Ooststellingwerf. Brengt initiatieven verder.

Ooststellingw

erf. Brengt initiatieven verder.

Ooststellingwerf. Brengt initiatieven verder.

Ooststellingw

erf. Brengt initiatieven verder.

SCHUTVEL

DURVEN

Ooststellingwerf. Brengt initiatieven verder.

5

Gemeente Ooststellingwerf: met lef en passie

initiatieven van buitenaf én binnenuit

oppakken

Overheden, ook gemeenten, zijn lang gewend geweest om van binnen naar buiten te werken. Op het gemeentehuis werd er bedacht, bepaald, geïnitieerd en geregisseerd. Het ontwikkelde beleid werd als het ware opgelegd aan de mensen en organisaties buiten het gemeentehuis. Maar de maatschappij verandert voortdurend. Met alle consequenties voor het functioneren van de gemeentelijke overheid.

Hoe speelt de gemeente Ooststellingwerf in op deze veranderingen? Wat kunnen inwoners, bedrijven en organisaties buiten het gemeentehuis verwachten van de gemeente? En hoe zorgen de medewerkers binnen het gemeentehuis dat er effectief wordt ingespeeld op veranderingen in de maatschappij?

7

9

Ooststellingwervers zijn van oudsher echte doeners. Nuchter, niet teveel en vooral niet te lang praten, maar de handen uit de mouwen steken. Die mentaliteit is ook terug te zien in het gemeentehuis. Bij het vormen van nieuwe plannen wordt er gekeken welke onderdelen snel zijn uit te voeren, zodat het project ook echt op gang komt. En onderzoeken? Dat kan soms ook door het gewoon te gaan doen: leren door ervaren. We laten inwoners, bedrijven en organisaties zien dat er met deze gemeente snel geschakeld kan worden. En dat ideeën ook echt worden opgepakt. Daar gaat een aanzuigende werking vanuit. Met alle voordelen van dien.

Meer doen, minder praten

Fonds OoststellingwerfIn de gemeente Ooststellingwerf groeien en bloeien maatschappelijke initiatieven. Dit vraagt om doorzettingsvermogen en enthousiasme, maar ook de middelen om ideeën uit te voeren. De gemeente stelde in 2017 een miljoen euro beschikbaar via het Fonds Ooststellingwerf. Verenigingen, instellingen en stichtingen konden een subsidieaanvraag indienen voor hun plannen of projecten. Het subsidiebedrag werd evenredig verdeeld over drie aanvraagrondes. Een onafhankelijke adviescommissie beoordeelde de ingediende initiatieven, waarna inwoners konden stemmen en zo de winnaars bepaalden. Maar liefst 47 initiatieven werden werkelijkheid, waaronder de aanleg van een jeu de boulesbaan in Elsloo. In 2018 krijgt het Fonds dan ook een vervolg.

11

13

Samenwerken gaat verder dan alleen ‘je taak uitvoeren binnen een project’. Samenwerken begint bij hetzelfde doel voor ogen hebben. En dat begint weer bij communicatie: de doelen helder vaststellen en met elkaar delen. Het doel van samenwerking is dat in gezamenlijke projecten mensen elkaar verder helpen en niet alleen ‘de eigen stoep schoonvegen’ vanuit de eigen taak of discipline. Collega’s verlossen van een probleem in plaats van ze ermee opzadelen. Hierbij hoort ook het eindresultaat delen: samen winnen en soms samen verliezen.

Samenwerken: elkaar verder helpen

Scrum motiveert!De gemeentelijke organisatie wil ‘futureproof’ zijn. In de huidige, snel veranderende wereld is flexibiliteit dan een eerste vereiste. De scrummethodiek is één van de werkwijzen die passen bij de wendbare organisatie die we willen zijn. Het is een effectieve en enthousiasmerende ‘agile’ projectmethodiek. Met scrum knip je een project in kleine brokken, waar je vervolgens met een gerichte focus en tussentijdse afstemming samen met je team aan werkt. Acht collega’s zijn opgeleid tot scrummaster en begeleiden intern scrumsessies. De teams bestaan uit collega’s van verschillende afdelingen en disciplines. En scrum motiveert! Het helpt om creatieve energie los te maken en zorgt voor een motiverend klimaat binnen een projectteam. De positieve sfeer die ontstaat maakt het werk leuker en de prestaties beter.

15

17

Werken aan duurzameprojecten

De gemeente Ooststellingwerf heeft een open houding ten opzichte van initiatieven, van klein tot groot, van buitenaf of van binnenuit. Alle initiatieven worden dan ook serieus genomen. Toch proberen we te sturen op initiatieven die bijdragen aan duurzame en toekomstbestendige projecten, die wezenlijk bijdragen aan het woon-, werk- en leefklimaat binnen de gemeente op langere termijn.

Spijkerbroeken voor het BiosintrumIn Oosterwolde komt het Biosintrum. Het is dé ontmoetingsplek voor onderwijs, bedrijfsleven en overheid op het gebied van de biobased economy in Ooststellingwerf. Voor de isolatie van de binnenwanden van het Biosintrum worden oude spijkerbroeken gebruikt. Daarom startte de gemeente Ooststellingwerf een grote inzamelcampagne. Inwoners uit Ooststellingwerf konden hun oude spijkerbroeken inleveren in of naast winkels, bedrijfspanden en openbare gebouwen. De campagne was een groot succes. Ruim 700 kilo aan spijkerbroeken (zo’n 2.300 jeans!) hebben inwoners van de gemeente Ooststellingwerf en ook van ver daarbuiten ingeleverd. Ooststellingwervers stonden model in de campagne en vertelden ‘het verhaal achter hun spijkerbroek’.

19

21

Gemeentelijke organisaties zijn vaak gericht op het uitsluiten van ‘wat er mis kan gaan’. Dit heeft in veel gevallen geleid tot ingewikkelde procedures, protocollen en dikke rapporten. Het kan een plan of project flink vertragen, waardoor het momentum zo weer gepasseerd kan zijn. De gemeente Ooststellingwerf wil meer focussen op de kansen dan op eventuele bedreigingen. Het ijzer smeden als het heet is. Met lef en initiatief. Natuurlijk wordt er altijd gestreefd naar foutloos werken, maar dat moet geen obsessie worden die het functioneren in de weg gaat zitten. Bovendien; een foutje maken is meestal de snelste en beste manier van leren.

Meer focussen op kansen dan op

bedreigingen: meer lef,

minder angstPilot zelfrijdend vervoerIn september 2016 startte de pilot zelfrijdend vervoer in het Friese Appelscha. Op een traject van 2,5 kilometer brachten twee zelfrijdende voertuigen van Easymile passagiers van en naar het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Gratis, zes weken lang. Niet eerder werden in Nederland autonome voertuigen toegelaten op de weg. Dat betekende dat de gemeente om de tafel moest met de provincie, het ministerie van Infrastructuur, de RDW en met verzekeraars. Er moest worden nagedacht over de weginrichting, de karretjes moesten worden gekeurd en er moest duidelijkheid komen over de wettelijke status van een bestuurderloos voertuig. Het was pionieren met een hoofdletter P! Burgemeester Harry Oosterman beschouwt het allemaal vrij nuchter: ‘Onze ervaring is dat je soms gewoon met dingen moet beginnen. Dan zie je onderweg wel wat je tegenkomt.’

23

25

Initiatief wordt enorm gestimuleerd. Zowel initiatieven van buiten als van binnen het gemeentehuis. Als het gaat om intern initiatief, kan dat alleen aangewakkerd worden wanneer medewerkers voelen dat er vertrouwen is. In hun vakmanschap en in hen als persoon. Als ze de vrijheid krijgen om initiatief te nemen, in de rug gesteund door hun leidinggevende. En wanneer er ook de waardering is die daarbij hoort, zal eigen initiatief alleen maar toenemen.

Vertrouwen als basis

voor initiatief

Van gesprekkencyclus naar een goed gesprekIn de gemeente Ooststellingwerf is in 2018 de gesprekkencyclus (planning-, voortgangs- en beoordelingsgesprekken) afgeschaft. Onder het motto “terug naar de bedoeling” is er gekozen om weer gewoon in gesprek te gaan: een goed, persoonlijk gesprek over jezelf en je werk. Niet volgens een format en niet op basis van standaarden, RGA’s en een vast patroon. Gewoon het gesprek tussen medewerker en leidinggevende, waarin wederzijds wordt geluisterd. Als medewerker wil je gezien en gehoord worden. Dat vraagt tijd, oprechte belangstelling en een veilig gespreksklimaat vanuit wederzijds vertrouwen. De timing moet aansluiten bij de behoefte van de medewerker én leidinggevende. Dus geen vaste momenten per jaar, maar op het goede moment.Het uitgangspunt is om dit één keer per jaar te houden.

27

29

De hoogste productiviteit wordt behaald wanneer mensen werken vanuit passie. Die passie is uit veel zaken te halen. Jezelf als individu uitdagen en verbeteren bijvoorbeeld, bijdragen aan een positief groepsresultaat, passie voor je vak of discipline of betrokkenheid bij de gemeente Ooststellingwerf. Een combinatie van meerdere van deze passies is natuurlijk het mooist en heel goed mogelijk: ze sluiten elkaar niet uit, integendeel.

Werken vanuit passie

Pilot Groen HaulerwijkErvaring in het groenonderhoud hadden ze nog niet. Maar dankzij intensieve begeleiding van de Buitendienst van de gemeente Ooststellingwerf zijn de deelnemers aan de Pilot Groen Haulerwijk uitgegroeid tot echte groenexperts. De deelnemers – die zonder werk zaten – hebben een half jaar werkervaring opgedaan in de groenvoorziening in Haulerwijk. Hierdoor maken ze een betere kans op de arbeidsmarkt. Een mooi voorbeeld van hoe we met elkaar de leefomgeving aanpakken en de leefbaarheid vergroten door mensen in hun kracht te zetten. Deelnemers kregen met deze pilot niet alleen de kans om werkervaring op te doen, maar ook om certificaten te halen. Gewoon, met behoud van uitkering en een participatiepremie voor de gewerkte uren.

31

Veranderen: van maatschappij

tot werkvloer

oals eerder gesteld: de maatschappij verandert voortdurend. Met alle gevolgen voor het werk binnen het gemeentehuis van Ooststellingwerf. Eigenlijk zijn er vier niveaus aan te geven als het gaat om veranderingen. Niveaus die rechtstreeks in

verband staan met elkaar: 1. De maatschappij verandert2. Hierdoor verandert de rol van de gemeente3. Dit vergt een aanpassing van de interne organisatie4. Medewerkers zullen daardoor hun dagelijkse taken anders invullen

Kortom, maatschappelijke veranderingen hebben via dit vier-stappen-systeem invloed op de dagelijkse werkzaamheden van gemeenteambtenaren. De gemeente Ooststellingwerf heeft de laatste jaren veel aandacht besteed aan het ontrafelen van dit veranderproces. Daarbij is er ook gekeken hoe de verschillende niveaus ingevuld kunnen worden:

33

e maatschappij verandert voortdurend. En het tempo, waarmee veranderingen elkaar opvolgen, wordt steeds hoger. Neem alleen al de technologische veranderingen van de afgelopen decennia, zoals het internet en de smartphone. Mensen regelen hun zaken

steeds vaker digitaal via websites en apps. Maar ook op maatschappelijk en economisch gebied is een duidelijke trend zichtbaar. Mensen zijn steeds beter geïnformeerd en nemen vaker eigen initiatief; zowel inwoners als bedrijven. Iets dat ook door de landelijke overheid wordt gestimuleerd. Tel daarbij op dat gemeenten steeds meer taken krijgen toebedeeld vanuit De Haag en het mag duidelijk zijn dat de gemeentelijke rol én organisatie mee zal moeten veranderen met de ontwikkelingen buiten het gemeentehuis.

Niveau 1

De maatschappij verandert:

steeds sneller

35

Niveau 2

De rol van de gemeente verandert:

niet nieuw

et feit dat overheden zich aanpassen aan de maatschappelijke veranderingen is helemaal niet nieuw. Zo mochten vanaf de jaren ’70 mensen via inspraak hun mening geven over vrijwel afgeronde overheidsplannen; een doorbraak. Vanaf de jaren ’90 mochten mensen

zelfs via burgerparticipatie meewerken aan overheidsplannen. En nu gaat het niet meer om inwoners die reageren op de overheid, maar worden de rollen omgedraaid: inwoners en bedrijven kloppen aan bij de overheid met de vraag om hun plannen en initiatieven te ondersteunen en te faciliteren. Hoe zal de maatschappij er in 2030 uitzien? Niemand weet het. Dat hoeft ook niet. Het enige dat telt is dat we ook in dat jaar als gemeente Ooststellingwerf goed functioneren, doordat we snel en effectief hebben ingespeeld op de veranderingen in de jaren daarvoor.

37

De veranderingen in de maatschappij, waarbij ook Europa en de

globalisering hun invloed hebben, zorgen er ook nog eens voor dat de

complexiteit van de vraagstukken toeneemt. Ook dat verandert onze

rol. We kunnen die vraagstukken niet in ons eentje in het gemeentehuis

oplossen. Zeker niet als er vanuit de samenleving steeds meer om

maatwerk wordt gevraagd. Daar hebben we onze inwoners, bedrijven en

externe professionals bij nodig. En een andere houding: niet meer alles

op ons nemen, zelf de regie willen hebben. De toekomst ligt in samen

met andere partijen de zaken oppakken, waarbij onze rol steeds meer op

faciliteren zal komen te liggen.

Een van onze belangrijkste, primaire taken als gemeente blijft het

bieden van een solide basis voor onze inwoners. Van riolering tot

gladheidbestrijding bijvoorbeeld. Maar ook een basis voor de mensen

die het moeilijk hebben: met (armoede)regelingen op allerlei niveaus

en een efficiënte uitvoering daarvan. Dat zal altijd zo blijven. Maar

ook op dat terrein kunnen we onze dienstverlening verbeteren door

beter te luisteren en meer samen te werken met onze inwoners en hun

ideeën en initiatieven. Een voorbeeld daarvan is de oprichting van de

voedselbanken: een particulier idee en initiatief, inmiddels massaal

ondersteund door lokale overheden.

39

Niveau 3

Verandering van de interne organisatie:

continu proces

anneer onze rol verandert, zal ook onze werkwijze mee moeten veranderen. Het is eigenlijk een continu proces. Daarbij moeten we, gezien de snelheid en impact

van maatschappelijke ontwikkelingen, ook ons vermogen om te veranderen verbeteren. Zodat we niet om de zoveel jaar een revolutie hebben op het gemeentehuis, maar eigenlijk voortdurend evolueren in de goede richting. Vele, kleine stapjes werken beter dan grote sprongen na ‘jarenlang hetzelfde doen’.

41

Gezien de huidige trend in de

samenleving, zal de gemeente

Ooststellingwerf:

… vertrouwen op de kracht en

kwaliteiten van inwoners, organisaties

en bedrijven uit de gemeente en

dus beleid ontwikkelen op basis

van vragen, behoeften, ideeën en

initiatieven vanuit de maatschappij.

… erkennen dat deze kracht verschilt per

huis, per straat, per wijk, per dorp en

daarom sturen op maatwerk.

… meer gaan participeren en faciliteren

dan initiëren en regisseren.

… flexibeler en wendbaarder worden

om klaar te zijn voor komende

maatschappelijke veranderingen

en daarop in te kunnen spelen met

aanpassing van het huidige, of

ontwikkeling van nieuw, beleid.

… meer focussen op zaken die partijen

in de samenleving niet oppakken;

taken loslaten die door inwoners en

bedrijven geïnitieerd worden.

… steeds meer werken aan vraagstukken

waarbij meerdere werkgebieden

worden ingezet.

… ruimte inbouwen in lange

termijnplannen om snel mee te

kunnen bewegen met ontwikkelingen

buiten het gemeentehuis.

… naast beheren ook innoveren: met

lef investeren in de samenleving,

maar wel met draagvlak van de

bevolking. Voortdurend op zoek naar

medestanders en medetrekkers van

een nieuw plan, zoals bij het biobased

economy uitvoeringsprogramma

bijvoorbeeld.

… niet alleen plannen maken maar deze

ook uitvoeren door elementen uit de

plannen die zich daarvoor lenen zo

snel mogelijk uit te voeren: gewoon

doen, het plan op gang helpen.

43

Niveau 4

De dagelijkse werkelijkheid voor

de medewerkers

oewel we als gemeente meer van buiten naar binnen gaan werken, is er ook een omgekeerde kracht. De medewerkers zijn immers de mensen die het moeten doen. Bovendien bepalen zij het eerder genoemde

‘vermogen om te veranderen’ van de gemeentelijke organisaties. Met hun talenten, manier van (samen)werken, passie, betrokkenheid en flexibiliteit bijvoorbeeld.

45

In een organisatie die in staat is om

effectief in te spelen op maatschappelijke en organisatorische

veranderingen, kunnen

medewerkers:

… samenwerken met collega’s, maar

ook met externen, de inwoners en

vertegenwoordigers van bedrijven en

maatschappelijke initiatieven.

… leren van elkaar én van ervaringen.

… feedback geven én ontvangen.

… over de muurtjes van hun eigen

discipline kijken.

… vanuit hun rol, kwaliteiten en talent

werken in plaats van louter vanuit

functies en taken.

… zich vrij voelen om vanuit vakkennis

en intrinsieke motivatie te werken,

niet belemmerd door al te strikte

structuren en hiërarchie.

… netwerken in de ‘buitenwereld’ om

zo kennis, ideeën en expertise naar

binnen te halen.

… zich goed verplaatsen in wat er leeft

onder de inwoners.

… lef tonen als het gaat om

experimenteren en innovatie: een fout

maken is niet erg zolang je ervan leert.

… veranderen, of het nu gaat om hun

rol binnen de organisatie of om hun

persoonlijke vaardigheden.

47

Samenvattend e gemeente Ooststellingwerf wil met lef en passie werken aan duurzame en toekomstbestendige initiatieven. Groot en klein, van binnen en van buiten de organisatie. Met een mentaliteit die is gebaseerd op daadkracht, op ‘meer doen, minder praten’. Vertrouwen in

de kracht van medewerkers én inwoners is de basis onder het (samen)werken. We willen meer faciliteren dan regisseren, initiatief van buitenaf omarmen en zo het woon-, werk- en leefklimaat in Ooststellingwerf op continue basis verbeteren.

49

aantekeningen

SCHUTVEL

Colofon‘Durven’ is een uitgave van de gemeente OoststellingwerfConcept: Pierre Carrière & Paul Kooi Ontwerp: Paul Kooi, 100pkTekst: Pierre Carrière

© 2018

Ooststellingwerf. Brengt initiatieven verder.

Ooststellingw

erf. Brengt initiatieven verder.