02Op Tocht

aartsbisdom.nl

Geloofsoverdracht

Religieuzendag

Op Tocht 02-2012.indd 1 8-2-2012 12:27:29

Op Tocht 02-2012.indd 2 8-2-2012 12:27:30

Inhoud

Nieuwe katholieken 04Seksueel misbruik 06Nieuws 08Geloofsoverdracht 09Column 17Pausmis 19Diakendag 20Diaconie 21Vastenaktie 22NSGV 24Foto’s omslag: Leo Feijen tijdens zijn workshop op de

Landelijke Parochiedag (foto: Louis Runhaar/RKK);

Dag van en voor religieuzen (foto: zr. Rafaël)

Colofon • Op Tocht 2 • februari 2012 • jaargang 23Op Tocht is een maandblad voor gelovigen in het Aartsbisdom Utrecht en verschijnt tien maal per jaar Redactie-adres Postbus 14019, 3508 SB Utrecht, telefoon (030) 2391969, fax (030) 2311962, e-mail redactie@aartsbisdom.nl Redactie Roland Enthoven (hoofdredactie), Caroline Wenting, J. Zuijdwijk, Rob Knoren (Genaamd) Basisontwerp Marijke Kamsma, Bliksemzwart, Utrecht Foto’s Aartsbisdom Utrecht Druk Drukkerij Gregorius, Bunnik Abonnementen € 8,50 per jaar bij aanmelding via de parochie, € 17,95 per jaar bij een persoonlijk post-abonnement. Beëindigen abonnement: Schriftelijk één maand voor afloop van de abonnementsperiode Abonnementen-administratie Aartsbisdom Utrecht, Dienst Financiën, Postbus 14019, 3508 SB Utrecht, t.a.v. dhr. H. Ruiter, telefoon (030) 2391951 Advertenties Borgerpark Media, Vlodropperweg 62, 6061 BB Posterholt, telefoon (0475) 711362.

‘Bedevaart-barometer’In de aanloop naar de diocesane bedevaart naar Lourdes (28 april-5 mei) is sinds kort op de website van het Aartsbisdom Utrecht te zien hoeveel parochianen zich al hebben ingeschreven voor deze pelgrimage. De gegevens worden wekelijks aangevuld, zodat zichtbaar is hoe de groep bedevaartgangers groeit. De ‘barometer’ stond per 19 januari (de eerste peildatum) op 653 inschrijvingen; de tussenstand per 26 januari was 773 personen.

Het aantal ingeschreven pelgrims op woensdag 1 februari was 851 personen, waarvan 41 jongeren en kinderen. Dit was de laatste tussenstand bij het ter perse gaan van deze Op Tocht.

De reis zal minimaal ondernomen worden met 1 TGV (900 plaatsen), 1,5 vliegtuig (255 plaatsen), 4 bussen (200 plaatsen) en 4 VNB Lances (160 plaatsen). In Lourdes zullen de pelgrims ondergebracht worden in ruim 30 hotels.

De ‘barometer’ is te vinden op de speciale Lourdespagina van www.aartsbisdom.nl

(klik op de button op de homepage)

Op Tocht 02-2012.indd 3 8-2-2012 12:27:32

4 ‘Nu ben ik katholiek, wat nu?’ Met dat thema gingen de deelnemers van de drukbezochte ontmoetingsdag voor nieuwe katholieken zaterdag 4 februari aan de slag. Chris ‘t Mannetje van de Diocesane Werkgroep Catechumenaat opende de dag, die plaatsvond in Dijnselburg (Zeist). In zijn inleiding refereerde hij aan de afscheidsbundel van priester/professor Jozef Wissink (de hoogleraar Praktische Theologie aan de Faculteit Katholieke Theologie gaat in februari met emeritaat): ‘Een katholieke Kerk met toekomst’. Henk Witte schreef hiervoor het artikel ‘De nieuwe dragers van de Kerk in beeld’ – “en dat gaat over jullie,” aldus ‘t Mannetje: Witte gaat namelijk in op nieuwe katholieken en op nieuwe bewegingen.

‘t Mannetje stelde dan ook dat “we hier zijn in verband met de toekomst. Er hebben zich meer dan honderd mensen opgegeven voor vandaag, de belangstelling is dus groot.” Onder de aanwezigen was ook een groep catechumenen (doopleerlingen). Overigens lag het uiteindelijke aantal deelnemers vanwege het slechte weer iets lager. Aan de hand van het thema hoorden zij eerst drie getuigenissen om vervolgens in groepen in gesprek te gaan over wat het betekent om katholiek te zijn en hoe daarin thuis te raken.

‘Onvoorwaardelijke Liefde’Het eerste getuigenis kwam van Marga Meier uit Arnhem. Als vroom meisje opgegroeid in een katholieke familie, ging ze al jong twijfelen en besloot nooit meer naar een kerk te gaan. Na bijna 40 jaar kwam God terug in het middelpunt van haar leven: “Allereerst was daar God, Die, toen ik mij maar een greintje opende, gelijk meer dan aanwezig was. Voor mij was het een schok. Er volgde een tijd van kwetsbaarheid, twijfel, angst. Langzaamaan moest ik Hem erkennen. Nu weet ik Hem altijd aanwezig.” Ze vroeg zich af waar ze als kind in

geloofd had en ook of ze eigenlijk wel iets wist van de katholieke Kerk. Ze ging een keer naar een Eucharistieviering en vond vervolgens steeds vaker op zondag de weg naar de kerk.Op een gegeven raakte ze in gesprek met de priester, en verder zoekend naar de inhoud van het katholieke geloof, kwam ze in Utrecht bij een cursus over de Catechismus van de Katholieke Kerk terecht. “De eerste les begon met de opening van de geloofsbelijdenis: ‘Ik geloof’. Eigenlijk zeggen we daar ‘Wij geloven’. Wanneer we bidden in de kerk bidden we ook voor en namens eenieder die op dat moment niet kan bidden, om welke reden dan ook.’Die opening kwam binnen.” Ze ging steeds vaker naar Eucharistievieringen, sprak weer met de priester en vroeg wat ze moest doen om weer helemaal bij de Kerk te horen. “Aan het eind van een lang gesprek zei hij: ‘Biechten’. Toen ging hij weg. Goede timing. Het eerste wat ik dacht was: ‘Dat nooit.’” Uiteindelijk besloot ze het toch te doen. Meier: “Het was een lang gesprek, met biecht. Daarna was er eindeloze Liefde. Niet de liefde van ‘ik houd van’ maar onvoorwaardelijke Liefde, met beide benen op de grond. Een prachtig sacrament, nu werkelijk ‘ontdekt’. Nog blijft het spannend. Jammer dat mensen hier zo weinig van weten.”

‘Gedragen door de gemeenschap’Toen ze eens zei dat ze na 40 jaar weer een beetje katholiek was, antwoordde iemand: “U bent niet een beetje katholiek, u bént katholiek.” Het maakte van voorzichtige twijfelachtigheid, naar er ook werkelijk in gaan staan, aldus Meier. Ze werd actief als vrijwilliger: “Mijn ervaring is dat de Kerk gebruik wil maken van elk stukje talent dat je hebt, hoewel het soms zoeken is naar de juiste plek voor iemand.” Meier tot besluit: “Hoewel het fijn is te weten dat je gedragen wordt door de gemeenschap, is het nog belangrijker mee te kunnen dragen. Om niet te leunen op de gemeenschap, maar vanuit eigen geestelijke grond te helpen voeden en zo ook dragen. Anderen en elkaar de kans te geven om de boodschap die we ruim tweeduizend jaar geleden hebben meegekregen, tot leven te maken.”

‘Niet een beetje katholiek’

Foto links: vicaris Pauw in gesprek met Marga Meier

Op Tocht 02-2012.indd 4 8-2-2012 12:27:34

‘Niet een beetje katholiek’

‘Geen weg meer terug’Tweede spreker was Piet Houtman uit Bilthoven, drie jaar geleden katholiek geworden. Hij raakte geïnteresseerd in het katholicisme via een internet-forum waar katholieken hun geloof bijbels en rationeel onderbouwden. Het verlangen groeide om de katholieke Kerk zelf te ervaren. Sleutelpunt vormde voor hem het ontvangen van het Lichaam van Christus zoals dat in de R.-K. Kerk gebeurt en het besef: dit is waar, hoe kan ik ooit anders geloofd hebben? “Toen was er weg meer terug, ik moest katholiek worden,” zo vertelde Houtman. Waar hij nog wel eens tegenaan loopt, is dat hij vanuit zijn gereformeerde achtergrond de neiging heeft alles heel letterlijk te nemen en dus zaken wil verklaren aan de hand van ‘waar staat het in de bijbel’ – “die onrust moet ik nog kwijtraken.” Ook de Mariaverering “is iets waar ik aan moet werken”. Een groot voordeel van de R.-K. Kerk vindt Houtman dat je ook door de week naar een Eucharistieviering of aanbidding kunt gaan: dat doet hij dan ook graag. Zo komt hij regelmatig bij de Broeders van St. Jan in Utrecht. Tot besluit van zijn getuigenis gaf hij de aanwezigen enkele adviezen mee: “Ten eerste een advies dat ik zelf heb gekregen: het is belangrijk je te beseffen dat je lid bent van een wereldkerk met 1,1 miljard gelovigen. Verder moet je voorbereid zijn om je geloof altijd en ten overstaan van iedereen te verdedigen. Ik lees zelf graag boeken over apologetiek: die achtergrondkennis heeft me al vaak geholpen. En tot slot: proef van alles wat de Kerk te bieden heeft: vieringen, sacramenten, aanbidding, retraites enzovoort en vind daarin je eigen weg.”

‘Verlangen’Na Meier en Houtman vertelde mgr. Eijk op zeer persoonlijke wijze over zijn eigen ‘geloofsgeschiedenis’. “Ik ben geen bekeerling, ben niet op latere leeftijd katholiek geworden, maar

er zijn wel degelijk parallellen met de getuigenissen die we zojuist hebben gehoord,” aldus de aartsbisschop. Als sleutelwoord noemde hij ‘verlangen’ en daarbij haalde hij de kerkvader Augustinus aan, die vaak wordt afgebeeld met een brandend hart. Mgr. Eijk: “Volgens

Augustinus is de rode draad van het geloof het verlangen dat God legt in je hart; dat verlangen moet je zien vast te houden.”Hierna werden de deelnemers opgesplitst in vijf groepen om onder leiding van de leden van de Diocesane Werkgroep Catechumenaat (vicaris Pauw, de pastoors Peter Ambting, Henk van Doorn, Henk Bloem en pastoraal werkster mevr. Edith Vos-van Norren (secretaris van de werkgroep) in gesprek te gaan. Voor de begeleid(st)ers verzorgde Chris ‘t Mannetje een workshop. Doel van de eerste gespreksronde was met name ervaringen uit te wisselen over hoe men tot het geloof was gekomen en over het proces om katholiek te worden. Na de lunch was het de bedoeling om te praten over hoe de ‘nieuwe katholieken’ thuis waren geraakt in de parochie. Per groep verschilde de ‘uitwerking’ van het thema uiteraard: zo vertelde iemand in de groep van Edith Vos dat die ingroei in de parochie heel lastig was; dat het heel lang had geduurd voordat ze überhaupt door een medeparochiaan aangesproken was. In de groep van Henk van Doorn sprak een deelnemer juist over de geweldige manier waarop zij in de parochie verwelkomd was. Ook werd nagesproken over de inleidingen die ‘s ochtends gehouden waren: drie zeer persoonlijke verhalen die gevoelens van herkenning opriepen en inspireerden. Na de tweede gespreksronde volgde een korte vesperviering in de kapel van Dijnselburg tot besluit van de ontmoetingsdag.

V.l.n.r.: Marga Meier, Piet Houtman, mgr. Eijk en vicaris Pauw

Op Tocht 02-2012.indd 5 8-2-2012 12:27:41

6Eind januari organiseerde het Aartsbisdom Utrecht in elk van de drie vicariaten een bijeenkomst voor alle priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers alsmede de emeriti en gepensioneerde pastoraal werk(s)ters. Aartsbisschop Eijk en de andere leden van de bisdomstaf gingen daarin met hen in gesprek over het op 16 december jl. gepresenteerde eindrapport van de Commissie Deetman en over wat dit rapport in de geloofsgemeenschappen teweeg heeft gebracht.

Daarnaast ontvingen de deelnemers (zo’n vijftig per bijeenkomst) informatie over de procedures van het nieuwe Meldpunt Seksueel Misbruik RKK. “We hebben de hoop dat een gedegen kennis hiervan ons allen helpt om mensen in onze parochies en instellingen die een melding van seksueel misbruik willen doen of die uw hulp vragen bij het doen van een melding adequaat te helpen,” zo schreef de bisdomstaf in de uitnodiging.

Aartsbisschop Eijk lichtte onder meer de stappen toe die sinds februari 2010 door de Bisschoppenconferentie en de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR) zijn gezet. Zo is de in 1995 opgerichte kerkelijke stichting Hulp & Recht ontvlochten zodat de klachtenprocedure en het hulpaanbod nu apart van elkaar zijn geregeld. Dit heeft geleid tot een onafhankelijke stichting naar Nederlands recht: de Stichting Bestuur & Toezicht inzake seksueel misbruik in de RK Kerk. In deze stichting zijn vier onafhankelijke organen ondergebracht; het Meldpunt (‘front office’) waar mensen melding kunnen maken van seksueel misbruik; het Platform Hulpverlening na seksueel misbruik in de RK Kerk, waar mensen geholpen worden door onder andere vertrouwenspersonen of doorverwezen kunnen worden; de Klachtencommissie voor seksueel misbruik in de RK Kerk, waar de klachten behandeld worden en de Compensatiecommissie voor seksueel misbruik in de RK Kerk die inmiddels is begonnen met het toekennen van financiële compensatie aan slachtoffers van seksueel misbruik.

ContactgroepEen andere aanbeveling van de Commissie Deetman betrof het aanstellen van één van de bisschoppen tot portefeuillehouder met wie slachtoffergroepen, andere betrokken instellingen en individuele slachtoffers op bestuurlijk niveau contact konden hebben met bisdommen, ordes en congregaties. De Bisschoppenconferentie en de KNR vinden dit een dermate belangrijke aanbeveling dat zij – in plaats van deze taken toe te vertrouwen aan één persoon – de contactgroep inzake seksueel misbruik in het leven hebben geroepen. De voorzitter is mgr. Van den Hende, de bisschop van Rotterdam, namens de Bisschoppenconferentie en pater Van den Eijnden o.f.m., provinciaal-overste van de Minderbroeders Franciscanen namens de KNR. Tevens zijn ter ondersteuning toegevoegd de heer J. Bakker (voorzitter van het landelijk college van bisdom economen) en KNR-secretaris de heer P. Chatelion Counet.

Moeilijk procesDe bisdomstaf is al in gesprek gegaan met slachtoffers van seksueel misbruik en zal deze gesprekken voortzetten. Binnen de parochies variëren de ervaringen met de wijze waarop gelovigen omgaan met de problematiek van het seksueel misbruik die aan het licht is gekomen. In een aantal parochies zijn goedbezochte informatieavonden georganiseerd. Leden van pastorale teams staan slachtoffers van seksueel misbruik bij. Met name wanneer er in het verleden in de parochie misbruik had plaats gevonden, leefden er bij parochianen gevoelens van pijn, teleurstelling en verdriet en rezen er veel vragen.

Alle aanwezigen waren doordrongen van het feit dat zeer zorgvuldig met dit onderwerp moet worden omgegaan – hierin ligt een grote taak in het pastoraat: als luisterend oor maar ook als doorverwijzer naar de officiële instanties. Het blijkt dat het indienen van een klacht bij het Meldpunt en de daaropvolgende behandeling van de klacht door de Klachtencommissie voor klagers / slachtoffers

Bijeenkomsten over misbruik

Foto: Mgr. Eijk en broeder Van Dam staan de pers te woord na afloop van de persconferentie n.a.v. het rapport Deetman

Op Tocht 02-2012.indd 6 8-2-2012 12:27:42

vaak een belangrijk onderdeel is van het proces van verwerking. De vertrouwenspersoon en de juridisch adviseur spelen daarin een grote rol. Het is vaak een moeilijk en pijnlijk proces, zeker wanneer mensen onder woorden moeten brengen wat hen is aangedaan en nog meer als ze in de klachtprocedure met de aangeklaagde / dader worden geconfronteerd. Overigens komen er bij het Meldpunt nog steeds nieuwe meldingen binnen en worden meldingen in klachten omgezet.

KlankbordgroepZowel bij de Klachtencommissie als bij het Platform Hulpverlening is voorzien in de vorming van een klankbordgroep. Daarin zullen personen uit diverse slachtoffergroepen alsook individuele slachtoffers

vertegenwoordigd zijn. Andere aandachtspunten zijn preventie, de verdere harmonisatie van de gedragsregels voor werkers in het pastoraat in de diverse bisdommen, ordes en congregaties en het toerusten van de leden van pastorale teams. In de door de Commissie Deetman gesignaleerde ‘gefragmenteerde bestuursstructuur’ binnen de R.-K. Kerk (waardoor informatie over daders van seksueel misbruik van minderjarigen weinig of niet onderling werd uitgewisseld tussen de bisdommen, ordes en congregaties) is al veel veranderd. Dit blijkt uit de eendrachtige wijze waarop de zeven Nederlandse bisdommen en de KNR samen zijn opgetrokken bij de instelling van en samenwerking met de Commissie Deetman en de implementatie van haar aanbevelingen.

Bijeenkomsten over misbruik

Kerkelijke erkenning FKT

Per 1 januari 2012 is de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg (FKT), gevestigd te Utrecht (ook bekend als Tilburg School of Catholic Theology, TST) definitief erkend als kerkelijke faculteit door de Congregatie voor de Katholieke Opvoeding te Rome en daardoor ook officieel canoniek opgericht. Op 26 januari heeft aartsbisschop Eijk, de grootkanselier van de FKT, in een korte plechtigheid in Utrecht de officiële stukken overhandigd aan een delegatie van de Tilburgse universiteit.

Deze delegatie bestond uit mr. H.M.C.M. van Oorschot (midden), voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit van Tilburg, en de decaan van de FKT prof.dr. A. Denaux (rechts). Bij die gelegenheid sprak de grootkanselier de hoop uit “dat de FKT met Gods zegen op het gebied van het theologisch onderwijs en onderzoek een vruchtbare bijdrage zal blijven leveren aan een wetenschappelijke cultuur waarin het geloof en de rede elkaar aanvullen en versterken. Beide vinden immers hun oorsprong in God.”

Pastoraal congres ‘Naar een vitale parochie’

Kleine geloofsgroepen oprichten en vorming tot volwassen geloof aanbieden, dat zijn twee wegen die leiden naar een grotere vitaliteit in parochies. Dat stellen de organisatoren van het Pastoraal congres, dat van 11 t/m 13 maart in Helvoirt gehouden wordt. Pastoraal theoloog Klemens Armbruster uit Duitsland is de belangrijkste spreker. Het thema is: ‘Naar een vitale parochie.’

Armbruster vertegenwoordigt een nieuwe aanpak van catechese en gemeenschapsopbouw. Deze aan-pak is sinds enige jaren ook in Nederland succesvol. Volwassen katholieken hebben meestal na de cate-chese in hun jeugd geen geloofsvorming meer ge-kregen. Het WeG-concept (Wege erwachsenen Glaubens, wegen naar volwassen geloof/geloven) waar Armbruster over spreekt, voorziet in die leemte door vormingscursussen aan te bieden. De Nederlandse vertalingen heten ‘Opnieuw beginnen’ en ‘Jonge wijn in nieuwe zakken’. Tijdens zo’n vormingscursus is geloofsgesprek in kleine groepen belangrijk. Deelnemers willen daar vaak mee doorgaan. Dat doen ze in kleine geloofsgroepen waarin ze het geloof, de Bijbel en dingen uit het dagelijks leven met elkaar delen. Andere thema’s die in workshops aan bod komen zijn: ‘In gesprek met schrijvers van het boek Kleine geloofsgroepen’, ‘Missionair jeugdwerk in je parochie’, en ‘Diaconie en kleine geloofsgroep’. Het Pastoraal congres is voor degenen die in de Kerk werkzaam zijn in de pastoraal of daartoe in opleiding zijn. Pastorale beroepskrachten worden uitgenodigd een parochiaan mee te nemen met wie ze de opgedane inspiratie in nieuwe initiatieven kunnen omzetten.

Meer informatie: www.stucom.nl

Op Tocht 02-2012.indd 7 8-2-2012 12:27:44

98Paus Johannes Paulus II nam in 1997 het initiatief voor een jaarlijkse wereldwijde Dag van het Godgewijde leven. Deze werd gekoppeld aan het Feest van de Opdracht van de Heer op 2 februari. Dit jaar organiseerde het Aartsbisdom Utrecht in het eigen bisdom een dergelijke dag van en voor religieuzen, waarbij de Trappistinnen van de communiteit van Abdij Koningsoord als gastvrouwen fungeerden. Tientallen religieuzen waren aanwezig, evenals aartsbisschop Eijk en de hulpbisschoppen Woorts en Hoogenboom.

WaarderingHet werd een geslaagde dag “die hopelijk volgend jaar wordt herhaald,” zo zei aartsbisschop Eijk. Hij hield in Koningsoord een lezing, waarin hij stil stond bij de roeping tot het religieuze leven. Hij benadrukte dat het een speerpunt van het beleid van het aartsbisdom is om “waar mogelijk religieuze communiteiten te behouden en pogingen te doen om religieuze communauteiten uit het buitenland aan te trekken. De aanwezigheid van religieuzen is namelijk cruciaal voor de vitaliteit van het bisdom door hun activiteiten en hun gebed.”

OntwikkelingsfasenMaar actief en contemplatief religieus moeten niet tegenover elkaar gesteld worden, zo benadrukte mgr. Eijk, die ter illustratie verhaalde uit het leven van Don Bosco. Daarin vroegen zijn leerlingen aan Don Bosco welke ontwikkelingsfasen hij had doorge-maakt bij zijn zoektocht naar het goddelijke. Hij ant-woordde dat God hem eerst binnen had geleid in het land van de daad, om na enkele jaren naar het land van het lijden gebracht te worden. Daarna bevond hij zich in het land van de liefde, “de brandende vlam waarvan alles verteerde wat aan zelfzucht was overgebleven,” aldus Don Bosco. En dat bracht hem vervolgens in het land van de stilte. Dit was echter niet de laatste fase van zijn zoek-tocht, aldus Don Bosco: “Op een dag zei God, ‘van-daag zal ik u binnenbrengen in het binnenste hei-ligdom van de tempel, in het hart van God zelf.’ En toen werd ik het land van het lachen binnengeleid’.”Mgr. Eijk: “Don Bosco straalde een ongelooflijke vreugde uit, waardoor hij in staat was duizenden straatkinderen ertoe te bewegen om met vreugde zijn aanwijzingen en wensen op te volgen.” Deze fasen komen – niet altijd op dezelfde wijze en wellicht niet in dezelfde volgorde – ook voor bij alle religieuzen, aldus mgr. Eijk. “In al die fasen en in de wijze waarop u daarmee omgaat, bent u als religieus door uw bijzondere binding met Christus in de vorm van een mystiek huwelijk een voorbeeld voor anderen.”

Dag van en voor religieuzen

Foto: zr. Rafaël

Prominente gast bij ‘Tussen Kerk en kunst’Het evenement ‘Tussen Kerk en kunst’ heeft er een prominente gast bij: tijdens de tweede dag, die op zaterdag 21 april wordt gehouden in Borne (Stefanshof), zal de bekende cabaretier Herman Finkers acte de présence geven. Het Aartsbisschoppelijk Museum organiseert de drie ‘Tussen Kerk en kunst’-dagen vanwege het 150-jarig bestaan van de collectie. De eerste dag is op zaterdag 14 april in Museum Catharijneconvent te Utrecht (speciale gast: kardinaal Eijk), de derde in de St. Walburgis schatkamer te Arnhem. Alle dagen duren van 13.00 tot 16.00 uur. Alle parochies in het aartsbisdom ontvangen dezer dagen posters ter promotie van de ‘Tussen Kerk en kunst’-dagen (zie afbeelding). Meer info: www.aartsbisschoppelijkmuseum.nl

Op Tocht 02-2012.indd 8 8-2-2012 12:27:47

De omroep RKK en het College van Perschefs van de Nederlandse bisdommen organiseerden op 28 januari in Hilversum de zevende Landelijke Parochiedag. Dit keer rondom een thema waar elke parochie en werkgroep mee worstelt: van sprakeloosheid naar geloofsoverdracht. “Het gaat om de toekomst van het geloof in Nederland,” hield Hoofd RKK-zendtijd Leo Fijen de 150 aanwezigen voor. “We zijn hier bij elkaar om van elkaar te leren en elkaar te inspireren rondom geloofsoverdracht.” Hij benadrukte in zijn openingswoord de noodzaak om zonder schroom over geloof te spreken.

Hoe doorbreken we de sprakeloosheid waar zoveel katholieken mee worstelen? Wat doen we om weer woorden te vinden voor een eigentijdse geloofsoverdracht? En is dit de verantwoordelijkheid

van de werkgroep communicatie of raakt dit ook de taak van andere werkgroepen? Welke rol kunnen bedevaarten en pelgrimages spelen? In diverse workshops kwamen deze en andere vragen rond het thema ‘geloofsoverdracht’ aan bod. In dit katern een samenvatting van deze workshops (gegeven door RKK-programmamakers, perschefs en anderen). Aan het eind van de dag werd ook de ‘Parochie van het Jaar’ bekend gemaakt, de Hengelose Goede Herder Parochie werd een zeer goede tweede.

Op www.parochiedag.rkk.nl zijn de integrale teksten van alle workshops terug te vinden, plus foto’s van

de Landelijke Parochiedag.

Foto: Louis Runhaar/RKK

9Dag van en voor religieuzen

Geloofsoverdracht

Op Tocht 02-2012.indd 9 8-2-2012 12:27:49

Leo Fijen is Hoofd RKK-zendtijd en presentator van ‘Katholiek Nederland kerkt in...’ (zondagochtend op Nederland 2). Voorafgaand aan elke tv mis voert hij dan een geloofsgesprek. Aan de hand van fragmenten uit geloofsgesprekken gaf Fijen in zijn workshop tips hoe parochies met het geloofsgesprek aan de slag kunnen:

Begin altijd in het levensverhaal maar doe dat in een veilige en geborgen omgeving, met weinig mensen zodat ieder zijn of haar verhaal kan vertellen. Een geloofsgesprek is ‘tevoorschijn luisteren’ wat mensen te zeggen hebben vanuit hun leven. Dan komen vanzelf de religieuze woorden tevoorschijn, zo is Fijens ervaring.

Sprakeloosheid: vaak helpt muziek om woorden te vinden voor geloof. Muziek is doen en daarin zijn we goed. Muziek schept gemeenschap en muziek sluit aan bij rituelen en traditie. Die hoeven we niet altijd zelf uit te vinden, we kunnen aansluiten bij de stroom van de tijd. Wat ik niet kan zeggen, zing ik. “Zingen wordt onderschat als geloofscommunicatie, zeker als gemeenschappelijke activiteit, zodat iedereen de woorden tot zich kan laten komen. Zingen sticht gemeenschap,” aldus Fijen.

‘De missionaire Kerk’ is tegenwoordig een sleutelbegrip. Pastoor Dick van Klaveren van de parochie St. Jan de Doper (Bodegraven

e.o.) vertelde in zijn geloofsgesprek hoe hij de missionaire Kerk ziet: die richt zich sterker op de buitenkring (dat kan makkelijker in de grote stad) en is sterk gericht op de Kerk als gemeenschap (waardoor de binnenkring aan bod komt). Over het gefragmenteerde leven in de individualiserende samenleving zegt pastoor Van Klaveren: “We dobberen op een katholieke levenszee met eilandjes waar mensen soms op aanmonsteren, bij een Eerste Communie of een uitvaart. Dan moet zo’n eiland wel goed op orde zijn. Daarvoor zijn twee dingen nodig: eilandbewoners – de kerkdeuren moeten open – en we hebben woorden nodig.”

De ‘eilandbewoners’ en de passanten komen elkaar ook tegen bij feesten zoals huwelijk en geboorte. Maar daar heeft de samenleving al feestelijke alternatieven voor bedacht, aldus pastoor Van Klaveren. De unieke kracht van de Kerk en het geloof ligt rond het sterven en de uitvaart: daar hebben we een exclusief verhaal van hoop: “We mogen best trots zijn op dat onderscheidende verhaal.” Leo Fijen: “Welk verhaal brengen we op zo’n moment? Laten we het bij een arm om de ander en een hand op schouder? Hebben we het alleen over de overledene of vertellen we over Christus die gestorven is en opgestaan? Zijn we nog trots op dat verhaal?”

We spreken teveel over de Kerk en te weinig over God, aldus Fijen: “Als het erop aan komt, laat dan zien waar we voor staan en waar het om gaat. Als we zwijgen en er omheen trekken, verdampt het. We moeten God bij de naam noemen. Dat is het hart van ons geloof en daar gaat het om bij geloofsoverdracht.” Fijen verwees naar wat pastoor Van Klaveren de drie kernvragen noemt: hoe gaan we om met het geschenk van ons leven, hoe gaan we om met de mens die ons gegeven is en hoe gaan we om met de Schepper van het Leven?

Ten slotte ging Fijen in op de relatie met God: “In elk levensverhaal zijn daar namen voor: God is vertrouwen, of toeval: God valt ons toe.”

10 Foto links: Joop van Reeken/RKKfoto onder: Louis Runhaar/RKK

Geloofsgesprek in de parochie

11

Op Tocht 02-2012.indd 10 8-2-2012 12:27:52

Geloofsgesprek in de parochie

11Hoe kunnen interviews in het parochieblad een bijdrage leveren aan geloofscommunicatie en geloofsoverdracht? Een deel van het antwoord ligt in de dubbele functie van het parochieblad: enerzijds biedt het een soort ‘interne communicatie’ voor actieve parochianen (insiders). Anderzijds is het parochieblad de laatste communicatielijn met randkerkelijken. Via geloofsverhalen kunnen deze ‘outsiders’ ontdekken wat geloof is en herkennen ze misschien gelovige elementen in hun eigen leven. Om zo’n verhaal te maken, gaf Roland Enthoven (Hoofd Communicatie van het Aartsbisdom Utrecht) een aantal tips (de volledige lijst is te vinden op www.parochiedag.rkk.nl).

- De lange termijn voorbereiding: één interview is mooi, maar niet genoeg. Probeer in elk nummer van het parochieblad een verdiepend interview op te nemen. Dat betekent tijdig nadenken over een kandidatenlijst.

- De foto: één beeld zegt meer dan 1.000 woorden. Maak foto’s van de geïnterviewde en van voorwerpen of plaatsen die de geïnterviewde noemt.

- Varieer in de mensen die je aan het woord laat komen: een geloofsgemeenschap bestaat uit zeer verschillende mensen: laat ouderen en jongeren maar ook randkerkelijken aan het woord komen.

- De gespreksvoorbereiding: bepaal het gespreksdoel en denk na over de grote lijn. Hoe kun je iemands levensverhaal verbinden met geloofsthema’s? Maak een vragenlijst maar wees er geen slaaf van.

- Werk van klein naar groot: start met inleidende vragen en begin niet direct over iemands meest intense religieuze ervaring. De interviewer is als een vroedvrouw, zeker bij een interview waarin het gaat om iemands gelovige DNA: dat verhaal rolt er niet zomaar uit.

- Wek vertrouwen: de geïnterviewde moet zich op zijn/haar gemak voelen. Hij/zij stelt zich immers kwetsbaar op, het ligt tegenwoordig niet voor de hand om te spreken over je geloof. Spreek altijd af dat de geïnterviewde de tekst vooraf mag inzien en corrigeren.

Geloofsoverdracht in parochieblad

Bezoek 99-jarige zusterHet mooiste verhaal van de dag kwam van de 99-jarige zuster Marie José van der Lee van de Augustinessen van Sint Monica. Ze ging het klooster in om voor daklozen en zwervers te zorgen, maar kwam daarnaast in de beeldende kunst terecht: de priorin vond dat als je van God talent gekregen had, je dit talent ook moest gebruiken. Naast vele heiligenbeelden in parochies en bij mensen thuis heeft ze het St. Christoffelbeeld gemaakt voor de winnende parochie (zie blz. 16). Onbevangen vertelde ze Leo Fijen over haar geloofsweg in het leven en veroverde daarmee de harten van alle aanwezigen.

Foto’s: Louis Runhaar/RKK

Op Tocht 02-2012.indd 11 8-2-2012 12:27:53

Dr. Tim Schilling van het Centrum voor Parochie-spiritualiteit te Nijmegen begon zijn workshop over parochiële evangelisatie met de vraag ‘Wat is evan-gelisatie?’: “Wat de Kerk verstaat onder evangeli-satie is eigenlijk iets heel positiefs: Evangelie bete-kent ‘Goed Nieuws’. En evangeliseren is ons Goede Nieuws delen met de wereld, door middel van onze woorden, daden en houding in het leven.”

Schilling: “Maar wat is ons ‘goede nieuws’? Ik zeg het vaak zo: God leeft en doet leven. Met andere woorden: God bestaat, God is goed, God is almach-tig en God heeft ons lief. God is de bron en bestem-ming van het leven. Hij laat ons niet verloren gaan door de zonde en de dood, maar redt ons. Dit laat-ste is, feitelijk, de letterlijke betekenis van de naam Jezus: ‘God redt’. En nu zijn we bij de kern van de blijde boodschap: de Kerk verkondigt Jezus Christus als Heer, dat wil zeggen als God, en Verlosser van de mensheid. Evangelisatie is dus in eerste instan-tie een uiting van vreugde en dankbaarheid. Het komt goed met ons en met de wereld! De wereld is in goede handen. Halleluja!” Daarnaast heeft Jezus ons nadrukkelijk de opdracht gegeven om dit goede nieuws met de wereld te delen, Schilling: “Aan het einde van het Marcusevangelie horen wij hem zeg-gen: ‘Gaat uit over de hele wereld en verkondigt het evangelie aan heel de schepping’ (Marcus 16,15).”

‘De ware evangelist’Hierop volgde de praktische vraag ‘Hoe doe je dat? Hoe breng je als parochie de boodschap naar buiten?’ Schilling noemde twee basisprincipes die de evangelisatiepraktijk ondersteunen, ten eerste “dat God zelf de ware evangelist is. God is de bron van alles, en dus ook van de evangelisatie. Het tweede principe is een logisch gevolg van het eerste. Evangeliseren in zijn kern is meewerken aan Gods liefhebben van de wereld. De belangrijkste taak van de evangelist of van de evangeliserende gemeenschap is om het eigen leven open te stellen voor de werking van de heilige Geest.”Vervolgens somde hij een aantal hulpmiddelen op bij parochiële evangelisatie, zoals “Kijk eerst intern. De

parochie die meer missionerend wil zijn, moet zor-gen voor goede vieringen, voor catechese voor alle leeftijden en voor naastenliefde die vorm krijgt in diaconie. Denk ook aan kleine geloofsgemeenschap-pen (small christian communities), retraites, bezin-ningsavonden, pelgrimages, gezamenlijke diaconale projecten.” Andere tips waren onder meer “Sta na-drukkelijk stil bij (het belang van) ‘evangelisatie’ (zie ook www.rkevangelisatie.nl), verspreid een mooi, missionerend parochieblad en benut elk contact: contact met randkerkelijken, ouders van dopelingen en communicanten, etc. is goud waard. Laat mensen nooit de deur uitlopen zonder leesvoer, liefst met internetadres, en een volgende uitnodiging.”

SlotgedachtenAan het einde van zijn workshop gaf Schilling de aanwezigen nog een tweetal slotgedachten mee: “Let op de toon. We hebben een blijde boodschap, en dat moet hoorbaar zijn in onze verkondiging. We mogen komen met een uitdagende boodschap, maar de liefde moet altijd voorop staan. We moeten mensen altijd in hun vrijheid laten, net als Jezus heeft gedaan. En: Onze verkondiging moet recht doen aan wat we te bieden hebben. Velen zien de Kerk als een soort vereniging waar mensen bij elkaar komen voor de gezelligheid en om een beetje inspiratie op te doen voor deugdelijk leven. Maar zo’n geloof is geen meerwaarde voor de samenleving. Wat we werkelijk, in de diepste zin, te bieden hebben is vertrouwdheid met de goede en almachtige God, de bron van leven en liefde.”

12 Parochiële evangelisatie

13Foto’s: Louis Runhaar/RKK (foto onder: Wilfred Kemp interviewt Tim Schilling voor Kruispunt Radio n.a.v. zijn workshop)

Op Tocht 02-2012.indd 12 8-2-2012 12:27:54

Parochiële evangelisatie

13Wilfred Kemp (presentator van het RKK programma ‘Kruispunt’) verzorgde de workshop ‘De parochie als pelgrim’. Hij gebruikte daarvoor fragmenten uit Kruispunt, waarin de afgelopen twee jaar regelmatig aandacht was voor de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela (Noord Spanje).

Orde in de chaosHet programma Kruispunt brengt vooral inspirerende levensverhalen – die bewijzen “dat een leven dat in duisternis verkeert, een leven dat in puin is gevallen door het verlies van een dierbare, dat dat leven niet voorgoed verloren is, maar dat je uit die ‘dood’ kunt opstaan,” aldus Kemp: dat laatste verwijst volgens hem het verrijzenisverhaal. “Vandaar de keuze verhalen te filmen van mensen die de Camino lopen – zo wordt de weg naar Santiago de Compostela genoemd. Ook daar vind je veel opstandingsverhalen. Mensen die omringd zijn door duisternis, niet meer weten welke kant ze op moeten, chaos overal om hen heen en al lopend staan ze als het ware op uit de dood. Krijgt hun leven weer zin en betekenis.”De fragmenten die Kemp toonde waren zeer divers, zoals een jonge Duitse vrouw met een gebroken hart en een echtpaar dat verteerd werd door verdriet om het gemis van hun jong gestorven kleinkind, waardoor met name bij de man ook religieuze twijfel is ontstaan. En hoewel de meeste pelgrims die hij sprak géén expliciet religieuze motieven hadden, is volgens Kemp de pelgrimage bij uitstek een religieuze bezigheid. “Bijna alle pelgrims doen namelijk precies wat God deed toen hij de wereld schiep: het ordenen van de chaos. Bij velen heerst chaos in het hoofd. Omdat ze niet weten of wat ze doen ook echt is wat ze willen.

Omdat ze iemand hebben verloren en nu alleen verder moeten.”

‘Ga samen op reis’De parochie kan daar veel mee, aldus Kemp. Vele mensen zijn immers op zoek naar de zin in hun leven. “En wij als katholieke gemeenschap hebben terecht de pretentie dat wij deze mensen kunnen helpen. Niet dat we pasklare antwoorden hebben, maar we hebben wel eeuwenlange ervaring in het stellen van deze vragen en het zoeken naar antwoorden, elke keer opnieuw.” Deze zinzoekers vinden de weg naar de parochie-kerk niet meer en willen er vaak ook niet bij horen. “Maar dat hoeft niet om samen op reis te gaan,” benadrukte Kemp. Bedevaarten worden nu alleen in het parochieblad aangekondigd zodat slechts de

incrowd meegaat. Zijn advies: benader de krant en laat weten dat ieder-een mee kan. Verbreed je horizon.Doe dat ook vanwege het succes van de ‘eventspiri-tualiteit’. Kemp: “Met name jongeren willen zich niet snel binden, maar zijn wel te interesseren voor een weekend ergens heen, met goede gesprek-ken. Of dertigers die je ‘s zondags nauwelijks in de kerk ziet, maar die zich

wel afvragen... is dit nu alles?” Volgens Kemp zorgt een pelgrimstocht van de parochie naar Santiago de Compostela voor betrokkenheid bij de parochie “en laat deze mensen kennismaken met de rijkdom, wijsheid en warmte van onze traditie. Die willen we graag delen. Dat kan dus. Ga samen op reis. En u zult zien dat niet alleen in het hoofd van de pelgrim de chaos wordt omgevormd tot orde, dat licht de duisternis zal verdrijven. Ook voor de parochie zal het nieuw leven betekenen, opstanding, nieuwe kansen op een mooie toekomst.”

De parochie als pelgrim

Foto onder: Louis Runhaar/RKK

Op Tocht 02-2012.indd 13 8-2-2012 12:27:54

14 15Matheu Bemelmans is vanuit het bisdom Roermond betrokken bij ontwikkelingen rond religieus toerisme en bezinningstoerisme in Limburg. De stichting Bezin in Limburg is een samenwerkingsverband van onder meer bisdom, VVV, KvK, kloosters en zijdelings de provincie Limburg. Bemelmans sprak tijdens de Landelijke Parochiedag over twee soorten spirituele reizen: de klassieke (groeps)bedevaart en bezinningstoerisme.

De bedevaart/pelgrimage heeft oude want bijbelse papieren, aldus Bemelmans: het joodse volk trok al door de woestijn naar het Beloofde Land. “Het samen met mensen op pad gaan en iets beleven dat je in een gewone vakantie niet beleeft, inspireert en laat vaak meer indrukken achter dan je met preken op zondagochtend ooit kunt bereiken,” benadrukte hij. “Steeds meer parochies, bisdommen of andere groepen maken een gezamenlijke bedevaart of heel eigentijds: een spiritualiteitreis. Een goede zaak, want zo’n reis heeft voor een groep positieve effecten: het werkt gemeenschapsopbouwend en het biedt mogelijkheden tot evangelisatie.”

WereldkerkDie mogelijkheden voor geloofsoverdracht begin-nen al bij de voorbereiding: dan kan de parochie iets vertellen over het waarom van de bedevaart en het reisdoel. Mensen enthousiasmeren kan door een oproep in de viering, een bericht in het parochieblad (meer dan eens!), website en huis-aan-huisblad, voorbereidingsbijeenkomsten met filmpjes en erva-ringen van pelgrims maar ook aparte vieringen zoals het Aartsbisdom Utrecht doet met Lourdesvieringen. “Blijf mensen erbij betrekken via bijeenkomsten, verhalen en nieuwsbrieven, waarin thema’s uitge-diept kunnen worden,” zo zei Bemelmans. “De pelgrimage heeft alle elementen van de Kerk in zich: leren, vieren, dienen en gemeenschaps-opbouw. Het letterlijk samen op weg gaan, is een bindend element. En tijdens een bedevaart in bij-voorbeeld Lourdes of Rome is de kennismaking met de wereldkerk belangrijk. Dat laat zien dat de Kerk wereldwijd springlevend is.” Maar een bedevaart kan

ook in Nederland: veel bedevaartsoorden zijn bezig om hun eigen traditie opnieuw uit te vinden. Zo is wandelen of fietsen naar deze plekken populair: niet als wedstrijd maar bezinnend – dat brengt nieuwe kansen om de boodschap over te brengen.

BezinningstoerismeDat bracht Bemelmans bij zijn tweede thema: bezinningstoerisme dat in Limburg in opkomst is. “Mensen zoeken stilte, onthaasting, bezinning. Ze komen dan uit bij natuurgebieden of wellnesscentra, maar ook vaak in onze kerken, (veld)kapellen, kloosters. Hoe gaan we daarmee om? Bij bezin-ningstoerisme is voor ons als kerk van belang hoe wij mensen welkom heten in de eigen kerk of kapel. Mensen zijn zoekend en niet per se religieus. Als we als kerk daar op inspelen, dan kunnen we – met respect voor de keuzen van mensen – ook iets van ónze boodschap laten horen.” Dat vraagt wel wat, zoals regelmatige openstelling van het gebouw, gidsen die ook aan geloofsoverdracht kunnen doen, een foldertje met de geschiedenis van de kerk of eventueel een wandelroute.In Limburg worden diverse initiatieven ontwikkeld om de regio op de kaart te zetten als bezinnings-regio. Zo is twee keer een gids uitgegeven met bezinningsplekken (niet alleen religieus), er is de website www.bezininlimburg.nl en er worden routes (‘bezinningslinten’) door Limburg uitgezet. Bemel-mans: “Dit zijn dus geen ‘klassieke’ bedevaarten, we nodigen mensen uit om kennis te nemen van het erfgoed – de gebouwen en de verhalen. Het open-stellen van bezinningsplekken leidt niet meteen tot honderden bekeringen, maar biedt wel de kans een ander gezicht van de kerk te laten zien.”

Pelgrimeren of religieus toerisme

Foto links: Louis Runhaar/RKK, foto onder: Abdij Rolduc (Kerkrade), zoals afgebeeld op www.bezininlimburg.nl

Op Tocht 02-2012.indd 14 8-2-2012 12:27:57

15‘Podcastpriester’ en RKK-presentator Roderick Vonhögen hield een workshop over de inzet van sociale media. “Sociale media worden steeds belangrijker, ook voor kerken en individuele gelovigen,” zo benadrukte hij. “Twitter en Facebook zijn inmiddels mainstream geworden, maar hoe kunnen we deze sociale media inzetten voor geloofscommunicatie? De vijf belangrijkste regels zijn letterlijk op één hand te tellen.”

De pinkDeze is van de vijf vingers de kleinste. De pink herinnert ons eraan dat sociale communicatie het beste werkt als deze kort en krachtig is. Lange verhalen worden niet gelezen. Twitter is een wereldwijd succes, juist omdat het de gebruiker dwingt om het kort te houden: je hebt maximaal 140 tekens om je boodschap over te brengen. Soms kun je woorden zelfs weglaten: één foto, illustratie of filmpje zegt meer dan duizend woorden.

De ringvingerDraagt vaak een ring – het symbool van de band tussen mensen. Dat is waar het in sociale media om gaat. Sociale media zijn niet op de eerste plaats een megafoon voor je boodschap, het gaat niet alleen om het doorgeven van informatie. Ze zijn een hulpmiddel om relaties en vriendschappen mee op te bouwen. En die relaties vormen vervolgens de grond waarop geloofscommunicatie kan landen. Dus volg je vrienden, reageer, draag bij, maak je kring groter met sociale netwerken. Als jij je interesseert voor anderen en naar ze luistert, ontstaat er vanzelf wederkerigheid.

De middelvingerDeze vinger wordt in Nederland helaas steeds meer gebruikt: in het verkeer, op straat, in de politiek en ook op internet. En ja, óók door katholieken. Laat je nooit verleiden tot negatieve reacties en al helemaal niet tot verbaal geweld. Tel tot tien en desnoods tot honderd voordat je op de verzendknop drukt. Verkondiging gaat niet alleen over de inhoudelijke boodschap, maar ook over onze houding en toon.

Gelovigen krijgen vandaag de dag soms heel wat digitale agressie over zich heen. Denk op zulke momenten aan het advies van ‘de andere wang’. Focus op het positieve en bemoedig, ook al huil je soms van binnen.

De wijsvingerNiet het opgeheven vingertje, maar de aanwijzende vinger, zoals die van Johannes de Doper als hij naar Jezus wijst. Gebruik sociale communicatie om te wijzen naar het goede, mooie, ware of naar het creatieve, grappige, bemoedigende van anderen. De ‘hyperlink’ (doorverwijzing) is de basis van het internet en past bij een katholieke spiritualiteit: wij wijzen van ons af, wijzen naar het goede, en daarmee wijzen we de weg. Ook retweeten is een vorm van wijzen op het goede bij anderen.

De duimHet symbool van Facebook: de opgestoken duim, die zegt: “Dit vind ik leuk.” Het is iets dat we allemaal nodig hebben en in de huidige geïndividualiseerde samenleving zelfs meer dan ooit: erkenning, bevestiging, bemoediging. Reageer op bijdragen of foto’s, feliciteer je kennissen of parochianen met hun verjaardag op Facebook, ‘retweet’ berichtjes die je waardevol vindt. Je laat daarmee zien dat de ander voor jou telt, dat je waardeert wat iemand doet. Dat doet de ander goed, maar je groeit er ook zelf van!

Vuistregels voor Sociale Media

Pelgrimeren of religieus toerisme

Foto onder: Louis Runhaar/RKK

Op Tocht 02-2012.indd 15 8-2-2012 12:27:57

1716De Parochie Heilige Antonius Abt uit Schaijk-Reek is parochie van het jaar geworden. Deze verkiezing werd gehouden op Landelijke Parochiedag in Hilversum die in het teken stond van geloofsoverdracht. De parochie uit het bisdom Den Bosch verdiende volgens de jury de uitverkiezing omdat de Brabanders erin geslaagd zijn het geloof van de kerk naar de samenleving te brengen. Ze doen dat door een zogenoemde ‘geloofsmissie’, die negen dagen achter elkaar duurt en bedoeld is voor alle doelgroepen in het dorp.

De jury, bestaande uit Marlies de Jong (redacteur Katholiek Nederland TV), Leo Fijen (hoofd RKK Zendtijd) en Bert Elbertse (Hoofd Pers en Communicatie Bisschoppen-conferentie), bekeek welke parochie het opvallendste initiatief heeft ontwikkeld om het geloof ter sprake te brengen. Juryvoorzitter Leo Fijen over de winnaar: “Daar in Brabant knallen ze in korte tijd met het geloof en daarmee sluiten ze aan bij de eventcultuur van deze tijd. Korte projecten die voor iedereen bedoeld zijn en die de kerk onvermijdelijk maken in de samenleving. En het zijn ook nog eens projecten die door andere parochies zijn na te volgen.”

‘Eigentijdse kans’De andere genomineerden waren de Heilige Willibrordus Parochie (Hillegom-Lisse-De Zilk), parochie Onze Lieve Vrouw van de Vrede (Amsterdam) en de Goede Herder Parochie uit Hengelo (Ov.). Andere jaren waren voor deze verkiezing drie genomineerden, maar de jury vond

dat deze laatste parochie een extra nominatie verdiende vanwege het initiatief ‘Stage in de Goede Herder’: “Een eigentijdse kans om geloven ter sprake te brengen door leerlingen van middelbare scholen een maatschappelijke stage te laten lopen bij allerlei parochieactiviteiten,” aldus de jury. Vertegenwoordigers van de parochie uit Hengelo vertelden dat de afgelopen 2,5 jaar al zo’n 250 jongeren een maatschappelijke stage in de parochie hebben gelopen, hetgeen soms verrassende contac-ten opleverde. Het Hengelose initiatief oogstte bij de aanwezigen het luidste applaus, maar de vakjury

koos toch voor de Bossche parochie omdat dit initiatief voor andere parochies relatief snel op te volgen is. Ook het Hengelose voorbeeld zal navolging krijgen, zo bleek uit de vele enthousiaste reacties van de aanwezigen: met maatschappelijke stages worden verschillende nuttige taken vervuld én komt de jeugd weer in contact met de kerk – dubbele winst

dus. ‘Op Tocht’ schreef in september 2010 al over het (begin)succes van deze maatschappelijke stages in Hengelo, pastoraal werker Piet Timmermans vertelde toen over de vele kansen die deze aanpak biedt. Die succesvolle start is inmiddels omgezet in een blijvende succesverhaal.Voor de stagiaires van deze parochie had Fijen een extra prijs in het leven geroepen: DVD’s van The Passion (de vorig jaar in Gouda opgevoerde moderne vertolking van het Passieverhaal met onder meer zangeres Do en zanger Syb van der Ploeg). Ook mogen ze – als The Passion dit jaar opnieuw gehouden wordt – erbij zijn als speciale gast.

Parochie van het Jaar uit Brabant Goede Herder Parochie Hengelo oogst applaus

Foto’s: Louis Runhaar/RKK (foto links: pastoor Smits van de Hengelose parochie in gesprek tijdens de parochiedag)

Op Tocht 02-2012.indd 16 8-2-2012 12:28:02

Column

Dag van het Godgewijde Leven

Op donderdag 2 februari (Opdracht van de Heer in de tempel, Maria Lichtmis) was ik samen met mijn hulpbisschoppen mgr. Hoogenboom en mgr. Woorts te gast bij de Trappistinnen van de communiteit van Abdij Koningsoord. Zij fungeerden als gastvrouwen voor de eerste diocesane Dag van het Godgewijde Leven. Tientallen religieuzen uit verschillende ordes en congregaties in het aartsbisdom waren eveneens aanwezig op deze geslaagde dag.

De opdracht van de Heer in de tempel gaat terug op het gebruik dat elke mannelijke eerstgeborene 40 dagen na zijn geboorte in de tempel van Jeruzalem aan God toegewijd wordt. Als Maria en Jozef met Jezus naar de tempel komen is het geen gewone opdracht: het is een bijzondere ontmoeting met God, die in Zijn Zoon Jezus in de tempel komt. In Rome bestaat het gebruik dat religieuzen zich op deze dag rond de paus verzamelen, in talrijke bisdommen verzamelen religieuzen zich op dit feest rond de lokale bisschop. Paus Johannes Paulus II vond deze ontmoeting met de religieuzen zo belangrijk dat hij in 1997 voor de hele wereld op dit feest de Dag van het Godgewijde Leven instelde.

Hij deed dit om drie redenen: ten eerste om de Heer dank te zeggen voor de gave van het religieuze leven aan Zijn Kerk. Ten tweede om te bevorderen dat het Volk van God het religieuze leven leert kennen en waarderen. En ten slotte voor de doelgroep zelf, de religieuzen: mensen die hun eigen leven volkomen hebben opgedragen aan God omwille van het Evangelie.Waarom speciaal deze dag op 2 februari? Dat wordt duidelijk wanneer we de hoofdpersonen nader bekijken die zijn betrokken bij de opdracht van Jezus in tempel. Jezus Christus moest “in alles aan Zijn broeders gelijk worden, om als een medelijdend en getrouw hogepriester hun belangen bij God te behartigen en de zonde van het volk uit te boeten” (Heb. 2,17). Christus is God en mens tegelijk en als zodanig de Middelaar tussen God en ons mensen. Alleen vanuit dit geloofsgegeven is het Godgewijde leven te verstaan: het gaat hierbij immers om een leven dat aan God is gewijd door middel van Christus. Dit heeft alleen zin als Hij waarlijk Middelaar is tussen God en mens. Als Jezus niet God was en tegelijk ten volle mens zou het christelijk geloof zijn fundament verliezen, en meer nog zou dat gelden voor het Godgewijde leven. Dit elkaar wederzijds zoeken van God en mens, wat in Christus ten volle wordt verwerkelijkt, wordt op een bijzon-dere manier weerspiegeld in de persoon van de religieus. De aan God gewijde reli-gieus is daarom een brug naar God voor de mensen die hij of zij ontmoet. De viering van de presentatie van Jezus als de Middelaar in de tempel is daarom een gelegenheid bij uitstek om stil te staan bij de diepste betekenis van het Godgewijde leven.

Bij Zijn opdracht aan God wordt Jezus door de armen van Zijn moeder Maria gedragen. Maria is een icoon voor elke christen, maar op een specifieke manier is zij dat voor elke religieus: door de wijze waarop zij zich geheel toewijdde aan God en zich voor Zijn plannen beschikbaar stelde. Aan deze toewijding van zichzelf aan God bleef zij trouw, zelfs toen haar ziel door een zwaard werd doorboord door het verdriet omwille van haar Zoon.

Maar ook de door en door trouwe Simeon en Hanna zijn iconen van het religieuze leven: beiden werden door een verlangen van de Heilige Geest naar de tempel gedreven: zij vertegenwoordigen de vrome Israëlieten die naar de Messias verlangden. Daarom wijdden ze zichzelf toe aan een leven in overgave en gebed in de tempel – datzelfde doen ook religieuzen die alle mensen vertegenwoordigen die naar God verlangen. Door hun voorbeeld en hun leven, door hun actie en contemplatie, door het cultiveren van het verlangen naar de Heer in henzelf trachten religieuzen dat verlangen ook bij anderen te wekken en te intensiveren. Zo maken zij het waar om door hun Godgewijde leven voor medemensen een brug te zijn naar God.

17Parochie van het Jaar uit Brabant Goede Herder Parochie Hengelo oogst applaus

Op Tocht 02-2012.indd 17 8-2-2012 12:28:04

De Diocesane Kerkelijke Caritas Instelling (DKCI) in het Aartsbisdom Utrecht is een kerkelijke rechtspersoon die financieel toezicht houdt op - en de gezamenlijke belangen behartigt van - de parochiële caritasinstellingen in het Aartsbisdom Utrecht. De DKCI kan gevraagd en ongevraagd advies geven aan de Bisdomstaf over het diaconale beleid in het Aartsbisdom Utrecht. De DKCI is tevens werkgever van zes diocesane diaconale werkers in het Aartsbisdom Utrecht, die als belangrijkste taak hebben om de parochiële caritasinstellingen in het Aartsbisdom Utrecht te adviseren en te ondersteunen bij het vormgeven van hun diaconale activiteiten. Nu het

Aartsbisdom Utrecht drie vicariaten kent en alle samenvoegingen van de parochiële caritasinstellingen in het aartsbisdom gerealiseerd zijn, is het bestuur van de DKCI aan vernieuwing toe. Het toekomstige bestuur van de DKCI zal bestaan uit 5 leden en 2 bisschoppelijk gedelegeerden. Bij de samenstelling van het nieuwe bestuur wordt gestreefd naar een spreiding van bestuurders over het Aartsbisdom Utrecht.

De DKCI zoekt

bestuursleden (m/v)

Van een bestuurslid wordt verwacht dat hij/zijo in het Aartsbisdom Utrecht woonachtig is;o praktiserend Rooms-katholiek is, de leer van de Kerk onderschrijft en een levensstaat voert die daarmee overeenstemt;o belangstelling heeft voor - en een bijdrage wil leveren aan - de ontwikkeling van diaconie en caritas in de parochies en parochiële caritasinstellingen;o relevante bestuurlijke kennis en ervaring heeft, bij voorkeur in een parochie, parochiële caritasinstelling of andere kerkelijke instelling;o kennis en ervaring heeft op het gebied van administratie, financiën en/of uitoefening van werkgeverschap;o geen bestuurslid is van een parochiële caritasinstelling.

Het bestuur van de DKCI vergadert ongeveer zes keer per jaar. De bestuurders hebben recht op een reiskostenvergoeding. Het bestuur van de DKCI wordt terzijde gestaan door een ambtelijk secretaris.Sollicitatiebrieven, vergezeld van een c.v., dienen vóór 15 maart 2012 te worden gericht aan:

Aartsbisdom UtrechtMgr. Mr. Drs. Th.C.M. Hoogenboom, Vicaris-GeneraalMaliebaan 403581 CR Utrechte-mail: secretariaat@aartsbisdom.nl

Nadere informatie omtrent de functie kan worden verkregen bij vicaris-generaal Mgr. Mr. Drs. Th.C.M. Hoogenboom, tel.: 030-2391956 of bij de voorzitter van de DKCI, mevrouw I.W.M. Vriens, tel.: 06-10625075.Zie ook: www.aartsbisdom.nl / www.dkci-utrecht.nl

19

Op Tocht 02-2012.indd 18 8-2-2012 12:28:10

19 Mis ter ere van zalige paus

In een volle Sint Lambertusbasiliek te Hengelo werd op 15 januari een mis opgedragen ter ere van de zalige paus Johannes Paulus II. Deze Eucharistieviering, met aartsbisschop Eijk als hoofdcelebrant en waarin diverse andere bisschoppen concelebreerden, werd door de RKK live uitgezonden op tv. In zijn preek zei mgr. Eijk dat “het indrukwekkende pontificaat van paus Johannes Paulus II ons nog op het netvlies staat gegrift.” Enkele slachtoffers van seksueel misbruik waren naar Hengelo afgereisd om aandacht te vragen voor hun zaak. Na afloop van de mis had aartsbisschop Eijk met enkele van hen een ontmoeting, waarbij ook tot een vervolgafspraak werd besloten.

Voorafgaand aan de Eucharistieviering zond RKK het geloofsgesprek uit met aartsbisschop Eijk. Ook dit gesprek ging grotendeels over de zalige paus Johannes Paulus II en wat hij voor de Kerk en de wereld heeft betekend. In zijn preek benadrukte mgr. Eijk dat “we Johannes Paulus II vooral erkentelijk zijn omdat hij ons allen zo edelmoedig heeft laten delen in de gaven waarmee de Heilige Geest hem had overladen. In de diverse perioden van zijn leven heeft hij dat op heel verschillende manieren gedaan. Specifiek voor een paus is uiteraard zijn bijzondere optreden als leraar in het geloof. Zijn talrijke encyclieken, andere publicaties en toespraken getuigen daarvan. Hij sprak daarbij niet alleen vanuit een leerstellig of theoretisch perspectief,

maar tevens vanuit een grote en zeer gevarieerde persoonlijke levenservaring. Beide ouders en zijn broer verloor hij op jonge leeftijd. Zijn studie aan de theologische faculteit van Krakau moest hij tijdens de Tweede Wereldoorlog onderbreken om als arbei-der in een chemische fabriek te gaan werken om de-portatie te ontlopen. Al jong kende hij het lijden en de donkere kanten van het leven uit eigen ervaring.”

De gehele preek is na te lezen op www.aartsbisdom.nl en verschijnt in Analecta nr. 2.

Foto’s: Theo Oude Spraaksté

Op Tocht 02-2012.indd 19 8-2-2012 12:28:24

2120“Ben je niet hartstikke gek als je nu – anno 2012 – nog christen bent en katholiek?,” vroeg aartsbisschop Eijk in zijn preek tijdens de Eucharistieviering aan het begin van de Aartsdiocesane Diakendag, zaterdag 21 januari in Dijnselburg (Zeist). In de afgelopen maanden hebben veel katholieken wat dat betreft wel het een en ander te verduren gekregen, zo stelde hij. Mensen zullen het ook gek vinden als iemand nu nog diaken of priester wil worden. “Sta ik nu dan tegenover een kerk vol gekken? Nee, ik zou zeggen: integendeel,” aldus mgr. Eijk.

Hij vervolgde: “U weet wat u wilt, bent gemotiveerd en bent bewogen om Kerk en samenleving. U weet zich geroepen door Christus. U hebt u bewust laten wijden om iets van Zijn liefdevolle dienstbaarheid in deze Kerk op sacramentele wijze voor iedereen zichtbaar te maken, met als doel mensen kennis te laten maken met en te helpen zich bewust te worden van Gods liefde in Jezus voor hen.”

‘De diaken en de Eucharistie’Na de Eucharistieviering hield mgr. mag. dr. lic. J.L.W.M. Hermans een lezing over ‘De diaken en de Eucharistie’. Hermans is onder meer verbonden aan het Grootseminarie Rolduc als docent voor liturgie, sacramentenleer en priesterlijke spiritualiteit. Ook is hij secretaris van de Nationale Raad voor Liturgie, dat afgelopen najaar het boekje ‘Diaconale assistentie tijdens de Eucharistie’ uitgaf.De herinvoering van het permanent diaconaat heeft vanaf het begin van de jaren zestig tot een nieuwe vraagstelling geleid over de eigenheid en de taken van de diaken, zo betoogde mgr. Hermans. “Daarbij is bijzondere nadruk gelegd op het sociale dienstbetoon, de ondersteuning van de arme en noodlijdende mensen. De herinvoering van het permanent diaconaat heeft dan ook menigmaal ertoe geleid dat de diaconie vooral beschouwd werd als sociaal dienstbetoon van de Kerk naast de liturgie en de verkondiging.” Afgezien van de vraag of aan dat aspect voldoende recht is gedaan de voorbije eeuwen, “staat wel vast

dat de Kerk aan de diaken onafgebroken de taak heeft toebedeeld van liturgische diaconie ofwel van de liturgische ondersteuning,” aldus Hermans. Na afloop van deze lezing vertelde diaken Nieuwenhuis, bisschoppelijk gedelegeerde voor de opleiding van de permanent diakens in het aartsbisdom, dat de diakens in het kader van de voortgezette vorming binnenkort uitgenodigd worden voor een liturgische vorming, verzorgd door vicaris Woolderink (Almelo).

AmbassadeursIn zijn presentatie sprak diaken L.P. Feijen van de diocesane Roepingenraad over het roepingenpasto-raat met betrekking tot permanent diakens. Hij ver-telde onder meer over de activiteiten die deze raad ontplooit om aandacht te vragen voor roepingen tot diaken. Zo wil de raad een groep van acht à tien diakens samenstellen die de rol van ambassadeur van het permanent diaconaat op zich nemen. Deze ambassadeurs kunnen bijvoorbeeld voorlichtings-avonden verzorgen in parochies, artikelen schrijven voor parochiebladen en Op Tocht, en een persoon-lijk gesprek voeren met mensen die geïnteresseerd zijn in en zich willen oriënteren op het permanent diaconaat. Aansluitend op het plenaire gesprek na deze presentatie kreeg diaken Hoes het woord: hij kondigde aan binnenkort te zullen starten met zijn werkzaamheden als bisschoppelijk gedelegeerde voor de permanent diakens.

De volgende Aartsdiocesane Diakendag vindt plaats op zaterdag 19 januari 2013.

Rol van de diaken in de Eucharistie

Op Tocht 02-2012.indd 20 8-2-2012 12:28:27

21 Win/win: diaconie in Doetinchem

“Ach,” zegt de pastoraal werkster met diaconie als profiel, “ik had op maandagmorgen al een gezin met drie kinderen dat sinds augustus 2011 zonder geld zit. Hun bedrijf is failliet. Ze hebben zich toen al gemeld bij het WMO loket. Te gek voor woorden, ik ga morgen met ze naar de wethouder. Intussen leven ze van familie en van de kerk.” Ik kan het alleen maar beamen. Zelfs de belachelijk lange wettelijke termijn van 14 weken om voor deze mensen iets te regelen, is al ruimschoots overschreden. En ik vertel haar wel van de wethouder in Doetinchem (die van die 7 x 70 regelingen waarover ik eerder schreef). Hoe zijn streven is om de hele procedure in twee weken te doen. Dat mensen bij de melding direct een voorschot op de uitkering krijgen, dat na twee weken wordt verrekend met de definitieve toekenning.

Ik vertel haar niet dat we op 30 november jl. met deze wethouder om de tafel zaten om te melden dat het beleid van de voordeur anders is dan de praktijk aan de achterdeur. En hij beaamde het. Mensen blijven soms van hulp verstoken omdat:- het soms onbekend is bij de gemeente;- de regelgeving kan wringen;- de gemeente soms fouten maakt!En hij nodigde ons uit om mensen en casussen aan te dragen.

50 huisuitzettingen in 2011 in Doetinchem…Dat bericht verscheen begin dit jaar in de regionale pers. Maar deze wethouder sluit toch convenanten met mensen waardoor ze hun huis niet uit hoeven? En energieleveranciers melden bij de gemeente toch betalingsproblemen? Wethouder, werkt dat dan niet?, vragen we hem in een bijeenkomst van het Werkoverleg Overheid Religies en

Levensbeschouwingen Doetinchem (WORLD).Zeker wel, maar bij convenanten horen ook afspraken. En als mensen zich niet aan de afspraken houden, krijgen ze een tweede kans, een derde kans en soms een vierde kans. Maar dat houdt een keer op. Dat kan de wethouder aan de inwoners van Doetinchem niet verkopen. Soms wordt huisuitzetting dus een middel!

Wijkwerk en schuldhulpmaatjesOei, die situaties kennen wij natuurlijk. Maar ook vraagtekens in onze ogen. En die ziet hij... Weten ze überhaupt hoe met kansen om te gaan? Is het middel hier niet erger dan de kwaal? En is het niet 7 x 70 keer vergeving, genade, barmhartigheid, mededogen, compassie? Tja, zegt hij, vijftig huisuitzettingen is veel. Te veel. Zeker als je bedenkt dat 1000 van de 4000 huurders bij de

woningcorporatie betalingsmoeilijkheden hebben. Het moet dus anders. We moeten wegen vinden om dichter bij deze mensen te komen!En zo spreken we rest van de bijeenkomst over het decentraliseren van het welzijnwerk. Wijkwerk Nieuwe Stijl! Mensen niet alleen kennen vanuit een systeemwereld maar vooral vanuit hun leefwereld. En over de inzet van schuldhulpmaatjes. Een huisuitzetting kost de betrokkenen veel ellende en de inwoners van Doetinchem 25.000 euro per keer. Schuldhulpmaatjes leveren hun geld dubbel en dwars op en zijn voor de betrokkenen veel prettiger. De wethouder is akkoord. Het maatschappelijk werk van de gemeente, het Platform Armoedebestrijding Doetinchem (PAD) en WORLD gaan ermee aan de slag. Verder spreken we nog over de relatie religie en publiek domein. Geen rigide scheiding maar samenwerking. Win/win. Er valt met zingeving blijkbaar veel te winnen…

door Harry Scharrenborg, diocesaan diaconaal werkerfoto links: Michiel Verbeek

Rol van de diaken in de Eucharistie

Op Tocht 02-2012.indd 21 8-2-2012 12:28:29

22Met de slogan ‘De Vastenaktie van…’ wil de Vastenaktie onderstrepen dat iedereen op zijn of haar eigen manier kan vasten. Mensen worden uitgenodigd om een eigen Vastenactie te verzinnen. Zo kan iedereen vasten op een manier die bij hem of haar past. De gedachte erachter is steeds hetzelfde: Even iets minder… voor een ander. Deelnemers kunnen hiervoor ook een unieke poster maken – alleen maar ook met een groep, school of team. Door te vasten tonen we direct betrokkenheid bij de grote, complexe mondiale uitdagingen als klimaatverandering, ongelijkheid en armoede.

“Wat wordt uw beproeving in de vastentijd?” vraagt ambassadeur Hella van de Wijst aan één van de vrijwilligers op de startdag. “Mijn mond houden,” lacht hij. Waarop zijn vrouw zegt dat het hem niet gaat lukken, maar dat de poging wél wat waard is. Matthieu Wagemaker, bestuursvoorzitter van de Bisschoppelijke Vastenaktie, is concreter: “Ik vast 40 dagen en laat daarvoor mijn wijntjes staan. Goed voor zo’n € 25,-. Ook stop ik even met mijn sigaren. Een besparing van € 50,-. En om mezelf nog meer te pesten, eet ik bij het ontbijt en in de avond alleen brood met een beetje beleg. Laten we het afronden op € 100.” Het bedrag komt ten goede aan de Daughters of Charity die de sloppenwijkbewoners in Addis Abeba (Ethiopië) helpen een beter bestaan op te bouwen. “Dat wordt voor u een zware tijd,” oppert Hella. Maar volgens Matthieu Wagemaker valt het mee. “De mensen zeggen meestal dat ik er goed uitzie met Pasen.”

Tijdelijk genoegen met minder‘De Vastenaktie van…’ is heel bewust een voornemen maken, dat iets vraagt van jezelf. Stil staan bij je eigen levensstijl en deze verbinden met wereldwijde solidariteit. Het is tijdelijk genoegen nemen met minder zodat we kunnen en mogen delen. ‘De vastenactie van…’ is ook: een spirituele keuze, een weg van inkeer en gebed om te ervaren dat door onrecht en lijden heen, ons bevrijding wordt aangezegd.

De hongerdoek ‘God onder ons’ dat traditioneel bij de Vastenaktie hoort, verbeeldt kleurrijk de werken van barmhartigheid en zet ons op het spoor van bezinning. Het is een soort collage, een schilderij vervaardigd met gebruikmaking van Afrikaanse aarde, golfkarton, houtskool en acrylverf. De thema’s van de hongerdoek zijn de mensonwaardige levensomstandigheden in de sloppenwijken en elders in het Zuiden, maar ook de levensmoed van vrouwen, mannen en kinderen die er wonen, hun zelfredzaamheid en hun onderlinge behulpzaamheid. De hongerdoek is geschilderd door de Togoleze kunstenaar Sokey Edorh. In het liturgiekatern van de Vastenaktie 2012 zijn een woord- en gebedsdienst en een meditatieve viering te vinden rondom de hongerdoek.

Urban Development ProjectDe jaarlijkse vastenperiode begint dit jaar op Aswoensdag 22 februari. Ethiopië is het projectland voor de campagne. In de campagne staat het werk centraal van de Daughters of Charity onder leiding van de Filippijnse Zr. Brenda (foto rechtsboven). Hun werk dient als voorbeeld voor de vele projecten die elk jaar opnieuw ondersteund worden door de opbrengsten van de Vastenaktie. De zusters zijn actief in de sloppenwijken van Addis Abeba waar ze met name via kleine financiële projecten, leningen en onderwijs de leefomstandigheden van de bewoners proberen te verbeteren. Zr. Brenda: klein van stuk, maar met grote passie zet zij zich in voor de mensen om haar heen. Iedere dag opnieuw. En dat al 33 jaar lang. Ze heeft een duidelijke visie op haar ontwikkelingswerk: “In ontwikkelingswerk is geen plaats voor arrogantie. De mensen hier weten wat ze nodig hebben. Ze kunnen voor hun eigen ontwikkeling zorgen. Wat wij doen, is hen de juiste middelen aanreiken; leningen, educatie, training en de juiste materialen en voorzieningen. Zo kunnen ze voor zichzelf een fatsoenlijk bestaan opbouwen en hun kinderen naar school sturen. Alleen zo komen we tot een blijvende, positieve verandering.”Brenda’s visie en bevlogenheid zijn terug te zien in het Urban Development Project van Daughters

Campagne 2012: ‘De Vastenaktie van…’

door Ina van de Bunt-Koster

Op Tocht 02-2012.indd 22 8-2-2012 12:28:29

Campagne 2012: ‘De Vastenaktie van…’

of Charity. “We helpen mensen in de sloppenwijken een zelfstandig bestaan op te bouwen,” legt ze uit. “We zorgen dat vrouwen en jongeren een microkrediet krijgen om een eigen bedrijfje op te zetten. En we investeren in onderwijs voor jongeren, zodat ze een baan kunnen vinden. Als de mensen in de ene wijk hebben geleerd hoe ze een beter bestaan voor zichzelf kunnen opbouwen, dan gaan we door naar de volgende wijk.”“Onze manier van werken maakt ons populair in de wijken,” vertelt Brenda. “We boeken er concrete successen en ik zie blijvende vooruitgang.” Natuurlijk zijn er ook wel eens tegenslagen. Bijvoorbeeld wanneer de gemeente ondanks eerdere toestemming toch niet meewerkt aan de uitvoering van een project. Ook dan laat Brenda zich niet

uit het veld slaan. “Ik werk met een team van goed opgeleide en betrokken mensen,” legt ze uit. “Ieder van ons zet zich met hart en ziel in voor de ontwikkeling van Ethiopië.”

Wat kunt u doen:- Bezoek de activiteiten die de MOV-groep aanbiedt in de parochie. - Maak een eigen Vastenaktie.- Loop de Pelgrimstocht: een heel bijzondere ma- nier om uw Vastenaktie in te vullen. Deze unieke spirituele wandelvierdaagse voert van 28 maart t/m 1 april 2012 langs historische plaatsen in Zuid-Limburg. Loop mee of sponsor een pelgrim!

De start van de pelgrimstocht Vastenaktie 2012 is in Simpelveld, Zuid-Limburg; de finish ligt in Wittem, klooster Redemptoristen. Kosten voor de deelnemers (overnachting, eten etc.): 300 euro. Minimale sponsorbijdrage: 500 euro. Voor mensen die daar moeite mee hebben, zijn er diverse tips voor sponsorwerving, maar ook is koppeling aan een ‘buddy’ mogelijk – in dit geval een medepelgrimswandelaar die zonder al te veel moeite een hoger bedrag kan ophalen. De routes bedragen iedere dag tussen de 20 en 30 km (minder geoefende lopers kunnen afkortingen nemen die de afstand beperken tot max. 20 km, de meer geoefende wandelaars kunnen de gehele route lopen).

Geloven, barmhartigheid, vasten en doneren zijn de ingrediënten van vasten anno 2012. Als individuele gelovige maar ook samen als geloofsgemeenschap in solidariteit met elkaar, hier en wereldwijd. Meer informatie: www.vastenaktie.nl, www.dkci-utrecht.nl en bij missiesecretaris Ina van de Bunt-Koster, e-mail: bunt@aartsbisdom.nl, tel.: 06 20345478 / 074 2670406.

Op Tocht 02-2012.indd 23 8-2-2012 12:28:29

24 NSGV

De NSGV helpt u bij het vinden van goede kerk-muziek, zowel vocaal als instrumentaal. Ze bemid-delt als u op zoek bent naar een dirigent of orga-nist. Ze verzorgt opleidin-gen en studiedagen en ze adviseert bijvoorbeeld bij fusies van koren. De NSGV geeft ook - op beperkte schaal - CD’s, boeken en brochures uit. De NSGV is de professional als het gaat om de liturgische muziek in Nederland. Ze vergroot uw deskundigheid. Ze beant-woordt uw vragen en biedt u kennis, ervaring en een groot netwerk.

Groeien door reflectie

De drukke Advent- en Kersttijd ligt weer achter ons. Als kerkmusici hebben we heel wat uurtjes in de kerk doorgebracht met repetities en vieringen. Het is goed om stil te staan bij het resultaat van alle inspanningen. Maak eens een evaluatie van uw rol in de liturgie. Welke ondersteuning bood de muzikale bijdrage tijdens de liturgie? Sloten de liederen goed aan op de lezingen en gebeden? Was er een goede balans tussen de ‘gouwe ouwen’ en nieuwer (vernieuwender) repertoire?

Wellicht heeft de viering aan alle verwachtingen voldaan, mogelijk had het beter gekund. Vaak begint dat gevoel bij uzelf. Maar een kritische terugblik is vaak lastig. Niet alleen uw eigen verbeterpunten (h)erkennen is niet een-voudig, dat geldt ook voor het oordelen over het klinkend resultaat in de kerkruimte. Daar kan uw omgeving echter bij helpen. Samen met mede-kerkmusici, koorzangers en voorgangers kunt u mindere onderdelen aanwijzen. Dat kan verrassende nieuwe inzichten geven – en helpen voorkomen dat u jaar in jaar uit, bewust of onbewust, in dezelfde valkuil(en) trapt. Door niet te oordelen (“Ja, die sopranen klagen weer over de hoge g in Mendelssohn”) maar de kritiek op hun merites te beoordelen, kunt u waardevolle verbeterpunten vinden.Ook kunt u nieuwe doelen stellen. Door een tijd extra aan-dacht te besteden aan ademsteun en stemvorming en die-zelfde Mendelssohn met Pasen weer te zingen, kunnen u en de koorleden daadwerkelijke voortgang waarnemen. Of studeer bijvoorbeeld de Thomasmis in en oefen de weken voor Pasen regelmatig met de kerkgangers. Zodat u met Pasen een goedklinkende meerstemmige Nederlandstalige mis kunt zingen mét de kerk. Het levert concrete resulta-ten op, uw koorleden merken het verschil en krijgen daar-mee meer vertrouwen in zichzelf én in u. De NSGV onder-steunt u graag daarbij en organiseert daarom workshops, bijeenkomsten, cursussen en opleidingen. Bovenstaande geldt natuurlijk ook voor organisten / pianisten. Misschien is het volgen van orgellessen bij een professionele docent iets voor u? Het is niet alleen een uitstekende manier om aan minder ontwikkelde punten te werken, het geeft u ook nieuwe impulsen en inspiratie! Waardoor u overtuigender speelt en direct klinkend resul-taat boekt. En ook in begeleiders investeren we graag. Via de subsidieregeling van de NSGV betaalt u 1/3 deel zelf, 1/3 deel betaalt de NSGV en 1/3 deel betaalt de parochie. We zien het als een gezamenlijke verantwoordelijkheid om te investeren in de kwaliteit van liturgie. Daar plukken we namelijk ook samen de vruchten van!

Bas Jongeling

Agenda

Voor informatie en aanmelding kunt u zich wenden tot het secretariaat of kijken op www.nsgv.nl

Cursussen

De NSGV heeft hard gewerkt aan een herstructurering van haar cursussenbeleid. Kijk op onze website voor de actuele informatie.

Via onze (gratis) Nieuws-brief en website wordt u op de hoogte gehouden.

Bureausecretariaat

NSGV Aartsbisdom UtrechtAmersfoortseweg 103705 GJ Zeisttel.: (030) 6982579gsm: (06) 49957318(ma & do)post@nsgv-aartsbisdom.nl

Eretekenen

Aanvragen alleen schriftelijk én ruim twee maanden voor de uitreikingdatum.

NSGV eretekenen(T.a.v. Cees Aelbers)Amersfoortseweg 103705 GJ Zeisttel.: (06) 23636329(wo 9-16 uur)eretekenen@live.nl

Op Tocht 02-2012.indd 24 8-2-2012 12:28:30