ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het...

13
ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN DUITSLAND AMSTERDAM EN KEULEN, SEPTEMBER 2013, VIADESK BV ©VIADESK BV

Transcript of ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het...

Page 1: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN DUITSLANDAMSTERDAM EN KEULEN, SEPTEMBER 2013, VIADESK BV ©VIADESK BV

Page 2: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

INHOUD

Inleiding 31. Conclusie: Nederlandse kantoren milieuvriendelijker dan Duitse 42. Het onderzoek vergeleken in de markt 53. Nederlanders positiever over digitaal werken dan Duitsers 74. Printactiviteit – Verschil Duitser versus Nederlander: halve boom per jaar 95. Productiviteit en mobiliteit 116. Over Viadesk 13Contact 13

2

Page 3: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

INLEIDING

Door de technologische vooruitgang en de rol van mobiele devices in ons dagelijks leven, is het interessant om te kijken of en hoe dit ‘benut’ wordt tijdens werk. De term Het Nieuwe Werken komt hier al gauw om de hoek kijken. Daar is al veel over geschre-ven en de algemene afwegingen om wel of niet mee te doen met deze moderne werkstijl zijn min of meer algemeen bekend. Wij willen graag speci!eker ingaan op het werken met mobiele devices (laptop, tablet, smartphone) in verhouding tot het gebruik van papier.

Nu kan ‘papierloos werken’ gezien worden als onderdeel van Het Nieuwe Werken. Maar is dat juist een voorwaarde, een doel of gewoon een goede reden om "exibel, dus tijd- en plaatsonafhan-kelijk te werken? Is werken werken op een mobiele device makkelijker dan werken met papier? Of maakt het uitprinten en laten zien van papier meer indruk?

Om op deze en meer vragen antwoord te geven hield Viadesk in de zomer een onderzoek naar papierloos werken. Aan het onderzoek deden 309 Nederlanders en 584 Duitsers deel. Dit heeft

interessante inzichten en behoorlijke verschillen tussen de buurlanden opgeleverd. Om het overzichtelijk te houden behan-delen we de opvallendste resultaten per thema in dit onderzoeks-rapport:

Maar eerst beginnen we met de overall conclusie. Daarna volgen de uitwerkingen van bovenstaande thema’s. Voor alles geldt dat we in het onderzoek de ‘waarom-vraag’ achterwege hebben gelaten. Het is dus vooralsnog speculeren over de beweegredenen van de respondenten. Daarom zullen we met dit rapport op enkele experts afstappen en hun vragen naar mogelijke verklaringen voor deze resultaten. Hierover later dus meer.

Voor nu, veel leesplezier!Viadesk

3

Page 4: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

1. CONCLUSIE: NEDERLANDSE KANTOREN MILIEUVRIENDELIJKER DAN DUITSE?

Op Nederlandse kantoren komt veel minder uit de printer rollen dan op de kantoren van onze ooster-buren. Nederlandse werknemers printen gemid-deld 9 pagina’s per dag, terwijl Duitse collega’s gemiddeld aan 25 pagina’s komen. Duitsers prin-ten daarmee maar liefst 178% meer dan Nederlan-ders. Dat blijkt uit een onderzoek van Viadesk naar de houding van werknemers ten opzichte van papierloos werken.

Nederlanders blijken een papierloos kantoor een veel aantrek-kelijker vooruitzicht te vinden dan de Duitsers. Bijna 75% van de Nederlandse werkenden lijkt het een prettig idee om een werkomgeving te hebben waarin het gebruik van papier zoveel mogelijk verminderd is. Bij de Duitsers is dat iets meer dan de helft (57%). De vraag of professionals een papierloos kantoor ook realistisch achten schetst een veel groter verschil: onder Duitsers is het geloof in een papierloze werkomgeving beperkt (38%), terwijl een grote meerderheid van de Nederlanders het fenomeen wel als een realistisch vooruitzicht beschouwt (85%).

Makkelijker delenWie positief is over papierloos werken, is dat vooral vanwege de aanname dat men via tablet, laptop en smartphone makkelijker

documenten kan delen en bewaren. Ook het vertrouwen dat papierloos werken bijdraagt aan een betere balans tussen werk en privé maakt personeel in beide landen positiever. Werkne-mers die een papierloos kantoor niet zien zitten, zijn vooral bang dat een dergelijke werkomgeving zal leiden tot een overdaad aan (digitale) informatie.

Printen blijft nodigZowel een meerderheid van de Duitsers (67%) als van de Nederlanders (64%) is het eens dat incidenteel printen nodig zal blijven, ook al werkt men in een papierloos kantoor. Werkne-mers uit beide landen vinden dat papier makkelijker werkt als er aantekeningen gemaakt moeten worden, bijvoorbeeld tijdens een vergadering. Duitsers vinden bovendien dat papier handig is als men op ongebruikelijke plaatsen werkt, terwijl Nederlan-ders in dat geval juist een mobiel apparaat prefereren. Nederlandse kantoren milieuvriendelijkerOp basis van de resultaten veronderstelt het onderzoek dat Nederlanders verder zijn dan hun oosterburen als het gaat om papierloos werken en het gebruik van hun eigen mobiele apparaten voor zakelijke doeleinden (Bring Your Own Device). Daarmee lijken Nederlandse kantoren milieuvriendelijker te zijn dan kantoren in Duitsland.

4

Page 5: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

2. HET ONDERZOEK VERGELEKEN IN DE MARKT

Voordat we overgaan tot de analytische benaderin-gen van het onderzoek, scheppen we eerst een beknopt kader. Papierloos werken is een term die al een tijdje rondgaat in kantoorpanden en op diverse social media gericht op werk. Wat is er zoal over geschreven, bijvoorbeeld in onderzoeken?

Mede mogelijk gemaakt door..Papierloos werken ‘wordt mede mogelijk gemaakt’ door het gebruik van mobiele devices en de behoefte om te werken op diverse plaatsen op "exibele momenten. Zonder deze ‘voor-waarden’ zou het begrip papierloos geen voet aan de grond gekregen hebben. Over deze voorwaarden is veel gezegd en geschreven, denk alleen al aan de term Het Nieuwe Werken.

Die zullen we u nu besparen en het kader iets versmallen door te kijken naar cijfers van het CBS over mobiel internetgebruik in de jaren 2007-201211. Omdat hier ook een vergelijking wordt gemaakt tussen Europese landen kan de parallel getrokken worden naar onze Nederland-Duitsland op het gebied van papierloos werken.

Nederland en Zweden aan kopDe cijfers van het CBS zeggen het volgende over % mobiel internet:“Nederland heeft (met Zweden) het hoogste percentage internetters van de Europese Unie (94 procent). Met mobiel internetgebruik komt Nederland met een aandeel van 56 procent ruim boven het EU-gemiddelde van 35 procent uit, maar Zweden, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk overtre!en Nederland op dit punt. Van de buurlanden is het lage aandeel (31 procent) van mobiel internet in Duitsland opvallend.”

Net als in ons onderzoek komt hierin het verschil tussen Nederland (relatief hoog met 56% mobiel internet) en Duitsland (relatief laag met 31%) aan het licht. Wij gaan verder in op de mogelijke redenen hiervoor op de werkvloer. Kijkt het CBS ook naar mensen die werken? Ja. Het CBS constateert dat deze groep anderhalf keer zoveel gebruik maakt van mobiel internet

als niet-werkenden. Dit kan een verklaring zijn voor het feit dat papierloos werken ‘mede mogelijk wordt gemaakt door’ de toename van het mobiele internetgebruik.

40% van de gemeenten werkt papierloos in 2011Uit een onderzoek onder gemeenten dat de VNG in 2011 uitvoerde2, bleek dat toen al bij 40% van de gemeenten het papierloos werken was ingevoerd. Dat ging gepaard met de toe-name van het aantal tablets op de werkvloer. Een groot deel van de gemeenten (78%) die nog niet papierloos aan het werk waren, gaf toen aan dat wel van plan te zijn.

Net als in ons onderzoek gaven ze in 2011 al aan dat printen nodig blijft. Een kwart van de VNG-respondenten zei zelfs nog altijd even veel te printen als voorheen.

67% van de Duitsers en 64% van de Nederlanders in ons onderzoek geeft aan dat printen nodig blijft. Meer hierover in het thema ‘Printactiviteit’.

Win-win-situatieIn een ander onderzoek in opdracht van het Ministerie van Infra-structuur en Milieu en Agentschap NL3, ook in 2011, werd gekeken naar de motivatie om papierloos te werken.

Hierin kwam naar voren dat papierloos werken vooral een ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit volgens de onderzoekers goed aan bij het "exibele werken dat hoort bij Het Nieuwe Werken.

Ook wordt in het onderzoek aangestipt dat infrastructuur – de software en de techniek – er is en moet zijn om zaken makkelij-ker online met elkaar te delen. Om dus een papierloos kantoor

1 CBS: http://www.cbs.nl/nlNL/ menu/themas/dossiers/eu/publicaties/archief/2013/ 20133851wm.htm)

2 Binnenlands Bestuur: http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/nieuws/papierloos werkenpopulairbijgemeenten.1527409.lynkx

3 MVO Nederland: http://www.mvonederland.nl/content/partnernieuws/eenwinwin situatie"exibelwerkenispapierlooswerken

5

Page 6: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

in te kunnen richten. En dat is steeds meer het geval door de komst van digitale devices.

Opvallend is dat nog niet eerder wordt gesproken over de behoefte aan het gebruik van papier en het precieze gemak van mobiele devices ten opzichte van dat papier. Het was toen meer zo: de techniek is er, dus we kunnen het maar beter gebruiken.

Andere argumenten dan ‘de techniek is er’Met name daarom is het interessant dat we in ons onderzoek deze argumenten hebben voorgelegd aan professionals in Nederland én Duitsland, waar Het Nieuwe Werken zich in een andere fase lijkt te bevinden. Zij worden zich steeds meer bewust van ‘andere’ manieren van werken; maar in hoeverre wordt dat omarmd? Ons onderzoek geeft een klein kijkje in die keuken.

6

Page 7: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

3. NEDERLANDERS POSITIEVER OVER DIGITAAL WERKEN DAN DUITSERS

In dit thema gaan we in op de vragen: ‘Hoe realistisch is een papierloos kantoor?’ en ‘Hoe aantrekkelijk is een papierloos kantoor?’ Met een papierloos kantoor bedoelen we een ‘eenwerkomgeving waar het gebruik van papier is geëlimineerd of zoveel mogelijk verminderd’.

Realistisch vooruitzichtNederlandse deelnemers vinden een papierloos kantoor vooral een realistischer idee dan de Duitsers. Voor de Nederlandse deelnemers aan het onderzoek geldt dat 85% het een (zeer)realistisch vooruitzicht vindt. Van de Duitse deelnemers daarente-gen vindt slechts 38% het papierloze kantoor een realistisch vooruitzicht.

Aantrekkelijk vooruitzichtHet verschil van mening tussen de buurlanden wat betreft de aantrekkelijkheid van een papierloos kantoor is veel minder groot: 75% van de Nederlanders is het (geheel) eens met de stelling dat het een aantrekkelijk vooruitzicht is, tegenover 57% van de Duitse deelnemers.

Praktische voor- en nadelen van digitaal werkenDe verklaring voor het feit dat Duitse werknemers papierloos een minder realistisch – en in mindere mate minder aantrekkelijk – toekomstbeeld vinden dan de Nederlanders kan verklaard door het antwoord op een aantal stellingen over het praktische aspect van papiergebruik ten opzichte van het gebruik van tablets, smartphones en laptops.

Vergeleken met werken op een papierloos apparaat lijkt mij werken met papier handiger wat betreft: Navigeren tussen documenten.

Opvallend hier is dat 2x zoveel Duitsers (51% vs 25%) navigeren tussen documenten makkelijker vinden met papier dan op een digitaal apparaat. Het verschil tussen Nederlanders onderling is kleiner, maar dat zij hierover een andere mening zijn toegedaan dan de Duitsers moge duidelijk zijn. De verklaring hiernaar is vooralsnog gissen. Misschien speelt de Duitse ‘ordentelijkheid’ hierin een rol? Of is het meer de onervarenheid met het digitaal navigeren?

Vergeleken met werken op een papierloos apparaat lijkt mij werken met papier handiger wat betreft: Commentaar geven met meerde-re mensen op 1 document.

Ook hier komt het enorme verschil tussen Nederlanders en Duitsers tot uiting. Duitsers vinden samenwerken aan documen-ten makkelijker met papier dan zonder. Voor Nederlanders geldt het tegenovergestelde. Ook hier zijn we benieuwd naar een logische verklaring. Na interviews met experts en gebruikerserva-ringen meer hierover.

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

7

Page 8: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

Emotionele voor- en nadelen van digitaal werkenDe verklaring voor het feit dat Duitse werknemers papierloos een minder realistisch – en in mindere mate minder aantrekkelijk – toekomstbeeld vinden dan de Nederlanders kan ook verklaard worden door het antwoord op een aantal stellingen van ‘emotio-nele aard’. Met opnieuw in het oog springende verschillen. Zie hieronder.

Documenten op een bureau laten zien wat u nog moet doen.

Een meerderheid van de Duitsers is de mening toegedaan dat het ertoe doet dat het aantal documenten op een bureau laat zien hoeveel werk er nog gedaan moet worden, terwijl dat bij de Nederlanders een veel kleinere groep is. Nu zijn er beroepen te bedenken waarbij dit aspect goed voor te stellen is, denk aan juristen, leraren en administratief medewerkers. Hoedan ook blijft het verschil tussen de buurlanden opvallend.

Het geeft een productief gevoel als ik veel papier in mijn tas heb.

In deze vergelijking is het interessanter om te kijken naar de stelligheid van de deelnemers. Helemaal eens met de stelling zijn de buren het geen van beiden, echter in de stelligheid waarmee zij ‘oneens’ zeggen’ zit een groot verschil. Duitsers durven toch in veel mindere mate met klem te ontkennen dat papier in de tas een rol speelt bij het hebben van een productief gevoel.

OvereenkomstenZijn er dan nauwelijks overeenkomsten tussen Duitsers en Nederlanders in de beleving van digitaal werken? Jawel die zijn er, en die liggen – misschien voordehandliggend – met namein de groep die papierloos werken een realistisch en/of aantrek-kelijk vooruitzicht vinden.

Op basis van een ‘regressieanalyse’Het makkelijker kunnen bewaren en delen van documenten heeft een sterke en positieve invloed op de aantrekkelijkheid van een papierloos kantoor voor zowel Nederlanders als Duitsers.

Hoe meer je gelooft dat papierloos werken leidt tot een betere werk-privébalans, hoe aantrekkelijker en realistischer je het papier-loze kantoor vindt. Zowel voor Nederlanders en Duitsers is dit aspect bepalend.

Als je gelooft dat papierloos werken leidt tot een overdaad aan informatie, dan vind je papierloos werken minder aantrekkelijk en realistisch. Ook dit geldt in Nederland en Duitsland.

VervolgAl met al kan geconcludeerd worden dat Nederlanders meer klaar zijn voor digitaal werken dan Duitsers. Voor vervolgonderzoek is het interessant om te kijken waar de huiverigheid vandaan om te werken op mobiele apparaten ten faveure van papier.

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

8

Page 9: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

Als je een onderzoek houdt over papierloos werken, dan kan die ene vraag niet uitblijven: hoeveel print u per dag? Er blijkt een groot verschil te zitten tussen het printgedrag van een Duitse werknemer en dat van een Nederlandse:

Nederlanders printen gemiddeld 9 pagina’s per dag, terwijl Duitsers 25 pagina’s per dag afdrukken.

Natuurlijk, helemaal papierloos is misschien een utopie, en zeker op korte termijn. Daarover zijn alle respondenten het dan ook wel eens. 67% van de Duitsers en 64% van de Nederlanders geeft aan dat ‘printen nodig blijft’.

DuurzaamheidToch is het interessant om ons ervan bewust te zijn hoe de aantallen die we printen, in verhouding staan tot het nastreven van duurzaamheid. Dit aspect zal na het argument van ‘gemak’ immers hoog op de agenda staan bij het ‘invoeren’ van een papierloos kantoor.

Daarom hieronder een aantal aannames4 op een rij. Als we uitgaan van een gemiddelde van 228 werkdagen per jaar dan zien de printcijfers er op jaarbasis als volgt uit:

Duitser: 5700 pagina’s per jaarNederlander: 2052 pagina’s per jaar

Bomen

Als we vervolgens kijken naar de berekeningen van ‘Recycled Papers: The Essential Guide’ van Claudia Thompson (Cambridge,

MA: MIT Press, 1992), dan stellen ze daar dat:

Er is 0,6 boom nodig om 1 doos met 10 pakken papier te produce-ren; uit 1 boom worden 16,67 pakken printpapier geproduceerd of 8.333,3 vellen papier.

Als we dan opnieuw de vergelijking maken tussen Duitsland en Nederland, nu qua aantal gekapte bomen, komen we op het volgende:

Duitsland: 0,68 boom per werknemer per jaarNederland: 0,24 boom per werknemer per jaar

Maar waarvoor zijn die geprinte documenten dan eigenlijk nodig? De verwachting is nu dat Duitsers en Nederlanders daar anders over denken.

Bewaren en delenIn de heel praktische zaken zijn de buurlanden het behoorlijk met elkaar eens. Wordt het delen en bewaren van documenten makkelijker gevonden als ze digitaal zijn of juist uitgeprint?

‘Papierloos werken maakt dat documenten makkelijker te bewaren zijn.’Ja, zegt 87% van de Nederlanders en 77% van de Duitsers.

Met de stelling ‘Papierloos werken maakt documenten makkelijker te delen met anderen’ is 93% van de Nederlanders en 76% van de Duitsers het eens.

Emotionele motivatieBovenstaande biedt dus geen verklaring voor het feit dat Duitsers meer printen dan Nederlanders. Zal het dan zitten in de emotionele motivatie? Hiervoor keren we terug naar de analyse

4. PRINTACTIVITEIT VERSCHIL DUITSER VERSUS NEDERLANDER: HALVE BOOM PER JAAR

4 http://www.kyoceradocumentsolutions.nl/index/over_kyocera_mita/tco/duplex_calculator.html

9

Page 10: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

zoals we die al maakten bij het onderdeel ‘productiviteit’ en bekijken we twee stellingen in het licht van ‘printen’.

‘Documenten op het bureau laten zien wat u nog moet doen.’

Het feit dat een meerderheid van de Duitsers en een ruime minderheid van de Nederlanders het eens is met deze stelling, geeft aan dat de kans groot is dat deze ‘impact’ van papier eenrol speelt bij de keuze om wel of niet te printen.

Hetzelfde geldt voor die andere ‘softe’ stelling die we al eerder onder de loep namen:

‘Het geeft een productief gevoel als ik veel papier in mijn tas heb.’

Opvallend is het verschil in overtuiging over de stelling dat de hoeveelheid papier in de tas bepaalt of iemand een productief gevoel heeft. Ook hier kan de ‘twijfel’ bij de Duitsers een verklaring zijn voor het feit dat zij bijna 3 keer zoveel printen als de Nederlan-ders.

ConclusieAl met al is duidelijk dat werken met papier een grotere emotio-nele waarde heeft bij onze oosterburen. Het feit dat daarmee meer bomen ‘verloren’ gaan is nog geen reden om te pro!teren van de praktische mogelijkheden van papierloos werken.

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

10

Page 11: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

5. PRODUCTIVITEIT EN MOBILITEIT

Het laatste deel van de analyse naar aanleiding van ons onderzoek ‘papierloos werken’ behandelt het thema ‘productiviteit en mobiliteit’. Wederom kunnen we kijken naar de verschillen tussen de Nederlanders en de Duitsers.

Stellingen over productiviteit

‘Het geeft een productief gevoel als ik veel papier in mijn tas heb.’

Een stelling die niet meet of iemand productief is, maar wel hoe diegene dat ervaart. Interessant hier dus om te zien ‘wat papier met mensen doet’.

Los van het feit dat slechts 12% van de Duitsers en maar 5% van de Nederlanders het eens is met de stelling, is een ander verschil tussen de buurlanden opvallend. Want slechts een kwart (24%) van de Duitsers is het geheel oneens met de stelling, tegenover ruim twee derde (68%) van de Nederlanders.

Ergens is bij Duitse werknemers dus meer twijfel over de emotio-nele waarde van papier, of het nu de productiviteit verhoogt of niet.

‘Documenten op het bureau laten zien wat u nog moet doen.’

Zoals in het vorige thema besproken is bijna de helft van de Duitse respondenten het eens met deze stelling (46%), tegenover 25% van de Nederlanders. Wat kunnen we hier nu over zeggen? Deze stelling houdt het midden tussen een emotionele kwestie ‘papier op mijn bureau voelt goed’ en een feitelijke kwestie ‘papier op mijn bureau geeft precies aan wat ik nog moet doen’. Beide benaderingen lijken in de tijd van digitalisering niet meer van deze tijd. Ook hieruit blijkt een ‘cultuurverschil’ te zitten tussen beide buren.

Productiviteit kan ook gemeten worden aan de mate van e#ciënt werken. Hierover zijn ook stellingen aan de kandidaten voorge-legd.

Vergeleken met werken op een papierloos apparaat lijkt mij werken met papier handiger wat betreft: Werken aan meerdere documen-ten tegelijkertijd

52% van de Nederlanders is het niet eens met deze stelling, tegen-over 23% van de Duitsers. Met andere woorden, een kleine meerderheid van de Nederlandse deelnemers denkt dat werken aan meerdere documenten tegelijk (e#ciënt werken) makkelijker is op een digitaal apparaat. Slechts een klein kwart van de Duitse respondenten denkt daar ook zo over. We zouden aan het bureau moeten staan (of onderweg of thuis?) om te kijken welke methode – papier of papierloos werken aan meerdere documen-ten – nu echt e#ciënter is, maar aangezien steeds meer werk digitaal gebeurt lijkt het antwoord voor de hand te liggen.Uiteraard is dit ook een persoonlijke kwestie.

Stellingen over mobiliteitDan de mobiliteit. Waar we net spraken over de productiviteit en

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

68%

24%

0

20

40

60

80

% werknemers (geheel) oneens met stelling

NederlandersDuitsers

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

11

Page 12: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

de invloed van het werken met of zonder papier daarop, is de voorspelling dat de mate van mobiliteit ("exibele manier van werken op bijv. "explek, onderweg, in vergadering) ook afhanke-lijk is van of van invloed is op ‘papierloos werken.’

Hier wederom een korte analyse aan de hand van stellingen:

Vergeleken met werken op een papierloos apparaat lijkt mij werken met papier handiger wat betreft: Werken op ongebruikelijke plaatsen.

Ruim de helft van de Nederlanders (51%) is het hier absoluut mee oneens, in tegenstelling tot slechts 5% van de Duitsers. Juist 56% van hen is het (geheel) eens met de stelling, tegenover35% van de Nederlanders.

Wederom wordt hier een opvallend verschil aangetoond tussen de twee landen. Waar een meerderheid van de Nederlanders aangeeft dat werken op een tablet, smartphone of laptopzich beter leent voor werken op ongebruikelijke plaatsen, vinden Duitsers dat werken met papier zich daar juist goed voor leent.

De verwachting is dus dat Duitsers naar papier in plaats van een mobiele device grijpen op het moment dat ze op ongebruikelijke plaatsen willen werken. Wat niet in de vraag is gelegen, is de constatering of en hoe vaak men op ongebruikelijke plaatsen (wil/kan) werken. Dit kan een kwestie van ervaring zijn. Ook dit gegeven zullen we meenemen in kwalitatief vervolgonderzoek.

ThuiswerkenHetzelfde kan min of meer gezegd worden over de stelling betreft thuiswerken, zie het diagram met de cijfers.

Vergeleken met werken op een papierloos apparaat lijkt mij werken met papier handiger wat betreft: Thuiswerken

Werk-privébalansUitermate eensgezind zijn de buurlanden wat betreft de invloed van papierloos werken op de Werk-privébalans. In beide gevallen zegt een meerderheid (38%) het niet eens te zijn met destelling ‘Papierloos werken leidt tot een betere werk-privébalans’.

Zoals ook in het vorige thema (over aantrekkelijkheid en realiteit van papierloos werken) naar voren kwam, bestaat er wel duidelijk een verband tussen papierloos werken en de werk-privébalans:hoe meer men vindt dat papierloos werken bijdraagt aan een betere werk-privébalans, des te groter de kans dat zij papierloos werken aan-trekkelijk en realistisch vinden. Dit geldt dus zowel voor Duitsers als Nederlanders.

De geringere ervaring van Duitsers met bijvoorbeeld Het Nieuwe Werken kan een verklaring zijn voor het feit dat een kleiner percentage (16% vs 25%) vindt dat papierloos werkenbijdraagt aan een betere werk-privébalans.

VervolgTussen Duitsers en Nederlanders is zowel een verschil van mening over de – emotionele en praktische – productiviteit door papier-loos werken als over de mate van mobiliteit die digitaal werken met zich meebrengt. De geringe invloed op de werkprivéblansbij beide landen kan erop duiden dat de relatie wat vergezocht is. Er zijn immers wel veel meer factoren van invloed op een ideale verhouding tussen werk en privé. Hoe dan ook, genoeg stof die vraagt om verdieping.

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

26%

SOCIAAL INTRANET

Het is een veelgehoorde term: sociaal intranet. Een

BETROKKENHEID

contracten en omwille van de veiligheid

0 20 40 60 80 100

Social media ondersteunt voor mij:

25,7%

65,3%

Projectsamenwerken

Vinden van collega’s/experts

Kennisdelen

Netwerken

53,4% Niet geregeld, eigen initiatief

5,9% Intern via Intranet

6,8% Anders

33,9% Extern als losse tool

Figuur 1:

Manier waarop social media worden aangeboden:Figuur 2:

77%

81,4%

0 20 40 60 80 100

38%

85%

57%

75%

Papierloos kantoor isrealistisch vooruitzicht

Papierloos kantoor isaantrekkelijk vooruitzicht

%werknemers (geheel) eens met de stelling

0 20 40 60 80 100

50% 36%

25% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31% Ontevreden

23% Tevreden

46% Neutraal

Tevredenheid beschikbare tools:Figuur 3:

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

26%

0 20 40 60 80 100

64%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

52%

23% 51%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

35%

0 20 40 60 80 100

51%

5% 56%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

31%

0 20 40 60 80 100

57%

23% 49%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

25%

0 20 40 60 80 100

62%

31% 46%

Nederlanders

Duitsers Eens Oneens

Nederlanders Duitsers

12

Page 13: ONDERZOEK NAAR PAPIERLOOS WERKEN IN NEDERLAND EN … · ‘wenselijke bijkomstigheid’ is bij het doel om e#ciënter te werken, kosten te besparen en het milieu te ontzien. Dit sluit

6. OVER VIADESK

CONTACT

Viadesk was in het jaar 1999 in Nederland de eerste cloudaanbie-der en grondlegger van online documenten delen en samenwer-ken. Het begon met twee Amsterdamse ondernemers die een besloten omgeving opzetten voor studenten om documenten tedelen. Nu is de dienst uitgegroeid tot een veelgebruikt social intranet, projectomgeving of kennisnetwerk voor overheidsorga-nisaties en bedrijfsleven.

Viadesk wordt geroemd om haar vele toepassingsmogelijkheden, gebruiksvriendelijkheid, veiligheid en service. Daarnaast zijn slagvaardige organisaties heel blij met de tool die direct ingezet kan worden. De afweging om een jaar te wachten op bijvoorbeeld een maatwerkproduct van Microsoft of direct te beginnen is dan ook vaak niet moeilijk.

Het platform is ook continu in ontwikkeling. Door de markt nauwkeurig te volgen en het nauw monitoren van gebruikerser-varingen is de tool ‘future proof’. Waar Viadesk een voorloper was (en nog steeds is) in Het Nieuwe Werken, is het tegenwoordigtoonaangevend op mobiel gebied en papierloos samenwerken.

Ook de buurlanden België en Duitsland hebben Viadesk ontdekt. Door de toenemende vraag uit Duitsland heeft Viadesk in 2012 een kantoor geopend in Keulen, aan de oevers van de Rijn. Inmiddels zit daar een volwaardig service- en supportteam dat Duitse overheden en middelgrote mkb-bedrijven bedient.

Nederland DuitslandViadesk bv Viadesk GmbHKostverlorenstraat 19C Im Zollhafen 181052 GT Amsterdam 50678 Köln

T (020) 305 76 60 T 0221 650 60 540F (020) 305 76 55 F 0221 650 60 500E [email protected] E [email protected]

CP: Pieter de Stigter CP: Carsten Dickmann