24

janu

ari |

feb

ruar

i ‘1

4

Op de vraag hoe hij ertoe gekomen is om aan

dergelijke missies deel te nemen, zegt dr.

Smeets: “Ik heb dit altijd al willen doen. De

wereld hiermee veranderen kunnen we niet.

Het percentage blinden in Congo blijft enorm

hoog, maar voor de mensen die geholpen

worden maakt het uiteraard wel een verschil.

Zo’n ervaring verandert trouwens ook jezelf.

In onze Westerse wereld staan we er zelden

bij stil, maar het is wel zo: je bent wie je bent

dankzij de kansen die je hier krijgt. Wat zou

dat ginder zijn? Door enkele weken in de

meest primitieve omstandigheden te leven

en te werken – omstandigheden die al bij al

nog luxueuzer zijn dan die van de plaatselijke

bevolking – kom je jezelf ook wel eens tegen.”

Op drie fronten actiefMaar wat houdt zo’n missie precies in? “We

werken er op drie fronten: operaties, raadple-

gingen en bijscholing van plaatselijke artsen

en verpleegkundigen,” vertelt dr. Smeets. “In

het veldhospitaal van de Broeders van Liefde

beschikken we over drie operatietafels in één

zaal. Met ons team van vier oogchirurgen wer-

ken we in een beurtrol: telkens drie halve da-

gen operaties en één halve dag raadpleging.”

220 cataractoperatiesHet Belgische team kan tijdens de missie re-

kenen op de vaste hulp van plaatselijke men-

sen voor bijvoorbeeld de sterilisatie van het

materiaal, twee omloopverpleegkundigen in

de operatiezaal, …. “Eén van die verpleegkun-

digen doet de ‘algemene’ anesthesies voor

onder meer kinderen onder de 15 jaar of te

pijnlijke ingrepen zoals volledig verwijderen

van een totaal verzweerde oogbol. Dit jaar

hebben we 220 cataractoperaties gedaan en

72 ‘kleine’ ingrepen en dit gelukkig zonder

één infectie. En met de hulp van de verpleger-

anesthesist hebben we verschillende blinde

kinderen kunnen opereren die nu terug zien.”

125 raadplegingen per dagNaast de oogchirurgen doen ook de twee

meegereisde oogartsen raadplegingen en

brilaanpassingen. “Tijdens de raadpleging

zien we iedere dag 100 nieuwe patiënten

en 25 patiënten waarbij we de dag ervoor

een ingreep hebben gedaan. We worden dan

bijgestaan door tolken. Ook in de ‘brillenboe-

tiek’ is er een tolk. Voor het eerst hadden we

dit jaar trouwens steeds een oogarts in de

brillenboetiek, waardoor de kwaliteit van de

brilaanpassingen verbeterd is. Ook nieuw is

dat we afspraken hebben gemaakt met een

groothandelaar geneesmiddelen waardoor de

verkoop van betaalbare glaucoomdruppels op

poten kan gezet worden.”

Voorinschrijvingen volzetDe komst van het Belgische team naar Nioki

wordt ruim op voorhand in de kerk aangekon-

digd. “Voor het eerst hebben we gewerkt met

voorinschrijvingen. Een maand vooraf zaten

de raadplegingen al vol. Heel wat mensen lo-

geren een maand in het dorp tot ze aan de

beurt zijn. Om te vermijden dat mensen da-

genlang in de warme zon op het domein van

de broeders zaten te wachten, hebben we dit

Oogoperaties in Congo, maar: “vrijwilligerswerk kan overal”

r. Bruno Smeets, oogarts in ons ziekenhuis, trok in november voor de vijfde keer als vrijwilliger naar Congo. Als lid van een team van Oph-thalmology World Wide (OWW) voerde hij er in Nioki gedurende twee weken oogoperaties en consultaties uit. “Het lijkt misschien spectaculair wat we doen, maar er zijn tal van mensen die zich als vrijwilliger inzetten. Kijk bij-voorbeeld maar naar de vele vrijwil-ligers die in ons ziekenhuis een hel-pende hand bieden.”

D

dr. Bruno Smeets, dr. Tim en dr. Charles

Het team van OWW in Nioki, met dr. Smeets (2de links vooraan)

Klaarmaken voor de operaties

25

janu

ari |

feb

ruar

i ‘1

4

jaar lijsten uitgehangen. Alleen mensen die

zich op de juiste dag aanboden werden op het

domein toegelaten. Dat was zeker een verbe-

tering.”

Kennis delenDe missie is meteen ook een prima gele-

genheid om plaatselijke zorgverleners bij te

scholen in oogziekten. “Zr. Silvie, een ver-

pleegkundige die elders in een ziekenhuis

oogverzorging verleent, kreeg vorig jaar een

spleetlamp van ons, maar die was al snel stuk.

We hebben haar nu uitgelegd wat ze moest

doen om deze te herstellen en ze heeft nog

wat bijkomende kennis kunnen opdoen. Ver-

der assisteerde dr. Tim Mayala ons. Hij was

vorig jaar nog huisarts, maar is nu – dankzij

de spleetlamp en het Kanskiboek dat we hem

vorig jaar gaven – beter geschoold in oogziek-

ten. Hij voerde nu onder onze supervisie al

heel goed raadplegingen uit. Daarnaast maak-

ten we ook kennis met dr. Charles van Kindu.

Hij is – als 40-jarige vader van vier kinderen

- pas afgestudeerd als oogarts met een heel-

kundige opleiding (in Uganda in het Engels!).

Een zeer bekwame en handige oogarts die

bijzonder blij was met de spleetlamp en met

wat we hem konden leren over de phacotech-

niek voor cataractoperaties. OWW gaat er mee

voor zorgen dat hij een operatiemicroscoop

krijgt. Het is de bedoeling dat dr. Charles als

professor aan de universiteit gaat werken.

Elke hoofdstad van elke Congolese provincie

krijgt een universiteit en in Kindu komt er een

opleiding tot arts. Er is dus echt wel een evo-

lutie gaande. Het is fijn om te zien dat er in

het domein van opthalmologie het hele jaar

door beter werk geleverd wordt dankzij de

kennis die we de plaatselijke zorgverleners

kunnen bijbrengen.”

Andere wereldDe missie naar Nioki is voor dr. Smeets telkens

terechtkomen in een totaal andere wereld.

“Zo lijkt het transport per vliegtuigje naar het

binnenland in het begin ronduit gevaarlijk.

En als de eerste keren de stroom uitvalt tij-

dens een operatie ben je toch wel even van

je stuk. Maar voor de mensen in Nioki is dat

niet meer dan ‘een klein probleempje’. In feite

is er voor hen maar één groot probleem: als

een familielid ernstig ziek wordt en de dokter

en het ziekenhuis mijlen ver verwijderd zijn.

We zien in Nioki soms mensen die samen met

een blind familielid wel 1000 kilometer met

boot, fiets en bromfiets tot aan ons veldhos-

pitaal gereisd hebben en die dan een maand

in het dorp logeren. Tegen het moment van

de operatie moeten ze soms geld lenen om

de (heel goedkope) operatie nog te kunnen

betalen. Gelukkig is de solidariteit tussen de

mensen heel groot. Zo zitten bijvoorbeeld

’s zondags tijdens de misviering duizenden

mensen samen te bidden en te zingen voor

de oogpatiënten. Hun geloof geeft hen heel

veel kracht. Een dankjewel de dag na een ge-

slaagde operatie hoor je bijna nooit, maar wel

aan het einde van de ingreep in het Lingala

(de lokale taal) een ‘que dieu vous bénisse’

recht vanuit het hart!”

Oude zonnebrillen

• 4 oogchirurgen, 2 niet-chirurgische oogartsen, 2 oogartsen in opleiding, 2 optiekers,

2 administratieve krachten en 2 verplegers; dat was het team van OWW dat in novem-

ber naar Nioki vertrok.

• 1312 Congolese patiënten kwamen tijdens de missie in Nioki op consultatie.

• Hetteamvoerde292 ingrepen uit, waaronder 220 cataractoperaties.

• Bijna500 brillen werden uitgedeeld.

• 2 Congolese artsen en een verpleegkundige kregen bijscholing door intensief met het

team van OWW samen te werken. Zij nemen de opgedane kennis mee naar hun streek en

kunnen daar zo zorgen voor een betere diagnose en behandeling.

• In2013deedOWW3 missies in Congo. Naast Nioki trok er een team naar Mbuji-Mayi om

dr. Richard Hardy bij te staan in zware operatieprogramma’s en gingen 9 OWW-vrijwilligers

op missie naar Basankusu in het Congolese regenwoud.

• OWWverscheepteditjaar11 ton aan materiaal. Dit was meer dan andere jaren, omdat

het voor Basankusu de eerste missie was en al het vast materiaal zoals een operatiemicro-

scoop mee moest. De vzw werkt hiervoor samen met firma’s, oogartsen, ziekenhuizen …

enkele cijfers

De dag na de ingreep worden de oogverbanden verwijderd

Heb je nog oude zonnebrillen liggen (zonder sterkte) of oude

brillen met ‘enkel-zicht’ (dus geen multifocale of progressieve

glazen), dan mag je deze steeds bezorgen aan dr. Smeets. Dat kan

via de oogkliniek op campus Salvator. Zo kan je ook een bijdrage

leveren voor de mensen in Nioki.