Welke frames gebruiken Nederlandse en Belgische media in hun berichtgeving omtrent dopingdokter Chris Mertens?

Onderzoek naar framing in de berichtgeving van Nederlandse en Belgische media omtrent de Belgische dopingdokter Chris Mertens, in de periode van 20 januari 2015 tot en met 14 maart 2015.

Door: Ties ClevenMediaredactie MR202Fontys Hogeschool JournalistiekStudentnummer: 2220284Begeleider onderzoek: Jules Seegers

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave2

Inleiding3

Theoretisch kader5

Onderzoeksopzet7

Kwantitatieve onderzoeksresultaten8

Kwalitatieve onderzoeksresultaten10

Conclusie12

Kwaliteitsanalyse13

Bronnenlijst14

Artikelen onderzochte kranten15

InleidingDe Belgische dokter Chris Mertens uit Rotselaar kwam begin 2013 voor het eerst publiekelijk in opspraak. Het Laatste Nieuws bracht op 9 januari dat jaar naar buiten dat de politie de camper van veldrijder Tom Meeusen doorzocht had. Meeusen, eveneens Belg, was een klant van dokter Mertens. Die dag kwam ook nog iets anders naar buiten: Al twee weken eerder doorzochten speurders van de Belgische politie de woning en praktijk van dokter Mertens. Dossiers, een computer en een aantal producten werden daarbij in beslag genomen. Het onderzoek naar de arts was gestart na een anonieme tip, waarin de huisarts werd beschuldigd van ongeoorloofde praktijken. Dat onderzoek loopt, inmiddels 2,5 jaar later, nog steeds. Onder anderen Jurgen van den Broeck, Greg van Avermaet, Kevin de Weert en voetballer Carl Hoefkens werden in die tijd aan Mertens gelinkt.

Mertens is een zogenaamde ozondokter. Hij voert ozontherapien uit. Daarbij wordt bloed verrijkt met zuurstof, en daarna middels een infuus terug het lichaam in gepompt. Volgens de ene expert is dit niet tegen de dopingregels in, ozon is immers geen verboden product, volgens de andere expert wel, aangezien bloedtransfusies en injecties verboden zijn. Dat maakt de zaak zo lastig voor de autoriteiten. Zelf beweert Chris Mertens in januari 2013 gewoon een huisarts te zijn van wie slechts 0,5 procent van de klanten professioneel sporter is, en die enkel homeopathische middelen toedient. Saillant detail is dat de vader van Chris Mertens, Jules Mertens, wielerploegen begeleidde gedurende de beruchte dopingjaren.

Voorlopig hoogtepunt in de berichtgeving rondom Mertens is de week na het weekend van 28 februari en 1 maart. Dat weekend staan met de Omloop het Nieuwsblad en Kuurne-Brussel-Kuurne de eerste twee wielerkoersen in Belgi op het programma. Een ideaal moment om iets spraakmakends over wielrennen te publiceren dus, aangezien de sport op dat moment vol in de belangstelling staat. Het Nieuwsblad, hoofdsponsor van de koers diezelfde dag, meldt op 28 februari dat toprenner Greg van Avermaet ervan verdacht wordt verboden injecties van Chris Mertens te hebben gekregen, in 2011. Een gevalletje van priming van Het Nieuwsblad?

Het is bekend dat Belgische kranten al jaren een goede band hebben met de wielersport. Zo was de Gazet van Antwerpen lange tijd hoofdsponsor van een belangrijk veldritklassement (1987-2012) en sponsort Het Nieuwsblad n van de belangrijkste wedstrijden in het voorjaar (Omloop het Nieuwsblad). Laatstgenoemde krant schreef hierover 28 februari dit jaar nog: Als krant die de koers in het DNA heeft zitten, is het telkens weer een bijzonder voorrecht dat die allereerste koers, met al zijn traditie, onze naam draagt. Hier kan sprake zijn van belangenverstrengeling, en het wegvallen van objectiviteit bij de Belgische kranten. En dus ook van framing, het presenteren van bepaalde invalshoeken aan het publiek. Het individu kan hierdoor benvloed raken, en anders tegen sporters aan gaan kijken. Vandaar dat het van belang is dat framing in deze zaak onderzocht wordt.

De verschillende frames in de berichtgeving van de media uit Belgi en Nederland worden in dit onderzoek in kaart gebracht. Daarbij wordt uitgegaan van de periode van 20 januari 2015, het moment dat de eerste namen uit het dossier werden genoemd in de Belgische kranten, tot 13 en 14 maart 2015, de dagen waarop duidelijk werd dat de zaak tot april en juni (verschilt per sporter) wordt uitgesteld.

De kranten die worden meegenomen zijn: Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, het Brabants Dagblad, het Algemeen Dagblad en De Telegraaf: twee uit Belgi en drie uit Nederland. Meer uitleg over de keuze voor juist deze kranten kunt u vinden in het hoofdstuk Onderzoeksopzet.

De onderzoeksvraag luidt: Welke frames gebruiken Nederlandse en Belgische media in hun berichtgeving omtrent dopingdokter Chris Mertens, in de periode van 20 januari 2015 tot en met 14 maart 2015?

Allereerst wordt in het theoretisch kader de nodige achtergrondinformatie gegeven, en worden enkele begrippen uitgelegd. Op die manier worden onduidelijkheden voorkomen. Vervolgens wordt de onderzoeksopzet uitgelegd. Daarna volgen de kwantitatieve onderzoeksresultaten en de kwalitatieve onderzoeksresultaten. Daar wordt vervolgens een conclusie aan verboden. Tot slot volgen een kwaliteitsanalyse, een bronnenlijst en een lijst geselecteerde krantenartikelen.

Theoretisch kaderDit onderzoek achterhaalt het antwoord op de vraag: Welke frames gebruiken Nederlandse en Belgische media in hun berichtgeving omtrent dopingdokter Chris Mertens, in de periode van 20 januari 2015 tot en met 14 maart 2015? In dit hoofdstuk van het onderzoek wordt een aantal belangrijke begrippen uitgelegd. Deze begrippen komen veelvuldig voor in het onderzoek. Het is daarom voor de lezer van belang dat hij of zij de betekenis hiervan kent. Dit vergemakkelijkt het begrijpen van het onderzoek. Op deze manier roept het onderzoek zo min mogelijk vragen op.

Agendasettingtheorie/media-agenda/publieksagenda: De media kiezen zelf de onderwerpen waarover zij berichten; dat heet de media-agenda. Ze bepalen daarmee ook wat het publiek te horen krijgt, en wat niet. Indirect betekent dat, dat de media de keuze hebben waarover het publiek het heeft en wat het publiek belangrijk vindt; de publieksagenda. De theorie over deze agendas heet de agendasettingstheorie (Max McCombs en Donald Shaw). De aandacht die de journalistiek aan onderwerpen besteedt, bepaalt de perceptie van het publiek van wat de belangrijkste actuele onderwerpen zijn. De begrippen priming en framing hebben hiermee te maken.

Framing: De manier waarop media hun nieuws naar buiten brengen, heet framing (De Boer en Brennecke, 2009), (De Bruijn, 2011). Ieder medium bepaalt voor zichzelf op wat voor manier zij over het nieuws bericht. Dit kan op verschillende wijzen. De manier hoe een medium naar een onderwerp kijkt, hun perceptie, heeft invloed op de manier hoe dat medium nieuws selecteert, verwerkt en ordent. En dus ook op de suggesties die een nieuwsartikel, al dan niet bewust, oproept: dat is framing. Dat frame kan vervolgens weer bepalen hoe het publiek naar een onderwerp kijkt.

In dit onderzoek is framing van belang. Wanneer het ene medium namelijk kopt: Sporter X snoept mogelijk uit dopingpot, en het andere medium over hetzelfde nieuws Sporter X genoemd in zaak Mertens (verzonnen voorbeelden), wordt daarmee erg op de perceptie van het publiek ingespeeld. Omdat dat mogelijk gebeurt in de zaak rondom Chris Mertens, is het van belang dat dit wordt onderzocht.

Priming: Priming (De Boer en Brennecke, 2009) kan verward worden met framing. Toch is het wel degelijk is iets anders. Framing is namelijk, zoals reeds uitgelegd, de manier hoe media over een onderwerp berichten. Priming is wannr en hoeveel media over een onderwerp berichten. De media hebben hiermee invloed op het publiek. Wanneer er bijvoorbeeld erg veel (of groots) over een bepaalde sporter, die klant is van Mertens, wordt bericht, krijgt hij een slechtere naam dan een sporter, ook klant van Mertens, waarover veel minder wordt bericht. Dit terwijl de sporters hetzelfde hebben gedaan. De manier waarop wordt bericht maakt dan niet eens zoveel uit. Ook het moment waarop media besluiten te berichten, is van belang. Wanneer er vlak voor een belangrijke koers over een wielrenner die mogelijk doping heeft gebruikt wordt bericht, gaat hier namelijk meer aandacht naar uit dan wanneer er buiten het seizoen over wordt bericht. Nogmaals: het is belangrijk om priming en framing niet met elkaar te verwarren.

Uses and Gratification Theorie:Volgens deze theorie (Marianne Dainton en Elaine D. Zelley, 2011) kan het publiek de keuze maken tussen verschillende media. Er zijn tal van mediakanalen. Mensen hebben ieder individueel de vrijheid om te kiezen welke daarvan zij gebruiken. Deze theorie zegt dus ook dat niet de media bepalen wat een persoon te lezen krijgt, maar hij of zij zelf (door de mogelijkheid voor een andere krant te kiezen). Dit is van belang in dit onderzoek. Mogelijk gebruiken de kranten in Belgi namelijk andere frames dan die in Nederland. In dat geval kan het publiek ervoor kiezen om eens een krant uit een buurland te lezen. Zo bekijkt het publiek het nieuws op meerdere manieren en kan het, indien nodig, een objectievere mening vormen.

Bij een frame-onderzoek is het nodig dat je met een aantal vragen werkt om het frame te kunnen ontdekken. Dit stelt een college van Harmen Groenhart, aan de Fontys Hogeschool voor de Journalistiek. Om een frame te ontdekken in een artikel, hanteert dit onderzoek de volgende vragen uit dat college:1. Wat is het probleem?2. Wat is de oorzaak?3. Wat is de oplossing?4. Wie is verantwoordelijk?

In dit onderzoek is met deze vier vragen gekeken naar framing in vijf kranten uit Nederland en Belgi: Het Algemeen Dagblad, De Telegraaf, Het Brabants Dagblad, Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad.

In het volgende hoofdstuk wordt de onderzoeksopzet uitgelegd.

OnderzoeksopzetVoor dit onderzoek naar de frames in de berichtgeving rondom dokter Chris Mertens is de periode van 20 januari 2015 tot en met 14 maart 2015 geselecteerd. Hiervoor is gekozen omdat op 20 januari naar buiten kwam dat enkele Belgische toprenners van de Belgische bond niet mochten deelnemen aan het WK veldrijden 2015. Daarmee kwam Mertens opnieuw in de belangstelling te staan. Voor de einddatum 14 maart is gekozen omdat op die dag de uitspraak in de zaak zou zijn. Deze uitspraak is inmiddels verplaatst naar april en juni.

De kranten die worden meegenomen zijn: Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, het Brabants Dagblad, het Algemeen Dagblad en De Telegraaf: twee uit Belgi en drie uit Nederland. Vier van deze kranten zijn gekozen omdat zij zich meer op sportberichtgeving toeleggen dan andere landelijke kranten. Zo heeft het AD het katern Sportwereld, De Telegraaf het katern Telesport, Het Laatste Nieuws het motto 24U Nieuws & Sport en Het Nieuwsblad het katern Sportwereld (toevallig dezelfde naam als AD). Tot slot is het Brabants Dagblad uitgekozen, omdat deze krant uit de regio van Nederland komt waar wielrennen het populairste is, en die het dichtste bij Vlaanderen (waar de zaak speelt) aan ligt.

Uit deze kranten zijn via de online krantenarchieven LexisNexis en Library Pressdisplay dertig artikelen geselecteerd. Hierbij is zo goed mogelijk rekening gehouden met het feit dat dit een afspiegeling van het totaal aan artikelen moest zijn. Vandaar ook de keuze om 9 artikelen uit Nederlandse kranten te selecteren, en 21 uit Belgische kranten. Belgische kranten berichtten namelijk meer over de zaak, dan Nederlandse.

Vervolgens zijn deze artikelen onderzocht aan de hand van vier vragen, die in het hoofdstuk Theoretisch kader aan bod kwamen. De resultaten hiervan zijn uitgewerkt in een kwantitatief en een kwalitatief onderzoek. In het hoofdstuk Kwantitatieve onderzoeksresultaten is cijfermatig te zien wie er door welke kranten verantwoordelijk worden gehouden voor de dopingproblemen. In het hoofdstuk Kwalitatieve onderzoeksresultaten zijn een aantal gevonden frames uitgewerkt.

Kwantitatieve onderzoeksresultatenIn dit hoofdstuk van het onderzoek komen de kwantitatieve onderzoeksresultaten aan bod. De artikelen die zijn behandeld, uit de vijf eerdergenoemde kranten, zijn allen gevonden via de digitale krantenarchieven LexisNexis en Libraby PressDisplay. De zoektermen die hiervoor zijn gebruikt, zijn: Chris Mertens, Ozondokter, Van Avermaet en Meeusen.

Uit alle gevonden artikelen is een selectie gemaakt van dertig artikelen. Deze selectie bevat meer stukken uit Belgische kranten, dan uit Nederlandse kranten (9 tegenover 21). Dit is een bewuste keuze. De Belgische kranten berichtten namelijk veel meer over de zaak. Om een representatief beeld te schetsen, is deze keuze gemaakt. De artikelen gaan over de belangrijkste gebeurtenissen in de zaak, gedurende de onderzochte periode (20 januari 2015 tot en met 14 maart 2015).

In het theoretisch kader is al uitgelegd welke vier vragen er zijn gehanteerd om frames in artikelen te ontdekken. De vierde vraag (Wie is er verantwoordelijk?) is daarvan de belangrijkste. Hierin komt de perceptie van de journalist namelijk het meeste naar voren. Het onderzoek focust zich voor dit hoofdstuk daarom op die vraag.

In de grafieken in dit hoofdstuk vindt u de kwantitatieve onderzoeksresultaten. U kunt zien wie er verantwoordelijk wordt gehouden voor de problemen waar de berichten over gaan. Om het overzichtelijk te houden, is hierin onderscheid gemaakt tussen drie categorien: sporters, onderzoeksinstanties (politie, onderzoekscommissies, UCI, de Belgische Wielerbond etc.) en dokter Chris Mertens.

U kunt in de absolute grafiek hierboven al zien dat er per krant andere groepen verantwoordelijk worden gehouden voor de dopingproblemen. Hier is dus sprake van framing; verslaggevers verwerkten hun eigen mening in de artikelen. Dit is echter nog niet het landelijke verschil waarnaar onderzoek is gedaan. We tellen de resultaten per land daarom bij elkaar op, en maken daar een nieuwe absolute grafiek van:

Wat hierboven opvalt, is dat de staven bij de Belgische kranten in totaal hoger uitkomen. Dit komt omdat er, zoals eerder gezegd, in dit onderzoek meer Belgische artikelen zijn gebruikt dan Nederlandse artikelen (21 tegenover 9). Om een nog beter beeld te krijgen van de verschillende frames in de berichtgeving, zijn daarom grafieken gemaakt met daarin het procentuele aandeel van elk van de verantwoordelijk gehouden groepen.

Zoals u nu kunt zien, houden de onderzochte Nederlandse kranten vooral de sporters verantwoordelijk voor de problemen. In bijna driekwart van de onderzochte artikelen is dat het geval. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat de Nederlandse kranten niet impliceren dat de sporters schuldig zijn, maar meer dat het hun eigen verantwoordelijkheid is, indien ze schuldig blijken te zijn. Bij de onderzochte Belgische artikelen daarentegen, zien we dat de sporters met afstand het minste verantwoordelijk worden gehouden. Slechts n artikel van Belgische hand wijst naar de sporters. Een groot verschil. Meer hierover in de conclusie.Kwalitatieve onderzoeksresultatenIn dit hoofdstuk van het onderzoek komen de kwalitatieve onderzoeksresultaten aan bod. In de selectie van dertig artikelen, waarover al wordt gesproken in het hoofdstuk Kwantitatieve onderzoeksresultaten, bevonden zich vier frames. Dit hoofdstuk gaat op elk van die vier frames dieper in. Deze frames zijn gevonden door het gebruik van de vier vragen uit het college van Harmen Groenhart aan de Fontys Hogeschool voor Journalistiek, die eerder genoemd werden in het theoretisch kader.

De dertig artikelen die onderzocht zijn staan verderop in dit onderzoek. De cijfers in dit hoofdstuk, bijvoorbeeld: (1), verwijzen naar de genummerde artikelen uit die lijst.

De gevonden frames zijn:- Door toedoen van de instanties worden de namen van sporters beschadigdDit frame komt het sterkst naar voren in de stukken Dit is zo oneerlijk (4) uit Het Laatste Nieuws van 20 januari 2015 en Ze zoeken een zondebok (7) uit het Nieuwsblad van 21 januari 2015. Twee Belgische kranten. Alleen al aan de koppen van artikelen 4 en 7 kun je zien dat er framing plaatsvindt in deze stukken. De koppen, allebei over Meeusen, insinueren namelijk dat de veldrijder onschuldig is, terwijl er nog onderzoek naar hem gedaan wordt. Dat nieuws zou juist aanleiding moeten zijn om eens kritischer naar een sporter te kijken.

Ook in de rest van de tekst wordt er genoeg geframed. Door termen te gebruiken als Meeusen zijn reputatie wordt besmeurd, en enkel de verdachten aan het woord te laten, wordt het verhaal in artikel 4 slechts van n kant verteld. De dopinginstanties worden niet aan het woord gelaten. Er is dus geen hoor en wederhoor toegepast, terwijl dit erg belangrijk is voor objectieve journalistiek.

In artikel 7 is de framing nog duidelijker. Dat stuk opent als volgt: Stil, zuchtend, met ogen die een en al onbegrip uitstralen, zichtbaar aangeslagen zit Tom Meeusen erbij. Meteen wordt er op die manier medelijden met Meeusen gekweekt, door op het gevoel van het publiek in te spelen. De toon is zo meteen gezet. Dit, in combinatie met de kop die er in koeienletters boven staat, impliceert onschuld. Op die manier heeft de verslaggever ervoor gezorgd dat het niet meer opvalt dat slechts twee van de zeven vragen in het vraag-antwoord-interview kritisch zijn. In de overige vijf vragen krijgt Meeusen alle gelegenheid om zijn onschuld uit te spreken. Er zelfs gevraagd naar manieren om toch nog in wedstrijden te kunnen starten, iets dat erop duidt dat de verslaggever er van uit gaat dat Meeusen onschuldig is.

Tot slot neemt ook het stuk Twee jaar schorsing voor babyvoeding (14), uit het Nieuwsblad van 25 februari 2015, het op voor de sporters. Niet geheel toevallig ook uit een Belgische krant. Hierin wordt gezegd: Bij Mertens zijn infusen Vaminolact aangetroffen met bloedresten in. Sweeck stond evenwel DNA af en er was geen match tussen zijn bloed en de infusen met bloedresten. En zelfs alsSweeck zich had laten injecteren, zegt Maeschalck, valt hem niets aan te wrijven. Van een toegelaten product mag maximaal 50 milliliter in een tijdspanne van zes uur worden ingespoten. Tel uit: met enkele eetlepels kom je daar lang niet aan. Dit is puur de onschuld van de veldrijder verdedigen, terwijl de zaak nog loopt.

- De sporters zijn nog niet schuldig bevonden, maar zijn inmiddels wel slachtoffer van de instanties die hen in onzekerheid houden. Dit frame is het duidelijkst in de column Amateurisme (10), in Het Nieuwsblad van 24 januari 2015. Het begint al zo: Wat heeft de wielerbond bezield om drie renners uit een selectie te weren zonder zeker te zijn van de zaak? Was de juridische cel op vakantie? Het schrijnende amateurisme waarmee de federatie deze casus heeft aangepakt doet het imago van het Belgische wielrennen geen goed. Meteen wordt de schuld bij een van de instanties gelegd, in dit geval de Belgische wielerbond. Daarna volgt onder meer de passage: Rennersnamen worden beschadigd, de sport in een slecht daglicht gesteld. Die zin impliceert dat de instanties reputatieschade toebrengen aan de renners, terwijl helemaal niet duidelijk is of ze dit niet zelf gedaan hebben, door de regels te overtreden. Wederom dus een Belgische verslaggever die niet naar de sporters zelf kijkt.

- Het is jammer dat de wielersport kapot wordt gemaakt.Dit frame komt alleen voor in de column Hoogdag?, die op zaterdag 28 februari 2015 in Het Nieuwsblad verscheen (18). Dat is ook het artikel waarin het meest geframed wordt van alle dertig geselecteerde artikelen. De column is geschreven door eindredacteur Liesbeth van Impe en Chef Sport Guy Fransen van Het Nieuwsblad, op de dag dat bekend wordt dat ook Greg Van Avermaet in het onderzoek vermeld wordt. In de column staat onder andere: Als krant die de koers in het DNA heeft zitten, is het telkens weer een bijzonder voorrecht dat de eerste koers, met al zijn traditie, onze naam draagt. Omloop Het Nieuwsblad, we zijn er trots op. In die passage spreekt de redactie haar liefde voor de sport al uit. Hieruit zou kunnen voortkomen dat er minder kritisch naar de sport wordt gekeken.

De zin: Greg van Avermaet, een van onze topfavorieten voor vandaag, driemaal uitgeroepen tot onze Flandrien van het jaar, we hadden hem zo graag een overwinning in Gent gegund. gaat nog een stapje verder. Hierin wordt bijna letterlijk de steun uitgesproken voor een verdachte coureur.

- De sporters zijn nog niet schuldig bevonden, maar het is hun eigen schuld dat ze in opspraak komen. Bij dit frame is het belangrijk om te vermelden dat er niet wordt gesteld dat de sporters schuldig zijn, maar vooral dat de mogelijkheid er is. Dit is in tegenstelling tot de, voornamelijk Belgische, frames die wel voor onschuldige sporters pleiten.

Dit frame komt vooral voor in Nederlandse kranten. Een voorbeeld hiervan is een artikel (21) in het Brabants Dagblad van 2 maart 2015. Hierin staat: Het toegediende herstelmiddel Vaminolact (aanvullende babyvoeding) is niet verboden. Hij zou het zich alleen hebben laten inspuiten en onder de no-needle-policy is dat verboden. Het is echter nog maar de vraag of het spul genjecteerd is.

ConclusieIn dit hoofdstuk van het onderzoek naar frames in de berichtgeving van Nederlandse en Belgische media omtrent Chris Mertens wordt antwoord gegeven op de onderzoeksvraag: Welke frames gebruiken Nederlandse en Belgische media in hun berichtgeving omtrent dopingdokter Chris Mertens, in de periode van 20 januari 2015 tot en met 14 maart 2015?

Wat vooral opvalt, is dat de onderzochte Belgische kranten, Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws, de verantwoordelijkheid voor de dopingproblemen vooral leggen bij de instanties en bij dokter Chris Mertens, en amper bij de verdachte sporters. De instanties zouden namen van sporters beschadigen, terwijl zij misschien wel helemaal niets fout hebben gedaan. Zowel de kwantitatieve als het kwalitatieve onderzoeksresultaten wijzen dit uit. Dit is een frame.

De opmerking dat het een domper was voor de redactie (Het Nieuwsblad) dat Van Avermaet werd opgeroepen, is bijvoorbeeld opmerkelijk. Als objectieve en onafhankelijke redactie zou je hier toch eigenlijk niets van moeten vinden. Het is zoals het is, en als krant hoor je dat aan je publiek te melden. Of dat nou een domper voor je is of niet, doet er niet toe.

De onderzochte Nederlandse kranten, De Telegraaf, het Algemeen Dagblad en het Brabants Dagblad, legden de verantwoordelijkheid vooral bij de sporters, en juist wat minder bij de instanties en dokter Chris Mertens. Ook dit is een frame. Uitzonderingen daargelaten, heeft ieder land dus zijn eigen ondertoon.

Dit onderzoek biedt twee mogelijke verklaringen voor dit verschil in framing.- Het feit dat de zaak vooral in de Belgische sportwereld speelt, is mogelijk de oorzaak van het verschil in framing tussen Belgische en Nederlandse media. Belgische kranten hebben, onder meer vanwege sponsordeals (denk aan de Omloop het Nieuwsblad), hechtere banden met de Belgische sportwereld dan Nederlandse kranten. Mogelijk is daarom de objectiviteit en een kritische houding ten opzichte van de sportwereld voor een deel weggevallen, en is daarom framing ontstaan. De Nederlandse kranten hebben die banden met de Belgische sportwereld niet. Voor hen was het daarom makkelijker om kritisch naar de zaak te kijken, en voorlopig in het midden te laten wie er schuldig is. Dit houdt in: schuldigheid van de sporters niet uitsluiten.- Dopingproblematiek speelt al jaren in de (wieler)sport. Na het bekennen van dopinggebruik van Lance Armstrong, begin 2013, heeft de Nederlandse wielerjournalistiek er flink van langs gekregen. Het publiek voelde zich door hen verkeerd genformeerd. In Belgi keerde het publiek zich nooit zo massaal tegen de journalistiek. Mogelijk dat dit een verklaring is voor het feit dat de Nederlandse pers tegenwoordig kritischer tegenover de sportwereld staat dan de Belgische pers.

De frames die dit onderzoek heeft aangetoond, kunnen gevolgen hebben voor de denkwijze van het publiek. Deze gevolgen zouden dan inhouden dat het Belgische publiek in de onschuld van de sporters gaat/blijft geloven, en het Nederlandse publiek het onderzoek afwacht, alvorens conclusies te trekken.

Kwaliteitsanalyse

BetrouwbaarheidDit onderzoek is betrouwbaar omdat alle gelezen artikelen te controleren zijn. Ook is het onderzoek herhaalbaar (Verhoeven, 2011). Daarnaast is dit onderzoek onafhankelijk uitgevoerd, de onderzoeker kon dus objectief te werk gaan.

Er zijn dertig artikelen onderzocht. Mogelijk verschilt de uitkomst van eenzelfde onderzoek met dit onderzoek. Dat kan komen doordat dat onderzoek een andere selectie van artikelen heeft gemaakt. Bij de selectie van de dertig artikelen in dit onderzoek is echter rekening gehouden met het geven van een zo goed mogelijk beeld van het totaal aan artikelen.

RelevantieDit onderzoek is van belang, omdat de media een grote invloed hebben op het publiek. De media bepalen voor een deel wat het publiek belangrijk vindt, en hoe ze over dat onderwerp denken (agendasettingstheorie). Indien er verschil zit in de frames die media gebruiken, kan het publiek van het ene medium anders gaan denken over een onderwerp dan het publiek van het andere medium. Dit zou gebeurt kunnen zijn in de casus Chris Mertens, aangezien de Belgische media andere frames gebruikten dan de Nederlandse. Dit onderzoek hoopt de lezer bewust te hebben gemaakt van deze verschillende frames.

BronnenlijstInleiding:http://dopingzaak.nl/blog/2013/01/12/chris-mertens/http://www.tmeeusen.be/

Theoretisch kader:College op de Fontys Hogeschool Journalistiek, Harmen Groenhart (2015)De Boer, C. & Brennecke, S.I. (2009). Media en Publiek. Theorien over media-impactDe Bruijn, H. (2011). Framing. Over de macht van taal in de politiekNel Verhoeven (2010). Wat is onderzoek? www.wetenschap.infonu.nl

Kwantitatieve en kwalitatieve onderzoek:LexisNexis Academic (2015)Library Pressdisplay (2015)

Kop, auteur, bron, datum en aard van het artikel(artikelen van de vier eerdergenoemde kranten)Wat is het probleem?Wat is de oorzaak?Wat is de oplossing?Wie is verantwoordelijk?

1. Meeusen, Wellens, Sweeck. En dat is nog maar het begin; Huyberechts, Jacobs, De Vlieger en Vos; Het Nieuwsblad; 20 januari 2015; NieuwsverhaalMeeusen, Wellens en Sweeck zijn drie van de negentien namen uit het dossier van de Belgische politie die bekend worden gemaakt. Politie heeft 2,5 jaar lang onderzoek gedaan.Mogelijk een gerechtelijke vervolging van Mertens. Niet tegen de sporters.Mertens, politie.

2. Dokter Ozon houdt toppers thuis van WK, maar zij schreeuwen onzin uit; Ghyselinck; Het Laatste Nieuws; 20 januari 2015; NieuwsverhaalDrie renners in opspraak, zonder dat ze schuldig zijn bewezen. Zij blijven thuis van WK.Mertens behandelde hen. Mertens mogelijk de cel in, en sporters mogelijk geschorst.Mertens.

3. Na drie jaar onderzoek dreigen bekende koppen te rollen; Het Nieuwsblad; 20 januari 2015; Alle feiten chronologisch op rijMertens voert verboden ozontherapien uit.-Mertens gaat vervolgd worden.Mertens.

4. Dit is zo oneerlijk; Het Laatste Nieuws; 20 januari 2015; AchtergrondverhaalDrie veldrijders lijken niet naar het WK te mogen gaan. Dit kregen ze slechts een week van tevoren te horen. Krant kweekt medelijden met de renners.De Belgische politie doet te lang over het onderzoek.Sneller werken, om duidelijkheid voor sporters te krijgen.Politie.

5. In twee jaar van getuige naar verdachte; Het Laatste Nieuws; 20 januari 2015; Alle feiten chronologisch op rijChris Mertens wordt verdacht van toedienen van verboden ozontherapien aan 19 sporters. Veldrijder Meeusen heeft veel pech, met de keuze voor zijn huisarts.-Vervolging van Mertens, en mogelijk ook de sporters.Het parket van Leuven (soort Openbaar Ministerie).

6. Meeusen in beroep tegen schorsing; Het Nieuwsblad; 21 januari 2015; kort nieuwsberichtMeeusen is de eerste genoemde die in beroep gaat.Hij heeft, naar eigen zeggen, niets met die onzin te maken.Vrijspraak.Het Belgisch Arbitragehof Sport.

7. Ze zoeken een zondebok; Wim Vos; Het Nieuwsblad; 21 januari 2015; Interview met MeeusenMeeusen is zielig en onschuldig.

Het parket van Leuven zoekt een zondebok.Vrijspraak.Het Parket van Leuven.

8. Meeusen zoekt in Alphen steun bij de Nederlanders; Pertijs; Brabants Dagblad; 22 januari 2015; Sfeerverslag voorbereiding WK NederlandersMeeusen kan niet meetrainen bij de Belgen omdat hij dopingverdachte is, en doet dat daarom bij de Nederlanders.Meeusen heeft mogelijk doping gebruikt.-Meeusen misschien

9. Cynische Farce; Luc van Loon; Het Laatste Nieuws; 23 januari 2015; ColumnMeeusen kiest niet zomaar voor een huisarts die 90 kilometer verderop zit. Waarom dan?-Een meer plausibele verklaring, waarom Meeusen naar Mertens ging.Meeusen, Mertens.

10. Amateurisme; Vannieuwkerke; Het Nieuwsblad; 24 januari 2015; columnDe Belgische wielerbond maakt zich belachelijk door eerst renners niet op te stellen en daarna toch weer wel.Onduidelijkheid over al dan niet schorsingen van renners.Duidelijkheid creren en geen namen besmetten tot ze schuldig zijn bevonden.De Belgische wielerbond.

11. Veldrijders Tom Meeusen, Bart Wellens en Laurens Sweeck worden toch ingeschreven op de deelnemerslijst van de Wereldbeker in Hoogerheide en het WK in Tabor; Het Laatste Nieuws; 24 januari 2015; groot nieuwsverhaalEen renner kan niet worden geschorst op basis van vermoedens alleen. Het BAS heeft dit aangetoond, daardoor renners toch opgesteld.Onzekerheid bij de Belgische wielerbond.Renners opstellen en onderzoek afwachten.De Belgische wielerbond.

12. Wel naar WK, nog lang niet vrijgepleit; Jacobs, Huygebrechts en De Vlieger; Het Nieuwsblad; 24 januari 2015; groot nieuwsverhaalEr is geen reden om de drie eerstgenoemde sporters (voorlopig) niet op te stellen in de nationale selectie.Ze zijn nog niet schuldig.Opstellen totdat duidelijk is dat ze echt schuldig zijn.De Belgische wielerbond.

13. Ook voetballer Belgi dopingverdachte; Brabants Dagblad; 23 februari 2015; nieuwsberichtVoormalig Belgisch international Karel Geraerds is de eerste voetballer die in aanraking komt met Mertens.Hij wordt inderdaad behandeld, geeft hij zelf toe.-Voetballer Geraerds

14. Twee jaar schorsing voor babyvoeding; Jacobs; Het Nieuwsblad; 25 februari 2015; groot nieuwsverhaalCoureur Sweeck geeft toe vijf infusen Vaminolact gekocht te hebben. Toch meerdere argumenten voor zijn onschuldigheid (gedronken ipv ingespoten).Sweeck was niet op de hoogte van de exacte regels, en heeft bovendien niets genjecteerd. -De onduidelijke regels.

15. Tien eetlepels Vaminolact? Dan drink je beter een glas melk; Het Nieuwsblad; 26 februari 2015; interview expertOf Sweeck nou wel of geen Vaminolact heeft gebruikt, het zou nooit zijn prestaties bevorderd hebben.Hij nam te weinig, en injecteerde niets maar dronk het op.Veroordeel hem niet.Mertens, in ieder geval niet Sweeck.

16. Baxter met babymedicijn gevonden in camper Meeusen; Het Nieuwsblad; 27 februari 2015; nieuwberichtInfusen met Vaminolact gevonden in camper Meeusen. Heeft niets met ozontherapie te maken.-Meeusen moet binnenkort voor de bond verschijnen.-

17. Topfavoriet verdacht van dopinggebruik; Het Nieuwsblad; 28 februari 2015; nieuwsverhaal

Ook toprenner Greg Van Avermaet wordt verdacht injecties gekregen te hebben van Mertens. Op 13 maart moet hij naar de Belgische dopingcommissie. Hij blijft wel koersen.-Snel naar de dopingcommissie.-

18. Hoogdag?; Het Nieuwsblad; 28 februari 2015; grote column van hoofdredacteur en chef sport.

(zeer geframed artikel)De koers is van ons allemaal en het is jammer dat er steeds dopingverhalen naar buiten komen. De redactie gunt van Avermaet de overwinning.Steeds nieuwe dopingperikelen.Oproep aan renners om weg te blijven van dokters.-

19. Van Avermaet in opspraak; Kerckhoffs; De Telegraaf; 1 maart 2015; nieuwsberichtVan Avermaet wordt verdacht van dopinggebruik. Hij ontkent.-Snelle verduidelijking.Van Avermaet.

20. Ja, ik was patint bij dokter Mertens. Maar ik ben onschuldig; Klifman en Vos; Het Nieuwsblad; 2 maart 2015; AchtergrondverhaalMertens wordt steeds verdachter. Van Avermaet, die ook klant van hem was, zegt niets verkeerd gedaan te hebben.Nieuw onderzoek.Straffen van dokter Mertens.Mertens.

21. Greg van Avermaet zegt dat hij zuiver is; Pertijs; Brabants Dagblad; 2 maart 2015; NieuwsverhaalHet is lastig te duiden of Van Avermaet schuldig is. Vaminolact is niet verboden, maar het toedienen met injectienaalden wel.De No-needle policy.-Niet duidelijk, maar Van Avermaet wist dat injecteren niet mag.

22. Die dopingzaak is een druppel, niet d druppel Bart Wellens stopt; Het Nieuwsblad; 4 maart 2015; nieuwsberichtBart Wellens stopt per direct met veldrijden.In ieder geval niet de dopingzaak.Stoppen.-

23. De Weert, geen verdenking; Algemeen Dagblad; 4 maart 2015; nieuwsberichtKevin de Weert staat niet op verdachtenlijst. Hij was wel kort klant van Mertens.Hij stopte als klant zodra hij wist dat Mertens onderzocht werd door politie. Hij heeft nooit iets fout gedaan.Hij is al als klant gestopt.-

24. Oude rot Wellens beindigt loopbaan; Pertijs; Brabants Dagblad; 4 maart 2015; nieuwsberichtWellens stopt met veldrijden.Hij kwam onlangs in opspraak, want hij werd genoemd in de dopingzaak rond dokter Chris Mertens.-Veldrijder Wellens.

25. Viagra, babymedicijnen, pijnstillers, neusdruppelsDe nieuwe doping?; Ghysselink; Het Laatste Nieuws; 6 maart 2015; Achtergrondartikel

De creativiteit van sportartsen is ongelimiteerd. Dokters geven zowel voetballers en wielrenners nog altijd allerhande pillen en middelen.Ook dit soort middelen verbeteren in tal van sporten de prestaties.-Sportartsen.

26. Sweeck weet pas in mei meer over dopingzaak; Het Laatste Nieuws; 10 maart 2015; NieuwsverhaalZaak van veldrijder Laurens Sweeck wordt tot 12 mei uitgesteld.Er moeten misschien nog meer getuigen gehoord worden.Wachten tot mei.De Disciplinaire commissie van de Vlaamse Gemeenschap.

27. Ozonzaak rond Van Avermaet, Wellens en Meeusen uitgesteld; Het Nieuwsblad; 13 maart 2015; groot nieuwsverhaalDopingzaak van deze drie coureurs wordt weer uitgesteld. Van Avermaet en Meeusen moeten terugkomen in april. Wellens in juni.De advocaten van Wellens en Van Avermaet vroegen hierom. Meeusen niet, hij baalt omdat hij nog altijd geen duidelijkheid heeft. Meeusen wordt in slachtofferrol geplaatst.Sneller onderzoek en duidelijkheid voor Meeusen. Helaas is dit moeilijk voor de desbetreffende instanties.De advocaten van Wellens en Van Avermaet en de disciplinaire commissie.

28. Uitstel in de zaak Van Avermaet; De Telegraaf; 13 maart 2015; NieuwsverhaalVan Avermaet geeft toe dat hij klant is geweest van Mertens, maar ontkent met klem dat hij ooit doping heeft gebruikt. Daarom wordt de zaak uitgesteld tot april.De advocaat van Van Avermaet heeft hierom gevraagd. Hij wil meer tijd om Van Avermaet te verdedigen in de zaak.Uitstel, langer wachten.-

29. Belangrijkste zege Van Avermaet; De Telegraaf; 14 maart 2015; NieuwsverhaalTerwijl het onderzoek loopt, wint Van Avermaet een koers in Itali. Hij is niet bang voor vervolging, hoewel hij geen naalden had mogen gebruiken.Het overreageren op dopingkwesties anno 2015.-Van Avermaet, de UCI.

30. Van Avermaet laat dopingzaak schieten en wint een rit in Tirreno; Hakkenberg; Algemeen Dagblad; 14 maart 2015; NieuwsverhaalVan Avermaet wint rit in Tirreno-Adriatico, op de dag dat zijn zaak eigenlijk gepland stond.De zaak is uitgesteld.De zaak afwachten. Tot dan mag Van Avermaet van de regels gewoon koersen. Hij had zich namelijk netjes afgemeld.-

1