2016

Dag 4

Ontwerpstrategieën

Didier DARIMONT

ICEDD

Op basis van de presentatie van Ecorce bvba [email protected]

Page 2: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

● De architecturale en technische elementen identificeren die de

energiebalans van een gebouw beïnvloeden, en hun impact

kwantificeren

● Een strategie voorstellen die een intelligent gebouwontwerp met

uitstekende energieprestaties garandeert

2

Page 3: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

RODE-DRAADPRESENTATIE3

040

Aeropolis II Loossens

016

Page 4: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

INHOUDSOPGAVE

DEFINITIES

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)

DYNAMISCHE SIMULATIE

ONTWERPPROCES

4

Page 5: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DEFINITIES – PASSIEF tegenover BIOKLIMATISME

● Bioklimatisme: optimale benutting van de geografische en klimatologische

omgeving van een gebouw om het energieverbruik ervan te verminderen

en tegelijk het comfort van de gebruikers te waarborgen.

● Passief: norm die erop gericht is de energiebehoeften van een gebouw

aanzienlijk te verlagen en tegelijk het comfort van de gebruikers te

waarborgen. Kan op elk type gebouw worden toegepast.

… Passief impliceert niet noodzakelijk bioklimatisme, en omgekeerd.

Maar een doordachte benadering van bioklimatisme vergemakkelijkt wel

de toegang tot de passiefnorm …

5

Subjectieve benadering

‘Objectieve’ kwantificeerbare

benadering

Page 6: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Tijdens de stookperiode6

Bron : EPG-gids Waals Gewest 3.2

12

3

45

6

7

10

11

12

13

14

1. Transmissieverliezen

2. Verliezen door opzettelijke ventilatie

3. Verliezen door in-/exfiltratie

4. Totale verliezen van de gebouwschil

5. Toevoer door zoninstraling

6. Interne warmtetoevoer

7. Netto-energiebehoeften voor de verwarming

10. Eventuele thermische zonne-energie

8. Verliezen van het systeem

12. Eindverbruik voor de verwarming

13. Omzettingsverliezen

14. Primaire-energieverbruik

voor de verwarming

+

+

=

-

-

=

-

+

=

+

=

9. Bruto-energiebehoeften voor de verwarming=

11. Productieverliezen+

8

9

Page 7: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Tijdens de stookperiode

BIJ BEPERKING TOT DE NETTOBEHOEFTEN…

7

Balans van het passiefgebouw Balans van het ‘standaard’gebouw

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

59,4

35,1

85,1

27,3

31,1

121,3

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Ugem. = 0,3

Type ventilatie: D

Dichtheid = 0,6

Ugem. = 0,52

Type ventilatie: C

Dichtheid: 7,8

040

Energiebehoeften

voor verwarming

Toevoer door

zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door

infiltratie

Verliezen door

ventilatie

Verliezen door

transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Verliezen

(kWh/m²jaar) Bron : écorce

Page 8: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Buiten de stookperiode8

Bron : EPG-gids Waals Gewest 3.2

3. Interne warmtetoevoer door verlichting+

6. Transmissieverliezen

7. Ventilatieverliezen

8. Verliezen door in-/exfiltratie

4. Interne toevoer door ventilatoren

5. Interne warmtetoevoer door apparaten

10. Netto-energiebehoeften

voor de koeling

11. Verliezen van het koelsysteem

12. Bruto-energiebehoeften

2. Interne warmtetoevoer door personen

15. Omzettingsverliezen

16. Primaire-energieverbruik

van het gebouw

-

6 7 8

1

2345

10 11

1213

9

-

+

+

+

+

=

+

=9. Warmte af te voeren door het koelsysteem=

-

1. Toevoer door zoninstraling

14

15

16

13. Productieverliezen

14. Energieverbruik voor de koeling

+

=

Page 9: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DEFINITIES – GLOBALE THERMISCHE BALANS – Buiten de stookperiode

BIJ BEPERKING TOT DE NETTOBEHOEFTEN…

9

Typebalans van een passiefgebouw Typebalans van een ‘standaard’gebouw

0,6

4,9

1,4

4,4

0,3

0

1

2

3

4

5

6

7

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoin en froid

Apports solaires

Apports internes

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

18,1

44,9

20,6

42,9

0,4

0

10

20

30

40

50

60

70

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Ugem. = 0,3

Type ventilatie: D

Dichtheid = 0,6

Ugem. = 0,52

Type ventilatie: C

Dichtheid: 7,8

040

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Koudebehoefte

Toevoer door

zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door

ventilatie

Verliezen door

transmissie

Bron : écorce

Page 10: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Gewoon speciale componenten voor passiefgebouwen samenvoegen,

levert niet noodzakelijk een passiefgebouw op. De interactie tussen de

verschillende elementen vereist een globale aanpak en een echte

ontwerpstrategie om uiteindelijk de passiefnorm te halen…

… Het geheel is dus meer dan de som van de delen

Dit betekent dat een gebouw al vanaf het begin als een passiefgebouw

moet worden ontworpen, anders is het mogelijk dat men buitensporige en

vaak zeer dure maatregelen zal moeten treffen. Hoewel het in de

meeste gevallen relatief eenvoudig is om een gebouw “bijna passief” te

maken, kunnen de laatste punten zeer moeilijk blijken.

DEFINITIES10

Page 11: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

PASSIEF staat voor …

● energiebesparingen,

● een hoog binnencomfort, zowel ‘s winters en ‘s zomers als in het

tussenseizoen.

De ontwerpstrategie bestaat bijgevolg uit twee luiken, die nauw met elkaar

verbonden zijn:

● de strategie tijdens de stookperiode

● de strategie buiten de stookperiode (langere periode dan de zomer)

Afhankelijk van de eindbestemming van het gebouw zal de ene strategie

voorrang krijgen op de andere. Vaak zorgt een compromis voor het

nodige evenwicht. Er bestaat geen magisch recept, het ontwerp moet geval

per geval gebeuren.

DEFINITIES11

Page 12: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

De nieuwe eenheden : Brussel 2015 …

DEFINITIES12

Bron :

InfosFiche-Energie : de EPB-Eisen vanaf 2015

Page 13: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

INHOUDSOPGAVE

DEFINITIES

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)

DYNAMISCHE SIMULATIE

ONTWERPPROCES

13

Page 14: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE – DOELSTELLING14

Verliezen tot een minimum beperken…

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door

zoninstraling

Interne toevoer

Interne toevoerVerliezen door

infiltratie

Verliezen door

ventilatie

Verliezen door

transmissieVerliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 15: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Verliezen tot een minimum beperken…

… en vervolgens DE TOEVOER MAXIMALISEREN

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE – DOELSTELLING15

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Bron : écorce

Page 16: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE

VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Transmissieverliezen tot een minimum beperken

Infiltratieverliezen tot een minimum beperken

Ventilatieverliezen tot een minimum beperken

WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN

SAMENVATTING

16

Page 17: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Aanbevelingen om transmissieverliezen tot een minimum te beperken:

N Gunstige contacten benutten en de compactheid verbeteren

N Prestaties van ondoorzichtige wanden verbeteren en goed beheer van

thermische bruggen

N Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN17

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)Toevoer

(kWh/m²jaar)

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Bron : écorceBron: energie+

Page 18: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Gunstige contacten benutten

Afhankelijk van het type omgeving dat aan een wand grenst, zullen de

verliezen groter of kleiner zijn; de isolatiedikte moet op basis hiervan

worden gekozen. Via de in het PHPP gebruikte “X-factor” is het mogelijk

rekening te houden met het type omgeving dat zich aan de niet-verwarmde

kant bevindt.

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN18

X-factor = Door de wand overgedragen energie naar de aangrenzende ruimte

Door de wand overgedragen energie naar buiten

Typewaarden:

• Grond: ongeveer 60 - 70 % in België

• Niet-verwarmde kelder of geventileerde

kruipruimte: 60 - 70 %

• Buiten: 100 %

• Bufferzone: van 15 tot 100 %

Page 19: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Compactheid verbeteren

Een compact gebouw heeft naar verhouding minder verliesoppervlaktes:

● makkelijker om hoge prestaties te bereiken

● minder oppervlakte om te isoleren, en bijgevolg besparingen

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN19

Compactheid = Verwarmd volume

Verliesoppervlakte

Page 20: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Compactheid verbeteren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN20In

vlo

ed

sfa

ctore

n

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000

Co

mp

aci

té [

m]

Volume [m³]

Compacité cube 4 façadesCompactheid kubus 4 gevels

Com

pa

cthe

id [m

]

Volume [m³]

Compactheid

Vorm

Grootte

Bron : écorce

Contextualisatie:

- Als de compactheid stijgt dalen de transmissieverliezen, en dus ook de NEV

- De compactheid bepaalt de grens van het primair energieverbruik- Ex: passief standaard (PHPP - berekening) van een tertiair gebouw: PEV = 95 –

2,5 x C

- EPB, nieuwbouw kantoren: PEV = 95 – 2,5 x C (C <= 4 )

Page 21: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Compactheid verbeteren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN21

Compactheidsgraad

1,6

Oppervlakte gebouwschil

50 %

Type rijhuis (G+1)Type ‘4 gevels’ (G+1)Type ‘bungalow’ (G)

Compactheidsgraad

1,24

Oppervlakte gebouwschil

65%

Totale verwarmde oppervlakte

200 m²

Compactheidsgraad

0,8

Oppervlakte gebouwschil 100

% (referentie)

Totale verwarmde oppervlakte

200 m²Totale verwarmde oppervlakte

200 m²

Page 22: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Compactheid verbeteren

In tegenstelling tot het passiefcriterium van de warmtebehoefte houdt de

compactheid geen rekening met de energetische referentieoppervlakte,

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN22

Globale behoefte = 1080 kWh/jaar

Compactheid = 0,94

Energetische referentieoppervlakte = 72 m²

Specifieke behoefte = 1080/72 = 15

kWh/m²jaar

Globale behoefte = 1080 kWh/jaar

Compactheid = 0,94

Energetische referentieoppervlakte = 56 m²

Specifieke behoefte = 1080/56 = 19,3

kWh/m²jaar

Bron : écorce

Page 23: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld

Compactheid verbeteren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN23

016

Compactheid = 3

Bron : écorce

Page 24: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN24

Rode-draadvoorbeeld

Compactheid verbeteren

Compactheid = 3,8

Compactheid = 5

040

Bron : écorce

Page 25: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Prestaties van ondoorzichtige wanden verbeteren

Slechts één oplossing: beter isoleren!

Twee vectoren: dikte en prestaties van het isolatiemateriaal

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN25

U [W/(m²K)]Equivalente

dikte PU [cm]

Equivalente

dikte cellulose

[cm]

Muren 0,10 - 0,2 28 40

Vloer 0,15 - 0,2 19 27

Dak 0,10 28 40

Venster 0,8Drievoudige beglazing en

‘passief’raamwerk

Het is belangrijk in de fase van het schetsontwerp van realistische

wanddiktes uit te gaan!

Page 26: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren

• Uf = Uframe

• Ug = Uglass

• Uw = Uwindow

• 𝝍g = KB van de

afstandshouder

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN26

ENE03

Zo klein mogelijk houden!

𝑈𝑤 =𝐴𝑔𝑈𝑔 + 𝐴𝑓𝑈𝑓 + 𝑙𝑒𝑠𝑝𝜓𝑒𝑠𝑝

𝐴𝑔 + 𝐴𝑓

Bron : www.maisonpassive.be

Page 27: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN27

0

1

2

3

4

5

6

Enke

lvoud

ige b

egla

zing

Held

ere

dub

bele

beg

lazi

ng

Held

ere

dub

bele

beg

lazi

ng(la

ge e

mis

sivi

teit)

Held

ere

dub

bele

beg

lazi

ng(la

ge e

mis

sivi

teit e

n is

ole

rend

gas)

Held

ere

dri

evo

udig

eb

egla

zing

Held

ere

dri

evo

udig

eb

egla

zing

, la

ge e

mis

sivi

teit,

met a

rgon

Held

ere

dri

evo

udig

eb

egla

zing

, la

ge e

mis

sivi

teit,

met kr

yp

ton

Waard

e U

g

Bron : écorce

Page 28: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Prestaties van doorschijnende wanden verbeteren

Hout en pvc bieden de beste prestaties. Aluminium kan ontoereikend zijn

voor passieftoepassingen als compromis: hout/pvc met aluminium kap

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN28

0,00

1,00

2,00

3,00

4,00

5,00

6,00

Raa

mw

erk

uit h

out 45

mm

Raa

mw

erk

uit h

out 68

mm

Raa

mw

erk

uit h

out, 'p

ass

ief'

Raa

mw

erk

uit P

VC

voor

72

Raa

mw

erk

uit P

VC

tot 9

8

Goed

raa

mw

erk

uit P

VC

Raa

mw

erk

uit P

VC

typ

e 'p

ass

ief'

Raa

mw

erk

uit m

eta

al, z

ond

er

therm

isch

e o

nderb

reki

ng, g

ela

kt

Raa

mw

erk

uit m

eta

al, z

ond

er

therm

isch

e o

nderb

reki

ng

Raa

mw

erk

uit m

eta

al, m

et

therm

isch

e o

nderb

reki

ng

Hoog

waa

rdig

raa

mw

erk

uit

meta

al

Waard

e U

f

Bron : écorce

Page 29: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld

Prestaties van doorzichtige wanden verbeteren

Ug =0,5 W/m²K - Uf=0,66 W/m²K - yg=0,02 W/m²K

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN29

016 - 1

1 2 3 4 5 6

Uw [W/m²K] 0,78 0,76 0,67 0,63 0,63 0,61

0

0,25

0,5

0,75

1

Uw

[W/m

²K]

Bron : écorce

1 2 3 4 65 5

Page 30: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Prestaties van de wanden verbeteren

Ugemiddeld van de gebouwschil = goede indicator van de kwaliteit van de

gebouwschil.

Men moet verbeteringen nastreven op basis van:

N de oppervlakte van een wand, overeenkomstig de verliezen die deze wand

veroorzaakt (niet voor de vensters)

N de X-factor

N de respectieve meerkosten (volgens het type wand en isolatiemateriaal)

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN30

Laat ons de dingen zeggen zoals ze zijn. Wanneer de dikte van een verticale wand wordt vergroot,

nemen de verliesoppervlakten toe of wordt de energetische referentieoppervlakte kleiner, wat een

omgekeerd effect heeft Geef de voorkeur aan de verbetering van de lambdawaarde van het

isolatiemateriaal of de wanden die geen weerslag hebben op de energetische referentieoppervlakte.

Page 31: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld

Prestaties van ondoorzichtige wanden verbeteren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN31

040

18,8%

60,3%

43,8%

17,3%17,9%

8,5%1,6%

7,6%17,5%

6,1%0,4% 0,2%

Part des surfaces Part des déperditions

Plancher sur extérieur

Plancher sur parking

Terrasse

Toiture

Façades

Fenêtres

Vloer boven buitenomgeving

Vloer boven parking

Terras

Dak

Gevels

Vensters

Aandeel van oppervlakten Aandeel van verliezen

Bron : écorce

Page 32: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld

Prestaties van ondoorzichtige wanden

verbeteren – Goed beheer van thermische

bruggen

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN32

016 - 1

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

PT 04 : ancrages garde-corps

PT 03 Mur gaine

PT 02 Fondation

PT 01 Angle Nord Est

PT 01 Angle Sud Est0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

Part des déperditions

Ponts thermiques

Fenêtre

Dalle sur sol

Paroi en contact avec

l'air extérieur

= 2,2 kWh/m²jaar !!!

Aandeel van verliezen

Venster

Thermische bruggen

Vloerplaat

Wand in contact met

buitenlucht

Verankeringen borstweringen

Kokermuur

Fundering

Hoek op noordoosten

Hoek op zuidoosten

Bron : écorce

Binnen : t°= 20°C

Buiten : t°= 0°C

Page 33: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Bij het ontwerpen van een passiefgebouw voor Brussel (hoogte 40 m) of een voor Elsenborn

(hoogte: 620 m) spelen andere factoren

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN33

040

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

28,8

7,4

6,4

17,2

11,9

13,5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Ukkel Elsenborn

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 34: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TRANSMISSIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN34

Tools●PHPP-software(Passivhaus Projektierungs-Paket): simulatie van het gebouw en onderzoek

van de criteria van de passiefnorm (Excel-bestand en gebruiksaanwijzing)

● Vade-mecum: te gebruiken in België, in combinatie met de PHPP-software (beschikbaar

op de internetsite http://www.maisonpassive.be/ > Ressources > Nos publications en ligne)

● Quelles fenêtres pour ma maison passive ?: document uitgegeven door het PMP

(beschikbaar op de internetsite http://www.maisonpassive.be/ > Ressources > Nos

publications en ligne)

● Quelle ventilation pour ma maison passive ?: document uitgegeven door het PMP

(beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ > Ressources > Nos

publications en ligne)

● ConnecTools by pmp: te gebruiken in combinatie met de PHPP-software (http://pmp-

connectools.be/)

● Site van het Passivhaus Institut: bevat de links en certificaten van de producten die

gecertificeerd zijn als geschikt voor passiefbouw (http://www.passiv.de/)

Page 35: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE

VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Transmissieverliezen tot een minimum beperken

Infiltratieverliezen tot een minimum beperken

Ventilatieverliezen tot een minimum beperken

WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN

SAMENVATTING

35

Page 36: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN36

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Bron : écorce

Bron: energie+

Bron isoproc

Binnenwand

Waterdichtheid membraan

Siliconen pakking

BUITEN

BINNEN

Page 37: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Etanchéité à l'air [h-1]

Besoin de chaleur de chauffage annuel [kWh/(m²an)]

Pertes par infiltration [kWh/(m²an)]

Rode-draadvoorbeeld – Invloed van de luchtdichtheid op de behoefte

STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN37

040

Gemiddelde

van Waalse

woningen

Jaarlijkse verwarmingsbehoefte

[kWh/(m²jaar)]

Verliezen door infiltratie [kWh/(m²jaar)]

Luchtdichtheid [h-1]Bron : écorce

Page 38: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

● Ter herrinnering - Voorbeeld :

N Spleet van 1 mm breed en 1 m lang in het interne

dichtingsysteem, blootgesteld aan een wind van 30 km/uur

N Binnentemperatuur: +20 °C

N Buitentemperatuur: -10 °C

N Drukverschil: 20 Pa (= windkracht 2 tot 3 Beaufort)

± 5x meer warmteverlies dan de gehele isolatieoppervlakte

(14 cm isolatie)

38

Source : Etude PRO-CLIMA

STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Page 39: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

39

● Invoer van de gegevens van het gebouw Loossens in PHPP met

variërende n50016

0

20

40

60

80

100

120

140

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Besoin de chaleur dechauffage annuel (passif):kWh/(m2a)

Besoin de chaleur dechauffage annuel (TBE):kWh/(m2a)

Besoin de chaleur dechauffage annuel (BE):kWh/(m2a)

Besoin de chaleur dechauffage annuel (-):kWh/(m2a)

n50 [vol/h]

Energ

iebeho

eft

en

[ kW

h/m

².ja

ar]

STRATEGIE TSP – INFILTRATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Page 40: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE

VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Transmissieverliezen tot een minimum beperken

Infiltratieverliezen tot een minimum beperken

Ventilatieverliezen tot een minimum beperken

WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN

SAMENVATTING

40

Page 41: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN41

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 42: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld

STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN42

040

0

5

10

15

20

25

30

35

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Rendement de l'échangeur de chaleur

Besoin de chaleur de chauffage annuel [kWh/(m²an)]

Pertes par ventilation [kWh/(m²an)]

Jaarlijkse verwarmingsbehoefte

[kWh/(m²jaar)]

Verliezen door ventilatie [kWh/(m²jaar)]

Rendement van de warmtewisselaar

Bron : écorce

Page 43: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

43

Ter herrinnering

Ventilatieverliezen beperken

● Door het gebruik van een warmtewisselaar

● Door de kanalen te isoleren

● Door voorverwarming / voorkoeling van de lucht

met aardwarmte

● Via goede regulatie

STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

CO2 probe

nieuwe lucht register

Bron : E+

extractie

afvoerluchtLuchttoevoer

nieuwe lucht

Page 44: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

44

● Het verbruik situeert zich op twee niveaus:

N Verlies/winst door ventilatie,

N Hulpapparatuur.

Om het globale verbruik te verlagen, dient er ingewerkt te worden op

de twee bronnen of niveaus

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

Système C Système D

Consommations dues à la ventilation [kWh/an]

Pertes par ventilation

Ventilateurs - Été

Ventilateurs - Hiver

(Volgens PHPP)

040

Verliezen door ventilatie

Ventilatoren - zomer

Systeem C Systeem D

Verbruik voor ventilatie [kWh/jaar]

Ventilatoren - winter

STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Page 45: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

45

Rode-draadvoorbeeld

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

Système D Système D non régulé

Consommations dues à la ventilation [kWh/an]

Pertes par ventilation

Ventilateurs - Été

Ventilateurs - Hiver

040

Het dimensioneringdebiet

wordt continu ingeblazen

Het debiet varieert volgens

een bezettingschema

Bron: écorce

NB: het verbruik van de ventilatoren wordt hier verondersteld rechtlijnig te variëren overeenkomstig het

debiet = gunstige vereenvoudiging

Ventilatoren - winter

Ventilatoren - zomer

Verbruik voor ventilatie [kWh/jaar]

Verliezen door ventilatie

Niet-geregeld systeem DSysteem D

STRATEGIE TSP – VENTILATIEVERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Page 46: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE

VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN

Toevoer door zoninstraling maximaliseren

Interne warmtetoevoer maximaliseren?

SAMENVATTING

46

Page 47: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN47

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 48: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN

De zonnestraling die op een wand terechtkomt, bestaat uit drie

componenten:

N Diffuse zonnestraling

N Directe zonnestraling

N Door de grond weerkaatste zonnestraling

48

Bron: écorce

Page 49: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

De zonnestraling die op een oppervlak terechtkomt, varieert

overeenkomstig:

N de stand van de zon,

N de bewolking (hier op het aardoppervlak voor loodrechte

zonnestralen),

N de invalshoek.

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN49

Bron: EnergiePlus

Bron: EnergiePlus

Atmosfeer

Ondergaande

zon

Middaguur

Referentie-

oppervlak

Page 50: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Gemiddelde maandelijkse zonnestraling op wanden gericht naar de

vier windstreken, te Ukkel [W/m²]:

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN50

0

100

200

300

400

500

600

700

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Rayonnement total mensuel moyen par orientation [W/m²]

Nord

Sud

Est

Ouest

Horizontal

Bron: Meteonorm

Noorden

Zuiden

Oosten

Westen

Horizontaal

Gemiddelde maandelijkse zonnestraling per oriëntatie [W/m²]

Page 51: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Klimaat: B - Brussels IWEC 71,4

Oriëntatie venster oppervlakken

Globale

instraling

(Hoofd-

richtingen)

Schaduw Vervuiling

Niet-

loodrechte

zon-

instraling

Aandeel

glasg-waarde

Reductiefactor

voor

zoninstraling

Venster

oppervlakte

Venster

U-waarde

Glas

opper-

vlakte

Gem.

globale

instraling

Transmissie

verliezen

warmte-

winsten

zoninstraling

maximum: kWh/(m²a) 0,75 0,95 0,85 m 2 W/(m 2K) m 2 kWh/(m 2a) kWh/a kWh/a

Noord 86 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 86 60 > 15

Oost 183 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 183 60 > 32

Zuid 349 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 349 60 < 61

West 188 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 188 60 > 33

horizontaal 285 0,75 0,95 0,85 0,578 0,50 0,35 1,00 0,84 0,6 285 60 > 50

Som resp. gemiddelde waarde over alle vensters 0,50 0,35 5,00 0,84 2,9 301 191

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN51

Evenwicht toevoer/verliezen

Verliezen [kWh/jaar] = Opp.venster [m²] x Uw [W/m²K] x graaduren [kKh/jaar]

Toevoer [kWh/jaar] = ZTA [%] x Opp.venster [m²] x RF [%] x Gemiddelde globale

zonnestraling [kWh/m²jaar]

ZTA = Zontoetredingsfactor.

De zontoetredingsfactor staat voor de mate van doorlating van zonnewarmte van buiten naar

binnen doorheen de beglazing.

RF = reductiefactor voor zoninstraling

= beschaduwing x vervuilingsfactor x niet loodrecht invallende zoninstraling x zichtbaar gedeelte van beglazing

= 75 % x 95 % x 85 % x zichtbaar gedeelte van beglazing

X X

=

X

=

Strategie:

X

X

=

Bron : logiciel PHPP2007

Page 52: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN52

niet-dwingende doelstelling

toevoer door zoninstraling ≥

geleidingsverliezen

016 - 1

295

395

0

651

0

1342

117

699

0

386

0

1203

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Est Sud Ouest Nord Horizontal Total

Déperditions conductives Apports solaires

Noorden Horizontaal TotaalWestenOosten Zuid

Toevoer door zoninstraling

[kWh/jaar]

Geleidingsverliezen

[kWh/jaar]

Bron : écorce

Evenwicht toevoer/verliezen

Page 53: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Kwaliteit van de beglazing

● Ug heeft alleen invloed op de geleidingsverliezen, een kleinere Ug-waarde impliceert

kleinere verliezen

● De zonnefactor [%] (g, ZF, SC): de fractie invallende zonne-energie (warmte) die

doorheen de beglazing gaat (10 - 86 %)

● Lichttransmissie [%] : de fractie zichtbare zonnestraling (licht) die doorheen de

beglazing gaat (7 – 97 %)

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN53

Transmissiepercentage

Geabsorbeerd percentage

dat naar binnen wordt

afgevoerd

+

Geabsorbeerd

percentage (dat naar

buiten wordt afgevoerd)

Weerkaatst

percentage

Invallende

zonne-energie

Zonnefactor

=

Page 54: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN

Kwaliteit van de beglazingEen beglazing vertoont een ander gedrag bij elke golflengte van het zonnespectrum.

Dit verklaart waarom er verschillende waarden zijn. De beglazing is min of meer «

selectief »

54

Bron: EnergiePlus

Energ

iest

room

(watt p

er

cm²

en p

er

mic

ron)

Golflengten (micron)

Absorptie door

koolstofdioxide

Zonnestraling op grenzen

van atmosfeer

(zonneconstante)

Absorptie door

waterdamp

Zichtbaar

spectrum

Zonnestraling op

zeespiegelniveau bij

atmosfeer met normale

gemiddelde vochtigheid

Page 55: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN55

Kwaliteit van de beglazing

Bron : Cenergie

0

1

2

3

4

5

6

7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

TL (%)

FS (%)

Coefficient U (W/m²K)

Page 56: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

56

Kwaliteit van de beglazing

Bron : Cenergie

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN

U-waarde

(W/m²K) LT (%) ZTA (%)

Enkele beglazing 5,8 90 86

Dubbele heldere beglazing 2,8 81 76

Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit 1,6 70 55

Dubbele heldere beglazing + absorptie 2,8 36 à 65 46 à 67

Dubbele heldere beglazing + reflecterende folie 2,8 7 à 66 10 à 66

Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit en reflecterend 1,6 71 40

Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit + isolerend gas 1 à 1,3 70 55

Dubbele heldere beglazing + lage emissiviteit en reflecterend + isolerend gas 1 à 1,3 71 40

Drievoudige heldere beglazing 1,9 74 68

Drievoudige heldere beglazing + lage emissiviteit + isolerend gas 0,6 à 0,8 65 à 75 50 à 70

Drievoudige heldere beglazing + lage emissiviteit (int) + regeling van zonnestraling (ext) isolerend gas 0,6 à 0,8 60 à 70 30 à 40

Page 57: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

0

100

200

300

400

500

600

700

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Rayonnement total mensuel moyen par orientation [W/m²]

Nord

Sud

Est

Ouest

Horizontal

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN57

Oriëntatie en beglazingsoppervlakte

Stookperiode Stookperiode

Bron: Meteonorm

Gemiddelde maandelijkse zonnestraling per oriëntatie [W/m²]

Noorden

Zuiden

Oosten

Westen

Horizontaal

Page 58: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING MAXIMALISEREN58

Schaduw

Oorsprong

● Morfologie van het terrein (heuvel,…)

● Elementen nabij het gebouw (gebouwen, bomen,…)

● ‘Eigen schaduw’ veroorzaakt door:

N een balkon, een dakoversteek

N de dagkanten rond de vensters

N in- en uitsprongen van het gebouw

● Beschermingen (vaste of mobiele) tegen oververhitting

Invloed

● In de stookperiode: ongunstig voor passiefnorm

● In de zomer: compromis of mobiele beschaduwing

Bron : écorce

Page 59: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE

VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN

Toevoer door zoninstraling maximaliseren

Interne warmtetoevoer maximaliseren?

SAMENVATTING

59

Page 60: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN60

23,6

6,1

5,3

16,0

10,3

8,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoins en énergie de chauffage

Apports solaires

Apports internes

Pertes par infiltrations

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Energiebehoeften voor

verwarming

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door infiltratie

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 61: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN61

INTERNE WARMTETOEVOER

Warmteproductie verbonden

aan het gebruik van het gebouw

Levende

wezens

Verlichting

Kantoor-

apparatuur Gereed-

schaps-

machines

Hulp-

middelen

80 tot 100 W

Bron : écorce

Page 62: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN62

Interne warmtetoevoer = ‘gratis’ verwarming

Bijgevolg systematisch maximaliseren?

?

Voorbeelden van jaarlijks verbruik:

LCD-TV 32”: 85 kWh/jaar

Wasmachine: 250 kWh/jaar

Vaste computer: 150 kWh/jaar

Draagbare computer: 40 kWh/jaar

Computerscherm 22”: 40 kWh/jaar

Laserprinter: 400 kWh/jaar

Bron : Sust-it.net

Page 63: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN63

Nee!

● Geen echte besparing (Standaardwaarde opgelegd in het PHPP)

● Verhoogd risico op oververhitting in de zomer

● Bij klimaatregeling: dubbel verbruik

● Onveranderlijk ongeacht de behoeften

● Valse bezuiniging (standaardwaarde voorgeschreven in PHPP)

● Groter risico van oververhitting in de zomer

● Bij klimaatregeling: wordt er tweemaal verbruikt

● Invariabel (dus niet overeenkomstig de behoeften)

Page 64: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld - schaduw

STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN64

016-1

Omgevingsobjecten

Overstekende delen

Dag-/zijkanten

Tijdelijke zonwering

L

L

L

l

Asymmetrische

beschaduwing

Bomen

Kleinhoutjes

J

J

J

Page 65: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Rode-draadvoorbeeld - schaduw

STRATEGIE TSP – INTERNE WARMTETOEVOER MAXIMALISEREN65

016-1

Opheffing van de schaduw

Oriëntatie SchaduwBerekening schaduw

volgens PHPP

Invloed op de

toevoer door

zoninstraling

[kWh/(m²jaar)]

Invloed op de

behoefte

[kWh/(m²jaar)]

1 Zuiden (straatzijde)Tegenoverliggend

gebouw + dagkant82 % + 1,38 (+ 20 %) - 0,7

2Oosten (naar doorgang aan

zijkant)

Ringmuur +

dagkant27 % + 3 (+ 280 %) - 1,3

3 Noorden (naar tuin)Ringmuur + balkon

+ dagkant58 % + 2,6 (+ 70 %) - 1

Bron : bingmaps Bron : A2M

Page 66: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE

VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTEWINSTEN MAXIMALISEREN

SAMENVATTING

66

Page 67: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE – SAMENVATTING67

Zeer performant

gebouw ontwerpen

Strategie tijdens de stookperiode

Verliezen minimaliseren

verliezen door transmissie

verliezen door ventilatie

verliezen door infiltratie

Gratis toevoer maximaliseren

Toevoer door zoninstraling

benutten

Interne toevoer maximaliseren

Page 68: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

INHOUDSOPGAVE

DEFINITIES

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)

DYNAMISCHE SIMULATIE

ONTWERPPROCES

68

Page 69: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Toevoer tot een minimum beperken…

… WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

STRATEGIE BSP – DOELSTELLING69

0,6

5,0

1,6

4,4

0,4

0

1

2

3

4

5

6

7

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoin en froid

Apports solaires

Apports internes

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Verliezen door transmissie

Verliezen door ventilatie

Interne toevoer

Toevoer door zoninstraling

Koudebehoefte

Bron : écorce

Page 70: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Toevoer tot een minimum beperken

● Toevoer door zoninstraling beheren

● Interne warmtetoevoer tot een minimum beperken

● Warmeluchtinlaat tot een minimum beperken

Warmte regelen en afvoeren

● Intensieve ventilatie overdag of 's nachts, van het

mechanische of natuurlijke type

● Thermische inertie van het gebouw

● Koeling door geocooling of Provençaalse put

Actieve koeling als de andere maatregelen ontoereikend blijken

… VERLIEZEN TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

STRATEGIE BSP – DOELSTELLING70

Passieve

maatregelen

Page 71: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Toevoer door zoninstraling beheren

Interne warmtetoevoer tot een minimum beperken

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

SAMENVATTING

71

Page 72: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN72

0,6

5,0

1,6

4,4

0,4

0

1

2

3

4

5

6

7

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoin en froid

Apports solaires

Apports internes

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Koudebehoefte

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 73: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN73

ENE06 De toevoer door zoninstraling kan worden geregeld door interventie op het

niveau van

● de organisatie van de ruimten (overeenkomstig hun respectieve behoeften)

● de oriëntatie en de grootte van de vensters

● de zonnefactor van het geheel bestaande uit beglazing + zonwering

● de schaduw die op het venster valt (zonnemasker)

met behoud van een voldoende lichttransmissie (ideaal > 50 %)

Geschikte middelen voor deze regeling:

N mobiele buitenzonweringen (ZF)

N vaste zonweringen (scherm)

N zonwerende beglazing (ZF) ( ! NEV winter ! )

N plantaardige zonweringen (loofboombladeren)

Binnenzonweringen zijn niet erg geschikt omdat ze weinig efficiënt.

Page 74: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

0

100

200

300

400

500

600

700

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Rayonnement total mensuel moyen par orientation [W/m²]

Nord

Sud

Est

Ouest

Horizontal

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN74

Oriëntatie en beglazingsoppervlakte

Buiten stookperiodeBron: Meteonorm

Gemiddelde maandelijkse zonnestraling per oriëntatie [W/m²]

Noorden

Zuiden

Oosten

Westen

Horizontaal

Page 75: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

032

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN75

Vaste zonweringen: voorbeelden

009

016

017

023014

Page 76: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN76

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Het is de bedoeling schaduw te verkrijgen die alleen aanwezig is als dat echt

nodig is (uur, seizoen, oriëntatie). In de praktijk moet altijd een compromis

worden gesloten. Vaste zonweringen zijn weinig efficiënt voor diffuse

zonnestraling (meest voorkomend in België)

Traject van de zon

voor elke maand,

volgens het tijdstip

Azimut

Aug

ust

us

Juli

Sep

tem

ber

Okto

ber

Dece

mber

Nov

em

ber

Janu

ari

Feb

rua

ri

Maart

Apri

l

Mei

Jun

i

Hoogte

UKKEL

Tijdstip

Maand

Page 77: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

77

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Schaduw profiel van een horizontale dakoversteek

Bron : Energieplus

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN

Page 78: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

78

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Schaduw profiel van een verticale zonnescherm

Bron : Energieplus

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN

Page 79: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

79

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Schaduw profiel van verticale lamellen

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN

Bron : Energieplus

Page 80: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

80

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

De index de het schaduw profiel wordt ingesteld op de waarde van de azimut

die overeenkomt met de oriëntatie van het venster.

Bron : Energieplus

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN

Page 81: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN81

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Men mag de schaduw van naburige gebouwen niet vergeten…

Bron: EnergiePlus

Juli

Aug

ust

us

Sep

tem

ber

Okto

ber

Nov

em

ber

Dece

mber

Janu

ari

Feb

rua

ri

Ma

art

Apri

l

Mei

Jun

i

Azimut

UKKEL

Hoogte

Page 82: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Een andere tool…

82

Source : http://susdesign.com/

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN

Page 83: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN83

Vaste zonweringen: dimensionering dankzij de zonnegrafiek

Het PHPP laat tevens toe verschillende soorten vaste beschaduwing te simuleren

N Niet erg geschikt voor beschaduwingen die enigszins complex zijn

N Niet te gebruiken voor nauwkeurige dimensioneringen want het resultaat is

een gemiddelde

Passief Huis Planning

B E R E K E N I N G V A N D E B E S C H A D U W I N G S F A C T O R E N

Klimaat: Ukkel

Gebouw: 2 sociale woningen (duplex) APP 1 OriëntatieGlas-

oppervlakte

Reductie-

factor

Latitude: 50 ° m² rS

Noord 9,34 100%

Oost 4,04 27%

Zuid 5,74 82%

West 0,00 100%

horizontaal 0,00 100%

Aantal BeschrijvingAfwijking tov

noordrichting

Hoek t.o.v. de

horizontaleoriëntatie

Breedte van de

beglazing

Hoogte van de

beglazing

Beglazings-

oppervlakte

hoogte van het

beschaduw-

ingsobject

horizontale

afstand

venster

inbouwdiepte

afstand van

glasrand tot

dagkant

breedte

oversteek

afstand van

bovenste

glasrand tot

oversteek

bijkomende

beschaduwing

reductiefactor

horizontale

beschaduwing

reductiefactor

inbouwdiepte

beschaduwing

reductiefactor

oversteek

beschaduwing

reductiefactor

totaal

beschaduwing

reductiefactor

Graden Graden m m m m m m m m % % % % %

bG hG AG hHori dHori uzijkant azijkant ubov enkant abov enkant randere rH rI rO rS

1 CH10-01 FIX 195 90 Zuid 0,85 1,46 1,2 3,05 12,27 0,33 0,046 88% 85% 100% 75%

1 CH10-02 105 90 oost 0,80 1,95 1,6 2,97 3,00 0,33 0,046 43% 74% 100% 32%

1 CH10-03 15 90 noord 0,80 1,95 1,6 100% 100% 100% 100%

1 CH10-04 OUV 15 90 noord 0,65 1,95 1,3 100% 100% 100% 100%

1 CH10-04 FIX 15 90 noord 1,85 1,95 3,6 100% 100% 100% 100%

1 DEUR 105 90 oost 0,92 1,82 1,7 5,48 2,95 0,33 0,046 26% 76% 100% 20%

1 CH11-05 195 90 zuid 1,10 1,62 1,8 0,33 0,046 100% 88% 100% 88%

1 CH11-06 195 90 zuid 1,10 1,62 1,8 0,33 0,05 100% 88% 100% 88%

1 CH11-07 105 90 oost 0,50 1,62 0,8 2,70 3,10 0,33 0,05 47% 64% 100% 30%

1 CH11-08 FIX 15 90 noord 0,25 1,62 0,4 100% 100% 100% 100%

1 CH11-09 FIX 15 90 noord 0,25 1,62 0,4 100% 100% 100% 100%

1 CH10-01 OUV 195 90 zuid 0,65 1,46 0,9 3,05 12,27 0,33 0,05 88% 82% 100% 72%

1 CH11-08 OUV 15 90 noord 0,65 1,62 1,0 100% 100% 100% 100%

1 CH11-09 OUV 15 90 noord 0,65 1,62 1,0 100% 100% 100% 100%

Bron : PHPP2007

Page 84: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN84

Vaste zonwering: invloed van de aanwezigheid van afdaken op de

toevoer door zoninstraling

PHPP - Ukkel

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

nord sud ouest est

Sans protections solaires Avec auvent

Buiten de stookperiode Tijdens de stookperiode

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

nord sud ouest est

Sans protections solaires Avec auventMet luifelZonder zonweringen Met luifelZonder zonweringen

Noord NoordZuid ZuidOost OostWest West

Bron : écorce

Page 85: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN85

Mobiele zonweringen:

● Zonweringen met jaloezieën of lamellen

● Oprolbare zonweringen

● Zonluifels uit doek

● Uitvalschermen

● En tal van andere systemen

Bron: Levolux & Schüco

Page 86: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN86

Mobiele zonweringen: voorbeelden

016

016

071

063

Page 87: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN87

Mobiele zonweringen: voorbeelden

014040

Page 88: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN88

Mobiele zonweringen

Invloed van de aanwezigheid van mobiele zonweringen op de zonnewinst

overeenkomstig de oriëntatie (zonweringen met lamellen, regeling van de

bezonning)

Variabel overeenkomstig de waarde en de keuze van de parameters van de

regeling (buitentemperatuur, bezonning,…)

Simulatie TRNSYS - Ukkel

Noorden Zuiden WestenOosten

Zonder zonweringen Met mobiele zonweringen (140-180 W/m²)

Bron : écorce

Page 89: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN89

Keuzecriteria

N De efficiëntie afhankelijk van het seizoen en/of het uur en de

oriëntatie

N De regelprecisie

N De invloed op de zichtbaarheid

N De invloed op de lichttransmissie

N Het esthetische aspect

N De bedrijfszekerheid

N De prijs

In de praktijk, in België

N Op het zuiden: vaste of mobiele zonweringen

N Op het westen en oosten: mobiele zonweringen

N Op het noorden: niets

= algemene regel, hoewel elk geval een specifieke aanpak vereist!

Page 90: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN90

Tools:

N http://solardat.uoregon.edu/SunChartProgram.html: weergave van

de zonnegrafiek overeenkomstig de geografische coördinaten

N http://susdesign.com/: diverse tools voor de dimensionering van

verschillende soorten vaste zonwering (overstekende zonwering,

zonwering met lamellen, …)

N Sketch Up: weergave van de schaduwvorming overeenkomstig het

tijdstip

N http://sourceforge.net/projects/carnaval/: softwareprogramma

dat de slagschaduwen op het terrein weergeeft overeenkomstig de

geografische coördinaten

N Er zijn ook nog andere betalende programma's verkrijgbaar

Page 91: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – TOEVOER DOOR ZONINSTRALING BEHEREN91

+ -

Mobiele zonwering

(schermen)

Moduleerbaar, regelbaar volgens behoeften

Efficiënt voor alle oriëntaties

Bescherming tegen verblinding

Veel keuzemogelijkheden inzake

beschermingsgraad

ZF en LT: 0,07 tot 0,40

Hoge kosten

Vereist een aangepaste regeling

Zicht naar buiten belemmerd

Dynamisch systeem niet altijd gevrijwaard van

defecten, beperkte levensduur

Slechte lichttransmissie in neergelaten stand

Bescherming tegen de wind nog te voorzien

(automatische opening)

Onderhoud

Mobiele zonwering

(lamellen)

Idem als schermen maar:

goede lichttransmissie en goede zichtbaarheid

naar buiten

ZF: 0,15 en LT: 0,50 (afhankelijk van

hellingshoek en materiaal van de lamellen)

Idem als schermen, maar hogere kosten

Vaste zonwering

Geringe kosten

Statisch systeem, bijgevolg zeer betrouwbaar

Geen speciaal onderhoud

Belemmert het zicht niet

Lange levensduur

Variabele bescherming afhankelijk van de stand van

de zon; beperkte flexibiliteit en daardoor verlies

van een deel van de warmtetoevoer door

zoninstraling in de winter

Moeilijke dimensionering

Vooral efficiënt op het zuiden

Geen enkele bescherming tegen diffuse straling

Zonwerende beglazing (al of

niet selectief1)

Geringe kosten

Statisch systeem, bijgevolg zeer betrouwbaar

Geen speciaal onderhoud

Belemmert het zicht niet

Lange levensduur

Efficiënt voor alle oriëntaties

ZF: 0,1 tot 0,45 of 0,17 tot 0,43 (selectief)

LT: 0,1 tot 0,45 of 0,30 tot 0,7 (selectief)

Steeds dezelfde efficiëntie, maar daardoor verlies

van een deel van de warmtetoevoer door

zoninstraling in de winter

Naargelang het geval een verminderde

lichttransmissie het hele jaar door.

Page 92: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

Toevoer door zoninstraling beheren

Interne warmtetoevoer tot een minimum beperken

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

SAMENVATTING

92

Page 93: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INTERNE WARMTETOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN93

0,6

5,0

1,6

4,4

0,4

0

1

2

3

4

5

6

7

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoin en froid

Apports solaires

Apports internes

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Koudebehoefte

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 94: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INTERNE WARMTETOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN94

Interne warmtewinsten

N Bezetting

N Verlichting

N Apparatuur

De ontwerper heeft meestal weinig vat op deze keuzes. Het is echter zijn

taak de gebruiker bewust te maken van de gevolgen van de keuzes.

De interne warmtetoevoer komt gedeeltelijk tussen in het primaire-

energieverbruik (criterium voor tertiaire gebouwen maar niet voor

woongebouwen).

ENE06

Page 95: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INTERNE WARMTETOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN95

Interne warmtewinsten

N Bezetting

N Verlichting

N Apparatuur

Maatregelen:

N Intelligent ontwerp:• Optimalisatie van dachlicht

• verdeling en regeling van de verlichting

• verdeling van grote belastingen

N Gebruik van materieel met goede prestaties

• Rendement van het verlichtingssysteem: minimum 65%

• Vermogen van het verlichtingssysteem < 2,5 W/m².100lux

N Rationeel gebruik: afhankelijk van de voorziene regeling

ENE06

Page 96: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

Inwerken op ventilatieverliezen

Inertie van het gebouw benutten

Passieve luchtkoeling

Actieve koeling

SAMENVATTING

96

Page 97: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN

N Inlaat van warme lucht beperken

N Intensieve ventilatie

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN97

0,6

5,0

1,6

4,4

0,4

0

1

2

3

4

5

6

7

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoin en froid

Apports solaires

Apports internes

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Koudebehoefte

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Bron : écorce

Page 98: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN98

Inlaat van warme lucht tot een minimum beperken

Als de buitenlucht een lagere temperatuur heeft dan de binnenlucht, is

het ‘bypassen’ van de warmtewisselaar vereist

Als de buitenlucht een hogere temperatuur heeft dan de binnenlucht,

moet de inlaat van warme buitenlucht worden vermeden. Hiertoe dient

men:

N het ventilatiedebiet te beperken tot het debiet dat strikt noodzakelijk

is om aan de hygiënische behoeften te voldoen

Page 99: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Intensieve ventilatie hygiënische ventilatie

● vervanging van warme binnenlucht door koelere buitenlucht

● afvoer van de thermische massa van het gebouw (hoe groter de

thermische massa van het gebouw, hoe doeltreffender deze maatregel)

Intensieve ventilatie maakt de luchtkoeling van gebouwen mogelijk met

een beperkt vermogen dat vaak voldoende is in de winter of in het

tussenseizoen:

T = temperatuurverschil tussen de extractieluchttemperatuur en de pulsieluchttemperatuur

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN99

Luchtkoelingsvermogen [W]

=

0,34 x debiet x T

[W/(m³/u).K] [m³/u] [°K]

ENE07

Page 100: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN100

Intensieve ventilatie: potentieel in het tussenseizoen (eind april)

Voorbeeld (t.o.v. 20 °C):

• Overdag ( 4 °C): 1,36

W/(m³/u)

• 's Nachts ( 8 °C): 2,72

W/(m³/u)

Afhankelijk van de belasting (W/m²) en van T kan men de noodzakelijke debieten voor overdag ramen

Buitentemperatuur [°C]

Bron : écorce

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

22,0

2856 2880 2904 2928 2952 2976 3000 3024 3048 3072

8,2 °C

2,8 °C

4 °C8 °C

Page 101: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN101

Intensieve ventilatie: potentieel in het tussenseizoen (half augustus)

Voorbeeld (t.o.v. 25 °C):

• Overdag: T < 0, geen enkel

potentieel

• 's Nachts ( 5 °C): 1,7 W/(m³/u)

Buitentemperatuur [°C]

Bron : écorce

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

22,0

24,0

26,0

28,0

30,0

5448 5472 5496 5520 5544 5568 5592 5616 5640 5664

8,5 °C

14,5 °C

5 °C

Page 102: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN102

Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?

Intensieve ventilatie kan op drie verschillende manieren worden

verwezenlijkt

● Mechanische ventilatie via het bestaande ventilatienet1

● Natuurlijke ventilatie via hiertoe voorziene openingen

● Hybride ventilatie door combinatie van natuurlijke ventilatie en

mechanische ventilatie of een ‘mechanisch ondersteunde’ natuurlijke

ventilatie als de debieten ontoereikend zijn

1 In dit geval moet men de warmtewisselaar ‘bypassen’

Page 103: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN103

Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?

Hybride ventilatie: soms ingewikkeld

Bron: HybVent – school Tanga – Zweden

Page 104: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN104

Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?

Keuzecriteria:

● Beheersing van de ventilatiedebieten

●Mogelijkheid de inblaastemperatuur te beheersen

● Mogelijkheid de toevoerlucht te filteren

● Akoestiek

● Prijs

Page 105: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN105

Intensieve ventilatie: hoe verwezenlijken?

+ -

Mechanische ventilatie

Verzekerd debiet

Mogelijkheid de buitenlucht te

filteren

Gedeeltelijke beheersing van de

inblaastemperatuur

Verbruik van de ventilatie-

groepen

Meerkosten wanneer de groep en

kanalen overgedimensioneerd

moeten worden

Natuurlijke ventilatie Nulverbruik

Debiet niet gekend

Meestal niet mogelijk de

buitenlucht te filteren

Meestal niet mogelijk de

inblaastemperatuur te beheersen

Eventuele akoestische problemen

Eventuele inbraakrisico's

Hybride ventilatieZeer gering verbruik

Verzekerde debieten

Meestal niet mogelijk de

buitenlucht te filteren

Meestal niet mogelijk de

inblaastemperatuur te beheersen

Page 106: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN106

Intensieve ventilatie: voorbeelden

Detail nachtventilatie

014

Page 107: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN107

Intensieve ventilatie: voorbeelden

014

Page 108: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN108

Tools

● Onderzoeksproject NatVent over natuurlijke ventilatie:

http://projects.bre.co.uk/natvent/ (documentatie en verschillende

kleine softwareprogramma's in verband met het potentieel van

nightcooling)

● Onderzoeksproject HybVent over hybride ventilatie:

http://hybvent.civil.auc.dk/ (documentatie en praktische gevallen)

● http://app.bruxellesenvironnement.be/alter_clim/ raming van het

comfort in tertiaire gebouwen voor verschillende passieve-

koelingsystemen

Page 109: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INWERKEN OP VENTILATIEVERLIEZEN109

Tools

Bron: NatVent en Energie Plus

Gering

Gemid-

deld

Hoog

Interne belastingen

%

beglazing

Zonnewinsten

N/Z O/W

Ventilatiesysteem

1 gevelTransver-

saal

Schoorsteen

+ afzuig-

ventilator

Eff. opening in %

van vloer

Ventilatiegraad van

afzuigventilator

Inertie

PuntenTypes* Plafond

Zwaar

M=100

Open

Gesloten

Gemiddeld

M=75

Licht

M=50

Regelstrategie

nachtelijke koelingPunten

Manuele regeling door

operator

Predictieve regeling

Geen nachtelijke

koeling

Niet aanvaardbaar

*M = de som van de helft van het gewicht van de

zijmuren, de achtermuur, de vloer, het plafond, en

van het volledige gewicht van de gevel, gedeeld

door de totale binnenoppervlakte van de wanden

van het lokaal. Het gewicht van een muur wordt

beperkt tot 400 kg/m².

Open

Gesloten

Page 110: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

Inwerken op ventilatieverliezen

Inertie van het gebouw benutten

Passieve luchtkoeling

Actieve koeling

SAMENVATTING

110

Page 111: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 111

Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw

Definitie: Thermische inertie kan worden gedefinieerd als het vermogen

van een materiaal warmte op te slaan en vervolgens weer af te geven.

Door de inertie is het mogelijk zowel overdag als 's nachts

temperatuurpieken af te toppen en de opgeslagen koude of warmte in de

wanden met een faseverschuiving af te geven. In een passiefgebouw is de

inertie, in combinatie met een intensieve ventilatie, gewoonlijk van essentieel

belang om oververhitting op een passieve manier te kunnen beheren.

De inertie is afhankelijk van

N de soortelijke warmte van de gebruikte materialen [J/(kg.K)]

N de gecumuleerde massa van deze materialen [kg]

N de toegankelijkheid van deze thermische massa

Ze wordt gewoonlijk uitgedrukt in J/K (SI) of in Wh/K; in het PHPP wordt ze

herleid per m² energetische referentieoppervlakte [Wh/(m²K)]

ENE05

Page 112: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 112

Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw

Bron: Energie Plus

Betonstructuur

Betegeling

Zware

wanden

Vertrek met hoge

inertie

Zware muren

(aan buitenkant geïsoleerd)

Vertrek met weinig

inertie

Kamerbreed tapijt

Geen wand of

lichte wanden

Lichte muren (aan

binnenkant geïsoleerd)

Vloer

afgegeven warmte

opgeslagen warmte

vertraagde werkelijke last

ogenblikkelijke last (toevoer)

Page 113: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 113

Regeling van de warmte dankzij de inertie van

het gebouw

Bij het verfijnen van het thermische gedrag spelen

nog andere concepten een belangrijke rol, zoals

N de effusiviteit (warmte- of

koudegewaarwording bij contact met een wand)

N de diffusiteit (snelheid van de thermische

informatie in een wand) en de faseverschuiving

die eruit voortvloeit

De wanden hebben een verschillende rol

N De vloer en soms ook de muren absorberen de

invallende zonnestralen

N De andere wanden dragen bij tot de algemene

inertie en tot de efficiënte werking van de

ventilatie 's nachts

Page 114: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 114

Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw

Hoe de inertie benutten?

Als het gebouw massief is, dient men binnenisolatie en alles wat de

toegang tot de thermische massa belemmert, te vermijden

Als het gebouw een lichte structuur heeft

N Voorkeur geven aan isolatie met een grote warmtecapaciteit

(cellulose, hout,…)

N Voorkeur geven aan zware binnenwanden en vloeren of op zijn

minst deze wanden met een massieve laag bekleden (klei, dubbele

gips-celluloseplaat, dekvloer van beton,…)

In ieder geval is het belangrijk dat er voor een makkelijke toegang tot

de thermische massa wordt gezorgd door isolerende afwerkingen of

verlaagde plafonds/verhoogde vloeren te vermijden. Er bestaan

overigens verlaagde plafonds met onderbrekingen

Page 115: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – INERTIE VAN HET GEBOUW BENUTTEN 115

Regeling van de warmte dankzij de inertie van het gebouw:

voorbeeld014

Toegankelijkheid van de thermische massa

Page 116: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

Inwerken op ventilatieverliezen

Inertie van het gebouw benutten

Passieve luchtkoeling

Actieve koeling

SAMENVATTING

116

Page 117: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Bron: ENE07

Naast intensieve ventilatie kan men nog het volgende toevoegen:

N Geocooling: bij dit systeem circuleert er water in de grond

(horizontale of verticale sondes) dat bij contact met de grond wordt

afgekoeld; het op deze manier afgekoelde water kan voor de

koeling van het gebouw worden gebruikt via de lucht die wordt

toegevoerd door de ventilatie of via een systeem van

koudeplafonds of actieve platen.

N Canadese/Provençaalse put: hierbij wordt de toevoerlucht voor het

gebouw eerst door een ondergrondse buis op geringe diepte

geleid om zo te worden afgekoeld.

STRATEGIE BSP – PASSIEVE LUCHTKOELING117

ENE07

FilterLuchtinlaat

Klep

Afvoer van de condensaten / Sifon

Principeschema van een Canadese put

Maaiveld Dichte

koppelingen

Page 118: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

Inwerken op ventilatieverliezen

Inertie van het gebouw benutten

Passieve luchtkoeling

Actieve koeling

SAMENVATTING

118

Page 119: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – ACTIEVE KOELING119

0,6

5,0

1,6

4,4

0,4

0

1

2

3

4

5

6

7

Déperditions

(kWh/m²an)

Apports

(kWh/m²an)

Besoin en froid

Apports solaires

Apports internes

Pertes par ventilation

Pertes par transmission

Koudebehoefte

Toevoer door zoninstraling

Interne toevoer

Verliezen door ventilatie

Verliezen door transmissie

Verliezen

(kWh/m²jaar)

Toevoer

(kWh/m²jaar)

Bron : écorce

Page 120: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BSP – ACTIEVE KOELING120

Actieve koeling is soms onvermijdelijk

● Te hoge interne belastingen

● Specifieke eisen voor het binnenklimaat

● Moeilijk toe passen passiefmaatregelen

● …

Het komt erop aan de koudebehoefte vooraf tot een minimum te

beperken

Page 121: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE

TOEVOER TOT EEN MINIMUM BEPERKEN

WARMTE AFVOEREN EN REGELEN

SAMENVATTING

121

Page 122: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE – SAMENVATTING122

Zeer performant gebouw

ontwerpen

Strategie buitende stookperiode

Warmtetoevoer minimaliseren

toevoer door zoninstraling

interne toevoer

instromen van warme lucht

Warmte afvoeren en

regelen

OverventilerenInertie van gebouw benutten

Bodemkoelte benutten

Page 123: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

INHOUDSOPGAVE

DEFINITIES

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)

DYNAMISCHE SIMULATIE

ONTWERPPROCES

123

Page 124: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DYNAMISCHE SIMULATIE124

Wat is een dynamische thermische simulatie precies?

Simulatie - met zeer korte tijdsstappen (typisch 1 uur) - van een gebouw

in zo realistisch mogelijke omstandigheden.

Doel van deze simulatie?

● Opstellen van de thermische balans op jaarbasis (of seizoenbasis)

● Ramen van het comfort in elke zone (temperatuur, vochtigheid)

Optimaliseren van de gebouwschil

Optimaliseren van het beheer / de regeling van de systemen

Dimensioneren van de systemen

Optimaliseren/valideren van de maatregelen voor het passieve

beheer van oververhitting

Page 125: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DYNAMISCHE SIMULATIE125

Voordeel ten opzichte van statische methode (PHPP of EPB)

● De gegevens en resultaten worden niet ‘afgevlakt’ (m.b.t. ruimte of

tijd)

●Laat toe de echte gebruiksvoorwaarden te benaderen ≠

gestandaardiseerde/reglementaire berekening

Page 126: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

DYNAMISCHE SIMULATIE126

Aandachtspunten

● De simulatie wordt uitgevoerd per zone; een precieze definitie van de

zones laat een preciezere invoer toe, waardoor de resultaten ook

preciezer kunnen worden aangewend

●Er moeten heel wat gegevens en hypotheses worden ingevoerd. De

definitie hiervan is vaak moeilijk en men dient steeds de gezochte

resultaten voor ogen te houden (bijv.: analyse van de balans of van het

comfort?). Hierbij dienen de volgende vragen gesteld te worden:

N Welke impact heeft de benadering op de resultaten?

N Zijn de hypotheses niet te ongunstig?

N Zijn de resultaten representatief?

Page 127: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

Invoer Uitvoer(uur per uur of geïntegreerd)

Klimaat (uur per uur) Comfort

Gebouw Temperatuur en vochtigheid

Samenstelling van de binnen- en buitenwanden Comfort

Kenmerken van de materialen (lambdawaarde,

warmtecapaciteit, zonnefactor,…)

Vermogen & verbruik

Oriëntatie Verwarming

Zonweringen en regeling ervan Koeling

Gebruik (uur per uur) Interne warmtetoevoer en toevoer door

zoninstraling

Bezetting & activiteitsgraad Volume geventileerde lucht

Mechanische en natuurlijke ventilatie: debieten, temperatuur en

regeling

Interne belastingen: vermogen en productie van waterdamp

Verlichting: vermogen en regeling

Instelwaarde (uur per uur)

Instelwaarde temperatuur en/of relatieve vochtigheid

DYNAMISCHE SIMULATIE127

Simulatie

Page 128: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

INHOUDSOPGAVE

DEFINITIES

STRATEGIE TIJDENS DE STOOKPERIODE (TSP)

STRATEGIE BUITEN DE STOOKPERIODE (BSP)

DYNAMISCHE SIMULATIE

ONTWERPPROCES

128

Page 129: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

ONTWERPPROCES129

● Schetsontwerp:

N schetsontwerp uitwerken rekening houdend met de hoofdprincipes

die we tot nu toe besproken hebben

N de voorgestelde orde van grootte gebruiken om in een eerste fase

de prestaties van de wanden te bepalen

SO VO DO I W OP EX

Page 130: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

ONTWERPPROCES130

● Voorontwerp:

N Het gebouw in het PHPP invoeren zoals het op de voorontwerpplannen

getekend is, zonder zich te bekommeren om thermische bruggen en

beschaduwing; eerder ongunstige (hoewel geen te ongunstige)

standaardwaarden gebruiken als de gegevens niet gekend zijn

(warmterecuperatierendement, Ug,…)

N Enkele specifieke waarden controleren om te bepalen of de berekening

eventueel fouten bevat

N Controleren of aan het criterium inzake de verwarmingsenergiebehoefte

wordt voldaan

SO VO DO I W OP EX

Page 131: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

ONTWERPPROCES131

● Voorontwerp:

Zo JA:

Controleren of er voldoende marge voorzien is om het hoofd te kunnen bieden aan

latere verrassingen

SO VO DO I W OP EX

Page 132: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

ONTWERPPROCES132

● Voorontwerp:

Zo NEE:

1. De verschillende parameters controleren die toelaten de

kwaliteit van het ontwerp te beoordelen, om op die

manier problemen op te sporen:

• De compactheid

• Het evenwicht warmtetoevoer/zonnewinst

• Gemiddelde U-waarde

• De balans van het gebouw

• …

2. Optimaliseren

SO VO DO I W OP EX

Page 133: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

ONTWERPPROCES133

● Definitief ontwerp: op basis van de ‘passieve’ aanpassingen aan het

ontwerp en na bijwerking van de plannen, de PHPP-berekening zoveel

mogelijk preciseren:

N De meetstaat bijwerken (verliesoppervlakten en energetische

referentieoppervlakten)

N Indien nodig de bodemfiche invullen

N De gegevens van de beschaduwing invoeren

N De thermische bruggen integreren

N Zoveel mogelijk de technische waarden preciseren

(lambdawaarde van materialen, rendement van de

warmtewisselaar, kenmerken van raamwerk en beglazing,…); als

deze nog niet gedefinieerd zijn, standaardwaarden behouden

N …

SO VO DO I W OP EX

Page 134: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

ONTWERPPROCES134

● Uitvoering en ‘as built’-versie voor certificering:

N Bijwerking op basis van de evolutie van het ontwerp en wijzigingen

tijdens de werken

N Verzameling van alle nodige documenten voor de certificering

(ATG,…)

SO VO DO I W OP EX

Page 135: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

● Een ‘intelligent’ ontwerp maakt het makkelijker zeer goede

prestaties te halen en de kosten te beperken.

● De ontwerplogica is eenvoudig maar de concrete gevallen kunnen

complex zijn: er moet steeds een evenwicht worden gevonden

tussen de winter- en de zomerstrategie.

● Het passiefcriterium is een bijkomend gegeven, maar mag de

architectuur niet beknotten. Compromissen zijn mogelijk!

135

Page 136: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

TOOLS EN REFERENTIES136

● Interessante tools, internetsites, enz.:

N PHPP-software (Passivhaus Projektierungs Paket): simulatie van het

gebouw en onderzoek van de criteria van de passiefnorm (Excel-

bestand en gebruiksaanwijzing)

N Vade-mecum: te gebruiken in België, in combinatie met de PHPP-software

(beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ >

Ressources > Nos publications en ligne)

N Quelles fenêtres pour ma maison passive ?: document uitgegeven door het

PMP (beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ >

Ressources > Nos publications en ligne)

N Quelle ventilation pour ma maison passive ?: document uitgegeven door

het PMP (beschikbaar op de internetsite: http://www.maisonpassive.be/ >

Ressources > Nos publications en ligne)

N ConnecTools by pmp: te gebruiken in combinatie met de PHPP-software

(http://pmp-connectools.be/)

N Site van Passivhaus Institut: bevat de links en certificaten van de

producten die gecertificeerd zijn als geschikt voor passiefbouw

(http://www.passiv.de/)

Page 137: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

TOOLS EN REFERENTIES137

N SunChartProgram: weergave van de zonnegrafiek overeenkomstig de

geografische coördinaten

(http://solardat.uoregon.edu/SunChartProgram.html)

N Sundesign stelt diverse tools voor de dimensionering van verschillende

soorten vaste zonwering voor (overstek, lamellen, …)

(http://susdesign.com/)

N Sketch Up: weergave van de schaduwvorming overeenkomstig het

tijdstip

N Carnaval: softwareprogramma dat het zonnemasker van het terrein

weergeeft overeenkomstig de geografische coördinaten

(http://sourceforge.net/projects/carnaval/)

N Onderzoeksproject NatVent m.b.t. natuurlijke ventilatie: documentatie en

verschillende kleine softwareprogramma’s i.v.m. het potentieel van

nightcooling (http://projects.bre.co.uk/natvent/)

N Onderzoeksproject HybVent m.b.t. hybride ventilatie: documentatie en

praktische gevallen (http://hybvent.civil.auc.dk/)

N Alter-clim: software voor de beoordeling van het comfort in tertiaire

gebouwen voor verschillende types passieve koeling

(http://app.bruxellesenvironnement.be/alter_clim/)

Page 138: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

TOOLS EN REFERENTIES

● Gids duurzame gebouwen

http://www.gidsduurzamegebouwen.brussels

● Fiches:

• ENE03 – ENE04 – ENE06

• ENE07

138

Page 139: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

CONTACT139

Didier DARIMONT (ICEDD)

Projectbeheerder

Contactgegevens:

: 081/250.480

: [email protected]

Web : www.icedd.be

Page 140: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

140

?

Page 141: Opleiding duurzaam gebouw : Passief en (zeer) lage energie ... · Op basis van de presentatie van Ecorce bvba didier.darimont@icedd.be. OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER)

OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE" - BIM – lente 2016

141

DANK U VOOR UW AANDACHT