Opdrachten 2015
67
Transcript of Opdrachten 2015
1
Samenvatting
De Projectweek Engineering wordt elk jaar eind januari gehouden van maandag tot en met vrijdag.
Ongeveer 300 eerstejaarsstudenten van de vijf opleidingen werken tijdens de Projectweek
Engineering een week lang, in multidisciplinaire teams, fulltime samen aan opdrachten die door
bedrijven worden aangeleverd. Zij worden daarbij begeleid door de Engineering docenten van de
HAN en door een begeleider vanuit uw bedrijf.
Elk team bestaat minimaal uit vijf studenten en in de meeste gevallen is elke Engineering opleiding
vertegenwoordigd. Door de verscheidenheid aan studenten en opleidingen worden de opdrachten
vanuit verschillende invalshoeken en op verschillende manieren aangepakt. Op één opdracht
worden daar waar het kan twee groepen ingezet, waarbij de opleveringen van het eindresultaten
vaak verrassend anders kunnen zijn. Studenten kiezen uit vooraf door de bedrijven ingeleverde
opdrachtomschrijvingen, waarbij geldt: VOL=VOL. De meest aansprekende opdrachten zijn dus vaak
als eerste volgeboekt.
Binnen de HAN kunnen zij gebruikmaken van aanwezige expertise (bijvoorbeeld van lectoraten),
werkplaatsen en laboratoria. Verder wordt er ruimte geboden om experts te raadplegen op het
terrein van Automotive, Duurzame Energie zoals zonne-energie en windenergie. Ook krijgen de
studenten creativiteit sessies gehouden door studenten IPO uit de hoofdfase. Deze helpen bij het
bedenken van ideeën voor de opdracht en de kaders voor doelstelling en pakket van eisen, met
daarbij heel veel vrijheid voor ontwerp en vormgeving.
Projectweek Engineering loopt voor op de nieuwe aanpak binnen het instituut Engineering dat zich vanaf studiejaar 2016-2017 richt op de toekomst en meer samenwerking tussen de verschillende opleidingen. Er wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van Engineering 2.0, waarin groepsopdrachten voor het werken aan praktijkproducten in samenwerking met de bedrijven en lectoraten meer plek krijgen. Te beginnen met opleiding specifiek en naarmate de studie vordert van bi-disciplinair naar multidisciplinaire projectgroepen.
Samen leren-werken aan techniek voor morgen. Wij leiden engineers op die in staat zijn om de duurzame ontwikkeling van een onderneming in een veranderende omgeving vorm te geven.
In deze uitgave worden de resultaten van een bijzondere week van het studiejaar 2014-2015 gepresenteerd. We nodigen u van harte uit om hiervan kennis te nemen en mocht uw interesse zijn gewekt, schroom niet om u aan te melden voor de volgende editie in 2016. Meer informatie over aanmelden is te vinden op www.han.nl zoek op trefwoord: Projectweek Engineering 2016 of via [email protected] of 026-3658395 (secretaraat SEECE).
2
Inleiding Duurzame Energie is speerpunt van de HAN en het meest expliciet bij het instituut Engineering. Voor invulling en realisatie daarvan is het publiek-private samenwerkingsverband SEECE opgezet. SEECE staat voor Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise. Dit is een uniek, door staatssecretaris OCW, erkend samenwerkingsverband. In het businessplan SEECE zijn o.a. de volgende 2 doelstellingen geformuleerd:
een groei van de uitstroom van studenten die substantieel aan beroepstaken en vraagstukken uit de energie gerelateerde sector gewerkt hebben.
meer kennisvalorisatie: innovaties in het MKB en aan het thema gerelateerde studentprojecten.
Belangrijk is dat alle Engineering studenten in het eerste jaar expliciet kennis maken met deze sector en het thema Duurzame Energie. De Projectweek Engineering geeft daar op een unieke wijze invulling aan. Halverwege het studiejaar doen alle eerstejaarsstudenten Engineering van de faculteit Techniek bij
de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) mee aan de Projectweek Engineering.
In multidisciplinaire groepen, samengesteld uit studenten van de 5 opleidingen, werken zij een week
lang onafgebroken aan opdrachten die door ondernemingen worden aangedragen.
De multidisciplinaire aanpak die wordt toegepast is essentieel voor duurzame ontwikkeling en een
belangrijk onderdeel binnen het onderwijs van het instituut Engineering. Het succes van de
projectweek bewijst dat onze multidisciplinaire aanpak werkt en toont ook aan dat jonge, creatieve
en onbevangen geesten tot onverwachte resultaten kunnen komen.
De meeste producten zijn aangedragen vanuit de partners en het bedrijvennetwerk van SEECE. De resultaten van verschillende projecten waren bijzonder succesvol. Sommigen kennen een vervolgproject (bijvoorbeeld als lectoraatopdracht en/of als stage- of afstudeerproject). De studenten verzorgen aan het einde van de Projectweek Engineering een presentatie bij de HAN. Hierbij is in ieder geval de contactpersoon van het bedrijf aanwezig om kennis te nemen van het resultaat. De beste projecten worden beloond met een prijs. Dit jaar werd het winnende project door Hosokawa Micron B.V. uit Doetinchem aangeleverd. Hosokawa Micron B.V. is een internationaal gericht, technisch en technologisch vooraanstaand bedrijf met oplossingen op het gebied van mengen, drogen en agglomereren van vaste stoffen. Afnemers van Hosowaka bevinden zich grotendeels binnen de farmaceutische, chemische en voedingsmiddelen-industrie. Namens Projectweek Engineering Namens SEECE Sjoerd Timmermans, projectleider Tinus Hammink, programmamanager
3
Inhoud
Samenvatting ................................................................................................................................................ 1
Inleiding ......................................................................................................................................................... 2
Overzicht opdrachten 2015 .......................................................................................................................... 5
...................................................................................................................................................................... 7
1. 3D Printbaar Installatie Materiaal ......................................................................................................... 8
2. Clamp on flowmeter voor medische toepassingen ............................................................................ 10
3. De Groene Delta .................................................................................................................................. 12
4. Grontmij 1 – Duurzame energievoorziening voor een zwembad en sporthal.................................... 14
5. Grontmij 2 - Duurzame klimaatvoorziening voor een evenementenhal ............................................ 15
6. Ontwerpen van een lasmanipulator ................................................................................................... 16
7. Product voor oplaad punt elektrische mobiliteit ................................................................................ 18
8. Engineering 1 schoon en milieuvriendelijk ......................................................................................... 20
9. Engineering 2 Ontspannende leeromgeving....................................................................................... 21
10. Biogas case ...................................................................................................................................... 22
12. Prestatie-evenement HAN E-bike ................................................................................................... 24
13. Zakkingsconstructie regelkamer ..................................................................................................... 26
14. Wat zou jij doen? ............................................................................................................................ 27
15. De solarboat .................................................................................................................................... 30
16. Alternatieven voor stoombevochtiging .......................................................................................... 32
17. Hefmogelijkheden voor ondergrondse perscontainers .................................................................. 34
18. TennetT 1 – E-veld device ............................................................................................................... 36
19. Tennet 2 – Energieneutraal HS station ........................................................................................... 37
20. Automatiseren Richten –Toepassing gebruik lasrobot ................................................................... 38
21. Montage zonnepanelen .................................................................................................................. 40
22. Snel transport van mest uit stallen ................................................................................................. 42
23. Het Slimme (ziekenhuis)bed ........................................................................................................... 44
24. CLEANTECH Challenge 2015 ............................................................................................................ 46
25. Het testen van e-bikes .................................................................................................................... 47
26. Smart-grids voor de consument ..................................................................................................... 50
27. Koude voor de productie van halfgeleiders .................................................................................... 52
28. Duurzame energiecontainer ........................................................................................................... 54
29. Mobiele solarconcentrator ............................................................................................................. 56
30. Solar Powered Tent ......................................................................................................................... 58
4
31. Optimalisering rendementsverbetering low-cost windmolens ..................................................... 60
32. Contactloos meten van de baanspanning in een drukpers ............................................................ 62
Voorbeeld Aanmeldformulier 2016 ............................................................................................................ 64
Wachten op aftrap
5
Overzicht opdrachten 2015
nr Titel eindopdracht Bezoeknaam Website
1 3D Printbaar Installatie Materiaal ABB bv www.abb.nl
2 Clamp on flowmeter voor medische toepassingen
Bronkhorst High-Tech B.V. www.bronkhorst.com
3 De Groene Delta GDF SUEZ Energie Nederland www.gdfsuez.nl
4 Duurzame energievoorziening voor een zwembad en sporthal
Grontmij Nederland B.V. www.grontmij.nl
5 Duurzame klimaatvoorziening voor een evenementenhal
Grontmij Nederland B.V. www.grontmij.nl
6 Ontwerpen van een lasmanipulator Hosokawa Micron B.V. www.hosokawamicron.nl
7 Product voor oplaad punt elektrische mobiliteit
Hyet Solar www.hyetsolar.com
8 Engineering schoon en milieuvriendelijk
HAN Instituut Engineering www.han.nl
9 Ontspannende leeromgeving HAN Instituut Engineering www.han.nl
10 Biogas case Liandon B.V. www.alliander.com
12 Prestatie-evenement HAN E-bike HAN Motomotive www.facebook.com/HANEbike
13 Zakkingsconstructie regelkamer Nuon Heat www.nuon.com
14 Wat zou jij doen? POWERLAB www.thepowerlab.nl
15 De solarboat Qconcepts Design Engineering BV www.qcde.eu
16 Alternatieven voor stoombevochtiging
Senefelder Misset www.senefelder.nl
17 Hefmogelijkheden voor ondergrondse perscontainers
Sidcon Milieutechniek BV www.sidcon.nl
18 E-veld device TenneT TSO BV www.tennet.eu
19 Energieneutraal HS station TenneT TSO BV www.tennet.eu
20 Lasproces automatiseren A. van der Hulst B.V. www.geniaalstaal.nl
21 Montage zonnepanelen Wopereis Solar en Installatietechniek
www.wopereis.nl
22 Snel transport van mest uit stallen Wopereis Staalbouw www.wopereis.nl
23 Het Slimme (ziekenhuis)bed HAN ZenTeam Engineerin000g www.facebook.com/HanZorgtechnologie
24 CLEANTECH Battle 2015 www.hollandcleantechchallenge.nl
25 Het testen van e-bikes HAN Lectoraat Duurzame Energie/ANWB Kampioen
www.anwb.nl/kampioen/de-test
26 Smart-grids voor de consument DNV-GL www.dnvgl.com
6
27 Koude voor de productie van halfgeleiders
NXP Modderkolk www.modderkolk.nl
28 Duurzame energiecontainer Sustainable Projects www.sustainableprojects.nl
29 Mobiele solarconcentrator HAN Lectoraat Duurzame Energie www.han.nl
30 Solar Powered Tent WATTSUN / Green Events Nederland
www.facebook.com/wattsun.net
31 Optimalisering rendements-verbetering low-cost windmolens
Alliander N.V. www.alliander.nl
32 Contactloos meten van baanspanning in een drukpers
DG press ServiceS www.dgpressservices.com
7
Uitgebreid overzicht
8
1. 3D Printbaar Installatie Materiaal
Bedrijfsgegevens – www.abb.nl
ABB bv
Frankeneng 15
6716 AA Ede
Korte Bedrijfsomschrijving:
Het ABB-concern is een internationale onderneming met vestigingen in bijna 100 landen. In
totaal werken er ongeveer 117.000 mensen. ABB is marktleider op de gebieden energie- en
automatiseringstechnologie en helpt nutsbedrijven, industriële klanten en eindgebruikers hun
prestaties te verbeteren, terwijl tegelijkertijd de gevolgen voor het milieu afnemen. In onze
vestiging in Ede ontwikkelen en produceren wij installatiematerialen voor de woning- en
utiliteitsbouw.
Probleemstelling:
De huidige productiefaciliteit in Ede is ingericht op het produceren van zeer grote aantallen
producten: massafabricage. Wij zien echter steeds vaker dat onze klanten behoefte hebben aan
specifieke productoplossingen die beter aansluiten bij de wensen die zij op dat moment hebben.
Voor ons betekent dit dat het steeds lastiger wordt om one-size-fits-all producten in grote
aantallen te produceren en dat de vraag naar steeds kleinere series toeneemt. Daarnaast zien
wij de introductie van technieken die onze klanten in staat stellen om zelf met specifieke product-
oplossingen te komen. Denk hierbij aan 3D-printen.
Opdrachtomschrijving:
Bedenk voor ons een direct toepasbare (dus op basis van huidige stand der techniek) oplossing,
product of dienst op basis van 3D printen, waarmee wij kunnen inspelen op het gegeven dat wij
steeds meer klant specifieke oplossingen moeten kunnen bieden met de daarbij behorende
afnemende seriegroottes.
9
10
2. Clamp on flowmeter voor medische toepassingen
Bedrijfsgegevens – www.bronkhorst.com / www.werkenbijbronkhorst.nl
Bronkhorst High-Tech B.V.
Nijverheidsstraat 1A
7261 AK Ruurlo
Korte Bedrijfsomschrijving:
Bronkhorst® ontwikkelt en fabriceert thermische- en Coriolis-instrumenten voor het meten en
regelen van gas- en vloeistofdoorstroming. Met precisie als professie onderscheiden wij ons al
meer dan 30 jaar in laboratoria, machinebouw en industrie. In Europa zijn we marktleider en
wereldwijd behoren we tot de top 5. Het hoofdkantoor met ruim 250 medewerkers is gevestigd in
Ruurlo. Daarnaast hebben wij verkoopkantoren in Nederland (Veenendaal), Groot-Brittannië,
Frankrijk, Zwitserland, Duitsland, Amerika, Japan, China, Taiwan en Zuid-Korea. We zijn continu
bezig met het verbeteren en ontwikkelen van producten waar de markt om vraagt.
Standaardproducten, maar ook klant specifieke oplossingen, die hun weg vinden in
uiteenlopende hoogwaardige toepassingen en tal van branches.
Probleemstelling:
In medische toepassingen worden vaak medicijnen en vocht toegediend via infuuspompen. Als
meerder infuuspompen parallel worden geschakeld om verschillende stoffen intraveneus te
doseren treden er allerlei ongewenste effecten op. Dit kan verklaard worden, doordat er in het
gekoppelde hydraulische systeem allerlei restricties en samendrukbare effecten aanwezig zijn
ten gevolge van slappe plastic slangen en spuiten. Hierdoor stroomt de werkelijke flow in
verschillende richtingen en is de ingestelde waarde van een infuuspomp niet gelijk aan de
geleverde waarde bij de patiënt.
Opdrachtomschrijving:
Om dit probleem van ingestelde waarde en werkelijke waarde te ondervangen is het ten eerste
wenselijk op verschillende plaatsen in het systeem de flow te meten. Vanwege het medische
karakter van de toepassing moet het meetprincipe geschikt zijn voor intraveneuze (steriele)
toepassing. Hierbij kan worden gedacht aan een herbruikbaar ‘clamp on systeem’. De flowmeter
kan dan om een disposable infuusslang geklemd worden. Het gebruikte steriele medium komt
daardoor niet in aanraking met de flowmeter. Meetprincipes die hiervoor in aanmerking komen
zijn bijvoorbeeld: time of flight, coriolis, ultrasoon, SAW, thermisch, capacitief, optisch,
magnetisch inductief, etc. Een gewenste nauwkeurigheid is ca. 5%.
Enkele vragen zijn:
Wat is de minimale en maximale flow in een dergelijke toepassing?
Welke meetprincipes lenen zich het best voor de toepassing?
Hoe zou een werkend model er uit kunnen zien?
Wat is de te verwachten wereldwijde omzet?
Hoeveel gaat een dergelijk instrument per stuk kosten in grote aantallen?
Met welke productietechnieken is het goedkoop te maken?
11
12
3. De Groene Delta
Bedrijfsgegevens – www.gdfsuez.nl
GDF SUEZ Energie Nederland
Hollandiaweg 11
6541 BL Nijmegen
Korte Bedrijfsomschrijving:
GDF SUEZ is een Frans multinationaal energiebedrijf dat opereert in de productie, onderhoud en
distributie van elektriciteit, aardgas en duurzame energie.
Probleemstelling:
De ontwikkelingen in de energiemarkt en het Nationale SER-Energieakkoord hebben tot gevolg
dat de Centrale Gelderland eind 2015 gaat sluiten. GDF Suez ziet alleen groei in alternatieve
energievormen (meer decentraal en duurzaam) en zoekt een proeftuin in Nederland om deze
activiteiten te ontwikkelen. GDF Suez wil de huidige locatie in Nijmegen behouden vanwege de
grond, de omgeving, en de infrastructuur en deze opnieuw inrichten om mogelijkheden te bieden
voor kleinschalige duurzame initiatieven.
Opdrachtomschrijving:
De locatie in Nijmegen moet opnieuw ingericht worden met nieuwe en duurzame activiteiten.
Deze initiatieven moeten te maken hebben met duurzame energie, kleinschalig zijn en passen
binnen het bedrijf en de omgeving. De opdracht bestaat uit het bedenken/ontwikkelen van deze
initiatieven voor de locatie van GDF SUEZ in Nijmegen.
13
14
4. Grontmij 1 – Duurzame energievoorziening voor een zwembad
en sporthal
Bedrijfsgegevens – www.grontmij.nl
Grontmij
De Holle Bilt 22
3732 HM De Bilt
Korte Bedrijfsomschrijving:
Grontmij is een toonaangevend internationaal ontwerp-, advies- en managementbureau. Wij
leveren adviezen en ingenieursdiensten met betrekking tot de stedelijke en natuurlijke
leefomgeving, multi-modale mobiliteit, schoon water en energie. Samen met onze klanten en
erkende kennisinstituten plannen en realiseren wij duurzame, haalbare oplossingen.
Probleemstelling:
Energievoorziening van een
zwembad en sportbedrijf
vergroenen, middels zon en
daarmee de exploitatie efficiënter
maken.
Opdrachtomschrijving:
Van verschillende zon-concepten
de geschiktheid bepalen die
vervolgens uitgewerkt kunnen
worden als toepasbaar zon-
concept voor het zwembad en de
Sporthal (1 pand).
15
5. Grontmij 2 - Duurzame klimaatvoorziening voor een
evenementenhal
Probleemstelling:
Een nieuw te ontwikkelen evenementenhal op een energetisch en financieel aantrekkelijke
manier voorzien van warmte en koude. Het nieuwe pand moet op een goedkopere manier van
energie worden voorzien dan via standaard gasketels (90% rendement op onderwaarde) en
koeltechnieken (COP 4).
Acties die zijn ondernomen bestaan uit:
lokaal gekeken naar de opties; er is een biogasbron maar met een afnemende hoeveelheid gas (komt van een stortplaats)
de ondergrondse geschiktheid voor WKO is onzeker
het ketelhuis wordt ter beschikking gesteld
financiering van nieuw te plaatsen installaties vindt plaats in de markt tegen een rente van 6%.
Opdrachtomschrijving:
Energiebalans van het bestaande pand uitwerken (wat zijn de verbruiken per maand)
Bepalen van de opwekmiddelen en inzet ervan middels een behoefteduurkromme.
Beschrijven van een energieconcept incl. lay-out tekening en maatvoering.
Investeringsraming opzetten op basis van offertes voor de grootste componenten
Exploitatieraming uitwerken
Conclusie en aanbevelingen op basis van technische en financiële haalbaarheid
16
6. Ontwerpen van een lasmanipulator
Bedrijfsgegevens
Hosokawa Micron B.V – www.hosokawamicron.nl Gildenstraat 26
7005 BL Doetinchem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Hosokawa Micron B.V. is een internationaal bedrijf dat apparaten en installaties ontwerpt, vervaardigt
en wereldwijd levert en in bedrijf stelt voor de poederverwerkende industrie. De productportfolio
bestaat onder andere uit batchmengers en drogers, continue mengers en drogers, maalapparaten en
complete installaties voor laboratoriumtoepassingen en/of industrieel gebruik. Kenmerkende
eigenschappen zijn: technologisch toonaangevend, servicegericht, professioneel, betrokken, gericht
op langdurige relaties in een motiverende werkomgeving. Met circa 160 medewerkers gevestigd in
een ruim en goed geoutilleerd pand in Doetinchem.
Probleemstelling:
Hosokawa heeft een lasmanipulator laten ontwikkelen die hen moet ondersteunen met het lassen van
hun conische vaten. Deze lasmanipulator is alleen op papier beschikbaar en Hosokawa zou graag de
studentgroep mee willen laten kijken naar het ontwerp. Zit het technisch goed in elkaar? Waar moet
nog meer aan gedacht worden op het gebied van veiligheid? Hoe verhouden de kosten zich tot de
opbrengsten?
Opdrachtomschrijving:
Beoordeel het programma van eisen. Beoordeel en verbeter het bestaande ontwerp voor de
lasmanipulator. Waar zijn technische verbeteringen mogelijk? Voldoet het ontwerp aan alle
veiligheidseisen? Maak de voorbereiding tot een productieplan.
17
18
7. Product voor oplaad punt elektrische mobiliteit
Bedrijfsgegevens – www.HyETSolar.com
HyET Solar
Westervoortsedijk 71k
6827 AV Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
HyET Solar heeft unieke technologie ontwikkeld om aan de rol lichtgewicht en flexibele zonnecel
modules (PV modules) te produceren. In de productiefaciliteit in Arnhem wordt op kleine schaal
geproduceerd. Er wordt gewerkt aan uitbreiding van de productiecapaciteit.
De kenmerken van de producten:
- Flexibiliteit : kleinste buigstraal 7.5 cm - Lichtgewicht : 600 gr/m2 (t.o.v. glas 20 kg/m2) - Hoge vermogensdichtheid : 150 W/kg (tov glas 10 W/kg) - Gebruikt Si technologie : ruim voorradige grondstoffen
De grootste markten liggen in het integreren van het product met bouwelementen, zoals
dakmembranen of volledig grond-gebaseerde systemen.
Probleemstelling:
De flexibele HyET Solar modules maken integratie in gebogen producten mogelijk. De integratie
met b.v. fietsenstalling/carport zou een interessante applicatie kunnen zijn om fietsen/auto’s op
te kunnen laden. De vraag is: wat is er allemaal nodig om tot product/product demonstratie en
marktkanalen te komen?
Opdrachtomschrijving:
Eisen aan elektrische capaciteit van een installatie?
Hoe de gebogen modules te maken en te installeren?
Hoe de elektrische opslag te doen?
Prototype realiseren.
Prototype demonstreren.
Artist impressions.
19
20
8. Engineering 1 schoon en milieuvriendelijk
Bedrijfsgegevens – www.han.nl
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Instituut Engineering
Ruitenberglaan 26
6826 CC Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Engineering heeft vijf opleidingen.
De maatschappelijke verantwoordelijkheid
vraagt dat we verantwoord omspringen
met reststoffen en afval en gebruik
kunnen maken van een schone werk- en
leeromgeving
Probleemstelling:
Nu staan overal verschillende soorten afvalbakken. Hoe kan afval beter gestructureerd
verzameld worden? Hoe ziet dat er dan uit? (bv een soort ‘afvalperkjes’). Hoe moet dat
schoongemaakt worden? Wat is het afvalbeleid van de HAN? etc.
Opdrachtomschrijving:
Kijk op welke wijze Engineering om kan gaan met de afvalstromen van medewerkers en (vooral)
studenten. Hoe moet dat gescheiden inzamelen worden gestimuleerd en gerealiseerd?
21
9. Engineering 2 Ontspannende leeromgeving
Probleemstelling:
De B-vleugel is erg productiegericht ontworpen. Plaatsen van ontspanning zijn er niet. Hoe kan
dat worden gerealiseerd? Denk vooral aan de daktuin die nu niet toegankelijk is en niet daarvoor
is ingericht en toegerust. Kunnen elementen van ontspanning worden gemaakt die voor iedereen
geschikt zijn en die als het ware een ‘verbroedering’ stimuleren?
Opdrachtomschrijving:
Zoek/ontwerp plaatsen van recreatie in de B-vleugel met een focus om de binnentuin. Kan dit
technisch wel? Mag dit wel (veiligheid)? Wat moet er gebeuren om het aantrekkelijk te maken?
Kunnen in de andere ruimtes (vooral begane grond en catwalk) andere recreatieve elementen
worden toegevoegd? Hoe ziet dat er dan uit? En dit allemaal passend in een beperkt budget.
22
10. Biogas case
Bedrijfsgegevens – www.alliander.com
Liandon B.V.
Groningensingel 1
6835 EA Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Liandon is de toonaangevende partner met totaaloplossingen voor energie-infrastructuren.
Liandon is onderdeel van netwerkbedrijf Alliander N.V. Liandon wil dé vakkundige en
vernieuwende partner zijn voor haar klanten op gebied van energieopwekking, -opslag,
infrastructuren en industriële installaties en wil daarbij haar klanten ontzorgen en succesvol laten
zijn. Dit doen wij door onze ervaring en kennis aan te bieden in de vorm van advies,
projectmanagement, ontwerp, onderhoud en beheer.
Probleemstelling:
Biogas is momenteel een hot-topic binnen Alliander. Steeds meer bedrijven in Nederland tonen
interesse in het produceren van dit duurzame gas, dat ontstaat uit de vergisting van mest,
gewassen en rest- en afvalstromen. Alliander lijkt daarbij de geschikte partner om het gas
vervolgens naar een afnemer te transporteren. Naast het feit dat gastransport één van onze
kerntaken is, levert het faciliteren van biogas namelijk ook een bijdrage aan onze
maatschappelijke doelstellingen.
Aan de hand van een voorbeeldproject, willen we onderzoeken welke praktische vraagstukken er
momenteel rondom ‘ruw’ (maar wel opgeschoond) biogas spelen. Daarbij zijn knelpunten vanuit
diverse afdelingen binnen Alliander verwerkt. Lukt het jullie om, met een frisse en open blik,
oplossingen voor deze problemen te vinden?
Opdrachtomschrijving:
Een praktisch voorbeeld van een project waar Liander momenteel mee te maken heeft, is de
aanvraag voor de aanleg van een biogasleiding. Deze leiding koppelt een biogasproducent
(levering van 600 m³ biogas per uur) met een industriële afnemer, die het gas voor zijn
productieprocessen gebruikt. Het gas hoeft in dat geval niet opgewerkt te worden naar groengas.
In de directe omgeving van deze twee betrokken partijen zijn ook nog andere potentiele
biogasproducenten en afnemers. Hierdoor kan er in de toekomst misschien wel een biogasnet
ontstaan. Omdat er nog weinig ervaring is met het aanleggen van biogasleidingen, bestaan er
omtrent dit thema nog geen richtlijnen en zijn er nog veel open vraagstukken.
Deze hebben te maken met de volgende onderwerpen:
• Veiligheid. • Meten en verrekenen. • Het balanceren van gasstromen. • De business case rond om biogas. • Het toekomstige marktmodel rondom biogas.
23
24
12. Prestatie-evenement HAN E-bike
Bedrijfsgegevens – www.facebook.com/HANEbike
HAN Motomotive
Ruitenberglaan 29
6286 CC Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
HAN Motomotive houdt zich bezig met onderzoek naar motorfietsen gericht op veiligheid,
prestatie en milieu. Onderdeel hiervan is het HAN E-bike project, waarin een volledig door
studenten ontworpen motorfiets gerealiseerd wordt tot een efficiënte elektrische tweewieler met
voldoende actieradius. Afgelopen september is gestart met het opbouwen van de aandrijflijn die
in 2015 ingebouwd dient te worden in een rijwielgedeelte.
Probleemstelling:
Wanneer de HAN E-bike daadwerkelijk gerealiseerd is (verwachting: 2016) is er behoefte aan
een manier om aan te tonen wat de meerwaarde van deze motorfiets daadwerkelijk is. Het
behalen van een maximale actieradius staat hierin centraal. Gedacht wordt aan deelname aan
een evenement, een eigen evenement opzetten of een bepaalde uitdaging aangaan.
Opdrachtomschrijving:
Onderzoek voor welke evenementen de HAN E-bike in aanmerking zou komen. Bepaal op basis
van de voertuigspecificaties wat de actieradius van het voertuig is voor deze verschillende
evenementen en hoe zich dat verhoudt tot de concurrentie. Onderzoek tevens de mogelijkheden
om een eigen evenement of uitdaging op te zetten en geef deze vorm en inhoud door de
mogelijkheden te inventariseren en de actieradius te bepalen.
De voertuigspecificatie zijn bekend waarmee voor verschillende snelheidspatronen de
actieradius is uit te rekenen. Er is nog geen inventarisatie gedaan naar mogelijke evenementen.
25
26
13. Zakkingsconstructie regelkamer
Bedrijfsgegevens – www.nuon.com
Nuon Heat
Westervoortsedijk 73
6827 AV Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Nuon is naast leverancier van elektriciteit en gas ook leverancier van warmte ten behoeve van
ruimteverwarming en warm tapwater bereiding. Dit wordt gedaan door Nuon Warmte. Daarnaast
levert Nuon Warmte ook op diverse locaties koude t.b.v. comfortkoeling.
Wat is stadswarmte? Stadswarmte is een schone manier van verwarming. Voor een
stadswarmtesysteem wordt restwarmte gebruikt die vrijkomt bij bijvoorbeeld
elektriciteitsproductie, afvalverbranding of andere grootschalige industriële processen. Nuon
gebruikt de restwarmte om woningen en utiliteitsgebouwen mee te verwarmen. Deze restwarmte
is schone warmte. Door de toepassing van stadswarmte vermindert de uitstoot van CO2
aanzienlijk. U kunt de gerealiseerde reductie van CO2-uitstoot per woning vergelijken met:
• Energie opwekken met 55 zonnepanelen. • 10.000 kilometer niet rijden in uw auto.
In woningen die zijn aangesloten op een stadswarmtenet is over het algemeen geen
gasaansluiting aanwezig. Er wordt elektrisch gekookt. Het warme kraanwater wordt normaal
gesproken ook opgewarmd m.b.v. de stadswarmte aansluiting. Stadswarmte is milieuvriendelijk,
veilig en klanten hebben geen omkijken naar onderhoud.
Probleemstelling:
Het warmteoverdrachtstation (WOS) inclusief aansluitingen en voorzieningen wordt geplaatst in
een “regelkamer”, een technische ruimte. Het warmteoverdrachtstation (WOS) staat op een skid
en heeft een primaire zijde en een secundaire zijde, die hydraulisch gescheiden zijn door een
warmtewisselaar. De aansluitingen van het WOS zijn op te splitsten in een werktuigbouwkundig
-, een elektrotechnisch deel (inclusief een deel procesautomatisering) en een mechanische
ventilatievoorziening.
Werktuigbouwkundig zijn de aansluitingen in een primair en secundair deel opgesplitst.
Primaire aansluiting (transportnet):
Het verbindend leidingwerk inclusief de benodigde afsluiters vanaf de installatiegrens
(binnenkomst leidingen van het transportnet) tot de flensverbinding op het WOS. Indien
noodzakelijk voorzien van een vastpunt (VP) of een zakkingsconstructie.
In onderdelen:
Aanvoer/retourleiding naar WOS vanaf binnenkomst leidingen transportnet.
Vastpunt of een zakkingsconstructie.
Ontluchtingsvoorziening.
Spui/spoelvoorziening.
Lekdetectie: aansluitdoos.
Secundaire aansluitingen op het wijknet:
Het verbindende leidingwerk inclusief benodigde afsluiters vanaf de afsluiters op het WOS tot de
aansluiting op het wijknet. Indien noodzakelijk voorzien van een vastpunt of een
zakkingsconstructie.
27
In onderdelen:
Vastpunt of zakkingsconstructie inclusief flexibele aansluitleiding.
Aanvoer/retourleiding vanaf afsluiters WOS naar verdeelinrichting.
Verdeler/verzamelaar inclusief strangafsluiters.
Ontluchters.
Spui/spoelvoorziening.
Aansluiting voor ontgasser.
Expansievoorziening. Het warmteoverdrachtstation (WOS) wordt over het algemeen onderheid en zal minimaal zakken
in loop van tijd. De leidingen die de WOS aansluiten zijn wel onderhevig aan zakkingen en
zettingen.
Opdrachtomschrijving:
Buiten de regelkamer is een staal- pur-pe of een kunstofleidingnet. Wordt dit net aangelegd in
een veenrijkgebied of in een polder, dan klinkt de bodem in waardoor de leidingen kunnen
(ver)zakken. Om te voorkomen dat het leidingwerk in de regelkamer aan de zijde van het WOS
dusdanig zwaar mechanisch wordt belast dat er ontoelaatbaar hoge spanningen, danwel
vervormingen in leidingmateriaal kunnen ontstaan met mogelijk breuk tot gevolg, moeten er
voorzieningen getroffen worden. Wat zoeken we:
Een vastpuntconstructie voor de transportleidingen
Een zakkingsconstructie voor de wijknetleidingen
28
14. Wat zou jij doen?
Bedrijfsgegevens – www.thepowerlab.nl
Powerlab
Energy Business Park Arnhems Buiten – gebouw H040
Utrechtseweg 310
6812 AR Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
In het kader van de ontwikkeling van het Powerlab, heeft de firma Huisman Elektrotechniek uit
Druten een windmolen aangeboden. Het bouwjaar van de windmolen is 2000.
In het Powerlab gaan onderwijs en bedrijfsleven structureel samenwerken op het gebied van
duurzame energievoorzieningen. Centraal in deze samenwerking staat kennisdeling, innovatie,
test opstellingen, onderwijs, training en business development.
Probleemstelling:
De windmolen krijgt dus een nieuwe bestemming op het terrein van het Powerlab op Energy
Business Park Arnhems Buiten. Welke toepassing en uiterlijke verschijning van de windmolen
zouden de duurzame uitstraling van het Powerlab het beste kunnen versterken?
Op wat voor manier zouden we de windmolen kunnen gebruiken als praktijkmiddel in het
onderwijs over windenergie?
Opdrachtomschrijving:
Inventariseer de opties met betrekking tot de toepassing en inwerkingstelling van de molen als
studie object en energie generator van het Powerlab. Geef je visie op de uiterlijke verschijning
van de molen.
Breng 3 mogelijkheden in beeld, waarin onderwijs over de windmolen kan worden aangeboden.
Iedere aanpak heeft zijn eigen doelgroep. Er zijn drie doelgroepen:
1. Leerlingen van de basischool,
2. Leerlingen van het voortgezet onderwijs,
3. Leerlingen van het middelbaar technisch beroepsonderwijs.
Welke manier van onderwijs zou je voorkeur hebben?
29
30
15. De solarboat
Bedrijfsgegevens – www.qcde.eu
Qconcepts Design Engineering BV
C.Missetstraat 30
7005 AB Doetinchem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Qconcepts Design Engineering BV is gespecialiseerd in productontwikkelingen op het gebied
van composietmaterialen en stromingsanalyses. Door middel van technische input ondersteunt
Qconcepts al enkele jaren de HAN Solarboot. Elk half jaar werkt een nieuwe groep studenten
van de HAN aan de ontwikkeling en optimalisatie van de boot. De boot neemt deel aan
verschillende wedstrijden, in zowel Nederland als het buitenland.
Probleemstelling:
Tijdens verschillende races en testvaarten is gebleken dat het niet gemakkelijk is om de boot in
en uit het water te krijgen.
Opdrachtomschrijving:
Verzin een snelle en efficiënte manier om de boot in en uit het water te krijgen.
Denk hierbij aan de uitstekende onderdelen van de boot en de afmetingen van de boot en de
trailer.
Bovendien moeten er zo min mogelijk mensen bij betrokken zijn.
31
32
16. Alternatieven voor stoombevochtiging
Bedrijfsgegevens – www.senefelder.nl
Senefelder Misset
Mercuriusstraat 35
7006 RK Doetinchem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Senefelder Misset, is al 140 jaar een Doetinchems bedrijf en is DE tijdschriftendrukkerij van
Nederland. Tijdschriften als Voetbal International en Landleven kent toch iedereen! Maar het blijft
niet alleen bij tijdschriften. Ook bij elke andere vorm van (Multi) media kunnen wij u professionele
ondersteuning bieden.
Probleemstelling:
Omdat papier snel reageert op veranderende temperatuur en luchtvochtigheid proberen wij deze
omgevingsfactoren binnen ons pand constant te houden. Voor het bevochtigen van onze
productieruimtes voegen wij in luchtbehandelingskasten stoom toe. Om deze stoom te maken
zijn twee stoomketels in bedrijf. Soms wordt stoom gebruikt om verwarmingswater op te warmen,
maar meestal gebeurt dit door restwarmte uit de productie.
Opdrachtomschrijving:
Onze stoomketels zijn niet meer de jongsten en zijn in het onderhoud redelijk duur. Er hangen
ook diverse wettelijk verplichte keuringen aan. Om verwarmingswater op te warmen zijn
industriële CV ketels in te zetten, met een veel beter rendement en voor lagere kosten.
Maar hoe gaan we dan ons pand bevochtigen? Welke moderne manieren zijn er, wat kosten
deze in aanschaf en onderhoud, wat zijn de voor- en nadelen.
Wat is het beste alternatief voor onze stoomketels?
33
34
17. Hefmogelijkheden voor ondergrondse perscontainers
Bedrijfsgegevens – www.sidcon.nl
Sidcon Milieutechniek B.V.
Bijsterhuizen 11-20a
6546 AS Nijmegen
Korte Bedrijfsomschrijving:
Sidcon levert oplossingen waarmee het aantal vrachtwagenbewegingen om reststromen afval te
transporteren geminimaliseerd wordt.
Probleemstelling:
Sidcon heeft diverse ondergrondse perscontainers geïnstalleerd. Om deze te onderhouden dient
de pers ongeveer 1,5 m omhoog te worden getild.
Opdrachtomschrijving:
Er is in het verleden een hefapparaat bedacht en gebouwd. Dit werkt wel, maar zou veel
gebruikersvriendelijker moeten. Bedenk alternatieven. Benoem de voordelen en nadelen van alle
alternatieven. Werk het meest kansrijke alternatief verder uit
35
36
18. TennetT 1 – E-veld device
Bedrijfsgegevens – www.tennet.eu
TenneT TSO B.V.
Utrechtseweg 310
6812 AR Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
TenneT is de eerste grensoverschrijdende elektriciteitstransporteur van Europa. Met 21.000
kilometer aan hoogspanningsverbindingen en 36 miljoen eindgebruikers in Nederland en
Duitsland behoort TenneT tot de top 5 elektriciteitstransporteurs van Europa. De focus van
TenneT is gericht op de ontwikkeling van een Noordwest-Europese energiemarkt en op de
integratie van duurzame energie.
Opdrachtomschrijving – Probleemstelling:
Werken onder hoogspanning is gevaarlijk. Is er een hulpmiddel waarmee een medewerker in
een HS mast wordt gewaarschuwd als hij in een gebied komt met te hoge veldsterkte en dus te
dicht bij een geleider die spanning voert? Hoe zit zo'n device er dan uit? Wat voor toepassingen
zijn er te bedenken? Hoe kunnen we dit realiseren? Wat levert het ons op? Waarom zou
TenneT het doen?
Wat kost het ons? Welke risico's zitten er aan vast?
37
19. Tennet 2 – Energieneutraal HS station
Opdrachtomschrijving – Probleemstelling:
Om de doelstelling van de Europese richtlijn eind 2020 te behalen is inzet van duurzame energie
noodzakelijk. Nederland heeft het streven is om vanaf eind 2018 (overheidsgebouwen) en eind
2020 (overige gebouwen) een eis op te nemen die dicht bij EPC = 0 ligt.
De bedrijfsgebouwen vallen volgens het bouwbesluit in de categorie overig. Maatregelen hebben
alleen maar betrekking op verwarmde ruimten die bestemd zijn voor het verblijven van personen.
In de CSR-visie van TenneT past het om deze richtlijn ook te volgen en bij nieuwe
investeringen energie neutrale bedrijfsgebouwen (of bijna energie neutraal) te realiseren.
Energieneutraal betekent: het gebouw vereist een zeer lage hoeveelheid energie, die in
belangrijke mate voortkomt uit hernieuwbare bronnen.
De energie wordt in, onder of
dicht bij het gebouw
geproduceerd.
Hoe kunnen we dit
realiseren?
Wat levert het ons op?
Waarom zou TenneT het
doen?
Wat kost het ons?
Welke risico's zitten er aan
vast?
38
20. Automatiseren Richten –Toepassing gebruik lasrobot
Bedrijfsgegevens – www.geniaalstaal.nl
A. van der Hulst BV.
Sportlaan 10b
8181 BE Heerde
Korte Bedrijfsomschrijving:
A. van der Hulst B.V. is dé toeleverancier op het gebied van snijden, kanten, (robot)lassen
(volgens NEN EN 287-1), 5-assig frezen en lichte tot middelzware machinebouw. Daarnaast
hebben wij ook gecertificeerde lassers. Waarborging van kwaliteit wordt door onze visueel
lasinspecteur bewaakt, volgens NEN EN ISO 5817
Oppervlaktebehandeling en het samenbouwen van delen verzorgen wij ook graag voor u. Op
onze vakgebieden zijn wij een waardevolle partner voor onze klanten.
Probleemstelling:
Het seriematige product framevoet-ondersteuning wordt op dit moment met de hand afgelast
door een MAG niveau 1 lasser. Wij zouden graag dit product, als het rendabel is, willen aflassen
op onze lasrobot door toevoeging van onze handlingsrobot. Het probleem ligt erin dat het
materiaal niet altijd dezelfde toleranties heeft en daardoor door de medewerker goed opgelet
moet worden dat de juiste maatvoering
gehanteerd wordt. Er moet een mal komen die de
handlingsrobot kan oppakken, zodat de lasrobot
de lassen kan leggen.
Opdrachtomschrijving:
Het uitzoeken van de mogelijkheden om het
product framevoet-ondersteuning te laten aflassen
door de lasrobot in combinatie met de
handlingsrobot. Bedenken dat dit proces
goedkoper moet zijn dan de door de handlasser
en zorgen dat de maattoleranties nageleefd
worden. Wanneer er een oplossing is, graag een
ontwerp bedenken voor de mal en de bok bij de
handlingsrobot.
39
40
21. Montage zonnepanelen
Bedrijfsgegevens – www.wopereis.nl
Wopereis Solar en Installatietechniek Vlijtstraat 7
7005 BN te Doetinchem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Wopereis is opgericht in 1931 en kent een lange traditie van produceren van staalconstructies. In
de agrarische sector in Nederland, Duitsland, Rusland enz. heeft Wopereis een goede naam
opgebouwd in stallenbouw, stalinrichting, melkwinning en aanverwante projecten. Wopereis is
ook actief in niet-agrarische projecten. De RVS afdeling en Machinefabriek Baltes houden zich
bezig met opslagsystemen en projecten in de water- en foodsector. Wopereis Solar houdt zich
bezig met Solar energiesystemen en (Wopereis) Cesar ontwikkelt kunststof kozijnen en deuren.
Deze activiteiten vinden plaats op verschillende locaties in Doetinchem, Steenderen en
Staphorst
Probleemstelling:
Het monteren van zonnepanelen moet beter, goedkoper en gemakkelijker.
Opdrachtomschrijving:
Wopereis Solar en Installatietechniek zou graag nieuwe mogelijkheden/concepten willen voor de
montage van zonnepanelen. Het onderzoek zou de volgende stappen kunnen bevatten: De studenten
kunnen eerst onderzoeken hoe Wopereis Solar nu de zonnepanelen monteert. Daarna kan er een
onderzoek worden uitgevoerd om te ontdekken welke mogelijkheden van monteren er op dit moment
nog meer bestaan. Uiteindelijk zouden de studenten enkele nieuwe concepten kunnen bedenken.
Het nieuwe montagesysteem moet voldoen aan: eenvoudige montage, kostprijs van montage zo laag
mogelijk, beschermd zijn tegen de windlasten, licht zijn (zo min mogelijk gewicht op het dak)
41
42
22. Snel transport van mest uit stallen
Bedrijfsgegevens – www.wopereis.nl
Wopereis Solar en Installatietechniek
Vlijtstraat 7
7005 BN te Doetinchem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Wopereis is opgericht in 1931 en kent een lange traditie van produceren van staalconstructies. In de
agrarische sector in Nederland, Duitsland, Rusland enz. heeft Wopereis een goede naam opgebouwd
in stallenbouw, stalinrichting, melkwinning en aanverwante projecten. Wopereis is ook actief in niet-
agrarische projecten. De RVS afdeling en Machinefabriek Baltes houden zich bezig met
opslagsystemen en projecten in de water- en foodsector. Wopereis Solar houdt zich bezig met Solar
energiesystemen en (Wopereis) Cesar ontwikkelt kunststof kozijnen en deuren. Deze activiteiten
vinden plaats op verschillende locaties in Doetinchem, Steenderen en Staphorst.
Probleemstelling:
In Nederland zijn er circa 18.000 rundveehouders, die gemiddeld 80 koeien per bedrijf houden.
Dat maakt een totaal van 1.5 miljoen koeien in Nederland, die in totaal 55 miljoen ton mest
produceren. Ongeveer 15.000 rundveestallen in Nederland hebben gekozen voor roostervloeren
met opvang van de mest onder de stal. Deze opslag heeft negatieve consequenties op het
gebied van dierenwelzijn, emissies en mogelijkheden tot vergisting/verwerking van de mest.
Daarom wordt er naar andere manieren gezocht om de mest te kunnen opslaan en verwerken.
Een techniek die de afgelopen jaren veel is toegepast in Duitsland en Nederland is vergisting.
Tegenwoordig komt er steeds meer weerstand tegen biogas, in verband met de goede
voedingsmiddelen of voer (maïs) die toegevoegd moet worden aan het vergistingsproces.
Steeds meer organisaties gaan zich daarom richten op mestvergisting, zonder de toevoeging
van co-producten. Rundveemest is daarbij het meest interessant voor installatie, rundveemest
heeft namelijk een vrij hoge calorische waarde in vergelijk met mest uit varkensstallen.
Na onderzoek blijkt dat drijfmest/oude mest ongeveer 25 m3 gas per m
3 mest produceert en dat
verse mest ongeveer 40m3 gas per m
3 produceert. Het is interessant om te onderzoeken hoe
verse mest uit rundveestallen zo snel mogelijk uit de stal gehaald kan worden.
Opdrachtomschrijving:
Onderzoeken welke techniek kan worden ontwikkeld om in bestaande stallen mest zo snel
mogelijk uit de stallen te krijgen, binnen de randvoorwaarden van dierenwelzijn, stabiliteit van de
constructie en kosten.
43
44
23. Het Slimme (ziekenhuis)bed
Bedrijfsgegevens – www.facebook.com/HanZorgtechnologie
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
ZenTeam Engineering (Zorg en Technologieteam Engineering)
Ruitenberglaan 26
6826 CC Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Zorg en Technologie | Ontwikkeling oplossingen voor problemen in de dagelijkse zorg / welzijn.
Probleemstelling:
Zwaar ondervoede mensen (doelgroep van de oplossing), bedlegerig en niet in staat om te
staan. Hierdoor is het wegen op de gangbare manier (op een personen weegschaal) van de
doelgroep ongewenst / niet mogelijk. Wanneer de doelgroep bewust of onbewust uit bed stapt
loopt men het risico door de benen te zakken met zwaar letsel tot gevolg.
Opdrachtomschrijving:
Ontwerp een slim bed voor de doelgroep waarbij de mensen, zonder het bed te hoeven verlaten
en zonder extra handelingen (men is erg fragiel), gewogen kunnen worden. Het gewichtsverloop
is voor deze doelgroep een belangrijke (gezondheids-)maatstaf.
Tevens moet het bed in staat zijn een alarmering te geven op het moment dat de persoon uit
dreigt te stappen. Betrek minimaal de stakeholders ‘Verzorgende’ en ‘Diëtist’. Deze stakeholders
kunnen via opdrachtgever benaderd worden. Doe een marktonderzoek naar afzetgebied(en)
voor het slimme bed. Bedenk een pakkende naam en logo voor het slimme bed.
45
46
24. CLEANTECH BATTLE 2015
Bedrijfsgegevens – www.hollandcleantechchallenge.nl
Cleantech center Lijmerij 23 7202 AZ Zutphen
Korte Bedrijfsomschrijving:
De Holland Cleantech BATTLE 2015 is een duurzaamheidswedstrijd waarin het bedrijfsleven en
het onderwijs elkaar ontmoeten en met elkaar samenwerken. Vijf bedrijven uit de
Stedendriehoek die actief zijn binnen milieu, duurzaamheid en techniek hebben hun uitdagingen
en vraagstukken op het gebied van clean technology (Cleantech) ingediend voor de battle. Vijf
teams met mbo-studenten van Aventus en hbo-studenten van Saxion en de HAN (Hogeschool
Arnhem en Nijmegen) en leerlingen uit het voortgezet onderwijs (Etty Hillesum Lyceum,
Deventer) zijn aan de slag gegaan om de duurzaamheidsvraagstukken op te lossen.
Probleemstelling:
In totaal namen er vijf teams deel aan de battle. Ieder team kreeg drie weken de tijd om een
oplossing te presenteren voor een duurzaamheidvraagstuk van een bedrijf.
HAN finalisten:
• Opdracht: Ontwerp een levensloopbestendig bed
Bedrijf: Auping, Deventer – Team: 5 HAN-studenten
• Opdracht: Reduceer het energieverbruik tijdens een productieproces
Bedrijf: Trending Energy, Deventer – Team: 2 HAN-studenten
47
48
25. Het testen van e-bikes
Bedrijfsgegevens – www.anwb.nl/kampioen/de-test
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Lectoraat Duurzame Energie
Ruitenberglaan 26
6826 CC Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Het Lectoraat Duurzame Energie ontwikkelt en verspreidt kennis van innovaties op het gebied
van duurzame energie. Het lectoraat doet dit in samenwerking met bedrijven en het onderwijs en
sluit met haar onderzoek aan op het speerpunt Duurzame Energie van de HAN en op
ontwikkelingen in de transitie naar een duurzame energiemarkt. Het lectoraat heeft speciale
aandacht voor de volgende onderwerpen: geconcentreerd zonlicht, windenergie en thermo-
akoestische energie omzetting.
Probleemstelling:
Elektrische fietsen worden op diverse manieren gebruikt. De mate van ondersteuning en het
parcours bepalen in sterke mate de actieradius
van het rijwiel. Deze fietsen worden vele
gebruikt door ouderen. Het risico dat een fiets
met accu een keer omvalt is groot. Vandaar dat
de accu’s ook tegen een stootje moeten
kunnen.
Opdrachtomschrijving:
In opdracht zal het lectoraat DE een aantal (15)
fietsen testen. Daarbij is het van belang dat alle
fietsen onder dezelfde omstandigheden worden
getest :
Met een hoge ondersteuning voor heuvelachtig terrein
Hoge ondersteuning op een vlak terrein
Lage ondersteuning vlak (waarbij een ‘standaard’ ondersteuning en parcours wordt bepaald, zodat de fietsen goed onderling kunnen worden vergeleken.
Daarnaast zijn de volgend aspecten interessant:
Werkelijke maximale snelheid
Geluidsproductie motor
Valtest batterij
Laadduur batterij
49
50
26. Smart-grids voor de consument
Bedrijfsgegevens – www.dnvgl.com
DNV GL
Utrechtseweg 310
6812 AR Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
In DNG GL Energy is de kennis van DNV, KEMA, Garrad Hassan en GL Renewables
Certification, gecombineerd tot een wereldwijd gerenommeerd test- en adviesbureau op het
gebied van duurzame energie en elektriciteitsvoorziening. Het bestaat uit 2500 energie experts in
30 landen en verschillende 10 test laboratoria. Met meer dan 90 jaar ervaring is het ‘s werelds
grootste onafhankelijke adviseur op het gebied van duurzame energie en wereldleider op het
gebied van hoge vermogens en spanningstesten.
Probleemstelling:
‘Smart grids’ en ‘smart energy systems’ staan al enkele jaren in de belangstelling vanwege de
mogelijkheden om de effectiviteit van duurzamere energie te verhogen op het moment dat het
aandeel hiervan toeneemt en problemen in de elektriciteitstransmissie en –distributie te
voorkomen. Echter, de implementatie laat op zich wachten. Eén van de problemen hierin is het
inzichtelijk maken van de voordelen van de consument. Een smart grid maakt het mogelijk om
het energieverbruik van consumenten af te laten hangen van externe factoren. Een voorbeeld
van een dienst op basis van een smart grid is de “community propositie”, die is ontwikkeld binnen
het project PowerMatching City II in Hoogkerk. Hierbij kunnen consumenten slimme apparaten
(laten) aansturen naarmate er meer lokale energie wordt opgewekt. Echter dit inzichtelijk maken
voor de consument is lastig.
Opdrachtomschrijving:
Welke energiediensten kunnen ontwikkeld worden op basis van smart grids? Ontwerp effectieve interface(s) rond de intelligente energie- diensten voor consumenten, afhankelijk van de betreffende energie- dienst(-en)
51
52
27. Koude voor de productie van halfgeleiders
Bedrijfsgegevens – www.modderkolk.nl
NXP/Modderkolk
Gerstweg 2
6534 AE Nijmegen
Korte Bedrijfsomschrijving:
NXP, wereldspeler, is producent van halfgeleiders. Deze halfgeleiders vind je terug in auto’s,
mobiles, contactloos betalen. NXP behoort tot de top vijftien halfgeleider producenten ter wereld
in relatie tot de omzet en tot de top tien op het gebied van innovatie. Grote, bekende “afnemers”
van NXP chips zijn: Audi, BMW, Apple, Nokia, Philips….
Probleemstelling:
Kenmerk van halfgeleider productie is een grote energie-vraag en in analogie een grote
koelvraag. Deze faciliteiten – elektra en koude –zijn duur en beheersing daarvan (en dan met
name de koude-vraag/-productie) is dan ook van belang. De koelmachines zijn van een fors
formaat en in Nederland redelijk uniek. De koude-vraag volgt een voorspelbaar patroon (de
basislast is constant en het weer in Nederland is redelijk voorspelbaar ).Echter, de inzet van
koelmachines is “meer batch-gewijs”. Het “niet in balans zijn” van koudevraag versus
koudeproductie dient verder geoptimaliseerd te worden. Pompen zijn uitgerust met
frequentiecontrollers – thans vooral met het doel het inschakelen c.q. uitschakelen van een
machine. Hiervan dient het bereik te worden uitgebreid om machines die wel dienen te draaien
efficiënter te laten werken. De aansturing van deze frequentiecontrollers dient daarom
gedefinieerd te worden.
Opdrachtomschrijving:
Stel het bereik van de controllers vast in relatie tot machinespecificaties en benoem de risico’s en
de tegenmaatregelen. Bepaal vervolgens het financiële voordeel dat behaald kan worden indien
zo uitgevoerd en wat de pay-back time lijkt te worden.
53
54
28. Duurzame energiecontainer
Bedrijfsgegevens – www.sustainableprojects.nl
Sustainable Projects
Terborgseweg 104
7005BC Doetinchem
Korte Bedrijfsomschrijving:
De markt van grote evenementen is aan het groeien en komt dichter bij het publiek dan vroeger.
Grote festivals zoals Lowlands en de Zwarte Cross zijn populairder dan ooit en proberen
festivalgangers telkens iets nieuws te bieden. Datzelfde geldt ook voor de horeca aanbieders. De
tijd van een bar met statafels in een paviljoentent is voorbij. Meer en meer worden pop-up
concepten neergezet en wordt de verkoop van horecaproducten gedaan vanuit een beleving met
een totaalconcept. Echter is dit vooral beperkt tot kleine horeca initiatieven en blijft de bulk, het
echte fastfood, hierin wat achter. Om ook deze groep de voordelen te kunnen bieden is
nagedacht over een nieuw concept van evenementenhoreca. Onderdeel van deze nieuwe opzet
is dat de verkoop plaats zal vinden vanuit units die ook voor hun energievoorziening
onafhankelijk zijn.
Voor het begin van het nieuwe festivalseizoen moet de pilot van een van deze units voorzien zijn
van een energiepakket met minimale impact op zijn omgeving. Om dit te bereiken is er voor
gekozen om de energievraag te voldoen door middel van gebruikte EV-batterijen die
ondersteund worden door PV-panelen en een bio-diesel aggregaat als back-up. Het is in deze
vorm een plug-in hybride zonder wielen. Het bedrijf dat de units inzet wekt lokaal groene energie
op die meegenomen wordt als elektrische lading in de unit. Als de unit terug is bij het bedrijf
kunnen de PV-panelen ook hun aandeel weer hebben in de totale energiehuishouding van het
bedrijf.
Probleemstelling:
Om de container zelfstandig te laten functioneren wordt gebruik gemaakt van een batterijpakket.
Dit batterijpakket is afkomstig uit een plug-in hybride voertuig. Het batterijpakket zal een aantal
metingen ondergaan om de status van het pakket te bepalen. Nadat het pakket geschikt geacht
wordt voor inzet in de container zal deze voorzien worden van een eigen batterij management
systeem (BMS). Omdat het batterijpakket niet volledig kan voorzien de totale energie voor een
dag is het noodzakelijk om een geschikte regeling te bedenken die garandeert dat de container
zelfstandig kan blijven functioneren.
Opdrachtomschrijving:
Meedenken en opstellen van verbruiksprofielen en regelingen om zo CO2-vriendelijk te opereren
in diverse situaties (enkele dag of meerdere dagen achter elkaar).
55
56
29. Mobiele solarconcentrator
Bedrijfsgegevens – www.han.nl
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Lectoraat Duurzame Energie
Ruitenberglaan 26
6826 CC Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Het Lectoraat Duurzame Energie ontwikkelt en verspreidt kennis van innovaties op het gebied
van duurzame energie. Het lectoraat doet dit in samenwerking met bedrijven en het onderwijs en
sluit met haar onderzoek aan op het speerpunt Duurzame Energie van de HAN en op
ontwikkelingen in de transitie naar een duurzame energiemarkt. Het lectoraat heeft speciale
aandacht voor de volgende onderwerpen: geconcentreerd zonlicht, windenergie en thermo-
akoestische energie omzetting.
Probleemstelling:
Momenteel wordt gewerkt aan meerdere toepassingen waarin gebruik wordt gemaakt van
geconcentreerd zonlicht zoals bijvoorbeeld een Solarcooker of een systeem dat zowel
elektriciteit als warmte kan leveren.
Geconcentreerd zonlicht met behulp van een array van spiegels
Geconcentreerd zonlicht met behulp van een kunststof fresnel lens.
De systemen hebben een hoge opbrengst voor hun afmetingen, maar zijn relatief duur. Deze
systemen bevatten relatief weinig materiaal maar hebben een grote lens of spiegel nodig. Als
deze lens of spiegel zou kunnen worden opgeklapt, dan zouden deze systemen zeer
aantrekkelijk worden voor mobiele toepassingen. Indien er gebruik gemaakt wordt van meerdere
kleine spiegels, dan moet na het uitklappen de spiegels perfect zijn uitgelijnd op elkaar. Na
uitklappen kan dan efficiënt energie worden gewonnen. De hoge kostprijs speelt voor mobiele
toepassingen minder dan voor stationaire toepassingen. Vanuit de markt bieden deze mobiele
toepassingen dus goede perspectieven. Er bestaat dan echter wel behoefte aan een opklapbare
lens of spiegel.
Opdrachtomschrijving:
Maak een ontwerp voor een lens of een spiegel die gebruikt kan worden om zonlicht te
concentreren en die kan worden opgeklapt of anderzijds kan worden verkleind. De lens of
spiegel moet in staat zijn om de zon af te beelden op een klein oppervlak.
57
58
30. Solar Powered Tent
Bedrijfsgegevens – www.facebook.com/wattsun.net
WATTSUN/Green Events Nederland
Dalweg 59
6821 JM Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Studenten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) presenteerden hun innovatieve
energievoorziening WattSun. Handzame accupakketten zorgen voor duurzame ‘pop-up-energie’
op festivals. Binnen de minor Green S-Team werkten studenten van verschillende technische
opleidingen aan een bedrijfsopdracht van Green Events en Gelderland Valoriseert. Deze partijen
zochten een verkoopbaar alternatief voor de aggregaten.
Probleemstelling:
Voor verduurzaming van festivals zijn vanuit de HAN/GV inmiddels verschillende
projecten/systemen ontwikkeld:
- modulaire accu’s - SOPRA - wearable solar - Solar Parasol
We willen een nieuwe ontwikkeling op haalbaarheid onderzoeken: via een tent (of Tarp) energie
opwekken d.m.v. thin film zonnecellen.
Het idee bestaat al langer maar de volgende stap (partijen bij elkaar brengen, b.v. Hyet Solar,
HAN, de Markies - en prototype ontwikkeling/haalbaarheidsstudie) moet een keer gezet worden.
Via inzet van studenten kan in korte tijd haalbaarheid verder worden verkend.
Opdrachtomschrijving:
Programma van eisen vaststellen
Prototype maken (technisch)
Metingen doen (rendement zonnecellen)
Technische en commerciële haalbaarheid onderzoeken
59
60
31. Optimalisering rendementsverbetering low-cost
windmolens
Bedrijfsgegevens – www.alliander.nl
Alliander N.V.
Utrechtseweg 68
6812 AH Arnhem
Korte Bedrijfsomschrijving:
Alliander N.V. is het netwerkbedrijf dat met ruim 7000 medewerkers verantwoordelijk is voor een
groot deel van het energienet in Nederland. We werken aan continue levering van elektriciteit en
gas aan onze 2,8 miljoen klanten. Daarnaast zorgt Alliander dat onze samenleving steeds
duurzamer en energiezuiniger wordt. Dit door middel van de nieuwste technologieën en
geavanceerde systemen.
Probleemstelling:
Alliander heeft afgelopen jaar een mini-windmolenpark van 100 molens op Industriepark Kleefse
Waard opgezet samen met 600 basisschoolkinderen. Dit park is momenteel operationeel, maar
er kan qua prestaties nog veel verbeterd worden.
Opdrachtomschrijving:
De opdracht voor de projectweek Engineering is om een Boost converter te ontwikkelen die de
prestaties van de molens aanzienlijk gaat verhogen, o.a. de molens ook bij lage windsnelheden
laten terug leveren op het net. Hiervoor zal de converter niet alleen ontwikkeld moeten worden,
maar ook getest om te zien welke prestatieverbeteringen er behaald zijn.
61
62
32. Contactloos meten van de baanspanning in een drukpers
Bedrijfsgegevens – www.dgpressservices.com
DG press ServiceS
Hallseweg 21
6964 AJ Hall (Eerbeek )
Korte Bedrijfsomschrijving:
DG press ServiceS is een bouwer van Web Offset druk persen. Tot de wereldwijde klanten
behoren drukkerijen die zich specialiseren in allerhande papierdruk en verpakkingsdruk op films.
Probleemstelling:
In een weboffset-druk-machine is het meten van baanspanning cruciaal. Thans meten wij de
baanspanning door fysiek contact met de baan. Dit gaat erg goed. Als we dit contactloos kunnen
doen geeft dit veel mogelijkheden om de baanspanning beter af te stemmen op de behoefte. Wij
kunnen dan bijvoorbeeld ook meten tussen de druktorens. Zelf hebben we eerder getest met een
akoestische methode. De conclusie was dat dit voor onze toepassing in principe haalbaar lijkt.
Ook het meten met “licht” of andersoortige E-M straling lijkt mogelijk. Het gaat om banen plastics
die rekgevoelig zijn en bedrukt dienen te worden met onze machines, maar ook papier en karton
dienen met onze drukmachines bedrukt te worden.
Wij vermoeden dat we met een dergelijk systeem ook andere markten kunnen bedienen. Voor
zover bij ons bekend bestaat een dergelijk systeem nog niet (ook niet in andere industrietakken).
Opdrachtomschrijving:
Het contactloos meten van baanspanning: hoe zouden we dit kunnen doen? Wat kost het
ongeveer om een principe uit te ontwikkelen, en wat is er voor nodig?
Inventarisatie van mogelijke principes en alternatieven.
Wat is er al dit gebied al in vergelijkbare toepassingen?
Haalbaarheid van de verschillende alternatieven inschatten.
Op basis van geschikte alternatieven een kosteninschatting maken.(Materiaalkosten, verdere onderzoekseffort en kosten).
Patenteerbaarheid van de verschillende alternatieven uitzoeken.
63
64
Voorbeeld Aanmeldformulier 2016
65
Aanmeldformulier Projectweek Engineering 25 – 29 januari 2016
Hierbij melden wij ons bedrijf en onze opdracht aan voor deelname aan de
Projectweek Engineering 2016. Wij hebben kennis genomen van alle informatie en de
kosten (zie bijgaande folder en brief) en gaan hiermee akkoord.
Bedrijfsgegevens:
Bedrijfsnaam:
Adres:
Postcode + plaats:
Naam studentenbegeleider:
Telefoon:
Mobiel: E-mailadres:
Website: Handtekening:
Titel opdracht:
Korte Bedrijfsomschrijving:
(Branche, missie, specialiteit, doelgroep, beschrijving producten, etc.)
Probleemstelling:
(beschrijving van het huidige probleem, oorzaak van het probleem, acties die al ondernomen zijn,
etc.)
Opdrachtomschrijving:
(omschrijving van de opdracht, activiteiten die uitgevoerd moeten worden)
66
Verwacht eindproduct/resultaat:
(bijv. drie concepten, uitgewerkt concept, model, verslag, technisch tekeningen, testresultaten,
tekeningen, presentatie, etc.)
Eisen aan het eindproduct/resultaat:
(bijv. programma van eisen/wensen, randvoorwaarden, normen waaraan men moet houden, etc.)
Aan te leveren middelen door het bedrijf:
(producten, informatie digitaal/hardcopy, modellen, testgegevens, etc.)
Dit formulier sturen naar:
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Projectweek Engineering / SEECE
T.a.v. Roos Jaspers
Postbus 2217
6802 CE ARNHEM
Of per e-mail (niet alleen in “PDF” maar ook in “WORD”): [email protected]
