OPLEIDING CASEMANAGER BIJ DEMENTIE - gerion.nl · GERION heeft in 2010 in samenwerking met...

OPLEIDING CASEMANAGER BIJ DEMENTIE

Opleidingsplan 2014–2015

Colofon Tekst : Henk Geertsema en Annemieke Keur Versie opleidingsplan : 2013.11 Documentnaam : Opleidingsplan Casemanager dementie Datum : december 2013 © GERION/VUmc, Afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde, Amsterdam Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.

Opleidingsplan Opleiding casemanager dementie 4

INHOUDSOPGAVE

GERION 4

Inleiding 5

1. Een competentiegerichte opleiding: aanleiding en uitgangspunten 6

2. Het vakgebied en de opleiding 8

3. De structuur en inhoud van de opleiding 9

4. Toetsen, beoordelen en het portfolio 11

5. Praktische informatie 14

Bijlage 1 Competentieprofiel casemanager dementie 15


GERION

GERION is het opleidingsinstituut van het VU medisch centrum voor professionals in de ouderenzorg. GERION wil

bijdragen aan de kwaliteit van zorg voor kwetsbare ouderen en mensen met chronische gezondheidsproblemen door

het aanbieden van hoogwaardige scholing aan WO en HBO opgeleide professionals.

GERION is in 1989 opgericht als eerste opleidingsinstituut ter wereld voor de opleiding tot specialist

ouderengeneeskunde. Destijds onder de naam Verpleeghuisartsopleiding/VU en als onderdeel van de vakgroep

Huisarts- en Verpleeghuisgeneeskunde van de Vrije Universiteit. Sinds 2001 is GERION door de fusie van de faculteit

Geneeskunde van de Vrije Universiteit met het Academische Ziekenhuis onderdeel van het VU medisch centrum.

Bijna tweederde van alle specialisten ouderengeneeskunde heeft bij GERION de opleiding gevolgd.

Vanaf 1998 organiseert GERION naast de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde ook nascholingscursussen.

Deze zijn vooral bestemd voor artsen en psychologen werkzaam in de ouderenzorg, maar ook voor andere

beroepsgroepen zoals paramedici en verpleegkundigen.

In het scholingsaanbod integreert GERION innovatie, praktijkgerichtheid en het leren leren.

Innovatie

Het scholingsaanbod concentreert zich op de kerntaken van de professional: de (medische) zorg aan kwetsbare

ouderen en chronisch zieken. GERION heeft door haar inbedding binnen het VU medisch centrum directe toegang tot

de laatste gegevens uit wetenschappelijk onderzoek die ingebracht worden in de opleiding casemanager dementie en

een keur aan topdocenten die als gastdocent onderwijs verzorgen voor de opleiding casemanager dementie.

Praktijkgerichtheid

De beroepspraktijk is in alle gevallen het referentiekader waaraan opleidingsactiviteiten worden ontleend.

Leren leren

Het uitgangspunt in alle opleidingen is: hoe kunnen we de deelnemers leren om zijn of haar competenties up-to-date

te houden of uit te breiden. Een opleiding bij GERION vraagt actieve betrokkenheid van de cursist.

Opleidingen op het terrein van de psychogeriatrie

GERION verzorgt de volgende opleidingen op het gebied van de psychogeriatrie:

• de medische vervolg- Opleiding tot Specialist Ouderengeneeskunde;

• de Kaderopleiding Psychogeriatrie voor specialisten ouderengeneeskunde;

• de cursus Sociale Geriatrie voor Specialisten Ouderengeneeskunde;

• de Profielopleiding Ouderenpsycholoog voor gezondheidszorgpsychologen.

Daarnaast participeert GERION in de Opleiding Praktijkverpleegkundige in het verpleeghuis van de InHolland Academy.


INLEIDING Voor u ligt het opleidingsplan voor de Opleiding casemanager dementie. Het beoogt inzicht te geven in de

opleiding aan alle betrokkenen.

Hierbij kan allereerst gedacht worden aan de (aspirant) cursisten van de opleiding. Zij krijgen een goed beeld van

de competenties, die verworven worden tijdens de opleiding, de structuur van de opleiding en de inzet, die het

deelnemen aan de opleiding van hen vraagt.

Daarnaast kunnen ook andere belanghebbenden, zoals leidinggevenden en beleidsmedewerkers, inzicht krijgen in

de competenties, waarover de cursisten na afloop beschikken.

Tenslotte willen we met deze beschrijving van het onderwijs ook verantwoording afleggen over onze

uitgangspunten en aanpak. Als zodanig vormt dit opleidingsplan een onderdeel van het kwaliteitsbeleid van de

opleidingen.

De Opleiding casemanager dementie is één van de verschillende GERION opleidingen, die professionals

voorbereiden op het werken met mensen met dementie. Bij de ontwikkeling van deze opleiding kon gebruik

gemaakt worden van de expertise en ervaring, die aanwezig is bij de betrokkenen van de andere

psychogeriatrische opleidingen.

Wij hopen dat dit opleidingplan zal fungeren zoals ons voor ogen staat.

Voor opmerkingen en commentaar houden wij ons aanbevolen.

Henk Geertsema

Hoofd GERION Nascholing


Hoofdstuk 1 EEN COMPETENTIEGERICHTE OPLEIDING:

AANLEIDING EN UITGANGSPUNTEN

De opleiding tot casemanager dementie

GERION heeft in 2010 in samenwerking met Stichting Geriant en Alzheimer Nederland een landelijke opleiding

voor casemanagers op HBO-plus niveau opgezet. De opleiding is sinds 2000 lokaal ontwikkeld door Stichting

Geriant, en is door GERION vertaald naar een landelijke opleiding.

Het rapport Dementie van de Gezondheidsraad uit 2002 schetst duidelijk groei van het aantal mensen met

psychogeriatrische problemen in de komende decennia en de veranderingen in kennis over oorzaken, diagnostiek,

behandeling en zorg. Hiermee neemt het aantal hulpverleners betrokken bij deze doelgroep ook toe. De zorg

voor mensen met dementie is aan het veranderen. Bij deze veranderingen spelen casemanagers een belangrijke

rol. Alzheimer Nederland pleit ervoor dat “iedereen met dementie recht heeft op een casemanager”.

Casemanagement op het terrein van dementie is landelijk sterk in ontwikkeling. Vanuit verschillende modellen

wordt in de praktijk gewerkt. Op deze ontwikkelingen wordt tijdens de opleiding ingegaan.

Waarom een competentiegerichte opleiding?

Competenties zijn essentieel om effectief te kunnen handelen in de beroepssituatie. Een competentie bestaat uit

een combinatie van kennis, inzicht, vaardigheden, motivatie, houding en persoonskenmerken.

Het competentieprofiel van de casemanager dementie is een beknopte en volledige beschrijving van het

vakgebied (bijlage 1). Het is het fundament van de opleiding en vormt het referentiekader bij de toetsing en

beoordeling van de cursist. Het profiel is opgedeeld in zeven competentiegebieden:

1. Vakinhoudelijk handelen

2. Communicatie

3. Samenwerking

4. Kennis en wetenschap

5. Maatschappelijk handelen

6. Organisatie

7. Professionaliteit

Voor deze indeling is gebruik gemaakt van het CanMeds model1; een model dat wordt gebruikt in verschillende

opleidingen binnen de gezondheidszorg.

Competentiegericht leren biedt ook de mogelijkheid om het onderwijs zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de

werkervaring en al aanwezige competenties van iedere cursist. De groep van cursisten is een gedifferentieerde

groep: er zijn cursisten met veel ervaring in het vakgebied en cursisten die er pas werkzaam zijn. Hier wordt in

de competentiegerichte opleiding rekening mee gehouden.

1 CanMEDS is een in Canada ontwikkeld model welke door diverse opleidingen en kwaliteits-registers in de zorg wordt gebruikt.

Voor meer informatie, zie de website van de Royal College of Physicians ans Surgeons of Canada: www.rcpsc.medical.org


Uitgangspunten competentiegerichte opleiding

Leren op de werkplek staat centraal

Het opleidingstraject bestaat uit leren op de werkplek en cursorisch onderwijs. Het leren op de werkplek staat

centraal. Het cursorisch onderwijs is aanvullend op en ondersteunend voor het leren in de praktijk. Gedurende de

opleiding zijn de cursisten werkzaam in het veld van casemanagement bij dementie. Het werkveld is de

krachtigste leeromgeving. De ervaringen die de cursisten hier opdoen leiden tot de ontwikkeling van de

competenties. Dit wordt gestimuleerd door middel van praktijkopdrachten. Ervaringen en casuïstiek uit de praktijk

sturen het cursorisch onderwijs.

Verantwoordelijkheid voor het leerproces

Het leren en de sturing hiervan is de verantwoordelijkheid van de cursist. Competenties ontwikkelen zich niet

zomaar, hiervoor onderneemt de cursist gerichte actie. Bijvoorbeeld door het uitvoeren van praktijkopdrachten.

Wanneer en hoe de cursist dergelijke acties onderneemt is zijn eigen verantwoordelijkheid. Hierbij ondersteunt en

faciliteert de opleiding.

Competentiegericht toetsen en beoordelen

Toetsing is een belangrijk middel om het leerproces te stimuleren en te sturen. Het primaire doel van toetsing is

het geven van feedback aan de cursist over zijn functioneren met als doel het verbeteren van diens functioneren.

De werkplek is de meest geschikte plaats om de competentieontwikkeling te toetsen.

Een beoordeling heeft als doel een uitspraak te kunnen doen over het al dan niet voorzetten van de opleiding

door de cursist. Bij een beoordeling wordt gekeken of de voortgang van de competentieontwikkeling van de

cursist in voldoende is.

De beoordeling vindt plaats op basis van meerdere en verschillende toetsresultaten verkregen

• op wisselende tijdstippen

• in verschillende situaties

• en door verschillende beoordelaars.

Hierdoor ontstaat een valide en betrouwbaar beeld van de competentieontwikkeling van de cursist.


Hoofdstuk 2 HET VAKGEBIED EN DE OPLEIDING

De functie casemanager dementie Casemanagers dementie functioneren niet alleen als coördinator van zorg, maar in samenwerking met een

multidisciplinair team behandelen zij ook cliënten op het gebied van Cure en Care (clinical casemanagement) en

Welzijn. In dit model worden trajectbegeleiding en daadwerkelijke persoonlijke hulpverlening voor cliënt en

mantelzorger gecombineerd.

Casemanagers dementie verrichten in ieder geval de volgende taken2:

• zorgdiagnostiek

• het cyclisch coördineren van zorg en behandeling

• het bieden van psychosociale systeembegeleiding

• het bieden van praktische ondersteuning

• de begeleiding bij de medische behandeling

• vroegsignalering

• het verlenen van crisishulp

• de nazorg na opname of overlijden

Doelgroep en toelatingseisen

De opleiding richt zich op professionals met een HBO(-plus) achtergrond die werkzaam zijn in de praktijk als

casemanager bij cliënten met dementie en betrokken mantelzorgers.

Toelatingseisen:

• verpleegkundige achtergrond (HBO-V)

• minimaal 24 uur werkzaam in de praktijk als casemanager bij mensen met dementie en hun mantelzorgers

• beschikbaarheid van een praktijkopleider in de eigen werkpraktijk

Doel

Het doel van de opleiding casemanager dementie is het vergroten van de deskundigheid op het gebied van de

psychogeriatrische zorg, specifiek gericht op cliënten met dementie en hun directe omgeving.

De opleiding biedt de deelnemers de mogelijkheid om de competenties van de casemanager dementie te

verwerven.

Het competentieprofiel van de casemanager dementie (bijlage 1) geeft een overzicht van deze competenties.

2 Expertisegebied casemanager dementie, V&VN, november 2012


Hoofdstuk 3 DE STRUCTUUR EN INHOUD VAN DE OPLEIDING

Praktijkleren en cursorisch onderwijs

De opleiding bestaat uit een praktijkgedeelte en cursorisch onderwijs.

Praktijkgedeelte

Het leren op de werkplek staat centraal in de opleiding. Daarom is het voor cursisten verplicht om tijdens de

opleiding in vakgebied werkzaam te zijn voor minimaal 24 uur (incl. de opleidingstijd). De ervaringen die worden

opgedaan op de werkplek sturen het leren tijdens het cursorisch onderwijs.

Tijdens de opleiding neemt de cursist twee dagen deel aan een praktijkobservatie op een andere plek dan de

eigen werksetting. Het doel van de praktijkobservatie is het zicht krijgen op de werkwijze van een collega-

casemanager en de organisatie waar deze casemanager werkzaam is. De keuze van de te bezoeken collega hangt

af van de eigen werksetting en de eigen leerdoelen. De cursisten regelen deze praktijkobservatie zelf, eventueel

na overleg met de mentor.

Het cursorisch onderwijs

Het cursorische deel van de opleiding bestaat uit 20 onderwijsdagen. De onderwijsdagen zijn verdeeld over 1

jaar. Cursisten volgen tijdens de eendaagse bijeenkomsten onderwijsprogramma’s en nemen deel aan

mentorgroepsbijeenkomsten.

De voorbereidingstijd (literatuur bestuderen, voorbereidingsopdrachten voor het cursorisch onderwijs en overige

opdrachten) per onderwijsdag is ongeveer vier uur.

Onderwijsprogramma’s

Er worden onderwijsprogramma’s verzorgd over onder andere de volgende onderwerpen:

• verschillende vormen van dementie

• ketenzorg, casemanagement en kwaliteit

• psychiatrie

• persoonlijkheidstrekken en –stoornissen

• mantelzorg

• wetgeving, regelgeving en zorgethiek

• Vaardigheden en gespreksvoering

De onderwerpen van de onderwijsprogramma’s staan vast, maar bij de invulling van de programma’s wordt

rekening gehouden met de leervragen van de cursisten. Hiervoor voeren de cursisten voorbereidingsopdrachten

uit. Het resultaat van de opdrachten, ervaringen en casuïstiek uit de praktijk worden ingebracht tijdens een

onderwijsprogramma.


Docenten

Een aantal onderwijsprogramma’s worden verzorgd door de vaste stafdocent van de groep. Een ander deel van

de onderwijsprogramma’s wordt verzorgd door gastdocenten, die expert zijn op het betreffende onderwerp.

Mentorgroep

Tijdens de opleiding wordt iedere cursist begeleid door een mentor. De cursist wordt ingedeeld in een

mentorgroep. De groep bestaat uit ongeveer acht cursisten.

De mentorgroep heeft twee functies:

1. Het ondersteunen van het leerproces van de cursist; het reflecteren op het eigen leerproces om zo vaardig te

worden in het zelfstandig leren staat hierbij centraal. Dit gebeurt o.m. door het schrijven van

reflectieverslagen. Tegelijkertijd bewaakt de mentor mede de voortgang van het leerproces van de cursist.

2. Het vormen van een netwerk van lerenden; in de mentorgroepen wisselen de cursisten kennis en ervaring uit

over het vak en worden vragen en problemen in de begeleiding van eigen cliënten besproken.


Hoofdstuk 4 TOETSEN, BEOORDELEN EN HET PORTFOLIO

Toetsen

Toetsen zijn een geïntegreerd onderdeel van de opleiding: gedurende de opleiding wisselen leren en toetsen

elkaar voortdurend af. De toetsen zijn educatief van aard en bedoeld om het leerproces te stimuleren en te

sturen.

De competenties van de casemanager dementie worden door middel van verschillende toetsinstrumenten

getoetst, deze staan hieronder kort weergegeven. Een uitgebreidere beschrijving met de beoordelingscriteria

vindt u in het Toetsboek.

1. Korte Praktijkbeoordeling

Een kort moment, waarin de casemanager feedback van de praktijkopleider of een andere

professional ontvangt

2. Intake verslag en het behandelplan

Een systematische beschrijving van een intake en het behandelplan.

3. Een casusbeschrijving

Een systematische beschrijving van een crisissituatie uit de eigen beroepspraktijk

4. 360° feedback

Voor de toets 360° feedback geven meerdere beoordelaars die samenwerken met de cursist,

feedback op het functioneren van de cursist in de praktijk. Door de verschillende percepties van de

beoordelaars te combineren, wordt een breder beeld verkregen van het functioneren van de

cursist.

5. Project kwaliteitsverbetering

De deelnemer voert één project uit met als doel kwaliteitsverbetering en beschrijft deze

systematisch. Bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van dit project wordt gebruik gemaakt

van de gebruikelijke kwaliteitsinstrumenten. De cursist schrijft hierover een verslag.

6. Kennistoets dementie

Hiermee wordt getoetst of de cursist voldoende parate kennis heeft over de meest voorkomende

diagnoses, die frequent voorkomen in de praktijk.

7. Reflectieverslagen

Beschouwingen waarin de cursist reflecteert op de eigen competenties of vaardigheden en het

eigen professioneel profiel.

De wijze waarop een competentie wordt getoetst staat weergegeven in tabel 1.


KP

B

In

takeb

esch

rij

vin

g

Casu

sb

esch

rijv

ing

Ken

nis

toets

dem

en

tie

3

60

° f

eed

back

Kw

alite

itso

pd

rach

t

Refl

ecti

eversla

gen

Vakinhoudelijk handelen x x x x x

Communicatie x x x x x

Samenwerking x x x x

Kennis en wetenschap x

Maatschappelijk handelen

Organisatie x x x

Professionaliteit x x x

Tabel 1 toetsing van de competenties

Portfolio

Het portfolio wordt zowel gebruikt in het kader van de begeleiding van het leerproces van de cursist als in het

kader van de beoordeling.

- Het portfolio is een hulpmiddel om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de cursist tot casemanager

dementie en daar richting aan te geven. De mentor begeleidt dit proces. De toetsuitkomsten worden

bewaard in het portfolio, evenals de voorbereidingsopdrachten en ander relevant materiaal.

- Het portfolio wordt ook gebruikt voor de beoordeling van de voortgang van de cursist. De verzameling van

toetsuitkomsten en eventueel overig door de cursist toegevoegd materiaal dienen als bewijs voor de

beheersing van de competenties van de casemanager dementie.

Beoordeling

De beoordeling is selectief en vindt plaats aan het einde van de opleiding. De mentor is samen met de stafdocent

verantwoordelijk voor deze beoordeling. Voor certificering is een voldoende beoordeling vereist.

Certificering

Om het certificaat te behalen dient aan de volgende voorwaarden te worden voldaan:

- het tijdens de opleiding in de praktijk werkzaam zijn;

- het bijwonen van tenminste 18 van de 20 onderwijsdagen;

- het bijhouden van een portfolio;

- een voldoende gescoorde selectieve beoordeling.

In een aantal gevallen zal verlenging van de opleiding mogelijk zijn, bijvoorbeeld bij zwangerschap of ziekte. Een

verzoek tot verlenging dient schriftelijk met omschrijving van de redenen gedaan te worden bij de stafdocent.

Een cursist kan tegen beslissingen van de opleiding omtrent zijn beoordeling of certificering in beroep gaan bij de

Beroepscommissie. Deze bestaat uit een onderwijscoördinator van GERION en een onafhankelijk deskundige op

het gebied van casemanagement.


Hoofdstuk 5 PRAKTISCHE INFORMATIE

Locatie

GERION is gehuisvest in het OZW gebouw,

De Boelelaan 1109

1081 HV Amsterdam

Het secretariaat bevindt zich op de negende verdieping.

De onderwijsruimtes zijn veelal op de achtste verdieping gesitueerd.

Het lokaal waar u wordt verwacht staat vermeld op het beeldscherm tegenover de lift op de achtste verdieping.

Staf

Het secretariaat is verantwoordelijk voor de logistieke organisatie vanuit GERION. Voor praktische zaken kunt u

daar terecht. ([email protected])

Mw. Nienke Boogaard, MA, MSc is stafdocent, zij is bij alle onderdelen van het cursorisch deel van de opleiding

van haar groep aanwezig en verzorgt ook een deel van de onderwijsprogramma’s. Bij haar kunt u terecht voor

vragen over de inhoud van de opleiding.

Mw. drs. Harriët Oudakker (coördinator opleiding casemanager dementie) is verantwoordelijk voor de coördinatie

en de voortgang van de opleiding.

Mw. drs. Willemijn Rietkerk-Grakist is stafdocent, zij is bij alle onderdelen van het cursorisch deel van de

opleiding van haar groep aanwezig en verzorgt ook een deel van de onderwijsprogramma’s. Bij haar kunt u

terecht voor vragen over de inhoud van de opleiding.

Bovengenoemde personen zijn bereikbaar via de onderstaande contactgegevens

GERION

Postbus 7057

1007 MB Amsterdam

Telefoon 020 – 444 82 37

e-mail [email protected]


BIJLAGE 1

Het competentieprofiel van de casemanager dementie

Dit competentieprofiel is een beschrijving van het vakgebied van de casemanager dementie. Het profiel bestaat

uit een beschrijving van de visie op de functie, de vooropleiding, de doelstelling en het werkterrein van de

casemanager dementie en van de competenties, waarover de professionele casemanager dementie dient te

beschikken. Ook wordt gewezen op het ontwikkelingsgerichte karakter van dit profiel.

In de beschrijving van de competenties wordt gebruik gemaakt van het CanMeds model. Dit model wordt ook

gebruikt bij opleidingen voor andere professionals in de ouderenzorg, zoals medici en psychologen.

De competenties van de casemanager dementie zijn verdeeld over de volgende terreinen:

1. Vakinhoudelijk handelen

2. Communicatie

3. samenwerking

4. Kennis en wetenschap

5. Maatschappelijk handelen

6. Organisatie

7. Professionaliteit

Visie op functie casemanager dementie

Casemanagers dementie functioneren niet alleen als coördinator van zorg, maar in samenwerking met een

multidisciplinair team behandelen zij ook cliënten op het gebied van Cure en Care (clinical casemanagement) en

Welzijn. In dit model worden trajectbegeleiding en persoonlijke hulpverlening voor cliënt en mantelzorger

gecombineerd.

Casemanagers dementie verrichten in ieder geval de volgende taken3:

• zorgdiagnostiek

• het cyclisch coördineren van zorg en behandeling

• het bieden van psychosociale systeembegeleiding

• het bieden van praktische ondersteuning

• de begeleiding bij de medische behandeling

• vroegsignalering

• het verlenen van crisishulp

• de nazorg na opname of overlijden

De opleiding heeft als doel om casemanagers vanuit deze visie op te leiden, zodat zij op professionele wijze hun

functie kunnen uitoefenen in hun eigen praktijk.

Vooropleiding casemanagers dementie

Dit competentieprofiel gaat uit van professionals met een HBO (-plus) achtergrond die werkzaam zijn in de

praktijk als casemanager bij cliënten met dementie en betrokken mantelzorgers. Het betreft hier professionals

met een verpleegkundige achtergrond (HBO-V).

3 Expertisegebied casemanager dementie, V&VN, november 2012


Doelstelling

De zorg in de psychogeriatrie richt zich op verbetering van de kwaliteit van leven, namelijk het optimaliseren van

het functioneren en het begeleiden bij de achteruitgang van ouderen die ten gevolge van dementie cognitief,

psychisch en lichamelijk-functioneel toenemende beperkingen hebben. Daarnaast wordt de naaste familie van

deze ouderen zo nodig gesteund middels (psycho)educatie, begeleiding, systeembehandeling of individuele

behandeling van psychische gevolgen van het mantelzorgen.

Werkterrein en doelgroep

De casemanager dementie begeleidt en behandelt psychogeriatrische cliënten door aandacht te schenken aan de

verschillende dimensies van de psychogeriatrische problematiek: cognitief, psychisch, lichamelijk en sociaal.

Casemanagers dementie werken vanuit zowel GGz instellingen en organisaties op het terrein van de ouderenzorg

als vanuit samenwerkingsverbanden van meerdere gezondheidszorgorganisaties.

De toekomst

Het beroep van casemanager dementie is jong en nog volop in ontwikkeling. Met name door het toenemende

aantal mensen met dementie wordt verwacht dat het casemanagement de komende jaren een grote vlucht zal

nemen. Veranderingen in werkterrein en/of werkzaamheden van casemanagers zullen leiden tot aanpassing van

dit profiel.


Vakinhoudelijk handelen

Handelen gericht op het verlenen van zorg in de vorm van casemanagement aan cliënten met dementie en hun

directe omgeving.

De casemanager dementie…

1 hanteert diagnostische en therapeutische vaardigheden ten behoeve van een doeltreffende,

doelmatige en cliëntgerichte zorgverlening in een integraal, multidisciplinair,

probleemgericht en cyclisch zorgproces bij cliënten met dementie en hun directe omgeving.

1.1 neemt goed onderbouwde besluiten over diagnostisch en therapeutische interventies, gebaseerd op

informatie en voorkeur van de cliënt, mantelzorger, vakkennis en klinische beoordeling

1.1.1 stelt een voorlopige diagnose op m.b.t. ziektebeelden en zorgbehoefte en de functionele toestand van

de cliënt zowel op het gebied van cognitie, het gebied van bewustzijn, denken, waarnemen en

stemming, op het terrein van het lichamelijk functioneren als op het gebied van het algemeen dagelijks

functioneren.

Meer specifiek:

• voert intakegesprekken met nieuw verwezen cliënten met psychogeriatrische problematiek.

• verzorgt de gegevensverzameling conform de relevante intakemodellen van “ziekte” en “zorg” op

somatisch, psychisch/ psychiatrisch en sociaal terrein.

• formuleert op basis van de gegevensverzameling uit de intakegesprekken een voorstel voor een

voorlopige diagnose en classificatie DSM-IV.

• stelt als onderdeel van de zorggerichte diagnostiek samen met leden van het multidisciplinaire team

een systeemdiagnose, maakt een adequate analyse van de functiebeperkingen en van het

probleemgedrag.

• neemt deel aan cliëntenbesprekingen (zijnde de bespreking van de intake/ indicatie, het

behandelplan en de evaluatie).

• voert uitslaggesprekken waaronder de bespreking van het behandelplan met cliënt en familie.

• informeert verwijzers over diagnostiek en behandelplan.

1.1.2 herkent de specifieke belastende of ontlastende factoren voor de mantelzorger en de gevolgen van de

belasting voor de mantelzorger.

1.1.3 verricht doelmatig behandelingen gericht op het beperken van functieverlies of aanpassing aan

veranderende omstandigheden conform het behandelplan


meer specifiek:

- biedt een combinatie van zorgcoördinatie en persoonlijke begeleiding van cliënt en directe

omgeving/ netwerk.

- neemt ten aanzien van de zorgcoördinatie, desgewenst en zo mogelijk, een regievoerende rol in het

arrangeren van de benodigde zorg in overleg met de cliënt en diens omgeving.

- bemiddelt bij opnames en andere verwijzingen; in het bijzonder in het psychogeriatrisch

verpleeghuis, alsmede het gebruik van de voorziening dagbehandeling aldaar.

- biedt persoonlijke begeleiding en ondersteuning aan cliënt en diens directe omgeving. Herkenbare

onderdelen hierin zijn informatieve ondersteuning (psycho-educatie), emotionele en praktische

ondersteuning. Gebruikt hierbij meerdere vormen van psychosociale en sociaal psychiatrische

ondersteuning. Werkt zowel individu -, systeem -, als groepsgericht.

- levert bijdrage aan medicamenteuze therapie, in het bijzonder voorlichting en begeleiding bij het

gebruik van medicatie.

Meer specifiek in crisissituaties:

- treedt adequaat op in acute crisissituaties (vaak bij het wegvallen van de mantelzorg), zoals

agressie, suïcidaliteit en delier;

- beoordeelt acute hulpvragen op mogelijkheden tot direct bemiddelen, doorverwijzen of het

inschakelen van andere hulpverleners.

- levert bijdrage aan medicamenteuze interventies toe bij gedragsproblemen;

- past niet-medicamenteuze interventies toe zoals psycho-educatie of laat deze toepassen;

- behandelt de cliënt zonodig via het optimaliseren van diens omgeving

- beoordeelt in multidisciplinair verband adequaat de wilsbekwaamheid van de cliënt;

1.2 stelt in overleg een multidisciplinair behandelplan op waarbinnen de casemanager, samen met andere

behandelaars en verzorgenden werkt aan optimale functionaliteit en verlichting van symptomen die

lijden of druk veroorzaken.

1.3 evalueert de resultaten van zijn interventies en die van andere zorgverleners en stelt zonodig het

behandelplan bij.


Communicatie

Handelen gericht op het realiseren en onderhouden van een effectieve begeleidingsrelatie met de cliënten met

dementie en met diens naasten.

De casemanager dementie …

2 bouwt effectieve behandelrelaties met cliënten en mantelzorgers / familie, naasten op

2.1 past de communicatiemethode en bejegeningstrategie toe die past bij de individuele cliënt mede op

basis van kennis van het psychogeriatrische ziektebeeld en de persoonlijkheid;

2.2 creëert een omgeving die gekenmerkt wordt door begrip, vertrouwen, empathie en vertrouwelijkheid.

3 verkrijgt doelmatig relevante cliënteninformatie

3.1 luistert naar de cliënt en diens naasten;

3.2 identificeert de specifieke wensen van de cliënt en diens naasten over het doel van de begeleiding en

behandeling;

3.3 schat de draagkracht van de naasten en mantelzorger realistisch in;

3.4 laat observaties verrichten door professionele hulpverleners of mantelzorgers met als doel het verkrijgen

van belangrijke informatie over de cliënt.

4 bespreekt de relevante informatie met cliënten en familie

4.1 geeft in samenwerking met de behandelverantwoordelijke arts voorlichting over het beloop en de

prognose van het ziektebeeld van de cliënt;

4.2 informeert in (conform de WGBO) samenwerking met de behandelverantwoordelijke arts de cliënt en

diens familie over de prognose, diagnostiek, behandelprocessen en beloop;

4.3 bespreekt in samenwerking met de behandelverantwoordelijke arts de belangrijkste psychische, sociale

en maatschappelijke gevolgen van dementie met de cliënt en diens systeem;

4.4 bespreekt de relevante juridische kaders met betrekking tot behandeling en opname van

cliënten met verminderde wilsbekwaamheid (o.a. WGBO, BOPZ en wet m.b.t. onder curatele

stelling, bewindvoering en mentorschap) met de cliënt en diens systeem;


4.5 begeleidt de cliënt en de familie of laat begeleiden bij acceptatie en verwerking van de beperking;

4.6 bespreekt problemen in de interactie tussen systeem en cliënt of binnen het systeem, met de

betrokkenen.

Samenwerking

Handelen gericht op het optimaliseren van de behandeling en begeleiding van de cliënt met dementie door

inzetten van een structureel overleg tussen de betrokkenen bij de zorg van de client, daarnaast ook cliënt

overstijgend, door het verlenen van (inter)collegiale consultatie.


5 overlegt doelmatig

- met het multidisciplinaire team over het zorg/behandelplan;

- met zorgverleners van andere instellingen over de zorg voor de cliënt .

5.1 neemt met medebehandelaars besluiten over het behandelplan;

5.2 maakt hierbij gebruik van de specifieke kennis en mogelijkheden van andere betrokkenen vanuit het

(regionale) netwerk en van andere deskundigen.

6 draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg op het terrein van de

zorg voor mensen met dementie

6.1 onderhoudt structureel contact met de interdisciplinaire teamleden (m.n. de psycholoog en arts) en

andere betrokkenen;

6.2 levert een constructieve bijdrage aan een (interdisciplinair) teamoverleg en maakt hierbij gebruik van de

specifieke deskundigheid van de teamleden;

6.3 onderhoudt efficiënte samenwerkingsrelaties met ketenzorgpartners. Neemt waar mogelijk de regie in

de afstemming.

6.4 onderkent de deskundigheid van andere teamleden, respecteert de meningen en rollen van individuele

teamleden, draagt bij aan een gezonde teamontwikkeling en zet eigen deskundigheid in bij de taken

waar het team voor staat.


Kennis en Wetenschap

Handelen gericht op het optimaliseren van de eigen werkzaamheden door het toepassen van wetenschappelijke

informatie en best-practices.


7 beoordeelt informatie op het eigen vakgebied kritisch ten behoeve van de eigen taken.

7.1 stelt zich op de hoogte van relevante actuele literatuur;

7.2 zoekt informatie over practice-based inzichten;

7.3 participeert – indien gewenst - in richtlijnontwikkeling;

7.4 past richtlijnen toe in de uitoefening van het vak.

8 werkt doelgericht aan de verbetering van de rol als casemanager en geeft vorm aan het

eigen leerproces

8.1 stelt persoonlijke leerdoelen vast, kiest geschikte leermethoden, voert ze uit en evalueert de eigen

leerresultaten voor het beroepsmatig handelen;

8.2 houdt ontwikkelingen bij op het gebied van het eigen vakgebied in het algemeen en in Nederland in

het bijzonder.

Maatschappelijk handelen

Handelen gericht op de plaatsbepaling van de zorg voor clienten met dementie en hun directe omgeving en de

betekenis hiervan binnen het kader van maatschappelijke ontwikkelingen.


9 draagt bij aan maatschappelijke meningsvorming met betrekking tot de zorg voor cliënten

met dementie en hun directe omgeving

9.1 neemt actief deel aan gedachtevorming, bijvoorbeeld binnen de eigen organisatie, regio of in de media.

10 zet zich in voor de bewaking en verbetering van de voorwaarden waaronder de zorg voor

cliënten met dementie en hun directe omgeving geboden wordt.


Organisatie

Handelen gericht op de organisatie waarbinnen de casemanager werkzaam is.


11 organiseert het werk naar een balans tussen het beroepsmatig handelen, de behoefte aan

verdere ontwikkeling en het privé leven

11.1 past effectieve tijdsmanagement toe;

11.2 evalueert zichzelf om tot realistische verwachtingen te komen.

12 werkt effectief binnen de eigen organisatie

12.1 beheert de eigen case-load;

12.2 besteedt de beschikbare middelen voor de zorg verantwoord;

Professionaliteit

Handelen gericht op onderhoud en ontwikkeling van de eigen competenties als casemanager dementie. Het

juridisch en ethisch verantwoord handelen is ook een onderdeel van dit competentiegebied.


15 levert hoogstaande zorg op een integere, oprechte en betrokken wijze

15.1 kan reflecteren op zijn handelen als casemanager dementie;

15.2 kan verantwoording afleggen over zijn handelen als casemanager dementie ;

15.3 hanteert professionele en persoonlijke grenzen adequaat;

15.4 neemt de consequenties van fouten in het eigen handelen;

15.5 spreekt anderen aan op (bijna-) incidenten

16 oefent de zijn professionele activiteiten uit naar de gebruikelijke ethische en juridische

normen van het beroep

16.1 werkt vanuit juridische kaders, zoals de WGBO, de BOPZ, de wet BIG, e.d.;


16.2 handelt professioneel vanuit eigen waarden en normen;

16.3 kan effectief omgaan met ethische dilemma’s;

16.4 kan sturing geven aan overleg over ethische problemen.

OPLEIDING CASEMANAGER BIJ DEMENTIE - gerion.nl · GERION heeft in 2010 in samenwerking met...

Documents

Transcript of OPLEIDING CASEMANAGER BIJ DEMENTIE - gerion.nl · GERION heeft in 2010 in samenwerking met...