ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry...

28
Een uitgave van de stichting arbeidsmarkt en opleiding in de Metalektro OKTOBER 2017 ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT- GEVOLGEN SMART INDUSTRY

Transcript of ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry...

Page 1: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

Een uitgave van de stichting arbeidsmarkt en opleiding in de Metalektro

OKTOBER 2017

ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT­GEVOLGEN SMART INDUSTRY

Page 2: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

2

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTROOKTOBER 2017

In deze Arbeidsmarktmonitor worden de voornaamste arbeidsmarktontwikkelingen weergegeven waarmee bedrijven in de Metalektro in de eerste helft van 2017 te maken hadden.

Nieuw aan deze uitgave is dat de uitkomsten korter en bondiger zijn weergegeven, met behoud van de informatiewaarde. Het formaat van het magazine is aangepast aan deze nieuwe opzet. Deze Arbeidsmarktmonitor is in opdracht van A+O samengesteld door het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA)

van de Universiteit Maastricht.

INHOUDInleiding 2

Bijzonder sterke werkgelegenheidsontwikkeling eerste helft 2017 3

Uitvoerende technici moeilijk te werven 7

Vervangingsproblemen rond pensioenuitstroom 14

Inzoomen op Smart Industry 20

Colofon 27

Page 3: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

3

WERKGELEGENHEIDSONTWIKKELING

BIJZONDER STERKE WERK GELEGEN HEIDS ­ONTWIK KELING EERSTE HELFT 2017De werkgelegenheid in de Metalektro ontwikkelde zich in de eerste helft van 2017 bijzonder positief, met name vanwege de resultaten in het tweede kwartaal.Deze buitengewoon sterke resultaten worden gestaafd door cijfers van het CBS. Zo groeide de omzet binnen de Metalektro in de eerste twee kwartalen van 2017 met 9,8 procent respectievelijk 11,7 procent ten opzichte van diezelfde kwartalen een jaar eerder (al zijn de onderlinge verschillen tussen de verschillende deelsectoren groot).*

* https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2017/34/kwartaalmonitor-industrie-tweede-kwartaal-2017

Page 4: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

4

WERKGELEGENHEIDSBAROMETERBron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2009-2017

FIGUUR 1

WERKGELEGENHEIDSGROEI IN BIJNA ALLE PROVINCIESIn lijn met de werkgelegenheidsbarometer, tonen ook de analyses op gegevens van pensioenfonds PME dat de werkgelegenheid in het eerste halfjaar van 2017 sterk is gegroeid (figuur 2). Het aantal werkzame personen dat onder het pensioenfonds van de Metalektro valt groeide met 1,9 procent.

50%

40%

30%

20%

10%

0

-10%

-20%

-30%

-40%

-50%

MA

AR

T 20

09

MEI

20

09

JULI

20

09

SEPT

EMB

ER 2

00

9

NO

VEM

BER

20

09

JAN

UA

RI 2

010

MA

AR

T 20

10

MEI

20

10

JULI

20

10

SEPT

EMB

ER 2

010

NO

VEM

BER

20

10

JAN

UA

RI 2

011

MA

AR

T 20

11

MEI

20

11

JULI

20

11

SEPT

EMB

ER 2

011

NO

VEM

BER

20

11

JAN

UA

RI 2

012

MEI

20

12

JULI

20

12

OK

TOB

ER 2

012

JAN

UA

RI 2

013

AP

RIL

20

13

JULI

20

13

OK

TOB

ER 2

013

JAN

UA

RI 2

014

AP

RIL

20

14

JULI

20

14

OK

TOB

ER 2

014

JAN

UA

RI 2

015

AP

RIL

20

15

JULI

20

15

OK

TOB

ER 2

015

JAN

UA

RI 2

016

AP

RIL

20

16

JULI

20

16

OK

TOB

ER 2

016

JAN

UA

RI 2

017

AP

RIL

20

17

JULI

20

17

MA

AR

T 20

09

MEI

20

09

JULI

20

09

SEPT

EMB

ER 2

00

9

NO

VEM

BER

20

09

JAN

UA

RI 2

010

MA

AR

T 20

10

MEI

20

10

JULI

20

10

SEPT

EMB

ER 2

010

NO

VEM

BER

20

10

JAN

UA

RI 2

011

MA

AR

T 20

11

MEI

20

11

JULI

20

11

SEPT

EMB

ER 2

011

NO

VEM

BER

20

11

JAN

UA

RI 2

012

MEI

20

12

JULI

20

12

OK

TOB

ER 2

012

JAN

UA

RI 2

013

AP

RIL

20

13

JULI

20

13

OK

TOB

ER 2

013

JAN

UA

RI 2

014

AP

RIL

20

14

JULI

20

14

OK

TOB

ER 2

014

JAN

UA

RI 2

015

AP

RIL

20

15

JULI

20

15

OK

TOB

ER 2

015

JAN

UA

RI 2

016

AP

RIL

20

16

JULI

20

16

OK

TOB

ER 2

016

JAN

UA

RI 2

017

AP

RIL

20

17

JULI

20

17

REALISATIE AFGELOPEN 3 MAANDEN VERWACHTING KOMENDE 3 MAANDEN

Page 5: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

WERKGELEGENHEIDSONTWIKKELING

5

NETTO-INSTROOM NAAR PROVINCIE2

Bron: PME, bewerking ROA+0,7%

-0,9%

+2,1%

+2,8%

+2,3%

+2,7%+0,6%

-0,2%

+2,2%+3,0%

1,5%

+1,5%

FIGUUR 2

AANTAL PARTTIME WERKENDEN IN DE METALEKTRO VRIJ STABIELMomenteel werkt 10 procent van alle werknemers in de Metalektro in deeltijd. Het percentage deeltijders ligt daar­mee een fractie hoger dan in 2016 toen het 9,8 procent betrof. Het percentage mannen dat in deeltijd werkt is 4,5 procent, het percentage onder vrouwen ligt op 46,2 procent. Voor de mannen betekent dit een lichte stijging, onder vrouwen is het percentage vrijwel gelijk gebleven.

2 Gebaseerd op de woonplaats van de werknemers

Page 6: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

6

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

KORT EN KRACHTIG

Werkgelegenheidsbarometer toont bijzonder positieve ontwikkeling.

Data van CBS en PME bevestigen de bijzonder positieve werkgelegenheids­ontwikkeling.

Percentage werknemers in deeltijd stabiel.

Page 7: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

7

UITVOERENDE TECHNICI MOEILIJK TE WERVENTen opzichte van januari 2017 is het aandeel bedrijven met vacatures voor uitvoerende technici sterk toegenomen. Het aandeel bedrijven dat momenteel wervingsproblemen ondervindt is ook flink gestegen; van een kwart naar ruim een derde. Hierdoor worden levertijden langer en moet meer werk worden uitbesteed. Dat leidt tot stijgende kosten. Toegenomen werkdruk blijft echter het belangrijkste gevolg van wervingsproblemen [figuur 7].

WERVINGSPROBLEMEN

Page 8: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

88

TOEGENOMEN PROBLEMEN BIJ WERVINGDe voortdurend aantrekkende werkgelegenheid in de sector vertaalt zich in juli 2017 voor het eerst sinds 2012 in een noemenswaardige toename van de vacatureduur en wervingsproblemen (figuur 5).

PERCENTAGE BEDRIJVEN MET VACATURES NAAR FUNCTIECATEGORIE (% BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 20016-2017

FIGUUR 3

UITVOERENDE TECHNISCHE

FUNCTIES

TECHNISCH OPGELEIDE VERKOPERS

LEIDINGGEVENDE TECHNISHE FUNCTIES

ONDERSTEUNENDE TECHNISCHE

FUNCTIES

ENGINEERING EN

R&D FUNCTIES

LEIDINGGEVENDE NIET- TECHNISCHE

FUNCTIES

ONDERSTEUNENDE NIET-TECHNISCHE

FUNCTIES

10%

20%

30%

40%

50%

JULI 2016

JANUARI 2017

JULI 2017 0%

Page 9: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

9

WERVINGSPROBLEMEN

DUUR OPENSTAANDE TECHNISCHE VACATURES (% BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2016-2017

FIGUUR 4

De twee belangrijkste oorzaken van de wervings problemen zijn met afstand ‘te weinig sollicitanten’ en ‘sollicitanten hebben niet de juiste competenties’ (figuur 6); Beide oorzaken worden door ongeveer de helft van de bedrijven aangedragen als een verklaring van de problemen.

12> MAANDEN

1% 3%2%

6 T/M 12 MAANDEN

3% 10%8%

<3 MAANDEN

3 T/M 5 MAANDEN

71% 63%74%

23% 22%15%

JULI 2016 JANUARI 2017 JULI 2017

Page 10: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

10

2007

2008

2017

201620

15

2014

2013

2012

2011

2010

2009

PERCENTAGE BEDRIJVEN MET PROBLEMEN BIJ HET AANTREKKEN VAN TECHNICI (% BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2007-2017

FIGUUR 5

50%

40%

30%

20%

10%

VEEL PROBLEMEN ERG VEEL PROBLEMEN

Page 11: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

11

WERVINGSPROBLEMEN

BELANGRIJKSTE OORZAKEN VAN DE WERVINGSPROBLEMEN VOOR TECHNICI (% BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2013-2017

FIGUUR 6

TE WEINIG AANBOD VANUIT OPLEIDINGEN

TE WEINIG SOLLICITANTEN

SOLLICITANTEN HEBBEN

ONVOLDOENDE WERKERVARING

SOLLICITANTEN HEBBEN NIET

DE JUISTE COMPETENTIES

TE WEINIG AANBOD VAN MENSEN MET INTERESSE

IN EEN TECHNISCH BEROEP

22%

38% 37%

60%

21%20%

37%33%

61%

17%

12%

35%

40%

63%

15%

21%

41%

32%

67%

15%15%

51%

27%

50%

26%

TE HOGE SALARISEISEN VAN

SOLLICITANTEN

TE HOGE ANDERE EISEN (DEELTIJD,

FLEXIBEL WERKEN) VAN SOLLICITANTEN

CONCURRENTIE VAN ANDERE BEDRIJVEN

BINNEN DE METALEKTRO

CONCURRENTIE VAN ANDERE BEDRIJVEN

BUITEN DE METALEKTRO

13%

4% 3% 5%

20%

1%

6%9%10%

5%8%

5%

16%

3%

10%

3%

15%

5%

14%

7%

2013

2014

2015

2016

2017

Page 12: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

12

2016 2017

DIRECT MERKBARE GEVOLGEN VAN WERVINGSPROBLEMEN (% BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2016-2017

FIGUUR 7

Figuur 7 toont dat de wervingsproblemen vooral leiden tot een toegenomen werkdruk. Een ander veelgenoemd gevolg van wervingsproblemen is het blijven liggen van werk en/of het missen van deadlines. Twee andere problemen springen eruit vanwege de enorme toename in het aantal meldingen: het aantal bedrijven dat aangeeft dat levertijden langer worden is bijna verdubbeld (van 30% naar 56%), het aantal meldingen van hogere kosten doordat werk moet worden uitbesteed is zelfs meer dan verdubbeld (van 18% naar 40%).

57%56%

WERK BLIJFT LIGGEN / DEADLINES WORDEN GEMIST

LEVERTIJDEN WORDEN LANGER

56%

30%

HOGERE KOSTEN DOORDAT WERK MOET WORDEN

UITBESTEED

40%

18%

TOEGENOMENWERKDRUK

86%82%

HOGERE WERVINGS- OF

OPLEIDINGSKOSTEN

22%22%

VERMINDERING VAN DE KWALITEIT VAN DE

PRODUCTIE

19%19%

VERLIES AAN ORDERS

5%9%

MINDER MOGELIJKHEDEN

TE INNOVEREN

15%15%14%

SLECHTERE CONCURRENTIEPOSITIE

14%11%

Page 13: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

13

WERVINGSPROBLEMEN

KORT EN KRACHTIG

Toename in aandeel bedrijven met vacatures voor uitvoerende technici.

Aandeel metalektro bedrijven dat wervingsproblemen ervaart neemt toe.

Actuele vacatures staan langer open.

Veel meer bedrijven maken melding van toenemende levertijden en hogere kosten doordat werk moet worden uit besteed.

Page 14: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

14

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

VERVANGINGS­PROBLEMEN ROND PENSIOEN UITSTROOM Verwachte vervangingsproblemen rond pensioen­uitstroom nemen toe, maar onderschatting van de verwachte uitstroom blijft bestaan.

Page 15: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

15

VERVANGINGSPROBLEMEN

LEEFTIJD

FIGUUR 8

LEEFTIJDSPIRAMIDE METALEKTRO, NAAR GESLACHTBron: CBS, enquête beroeps bevolking, 2016; PME, 2017; bewerking door ROA

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

20

00 11 22 33 44

WERKENDE VROUWEN METALEKTRO

WERKENDE VROUWEN NEDERLAND

WERKENDE MANNEN METALEKTRO

WERKENDE MANNEN NEDERLAND

De Metalektro is nog altijd sterker vergrijsd dan de gemiddeld Nederlandse beroepsbevolking (zie figuur 8). De leeftijdspiramide toont dat de 40­60 jarigen sterk oververtegenwoordigd zijn en de groep 20­40 jarigen een stuk kleiner is. Zonder nieuwe instroom van arbeidskrach­ten of sterke productiviteitsstijgingen (bijvoorbeeld door toepassing van Smart Industry technologieën) lijkt de huidige groep 20­40 jarigen niet groot genoeg om op de lange termijn de uitstroom van de 40­60 jarigen op te vangen.

Daarbij lijken de metalektrobedrijven de verwachte pensioenuitstroom voor de komende 5 jaar nog altijd te onderschatten. De bedrijven verwachten een pensioenuit­stroom van 4% voor uitvoerende technici en 0,5 ­ 2% voor de andere functiecategorieën. Op basis van gegevens van pensioenfonds PME wordt echter verwacht dat momen­teel 6,4 procent van de mannelijke werknemers en 3,4 procent van de vrouwelijke werknemers in de komende vijf jaar de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.

Page 16: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

16

FIGUUR 9

VERWACHTE VERVANGINGSPROBLEMEN ALS GEVOLG VAN PENSIONERINGEN (% BEDRIJVEN) Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2007-2017

Ondanks dat bedrijven niet verwachten dat er meer werk­nemers met pensioen zullen gaan, voorzien zij wel een toename in problemen bij het vervangen van personeel dat met pensioen gaat (zie figuur 9). Dit is een teken dat de arbeidsmarkt verkrapt: het is moeilijker voor bedrijven om nieuw personeel aan te trekken, wat ook de verwachte vervanging van uittredend personeel bemoeilijkt.

LEIDINGGEVENDE TECHNISCHE FUNCTIES

ONDERSTEUNENDE TECHNISCHE FUNCTIES

UITVOERENDE TECHNISCHE FUNCTIES

TECHNISCH OPGELEIDE VERKOPERS

ENGINEERING EN R&D FUNCTIES

Page 17: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

17

VERVANGINGSPROBLEMEN

Aandacht voor (fysieke) belasting (bijv. tiltraining, fysieke belasting, RSI en preventie) (60%)

LICHTE TOENAME IN AANDACHT VOOR DUURZAME INZETBAARHEIDDe meeste active­ageing instrumenten worden in 2017 bij meer bedrijven ingezet dan in 2016. De vijf belangrijkste instrumenten zijn te vinden in tabel 1. Nieuw in de top 5 is het deeltijdpensioen; in 2017 door bijna twee keer zoveel bedrijven genoemd dan in 2016 (van 19% naar 36%). Navraag bij een aantal metalektrobedrijven leert dat verhoging van de pensioenleeftijd in combinatie met het afschaffen van formele vroegpensioenregelingen, de opkomst van het deeltijdpensioen verklaart.

TABEL 1

TOP 5 ACTIVE-AGING INSTRUMENTEN OM DUURZAME INZETBAARHEID TE BEVORDERENBron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2016-2017

2016 2017

1 1

5 5

Toepassen van hulpmiddelen om fysieke problemen te voorkomen/verhelpen (62%)

Rekening houden met leef-tijdsopbouw binnen bedrijf bij werving nieuw personeel (56%)

Aandacht voor (fysieke) belasting (bijv. tiltraining, fysieke belasting, RSI en preventie) (56%)

Toepassen van hulpmiddelen om fysieke problemen te voorkomen/verhelpen (56%)

Multi/breed inzetbaar maken van medewerkers (56%)

Multi/breed inzetbaar maken van medewerkers (55%)

Rekening houden met leef-tijdsopbouw binnen bedrijf bij werving nieuw personeel (49%)

Voorlichting over gezonde leefstijl (34%)

Deeltijdpensioen (36%)

2 2

3 3

4 4

Page 18: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

18

FIGUUR 10

BELEMMERINGEN BIJ HET DUURZAAM INZETBAAR HOUDEN VAN WERKNEMERS (% BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2016-2017

Onvol

doen

de g

esch

ikte

funct

ies

besc

hikba

ar vo

or fu

nctie

vera

nderin

g

Vrijs

telli

ng van

bes

last

ende

arb

eid

onvo

ldoe

nde m

ogel

ijk

Onvol

doen

de ve

rmog

en om

nie

uwe k

ennis

en on

twik

kelin

gen b

ij te h

oude

n

Taak

inhou

d is

onvo

ldoe

nde

aan te

pas

sen

Onvol

doen

de ve

rmog

en vo

or

omsc

holin

g naa

r ande

re fu

nctie

Onvol

doen

de m

otiv

atie

/bet

rokk

endh

eid

Vere

iste

vakk

enis

en va

ardi

ghed

en

onvo

ldoe

nde a

anwez

ig

Arbei

dstij

den zi

jn on

vold

oende

aan te

pas

sen

Vere

iste

aan

pass

inge

n aan

de w

erkp

lek/

werko

mge

ving t

echnis

ch n

iet h

aalb

aar

Onvol

doen

de a

anda

cht v

oor d

uurz

ame

inze

tbaa

rhei

d on

der l

eidi

nggev

ende

n

Onvol

doen

de w

erkv

erm

ogen

in re

latie

tot d

e

psyc

hisch

e (ge

este

lijke

) eis

en va

n het

wer

k

Onvol

doen

de m

ogel

ijkhed

en vo

or

ople

idin

g en

ontw

ikke

ling

Vere

iste

aan

pass

inge

n aan

de w

erkp

lek/

werko

mge

ving

financi

eel n

iet h

aalb

aar

Onvol

doen

de g

esch

ikte

HR-in

stru

men

ten

Onvol

doen

de w

erkv

erm

ogen

in re

latie

tot

de lic

hamel

ijke e

isen

van h

et w

erk

Geen b

elem

mer

inge

n

2016

2017

40%

30%

20%

10%

0%

Page 19: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

VERVANGINGSPROBLEMEN

19

KORT EN KRACHTIG

Metalektrobedrijven onderschatten percentage mede werkers dat de komende vijf jaar met pensioen gaat.

Verwachte vervangings problemen nemen duidelijk toe.

‘Toepassen van hulpmid delen om fysieke problemen te voorkomen/ verhelpen’ meest ingezette active­ aging instrument.

‘Onvoldoende beschikbaarheid van geschikte functies voor functie­veranderingen’ meest genoemde belemmering bij duurzame inzetbaarheid.

Page 20: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

20

INZOOMEN OP SMART INDUSTRYVan de 131 bedrijven die deelnamen aan dit vragenblok van de Arbeidsmarktmonitor Metalektro, geeft 30 procent aan gebruik te maken van één of meerdere Smart Industry productietechnologieën. 53 procent antwoordt dat ze hier (nog) geen gebruik van maken. Voor de overige respondenten is het niet duidelijk of in hun bedrijf gebruik wordt gemaakt van Smart Industry. Onder grote bedrijven wordt significant meer gebruik gemaakt van Smart Industry dan in het MKB.

Dit blijkt uit de eerste uitgebreide peiling in de Arbeidsmarktmonitor Metalektro over het thema Smart Industry en de gevolgen daarvan voor scholing van werknemers en werkgelegenheid. Deze eerste peiling is gehouden in juli jongstleden. Aangezien het aantal bedrijven dat gebruik maakt van Smart Industry momenteel nog beperkt is, hebben sommige van de verdiepende figuren betrekking op een beperkt aantal bedrijven.

Page 21: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

21

SMART INDUSTRY

ANDERS

15%

GEAVANCEERDE ICT INFRASTRUCTUUR

61%

INDUSTRIELE ROBOTICA

38%

BIG DATA EN CLOUD COMPUTING

48%

3D PRINTING

30%

FIGUUR 11

‘SMART INDUSTRY’ PRODUCTIE TECHNOLOGIEËN DIE MOMENTEEL GEBRUIKT WORDEN (% VAN DE BEDRIJVEN MET SMART INDUSTRY) Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2017

Noot figuur 11: Het betreft hier percentages bedrijven binnen

de subgroep van deelnemende bedrijven die aangeven Smart

Industry productietechnologie te gebruiken (n=39).

MEEST GEBRUIKT: GEAVANCEERDE ICT INFRASTRUCTUUR EN INDUSTRIËLE ROBOTICAAan de bedrijven die gebruik maken van Smart Industry is vervolgens gevraagd welke technologie(en) het betreft (figuur 11). Geavanceerde ICT infrastructuur wordt door meer dan de helft van die bedrijven (62%) toegepast en industriële robotica bijna door de helft (49%). Binnen de

bedrijven die aangeven gebruik te maken van industriële robotica, gaat het in ruim driekwart van de gevallen om toepassing van een vaste robotarm en in ruim een derde om toepassing van een mobiele robot met robotarm. Andere typen robots (zoals mobiele robot zonder arm) worden niet of nauwelijks genoemd.

Page 22: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

22

FIGUUR 12

DOEL VAN INDUSTRIËLE ROBOTICA(% VAN DE BEDRIJVEN MET INDUSTRIËLE ROBOTICA)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2017

VERMINDEREN BENODIGDE VIERKANTE METERS

%26

ANDERS

%10

VERBETEREN ARBEIDS-OMSTANDIG HEDEN

%47

VERVANGEN ARBEID

%63

VERBETEREN KWALITEIT PRODUCTEN

%58

%63

VERLICHTEN ARBEID

MAKEN GEHEEL NIEUWE PRODUCTEN

%21

VERVANGEN OUDERE MACHINALE PROCESSEN

%52

Noot figuur 12: Het betreft hier percentages bedrijven uit de

subgroep bedrijven die aangeven Smart Industry productietech-

nologie te gebruiken en vervolgens ‘industriële robotica’ hebben

aange geven als (één van) de gebruikte technologie(ën) (n=19).

MET WELK DOEL WORDT INDUSTRIËLE ROBOTICA INGEZET?Van de bedrijven met industriële robotica, hebben de twee meest genoemde toepassingen te maken met de werknemers: het verlichten van arbeid en het vervangen van arbeid. Ook het verbeteren van de kwaliteit van pro­

ducten en het vervangen van oudere machinale proces­sen worden door meer dan de helft van de bedrijven met industriële robotica genoemd.

EFFECTEN VAN INDUSTRIËLE ROBOTICA OP WERKGELEGENHEID EN SCHOLINGHet overgrote deel van de metalektrobedrijven met indus­triële robotica geeft aan dat de industriële robotica in hun bedrijf geen effecten heeft gehad op de werkgelegenheid en dat de introductie hiervan gepaard ging met scholing van hun werknemers. Dit betrof meestal een praktijkin­

Page 23: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

23

SMART INDUSTRY

structie in groepsverband, maar ook individuele prak­tijkinstructie en theoretische scholing in groepsverband kwamen regelmatig voor.

INTRODUCTIE VAN SMART INDUSTRY IN DE KOMENDE 12 MAANDENAan alle deelnemende metalektrobedrijven, ongeacht of ze nu al gebruik maken van Smart Industry technologie, is gevraagd of ze verwachten dat in de komende 12 maan­den nieuwe Smart Industry productietechnologie geïntro­duceerd zal worden in hun bedrijf (figuur 13). Opvallend

is dat een meerderheid (54%) dit nog niet met zekerheid kan zeggen. 30 procent geeft aan geen introductie van nieuwe Smart Industry productietechnologie in hun be­drijf te verwachten, 16 procent juist wel. De bedrijven die introductie van een nieuwe Smart Industry technologie voorzien, noemen vooral industriële robotica (figuur 14). Daarnaast verwacht bijna een vijfde van de bedrijven die al gebruik maken van industriële robotica, een uitbreiding daarvan. De beoogde doelen van deze te introduceren robotica (figuur 15) zijn vooral het verbeteren van de kwa­liteit van producten en het verlichten van arbeid.

FIGUUR 13

ZAL ER IN UW BEDRIJF NIEUWE ‘SMART INDUSTRY’ PRODUCTIETECHNOLOGIE GEÏNTRODUCEERD WORDEN IN DE KOMENDE 12 MAANDEN? (% VAN ALLE DEELNEMENDE BEDRIJVEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2017

JA16%

NEE30%

WEET IK NIET

53%

Page 24: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

24

FIGUUR 14

NIEUW TE INTRODUCEREN VORMEN VAN ‘SMART INDUSTRY’ IN DE KOMENDE 12 MAANDEN (% VAN DE BEDRIJVEN DIE NIEUWE SMART INDUSTRY VERWACHTEN TE INTRODUCEREN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2017

61%

INDUSTRIELE ROBOTICA

BIG DATA EN CLOUD COMPUTING

23%

GEAVANCEERDE ICT INFRASTRUCTUUR

21%ANDERS

19%3D PRINTING

14%

Van de bedrijven die al gebruik maken van industriële robotica, dit verwachten te introduceren of hierin een uitbreiding verwachten, geeft een ruime meerderheid aan dat de werkgelegenheid in de komende twaalf maanden als gevolg van de industriële robotica niet zal veranderen.

Noot figuur 14: Het betreft hier percentages bedrijven binnen

de subgroep bedrijven die ‘ja’ hebben geantwoord op de

vraag of er de komende 12 maanden nieuwe Smart Industry

productietechnologie wordt geïntroduceerd in hun bedrijf (n=21).

Page 25: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

25

SMART INDUSTRY

FIGUUR 15

DOEL VAN TOEKOMSTIGE INDUSTRIËLE ROBOTICA (% VAN DE BEDRIJVEN DIE INTRODUCTIE OF UITBREIDING VAN ROBOTICA IN HUN BEDRIJF VERWACHTEN)Bron: ROA, Arbeidsmarktmonitor Metalektro, 2017

Noot figuur 15: Het betreft hier percentages bedrijven uit de

subgroepen bedrijven die aangeven in de komende 12 maanden

Smart Industry productietechnologie te introduceren en vervol-

gens ‘industriële robotica’ hebben aangegeven als (één van) de te

introduceren technologie(ën) en bedrijven die uitbreiding van hun

bestaande robotica verwachten (n=16).

VERBETEREN ARBEIDS-OMSTANDIG HEDEN

%55

VERBETEREN KWALITEIT PRODUCTEN

%76 %

69

VERLICHTEN ARBEID VERVANGEN ARBEID

%55

MAKEN GEHEEL NIEUWE PRODUCTEN

%19

VERVANGEN OUDERE MACHINALE PROCESSEN

%44

VERMINDEREN BENODIGDE VIERKANTE METERS

%13

ANDERS

%7

Page 26: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

ARBEIDSMARKTMONITOR METALEKTRO OKTOBER 2017

2626

KORT EN KRACHTIG

Bijna een derde van de metalektro­bedrijven geeft aan een Smart Industry productietechnologie te gebruiken.

Geavanceerde ICT infrastructuur en industriële robotica meest gebruikt.

Introductie van industriële robotica ging in de meeste bedrijven gepaard met scholing van werknemers.

Toekomstige Smart Industry ontwikkeling moeilijk in te schatten voor veel respondenten.

Page 27: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

27

Meedoen aan het werkgeverspanel? Meld uw bedrijf aan: www.ao­metalektro.nl/arbeidsmarktmonitor

Vragen? Monique de Haan staat u graag te woord. Telefoon 06­27 06 56 53E­mail: m.dehaan@ao­metalektro.nl

De arbeidsmarktmonitor Metalektro is een uitgave van de Stichting A+O Metalektro

Uitgave Oktober 2017 Redactie en productie A+O MetalektroResearchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA)van de Universiteit MaastrichtAan deze uitgave werkten meeExpertpanel Arbeidsmarktmonitor Metalektro Communicatieadviseur A+O Metalektro Ontwerp Meester Ontwerpers, Amsterdam DrukZwaan Printmedia, Wormerveer

Overname uit deze uitgave is toegestaan, mits met bronvermelding

Stichting A+O Metalektro Frankrijklaan 10A / 2391 PX Hazerswoude­DorpPostbus 77 / 2390 AB Hazerswoude­Dorp Telefoon 088 ­ 60 50 900 / info@ao­metalektro.nl www.ao­metalektro.nl

In het bestuur van de Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding Metalektro zijn vertegenwoordigd;

COLOFON Stichting A+O Metalektro brengt elk kwartaal de werkgelegenheids­ontwikkelingen van het afgelopen kwartaal in kaart en neemt daarin ook mee wat de verwachtingen van de metalektrobedrijven zijn voor de daarop volgende drie maanden. Dit resulteert in de werkgelegenheidsbarometer die ieder kwartaal verschijnt op de website van A+O. Daarnaast wordt twee keer per jaar een uitgebreidere vragenlijst aan het panel van metalektro­bedrijven voorgelegd. Hierin komen de verschillende thema’s aan bod die u in deze en andere edities van de Arbeidsmarktmonitor aantreft.

COLOFON

Page 28: ONTWIKKELING EN ARBEIDSMARKT GEVOLGEN SMART INDUSTRY · 2019. 5. 3. · inzoomen op smart industry ... -50% maart 2009 mei 2009 juli 2009 september 2009 november 2009 januari 2010

Een uitgave van de stichting arbeidsmarkt en opleiding in de Metalektro

OKTOBER 2017