HET KLEINSTE

BLAD VAN

NEDERLAND

Thema:

(On)verantwoord

ondernemenWE GAAN GEWOON DOOR MET JAARGANG 5

IN DIT NUMMER

Dilemma’s en goede bedoelingen

VOORWOORDVAN RIJNCONSULTINHOUD

DEqUOTE

2 3

Duurzaamheid. Soms hoor je een begrip zo

vaak, dat je eigenlijk niet meer weet wat

het nu eigenlijk betekent. Je hoort mensen

zeggen: ‘Daar moeten we iets mee!’. Maar

wat gebeurt er dan eigenlijk? Vaak niet eens

zoveel, want waar moet je eigenlijk beginnen?

Zoek het woord duurzaam op in de Van Dale

– altijd een prettig startpunt om na te gaan

wat je eigenlijk zegt – en vind synoniemen als

‘lang aanhoudend’, ‘weinig vergankelijk’ en

‘bestemd om te duren’. Tsja.

Moeten we het hier tijdens de vijfde jaargang

van HKBVN eigenlijk wel over hebben? Wordt

er niet genoeg gezegd en geschreven over dit

onderwerp? Is het niet een kwestie van niet

praten, maar gewoon doen?! En bovendien:

alsof dit Kleinste Blad Van Nederland zoveel

duurzaam effect heeft.

Nu, daar kun je je in vergissen. We merken op

de langere termijn wel degelijk de effecten. Zo

hebben we ontdekt dat we goede adviseurs in

huis hebben, die door HKBVN bij ons wilden

werken. Die adviseurs helpen onze klanten

nu bij de strategie en implementatie van

duurzaam ondernemen in organisaties: hoe

vertaal je dat begrip in concrete producten en

diensten; hoe maak je het levend binnen je

eigen organisatie, etc. Zo zie je maar, het zijn

soms de kleine dingen die het doen.

Pieter Rop

A D V I S E U R

3 VOORWOORD

4 MAATSCHAppELIJK ONDERNEMEN?

4 24 UUR VERANTWOORDELIJK...

14 VITRINE

16 CASES VAN RIJNCONSULT

‘Green?Dollars are green!’Anoniem

54

07 00

24 uur per dag

verantwoordbezig:

09 00

WIE GOED DOET, GOED ONTMOET. MAAR DAT

LOOpT OOK WEL EENS fOUT; zIE DE INMIDDELS

KLASSIEKE CASE VAN DE BRENT SpAR.

DE BRENT SpAR WAS EEN DRIJVEND LAADSTATION

VOOR OLIETANKERS VAN SHELL, DAT IN 1995

BUITEN GEBRUIK WERD GESTELD.

MAATSCHAppELIJK ONDERNEMEN? RISKy BUSINESS!

Uit eigen onderzoek van Shell bleek het afzin-

ken van het laadstation in diepzeewater niet

alleen de goedkoopste oplossing, maar ook de

milieuvriendelijkste. Het alternatief, slopen,

zou veel mensen blootstellen aan giftige stof-

fen. De Britse overheid verleende daarom een

vergunning voor het afzinken.

Dat was tegen de zin van milieuorganisatie

Greenpeace, die stelde dat de Brent Spar niet

100 ton olieresten bevatte – zoals Shell be-

weerde – maar 5.000 ton. Greenpeace bezette

het laadstation en riep op tot een boycot van

Shell-tankstations. Een oproep die vooral in

Duitsland veel gehoor kreeg. Onder druk van

de publieke opinie en de boycot besloot Shell

de Brent Star toch te laten slopen. Pas toen

bleek uit onafhankelijk onderzoek dat het

inderdaad ging om 100 ton olieresten. Zoals

Shell had gezegd.

Korter douchen of minder

zeep?

It’s not easy being green

Met de auto

of met de trein?

BRENT SpAR

76

11 00 13 00

OOK ONTWIKKELINGSpROJECTEN KUNNEN

VERKEERD UITpAKKEN. NEEM GUyANA.

TOEN IN DE JAREN zESTIG EEN WEG WERD

AANGELEGD TUSSEN DE DORpEN KUMAKA EN

KWEBANNE zAGEN ONTWIKKELINGSWERKERS DAT

ALS EEN UITGELEzEN KANS OM DE pLAATSELIJKE

BEVOLKING Op TE STUWEN IN DE VAART DER

VOLKEREN.

De indianen daar leefden geïsoleerd. Om in

hun levensonderhoud te voorzien verbouw-

den ze op kleine stukjes grond een veelheid

aan gewassen, gericht op zelfvoorziening.

Dat kan anders, vond men. Er kwam een

ambitieus project om op grote percelen langs

de weg exportgewassen te telen. Voortva-

rend organiseerde men Engelse en Canadese

ontwikkelingsgelden, VN-voedselhulp en

voorlichtingsbijeenkomsten.

Inderdaad waren er indianen die zich lieten

overhalen op percelen langs de weg pinda’s,

koffie en erwten te gaan verbouwen, maar

het project was geen succes. Zo namen niet

de plaatselijke Carib- en Warao-indianen deel,

maar Arawaks van elders. De traditionele

gewassen boden relatief veel voedselzeker-

heid, omdat er altijd wel gewassen waren die

het goed deden. De monoculturen bleken veel

gevoeliger voor misoogsten, aanvreten door

dieren en schommelingen in de markt. Ook

lukte het de boeren niet goede prijzen te be-

dingen bij de Indiase en Creoolse Guyanezen,

die de handel beheersten. Als de Utrechtse

antropologe Wieteke van Breugel 40 jaar later

naar Kumaka afreist, blijkt het project een

stille dood gestorven

Waar doe je je inkopen?Wat koop

je?

Met de trap

of met delift?

Elektro-nisch factu-reren scheelt 36.000 ton

CO2

Heb je een ‘niet-niet’-

sticker op je brieven-

bus?

GUyANA

98

17 00 19 00

BOODSCHAppEN

In Nederland worden per jaar bijna 30 miljoen

plastic tassen die gebuikt worden om de bood-

schappen in te vervoeren weggegooid. Plastic

vergaat zeer langzaam, was zeer belastend is

voor het milieu. Een in 2008 begraven plastic

tas, zal in 3008 nog altijd een plastic tas zijn.

Papieren tassen dan maar? Om tien miljard

papieren boodsch

You don’t have to worry about ski clothing or equipment either.

Ski Dubai has thought of it all and offers guests the use of winter

clothing, ski and snowboard equipment. Your skis will carry you

down the slope, and our quad-chairlift and tow lift will promptly

carry you back to the top for another run. You will enjoy our themed

restaurants; St Moritz café at the entrance to Ski Dubai, and Avalanche

café at mid-station, with views of the slope.

Or practice your turns on the gentle beginner slopes. skiers and snowboarders of all

skill levels will enjoy these various slopes and snowboarders can also practice their stunts

in the freestyle zone. kids and parents alike will have fun in the huge interactive snow

park, which at 3000 square meters is the largest indoor snow park in the world.

Ski Dubai has 5 runs that vary in difficulty, height and gradient,

the longest run being 400 meters with a fall of

over 60 meters.TEST yOUR SKILLS ON THE WORLD’S

fIRST INDOOR BLACK RUN

About Ski Dubai 2

Experience it all 4

Stay tuned 8

an unforgettable

snow experience

Our exclusive

retail shop,

snow pro, has

expert staff to

advise you on

your equip-

ment needs

and our team of

professional snow

school instruc-

tors will guide you

through

the simple, fun process

of learning to ski or

snowboard.

1110

18 00 20 00

OM DE CO2-UITSTOOT TERUG TE DRINGEN WILLEN

DE EU-LEIDERS DAT VANAf 2020 20 pROCENT

VAN HET BENzINEGEBRUIK GEDEKT WORDT DOOR

BIOBRANDSTOffEN. MAAR INMIDDELS IS ER

fLINKE DISCUSSIE ONTSTAAN OVER DIT pLAN.

Zo is het de vraag of biobrandstoffen zoveel

milieuwinst opleveren. Als je bij de productie

van gewassen voor biobrandstoffen ook de

CO2 meetelt die vrijkomt bij het vervoer en de

productie van de benodigde kunstmest, dan

blijkt de milieuwinst helemaal niet zo groot.

Verder gaat het telen van biobrandstofgewas-

sen ook ten koste van de voedselproductie.

Omdat voedselgewassen gebruikt worden

voor brandstof, of omdat boeren overschake-

len op niet-voedselgewassen. Shell-topman

Van der Veer rekende eens voor dat voor

het aftanken van een SUV met ethanol een

hoeveelheid maïs nodig is waarmee een mens

zich een jaar kan voeden. Ook de huidige

hoge voedselprijzen zijn waarschijnlijk deels

te verklaren uit de vergrote vraag naar bio-

brandstof.

Meer perspectief bieden de ‘tweede-genera-

tiebrandstoffen’: groenresten zoals stro, maïs-

stengels of oud papier. Maar ook daar zitten

haken en ogen aan. Het ministerie van VROM

subsidieert momenteel energiecentrales om

papierpulp te gebruiken voor de energiepro-

ductie. Maar ook de papierindustrie gebruikt

pulp als grondstof. Door de subsidie verdwijnt

deze grondstof echter grotendeels naar de

energiecentrales, waardoor papierfabrikan-

ten genoodzaakt zijn meer ‘nieuw hout’ te

gebruiken.

Af en toe heet wassen is beter voor de machine

Was opmaximaal

40°

Gewonepeertjes ofspaarlampen

in huis?

BIOBRANDSTOffEN

1312

22 00 00 00

ONDERNEMERS DIE zICH INzETTEN VOOR MAATSCHAp-

pELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (MVO) zIJN

GELUKKIGER DAN HUN COLLEGA’S DIE DAT NIET DOEN,

zO BLIJKT UIT ONDERzOEK VAN DE BRABANTS-zEEUWSE

WERKGEVERSVERENIGING EN VNO-NCW UIT 2006. HOE

HET OORzAKELIJKE VERBAND pRECIES LIGT, IS NIET HE-

LEMAAL DUIDELIJK. WORDEN ONDERNEMERS GELUKKIG

OMDAT zE MAATSCHAppELIJK ONDERNEMEN Of GAAN zE

MAATSCHAppELIJK ONDERNEMEN OMDAT zE LEKKER IN

HUN VEL zITTEN?

Wel blijkt uit het onderzoek onder 500 onder-

nemers dat geloof inspireert tot maatschap-

pelijk ondernemen op het gebied van milieu,

maatschappij, goede doelen, respectvolle om-

gang met eigen personeel. Katholieke onder-

nemers en ondernemers zonder levensover-

tuiging gaat het vooral om mogelijke winst.

Protestantse ondernemers doen vooral aan

mvo uit ethische en morele overwegingen.

Ondernemers die ook zelf vrijwillig bijdragen

aan het oplossen van maatschappelijke pro-

blemen, doen het meest aan maatschappelijk

verantwoord ondernemen.

Zet de thermostaat een graadje of wat lager

In 2012moet de CO2 uitstoot p/km op 130 gr

liggen

Zolderen muren isoleren.

Maar waar-mee?

MVO-ONDERNEMERSzIJN GLUKKIGER

HOE GELUKKIGBENT U?

14 15

HKBVN verschijnt wanneer het uitkomt.

Uit deze uitgave mag eigenlijk alles worden

gekopieerd en/of verveelvoudigd.

Sterker nog, dat zouden we erg leuk vinden.

Wilt u ons dat, via onderstaand adres, wel

laten weten?

WILT U DAT HKBVN OOK NAAR IEMAND

ANDERS WORDT GESTUURD?

Kijk dan op www.rijnconsult.nl

of bel 030 29 84 250

RIJNCONSULT

T.a.v. redactie HKBVN

Postbus 233

3990 GA Houten

030 29 84 250

COLOfON

eindredactie: de medewerkers van Rijnconsult

tekst: Bas Barkman en Peter Boorsma

concept, realisatie ontwerp: 124 Design, Amster-

dam

druk: Bakker Baarn

fILM

Beperkt houdbaar.

De documentaire van

Sunny Bergman over de cosmetische industrie

en de houdbaarheid van het uiterlijk deed

behoorlijk wat stof opwaaien. De film (en de

vervolgfilm) kun je nog zien op www.beperkt-

houdbaar.info.

Tegenlicht: Afval is voedsel.

De ontwerper William McDonough en de

chemicus Michael Braungart beargumenteren

dat bij het ontwerp van alles, van kleding tot

gebouwen, alvast bedacht moet worden hoe

het eventuele afval als nuttig product kan

worden gebruikt. Is dit ‘cradle to cradle’-prin-

cipe utopisch of realistisch?

Rob van Hattum, 2006 (51 min).

www.hollanddoc.nl/dossiers/34436996/

TIJDSCHRIfT

P+ wil het multimedium voor de praktijk van

maatschappelijk verantwoord ondernemen

(mvo) zijn: tijdschrift, website, e-zine, movies,

congressen en seminars. www.p-plus.nl

BOEK

Cradle to Cradle – afval = voedsel.

Voor iedereen die wil werken aan een duurzame

wereld: het boek ‘Cradle To Cradle – Remaking

the Way We Make Things’ van Michael Braungart

en William McDonough is in het Nederlands

verkrijgbaar via www.duurzaamheid.nl/c2c

De winst zit in de opbrengst.

Door Henk Folkerts en René Weijers.

Uitgever: Van Gorcum 2004

Dit boek biedt een vernieuwende kijk op

ondernemen: het perspectief van duurzaam

ondernemen tegen de achtergrond van een

opkomende duurzame economie. Het raakt

de snaar van nieuwe zingeving in onderne-

merschap en gaat in op de integratie van

economische vitaliteit, talentontwikkeling en

maatschappelijk respect.

Groen leven voor dummies.

‘De allesomvattende gids voor iedereen die

hart heeft voor onze planeet.’ www.dummies.nl

WEBSITE

Verantwoorde cadeaus. Helemaal hot voor

mensen die al alles hebben. Kijk eens op

www.verantwoordconsumeren.startplezier.nl en

zie wat er al bedacht is, o.a. www.adopteer-

eenappelboom.nl, waar je ook een kip kunt

adopteren.

Weblog over maatschappelijk verantwoord

ondernemen. www.goodblog.nl

Netwerk op internet over duurzaamheid en

duurzame ontwikkeling. www.insnet.org

Wat gemeenten in Nederland zoal doen.

www.duurzamegemeente.nl

GreenWish stimuleert en ondersteunt het

waarmaken van duurzame idealen. Voor men-

sen die zelf een initiatief in de wereld willen

zetten, mensen die initiatieven willen helpen

ontwikkelen en voor diegenen die vanuit hun

werk met burgerinitiatieven bezig zijn.

www.greenwish.nl

OneWorld is actief in het bevorderen van

(draagvlak voor) internationale samen werking

door nieuwe media en ICT-toepassingen,

vanuit een onafhankelijke en maatschappelijk

betrokken positie. www.oneworld.nl

De hier genoemde artikelen zijn veelal te vinden op

onze website.

16

Het Kleinste Blad Van Nederland is een

uitgave van Rijnconsult. Het behandelt per

keer een thema dat ons aan het hart gaat, is

opgevallen of dat wij anderszins belangrijk

vinden. We geven (denk)richtingen aan,

maar streven geen volledigheid na.

HKBVN is vooral bedoeld om te inspireren.

Achter in HKBVN vindt u over het gekozen

onderwerp wel een lijst van artikelen,

adressen, websites en wat dies meer zij,

waarmee u zelf gemakkelijk meer

informatie kunt vinden.

KIJK OOK Op ONzE WEBSITE

www.rijnconsult.nl

RIJNCONSULT

organisatieadvies, tijdelijk management,

mensontwikkeling.

Bedrijven worden zich bewuster

van hun rol binnen en hun effect

op de samenleving. Ze kijken hoe

zij op hún manier kunnen bijdragen aan het verduur-

zamen van de samenleving. De kunst is om duur-

zaam ondernemen daadwerkelijk het uitgangspunt

van strategie en bedrijfsvoering te maken. Daarbij

helpt een zakelijke benadering.

Het moet duidelijk worden dat duurzaam ondernemen

positief bijdraagt aan de strategie van een onderne-

ming. Dit kan door inhoudelijk invulling te geven aan

zogenaamde bouwstenen. De bouwstenen ontstaan

door de beantwoording van vragen als:

• Hoever is de bewustwording binnen het bedrijf?

• Waar staat het bedrijf nu?

• Wat zijn relevante stakeholders, wat is hun behoefte

en waar staan zij?

• Wat zijn de belangrijkste culturele kenmerken van

het bedrijf?

• Wat is de positie binnen de keten?

• Hoe wordt omgegaan met transparantie en verant-

woording?

Op deze manier ontwikkel je een op het bedrijf afge-

stemde invulling.

Wilt u ook handvatten aangereikt krijgen om zo’n

proces te doorlopen? Bel Rijnconsult.

CASES VAN RIJNCONSULT