Onderwijskundig leiderschap in de 21 ste eeuw

IPON – 20 maart 2014Marius van Zandwijk

Kennisnet

Vragen

• Wat komt er op je school af in het PO en VO?

• Wat vraagt dat van onderwijskundig leiderschap?

Wat komt er op je af, landelijke ambities ?

Bestuursakkoorden PO en VO

Differentiëren: aanbod talentvolle en zwakkere

leerlingen

Opbrengstgericht werken

Werken aan een lerende schoolcultuur -

HRM

Goede overall prestaties

Passend onderwijs

Wat komt er op je af, eigen school?

Afname leerlingen aantallen

Exploitatie en huisvestingsvragen

Specifieke kwaliteitsissues

Profilering en positionering in de regio

Professionaliseren

Transparantie

Dat vraagt van schoolleider en team balanceren …

Naar Quinn, Concurrerende waarden

Zacht

Hard

ExternIntern

Vernieuwen

Verkennen

Koersbepalen

PresterenRegelen

Beheersen

Stimuleren

Samenbrengen

Intermezzo: leiderschap en management

Manager“Dingen goed doen”

Leider“Goede dingen doen”

Richten Zet vaste route uit in een voorspelbare omgeving

Geeft richting in een onzekere omgeving

Motiveren Stuurt mensen aan op basis van een zakelijk contract

Inspireert mensen met visie

Bouwen Construeert organisatie vanuit rationele principes

Geeft vertrouwen en ontwikkelt saamhorigheid

Verbinden Zakelijke arrangementen op basis van contracten

Vormt vitale coalities vanuit persoonlijke betrokkenheid

Realiseren Korte termijn resultaat en winstgevendheid

Wenselijke toekomst vanuit gezamenlijke kracht

Leren Grijpt fouten aan om van te leren en te verbeteren

Experimenteren, uitwisselen en reflecteren

Boonstra, Leiderschap bij cultuurverandering

Schoolleider …

Visiegestuurd werken

In relatie met de omgeving

staan

Vormgeven van organisatiekenmerk

en op basis van onderwijskundige

keuzeHanteren van strategieen

voor samenwerken, leren en onderzoeken op alle niveaus

Hogere orde denken

Visiegerichtheid

Omgevings-bewustzijn

Strategieen voor nieuwe vormen van leiderschap

Organisatie-bewustzijn

Hogere orde denken

Schoolleiderregister PO, VO-Raad: competenties voor schoolleiders

VO PO

En daar werken we hard aan…

Intermezzo: Hoe moet dat eigenlijk: veranderen?

OnderhandelingsprocesBelangen

Rationeel procesBlauwdruk

Sociaal procesMotiveren -Belonen

OntwikkelprocesLeren

Dynamiserend procesDuiden-Betekenis

Je verandert door:

Onderhandelingsproces •Belangen bij elkaar brengen en overhalen tot standpunten:consensus

•Win-win situaties creeren en coalities smeden•Voordelen laten zien (macht, status, invloed)•Neuzen richten en onderhandelen

Rationeel proces •Duidelijke resultaten en doelen formuleren•Goed stappenplan maken van A naar B•Stappen monitoren en bijsturen•Voortgang stabiel houden, beheersen, complexiteit reduceren

Sociaal proces •Mensen prikkelen en motiveren•Aangename werkomgeving/sociale setting/psychologisch contract•Geavanceerde HRM voor belonen, moriveren, status,promoveren •Geven van aandacht, respect, vertrouwen , erkenning

Ontwikkel proces •Bewustmaken van nieuwe zienswijzen, eigen tekortkomingen (Bew. Onb)•Motiveren om nieuwe dingen te zien, leren, begrijpen, kunnen•Eigen leerdoelen stellen en eigen leerproces vormgeven•Geschikte leersituaties creeren en helpen groeien

Dynamiserend proces •Aansluiten op de ‘natuurlijke weg’ en de roeping van mensen zelf•Ruimte bieden voor eigen energie, inspiratie en kracht van mensen•Dynamiek en complexiteit duiden, zien dat de tijd rijp is, evolutie helpen•Betekenis toevoegen, blokkades wegnemen, conflicten optimaliseren

Vragen voor onderwijskundig leiderschap

• Tussen welke soort opgave balanceer je?• Welke rol heb je: manager – leider?• Welke veranderaanpak kies je?

Voor opgaven in het leerproces is het zaak docenten ruimte te laten namen. Groen: leren met elkaar, maar wel doelgericht want we hebben het druk (blauw)!

Opbrengstgericht sturen in het PO

• Blauw: – analyse van sturen door schoolleiders in het PO.

Welke 10 indicatoren gebruiken ze? – Omwerken van resultaten in een scan voor

bestuurders en schoolleiders– Objectieve basis om met elkaar het gesprek aan te

gaan. Evidence based werken

Opbrengstgericht sturen in het PO

• Groen:– Doel is leren met elkaar van elkaars goede punten.

Niet om te komen tot een oordeel– Dialoog tussen schoolleiders onderling en tussen

schoolleider en bestuurder starten.– In enkele werkbijeenkomsten waarderend

onderzoeken waar verschillen zitten. Waar is je school sterk in? Wat doe je dan in de school, wat doen je leraren in de klas? Wat doen anderen?

Pilot: dialoog over verschillen

http://www.youtube.com/watch?v=fW8amMCVAJQ