Blik op rekenenRekenonderwijs met opbrengst

INHOUD

Leerprestaties centraal ......................................................................... 1

De leerkracht doe er toe!....................................................................... 2

Begeleiding en advies: een integrale benadering ................................. 3

Kennis van zaken................................................................................... 3

Productontwikkeling en kennisdeling ................................................... 4

Samenwerkingsverbanden ................................................................... 4

Van peuter tot puber ............................................................................. 5

Spelend rekenen bij peuters en kleuters .............................................. 5

Dyscalculie en het protocol ERWD ....................................................... 8

Speciaal Rekenen: extra aandacht voor het s(b)o ................................ 8

Rekenboog.ZML ..................................................................................... 9

Rekenbeleid invoeren binnen het voortgezet onderwijs .................... 10

Trainingen, cursussen, workshops ..................................................... 11

Producten ............................................................................................. 12

Leerprestaties centraal

Het verbeteren van taal- en rekenprestaties door

middel van opbrengstgericht werken staat binnen

het Nederlandse onderwijs hoog op de agenda. Bij

opbrengstgericht werken gaat het er om de juiste

doelen te stellen op basis van vastgelegde data,

zoals toets- of observatiegegevens, centraal.

Hiermee maak je de resultaten van de school

meetbaar.

De CED-Groep heeft een rijke ervaring met

opbrengstgericht werken. Samen met partners uit

het onderwijsveld investeren onze onderwijs-

adviseurs langdurig in het verbeteren van de leer-

prestaties. Zo zijn we nauw betrokken geweest bij

langdurige projecten als KEA (Kleinschalig

Experiment Achterstandbestrijding, opgezet om

substantiële en blijvende verbetering van leer-

prestaties te bewerkstelligen op achterstandsscholen)

en DeltaPlus (langdurige interventie, planmatige

aanpak en sturen op leerlingresultaten op zestig

Rotterdamse scholen). Het regelmatig monitoren

van de prestaties van leerlingen en aanpassing van

het onderwijs daarop heeft een positieve invloed op

de prestaties van deelnemende scholen.

1

2

De leerkracht doe er toe!

Goed les geven is vakwerk, sterker nog: het is een

vorm van topsport. Uit onderzoek blijkt steeds weer

dat de leerkracht de cruciale factor is als het gaat

om de opbrengst van het onderwijs: wil je de

opbrengst verhogen, zet dan in op de vaardigheden

van de leerkracht. De werkvloer is dan ook altijd het

uitgangspunt van de CED-Groep. Door het observeren

en begeleiden van leerkrachten in de klas hebben

onze specialisten veel kennis van het primaire

rekenproces. Onze adviseurs nemen deze kennis en

ervaring mee naar scholen die hun rekenonderwijs

willen verbeteren. Met hun expertise dragen zij

eraan bij, dat ook daar de leerkracht er nóg meer

toe kan doen.

Begeleiding en advies: een integralebenadering

Rekenen staat niet op zichzelf. Rekenen vindt plaats

in de maatschappij, in verhalen, in het dagelijks

leven. Dat maakt rekenen tot een belangrijke basis

voor de verdere ontwikkeling van kinderen ter voor-

bereiding op deelname aan de maatschappij.

Rekenonderwijs houdt niet op bij de ‘grenzen’ van

het vak. Het maakt altijd deel uit van een bredere

context. Rekenonderwijs houdt ook niet op bij de

grenzen van de klas. Of het nu gaat om het invoeren

van een nieuwe methode, om het aanscherpen van

de leerlijnen of om het vastleggen van gegevens, een

vernieuwing in het rekenonderwijs staat nooit op

zichzelf. Het heeft invloed op alle niveaus van uw

organisatie. Onze adviseurs kiezen bij voorkeur voor

een integrale benadering en begeleiden u met oog

voor dit bredere geheel.

Kennis van zaken

De rekenadviseurs van de CED-Groep hebben inzicht

in de nieuwste methodes en in de meest actuele

ontwikkelingen en trends. Hun kennis is breed. Zo

maken bijvoorbeeld ICT-ontwikkelingen onderdeel uit

van het rekenonderwijs: bij elke methode is digitaal

materiaal beschikbaar. Verder komt er steeds meer

(digitaal) spelmateriaal op de markt, wat kan helpen

bij het verbeteren van het rekenonderwijs.

Onze adviseurs helpen scholen om digitale en andere

ondersteunende middelen in te voeren en toe te

passen in het onderwijs.

De brede kennis binnen de CED-Groep stelt ons in

staat u te begeleiden op verschillende niveau's in uw

organisatie. Op leerkracht- en teamniveau brengen we

kennis en vaardigheden over die nodig zijn voor goed

rekenonderwijs. We begeleiden bij het invoeren van

(nieuwe) methodieken. Op (midden) management-

niveau ondersteunen onze adviseurs u bij het uitzetten

en invullen van rekenbeleid.

3

4

Productontwikkeling en kennisdeling

De CED-Groep beschikt over een eigen ontwikkel-

afdeling. Hier maakt men uiteenlopende

handelingsmethodieken, leermiddelen en

programma’s op het gebied van taal, lezen en

rekenen. Dit gebeurt altijd in samenwerking met

de (onderwijs)praktijk. Alle producten zijn voorzien

van een begeleidingsaanbod. Aansprekende

producten op het gebied van rekenen zijn: Speciaal

Rekenen, Vlot, Rekenprikjes en Rekenboog.ZML.

Samenwerkingsverbanden

De CED-Groep is een kennisorganisatie. We

investeren in kennis en laten ook graag anderen in

kennis delen. Daarom participeren we in

verschillende landelijke samenwerkingsverbanden;

om expertise te brengen én om expertise te halen.

Zo zitten enkele van onze rekenspecialisten in de

PO-raad. Samen met collega’s van verschillende

begeleidingsdiensten ondersteunen ze reken-

zwakke scholen in het verbeteren van hun reken-

onderwijs. Ook met Stichting Leerplan Ontwikkeling

(SLO) werken we gezamenlijk aan verschillende

veldaanvragen.

Actueel is de ontwikkeling van een begrijpelijk

aanbod voor het invoeren van referentieniveaus op

scholen. Daarnaast participeren we in de

ontwikkeling van een doorgaande rekenlijn van

peuters naar groep 1 en 2. Dat rekenen ook in

spelvorm kan, bewijst het mede door de CED-Groep

ondersteunde Rekenspel op www.rekenspel.slo.nl.

We onderhouden intensieve contacten met de

educatieve uitgeverijen. Door deze samenwerking

beschikken we snel over de nieuwste methodes,

materialen en educatieve computerprogramma’s.

5

Van peuter tot puber

Met rekenen kun je niet vroeg genoeg beginnen.

Tijdens de peutertijd wordt de eerste basis gelegd.

Vanaf dat punt gaat de ontwikkeling van reken-

vaardigheden in één doorgaande lijn door tot de

puberleeftijd en verder. Onze klantengroep is breed:

zowel peuterspeelzalen en kinderdagverblijven als

scholen voor po, s(b)o, vo en mbo kunnen bij ons

terecht voor verbetering van hun rekenonderwijs.

De rekenspecialisten van de CED-Groep zoeken

samen met professionals uit de praktijk naar de

meest passende aanpak. Het aanbod bestaat uit

begeleiding, advies en coaching, cursussen en

producten. Om u een indruk te geven van de speci-

fieke CED-aanpak, treft u verderop in deze brochure

een aantal praktijkvoorbeelden aan.

Spelend rekenen bij peuters en kleuters

Rekenen bij jonge kinderen klinkt misschien wat

zwaar, maar toch zijn er veel mogelijkheden om hier

op een speelse manier invulling aan te geven. De

CED-Groep heeft op basis van haar expertise de

cursus Spelend rekenen bij peuters en kleuters

ontwikkeld. Hier leren pedagogisch medewerkers

en leerkrachten van groep 1 en 2 om bewust aan de

slag te gaan met rekenroutines. Dat zijn herkenbare,

terugkerende, betekenisvolle wiskundeactiviteiten

voor jonge kinderen, ingezet door pedagogisch

medewerkers en leerkrachten. Door de kinderen uit

te nodigen tot spel en door middel van interactie

stimuleren zij de rekenontwikkeling. Bij rekenroutines

wordt gebruik gemaakt van poppen. Elke pop heeft

zijn eigen karakter en materialen en wordt ingezet bij

een bepaald domein of tussendoel van het rekenen.

De domeinen Tellen en Getalbegrip, Meten en

Meetkunde zijn leidend.

A Priori: een instructiemodelvoor in het basisonderwijs

Op de basisschool is differentiatie

in het rekenonderwijs essentieel.

Maar hoe zorg je ervoor dat alle

leerlingen die rekenstof krijgen

die voor hen van belang is? Met

A Priori wordt het rekenonderwijs

afgestemd op álle leerlingen.

Leerkrachten beschikken met

deze aanpak over uitgewerkte leerlijnen. Hierdoor

kunnen zij de leerlingen die heel goed in rekenen

zijn én de leerlingen die dreigen uit te vallen nét

dat extra duwtje in de rug geven.

Hoe werk het? A Priori concentreert zich op de

gebieden waar leerlingen vaak moeite mee hebben:

automatiseren/memoriseren, getalbegrip/hoofd-

rekenen en toepassen en biedt door aandacht voor

differentiatie mogelijkheden voor de betere leerling.

Kenmerkend is de interactieve instructie. Het

A Priori-instructiemodel bestaat uit verschillende

fasen, zoals overzicht geven, doelen formuleren,

evalueren. De instructie vindt op drie niveaus

plaats: reguliere klassikale instructie, adaptieve

klassikale instructie en niet-klassikale instructie.

Als u kiest voor A Priori, dan kiest u voor een

begeleidingsaanbod voor ongeveer drie jaar,

bestaande uit teambijeenkomsten, klassenbezoeken

en begeleiding van de ib’er en/of de reken-

coördinator. Daarnaast krijgt u de beschikking over

de bijbehorende materialen: boekjes met volledige

leerlijnen, toepassingen voor het digitale school-

bord, een programma voor de verwerking van

toetsgegevens en observatieformulieren voor de

ib’er.

6

RekenprikjesRekenprikjes zijn korte klassikale

oefeningen gericht op het automatiseren

van het rekenen tot tien (met verwante

opgaven tot 100 als 50+30 en 80-30) en

het overschrijden van het tiental tot

twintig (met verwante opgaven als 28+5

en 32-5). Het grote voordeel is dat het

nauwelijks aanpassingen van de metho-

de en de organisatie vraagt. De 'prikjes' vragen

ongeveer drie keer in de week vijf minuten tijd en dit

kan dan vaak in de plaats van bijvoorbeeld de tempo-

dictees in de methode. Ook is er aandacht voor

tafels.

“Je geeft een kind de beurt en vraagt: hoe zou jijdeze som oplossen? Ondertussen zit de hele klaste wachten. Het is beter om iedereen de som telaten uitwerken en dan pas één of twee kinderende beurt te geven. Dit soort praktische tips zijnuit de observaties naar voren gekomen”. Een leraar over A Priori

7

Dyscalculie en het protocol ERWD

Dyscalculie is een onderwerp dat de afgelopen

jaren in toenemende mate in de belangstelling is

gekomen. En terecht, ernstige rekenproblemen

hebben veel impact op de schoolloopbaan van leer-

lingen en op hun plezier in rekenen en schoolgaan.

Deze aandacht voor rekenproblemen en dyscalculie

heeft geresulteerd in de ontwikkeling van het

protocol ERWD (ernstige reken- en wiskunde-

problemen en dyscalculie). De vertaling van het

protocol naar de onderwijspraktijk is echter minder

eenvoudig dan op het eerste gezicht lijkt. Reden

voor de CED-Groep om in primair, speciaal, én

voortgezet onderwijs schoolteams, ib'ers en reken-

specialisten te ondersteunen bij het verkennen van

het protocol en het realiseren ervan in de praktijk.

Daarnaast bieden we leraren, ib'ers, remedial

teachers en rekenspecialisten gerichte cursussen

aan. We zoomen daarbij dieper in op de achter-

gronden en oorzaken van ernstige rekenproblemen

en dyscalculie, de signalering, de diagnostisering

en vooral de aanpak ervan.

Speciaal Rekenen: extra aandacht voorhet s(b)o

Op s(b)o scholen doen schoolteams geen principieel

andere dingen dan op ‘gewone’ scholen. Maar die

teams hebben wel nét een andere insteek als

het gaat om rekenbeleid of het expliciteren van

leerlijnen. En de leerkrachten voeren de didactiek

daar nog net even wat bewuster en preciezer uit,

als het goed is. De specialisten van de CED-Groep

hebben kennis van deze specifieke verschillen en

ondersteunen s(b)o scholen dan ook heel gericht

bij de versterking van hun rekenonderwijs. Hierbij

maken ze veelvuldig gebruik van het gedachtegoed

en de materialen van het project Speciaal Rekenen,

waarbij de CED-Groep vanaf het begin betrokken is

geweest. Dit project heeft een veelheid aan ideeën

en producten opgeleverd ter optimalisering van het

rekenonderwijs in het s(b)o.

“In het s(b)o onderwijs voeren leerkrachten -als het goed is - de didactiek net even watbewuster en preciezer uit.”

8

9

Rekenboog.ZML

De SLO, het Freudenthal Instituut en de CED-Groep

startten een landelijk meerjarig samenwerkings-

project voor de ontwikkeling van reken- en wiskunde-

onderwijs aan zeer moeilijk lerenden. Doel van het

project is de ontwikkeling van nieuwe inhouden,

werkwijzen en materialen voor de gehele groep van

zeer moeilijk lerenden van 4 tot en met 20 jaar. Het

ontwikkelwerk wordt uitgevoerd in nauwe samen-

werking met leraren van een aantal zml-scholen.

De CED-Groep richt zich op het ontwikkelen van

materialen voor 8-12 jarige zml’ers, waarmee zij hun

rekenvaardigheden kunnen verstevigen, uitbreiden

en vooral ook gebruiken. Hierbij werken we vanuit

thema’s die voor deze doelgroep interessant zijn,

zoals feest, eten en vrije tijd. Elke themales biedt een

aantal rekenprobleempjes die de leerlingen samen

met de leerkracht proberen op te lossen. Leerlingen

worden uitgedaagd om gebruik te maken van

verschillende rekenvaardigheden rondom getal-

begrip, tellen, optellen en aftrekken, meten, tijd en

geld. Naast de themalessen zijn er ook oefenlessen.

Meer over Rekenboog.ZML is te vinden op

www.rekenboog.nl

10

Rekenbeleid invoeren binnen het voortgezet onderwijs

Met het verschijnen van het rapport Over de

drempels met taal en rekenen van de expertgroep

doorlopende leerlijnen taal en rekenen en het

vastleggen van de aanbevelingen in een wet

hebben alle scholen de opdracht gekregen om

rekenbeleid op te zetten. Bovendien moeten straks

alle leerlingen op hun rekenvaardigheid worden

getoetst. Met de wettelijke invoering van het

referentiekader taal en rekenen heeft de opzet van

taal- én rekenbeleid in één klap hoge prioriteit.

De CED-Groep kan u helpen bij de opzet en

uitvoering van het rekenbeleid. De ondersteuning

bestaat uit het begeleiden van uw werkgroep

Rekenen, het coachen van het rekenonderwijs op

de werkvloer en het, samen met u, schrijven van

het rekenbeleidsplan. Ook organiseert de CED-

Groep jaarlijks in december een rekenconferentie

voor het vmbo.

“Hoe zorg ik er voor dat 80% van de leerlingenhet vereiste niveau haalt?”“Welke eisen worden straks aan de leerlingengesteld in de rekenexamens?”

11

Trainingen, cursussen,workshops De CED-Groep biedt tal van cursussen en trainingenmet open inschrijving, ook specifiek op het gebiedvan rekenen. De cursussen omvatten de volledigebreedte van het onderwijs: van vve tot en met voort-gezet onderwijs. Sommige cursussen kunnen op uwschool worden gegeven. Hieronder treft u een greepuit het actuele cursusaanbod.

De RekenspecialistDeze cursus is bedoeld voor leerkrachten uit het

primair onderwijs die zich gaan specialiseren tot

Rekenspecialist. De deelnemers leren niet alleen

hun eigen rekenonderwijs te verbeteren, zij krijgen

ook meer inzicht in wat er voor nodig is om met de

hele school het rekenonderwijs te verbeteren. De

cursus wordt afgerond met het schrijven van een

rekenbeleidsplan. De cursus is op hbo-niveau en

voldoet aan de richtlijnen van het ministerie voor het

aanvragen van een Lerarenbeurs.

Zorg voor leerlingen met dyscalculieen (ernstige) rekenproblemenDeze cursus is bedoeld voor leerkrachten, intern

begeleiders, remedial teachers en rekencoördinatoren

in het primair en speciaal onderwijs. De cursus biedt

inzicht in de mogelijkheden die een school heeft om

problemen rondom dyscalculie goed in kaart te

brengen en tegemoet te komen aan de specifieke

onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Met de

praktische handreikingen uit deze cursus kan een

school direct aan de slag.

Conferentie Rekenen in het vmboJaarlijks organiseert de CED-Groep een conferentie

over rekenen in het vmbo.

Spelend rekenen met peuters en kleutersUitgangspunt van de cursus is het creëeren van een

kansrijke speel-leeromgeving, waarin jonge kinderen

geprikkeld worden om ontdekkingen en ervaringen

op te doen op het gebied van rekenen.

Wilt u meer weten over deze én andere cursussen

van de CED-Groep?

Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen.

1212

ProductenKwintKwint is speciaal ontwikkeld voor leerlingen die, om

wat voor reden dan ook, behoefte hebben aan het

opfrissen van de basisvaardigheden van realistisch

rekenen. Kwint is dé ideale opstap naar het reken-

onderwijs in de reguliere groep.

VlotSnel en foutloos hoofdrekenen is een moeilijke opgave

voor veel kinderen. Vlot biedt hulp bij rekenproblemen.

U kunt hiermee onderzoeken wat de leerling moeilijk

vindt en waarom. Ook geeft Vlot aanwijzingen en

kopieerbladen om de problemen op te lossen.

RekenprikjesHet beheersen van rekenen tot twintig is de basis van

het verdere rekenen in de schoolloopbaan. Met

Rekenprikjes is het mogelijk hiermee extra te

oefenen naast uw reguliere methode. Ook kunt u uw

leerlingen diagnostisch toetsen om uitval vroegtijdig

op te merken.

Actueel rekenenCED-Groep, de ontwikkelaar van Nieuwsbegrip -

begrijpend lezen met het nieuws van de dag -

experimenteert momenteel in een pilot met rekenen

aan de hand van de actualiteit.

Meer informatie?

• Hebt u vragen of wilt u meer weten over onze producten op rekengebied? Onze accountmanagers

helpen u graag verder. Mail naar rekenen@cedgroep.nl.

• Wilt u ons relatiemagazine KlasseApart ontvangen, mail dan naar klasseapart@cedgroep.nl.

• Op www.cedgroep.nl kunt u zich inschrijven voor één van onze digitale nieuwsbrieven. Zo blijft u

op de hoogte van onderwijsnieuws.

• Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor ons actuele cursusaanbod.

• Producten die door de CED-Groep worden uitgegeven, bestelt u via de webwinkel:

www.cedgroep.nl/webwinkel.

CED-Groep

Postadres: Postbus 8639, 3009 AP Rotterdam

Bezoekadres: Dwerggras 30, Rotterdam

T +31 10 4071 599

www.cedgroep.nlJanuari 2011

Alles is te leren