Onrust over stopzetten vergoeding tolkendienst
2
net Onrust over stopzetten vergoeding tolkendienst Tolkendiensten die artsen tijdens een consult inschakelen, worden vanaf het nieuwe jaar niet meer vergoed, zo is het plan van het ministerie van VWS. Huisartsenorganisaties, onderzoekers en maatschappelijke organi- saties maken zich zorgen. De KNMG vreest dat artsen hun zorgplicht niet meer kunnen nakomen. H ans Harmsen is huisarts in Rotterdam Charlois, een Vogelaarwijk met veel ver- schillende etniciteiten. Hij gebruikt de tolken- dienst ongeveer twee keer per maand. Onlangs nog bij een Marokkaanse vrouw van wie hij zonder tolk niet goed had geweten wat haar mankeerde. “In eerste instantie dacht ik dat het ging om klachten die pasten bij kwalen waar ze eerder voor was geweest. Het viel me al op dat ze dit keer zonder een van haar kinde- ren was gekomen. Ik vermoedde dat er meer aan de hand was en belde de tolkendienst. Ik kwam erachter dat ze aan het vereenzamen was. Haar kinderen hadden geen tijd meer voor haar. Ze kon zonder haar kinderen ook niet naar het ziekenhuis omdat ze daar geen geld voor heeft. Zonder de tolk had ik niet geweten wat er werkelijk speelde.” De regeling waarbij de overheid betaalt voor een tolk in de zorg wordt per 1 januari 2012 afgeschaft. De minister moet bezuinigen en zij vindt dat patiënten zelf verantwoordelijk zijn voor het beheersen van de Nederlandse taal. Als ze het niet kunnen, kunnen ze zelf of de zorginstelling zorgen voor een tolk. Dit moet de zorginstelling of de patiënt zelf betalen. Harmsen maakt zich ernstig zorgen over de voornemens van de minister. “Het argument van de minster vind ik een holle frase. Je kunt niet van iedereen verwachten dat ze Neder- lands leren. Natuurlijk is het een goed streven om Nederlands te leren, maar de realiteit is anders. Het gaat om oudere mensen met aller- lei klachten, waaronder dementie. Ook zijn ze soms analfabeet. We hadden een goed functio- nerende tolkendienst, maar de minister haalt met één pennenstreek alles onderuit. Straks moeten we weer met handen en voeten com- municeren.” WETTELIJK De KNMG vreest voor een conflict in de spreekkamer. Artsen zijn volgens de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) verplicht om in duidelijke taal te communiceren met patiënten. Dat lukt vol- gens de KNMG niet als de arts en de patiënt niet dezelfde taal spreken. Jurist Diederik van Meersbergen van de KNMG: “Veel patiënten zullen geen tolk meenemen naar het spreekuur. De arts kan dan niet voldoen aan de wettelijke eis om de patiënt duidelijk te informeren en daardoor ontstaat een dilemma. Geen zorg leveren is ook geen optie.” De WBGO is niet de enige wet waar artsen in dit verband rekening mee moeten houden. In de Wet klachtrecht cliënten zorgsector, de Kwaliteitswet zorginstellingen en de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg wordt de inzet van een professionele tolk bij een taalprobleem als norm gesteld. Ook zijn er in 2005 ‘veldnormen’ opgesteld door een werkgroep op advies van de IGZ die gaan over communicatie via een professionele tolk. Vol- gens de veldnormen gebruikt een zorgverlener een tolk wanneer die niet in een voor de cliënt begrijpelijke taal kan communiceren. Een andere norm is dat zorgverleners gebruik moet maken van een professionele tolk en geen vrienden of familieleden inzetten als vertalers. Een woordvoerder van minister Schippers bestrijdt dat de bezuiniging in strijd is met de wet. De vergoeding wordt namelijk afgeschaft, niet de voorziening. “Artsen hebben de ruimte om zelf voor een tolk te zorgen. Patiënten kun- nen iemand meenemen als ze zelf de taal niet machtig zijn”, aldus de woordvoerder. De Inspectie voor de Gezondheidszorg die toe moet zien op naleving van de veldnormen stelt dat de normen ook in de toekomst blijven gel- den. Nu de minister de maatregel heeft geno- men om de vergoeding te stoppen, heeft de inspectie de KNMG uitgenodigd om met een standpunt te komen over de praktische invul- ling van de normen. De KNMG bevestigt dat zij is gevraagd een reactie op te stellen over de gevolgen van deze bezuinigingsmaatregel. Over de inhoud van het standpunt kan de KNMG verder nog niets melden. TAALVERWARRING Psychotherapeut Hanneke Bot is gepromo- veerd op het werken met tolken in de gezond- heidszorg. Volgens haar heeft wetenschappelijk onderzoek uitgewezen dat een informele tolk, zoals een familielid, niet werkt. “Deze mensen vertolken niet het gesprek, maar treden op als gesprekspartner met de hulpverlener. Ze vertel- len de dokter wat er met de patiënt aan de hand is, ze beantwoorden vragen van de arts en in het gunstigste geval geven ze van tijd tot tijd een sterk samengevatte versie van wat er wordt gezegd aan de patiënt door. Het gesprek gaat over de patiënt, maar wordt niet gehouden met de patiënt. Het goed uitvragen van wat er ‘Een vertaling van de 12-jarige dochter is niet wenselijk, ook niet vanwege privacy’
Transcript of Onrust over stopzetten vergoeding tolkendienst
net
Onrust over stopzetten vergoeding tolkendienstTolkendiensten die artsen tijdens een consult inschakelen, worden vanaf het nieuwe jaar niet meer vergoed, zo is het plan van het ministerie van VWS. Huisartsenorganisaties, onderzoekers en maatschappelijke organi-saties maken zich zorgen. De KNMG vreest dat artsen hun zorgplicht niet meer kunnen nakomen.
Hans Harmsen is huisarts in Rotterdam Charlois, een Vogelaarwijk met veel ver-
schillende etniciteiten. Hij gebruikt de tolken-dienst ongeveer twee keer per maand. Onlangs nog bij een Marokkaanse vrouw van wie hij zonder tolk niet goed had geweten wat haar mankeerde. “In eerste instantie dacht ik dat het ging om klachten die pasten bij kwalen waar ze eerder voor was geweest. Het viel me al op dat ze dit keer zonder een van haar kinde-ren was gekomen. Ik vermoedde dat er meer aan de hand was en belde de tolkendienst. Ik kwam erachter dat ze aan het vereenzamen was. Haar kinderen hadden geen tijd meer voor haar. Ze kon zonder haar kinderen ook
niet naar het ziekenhuis omdat ze daar geen geld voor heeft. Zonder de tolk had ik niet geweten wat er werkelijk speelde.”De regeling waarbij de overheid betaalt voor een tolk in de zorg wordt per 1 januari 2012 afgeschaft. De minister moet bezuinigen en zij vindt dat patiënten zelf verantwoordelijk zijn voor het beheersen van de Nederlandse taal. Als ze het niet kunnen, kunnen ze zelf of de zorginstelling zorgen voor een tolk. Dit moet de zorginstelling of de patiënt zelf betalen.Harmsen maakt zich ernstig zorgen over de voornemens van de minister. “Het argument van de minster vind ik een holle frase. Je kunt niet van iedereen verwachten dat ze Neder-
lands leren. Natuurlijk is het een goed streven om Nederlands te leren, maar de realiteit is anders. Het gaat om oudere mensen met aller-lei klachten, waaronder dementie. Ook zijn ze soms analfabeet. We hadden een goed functio-nerende tolkendienst, maar de minister haalt met één pennenstreek alles onderuit. Straks moeten we weer met handen en voeten com-municeren.”
WETTELIJKDe KNMG vreest voor een conflict in de spreekkamer. Artsen zijn volgens de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) verplicht om in duidelijke taal te
communiceren met patiënten. Dat lukt vol-gens de KNMG niet als de arts en de patiënt niet dezelfde taal spreken. Jurist Diederik van Meersbergen van de KNMG: “Veel patiënten zullen geen tolk meenemen naar het spreekuur. De arts kan dan niet voldoen aan de wettelijke eis om de patiënt duidelijk te informeren en daardoor ontstaat een dilemma. Geen zorg leveren is ook geen optie.”De WBGO is niet de enige wet waar artsen in dit verband rekening mee moeten houden. In de Wet klachtrecht cliënten zorgsector, de Kwaliteitswet zorginstellingen en de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg wordt de inzet van een professionele tolk bij
een taalprobleem als norm gesteld. Ook zijn er in 2005 ‘veldnormen’ opgesteld door een werkgroep op advies van de IGZ die gaan over communicatie via een professionele tolk. Vol-gens de veldnormen gebruikt een zorgverlener een tolk wanneer die niet in een voor de cliënt begrijpelijke taal kan communiceren. Een andere norm is dat zorgverleners gebruik moet maken van een professionele tolk en geen vrienden of familieleden inzetten als vertalers.Een woordvoerder van minister Schippers bestrijdt dat de bezuiniging in strijd is met de wet. De vergoeding wordt namelijk afgeschaft, niet de voorziening. “Artsen hebben de ruimte om zelf voor een tolk te zorgen. Patiënten kun-nen iemand meenemen als ze zelf de taal niet machtig zijn”, aldus de woordvoerder.De Inspectie voor de Gezondheidszorg die toe moet zien op naleving van de veldnormen stelt dat de normen ook in de toekomst blijven gel-den. Nu de minister de maatregel heeft geno-men om de vergoeding te stoppen, heeft de inspectie de KNMG uitgenodigd om met een standpunt te komen over de praktische invul-ling van de normen. De KNMG bevestigt dat zij is gevraagd een reactie op te stellen over de gevolgen van deze bezuinigingsmaatregel. Over de inhoud van het standpunt kan de KNMG verder nog niets melden.
TAALVERWARRINGPsychotherapeut Hanneke Bot is gepromo-veerd op het werken met tolken in de gezond-heidszorg. Volgens haar heeft wetenschappelijk onderzoek uitgewezen dat een informele tolk, zoals een familielid, niet werkt. “Deze mensen vertolken niet het gesprek, maar treden op als gesprekspartner met de hulpverlener. Ze vertel-len de dokter wat er met de patiënt aan de hand is, ze beantwoorden vragen van de arts en in het gunstigste geval geven ze van tijd tot tijd een sterk samengevatte versie van wat er wordt gezegd aan de patiënt door. Het gesprek gaat over de patiënt, maar wordt niet gehouden met de patiënt. Het goed uitvragen van wat er
‘Een vertaling van de 12-jarige dochter is niet wenselijk, ook niet vanwege privacy’
met de patiënt aan de hand is en goed luisteren naar wat die daar over te zeggen heeft, komt volledig in de knel. Dat iemand min of meer twee talen beheerst, maakt hem of haar nog geen goede tolk.”Ook de KNMG benadrukt het belang van een professionele tolkendienst die de kwaliteit van de vertalingen kan waarborgen. “Artsen moe-ten erop kunnen vertrouwen dat tolken over-brengen wat ze hebben gezegd. Een vertaling van het 12-jarige dochtertje is niet wenselijk. Ook niet vanwege de privacy”, zegt van Meers-bergen. Ook huisarts Harmsen is ook geen voorstander van een familielid als tolk. “De patiënten die een tolk nodig hebben, zijn meestal wat ouder. Zij spreken geen Neder-lands, maar de kinderen van de tweede of derde generatie spreken de taal van herkomst
niet zo goed meer. Van twee kanten is er dan taalverwarring. Dat werkt dus niet.”
LADDERHet tolkencentrum TVcN fungeerde tot nu toe als partner van het ministerie en leverde zo’n 200.000 tolkendiensten per jaar. TVcN ziet het niet gebeuren dat patiënten zelf een professionele tolk inschakelen. Directeur Frank van Spaendonck: “Patiënten weten de weg naar de tolkencentra niet te vinden, zorginstel-lingen wel, Bovendien kunnen de mensen die het meest gebruik maken van de tolkendienst dit over het algemeen niet betalen. Turkse tol-ken worden met 25 procent het meest van alle tolken ingeschakeld.” De andere optie dan dat een arts zelf een tolk inhuurt, is niet reëel volgens de KNMG. “Het
uurtarief van een tolk ligt hoger dan het tarief dat een huisarts voor een consult kan declare-ren. De arts zou dan flink toe moeten leggen op een consult. Dat kan niet de bedoeling zijn.” Daar is huisarts Harmsen het mee eens. “Een tolk kost 30 euro. Ik houd 9 euro over aan een consult, bij een dubbelconsult 18 euro. Je hebt geen hogere wiskunde nodig om te begrijpen dat dit niet gaat. Als de tolken niet meer worden vergoed, kun je op twee vin-gers natellen dat er veel minder gebruik van zal worden gemaakt. Ik ga niet op consulten toe-leggen. Voor mij is het ook gewoon werk.”De minister wil met deze maatregel ook bezui-nigen. Onderzoeker Bot denkt niet dat dit op deze manier lukt. Als artsen iemand niet begrijpen, nemen ze het zekere voor het onze-kere. “Artsen blijken meer medicatie voor te schrijven dan nodig is wanneer er in het con-sult een taalprobleem is. Dat blijkt uit verschil-lende onderzoeken. Niet moeilijk te begrijpen, want bij twijfel kiest de arts voor safety first. Wanneer ze niet vanaf het begin een tolk inschakelen, volgt een serie van zinloze consul-ten waarin arts en patiënten elkaar volstrekt niet begrijpen. Er wordt vervolgens wel medi-catie voorgeschreven, maar die wordt dan niet ingenomen. Uiteindelijk wordt dan gebruik gemaakt van beeldvormend onderzoek. Dat is pas duur.”De KNMG heeft verschillende brieven gestuurd naar de minister. Ondanks alle bezwaren betwijfelt Van Meersbergen of ze de bezuinigingsmaatregel zal terugdraaien. “Er zijn wel meer bezuinigingen die gewoon wor-den doorgevoerd. Het lijkt erop dat ze zal vol-harden in haar standpunt, ook al hoop ik dat ze inziet dat dit niet werkbaar is.”Om toch een oplossing voor het probleem te vinden, zitten artsenorganisaties samen GGZ-instellingen in een landelijk beraad. Er wordt gezocht naar een andere financieringsstroom om de tolkencentra te betalen. Van Spae-ndonck van TVcN denkt dat er twee scena-rio’s mogelijk zijn. Of de tolkendienst zal in de basisdekking komen. Volgens hem nog niet eens zo’n slechte oplossing, hoewel er van een bezuiniging dan geen sprake is. Of, de andere optie, zorginstellingen gaan zelf tolken bekostigen. Huisartsen hebben dan nog steeds een probleem. Die kunnen dat immers niet betalen.
