OverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijdenOverlijden

Omtrent

Deze gids wordt u aangeboden doorUitvaartverzorging ERALY

De nacht is nooit helemaal donker.....De nacht is nooit helemaal donker....want er schijnt altijd,wat licht door het raam.Er blijft altijd een sluimerende droom,een hunkering naar voldoening,een edelmoedig verlangen,een uitgestoken hand,de ogen gerichtop een leven om samen te delen.

Paul Eluard

1

Inhoud : 4 Inleiding Beknopte lijst... wie verwittigen?

5 Hoofdstuk I Wat te doen bij een overlijden

7 Hoofdstuk II Wie moet men op de hoogte brengen van het overlijden

14 Hoofdstuk III Pensioen

22 Hoofdstuk IV Financiële instelling

29 Hoofdstuk V Erfenis - Testament

39 Hoofdstuk VI De wetgeving en tarieven van successierechten in het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

53 Hoofdstuk VII Verlofregeling ‘Klein Verlet’ bij overlijden

55 Hoofdstuk VIII Verklaring betreffende de wilsbeschikking inzake de wijze van teraardebestelling en uitvaartritueel

58 Hoofdstuk IX Crematie gevolgd door het ter beschikking stellen van de urne aan de nabestaanden

59 Hoofdstuk X Orgaanschenking, lichaamsafstand, autopsie en postmortem onderzoek

62 Hoofdstuk XI Financiering van begrafenis of crematie

69 Hoofdstuk XII Wilsbeschikking bij euthanasie

2

Afscheid nemen van een ouder, van een kind, een partner, een dierbaar familielid, van een vriend, vriendin of van een goede bekende... Het doet pijn.

Het gaat om een periode die wij intens beleven, een tijd die gepaard gaat met bezinning en inkeer.

Naast de emotionele pijn en de confrontatie met de leegte, zijn er tal van praktische problemen waarmee de nabestaanden geconfronteerd worden.

Wij als uitvaartverzorger begeleiden u graag bij een aantal administratieve verplichtingen en bij de onmiddellijke schikkingen die u moet treffen.

In deze brochure hebben we alvast een aantal zaken op een rijtje gezet die bij een overlijden niet uit het oog mogen verloren worden.

Deze gids is slechts een leidraad, en het geeft nietop alle mogelijke vragen een antwoord. Het is ook zo dat bepaalde schikkingen reeds kunnen geregeld worden vóór het overlijden. Ook hiervoor kan deze brochure een hulp zijn.

3

Beknopte lijst - WIE TE VERWITTIGEN ?

A. Worden automatisch verwittigd bij aangifte overlijden.

1. Ministerie van Pensioenen Zuidertoren inzake pensioen.2. Ministerie van Financiën inzake successierechten.3. Bevolking van de gemeente van inschrijving in het bevolkingsregister.4. Burgerlijke stand van de gemeente van inschrijving in het bevolkingsregister.

B. Worden niet automatisch verwittigd.

1. Mutualiteit of ziekenkas.2. Bank(en).3. Verzekeringen: Brand / Wagen / Levensverzekering / Schuldsaldoverzekering / ....4. Elektriciteit.5. Telefoon.6. Water.7. Derde betalers: vergoedingen inzake kindergeld, invaliditeit, bijkomend pensioen e.d.8. Werkgever.9. Pensioenkas indien niet Zuidertoren, bvb. spoorwegen (NMBS), leger, e.a. .... 10. Elke organisatie en/of bedrijf waar de overledene een contract mee had.11. Inschrijving voertuig.12. Indien zelfstandig: kantoor BTW en Rechtbank van Koophandel.13. Notaris.

4

verwittig uw uitvaartverzorger Eraly - tel. 016 53 68 50

tEn huizE• neem contact op met de huisarts of de dokter van dienst om het overlijden vast te stellen• bij een verdacht of onnatuurlijk overlijden neemt u contact op met de politie

buitEnshuis• Geen enkel ziekenhuis, rusthuis of openbare instantie kan een begrafenisondernemer opleggen.• Alleen wanneer het overlijden te wijten is aan een verkeersongeval of bij een verdacht of gewelddadig overlijden kan de politie een begrafenisondernemer oproepen om het stoffelijk overschot over te brengen naar een mortuarium of naar een funerarium.• Leg het advies van verpleging, personeel van een mortuarium, ambtenaren of politieagenten naast u neer en kies zelf voor uw eigen uitvaartverzorger.• Het is immers mogelijk dat één of andere tussenpersoon een commissie krijgt voor elk stoffelijk overschot dat hij of zij aanbrengt, wat uiteraard wordt doorgerekend in de uitvaartkosten.

Uw uitvaartverzorger zal u helpen bij praktische en administratieve zaken zoals• overbrengen, verzorgen en opbaren van het stoffelijk overschot in funerarium.

• vervullen van de administratieve formaliteiten bij de burgerlijke stand ivm begraven en/of crematie.

• opstellen en drukken van de rouwberichten en rouwprentjes.

• bespreken, regelen en uitvoeren van de uitvaart.

• kist, vervoer, urne, bloemen.

• regelen van de koffietafel.

• aankondiging in dag en/of weekbladen.

I) WaT TE doEN BIj EEN oVERlIjdEN

5

bij de aangifte van overlijden maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand een over-lijdensakte op. Die overlijdensakte wordt doorgestuurd naar de woonplaats van de overledene indien hij/zij in een andere gemeente is overleden. Van die akte krijgt men een aantal uittreksels die men achteraf nodig heeft. Dit noemt men een uittreksel uit de akte van overlijden.

Essentiële documenten bij aangifte van een overlijden:

identiteitskaart + medisch attest IIIC en bij crematie ook medisch attest II van de arts die het overlijden heeft vastgesteld.+ huwelijksboekje indien overledene gehuwd was of dat van de ouders indien overledene niet gehuwd was of bij gebrek aan dit laatste een uittreksel uit de geboorteakte.+ mogelijk attest waarin de overledene zijn laatste wil te kennen geeft of wat er gaat gebeuren na het overlijden (wordt opgevraagd in de woongemeente).+ rijbewijs moet ingeleverd worden

6

II) WIE moET U op dE hooGTE BRENGEN VaN hET oVERlIjdEN

Naast familieleden en vrienden moeten een aantal instanties of personen die eenzakelijke band hadden met de overledene om praktische redenen liefst zo snelmogelijk verwittigd worden.

1. Mutualiteit of ziekenfonds. blz 82. Werkgever. blz 93. Vakbond. blz 9 4. Fonds voor kinderbijslag. blz 9 5. Uitbetalingsinstellingen. blz 9 - uitkering bij ziekte en invaliditeit - tegemoetkoming van gehandicapten - uitkering bij arbeidsongevallen - uitkering bij beroepsziekten -leefloon(OCMW) - werkloosheidsuitkering6. Huiseigenaar. blz 107. Identiteitskaart. blz 108. Minderjarige kinderen. blz 119. Studietoelagen. blz 1110. Verzekeringen. blz 11 - autoverzekering - levensverzekering - schuldsaldoverzekering11. Nutsvoorzieningen - Abonnementen. blz 1212. Verkeersbelasting. blz 1213. Zelfstandigen. blz 1314. Pensioen - zie Hoofdstuk III blz 1415. Financiële instellingen - zie Hoofdstuk IV blz 2216. Successierechten - zie Hoofdstuk V en VI blz 28 & 39

7

1- mutualiteit ZiekenfondsHet ziekenfonds moet zo snel moge-lijk op de hoogte worden gebracht. Nabestaanden van werknemers, gekon-troleerde werklozen en gepensioneerden binnen het stelsel voor werknemers (loon- en weddetrekkenden) hebben recht op een wettelijke tegemoetkoming (begrafenisvergoeding) van €148,74 (info CM) of €148,74 (info Soc. Mut.) www.cm.be; www.socmut.beDe vergoeding geldt niet voor een vast-benoemde ambtenaar of gepensioneerde binnen het stelsel van de overheid, een zelfstandige of gepensioneerd zelfstan-dige, of een persoon ten laste.

Wat heeft men nodig?• uittreksel uit de akte van overlijden• de SIS-kaart van de overledene• de SIS-kaart van wie als persoon

ten laste staat ingeschreven bij de overledene

• wanneer men recht heeft op een wet-telijke overlijdensvergoeding, de fac-tuur van de begrafeniskosten met be-wijs dat deze factuur werd betaald.

• mogelijk een bewijs dat tot 31 dagen voor zijn overlijden, de overledene een werknemer, werkloze of gepensio-neerde was.

In de openbare sector wordt als een soort begrafenisvergoeding nog een maand wedde of pensioen uitbetaald. Het gaat hier om een begrensd bedrag.

Men kan ook vragen of de weduwe of weduwnaar recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming (WIGW-regeling). Het WIGW-statuut bood bescherming aan Weduwen, Invaliden, Gepensioneerden en Wezen met een laag inkomen. Zij krijgen eigenlijk korting bij de dokter, tandarts, apotheker en in het ziekenhuis, alsook voor telefoonaansluiting, elektri-citeit, grondbelasting enz. Sinds 1997 ge-nietenookdeleeflonersengehandicaptenvan het WIGW-statuut en later kwamen daar de langdurig werklozen bij.Vanaf 1 juli 2007 verdween het WIGW-statuut en werd dan Omnio-statuut - voor iedereen, dat zijn zowel de werkenden of uitkeringstrekkers, en gelden voor wie minder dan 13.312,80 € (+2.464,567 € per persoon ten laste) als bruto inkomen heeft. Vanaf dan spreekt men van het Omnio-statuut. Het wordt niet automatisch toegekend, maar kan vanaf 1 april 2007 aangevraagd worden via het ziekenfonds. Als één van de echtgenoten overlijdt kan de overleven-de recht hebben op een overlevingspen-sioen. Het overlevingspensioen wordt onmiddellijk na het overlijden van de echtgeno(o)-t(e) aangevraagd. Het dient niet te worden aangevraagd indien de overledene al gepensioneerd was. In bepaalde gevallen kunnen gepensioneer-den genieten van een verhoogde tege-moetkoming van de ziekteverzekering.Alle inlichtingen betreffende deze voorkeursmaatregel kan men beko-

Bij een overlijden verandert de levenssituatie van de nabestaande volledig.Allerhandeinstellingen,diezorgenvoorfinanciëlesteunentegemoetkomingenwaarvoor men mogelijk in aanmerking komt, en die bijdragen tot het verwerken en het vergemakkelijken van de nieuwe situatie, dienen op de hoogte gebracht worden.

8

men bij de mutualiteit. De weduw-naar of weduwe van de overledene kan aangesloten blijven bij het ziekenfonds.Om deze inschrijving te regelen volstaat het bij het ziekenfonds de SIS-kaart van de overleden partner voor te leggen.

2- WerkgeverDe werkgever dient te worden ver-wittigd. Hij zal zorgen dat alle uit-betalingen waarop de werknemer(ster) recht had en heeft, worden toe- gekend. Bij een bediende wordt het vakantiegeld aan de erfgenamen uitbetaald. Bij een arbeider of arbeidster moet de uitbeta-ling van het vakantiegeld worden aan-gevraagd bij het vakantiefonds waarbij de overledene was aangesloten.

3- VakbondSommige vakbonden betalen een premie uit in geval van overlijden aan hun leden. Verwittig de vakbond met een uittreksel uit de akte van overlijden.

4- Fonds voor kinderbijslagAls één van de ouders overlijdt, en men ontvangt nog kindergeld voor de kin-deren die er nog in het gezin zijn, kan men wezenbijslag aanvragen.De aanvraag kan men richten tot het kin-derbijslagfonds dat tot dan toe de kinder-bijslag uitbetaalde. Voeg een uittreksel uit de akte van overlijden bij de aanvraag. Zolang de overgebleven ouder niet her-trouwt of een huishouden vormt, wordt de wezenbijslag die aanzienlijk meer be-

draagt dan het gewone kindergeld, toe- gekend. Verwittig dus het kinderbijslag-fonds indien van toepassing.Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemersdienst Speciale RechtenTrierstraat 70, 1000 Brusseltel. 02 237 21 11 - fax 02 237 24 70bxl.fam@rkw-onafts.fgov.be

5- Uitbetalings- instellingenHad de overledene een vervangings- inkomen dan moet men de betrokken dienst verwittigen. Meestal gebeurt dit met een rouwbericht of uittreksel uit de akte van overlijden.

•Uitkering bij ziekte en invaliditeitNeem contact op met de mutualiteit.Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV)Tervurenlaan 211 - 1150 Brusseltel. 02 739 71 11www.riziv.fgov.be

•Tegemoetkoming aan gehandicaptenNeem contact op met Dienst tegemoet-koming aan personen met een handicap en vermeld zeker het dossiernummer.

CoNTaCT CENTER (8u30 tot 16u30)mail: handin@minsoc.fed.beTel. 0800 987 99 - Fax 02 509 81 85

Fod Sociale Zekerheiddirectie-generaal personen met een handicapadministratief Centrum KruidtuinFinance TowerKruidtuinlaan 50, bus 1501000 Brusselwww.handicap.fgov.be

9

Vlaams agentschap voor personen met een handicapSterrenkundelaan 30 - 1210 Brussel tel. 02 225 84 11 - fax 02 225 84 05 www.vaph.be

•Uitkering bij arbeidsongevalIndien het een overlijden is tengevolge van een arbeidsongeval wordt er een vergoeding toegekend. Werkgever - Ver-zekering - Jaarrente - Vergoeding voor begrafenis en transportonkosten. Fonds voor arbeidsongevallenTroonstraat 100 - 1050 Brusseltel. 02 506 84 11 - fax 02 506 84 15 www.faofat.fgov.be

•Uitkering bij beroepsziekteIndien het overlijden het gevolg is van een erkende beroepsziekte worden door het fonds voor beroepsziekten vergoe-dingen betaald.Vergoeding voor uitvaart - transport-kosten - jaarrente.Fonds voor BeroepsziektenSterrenkundelaan 1 - 1210 Brussel tel. 02 266 62 11 - fax 02 219 19 33 www.fbz.fgov.be

•Leefloon (OCMW)Wanneermenfinanciëlemoeilijkhedenheeft door het overlijden van een familie-lid kan men zich voor de regelingen met de uitvaartverzorger best vooraf wen-den tot de sociale dienst van het OCMW.•WerkloosheidsuitkeringIndien de overledene niet gesyndiceerd was: eventueel Hulpkas voor Werkloos-heidsuitkeringen.Indien de overledene gesyndiceerd was: zich wenden tot de vakbond.

6- huiseigenaarWanneer men een huurovereenkomst heeft, is er bij een overlijden normaal gezien geen reden om de huurovereen-komst te beëindigen. Tenzij anders bedongen in het huurcon-tract loopt de huur gewoon verder.Bij mogelijke verandering kan men con-tact opnemen met een notaris. Wanneer men een sociale woning huurt moet men toch contact opnemen met de bouwmaatschappij omdat de huur wordt bepaald naar het inkomen en bij het overlijden kan er een vermindering van gezinsinkomen zijn.

7- IdentiteitskaartBij overlijden zorgt de dienst bevolking voor het aanpassen van de identiteits-kaart van de overlevende echtgeno(ot)te wanneer het nog om een oud paspoort gaat. De identiteitskaart van de overledene wordt afgegeven bij de aangifte van overlijden.

8- minderjarige kinderenWanneer er bij overlijden in het gezin nog minderjarige kinderen zijn, wordt door de burgerlijke stand het vredegerecht verwittigd.Wanneer één van beide ouders komt te overlijden spreekt men niet direct van een voogd voor de kinderen. De langst-levende ouder heeft automatisch het ouderlijk gezag zonder dat een voogd daar toezicht op houdt. Wanneer beide ouders zijn overleden wordt door de vrederechter een werke-lijke voogd en een controlerende voogd aangesteld. Bij voorkeur gebeurt dit uit de naaste familiekring.

10

9- StudietoelagenBij een overlijden valt een gezin bijna altijd terug op een lager inkomen.Hierdoor zou men in aanmerking kunnen komen voor een studiebeurs voor de stu-derende kinderen in het gezin. Voor algemene vragen rond studietoe-lagenofstudiefinancieringenkanmenterecht bij de Vlaamse infolijn op het gratis nummer 0800-30201 of via e-mail naar studietoelagen@vlaanderen.be.Naastdestudietoelagenenstudiefinan-ciering van het ministerie van de Vlaamse gemeenschap bestaan er nog studie-beurzen en studieleningen van andere organisaties.dienst Studietoelagen voor secundair onderwijsBrabant: Werkhuizenstraat 403010 leuvenantwerpen: Kon. Elisabethlei 222018 antwerpen tel. 03:237.28.00dienst Studietoelagenvoor hoger onderwijs en universiteitministerie van de Vlaamse GemeenschapKoning albert II-laan 151210 Brusseltel. 02 553 86 00 - fax 02 553 86 65www.ond.vlaanderen.be

10- VerzekeringenBij het overlijden van een dierbare moet men zo spoedig mogelijk de verschillende verzekeringspolissen nakijken, waarvan de overledene ondertekenaar, afnemer of begunstigde was. Het contract kan worden opgezegd of overgedragen op naam van de langst-levende.Vooral moet men letten op de clausules

die betrekking hebben op het overlijden. Neem contact op met de maatschappij. Er kunnen verschillende polissen zijn bij diverse maatschappijen. De adressen zijn terug te vinden op de polissen.•AutoverzekeringBij overlijden moet men zo snel mogelijk de verzekeringsmaatschappij verwittigen. Wanneer men de auto van de overledene wenst te gebruiken om bv de rouwbrieven rond te dragen moet de maatschappij op voorhand verwittigd zijn, want wat als er iets gebeurt, bv een verkeersongeval.. •LevensverzekeringWanneer men een levensverzekeringspo-lis heeft afgesloten en er door het over-lijden een uitkering dient te gebeuren moet u de maatschappij zo volledig mogelijk inlichten.Welke stukken heeft men nodig:•hetorigineelvandelevensverzeke-

ringspolis•eenbewijsvanlevenvandebegun-

stigde, af te halen op de dienst bevol-king van de gemeente van inschrij-ving.

•eenuittrekseluitdeaktevanover- lijden

•bewijsvanbetalingvandelaatstepremie

•eenmedischattestafgeleverddoordedokter die de overledene heeft behan-deld of bij plots overlijden de dood heeft vastgesteld. Dit medisch attest geeft de oorzaak aan van het overli-jden.

Wanneer de begunstigde is overleden moet de maatschappij het kapitaal uit-keren aan de erfgenamen en daarvoor is een akte van bekendheid nodig. (zie verder)

11

•SchuldsaldoverzekeringOm deze verzekering in werking te doen treden, moet men zo vlug mogelijk con-tact opnemen met de leningsmaatschappij. Er zal worden gevraagd : •eenuittrekseluitdeaktevanover-

lijden•bewijsvanbetalingvanlaatstepremie•eenmedischattestwaaropdeoorzaak

van het overlijden staat.

11- Nutsvoorzieningen abonnementenAdressen en telefoonnummers zijn te vinden op de facturen •telefoon•elektriciteit/gas•water•TV-distributie•abonnementen,omdezestopte

zetten, verwittig zo vlug mogelijk de uitgeverij

Mogelijk met een uittreksel uit de akte van overlijden.

12- VerkeersbelastingWanneer men de auto niet wenst te behouden, dient de nummerplaat binnen de twee maanden na de stopzetting van het gebruik van het voertuig, aangete- kend te worden verstuurd naar de dienst inschrijving autovoertuigen.De verkeersbelasting wordt geschorstmet mogelijk een gedeeltelijke terug-betaling.

Fod mobiliteit en Vervoerdirectie Wegverkeer dIVCity atriumVooruitgangstraat 561210 Brussel (St-joost-ten-Node) tel. 02 277 30 30www.mobilit.fgov.be/dIVNl

Wanneer men de auto wil behouden verwittigt de verzekeringsmaatschappij de dienst voor het Wegverkeer.Nummerplaten mogen voortaan overge-dragen worden tussen de echtgenoten, de wettelijk samenwonenden of aan één van de (geadopteerde) kinderen van de houder. De procedure gebeurt op dezelfde manier als bij een tweedehands voertuig, maar dan zonder betaling van BTW en de wagen wordt niet onderwor-pen aan technische controle.Steeds moet een uittreksel uit de akte van overlijden worden voorgelegd.De inschrijving op naam van de oorspronkelijke houder vervalt van zodra het voertuig op een andere persoon is ingeschreven.

13- ZelfstandigeWanneer de overledene een zelfstandige is of een zelfstandige activiteit uitoefent in hoofd of bijberoep, moet men zijn/haar sociaal secretariaat op de hoogte brengen, het nodige doen om de inschrij-ving in het handelsregister te schrappen bijdegriffievandehandelsrechtbank,de BTW-diensten op de hoogte te bren-gen, de klanten, leveranciers verwittigen. Eventueel afspraken maken met personeel, enz.

12

1. de overledene heeft gewerkt als werknemer:De echtgenote moet ten minste 45 jaar oud zijn behalve indien er een kind ten laste is of ten minste voor 66% arbeids-ongeschikt.Ten minste één jaar gehuwd zijn, be-halve indien er een kind geboren is, het overlijden te wijten aan een ongeval ge-beurd na de datum van het huwelijk of overlijden tengevolge van beroepsziekte of als er op het ogenblik van overlijden een kind ten laste was waarvoor één van de echt-genoten kinderbijslag ontving.Het overlevingspensioen kan bij het niet vervullen van de voorwaarden tijdelijk worden bekomen. Het overlevingspen-

sioen zal niet meer worden uitbetaald als de echtgenote hertrouwt.

2. de overledene heeft gewerkt als zelfstandige: De echtgenote kan onder bepaalde voor-waarden het voordeel bekomen van een overlevingspensioen. In principe moet men hiervoor een aanvraag indienen op dezelfde wijze als een rustpensioen. Soms kan het ook toegekend worden zonder aanvraag. Doet men de aanvraag binnen de 12 maanden volgend op het overlijden dan gaat het overlevings-pensioen normaal in op de eerste van de maand van het overlijden. Zo er geen aanvraag is binnen de 12 maanden dan

III) pENSIoEN

Belgie kent verschillende pensioenstelsels.

Voorschriften en formaliteiten verschillen meestal per stelsel. Het is best eens na te gaan door wie het pensioen aan de overledene werd uitbetaald. Het stortingsbewijs van het pensioen vemeldt altijd de betalingsinstantie en het dossiernummer.Voor iemand die een gewoon Belgisch ouderdomspensioen genoot hoeft men niets speciaals te doen. (Zuidertoren te Brussel) De Rijksdienst voor pensioenen wordt in de meeste gevallen door de dienst Burgerlijke Stand automatisch verwittigd via K.S.Z. (Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid). Wanneer de overledene van een andere pen-sioenkas genoot, moet men deze instelling zelf verwittigen. Wanneer de overledene genoot van bepaalde renten of tegemoetkomingen, moet men de instellingen die de uitbetalingen deden ook best verwittigen met een uittreksel uit de akte van overlij-den. Wanneer de overledene een gehuwd man was en niet gepensioneerd kan de overlevende echtgenote een overlevingspensioen aanvragen indien zij voldoet aan de volgende voorwaarden. Een overzicht.

14

gaat het overlevingspensioen in op de eerste van de maand volgend op die waarin de aanvraag werd ingediend.Voor de berekening van het overlevings-pensioen wordt rekening gehouden met de beroepsloopbaan van de overledene als zelfstandige of als helper en de beroepsinkomsten.In principe moet de overlevende echtgeno(o)t(e) 45 jaar oud zijn, be-halve met kinderlast en voor 66% ar- beidsongeschikt, dan kan het vóór 45 jaar.Wanneer de overlevende niet aan deze voorwaarden voldoet kan men geduren-de een periode van 12 maanden vanaf het overlijden een overlevingspensioen krijgen. Voorwaarde is wel dat de aan-vraag binnen de 12 maanden na het overlijden van de echtgeno(o)t(e) werd ingediend, men spreekt hier over een tijdelijk overlevingspensioen.

3. de overledene was ambtenaar :Bij het overlijden van een ambtenaar kan aan bepaalde rechthebbenden een overlevingspensioen worden toegekend. Voor ieder van die mogelijke rechtheb-benden (bv de langstlevende echtge-noot, de uit de echt gescheiden echt-genoot, de wezen) gelden bepaalde voorwaarden en berekeningswijze. Voor de drie categoriën mogelijke rechtheb-benden geldt als voorwaarde voor de toekenning van een overlevingspensioen dat de echtgenoot overleden is ofwel tijdens zijn loopbaan, ofwel na een rust-pensioen verkregen te hebben, ofwel na uit dienst te zijn getreden.Voorwaarden: de langstlevende echt- genoot heeft recht als het huwelijk minstens 1 jaar geduurd heeft; voor

minder dan 1 jaar heeft de langstleven-de echtgenoot recht op een overlevings-pensioen als er kinderlast is, als het een overlijden is tengevolge van een ongeval na de datum van het huwelijk of beroepsziekte.Indien men een aanvraag indient binnen het jaar na het overlijden begint het overlevingspensioen te lopen vanaf de maand na het overlijden; bij latere aan-vraag gaat het in de eerste dag van de maand van de aanvraag.In het andere geval bij een overlijden binnen het jaar heeft de echtgenoot recht op een tijdelijk overlevingspensioen gedurende 1 jaar.Bij ambtenaren wordt 0,5% van het bru-tomaandbedrag van de rustpensioenen afgehouden ten bate van de schatkist. Deze inhouding is bestemd voor de financieringvandeuitkering‘begrafenis-vergoeding’.Voor de antwoorden op de vragen: wie hier recht op heeft, welk het bedrag is, hoe en waar het moet worden aan-gevraagd, welk de documenten zijn kan men terecht bij de administratie van pensioenen.Voor alles kan men terecht op de dienst pensioenen van de gemeente of stad waar men is ingeschreven.

15

achterstallenpensioen overlijden:

enkele nuttige inlichtingeninfo Rijksdienst voor pensioenen

de datum van betalingDeze regeling wordt als uiterst onrecht-vaardig aangevoeld omdat, naar gelang de datum van overlijden vóór of na de datum van betaling valt, het pensioen niet of wel betaald wordt. Daarenboven is de datum van betaling per postassig-natie niet dezelfde voor iedereen en be- staat er een verschil in behandeling tussen de gepensioneerden die betaald worden per postassignatie en diegenen die betaald worden per overschrijving op hun bank- of postrekening.

De pensioenen moeten niet op een welbepaalde datum betaald worden. De teksten bepalen enkel dat de pensioenen verworven zijn per twaalfden:

“De rust- en overlevingspensioenen zijn verworven per twaalfden en betaalbaar per maand.“ (3)(3) Koninklijk besluit van 21 december 1967 tot vast-stelling van het algemeen reglement betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, artikel 67

Dit betekent dat het pensioen dat betrek- king heeft op een bepaalde kalender-maand in de loop van die kalender-maand moet uitbetaald worden, niet meer en niet minder. In principe is dus elke dag van de maand goed.

Betaling per postassignatieRekening houdend met dit gegeven en om redenen van praktische organisatie, zowel bij de Rijksdienst voor pensioenen

als bij De Post, gebeurt de betaling per postassignatie gespreid over de maand volgens de aard van het pensioen:•degezinspensioenenwordenoverge-

maakt op de zesde van de maand;•derustpensioenenalsalleenstaande

op de veertiende van de maand;•deoverlevingspensioenenopdetwin-

tigste van de maand.

Daarenboven wordt de verdeling van de assignaties door de Post, per uitgifteda-tum, telkens gespreid over drie dagen. Het komt er dus op neer dat de pen-sioenen die per postassignatie betaald worden op negen verschillende dagen betaald worden. De gepensioneerde weet wel op welke dag de assignatie zal aangeboden worden.

Vergelijken we twee gepensioneerden die elk een overlevingspensioen genieten dat per postassignatie betaald wordt. De normale betaaldatum voor gepen-sioneerde A is de twintigste en voor gepensioneerde B de tweeëntwintigste van de maand. Beiden overlijden op de eenentwintigste van de maand. Gepen-sioneerde A zal haar overlevingspensioen gekregen hebben en gepensioneerde B niet. Voor de Rijksdienst voor pensioenen is het grote voordeel van de betaling per assignatie dat er quasi niets mis kan lopen, dat de kans op onverschuldigde betalingen uiterst miniem is.Voor een gezinspensioen is immers in principe de handtekening van beide echtgenoten nodig. Wanneer één van de echtgenoten zijn handtekening niet zet, zal de assignatie niet uitbetaald worden. Een pensioen als alleenstaande en ook een overlevingspensioen kan enkel aan

16

overlijdensdatum assignatie 14de 15de 16de 20ste 21ste 22stevóór de 14de - - - - - -14de - / x - - - - -15de x - / x - - - -16de x x - / x - - -17de x x x - - -18de x x x - - -19de x x x - - -20ste x x x - / x - -21ste x x x x - / x -22ste x x x x x - / xna de 22ste x x x x x x

Betekenis van de symbolen- Het pensioen wordt niet betaaldX Het pensioen wordt betaald-/x Het pensioen wordt wel of niet betaald naar gelang het aangeboden wordt voor of na het overlijden

de begunstigde uitbetaald worden zodat bij overlijden voor aanbieding van de as-signatie er geen onverschuldigde betaling kan gebeuren.In dit systeem van betaling ontstaan er nog bijkomende problemen wanneer degepensioneerde wegens ziekte opgenomen wordt in een ziekenhuis of bij een familie-lid wat normalerwijze geen aanleiding geeft tot een adreswijziging. De post-assignatie die thuis aangeboden wordt kan in die gevallen niet op de dag van aanbieding afgetekend en geïnd worden. Wanneer de gepensioneerde na de eerste aanbieding overlijdt voor dat de postas-signatie hem bereikt, zal het pensioen niet meer uitbetaald worden. Vermits er in die gevallen geen effectieve uitbetaling van het pensioen geweest is, weigert de RVP het pensioen uit te betalen aan andere personen dan de samenwonende

langst levende echtgeno(o)t(e) en dit ondanks het feit dat de gepensioneerde nog in leven was op het ogenblik van de eerste aanbieding.

Betaling op een financiële rekeningDe zaken liggen helemaal anders bij be-taling van het pensioen op een bankreke-ning.Allepensioenendieopeenfinanciëlere-kening betaald worden, worden overge-schreven op de vijftiende van de maand. De overschrijving wordt beschouwd als effectieve betaling voor zover de gepen-sioneerde overlijdt na de vijftiende van de maand. Opname in een ziekenhuis of elders beïnvloedt de betaling dus niet. Daarenboven blijft het pensioen betaald als de gepensioneerde op de vijftiende van de maand overlijdt.

17

discriminatieEr werd een dubbele discriminatie vast-gesteld tussen de gepensioneerden die betaald worden per postassignatie ener-zijds en de gepensioneerden die betaald worden op een bankrekening anderzijds.Een eerste discriminatie bestaat erin dat de gepensioneerde die niet lijfelijk aan-wezig is op het ogenblik van de aanbie- ding van de assignatie of niet in staat is om te tekenen het pensioen van de maand van overlijden niet meer ontvangt indien hij overlijdt voor een tweede aanbieding. Voor wie betaald wordt op eenfinanciëlerekeningspeeltditgeenenkele rol.Een tweede discriminatie is te vinden in de spreiding van de verdeling van de as-signaties door de Post over 3 dagen (zie hoger – betaling per postassignatie).

ConclusieMen had zich voorgenomen om over deze problematiek een algemene aan-beveling te formuleren met het oog op de wegwerking van deze discriminaties. Inmiddels is echter op 18 februari 2000 in het Belgisch Staatsblad een koninklijk besluit gepubliceerd dat deze discrimina-ties wegwerkt voor de gerechtigde op een werknemerspensioen en dit met ingang van 1 maart 2000. Vanaf 1 maart 2000 wordt voor de gepensioneerde werknemers niet langer rekening gehouden met de effectieve betaling maar met de uitgiftedatum van de postassignatie.Er zijn “achterstallen overlijden” indien één der volgende uitkeringen betaald door de Rijksdienst voor pensioen niet werden vereffend aan de overleden gerechtigde: pensioenen en renten in de sector der werknemers, pensioenen in

de sector der zelfstandigen, het gewaar-borgd inkomen voor bejaarden, de inko-mensgarantie voor ouderen en bepaalde tegemoetkomingen aan gehandicapten.

Hierna vindt u de antwoorden op de meest voorkomende vragen over “achterstallen overlijden”.Voor de betaling van de achterstallen overlijden van de inkomens- garantie voor ouderen (IGO) gelden ech-ter afwijkende bepalingen (zie punt 9).

1. Wie heeft recht op achterstallen?De vervallen “achterstallen overlijden” die niet aan de overleden gerechtigde werden uitgekeerd, zijn, in de volgende orde, betaalbaar aan:1) de echtgenoot met wie de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden;2) de kinderen met wie de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden;3) de moeder en de vader met wie de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden (enkel voor tegemoetkomingen aan gehandicapten;4) iedere andere persoon die met de gerechtigde samenleefde op het ogenblik van zijn overlijden;5) de persoon die de verplegings- kosten heeft betaald;6) de persoon die de begrafenis- kosten heeft betaald. Indien er in dezelfde categorie verscheidene rechthebbenden zijn, moet één van hen bij vol- macht worden aangeduid om de achterstallen overlijden te ontvangen.

18

2. Is het bedrag voor de maand overlijden betaalbaar?Dit maandbedrag is altijd ambtshalve betaalbaar aan de langstlevende samen-wonende echtgenoot. Als er geen langst-levende samenwonende echtgenoot is, wordt de uitkering voor de maand van overlijden enkel betaald aan de rechtheb-bende voor zover de gepensioneerde nog leefde :•opdeuitgiftedatumvande

postassignatie;•opdeuitvoeringsdatumvande overschrijving.

3. Zijn de niet vereffende bedragen voorafgaand aan de maand van over-lijden, betaalbaar?Ja, ze zijn betaalbaar in de volgorde vermeld onder 1.

4. In welke gevallen moet men een aanvraag indienen?Dit hangt af van de categorie vanrechthebbende waartoe men behoort (zie punt 1)De echtgeno(o)te, de kinderen en de ouders (deze laatsten voor tegemoet-komingenaangehandicapten)dieoffi-cieel op hetzelfde adres als de overleden gerechtigde woonden, hoeven geen aanvraag in te dienen. De beschikbare achterstallen overlijden zijn ambtshalve betaalbaar.Alle andere rechthebbenden moeten een aanvraagformulier (model 83) invullen, dat beschikbaar is bij elk gemeente-bestuur (zie punt 5 en 6) .

5. Waar moet men de aanvraag indienen?Het ingevulde formulier (model 83) wordt naar de Rijksdienst voor pensioenen (Zuidertoren) gestuurd.De burgemeester van de gemeente waar

deoverledeneofficieelwoonde,beves-tigt de juistheid van de gegevens.

6. Wanneer de aanvraag indienen?Hij moet worden ingediend binnen de zes maanden. Die termijn begint op :•dedatumvanoverlijdenOF•deverzendingsdatumvaneenbeslis-

sing indien die na het overlijden werd verzonden.

7. Welke documenten moet men bijvoegen?De betaalde facturen inzake de verple-gings- en begrafeniskosten indien de aanvraag op die basis werd ingediend (zie punt 1 categoriën 5 en 6).

8. Wat is de betalingswijze van de achterstallen?Men heeft de keuze tussen de betaling door overschrijving op een post- of bank-rekening of met een postassignatie.

9. En wat de ‘Inkomens Garantie voor ouderen ‘betreft?De “achterstallen overlijden” inzake de Inkomens Garantie voor Ouderen zijn uit-sluitend op aanvraag en in de volgende orde betaalbaar aan de persoon die :1) de begrafeniskosten heeft betaald;2) de verplegingskosten heeft betaald.Het ingevulde formulier (model 83) wordt, samen met de bewijsstukken, binnen de zes maanden naar de Rijksdienst voor pensioenen (Zuidertoren) gestuurd. Deze termijn begint op- de datum van overlijden OF- de verzendingsdatum van een beslissingindien die na het overlijden werd verzon-den.Wanneer er verscheidene rechthebben-

19

den zijn, moet één van hen bij volmacht worden aangeduid om de achterstallen overlijden te ontvangen.

10. diversen* De wetgeving voorziet geen begrafenis-vergoeding ten laste van Rijksdienst voor pensioenen.* Het pensioen wordt altijd betaald voor de lopende maand, en NIET na vervallen termijn.* Het betaalbare vakantiegeld is altijd begrepen in het bedrag van de maand mei; indien dit laatste verschuldigd is als achterstallen overlijden, bevat het dus ook het vakantiegeld.* Voor meer inlichtingen kan men terecht bij de Rijksdienst voor pensioenen.

Rijksdienst der pensioenen RVp(loontrekkenden en zelfstandigen)Zuidertoren - 1060 Brussel tel. 02 529 21 11 - 02 529 30 020800 50 246 fax 02 529 21 91www.rvponp.fgov.be info@rvponp.fgov.be

Federale overheidsdienstFinancienadministratie der Thesaurie(ambtenaren)CdVU - pensioenen (maandelijkse- en oorlogspensioe-nen)Briefwisseling: Kunstlaan 30 - 1040 Brusseltel. 02 237 03 11fax CdVU maandel. pens. 02 233 75 04tel. CdVU oorlogsp. 02 233 70 58fax CdVU oorlogsp. 02 233 74 86cdvupensioenen.fgov.be cdvupensioenen.tf@minfin.fed.bewww.ap.fgov.be

pensioendienst voor de overheidssectorontvangst briefwisselingVictor hortaplein 40 - bus 301060 Brussel algemeen telefoonnr.: 02 558 60 00 algemeen faxnr.: 02 558 60 10 algemeen e-mailadres: info@pdos.fgov.be

Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen Zelfstandigenjan jacobsplein 6 - 1000 Brusseltel. 02 546 42 11 fax 02 511 21 53www.rsvz-inasti.fgov.be

Nationaal Intituut voor oorlogsinvaliden, oud-strijders en oorlogsslachtoffersKoningsstraat 139-1411000 Brusseltel. 02 227 63 00 fax 02 227 63 31info@nioo.be www.inig.fgov.be

20

IV) FINaNCIëlE INSTEllING

22

Info Administratie financiën

De theorie zegt .... Als iemand overlijdt, dan moet de bank al de rekeningen van die persoon blokkeren.Omdat het bij een overlijden van de titularis van een rekening of kluis niet duidelijk is wie zijn rechtsopvolgers zijn, wordt die rekening of kluis door de bankinstelling geblokkeerd. Een echte blokkering van rekeningen en kluizen op vraag van de administratie gebeurt slechts in één geval : indien één of meerdere erfgenamen in het buitenland wonen.Indien er geen erfgenamen in het bui-tenland wonen is er enkel een informa-tieverplichting opgelegd aan de banken : de tegoeden van de overledene of part-ner kunnen worden uitbetaald of terug-gegeven nadat de lijst waarop al deze tegoeden staan vermeld werd overge-maakt aan de administratie.De banken stellen zich doorgaans soepel op als het gaat om het betalen vaneenaantalspecifiekefakturenzoalsbegrafeniskosten, ziekenhuisrekeningen, water-, gas-, elektriciteits- en telefoon-rekeningen. De bank bezorgt aan het registratiekantoor een lijst met alle tegoeden van de overledene. Zo kan het kantoor nagaan of alle bezittingen van de overledene zijn opgenomen in de aangifte van de nalatenschap. De be-dragen zijn niet altijd dezelfde als die op de laatste rekeninguittreksel. De bank voegtimmersfictiefdeeventueleintrestbij het bedrag van het kapitaal.

Welke rekeningen wordengeblokkeerd ?* de tegoeden op naam van de overle-

dene* de tegoeden op naam van de

echtgeno(o)t(e) van de overledene* de tegoeden op naam van de overle-

dene EN zijn/haar echtgeno(o)t(e)* de tegoeden op naam van de overle-

dene EN een derde* de tegoeden op naam van de

echtgeno(o)t(e) van de overledene EN een derde

* de tegoeden op naam van de overle-dene, van zijn/haar echtgeno(o)t(e) EN van een derde

hoe kan een rekening worden gede-blokkeerd ?Vanaf 29 mei 2009 wordt dit geregeld door het Burgerlijk Wetboek.Een deblokkering kan gebeuren op ver-toon van- een akte van erfopvolging, opgemaakt door de notaris.- een attest van erfopvolging, afgeleverd door de ontvanger van een registratie-kantoor.Sedert de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving zijn de “erfrechtver-klaring” ondertekend door het gemeen-tebestuur, bij bedragen kleiner dan 743,68 euro, en de “akte van bekend-heid opgemaakt door de vrederechter niet meer geldig voor de deblokkering.

23

Wat kost een akte of een attest van erfopvolging ? * De kosten voor de notariële akte van erfopvolging houden registratierechten (25 euro), rechten op geschriften (7,5 euro), erelonen en aktekosten van de notaris in.•Hetattestvanerfopvolgingafgeleverddoor de ontvanger van het registratie-kantoor is gratis.

Is de ontvanger van een registratie-kantoor altijd bevoegd ?De ontvanger van het registratiekantoor die het successiedossier van de overle-dene beheert, is bevoegd om een “attest van erfopvolging” af te leveren, indien voldaan is aan de volgende voorwaarden :•denalatenschapwordtuitsluitendbe-heerst door de beschikkingen aangaande de wettelijke erfopvolging voorzien in het Burgerlijk Wetboek (m.a.w. indien de erflater een testament of om het even welke andere akte houdende laat-ste wilsbeschikkingen heeft opgemaakt of laten opmaken is de ontvanger niet bevoegd),•deerflaterheeftookgeenhuwelijks-contract of een “akte wijziging huwelijk-se voorwaarden” laten opmaken,•erzijngeenonbekwameerfgenamen(minderjarige erfgenamen, onbekwaam-verklaarden...).

hoe kan ik een attest van erfopvol-ging aanvragen ?Er zijn voor de erfgenamen twee ma-nieren om een attest van erfopvolging aan te vragen :1) U neemt contact op met om het even welk registratiekantoor. Afhankelijk van de inlichtingen waarover u op dat mo-

ment beschikt, krijgt u van het registra-tiekantoor een aanvraagformulier dat •nietvooringevuldis•gedeeltelijkvooringevuldis•volledigvooringevuldis.Indien u onmiddellijk een volledig voor-ingevuld aanvraagformulier wenst te krijgen, raden wij u aan de volgende documenten mee te nemen naar het registratiekantoor :•eenorigineeluittrekseluitdeoverlij-densakte afgeleverd door het gemeente-bestuur,•een(kopievan)hetofdetrouwboekje(s) van de overledene (in het bijzonder de bladzijden met de iden-titeit van de echtgenoten en de afstam-melingen en de vermelding omtrent een huwelijkscontract),•indiendeoverledenegeenafstam-melingen heeft nagelaten, daarenboven kopie van het of de trouwboekje(s) van de ouders van de overledene en van zijn (half)broers en (half)zussen.In ieder geval moeten de volledige iden-titeitsgegevens van alle erfgenamen van de overledene voorkomen in het aan-vraagformulier.De verklaringen die door de aanvrager worden gedaan in het aanvraagformu-lier moeten juist zijn en worden op eer gedaan.2) U vult zelf een aanvraagformulier in via internet. Het aanvraagformulier staat op de startpagina van de toepassing “Info-Successie”. Via deze toepassing kan u ook het bevoegde registratiekan-toor leren kennen.•Ganaardevolgendelinkhttp://annuaire.fiscus.fgov.be/info-suc/•Ubevindtzichnuopdestartpaginavan “info-succ”, klik op de link “klik hier

24

om een aanvraagformulier in te vullen”. •Bewaarditdocumentopuwpc,•Vulhetformulierinenvolgdeinstruc-ties op het aanvraagformulier,•Printhetdocument,ondertekenhetendien het in op een registratiekantoor.U kan bij om het even welk registratie-kantoor terecht met dit document en de bijhorende stukken. Om de procedure te versnellen, raden wij u echter aan het document onmiddellijk aan het bevoegde kantoor overmaken.

hoe ken ik het bevoegde registratie-kantoor ?Hou volgende gegevens bij de hand :•hetnationaalnummervandeover-ledene (het nationaal nummer vindt u terug op de elektronische identiteitskaart en op de SIS-kaart van de overledene)•dewoonplaatsenwaardeoverledenegedurende de laatste vijf jaar voor zijn overlijden was ingeschreven in het be-volkingsregister met de respectievelijke periodes (begin- en einddatum van de inschrijving in het bevolkingsregister op eenspecifiekadres),Ga als volgt te werk :•Ganaardelink:http://annuaire.fiscus.fgov.be/info-suc/•klikop“Nederlandstaligeversie”,•Klikop“OK”indenuverschijnendepop-up,•Geefinhetinvulvakhetnationaalnummer in van de overledene,•Klikop“dienst?”,•Vulinhetdeel“Gegevensvandeover-ledene” naam, voornaam en overlijdens-datum van de overledene in,•Vulindeel“Uwgegevens”uwnaam,voornaam en telefoonnummer in, en stip bij contact “telefoon” aan,•Klikop(verder)

•Klikopdeknop“woonplaatstoevoe-gen”,•Kiesdeeersteletterofheteersteteken van de gemeente of stad waar de overledene bij zijn overlijden ingeschre-ven was in het bevolkingsregister,•Kiesnudejuistegemeenteinhetuit-klapvenster eronder,•Geefdedatumvanafwanneerdeover-ledene op deze woonplaats ingeschreven was,•Geefdedatumtotwanneerdeoverle-dene op deze woonplaats ingeschreven was (overlijdensdatum),•Klikop(terug),•Vermeldviadeknop“woonplaatstoe-voegen” alle plaatsen waar de overle-dene in de 5 jaar voor zijn overlijden zijn fiscalewoonplaatshad,•Wanneerallewoonplaatsentoege-voegd zijn, druk dan op (verder), De gegevens van het bevoegd kantoor verschijnen op het scherm. U kan deze bladzijde afprinten via het menu “Be-stand”, “Afdrukken”,•Verlaathetprogramma.

Wanneer krijg ik het attest van erf-opvolging ?De ontvanger levert het attest af met vermelding van het aandeel van ieder van de erfgenamen in de nalatenschap na :•onderzoekvandegegevenstukkeneninlichtingen•eventueelbijkomendeinlichtingentehebben opgevraagd•dedocumentatievandeadministratiete hebben geraadpleegd•bevestigingvanhetCentraalRegistervan Testamenten dat geen inschrijving op naam van de overledene bekend•consultatievanhetrijksregister.

25

Stelt de bank zich in alle gevallen tevre-den met het attest van erfopvolging ?Als aan alle voorwaarden is voldaan en op vertoon van het attest van erfopvol-ging zal de bank akkoord gaan met de vrijgave van gelden, fondsen of waarden ingeschreven op naam van de overle-dene en/of zijn of haar echtgenoot.Elke bank behoudt zich echter het recht voor om elk gevolg te weigeren aan om het even welk attest van erfopvolging ingeval er een bankkoffer werd gehuurd door de overledene of zijn echtgenoot.

Kan de ontvanger of de notaris weigeren om een attest of akte van erfopvolging op te maken ?Zij kunnen dit weigeren indien zij aan de hand van de afgelegde verklaringen en de verrichte opzoekingen niet met zeker-heid de erfgenamen kunnen aanwijzen.

Is een attest of akte van erfopvol-ging voldoende voor de deblokke-ring van de banktegoeden ?Deze documenten volstaan, maar voor de overdracht van de tegoeden op naam van de erfgenamen moet iedereen aanwezig zijn of moet u over de nodige volmachten beschikken. Neem contact op met uw bank voor de praktische schikkingen.

de notarisMeestalneemtdenotarishetafleverenvan een akte van erfopvolging voor zich in het kader van de afhandeling van het nalatenschapsdossier.Eens de notaris op de hoogte is gebracht van het overlijden, kan hij nde nodige info verzamelen zoals wie de wettelijke erfgenamen zijn, of er een testament is en wat er in het huwelijkscontract staat.

Een akte of attest van erfopvolging is de conclusie van al deze opzoekingen en vaststellingen, waardoor komt vast te staan en dit onder verantwoordelijkheid van de notaris of de ontvanger van het registratiekantoor, wie de erfgenamen zijn en aan wie de tegoeden toekomen en in welke verhouding.

Het document wordt overgemaakt aan de bank van de overledene om diens banktegoeden vrij te geven aan de erf-genamen. Een bank weet met dat attest of akte wie de erfgenamen zijn.Toch heeft de bank nog steeds het ak-koord van alle erfgenamen nodig om de sommen uit te betalen. Indien er geen unaniem akkoord is, kan elke erfgenaam steeds aan de rechtbank vragen de ver-effening en de verdeling van de nalaten-schap te bevelen. De rechtbank zal dan een notaris aanstellen, die volgens de procedure voorzien in het gerechterlijk wetboek tot een verdeling over te gaan, desnoods tegen de wil van de erfgena-men in.Als de nalatenschap niets anders omvat dan een som geld op een bankrekening zal die verdeling een eenvoedige verde-ling zijn. Als er ook nog bv een woning is en men besluit die te verkopen, zal die eerst moeten verkocht worden en zal de verkoopprijs daarvan daarna samen met de banktegoeden mee verdeeld worden.De kosten van zo’n vereffeningsverdeling worden afgetrokken van de nalatenschap alvorens het saldo wordt uitbetaald.Iedere erfgenaam betaalt dus mee in verhouding tot zijn deel van de taart. De onkosten bij een notaris zijn echter hoger dan bij de ontvanger van het regis-tratiekantoor dat gratis is.

26

! ! ! Vanaf 31 augustus 2009 kan de overlevende partner onmiddellijk over de nodige liquide middelen beschikken. Bij een overlijden leidde dat voorheen tot situaties waarbij de nabestaanden wekenlang over geen geld konden beschikken om bood-schappentedoen.Deoverlevendezalvanafnueensoortleefloonkrijgen.Door de nieuwe regeling kan de langstlevende partner tot de helft van het bedrag dat op alle rekeningen samen staat, vrij afhalen. Maar er is een plafond tot 5.000 euro. Of hij of zij zich aan die regel houdt, wordt door de bank niet gekontroleerd. Dat zou in de praktijk moeilijk zijn omdat meer mensen rekeningen hebben bij verschillende banken. Het geld kan dienen voor de dagelijkse uitgaven en kan ook als voorschot worden beschouwd bij de verdeling van de nalatenschap.Die 5.000 euro kan in kleine stukjes worden afgehaald, ook bij méér dan één bank.Maar meer dan het toegestane bedrag of meer dan de helft opnemen is niet aan te raden. Men kan zich dan aan sancties verwachten. De banken kunnen ook niet verwittigen dat het maximum bedrag is overschreden. Het geld mag immers zon-der attest of akte van erfopvolging worden afgehaald. De notaris zal een eventuele overschrijding pas kunnen vaststellen bij de verdeling van de erfenis. Op dat ogen-blik is het al te laat.Het niet naleven van de nieuwe wet kan verstrekkende gevolgen hebben. Zo ver-liest de langstlevende zijn rechten op de som die boven het maximumbedrag is af-gehaald en moeten die worden terugbetaald aan de erfgenamen. Zo ook wordt van de langstlevende wordt dan automatisch geacht de erfenis te hebben aanvaard, ook als die meer schulden dan geld of onroerend goed bevat. Want dan vervalt ook de mogelijkheid om de erfenis onder voorbehoud van boedelbeschrijving te aanvaarden.Iemand heeft bvb 6.000 euro afgehaald, 1.000 euro meer dan is toegelaten. Bij een erfenis van 40.000 euro, waarvan de helft toekomt aan de langstlevende, zal dat reservataire deel dan verlaagd worden van 20.000 naar 19.000 euro. Naast de 6.000 euro die al werd opgenomen, zal de langstlevende nog 13.000 euro krijgen. De andere erfgenamen krijgen dan niet 20.000, maar 21.000 euro.

Deze regeling is niet van toepassing als de langstlevende partner komt te overlijden.

www.notaris.beCentraal Register der Testamenten (CRT), Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen, Bergstraat 30-34, 1000 Brussel tel. 02 505 08 11www.belgium.be/nl/

Contact center FOD FinanciënKoning Albert II-laan 33 1030 BrusselTelefoon 0257 257 57 elke werkdag van 8 tot 17 uur

REGISTRaTIEKaNToRENZIE BladZIjdE 51

27

Formulieren die men nodig kan hebben :

indien overledene ongehuwd was :

- uittreksel uit akte van overlijden- trouwboekje van de ouders of samenstelling van het gezin (afgeleverd door de

dienst bevolking)- identiteit erfgenamen- mogelijk attest van de dienst bevolking dat overledene geen kinderen heeft

nagelaten

indien overledene gehuwd was :

- uittreksel uit akte van overlijden- trouwboek of samenstelling van gezin (afgeleverd door dienst bevolking)- huwelijkscontract, schenking - identiteitenadressenvandekinderenenvoordegehuwdenookdeofficiële

naam van hun partner, de geboorteplaats en data- indien de kinderen gehuwd zijn met een contract van algemene gemeenschap

van goederen, kopie hiervan

indien overledene / gescheiden / meerdere malen gehuwd was :

- uittreksel uit akte van overlijden- trouwboek van elk huwelijk of samenstelling van het gezin (afgeleverd door

dienst bevolking)- akte van echtscheiding- huwelijkscontract, schenking- identiteitenadressenvandekinderenenvoorgehuwdenookdeofficëlenaam

van hun partner, geboorteplaats en datum- indiende kinderen gehuwd zijn met een contract van algemene gemeenschap van

goederen, kopie hiervan- wanneer gehuwde kinderen zijn overleden, trouwboekje van voor-overleden

gehuwde kinderen en naam, geboorteplaats en -datum en adressen kleinkinderen

• Goed om weten

•Debankisverplichtbijhetoverlijdenvaneenklant de re keningen van de overledene en de partner te blokkeren,

om de te betalen successierechten te kunnen bepalen. Bij voorlegging van een huwelijkscontract met scheiding van goederen, worden enkel de tegoeden van de overledene geblokkeerd.

•Debankmaakteenoverzichtvanalletegoedenmetintrestvoordefiscaleoverheid.

•Debankgeeftdestandvanderekeningendoordieerwas om 0-uur van de dag van overlijden, dus bij het begin van de dag en niet bij het einde. Bij sommige banken is dat al een dag eerder.

•Debankzorgtdatallenogdoorlopendeopdrachten, begrafeniskosten en andere openstaande facturen kunnen

betaald worden via een overschrijving, ook al is de rekening geblokkeerd.

Na voorlegging van een attest of akte van erfopvolging geeft de bank de gelden vrij (zie voorgaande).

•Bijhypothecaireleningendiegewaarborgdzijndooreenschuld-saldoverzekering betaalt de verzekering het resterende te betalen bedrag uit aan de ontlener.

•Desafekanenkelgeopendwordeninhetbijzijnvaneen vertegenwoordigervandefinanciëleinstelling,eenambtenaar

van registratie en alle erfgenamen.

28

a- Wie zijn volgens de wet onze erfgenamen?

Wanneer wij geen schenking of testament maken, wijst de wet zelf de erfgenamen aan.Zij heeft een rangschikking opgemaakt, en de erfgenamen opgedeeld in vier orden volgens bloedverwantschap, te weten:alle afstammelingen - kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen, de ouders van de overledene samen met broers, zussen en/of de afstam-melingen van deze laatsten alle bloedverwanten in de opgaande lijn - de ouders als de overledene geen broers, zussen of hun afstammelingen nalaat, grootouders, de bloedverwan-ten in de zijlijn, andere dan broers en zussen en hun afstammelingen - ooms, tantes, neven, nichten, ... Een hogere orde sluit de lagere steeds uit.Binnen de orde zal de graad bepalen of men erft.De voorrangsregels van orde en graad moeten samen worden toegepast.De graad wordt bepaald door de optelling van het aantal generaties tussen de overledene en zijn bloedverwant.Zo is er tussen de ouders en hun kinderen één generatie. Zij staan dus tot elkaar in de eerste graad.Tussen ouders en kleinkinderen zijn er twee generaties.

Zij staan dus in de tweede graad.Als de overledene en zijn bloedverwant niet rechtstreeks van elkaar afstammen, wordt geteld via de gemeenschappelijke stamouder.Zo staan twee neven tegenover elkaar in de vierde graad. Tussen hen zijn er immers vier generaties. Er wordt geteld via de ouders en grootouders (gemeen-schappelijke stam).

Op de voorrangsregels bestaan twee uitzonderingen: de plaatsvervulling en kloving .a. plaatsvervulling doet zich voor wan-

neer een bloedverwant die zelf zou geërfd hebben vooroverleden is.

Zijn plaats wordt ingenomen door zijn dichtste afstammelingen, die samen het deel zullen krijgen dat normaal was toegekomen aan de vooroverleden erfgenaam. Zo zullen de kleinkinderen de plaats innemen van hun vooroverleden vader.

b. als een overledene geen echtgenoot, afstammelingen en geen broers en zussen nalaat of hun afstammelin-gen, is er sprake van kloving. Dit betekent dat de nalatenschap wordt opgesplitst in twee helften, waarvan de ene toekomt aan de bloedverwan-ten via vader (vaderlijke lijn) en de andere helft aan de bloedverwanten via moeder (moederlijke lijn).De voorrangsregels van orde en graad worden dan slechts binnen elke lijn toegepast.

29

V) ERFENIS - TESTamENT

de echtgenoot neemt een afzonderlijke plaats in.Gehuwd zijn en al of niet kinderen heb-ben, geeft een totaal verschillend beeld.Laten wij enkele herkenbare situaties overlopen:I. de overledene is gehuwd ena. heeft kinderen:de weduwe of weduwnaar krijgt het vruchtgebruik van de hele nalatenschap.De kinderen de naakte of blote eigen-dom.alle kinderen - huwelijkse en buiten huwelijkse, deze geboren uit een vroeger huwelijk en de geadopteerden - zijn gelijkgesteld,en hebben dezelfde rechten.De kinderen krijgen ieder een gelijk deel.Als één van de kinderen vooroverleden is, dan erven zijn kinderen in zijn plaats.Heeft hij geen kinderen, dan gaat zijn deel naar zijn broers en zussen.

b. heeft geen kinderen:de weduwe of weduwnaar krijgt:1. hele gemeenschap in volle

eigendom2. het vruchtgebruik van de eigen

goederen van de echtgeno(ot)e. De blote eigendom van deze eigen

goederen van de overleden echtgeno(o)t(e) gaat naar de (schoon)familie, in deze volgorde:

•debroersenzussen,metvaderen/ofmoeder als zij nog leven;

•devaderenmoederalleenalsdeoverledene geen broers of zussen heeft;

•devaderofmoederalsergeen broers en zussen zijn en één van de ouders is al overleden. Samen met die vader of moeder erven dan ook in

volgorde: de grootouders, ooms en tantes, neven en nichten, grootooms en groottantes langs de kant van de overleden ouder;

•deooms,tantes,nevenennichten,grootooms en groottantes.

Zolang de weduwe of weduwnaar leeft, moet de familie hem of haar het ge-bruik en het genot van die eigen goederen laten.Een speciale bescherming is voorzien voor de gezinswoning met huisraad.De weduwe of weduwnaar zal deze gezinswoning steeds mogen blijven be-wonen en gebruiken, wie ook de naakte eigendom verworven heeft: kinderen, stiefkinderen, broers, zussen, neven, nichten.Als de overledene geen kinderen en ook geen verdere familieleden nalaat, erft de langstlevende echtgenoot de hele nalaten schap in volle eigendom.Indien de echtgenoten elkaar meer wil-len geven dan hetgeen de wet voorziet, kan dit.Zij moeten dan een schenking aan el-kaar doen, of een testament in elkaars voordeel opstellen.Zo kunnen ook de eigen goederen in volle eigendom worden vermaakt aan de weduwe of weduwnaar, in plaats van het vruchtgebruik, zoals voorzien is in de wet.Zij moeten dan een schenking aan elkaar doen, of een testament in elkaars voor-deel opstellen.Zo kunnen ook de eigen goederen in volle eigendom worden vermaakt aan de weduwe of weduwnaar, in plaats van het vruchtgebruik, zoals voorzien door de erfwet.

30

Via een testament is het zelfs mogelijk verder te kijken, en een regeling te tref-fen voor het geval men samen komt te overlijden. Ook voor de langstlevende is het testament bijzonder geschikt.Daar men na een zekere tijd een meer nuchtere kijk heeft op zijn huwelijk, en de samenstelling van het gezin (aan-tal kinderen zie verder), kan men pas dan vooreerst weten welk deel van het vermogen mag worden vermaakt en kan men dit deel concreet invullen door de samenstelling van de gelegateerde goederen in detail te bepalen.

II. de overledene is niet/meer ge-huwd en heeft

a. kinderen: deze erven de hele nala-tenschap.b. geen kinderen, maar wel:•ouder(s)enbroersenzussen:vader

en/of moeder krijgen ieder 1/4de volle eigendom. De overige 3/4de of 2/4de gaan naar de broers en zussen;

•ouders:vaderenmoederkrijgenalles;•broersenzussenofkinderenvan

vooroverleden broers en zussen: deze erven de hele nalatenschap.

•anderefamilieledeninnuttigeorde:deze erven de hele nalatenschap.

Wanneer er helemaal geen erfgenamen zijn, komt de nalatenschap toe aan de staat.

B- moet men een erfenis aan-vaarden?

Niet noodzakelijk. Wanneer men erfge-naam is van de overledene doet men er goed aan om na te gaan of de nalaten-schap u mogelijk meer zal kosten dan opbrengen.

De wet laat u de keuze ofwel:•zuiverteaanvaarden;•teaanvaardenondervoorrechtvan

boedelbeschrijving; •teverwerpen

Wat is het verschil?Meerderjarige en bekwame erfgenamen zullen in principe de nalatenschap aan-vaarden.Dit houdt in dat zij de erfenis ontvangen, maar ook instaan voor de betaling van alle schulden.Overtreffen deze laatste het actief, dan zullen zij moeten bijleggen.Wanneer vooraf niet geweten is of er nog schulden zijn, aanvaardt men best onder voorrecht van boedelbeschrijving. Dit is een welbepaalde procedure, waar-bij men nooit meer schulden zal moeten betalen dan men erft.In het slechtste geval zal men dus niets ontvangen, maar ook niets moeten opleggen.Wanneer men weet dat er massa’s schulden zijn, verwerpt men best ineens de nalatenschap.Aanvaarden onder voorrecht en verwer-pengebeurtopdegriffievanderecht-bankvaneersteaanleg,waardeerflaterzijn woonplaats had.

C- Wat kost erven?

Al wat men krijgt na overlijden, is be-lastbaar.Hoeveel men betaalt, hangt af van de grootte van de erfenis en de graad van (bloed)verwantschap.De tarieven van de successierechten in het Vlaams Gewest kan je vinden in een aparte rubriek in deze brochure over successierechten:

31

32

1) Tarief in rechte lijn, tussen echtgeno-ten

2) Tarief tussen broers en zussen3) Tarief tussen andere personen (ooms, tantes, neven, nichten,

erfgenamen buiten de familie)4) Tarief tussen samenwonenden5) Tarief tussen stiefouder en stiefkind6) Tarief tussen zorgouder-zorgkind7) Tarief gehandicapte personen

Let op:Opdat ongehuwd samenwonenden van elkaar zouden erven is vereist dat zij een testament maken, zoniet gaan de goederen van de eerststervende naar zijn wettelijke erfgenamen, dit zijn de bloedverwanten tot in de vierde graad.Als zij zo’n testament opstellen, moeten zij rekening houden met het vol-gende: vooreerst kunnen zij via testa-ment niet onbeperkt beschikken over hun goederen.De zogenoemde reservataire erfgena-men (kinderen, ouders en eventueel een echtgenoot waarvan diegene die met iemand anders samenwoont nog niet gescheiden is) hebben op een deel van de nalatenschap rechten die hun niet ontnomen kunnen worden.

d- Kunnen wij onzeerfgenamen zelf kiezen?Niet altijd. De wet voorziet dat al naar-gelang de omstandigheden de echtgenoot, kinderen, klein-, achterkleinkinderen, ouders, groot- of overgrootouders een voorbehouden deel hebben. Zo kunnen ouders hun kinderen niet onterven.Indien men geen kinderen heeft, en niet gehuwd is, zijn de ouders eveneens voorbehouden erfgenaam. Kunnen wij dan toch niet iets meer geven? Dat wel.

Wij onderscheiden:

I. gehuwdena. met kinderen:indien de echtgenoten een wettelijke of bedongen gemeenschap hebben, kunnen zij deze in volle eigendom aan elkaar toebedelen. Dit houdt in dat de langst-levende volledig eigenaar is, en zelfs kan verkopen. De toebedeling wordt meestal als beding ingelast in het huwelijkscon-trakt. Daar de huwelijksvoorwaarden tijdens het huwelijk kunnen worden aangepast, kan deze toebedeling later aan het huwregime worden toegevoegd.Ook van de eigen goederen kunnen zij elkaar meer geven dan het wettelijk voorziene vruchtgebruik, via een akte van schenking of een testament. Hier-door krijgen zij dan tevens een deel in volle eigendom. Uiteraard kan het beschikbaar gedeelte van ieders nalaten-schap ook gegeven worden aan één van de kinderen of aan een vreemde (niet-familielid).

b. zonder kinderen:hier voorziet de wet reeds dat de ge-meenschap in volle eigendom toekomt aan de langstlevende.Eigen goederen keren terug naar de (schoon)familie. Wil men dat ook deze aan de langstlevende komen, dan moet er bijgestuurd worden. Immers de wet voorziet in principe enkel een vruchtge-bruik. Via een akte van schenking of testament kan men er voor zorgen dat in dit geval de langstlevende ook de eigen goederen in volle eigendom verkrijgt. De schenking kan reeds voorzien zijn in hun huwelijkscontrakt, of gemaakt worden tijdens het huwelijk. Een testa-ment heeft hetzelfde resultaat, maar

33

biedt dit voordeel dat de echtgenoten tegelijkertijd kunnen voorzien wie hun erfgenamen zijn, indien zij beiden zullen overleden zijn.Voorziet men dit niet, dan zal de familie van de langstlevende enige erfgenaam zijn.In een testament kan men dit corrigeren en bijvoorbeeld voorzien dat: ”ingeval mijn echtgenoot voor mij overlijdt, stel ik aan als algemene legatarissen:- voor de helft de wettige erfgenamen

van mijn echtgenoot;- voor de helft mijn wettige erfgenamen”Zolegtmendeerflatteruggelijknaarbeide families toe. Dit hoeft uiteraard niet, en men kan best één bepaalde persoon of instelling aanduiden. Let er wel op dat indien de ouders nog leven zij terug een voorbehouden deel hebben.

II. niet/meer gehuwden

a. met kinderen:Men kan de helft van zijn nalatenschap weggeven, wanneer men een kind heeft. Men kan één/derde van zijn nalatenschap weggeven, wanneer men twee kinderen heeft. Men kan één/vierde van zijn na-latenschap weggeven, wanneer men drie of meer kinderen heeft. Dit beschikbaar gedeelte kan men geven aan eender welke derde of als een extra toevoegen aan één van zijn kinderen door dat kind het maximaal deel te geven en het mini-mum aan de overige kinderen.

b. zonder kinderen:indien de ouders, groot- en overgroot-ouders overleden zijn mag men zijn ganse nalatenschap geven aan wie men wil. Uiteraard zal dit bij testament moeten gebeuren.

E- Wat is juisteen testament?

•Wiekaneentestamentmaken?•Wiekanbijtestamentontvangen?•Verschillendevormen?•Devormen?•Inhoud-voorbeeld.•Formaliteitennaoverlijden.•Nuttestament?•Welkevormtekiezen?

Volgens de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek is een testament ”een steeds herroepbare akte, waarbij de erflater voor de tijd dat hij niet meer in leven zal zijn, over het geheel of een deel van zijn goederen beschikt.”Erflater is de persoon die een testament maakt. De begunstigde van een testament noemt men legataris.Een legaat is een schenking die werd gedaan via een testament en die slechts uitwerking heeft na het overlijden van deerflater.Dithoudtindatdeerflaterintussenvolledig eigenaar blijft van heel zijn bezit en dit desgevallend nog kan verkopen.Enkel wat bij zijn overlijden overblijft, vormt zijn nalatenschap.Waarbijdeerflatervoorhetgeheel(algemeen legaat) of over een gedeelte (bijzonder legaat) van zijn goederen een regeling treft.Het kan steeds herroepen worden en er kunnen beschikkingen aan toegevoegd worden of er kan een geheel nieuw tes-tament gemaakt worden.

1. WIE KaN EEN TESTamENT maKEN?Iedereen die gezond van geest is, door de wet niet onbekwaam verklaard is de leeftijd van 16 jaar bereikt heeft, kan

zelf bepalen hoe na zijn overlijden zijn goederen zullen verdeeld worden. Een minderjarige die 16 jaar is, zal slechts een legaat kunnen doen over de helft van de goederen waarover hij kan be-schikken. Hoge leeftijd speelt geen rol. Eenieder, indien hij maar gezond van geest is, kan een testament maken. Of hij zelf de gezondheid van geest zal heb-ben op dag van overlijden maakt niets uit.

2. WIE KaN BIj TESTamENT oNTVaNGEN ?Minderjarigen of onbekwaamverklaarden kunnen in principe wel erven. Daarente-gen verbiedt de wet sommige personen om bij testament te verkrijgen. Zo zal iemand die nog niet verwekt is op het ogenblik van het overlijden niet kunnen erven.Daarentegen zal een ongeboren kind dat levensvatbaar geboren wordt, wel kun-nen erven.

3. VERSChIllENdE VoRmENEven algemeen: Elk testament moet een afzonderlijke akte zijn.Zo kunnen man en vrouw geen geza-menlijk testament opmaken.Ieder stelt op een afzonderlijk blad zijn testament op. Inschrijving bij Centraal Register van Testamenten (C.R.T.). Hier worden alle gegevens van openbare, internationale, alsook eigenhandige tes-tamenten bijgehouden.Indien een testament bij een notaris in bewaring wordt gegeven, laat hij dit inschrijven in het C.R.T. In dit register worden de identiteit van de testator, de naam van de notaris en de datum opgenomen.Uiteraard blijft de inhoud van het testa-

mentgeheim,zolangdeerflaterleeft;ook kan men niet te weten komen of iemand al dan niet een testament gemaakt heeft. Na het overlijden kan, mits voorlegging van een overlijdens-akte aan het C.R.T. gevraagd worden of er een testament bestaat. Registratie zal eveneens plaatsvinden in geval van gedeeltelijke of volledige herroeping of andere wijzigingen in reeds vroegere geregistreerde testamenten.

4. dE VoRmEN

1. het openbaarof authentiek testamentis een notariële akte, die verleden wordt voor een notaris in tegenwoordigheid van twee getuigen (of voor twee notaris-sen). De getuigen zullen vanaf de voor-lezing van het testament aanwezig zijn endaarnaookondertekenen.Deerflaterdicteert aan de notaris zijn testament. Deze vorm zal zeker noodzakelijk zijn voor personen die niet kunnen schrijven.Hetisgebruikelijkdatdeerflaterbijhetdicteren gebruik maakt van een ontwerp of nota die hij vooraf zelf, meestal in overleg met de notaris, heeft opgesteld.Deze vorm is aldus aanbevolen wanneer de testator zeker wil zijn over geldigheid van zijn schikkingen. Het gedicteerde gedeelte van het testament schrijft de notaris nog steeds eigenhandig. Typen of laten noteren is verboden. Nadien wordt het testament door de notaris voorgelezen en door allen ondertekend.

2. het eigenhandigof olografisch testamentZoals het woord het zegt, wordt dit testament volledig van de eerste tot

34

de laatste letter eigenhandig door de testator geschreven, gedagtekend en ondertekend. Hier zijn geen getuigen bij nodig. Essentieel is dat het zelf geschre-ven is. Laten schrijven of typen is uit den boze. Hoe of waarop het wordt geschreven is niet belangrijk. Alle voor-werpen zijn toegestaan: een blad papier, een omslag of een stuk hout. Wel moet men erop letten dat het testament na overlijden aan een notaris zal moeten aangeboden worden...Het mag geschreven worden met een vulpen, potlood of stift. Toevoegingen, overschrijvingen of post-scripta zijn toegelaten. Beter is toch steeds een ordelijk en overzichtelijk werkstuk op te maken. Eventueel schrijft men het volledig opnieuw. Tweede vereisteisdatdeerflaterzijntestamentdagtekent, en vermeldt waar het werd opgemaakt. De datum is voldoende. Het uur kan soms nuttig zijn, wanneer er verschillende testamenten zouden bestaan.Aan de hand van de datum zal later kunnennagegaanwordenofdeerflaterop dat ogenblik bekwaam was om een testament op te maken. Ingeval er meer dan één testament is gemaakt, zal er moeten nagegaan worden welk het laatste is, en of dit al dan niet vorige testamenten herroept of eenvoudig aan-vult. Tot slot moet het testament door deerflaterzelfondertekendworden.Degebruikelijke manier van handtekenen volstaat. Best wordt er ook voor gezorgd dat tekst, datum en handtekening aansluiten.

3. het internationaal testamentDitwordtdoordeerflateraandenotaris

aangeboden, die ervan in tegenwoordig-heid van twee getuigen een verklaringopmaakt.Deerflaterverklaartinaan-wezigheid van deze drie personen dat het stuk dat hij aanbiedt zijn testamentis en dat hij de inhoud ervan kent. De datum van het testament is deze waarop de notaris het heeft getekend. De getuigen zijn absoluut noodzakelijk en kunnen niet vervangen worden door een tweede notaris. Het moet schrifte-lijk opgesteld worden, maar dient niet noodzakelijkdoordeerflaterzelfge-schreven te worden - een familielid of vriend mag dit in zijn plaats doen.Deerflaterdientdeinhoudvanhettestament aan niemand mede te delen. De notaris maakt een verklaring op in tweevoud die bevestigt dat het testa-ment overeenkomstig de noodzakelijke formaliteiten werd opgesteld en als een internationaal testament wordt beschouwd.De taal waarin het opgemaakt wordt speelt geen rol. Het mag worden getypt.

5. INhoUd - voorbeeld

De inhoud moet een duidelijke en exacte weergavevandewilvandeerflaterzijn.Immers na zijn overlijden rest enkel de geschreven tekst, en kan hijzelf geen toelichting meer geven. Het zou spijtigen vooral pijnlijk zijn, moest een ver-keerde interpretatie niet overeenstem-menmetdewilvandeerflater.Ineentestamentkandeerflaterbeschikkenover zijn ganse vermogen of een gedeelte ervan, ten voordele van één of meer personen of instellingen, al dan niet in gelijke verhouding. Best mogelijk30% aan... 20% aan... 10% aan...

Zeer duidelijk moet bepaald worden welke personen hij bedoelt.

35

Ook de mogelijkheid voorzien wat er dient te gebeuren indien bepaalde personen vóórdeerflaterzoudenoverlijden.Gaathet dan naar zijn afstammelingen of erven de andere legatarissen in zijn plaats? Instellingen moeten ook duidelijk bepaald en omschreven zijn. Al naarge-lang de inhoud, onderscheiden wij:•eenbeschikkingoveralde goederendiedeerflaterbijzijnoverlijdenzal nalaten of algemeen legaat”... stel aan als mijn algemene legataris,mijn goede vriendin.Leuven, 6 januari 2007. (handtekening)”

•eenbeschikkingovereengedeeltevande goederen, roerend of onroerend, of legaat onder algemene titel”... laat al mijn meubelen na aan mijn vriend... Leuven, 6 januari 2007. (handtekening)”

•eenbeschikkingovereenbepaaldgoedof bijzonder legaat”... geef mijn appartement te Knokke,(straat nummer) aan ...Leuven, 6 januari 2007. (handtekening)”

Een combinatie is uiteraard mogelijk. Ook kan een vertrouwenspersoon aangeduid worden als uitvoerder van het testament. Bepaalde schikkingen kunnen worden voorzien voor de kerkdienst, begraving, crematie.

6. FoRmalITEITEN Na oVERlIjdENKort na overlijden neemt men best con-takt op met de notaris.Via opzoekingen bij het C.R.T. of het registratiekantoor, zal hij nagaan of het voorgelegde testament wel degelijk het juiste is.

Sedert 1 januari 1977 moeten de authen-tieke en internationale testamenten steeds worden geregistreerd.Er kunnen immers verschillende testa-menten in omloop zijn, die elkaar mogelijk aanvullen, maar eventueel ook kunnen uitsluiten.De testamenten die bruikbaar zijn, zullen een aparte weg volgen, al naargelang:

de vorm waarin zij zijn opgemaakt: •eenopenbaartestamentzaldoorde

notaris die het heeft opgemaakt of door zijn opvolger (eerstgenoemde kan intussen overleden of opgevolgd zijn) binnen de vier maanden voor registratie aangeboden worden;

•eeneigenhandigtestamentwordtoverhandigd aan de notaris, welke daarvan een akte opmaakt waaraan het eigenhandige testament zal ge-hecht worden;

•eeninternationaaltestamentisreedsin een verzegelde omslag bij de nota-ris en zal door hem geopend worden nadat hij op de hoogte werd gebracht van het overlijden.

de beschikkingen welke zij inhouden:na de formaliteiten van registratie, aan-bieding of opening, is het nog mogelijk dat er een afgifte of een inbezitstelling dient gevraagd te worden. Dit kadert in de verdere afwerking van het notariële dossier.

7. NUT TESTamENT ?Het testament zal vooral gebruikt worden door personen zonder kinderen. Zij zullen er een hulpmiddel in vinden om zelf te bepalen wie na hun overlijden eigenaar zal worden van hun goederen.

36

Voor gehuwde personen zonder kinderen, kan het een nuttig middel zijn om de wettelijke bepalingen waarbij het ganse gemeenschappelijk vermogen in volle eigendom toekomt aan de langstlevende, bij te sturen.

8. WElKE VoRm TE KIEZEN?Eenvoudigst en goedkoopst is uiteraard het eigenhandige testament. Het risico is echter wel reëel dat dit verloren gaat of in handen van een niet-erfgenaam beland, met alle daaruitvolgende risico’s. Hieraan kan verholpen worden door het bij een notaris in bewaring te geven. Tussen de eigen papieren steekt men dan enkel een briefje zodat de erfgena-men weten dat zij na overlijden contact moeten opnemen. Het internationaal testament zal mogelijk nuttiger zijn voor een wereldburger en is steeds rechts-geldig, ongeacht de plaats waar het is opgemaakt, de ligging van de goederen, de nationaliteit of de woon- of verblijf-plaatsvandeerflater.Hetopenbaar(no-tarieel) testament heeft dan weer grote bewijskracht en garandeert een exacte juridische en technische formulering. De bewaring is ook dadelijk verzekerd.Een vreemdeling kan eveneens een authentiek testament laten opmaken op een Belgische Ambassade of Consulaat, indien dit testament uitsluitend betrek-king heeft op in België gelegen onroeren- de goederen. Heeft het betrekking op goederen die zowel in België als in andere landen gelegen zijn dan moet de betrokkene zich wenden tot een plaatselijk notaris. Ook als Belg kan u beroep doen op een plaatselijk notaris. In dit verband is het belangrijk te weten dat, overeenkomstig het Verdrag van Den Haag van 5 oktober 1961, geldig

zijn naar de vorm, de uiterste wilsbeschik-kingen die zijn opgemaakt conform:•denationalewetvandeplaatswaardeerflaterheeftbeschikt

•denationaliteitdiedeerflaterbezatophet ogenblik waarop hij de beschikking heeft gemaakt of op het ogenblik van het overlijden

•deplaatswaardeerflaterzijnwoon-plaats had of zijn gewone verblijf-plaats, hetzij op het ogenblik waarop hij de beschikking heeft gemaakt, het-zij op het ogenblik van het overlijden

•voordeonroerendegoederenvandeplaats waar ze gelegen zijn.

9. SChENKINGEen schenking is een overeenkomst tus-sen enerzijds de schenker en anderzijds de begunstigde, waarbij de schenker zich dadelijk van het geschonken goed ontdoet ten voordele van de begunstigde. Een schenking kan niet worden herroepen, vandaar het duidelijk onderscheid met een testament.

37

38

VI) dE WETGEVING EN TaRIEVEN VaN SUCCESSIEREChTEN IN hET VlaamS GEWEST(info : Ministerie Vlaamse Gemeenschap)

Deze is er heel wat eenvoudiger op geworden. Intussen heeft de Vlaamse overheid zich ook gebogen over het aspect van de “nieuwe” gezinsvormen die Vlaanderen rijker is geworden. Denken we maar aan de situatie van de “samenwonenden”. In 1997 werden zij nog belast aan het hoogste tarief. Sedert 1 januari 2001 zijn nu ook samenwonenden volledig gelijkgeschakeld met gehuwden, zowel naar tarief als naar verminderingen toe.Ookderelatiestiefouder-stiefkindenderelatiezorgouder-zorgkindwerdfiscaalaan-trekkelijker gemaakt. Sinds respectievelijk 1 januari 2002 en 1 januari 2003 worden zij immers belast aan het tarief, zoals geldig tussen ouders en kinderen.Ook de aandacht voor de sociaal zwakkeren valt op. Sedert 1 januari 2003 hoeven gehandicapte personen die een som verkrijgen ingevolge erfenis tot een bepaald be-drag immers geen successierechten meer te betalen. Aan hen wordt immers een vrij-stelling aan de voet van het toepasselijke tarief toegekend.

1.1 Wat zijn successierechten ?Het successierecht is een belasting op erfenissen. Deze belasting is verschul-digd op de waarde van alle goederen die uit de nalatenschap van een rijksinwoner worden verkregen, na aftrek van de be-grafeniskosten en eventuele schulden.De successierechten worden nog steeds geïnd door de federale belastingsadmini-stratie. De opbrengst van deze belastingwordt integraal doorgestort aan de gewesten. In 2003 bedroegen de inkom-sten uit successierechten in Vlaanderen 642.502.470,60 euro.

1.2. Wie betaalt successierechten ?Iedereen die uit het bezit van een over- ledene iets ontvangt, is successierechten verschuldigd op de waarde van het

verkregen goed. De erfgenamen zijn doorgaans de familieleden van de overledene : de echtgenoot (m/v), kin-deren, kleinkinderen, maar ook ouders of grootouders, broers en zussen, neven en nichten ...Het kan ook gebeuren dat niet-familie-leden door een overledene (bij testament) begunstigd worden. Dat kunnen zowel privépersonen als openbare besturen, vzw’s of instellingen zijn.Bij de bepaling van de verschuldigde successierechten worden, afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene, een aantal categorieën onderscheiden. Voor elke categorie gelden eigen tarieven.

1.3 Hoe aangifte doen ?Bij een overlijden zijn de erfgenamen verplicht om aangifte te doen van de

39

nalatenschap van de overledene. Dat gebeurt door middel van het aangiftefor-mulier dat verkregen kan worden bij de kantoren van de belastingadministratie. Deze kantoren zijn meestal gevestigd in de hoofdplaats van elk kanton. De adressen vindt u in het telefoonboek onder de hoofding : Ministerie van Financiën, Kadaster - Registratie en Domeinen. U kan het aangifte formulier ook down-loaden via http://finform.fgov.be

Omdat het opmaken van de aangifte niet altijd eenvoudig is, doen vele mensen een beroep op een deskundig persoon (vaak een notaris). Dat is echter niet verplicht. Belastingambtenaren mogen zelf niet meewerken aan het invullen van de aangifte. Ze staan wel ter beschikking om inlichtingen te verstrekken over de wettelijke voorschriften waaraan de aangifte moet voldoen.

de aangifte van de nalatenschap moet gedaan worden binnen 5 maan-den na het overlijden.

1.4 Wetgeving inzake successierechtenDe wetgeving inzake de successierechten ligt vervat in het Wetboek der Successie-rechten. De wetgeving zelf is een be-voegdheid van de gewesten. Het lokalisatiecriterium met betrekking tot het successierecht wordt aangevuld zodanig dat wanneer de overledene tijdens de periode van vijf jaar, vooraf-gaand aan zijn overlijden, achtereen-volgens op meerdere plaatsen in België gevestigdwas,defiscalewoonplaatsinBelgië waar hij gedurende voormelde periode het langst gevestigd was als de

plaats van openvallen van de nalatenschap geldt.Zo werden de tarieven vereenvoudigd en verlaagd voor de erfenissen tussen echt-genoten en in rechte lijn (sinds 1 januari 1997), tussen broers en zusters en tus-sen ooms, tantes, neven en nichten en andere personen (sinds 1 mei 1997).Er werd een vrijstelling ingevoerd voor familiale ondernemingen en familiale vennootschappen (vanaf 1 januari 2000; sinds 1 januari 1997 was er al een verlaagd tarief van 3% van kracht), voor erfenissen verkregen door gehandi-capten (sinds 1 januari 2003) en voor bossen en gronden in het VEN (eveneens sinds 1 januari 2003).Tenslotte werden bepaalde verkrijgingen gelijkgesteld met verkrijgingen tussen echtgenoten en in de rechte lijn, om aldus van een lager tarief te kunnen ge- nieten. Dit was in eerste instantie het geval voor samenwonenden (sinds 1 januari 2001). Ook de verkrijgingen tus-sen stiefouders en stiefkinderen (sinds 1 januari 2002) en tussen zorgouders en zorgkinderen (sinds 1 januari 2003) werden met de rechte lijn gelijkgesteld.2.1 Erfenis tussen echtgenoten en in rechte lijnBij erfenissen tussen echtgenoten en in rechte lijn (ouders-kinderen) zijn er met ingang van 1 januari 1997 nog slechts 3 tarieven in plaats van de oorspronkelijke 9 tarieven. Men betaalt 3% op de eerste schijf tot 50.000 €, 9% op de schijf van 50.000 tot 250.000 € en 27% op de schijf vanaf 250.000 €.Het hoogste tarief werd verlaagd van 30% naar 27%. Daarmee zit Vlaan-deren op dezelfde hoogte als Nederland waar het hoogste tarief eveneens 27% bedraagt. Het Vlaamse toptarief ligt aan-

40

zienlijk lager dan dat van onze andere buurlanden : Frankrijk (40%), Groot-Brittannië (40%) en Duitsland (35%).

Regeling: (vanaf 1 januari 1997)Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 50.000 3 %50.000 tot 250.000 9 %vanaf 250.000 27 %

Toepassing van de tarieven- De tarieven worden toegepast per

netto-aandeel;- De tarieven worden afzonderlijk

toegepast op het aandeel roerende en onroerende goederen, vervat in elk netto-aandeel (Zie hierna ‘onder-scheid tussen roerende en onroerende goederen’).

Vanaf 1 januari 2007 wordt in het Vlaams Gewest de langstlevende partner vrijgesteld van successierechten op de gezinswoning.Deafschaffingvandesuccessierechten geldt zowel voor ge- huwden als voor samenwonenden en ook voor broers en zussen die al drie jaar onder één dak wonen.De maatregel kadert in de ‘humanisering’van de successierechten: dankzij de vrijstelling wordt vermeden dat de over-levende partner misschien het huis moet verkopen omdat hij of zij de successie-rechten niet kan betalen.De vrijstelling geldt voor gehuwden, wettelijk samenwonenden en feitelijk samenwonenden hetzij via de wettelijke regels van het erfrecht, hetzij via testa-ment of een bijzondere toebedeling in het huwelijkscontract. In het geval van feitelijk samenwonendenmoeten de partners wel drie jaar samen-gewoond hebben vóór het overlijden.

let op: er mag tussen de samenwonenden geen verwantschap zijn in op- en neergaande lijn (kind-ouder-grootouder) als de feitelijke samenwoning onderbroken wordt wegens overmacht (bv. noodzakelijke opname in een verzor-gingstehuis), is dat geen reden om de vrijstelling te weigeren.

Ook wanneer beide partners naar een rust- of verzorgingsinstelling of in een serviceflatgaan,kunnenzenogaltijdals samenwonend beschouwd worden, en kan de woning die ze ondertussen verlaten hebben, nog wél in aanmerking komen voor de vrijstelling. De vrijstelling geldt alleen voor de langst-levende partner en niet voor andere erfgenamen. De kinderen moeten dus nog altijd successierechten betalen op bijvoorbeeld de blote eigendom van de woning waarvan de overlevende ouder het vruchtgebruik krijgt. De vrijstelling geldt alleen voor de ge-zinswoning, dus niet voor een eventueel tweede verblijf. De gezinswoning is de hoofdverblijfplaats waar de partners op het ogenblik van het overlijden samen-leefden of ingeschreven staan.

Dit alles volgens het Decreet van 7 juli 2006 houdende vrijstelling van succes-sierechten ten voordele van de langst-levende partner voor de nettowaarde van de gezinswoning.”

41

Meer informatie Kruispuntbank Wetgeving

onderscheid tussen roerende en onroerende goederenBij elke erfenis tussen echtgenoten en in rechte lijn wordt ook een onderscheid gemaakt tussen roerende goederen (geld, kasbons, meubilair ...) en onroe-rende goederen (huizen en gronden). De bovenvermelde belastingtarieven worden, per netto-aandeel, afzonderlijk toegepast op elk van beide gedeeltes.Door deze opsplitsing kan men tweemaal genieten van de laagste tarieven.

voorbeeld 1 :Stel dat er een netto-aandeel is ter waarde van 200.000€, waarvan 150.000€ onroerend en 50.000€ roerend. De berekening van de belasting gebeurt dan als volgt:- er wordt 3% betaald op het roerend gedeelte van 50.000 €- er wordt 3% betaald op de eerste

schijf (50.000 €) van het onroerend gedeelte van 150.000 €.

- er wordt 9% betaald op de tweede schijf (100.000 €),

zijnde het saldo van het on- roerend gedeelte van 150.000€.

aanrekening van de schuldenHet kan gebeuren dat iemand die over-lijdt niet alleen bezittingen, maar ook schulden heeft. In dat geval wordt de uitstaande schuld in mindering gebracht van de erfenis. Schulden worden bij voorrang aangerekend op de roerende goederen. Hiervan kan worden afgewe-ken als duidelijk kan worden aangetoond dateenbepaaldeschuldspecifiekver-bonden is aan een onroerend goed dat in erfenis is opgenomen.

voorbeeld 2 :Stel dat er een erfenis is ter waarde van 125.000€, waarvan 50.000€ roerend en 75.000€ onroerend.Daarnaast is er ook ‘n uitstaande schuld van 12.500€. Deze schuld wordt in mindering gebracht van het roerend gedeelte. De successierechten worden aangerekend op de volgende bedragen: 37.500€ roerend en 75.000€ onroerend.

Belastingverminderingen:a) vermindering van 500€.Voor netto-verkrijgingen (in rechte lijn en tussen echtgenoten) die de 50.000€ niet overstijgen, geldt er een verminde-ring van maximaal 500€. Deze vermin-dering wordt degressief verleend: hoe kleiner de nettoverkrijging, hoe groter de vermindering. Bedoeling van deze maatregel is om kleine erfenissen zoveel mogelijk te ontzien. De belastingvermin-dering wordt berekend aan de hand van de volgende formule: vermindering = 500€ x (1 – netto-verkrijging/50.000)

Een voorbeeld :Bij een netto-verkrijging van 15.000€ bedraagt de belastingsvermindering 350€.Namelijk : 500€ x (1– 15.000€ /50.000€) = 350€De vermindering neemt af naarmate de netto-verkrijging toeneemt:netto-verkrijging vermindering2.500 4755.000 4507.500 425... ...47.500 2550.000 0

b) vermindering voor kinderen onder de 21 jaarVoor kinderen die de leeftijd van 21 jaar nog niet hebben bereikt, is er bovenop

42

de hierbovenvermelde vermindering een extra belastingvermindering van 75 € voor elk vol jaar dat nog moet verlopen tot leeftijd van 21 jaar wordt bereikt.c) vermindering voor de langstlevende echtgenootDe overlevende echtgenoot krijgt, bovenop de vermindering vermeld onder a), een vermindering die gelijk is aan de helft van de aanvullende verminderin-gen (zie b) die de gemeenschappelijke kinderen samen genieten.

2.2 Erfenis tussen broersen zussenBij erfenissen tussen broers en zus-sen zijn er met ingang van 1 mei 1997 nog slechts 3 tarieven in plaats van de oorspronkelijke 5 tarieven. Men betaalt 30% op de eerste schijf tot 75.000 euro, 55% op de schijf van 75.000 tot 125.000 euro en 65% op de schijf vanaf 125.000 euro.

Regeling: (vanaf 1 mei 1997)Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 75.000 30 %75.000 tot 125.000 55 %vanaf 125.000 65 %

Toepassing van de tarieven- De tarieven worden toegepast per

netto-erfdeel;- Hier wordt geen opsplitsing gemaakt

tussen roerende en onroerende goederen.

Belastingvermindering :* netto-verkrijgingen kleiner dan of gelijk aan 18.750 euro. Als de netto-verkrijging die een broer of zus ontvangt kleiner is dan of gelijk is aan 18.750 euro, dan geldt er een be-lastingvermindering die als volgt wordt berekend:vermindering = 2.000 euro x (netto-

verkrijging/20.000)Dit grensbedrag werd met terugwerken-de kracht vanaf 1 januari 2002 op 18.750€ worden gebracht.Een voorbeeld:Bij een netto-verkrijging van 3.700 € be-draagt de belastingvermindering 370€. Namelijk: 2.000€ x (3.700/20.000) = 370€*netto-verkrijgingen tussen18.750 en 75.000€Als de netto-verkrijging die een broer of zus ontvangt groter is dan 18.750 euro én kleiner dan 75.000 euro, dan geldt er een belastingvermindering. Deze ver-mindering wordt degressief verleend : hoe kleiner de nettoverkrijging, hoe groter de vermindering.De belastingvermindering wordt berekend aan de hand van volgende formule vermindering = 2.500 euro x (1 - netto-verkrijging /75.000)Een voorbeeld :Bij een nettoverkrijging van 25.000 euro bedraagt de belastingvermindering 1.666 euroNamelijk : 2.500 euro x (1 – 25.000/75.000) = 1.666 euro2.3 Erfenis tussen andere personenBij erfenissen tussen ooms, tantes, neven, nichten en andere personen zijn er met ingang van 1 mei 1997 nog slechts 3 tarieven in plaats van de oorspronkelijke 5 tarieven. Men betaalt 45% op de eerste schijf tot 75.000 euro, 55% op de schijf van 75.000 tot 125.000 euro en 65% op de schijf vanaf 125.000 euro.In de nieuwe regeling valt het vroeger onderscheid tussen ooms, tantes, neven en nichten enerzijds en andere personen (‘derden’) weg.

43

overzicht van de tarievenRegeling: (vanaf 1 mei 1997)Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 75.000 45 %75.000 tot 125.000 55 %vanaf 125.000 65 %

Toepassing van de tarievenDeze tarieven worden toegepast op de som van de netto-erfdelen. Elke begun-stigde betaalt een deel van de erfenis-rechten in verhouding tot het ontvangen netto-erfdeel.Een voorbeeld:Stel dat een erfenis van 100.000 € evenredig verdeeld wordt over 2 broers. In dat geval worden de verschuldigde erfenisrechten voor elk netto-erfdeel afzonderlijk berekend, en wel als volgt (zonder rekening te houden met vermin-deringen):broer 1 betaalt 30% op zijn netto-erfdeel van 50.000€ = 15.000€;broer 2 betaalt 30% op zijn netto-erfdeel van 50.000€ = 15.000€.Stel dat eenzelfde erfenis van 100.000€ evenredig wordt verdeeld over 2 neven. In dat geval worden eerst de verschul-digde successierechten op de som van de netto-erfdelen (d.i. 50.000€ + 50.000€) berekend, en wel als volgt (zonder rekening te houden met de ver-minderingen) :45% op eerste schijf van 75.000€ = 33.750 €55% op resterende schijf van 25.000€ = 13.750€TOTAAL = 47.500€.Aangezien beide neven eenzelfde netto-erfdeel ontvangen, worden ook de ver-schuldigde successierechten evenredig verdeeld. Elke neef betaalt dus 23.750€.

Belastingvermindering :* erfenissen kleiner dan of gelijk aan 12.500 € :Als de som van de nettoverkrijgingen ten gunste van andere personen (dan echtgenoten of samenwonenden, in rechte lijn, en broers en zussen) kleiner is dan, of gelijk is aan 12.500 euro dan geldt er een belastingvermindering die als volgt wordt berekend :vermindering=2.000 € x (som van de nettoverkrijgingen/12.500)Een voorbeeld :Bij een totaal aan netto-erfdelen van 6.000€ bedraagt de belastingverminde-ring 960€Namelijk: 2.000€ x (6.000/12.500) = 960€.De aldus verkregen vermindering wordt verdeeld over de betrokken erfgenamen, in verhouding tot de door hen verkregen netto-erfdelen.* erfenissen tussen 12.500€ en 75.000€ :Als de som van de netto-erfdelen ten gunste van andere personen (dan echt-genoten of samenwonenden, in rechte lijn, en broers en zussen) groter is dan 12.500€ én kleiner dan 75.000€, dan geldt er een belastingvermindering die als volgt wordt berekend :vermindering = 2.400€ x (1 – som van de netto-verkrijgingen/75.000)Een voorbeeld:Bij een totaal aan netto-verkrijgingen van 20.000€ bedraagt de belastingver-mindering 1.760€ :Namelijk : 2.400€ x (1 – 20.000/75.000) = 1.760€De aldus verkregen vermindering wordt verdeeld over de betrokken erfgenamen, in verhouding tot de door hen verkregen netto-erfdelen.

44

2.4 Erfenis tussen samenwonendenVanaf 1 januari 2001 worden samen-wonenden in het Vlaamse Gewest definitiefgelijkgesteldmetgehuwden.Op deze manier krijgen samenwonenden zo het lagere tarief van de erfgenamen in rechte lijn en tussen echtgenoten. Anderzijds wordt hun nalatenschap ook opgesplitst in een roerend en een onroe-rend gedeelte.Regeling: (vanaf 1 januari 2001)Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 50.000 3 %50.000 tot 250.000 9 %vanaf 250.000 27 %Naast de wegwerking van het verschil in tarieven krijgen samenwonenden ook het recht op de verminderingen die in rechte lijn en tussen echtgenoten worden verkregen, met name de proportionele vermindering van maximaal 500 euro en de vermindering voor kinderen die de leeftijd van 21 jaar nog niet hebben bereikt.Vanaf wanneer wordt iemand als samen-wonende beschouwd ?Als samenwonenden worden bestempeld:- de persoon, die op de dag van het openvallen van de nalatenschap, met de erflaterwettelijksamenwoont (verklaring van wettelijke samenwoning - artikel 1476 Burgerlijk Wetboek) ;- de persoon of personen die op de dag van het openvallen van de nalatenschap ten minste 1 jaar ononderbroken met de erflatersamenwonenenereengemeen-schappelijke huishouding mee voeren. Deze voorwaarden worden geacht ook vervuld te zijn als het samenwonen en het voeren van een gemeenschappe- lijkehuishoudingmetdeerflater,aansluitend op de bedoelde periode van 1 jaar tot op de dag van het over-

lijden, ingevolge overmacht onmogelijk is geworden. Een uittreksel uit het bevolkingsregister houdt een weerleg-baar vermoeden in van ononderbroken samenwoning en van het voeren van een gemeenschappelijke huishouding.Wie kunnen allemaal als samenwonen-den worden beschouwd?Zo kunnen onder andere in aanmerking komen:- samenwonende partners;- een samenwonende broer en zus;- een broeder of een zuster in zijn of

haar kloosterorde;- ...Het samenwonen hoeft zeker geen één-op-één relatie te zijn. Het kan perfect om een groep mensen gaan.

2.5. Erfenis tussen stiefouder en stiefkindVanaf 1 januari 2002 wordt een verkrij-ging tussen een stiefouder en een stief-kind gelijkgesteld met een verkrijging in rechte lijn.Deze gelijkstelling geldt ook voor:- de verkrijging tussen een kind van een persoondiemetdeerflatersamen-woontendeerflater;

- een verkrijging tussen een persoon die meteenoudervandeerflatersamen-woontendeerflater.Inhetlaatstegeval voldoet de legataris aan de ver-

eiste van samenwonen met een ouder vandeerflater,alshijmetdieouderop de dag van het overlijden wettelijk samenwoonde of als hij bewijst dat hij met die ouder op het ogenblik van het overlijden reeds sedert één jaar on-onderbroken een gemeenschappelijke huishouding voerde.

Een verkrijging tussen uit de echt geschei-den of van tafel en bed gescheiden

45

personen en een verkrijging tussen ex-samenwonenden wordt alleen gelijk-gesteld met een verkrijging tussen echtgenoten of tussen samenwonenden als er gemeenschappelijke afstammelin- gen zijn. De ex-samenwonende legatarismoet om het voordeel van de gelijkstel-ling te genieten, bewijzen dat hij met de erflaterwettelijkheeftsamengewoondofdathijmetdeerflatergedurendeminstens één jaar ononderbroken een gemeenschappelijke huishouding heeft gevoerd.

2.6. Relatie zorgouder-zorgkind (gelijkstelling met rechte lijn)Een verkrijging tussen personen waar-tussen een relatie van zorgouder en zorgkind bestaat of heeft bestaan, wordt gelijkgesteld met een verkrijging in rechte lijn.

Voorwaarden:Het zorgkind heeft:- vóór de leeftijd van éénentwintig jaar,

gedurende drie achtereenvolgende jaren bij een ander persoon ingewoond;

- gedurende die tijd hoofdzakelijk van die andere persoon of van deze en zijn levenspartner samen, de hulp en de verzorging gekregen die kinderen normaal van hun ouders krijgen.

De inschrijving van het zorgkind in het bevolkings- of vreemdelingenregister op het adres van de zorgouder geldt als weerlegbaar vermoeden van inwoning bij de zorgouder.Merk op dat het niet vereist is dat de zorgrelatie nog actueel is op het ogen-blik van het openvallen van de nalaten-schap.Net als bij stiefouders en stiefkinderen is ook bij personen waartussen een zorg-relatie bestaat of heeft bestaan de gelijk-stelling met een verkrijging in rechte lijn

strikt beperkt tot de personen die rechtstreeks verbonden zijn door de zorgrelatie, met andere woorden tot het zorgkind en de zorgouder. Ze strekt zich bijgevolg niet uit tot hun bloedver-wanten.

2.7 Gehandicapte personenHetgeen verkregen wordt door een gehandicapte persoon wordt aan de voet van het toepasselijk tarief van het recht van successie of van het recht van over-gang bij overlijden vrijgesteld tot beloop van de som bekomen door toepassing van de volgende formule:Bij verkrijgingen in rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwonenden(3.000€) x (cijfer aangeduid volgens de leeftijd van de verkrijger)Bij verkrijgingen tussen andere personen dan in rechte lijn, echtgenoten en samen-wonenden(1.000€) x (cijfer aangeduid volgens de leeftijd van de verkrijger)Dit cijfer bedraagt:18 bij een leeftijd van 20 jaar of minder;17 bij een leeftijd boven de 20 en tot en met 30 jaar;16 bij een leeftijd boven de 30 en tot en met 40 jaar;14 bij een leeftijd boven de 40 en tot en met 50 jaar;13 bij een leeftijd boven de 50 en tot en met 55 jaar;11 bij een leeftijd boven de 55 en tot en met 60 jaar;9,5 bij een leeftijd boven de 60 en tot en met 65 jaar;8 bij een leeftijd boven de 65 en tot en met 70 jaar;6 bij een leeftijd boven de 70 en tot en met 75 jaar;4 bij een leeftijd boven de 75 en tot en

46

met 80 jaar;2 bij een leeftijd boven de 80 jaar.

Als gehandicapte persoon wordt aange-merkt:1° diegene van wie, ongeacht de leeftijd, is vastgesteld dat ingevolge feiten over-komen en vastgesteld vóór de leeftijd van 65 jaar:- ofwel zijn lichamelijke of geestelijke

toestand zijn verdienvermogen heeft verminderd tot één derde of minder van wat een valide persoon door één of ander beroep op de algemene ar-beidsmarkt kan verdienen ;

- ofwel zijn gezondheidstoestand een volledig gebrek aan, of een vermin-dering van zelfredzaamheid van ten minste 9 punten tot gevolg heeft, gemeten volgens de handleiding en de medisch-sociale schaal van toepassing in het kader van de wetgeving met betrekking tot de tegemoetkomingen aan gehandicapten ;

- ofwel ná de periode van primaire ongeschiktheid, bepaald in artikel 87 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige ver-zorging en uitkeringen gecoördineerd op 14 juli 1994, zijn verdienvermogen is verminderd tot een derde of minder, zoals bepaald in artikel 100 van de-zelfde gecoördineerde wet;

- ofwel hij, ingevolge een administratieve of gerechtelijke beslissing, tot ten minste 66 pct. blijvend lichamelijk of geestelijk gehandicapt of arbeidsonge-schikt is verklaard ;

2° een kind dat tot ten minste 66 pct. is getroffen door ontoereikende of vermin-derde lichamelijke of geestelijke geschikt-heid wegens één of meer aandoeningen.bij een verkrijging in rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen samenwonenden

wordt het bedrag van de vrijstelling eerst toegerekend op het netto-onroerend aandeel en bij uitputting van dat aan-deel vervolgens op zijn netto-roerend aandeel.Voorbeeld 1:Jan (35 jaar) verkrijgt van zijn overleden vader een netto-onroerend gedeelte van 50.000€ en een netto-roerend gedeelte van 25.000€. Jan is zwaar gehandicapt.De berekening van de successierechten gebeurt als volgt:Het abattement bedraagt:3.000€ x 16 = 48.000€Deze vrijstelling aan de voet van het tarief wordt eerst toegerekend op het netto-onroerend aandeel. 50.000 - 48.000 = 2.000€Op het resterende gedeelte wordt het tarief van toepassing in rechte lijn toegepast.2.000 x 3 %= 6025.000 x 3 % = 750Samen maakt dit een bedrag van 810 euro.Zonder deze vrijstelling zou het tebetalen bedrag 2.250 € bedragen.50.000 x 3 % = 1.500€25.000 x 3 % = 750€

Voorbeeld 2:Els (45 jaar) erft van haar overleden moeder een netto-onroerend gedeelte van 30.000€ en een netto-roerend gedeelte van 100.000€. Els is zwaar gehandicapt.De berekening van de successierechtengebeurt als volgt:Het abattement bedraagt:3.000 € x 14 = 42.000€Deze vrijstelling aan de voet van het tarief wordt eerst toegekend op het

47

netto onroerend aandeel. De resterende 12.000€ wordt aangerekend op het netto-roerend aandeel.Op het resterende gedeelte wordt het tarief van toepassing in rechte lijn toegepast.50.000 € x 3% = 1.500€38.000 euro x 9% = 3.420€Samen maakt dit een bedrag van 4.920€.Zonder deze vrijstelling zou het te be-talen bedrag 6.900 € bedragen.30.000 € x 3 % = 900€50.000 € x 3 % = 1.500€50.000 € x 9 % = 4.500€

Verkrijgingen tussen broers en zusters

Voorbeeld :Piet (40 jaar) verkrijgt door overlijden van zijn broer een netto-verkrijging van 80.000 €. Piet is zwaar gehandicapt.De berekening van het successierecht gebeurt als volgt: Het abattement be-draagt:1.000 € x 16 = 16.000 €Dit bedrag wordt van de 80.000 euro afgetrokken en op dit resterende bedrag wordt het tarief van toepassing tussen broers en zussen toegepast.80.000€ - 16.000€ = 64.000€64.000 x 30% = 19.200€

Zonder deze vrijstelling zou het te betalen bedrag 25.250€ bedragen.75.000€ x 30% = 22.500€5.000€ x 55% = 2.750€

Verkrijgingen tussen andere personen

Omdat het niet de bedoeling is om verkrijgers die samen met een zwaar gehandicapte persoon tot deze nalaten-schappen geroepen worden ook on- rechtstreeks van het voordeel te laten

48

meegenieten was het noodzakelijk om een afwijking in te bouwen op het principe van de globale berekening wanneer één van de verkrijgers zwaar gehandicapt is.Enerzijds wordt daarom voorzien dat, in afwijking van het principe van de globale berekening, de gehandicapte afzonderlijk belast wordt op zijn netto-erfdeel. An-derzijds wordt, voor de berekening van de successierechten verschuldigd door de medegerechtigden in deze categorie, de gehandicapte beschouwd als een valide persoon.

Voorbeeld :Een nalatenschap van 120.000€ vervalt aan vier verkrijgers, ieder voor één vierde. Eén van hen is gehandicapt (A) enis42jaar.Decoëfficiëntwaarmeehetbasisbedrag van het abattement moet worden vermenigvuldigd bedraagt 14.De rechten van de gehandicapte persoon A worden berekend alsof hij de enige erfopvolger is in de categorie “tussen anderen”. Hij heeft recht op een voet-vrijstelling van 1.000 x 14 = 14.000€; zijn netto-erfdeel in de nalatenschap bedraagt 30.000€.30.000 € (netto-erfdeel) – 14.000€ (vrij-stelling) = 16.000€16.000€ x 45% = 7.200€Om te vermijden dat de overige verkrij-gers een voordeel zouden halen uit de afzonderlijke belasting van de gehandi-capte, worden hun rechten berekend alsof A niet kan genieten van de vermin-dering:Som netto-erfdelen (inclusief netto-erfdeel van A) = 120.000€,75.000€ x 45% = 33.750€45.000€ x 55% = 24.750€Totaal: 58.500€

Het eindresultaat is dus dat de drie valide verkrijgers ieder 14.625€ (1/4 van 58.500€) betalen en de gehandicapte7.200€. In totaal moet er dus 51.075€ aan successierechten worden betaald.

Het recht op de vrijstelling moet bewezen worden door middel van een attest of een verklaring uitgaande van een instelling of dienst die bevoegd is om de toestand als gehandicapte vast te stel-len (bv. Ministerie van Sociale Voorzorg, Mutualiteiten).Het attest of de verklaring wordt bij de aangifte gevoegd of aan het bevoegde kantoor overgemaakt voordat de rechten opeisbaar zijn. Is het attest niet bij de aangifte gevoegd of niet-tijdig op het be-voegde kantoor toegekomen dan worden de rechten berekend zonder toepassing van de vrijstelling, behoudens terug-gave wanneer het vereiste attest wordt neergelegd bij de ontvanger binnen 2 jaar na betaling van de rechten.

De toekenning van het abattement heeft geen invloed op de andere ver-minderingen waarop men recht heeft. Deze verminderingen zullen worden berekend alsof het abattement niet zou worden toegekend. Het is evenwel niet de bedoeling dat wanneer het totaal aan verminderingen de rechten overstijgen, een bedrag zou worden uitgekeerd aan de gehandicapte persoon. Het bedrag van de vermindering blijft in dat geval beperkt tot het bedrag van de rechten.

2.8. Bossen en gronden gelegen in het VEN(Vlaams Ecologisch Netwerk)Bij decreet van 9 mei 2003 (B.S. 2/6/03) werd een vrijstelling van successierech-ten ingevoerd voor bossen en gronden

gelegen in het VEN.1. Vrijstelling van successierechten voor gronden gelegen in het VEnEr wordt een vrijstelling van succes-sierechten verleend voor de waarde van de onbebouwde onroerende goederen gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk.

Voorwaarden:-ermaggeenontheffingvoordebe-

trokken goederen verleend zijn door de administratie bevoegd voor het natuurbehoud;

- in de aangifte van nalatenschap wordt duidelijk om de vrijstelling verzocht;

- bij de aangifte van nalatenschap moet een attest gevoegd worden waaruit blijkt dat aan de nodige voorwaarden voldaan is.

Deze vrijstelling geldt vanaf de inwer-kingtredingvanhetdefinitiefvastgesteldplan zoals voorzien in het bosdecreet.

2. Vrijstelling van successierechten voor bossenEr wordt een vrijstelling van successie-rechten verleend voor de waarde van de onroerende goederen die te beschou-wen zijn als bos. Deze vrijstelling geldt zowel voor de grond- als voor de opstands-waarde.Voorwaarden:- voor het bos werd een door het bosbe-

heer goedgekeurd beheersplan opge-maakt;

- in de aangifte van nalatenschap wordt uitdrukkelijk om de vrijstelling ver-zocht;

- bij de aangifte van nalatenschap moet een attest gevoegd worden, uitgereikt door het Vlaams Gewest, waaruit blijkt dat aan alle voorwaarden voldaan is.

49

De vrijstelling wordt als subsidie ver-leend gedurende 30 jaar (voor 1/30 per jaar), te rekenen vanaf de datum van het openvallen van de nalatensc-hap waarvoor de vrijstelling werd beko-men.

Voorwaarden:- de goederen moeten hun aard van bos

gedurende 30 jaar blijven behouden;- de goederen moeten blijven voldoen

aan de bovenstaande voorwaarden;- het effectief gevoerde beheer moet over-

eenstemmen met het goedgekeurde beheersplan.

Bij niet-naleving van deze voorwaarden dient de eigenaar of vruchtgebruiker van het bos de subsidie terug te betalen voor de resterende duur van de periode.Bij de overdracht van de eigendom of het vruchtgebruik van het bos dient de nieuwe verkrijger ingelicht te worden over het bestaan van deze subsidie. Indien dit niet het geval is, dan kan de vorige eigenaar tot schadeloosstelling gehouden worden.

Familiale ondernemingen en - vennootschappen. Ook het verzekeren van de groei van de economie is voor de Vlaamse Overheid een blijvend aandachtspunt. Precies daarom werd ook voor de fami-liale ondernemingen en familiale ven-nootschappen een bijkomende inspan-ning gedaan. Het tarief van toepassing op dit soort ondernemingen en vennootschappen werd immers teruggebracht van 3% naar 0%.

Op deze manier kan een dergelijke onderneming of vennootschap belasting-vrij overgaan op de erfgenamen mits evenwel aan een aantal voorwaarden is voldaan.Deze vrijstelling voor familiale onderne-mingen en familiale vennootschappen heeft ongetwijfeld ook een positieve invloed op de groei van de Vlaamse economie.De successierechten die dienden betaald te worden bij het overlijden van een aandeelhouder binnen een dergelijke onderneming of vennootschap zorgden er immers vaak voor dat er geen extra investeringen of kapitaalsverhogingen werden doorgevoerd.

Voor verdere inlichtingen over successierechten kan men terecht :

www.vlaanderen.be/belastingenwww.fisconet.fgov.be

ministerie van Financiën

ministerie van de VlaamseGemeenschap voor vrijstelling vanfamiliale ondernemingen en familialevennootschappen en vrijstelling vangronden gelegen in VENVlaamse infolijn 0800 30 201een notaris

50

REGISTRaTIEKaNToREN:

aKREd Registratiekantoor leuven IPhilipssie 3A bus 3, 3001 Heverlee, tel. 016 31 85 20, fax 016 31 85 22kant.reg.leuven1@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur.

aKREd Registratiekantoor leuven IIPhilipssite 3A bus 3, 3001 Heverlee, tel. 016 31 85 30, fax 016 31 85 33kant.reg.leuven2@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur.voor bv gemeenten Bierbeek, Korbeek-Lo, Lovenjoel, Opvelp,

aKREd Registratiekantoor leuven IIIPhilipssite 3A bus 3, 3001 Heverlee,tel. 016 31 85 40, fax 016 31 85 46kant.reg.leuven3@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur.voor bv gemeenten Bertem, Leefdaal, Korbeek Dijle, Huldenberg,

aKREd Registratiekantoor haachtRemi Van de Sandelaan 2, 3150 Haacht, tel. 016 26 96 47, fax 016 26 96 49kant.reg.haacht@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur.voor bv gemeenten Haacht, Keerbergen, Tremelo, Rotselaar, Herent

aKREd Registratiekantoor heist o/d BergBinnenweg 17 Boudewijnlaan 20, 2220 Heist o/d Berg, tel. 015 24 16 75, fax 016 26 96 49kant.reg.heist-od-berg@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur.voor bv gemeenten Heist o/d Berg, Putte

aKREd Registratiekantoor aarschotAmerstraat 19, 3200 Aarschot, tel. 016 63 96 00, fax 016 63 96 10kant.reg.aarschot@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur.voor bv gemeenten Aarschot, Begijnendijk, Tielt-Winge, Holsbeek, Lubbeek

aKREd Registratiekantoor mechelen IZwartzustersvet 24/bus25, 2800 Mechelen, tel. 015 47 45 20, fax 015 47 49 14, kant.reg.mechelen1@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur

aKREd Registratiekantoor mechelen IIZwartzustersvest 24/bus 26,2800 Mechelen, tel. 015 47 45 30, fax 015 47 49 34, kant.reg.mechelen2@minfin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur

aKREd Registratiekantoor mechelen IIIZwartzustersvest 24:bus 4, 2800 Mechelen, tel. 015 47 45 50, fax 015 47 49 04, kant.reg.mechelen3@minfin.fed.be

aKREd Registratiekantoor Tienen IGoossensvest 9, 3300 Tienen, Tel. 016 80 06 17, fax 016 80 05 92kant.reg.tienen1@minfi.fed.beOpen van 8 tot 12 uur

aKREd Registratiekantoor Tienen IIGoossensvest 9, 3300 Tienen, Tel. 016 80 06 22, fax 016 80 06 95kant.reg.tienen2@minfi.fed.beOpen van 8 tot 12 uur

aKREd Registratiekantoor herentals IBelgiëlaan (HRT) 31, 2200 Herentals, tel. 014 25 62 00, fax 014 25 62 19kant.reg.herentals1@minfin.fed.beopen van 8 tot 12 uur

aKREd Registratiekantoor herentals IIBelgiëlaan (HRT) 31, 2200 Herentals, tel. 014 25 62 20, fax 014 25 62 39kant.reg.herentals2@minfin.fed.beopen van 8 tot 12 uur

aKREdRegistratiekanoor ZaventemHoogstraat19/bus 13, 1930 Zaventem, tel. 02 720 17 36, fax 02 725 30 61kant.reg.zaventem@minifin.fed.beOpen van 8 tot 12 uur

51

Tarieven successie inBrussels hoofdstedelijk Gewest

52

1) In rechte lijn, tussen echtgenoten en tussen wettelijk samenwonenden

Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 50.000 3%50.000 tot 100.000 8%100.000 tot 175.000 9%175.000 tot 250.000 18%250.000 tot 500.000 24%>500.000 30%

2) Broers en zussen

Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 12.500 20%12.500 tot 25.000 25%25.000 tot 50.000

3)ooms of tantes en neven en nichten

Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 50.000 35%50.000 tot 100.000 50% 100.000 tot 175.000 60%>175.000 70%

4) andere personen

Bedrag (in EUR) Tarief0,01 tot 50.000 40%50.000 tot 75.000 55% 75.000 tot 175.000 65%>175.000 80%

VII) VERloFREGElING ‘KlEIN VERlET’ BIj oVERlIjdEN

Het recht op het aantal dagen verlof bij overlijden is vastgelegd bij een koninklijk besluit van 28 augustus 1963. In tal van collectieve arbeidsovereenkomsten afgeslo-ten op sectoriaal vlak of op ondernemersvlak wordt wel voorzien in een gunstiger regeling dan de regeling die voorzien is in het vermeld koninklijk besluit.

Wat staat er in het KB van 28/8/1963 betreft overlijden: overleden persoon is: 1 dag[1] 2 dagen 3 dagen (schoon)broer/(schoon)zuster x (over)grootvader/ x(over)grootmoeder x (achter)kleinkind x (schoon)zoon/(schoon)dochter x

inwonende (schoon)broer/(schoon)zuster x [3] inwonende (over)grootvader/(over)grootmoeder x [3] inwonend (achter)kleinkind x [3]inwonende (schoon)zoon/(schoon)dochter x [3]

echtgeno(o)t(e)[4] x [3]kind x [3] (schoon)vader/(schoon)moeder x [3] (stief)vader/(stief)moeder x [3]

verklaring: [1] dag van de plechtigheid[3] te kiezen tussen overlijden en begrafenis[4] de wetgeving inzake klein verlet voorziet de gelijkstelling met de echtgenoot bij

het samenleven van twee personen die een verklaring van wettelijke samen-woonst hebben afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de ge-meenschappelijke woonplaats.

53

•Attesten van aanwezigheid op begrafenissen Omzendbrief van 1 september 1994 - B.S. 22.9.1994

Luidens artikel 30 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten,gewijzigd door de wet van 18 juli 1985 (B S van 31 augustus 1985), heeft de werk-nemer het recht om van het werk afwezig te zijn, met behoud van zijn normaal loon, ter gelegenheid van familiegebeurtenissen, voor de vervulling van staatsburgerlijke verplichtingen of van burgerlijke opdrachten en in geval van verschijning voor het gerecht.

Om gerechtigd te zijn op het loon moet de werknemer de werkgever vooraf verwit-tigen; indien dit hem niet mogelijk is, moet hij de werkgever zo spoedig mogelijk verwittigen; hij moet het verlof gebruiken voor het doel waarvoor het is toegestaan.De lijst van deze gebeurtenissen, verplichtingen en opdrachten alsook het aantal dagen gedurende dewelke de werknemer afwezig mag zijn van het werk met behoud van het loon, is gerechtigd door het koninklijk besluit van 28 augustus 1963 (Belgisch Staatsblad van 11 september 1963).

Indien de werkgever het bewijs van het bestaan van deze gebeurtenissen mag eisen, mag hij evenwel niet vragen dat hem in geval van overlijden van een nabestaande het bewijs van deelname aan de begrafenisplechtigheid zou voorgelegd worden.Ik vestig er de aandacht op dat de door de ambtenaar van de burgerlijke stand afgeleverde verklaring van overlijden - waarvoor een retributie tegen kostenvergoe-ding kan gevraagd worden - als afdoende bewijs voor de werkgever kan beschouwd worden, hoewel ze niet het bewijs van aanwezigheid op de begrafenisplechtigheid levert.

De vermelding van aanwezigheid die door sommige begrafenisaannemers wordt aangebracht op de verklaring afgeleverd door de ambtenaar van de burgerlijke stand heeft op zich geen enkele waarde. Zij kan enkel als een geschreven getuigenisbeschouwd worden die evengoed door gelijk welke persoon aanwezig op de plechtig-heid verstrekt zou kunnen worden.

Deze praktijk is in die mate onaanvaardbaar dat sommige begrafenisaannemers voor een winstgevend doel gemeentelijke documenten gebruiken om de werknemers in de waan te brengen dat de door hen aangebrachte vermelding, die niet noodzakelijk is voor de werkgever, een zekere waarde heeft, voor de toepassing van de bepalingen voorzien door artikel 30 van de voormelde wet van 3 juli 1978, wat zij per slot van rekening niet heeft.

de minister van binnenlandse zaken, L. tObbACK

54

VIII) VERKlaRING BETREFFENdE dE laaTSTE WIlSBESChIKKING INZaKE dE WIjZE VaN TERaaRdEBESTEllING EN UITVaaRTRITUEEl.

Begraving - CrematieIedereen kan tijdens zijn leven een vrij-willige schriftelijke kennisgeving inzake de wijze van teraardebestelling richten tot de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn gemeente.Men kan kiezen uit de volgende moge-lijkheden:

1° begraving2° crematie met begraving van de

as binnen de omheining van de begraafplaats;

3° crematie met bijzetting van de as in het columbarium van de be-graafplaats;

4° crematie met verstrooiing van de as op de strooiweide van de be-graafplaats;

5° crematie met verstrooiing van de as in de Belgische territoriale zee;

6° crematie met verstrooiing van de as op een andere plaats dan de begraafplaats;

7° crematie met begraving van de as op een andere plaats dan de begraafplaats;

8° crematie met bewaring van de as op een andere plaats dan de be-graafplaats;

9° een uitvaartplechtigheid volgens katholieke godsdienst;

10° een uitvaartplechtigheid volgens protestantse godsdienst;

11° een uitvaartplechtigheid volgens

anglicaanse godsdienst;12° een uitvaartplechtigheid volgens de

orthodoxe godsdienst;13° een uitvaartplechtigheid volgens

israëlitische godsdienst;14° een uitvaartplechtigheid volgens

islamitische godsdienst;15° een uitvaartplechtigheid volgens

vrijzinnige levensovertuiging;16° een uitvaartplechtigheid volgens de

neutralefilosofischeovertuiging.

Niemand, zelfs niet de echtgenoot/echt-genote, de kinderen en de verwanten, mag zich tegen de wil verzetten die in deze geregistreerde verklaring wordt geuit. De gemeenten zijn wettelijk gehouden de verklaring te ontvangen betreffende de laatste wilsbeschikking inzake de wijze van teraardebestelling voor alle personen die ingeschreven zijn in hun bevolkingsregisters.Om de voornoemde verklaring te verge-makkelijken, kan de hierbijgevoegde tekst worden gebruikt.Indien de betrokkene het eigenhandig vervolledigt, volstaat zijn handtekening. Indien de ambtenaar van de burgerlijke stand of zijn gemachtigde de rubrieken invult, dient de persoon zijn handteke-ning te laten voorafgaan door “Gelezen en goedgekeurd”.Indien de persoon niet bij machte is zelf te ondertekenen, zal na voorlezing van

55

de verklaring in het bijzijn van twee door betrokkene vrij gekozen getuigen, deze worden ondertekend door de ambtenaar en genoemde getuigen.Een ontvangstbewijs van de voormelde verklaring wordt opgemaakt. De oudersvan de minderjarige jonger dan 16 jaar, of de persoon die hem onder zijn bevoegd-heid heeft, is gemachtigd deze beschik-king in zijn naam en voor zijn rekening in te dienen. De minderjarige kan deze beschikking wel herroepen op het ogen-blik dat hij zestien wordt.De verklaring wordt opgenomen in het register van de betrokken persoon in de bevolkingsregisters. Iedere persoon kan eveneens een vroegere verklar-ing herroepen of wijzigen als hij aan de voorwaarden en formaliteiten voldoet die in het KB van 2 augustus 1990 gesteld werden.De achtereenvolgende gemeenten van verblijf actualiseren deze informatie in het bevolkingsregister. Bij verandering van hoofdverblijfplaats wordt de schrif-telijke verklaring betreffende de keuze van de wijze van lijkbezorging opgeno-men in het dossier van de betrokken burger dat doorgestuurd wordt naar de gemeente waar de persoon zich geves-tigd heeft. In geval van wijziging van de verklaring wordt enkel de vermelding van de meest recente verklaring bewaard. In geval van herroeping van de verklaring zonder nieuwe bepaling die daarvan in de plaats zou komen, afvoe-ring van ambtswege van de betrokken persoon uit de bevolkingsregisters of van zijn afvoering naar het buitenland wordt geen informatie meer bewaard.Elke intrekking of wijziging van een vroegere verklaring kan volgens bepaal-de voorwaarden en vormvoorschriften

ingediend worden.De vrijwillige schriftelijke kennisgeving inzake de wijze van lijkbezorging wordt in het informatietype 152 (IT 152) van het Rijksregister aangebracht.De gewijzigde samenstelling en struc-tuur van het informatietype 152 wordt door de dienst van het Rijksregister meegedeeld aan de gemeenten. Indien het overlijden in een andere gemeente dan die van de hoofdverblijfplaats heeft plaatsgehad, moet de gemeente van de hoofdverblijfplaats zonder verwijl de ge-meente van overlijden, op aanvraag van deze laatste, de informatie betreffende de laatste wilsbeschikking inzake de wi-jze van lijkbezorging van de overledene doorzenden.Wanneer er geen laatste wilsbeschikkingwerd geregistreerd, beslissen de nabe-staanden over begraving of crematie.

56

Verklaring van laatste wilsbeschikking

Ondergetekende (naam en voornaam)............................................................................................. geboren te .....................................................................................................en wonende te (woonplaats en volledig adres)..............................................................................................

verklaart aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de stad/gemeente ......................................................................................bij overlijden te kiezen voor:

❏ begraving van het stoffelijk overschot❏ crematie gevolgd door uitstrooiing van de as op de strooiweide ❏ crematie gevolgd door uitstrooiing van de as in de Belgische territoriale zee❏ crematie gevolgd door begraving van de as op de begraafplaats❏ crematie gevolgd door bijzetting van de as in een columbarium ❏ crematie gevolgd door uitstrooiing van de as op een andere plaats dan de begraafplaats ❏ crematie gevolgd door begraving van de as op een andere plaats dan de begraafplaats❏ crematie gevolgd door bewaring van de as op een andere plaats dan de begraafplaats.

Ondergetekende wenst ook te kiezen voor een kerkelijke uitvaartplechtigheidvolgens de ............................................................... godsdienst of een burgerlijke uitvaartplechtigheid volgens devrijzinnigeofneutraalfilosofischeovertuiging. (doorhalen wat niet past)

De inhoud van deze verklaring, die uit eigen wil opgemaakt werd, is mijn laatste wilsbeschikking inzake de wijze van teraardebestelling.

Opgemaakt te ..................................., op .................................

Handtekening.

Door de gemeente wordt u een bewijs afgeleverd dat zij deze verklaring ontvangen hebben.

IX) CREmaTIE GEVolGd dooR hET TER BESChIKKING STEllEN VaN dE URNE aaN dE NaBESTaaNdEN

hoe?Indien de overledene dit schriftelijk heeft bepaald in een laatste wilsbeschikking, testament of een ander geschreven do-cument of bij gebrek aan een schrifte- lijke bepaling door de overledene, op gezamelijk schriftelijk verzoek van zowel de echtgeno(o)t(e) en alle bloed- en aanverwanten van de eerste graad, of op verzoek van de ouders (of voogd) van een minderjarige, kan de as worden uitgestrooid, bewaard of begraven op een andere plaats dan de begraafplaats. (met uitzondering van het openbaar domein).Waar of bij wie? Deze begraving, bewaring of uitstrooi-ing kan gebeuren op een andere plaats dan de begraafplaats doch niet op het openbaar domein. Indien het een terrein betreft dat niet in eigendom is van de overledene of zijn nabestaanden is een voorafgaande, schriftelijke toestem-ming van de eigenaar van het betrok-ken terrein vereist. De ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de as wordt begraven, bewaard of uitgestrooid neemt de informatie op over de nabestaande die de zorg voor de as heeft en de juiste plaats van bewaring, begraving of uitstrooiing in een register. Indien deze persoon van verblijfplaats verandert of indien de urne wordt ver- plaatst dient hij dit onmiddellijk te verwit-tigen aan de ambtenaar van de burger-lijke stand van de gemeente waar de as van de overledene is begraven of wordt bewaard. Indien de urne wordt over-

handigd aan een andere nabestaande van de overledene dienen de huidige en daaropvolgende bewaarder een gezamen-lijke verklaring af te leggen bij de ambte-naar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de as van de overledene bewaard wordt.Wijziging van de plaats van bewaring? Indien er een einde komt aan de bewa-ring van de as op een andere plaats dan de begraafplaats moet de nabestaande die er de zorg voor draagt of zijn erf-genamen in geval van diens overlijden eenverklaringafleggenbijdeambte-naar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de urne werd bewaard en wordt de as door toedoen van deze nabestaande of zijn erfgenamen ofwel naar een begraafplaats gebracht om er begraven, bewaard of uitgestrooid te worden ofwel in de Belgische territoriale zee uitgestrooid. De bloed- en aanver-wanten kunnen steeds een klein deeltje van de as in ontvangst nemen in een ashouder. Dit kan enkel via een aan-vraag in te vullen voor de crematie.

58

X) oRGaaNSChENKING, lIChaamSaFSTaNd, aUTopSIE EN poSTmoRTEmoNdERZoEK

Een ziekenhuisopname laat niemand koud en stemt soms tot nadenken. Wij willen dan ook even uw aandacht vragen voor orgaanschenking, lichaamsafstand, autopsie en postmortemonderzoek. Een patiënt die overlijdt, kan namelijk nog erg veel betekenen voor zijn zieke medemens. Iedereen is zich van de emotionele kant van deze zaak terdege bewust en respecteert ieders standpunt ingegeven door bijvoorbeeld morele of godsdienstige overwegingen.autopsie en postmortemonderzoekWanneer een patiënt overlijdt, kan een autopsie of postmortemonderzoek nut-tige informatie opleveren omtrent de precieze doodsoorzaak, het effect van de toegediende medicatie of van de toegepaste behandeling. Een postmor-temonderzoek kan uitzonderlijk gepaard gaan met het verwijderen van organen/weefsel of met het stellen van medische handelingen voor onderzoeksdoeleinden of uit didactische overwegingen.Zowel de autopsie als elk ander post-mortemonderzoek gebeurt steeds met de grootste eerbied voor de overledene. De gegevens en vaardigheden die resul-teren uit postmortemonderzoek kunnen een belangrijke bijdrage leveren tot een betere en meer doeltreffende behande-ling van andere patiënten.Bij wie in een ziekenhuis wordt opgenomen bestaat de stilzwijgende bereidheid om andere mensen te helpen en dat zij m.a.w.

instemmen met postmortemondezoek. Nochtans hebben elke patiënt en nabestaande het volste recht zich tegen een eventueel postmortemonderzoek of autopsie te verzetten. Dit verzet kan aan elke arts of verpleeg-kundige in het ziekenhuis kenbaar worden gemaakt.Het ziekenhuis en zijn personeel brengen volstrekte eerbied op voor standpunten die ingegeven zijn door morele of gods-dienstige overtuigingen.hoe zijn lichaam aan de wetenschap nalaten? Indien een persoon zijn lichaam aan de wetenschap wenst na te laten wordt hij verzocht zich rechtstreeks tot de Uni-versiteit naar zijn keuze te wenden. De persoon zal duidelijk zijn wens uitdruk-ken door middel van een eigenhandig schrijven, gedateerd en ondertekend. Hij zal een kopie van dit document be-houden en het origineel naar de gekozen Universiteit doorsturen. De Universiteit zal een ontvangstbewijs of een kaartje naar de gever sturen, dat hij bij zijn identiteitskaart zal toevoegen zodat zijn verwanten of erfgenamen er kennis van kunnen nemen. Bij het overlijden zullen de verwanten de wens van de overledene aan de gemeente mededelen en een kopie bezorgen van het document waardoor hij zijn wens heeft uitgedrukt om zijn lichaam aan de wetenschap na te laten.De universitaire ziekenhuizen moeten zo vlug mogelijk worden gewaarschuwd.

59

Het stoffelijk overschot moet binnen de 48 uren na het overlijden worden over-gebracht. De universitaire ziekenhuizen aanvaarden slechts de lichamen van personen die in België zijn overleden, voor zover ze geen autopsie moeten ondergaan.De teraardebestelling of crematie heeft plaats wanneer alle studies werden uit-gevoerd. Een tijdsduur van enkele jaren kan voorbijgaan tussen het nalaten van het lichaam en de teraardebestellingof crematie. Behalve indien de familie het uitdrukke-lijk heeft gevraagd worden de verwanten van de dag der teraardebestelling of cre-matie niet gewaarschuwd, maar alleen van de plaats waar het stoffelijkeoverschot zich bevindt.Sommige ziekenhuizen stemmen erin toe om de begrafeniskosten volledig of gedeeltelijk te dragen. U moet er wel rekening mee houden dat wanneer u na uw overlijden een godsdienstige of burgerlijke plechtigheid wenst, deze zal plaatsvinden in afwezigheid van het lichaam.

Lichaamsafstand is niet verenigbaar met orgaanschenking.Het dient opgemerkt te worden dat op dit moment geen enkele universiteit nog nieuwe contracten afsluit met mensen die hun lichaam aan de wetenschap wensen te schenken bij hun overlijden.

Regeling:Wanneer men zijn lichaam na overlijden wil afstaan voor de wetenschap, moet men hiervoor zelf het initiatief nemen. Inlichtingen kunnen bekomen worden bij bv :

Centrum voor anatomie van de mensUniversiteit antwerpen RUCaGroenenborgerlaan 1712020 aNTWERpENtel. 03 265 33 90 - fax 03 265 33 98

Katholieke Universiteit leuvenVesaliusinstituutminderbroedersstraat 123000 leuventel. 016 33 66 81 Vrije Universiteit Brusseldienst anatomielaarbeeklaan 103, 1090 Brusseltel. 02 477 43 17 - fax 02 477 44 21

Universiteit Gentdienst anatomieGodshuizenlaan 4, 9000 Genttel. 09 264 92 25 - fax 09 225 94 52

60

orgaanschenkingSommige mensen komen bij overlijden in aanmerking voor het schenken van één of meerdere organen voor trans-plantatie. In ons land wachten meer dan 1400 patiënten, waaronder ook een aantal kinderen, op een levensreddende hart-, long-, lever-, nier- of pancreas-transplantatie.Elk jaar overlijden er echter een aantal van deze mensen omdat er onvoldoende organen beschikbaar zijn. Er bestaat namelijk een enorm tekort aan donor-organen.Het is onze ervaring dat veel mensen kracht en troost putten uit het feit dat ze op het einde van hun leven of dat van een naastbestaande een levens- reddend gebaar kunnen stellen.

Regeling:Sinds 13 juni 1986 is er in België een wet van kracht die orgaandonatie en -transplantatie regelt. Deze wet is van toepassing op elke Belg die in België woont en op elke vreemdeling die langer dan 6 maanden in het vreemdelingen-register geregistreerd staat.Men kan zich tijdens zijn leven uitdruk-kelijk uitspreken voor of tegen orgaan-schenking na overlijden. Dit kan men laten registreren op het gemeentehuis (dienst bevolkingsregister).Volgens de wet mogen artsen organen of weefsels bij een overledene verwij-deren, tenzij deze persoon zich tijdens het leven hiertegen heeft verzet. In de praktijk wordt in het ziekenhuis de mogelijkheid van orgaanschenking steeds met de familie van de mogelijke donor besproken.

Orgaanschenking is niet verenigbaar met lichaamsafstand.

61

XI) FINaNCIERING BEGRaFENIS oF CREmaTIE

Wanneergesprokenwordtoverfinancie-ring van een uitvaart is het zo dat iets geregeld wordt voor later.Er kan reeds vanaf vrij jonge leeftijd en maandelijks gedurende 10, 15, 20 jaar een premie betaald worden waarvan het bedrag is opgesteld in verhouding van de leeftijd van de verzekerde.

Zo een regeling kan op verschillende manieren gebeuren

1) UITVaaRTVERZEKERINGWat is een uitvaartverzekering?De intentie van een uitvaartverzekering is dat deze eindigt op het moment van overlijden. Dat maakt de uitvaartverze-kering tot een vreemd soort verzekering; Een belangrijk element van verzekeren is dat er een voorval onzeker moet zijn en niets in het leven is zo zeker als een overlijden. Alleen het moment van over-lijden is onzeker. Een uitvaartverzekering is dus eigenlijk een levensverzekering met als eindda-tum het overlijden van de verzekerde (uiteraard zolang er premie is betaald). Zo kan het dus zijn, dat er bij op jonge leeftijd overlijden weinig premie is af-gedragen terwijl bij overlijden op hoge leeftijd veel premie is betaald.Wanneer gesproken wordt over een uit-vaartverzekering kan het hier gaan om een naturaverzekering of een kapitaals-verzekering.

NaturaverzekeringEen natura uitvaartverzekering is een verzekering die wordt afgesloten en waar jaarlijks een premie voor betaald wordt tot bij het overlijden. Er is een leeftijdgrens aan het afsluiten van een naturaverzekering. Hoe jonger de ver-zekering wordt afgesloten, hoe lager de premie zal zijn. De naturaverzeke-ring verzekert de meest voorkomende dien-sten bij een uitvaart en keert geen geld uit aan de nabestaanden. Per maatschappij is het dienstenpakket verschillend.

De voordelen van een naturaverzeke-ring zijn dat de uitvaart conform de polis wordt uitgevoerd. Wel is het pakket van iedere naturaverzekering verschillend en kan men nagaan welke verzekering het beste bij de wensen past. Een van de nadelen van een naturaver-zekering is dat het verzekerde pakket in de loop der jaren kan veranderen. Som-mige verzekeringsmaatschappijen halen diensten uit het pakket of wijzigen de diensten om de premies laag te kunnen houden. Voor de diensten die niet zijn afgenomen wordt niet altijd een verreke-ning of vergoeding gegeven. Dat houdt in dat men premie betaalt voor iets waar men misschien nooit gebruik van zal maken. Zegt men de verzekering tus-sentijds op dan vindt er geen terugbeta-ling plaats. Men heeft niet de mogelijk-heid om zelf een uitvaartondernemer en rouwcentrum te kiezen, doet men dat

62

toch dan zijn deze kosten voor rekening van de familie. De premie wordt bij veel naturaverzekeringen jaarlijks aangepast, dit betekent dat zo’n verzekering achter-af vaak duurder was dan verwacht.

KapitaalsverzekeringBij een kapitaalsverzekering wordt er bij het overlijden een som uitbetaald aan de nabestaanden. Dit geld kan worden aangewend om de begrafeniskosten of de crematiekosten te vereffenen.Er wordt kapitaal opgebouwd in de polis en deze is eventueel af te kopen. Er kan een begrafenisondernemer naar keuze worden gekozen, er is zo meer vrijheid. Het vrijgekomen kapitaal kan extra groeien door bijvoorbeeld winstdeling van de maatschappij.

De Varu-uitvaartpolis is een kapitaalsverzekering.Als norm wordt onder andere gesteld : *Mogelijkheid aanduiden van aanvaar-dende begunstigde;

*Mogelijkheid van koopsomformule;*Premiebetaling beperkt in de tijd*De uitvaartondernemer is bij overlijden eerste contactpersoon, geen tussenper-sonen;

*Uitbetaling van de uitvaartfactuur bin-nen de 3 werkdagen;

*Aanvaarding van een kopij van de over-lijdensakte;

Een goede kapitaalsverzekering met het Varu-uitvaartpolis label zijn het - Corona Uitvaartkostenplan Eens het leven eindigt worden herin-neringen geboren… De Uitvaartverzekering van Corona Di-rect: zekerheid op je laatste tocht. Geef me één goede reden waarom u niet aan

uw begrafenis zou durven denken ? Uw uitvaart regelen, is vooruitziend leven. Niemand denkt er graag aan, maar het is een realiteit. Waarom ze niet even onder ogen zien?

Een doorzichtige formule.De Uitvaartverzekering van Corona Di-rect is een heel doorzichtige formule. U kiest zelf het verzekerde kapitaal dat Co-rona Direct voor u zal betalen: € 2.250, € 3125, € 7.500. Afhankelijk van uw leeftijd en geslacht betaalt u een premie volgens de door u gekozen formule: maandelijks, per trimester of jaarlijks.

Onmiddellijk verzekerd.U bent verzekerd vanaf de eerste dag en blijft dat uw hele leven lang. Vanaf de eerste dag na het onderschrijven betaalt Corona Direct u bij uw overlijden uit. Uw nabestaanden zijn dan uiteraard geen premiebetalingen meer verschuldigd.

U kiest zelf de begunstigde.Corona Direct stort het kapitaal recht-streeks aan de door u gekozen begun-stigde.Zo bent u zeker dat uw laatste wensen nauwgezet gerespecteerd worden. U kunt bovendien op elk moment en probleemloos een andere begunstigde aanduiden.

Geld op tafel.Bij een overlijden worden de spaartegoe-den van de overledene geblokkeerd.Corona Direct maakt daarom het ver-zekerd bedrag rechtstreeks over aan de begunstigde die u zelf hebt aangeduid. Dit kapitaal geeft hem of haar onmiddel-lijkdenodigefinanciëleruimteomuwuitvaart vlekkeloos te regelen.

63

Geen levenslangepremiebetaling. In tegenstelling tot verschillende andere overlijdensverzekeringen, betaalt u bij Corona Direct niet levenslang. U betaalt uw premie gedurende 15 jaar. Zo weet u steeds precies hoeveel u maximum zal betalen.

Geen medisch onderzoek of attest.Onze Uitvaartverzekering steunt op een dosis vertrouwen. Een eenvoudige gezondheidsverklaring van uzelf volstaat om deze polis te onderschrijven.Deze soepele regeling kent een kleine keerzijde. Indien u binnen de 6 maan-den na de ondertekening overlijdt ten gevolge van een ziekte dan betaalt Corona de helft van de verzekerde som uit. Deze beperking geldt niet indien u overlijdt ten gevolge van een ongeval; u bent dan vanaf de eerste dag voor 100% verzekerd.

Enkele voorbeelden van de zekerheid die de Uitvaartverzekering u biedt:

Mijnheer B. - 55 jaar.Mijnheer B. is alleenstaand en zonder kinderen. Hij besloot dan ook om zijn uitvaart zelf op voorhand te regelen en sloot daarom een uitvaartverzekering af. Hij koos voor het plan van € 3.125. Zijn maandpremie bedraagt hiervoor slechts € 17,15.

De heer en mevrouw K. - 50 en 48 jaar.De heer en mevrouw K. besloten hun uitvaart op voorhand te regelen om zeker te zijn dat ze naast het verlies van hun partner niet onnodig geconfronteerd wordenmetdefinanciëleregelingvan

de uitvaart. Zij namen een uitvaart-verzekering en duidden elkaar aan als begunstigde. Zij kozen beiden het plan van € 2.500. De maandpremie voor de heer K. be-draagt € 12,30. Omdat mevrouw K. iets jonger is en omdat vrouwen gemiddeld langer leven bedraagt haar premie € 10,95 per maand.U wenst een regeling voor een hoger kapitaal? Uw leeftijd is niet vermeld? Bel 078 15 14 15(zonaal gesprek).

- In memoriamplan van Corona direct

Laat de herinnering niet vervagenHet plots wegvallen van een geliefde is zwaar om dragen. Niets is erger dan de dood die geliefden onverbiddelijk van elkaar scheidt. Wie zielsveel van iemand heeft gehouden, zoekt naar een manier om - ook na de dood - zo dicht mogelijk bij die persoon te blijven. Dat kan een familiegrafzerk zijn, een mooi gedenk-teken of misschien iets heel persoonlijks. Dankzij het ‘in memoriam plan’ van Corona Direct kunt u uw innigste wens realiseren.

Liefdevol herenigd na de doodEchte liefde duurt eeuwig, zegt men. Daar kan of mag de dood niet tus-senkomen. Daarom uiten steeds meer koppels de nadrukkelijke wens om, als beiden overleden zijn, opnieuw liefdevol herenigd te worden. Met het ‘in me-moriam plan’ van Corona Direct hebt u de absolute zekerheid dat uw wens zal

64

gerealiseerd worden, wat er ook gebeurt. U bent volledig vrij in uw keuze: een familiegrafzerk, een familiekelder voor urnes, een gedenkplaat of misschien een gedenksieraad.Het ‘in memoriam plan’ is niet alleen een financiëletroostophetogenblikvanhetoverlijden, maar is dus ook een houvast voor diegene die overblijft.Het biedt de zekerheid dat beide partners op een eervolle en liefdevolle manier zullen begraven worden, ook de langst-levende partner.“Dankzij Corona Direct ben ik zeker dat ik naast mijn partner zal begraven worden.”

Eenvoudige formule

Samen met uw begrafenisondernemer bepaalt u het bedrag dat bij het eerste overlijden beschikbaar moet worden gesteld om uw wens te realiseren: minimum 1.500 euro, maximum 15.000 euro. Afhankelijk van uw leeftijd en geslacht betaalt u een premie volgens de gekozen formule: maandelijks, per trimester of jaarlijks. Bovendien betaalt u de premie slechts tijdelijk: gedurende 10 of 15 jaar.

Geld onmiddellijk beschikbaarDankzij het ‘in memoriam plan’ van Corona Direct is het geld ook meteen beschikbaar. Corona Direct betaalt het overeengekomen bedrag onmiddellijk uit, zelfs als u overlijdt daags na de ondertekening van het contract. Is de premiebetalingstermijn verstreken (10 of 15 jaar), dan bent u uiteraard geen betalingen meer verschuldigd

Geen medisch attest vereistIedereen die niet ouder is dan 75 jaar, kan intekenen. Bovendien is er geen medisch onderzoek of attest vereist. Het ‘in memoriam plan’ van Corona Direct berust immers op onderling vertrouwen.

Een eenvoudige gezondheidsverklaring van beide echtgenoten of partners vol-staat. Indien een overlijden door ziekte plaatsvindt binnen de 6 maanden na ondertekening, wordt slechts 50% van het verzekerde kapitaal uitbetaald.

U kiest de begunstigdeCorona Direct keert het bedrag recht-streeks uit aan de door u aangeduide begunstigde: dit kan uw begrafenis-ondernemer zijn, of een ander persoon - bijvoorbeeld uw partner, een verwant of een goede vriend. Zo bent u zeker dat uw wensen nauwgezet gerespecteerd worden.

Groeiend of vooraf vastgelegd kapitaalU hebt de keuze tussen twee mogelijk-heden. Ofwel wenst u het bij overlijden uit te keren kapitaal reeds bij de onder-schrijving van het Plan vast te leggen. Ofwel opteert u om het bij aanvang gekozen kapitaal te laten stijgen met 4% van dit bedrag. Dit kapitaal blijft dan ieder jaar stijgen tot op het ogenblik dat één van de partners eerst overlijdt. De eerste formule heeft als voordeel dat u steeds weet hoeveel er bij het overlijden zal uitgekeerd worden. De tweede formule biedt u bescherming tegen de stijging van de levensduurte.U bent er dan zeker van dat het uitge-keerde bedrag toereikend blijft voor het gedenkteken van uw wensen.

65

Waarom de heer en mevrouw D. kozen voor het In Memoriam Plan van Corona Direct

De heer en mevrouw D. (66 en 59 jaar)Het plotse overlijden van een goede jeugdvriend stemde de heer en mevrouw D. uit Wilrijk tot nadenken. Ze waren ge-tuige geweest van een pijnlijke erfenis-kwestie – de kinderen die een voorschot op hun erfenis opeisten. De overblijven-deechtgenotekreeghetfinancieelzeermoeilijk en kon slechts met veel moeite een familiegrafzerk bekostigen voor haar overleden man. Om zelf een dergeli-jke situatie uit te sluiten, namen de heer en mevrouw D. een In Memoriam Plan (vast kapitaal) van Corona Direct en duiden een begrafenisondernemer aan als begunstigde. Zij kozen voor een verzekerd kapitaal van € 2.500 en voor een premiebetalingstermijn van 10 jaar. De maandpremie bedraagt €37,22. Zij hebben nu de absolute zekerheid dat er voldoende centen zullen zijn voor een mooie familiegrafzerk, wat er ook gebeurt.

Corona directmetrologielaan 2 - 1130 BrusselTel.: 078/15 14 15Fax: 02/244 23 98E-mail: info@coronadirect.bewww.coronadirect.be

2) lEVENSVERZEKERING

Je kan ook een levensverzekering af-sluiten.Een jaarlijkse premie wordt betaald en bij overlijden heeft men een gespaard

kapitaal dat volledig wordt uitgekeerd. Dat kapitaal kan gedeeltelijk worden aangewend om de kosten van de begra-fenis of crematie te betalen. Het reste-rende kapitaal is vrij ter beschikking. De uitkering gebeurt aan de in het contract vermelde begunstigde.Wanneer het overlijden gebeurt ten-gevolge van bv een verkeersongeval wordt in de meeste gevallen het kapitaal verdubbeld.

3) oVEREENKomST mET BEGRaFENISoNdERNEmER

De eenvoudigste manier is samen met de ondernemer een bankrekening te openen bij een bank. Men bespreekt met de begrafenisondernemer hoe men zijn uitvaart zou willen en laat een prijs-bestek opmaken. Aan de hand van dat prijsbestek heeft men een idee van de grootte van de uitvaartkosten en kan men zo een bedrag storten op de samen geopende bankrekening.In die prijs kan ook reeds de grafsteen of iets anders ivm crematie voorzien zijn.De begrafenisondernemer kan pas over de gelden beschikken na het overlijden van de rekeninghouder. Hij kan dit pas doen na voorlegging van de begrafenis-factuur en een uittreksel van overlijden. De voordelen van deze formule zijn :- de stijging van de uitvaartkosten

worden gecompenseerd door de intrest die de rekening oplevert

- men moet geen dossierskosten of in-stapkosten betalen

- wanneer beide partijen akkoord gaan hun overeenkomst te vernietigen kan dat zonder problemen gebeuren

- het kapitaal wordt niet geblokkeerd in 66

afwachting van de verdeling van de erfenis

- de uitvaart wordt uitgevoerd door uw begrafenisondernemer

4) UITVaaRT ZElF BETalEN ZoNdER daT U IETS VooRaF GEREGEld hEEFT

Wanneer op voorhand, en zo gebeurt het in de meeste gevallen, niets werd voorzien, moeten de kosten van de be-grafenis of crematie worden betaald met de gelden uit de nalatenschap.

Wanneer de kosten niet kunnen betaald worden uit de nalatenschap moeten de wettelijke erfgenamen opdraaien voor de kosten.Wanneer er op voorhand al kan worden vastgesteld dat niemand de kosten voor de uitvaart wenst te dragen en er geen gelden zijn kan men contact opnemen met het O.C.M.W. om hen de zorg over te laten de overledene te laten begraven of cremeren. Het O.C.M.W. zal dan een onderzoek instellen of zij de zorg voor de uitvaart of crematie op zich kun-nen nemen. Wanneer zij besluiten de kosten op zich nemen is het O.C.M.W. dat beslist hoe de begrafenis of crematie gebeurt en niet meer de familie.

67

XII) Wilsbeschikking inzake euthanasie

Sedert 22 juni 2002 is het mogelijk om een laatste wilsbeschikking inzake eutha-nasie, vast te leggen.

De arts kan dus, mits voldaan is aan de voorwaarden, een opzettelijk levens-beëindigend handelen stellen. De laatste wilsbeschikking inzake euthanasie kan de arts evenwel niet dwingen om daad-werkelijk euthanasie toe te passen. Voor het bepalen van de voorwaarden voor het opstellen van een laatste wils-beschikking inzake euthanasie, wordt er een onderscheid gemaakt tussen perso-nen die reeds bij een arts in behandeling zijn, en personen die nog geen behan-delingen ondergaan.

1. men is wilsbekwaam op het mo-ment dat er om euthanasie gevraagd wordt en er bestaat reeds een thera-peutische relatie met een arts : Indien de betrokkene op het moment dat er om euthanasie verzocht wordt, wilsbekwaam is, dient hij/zij dit verzoek schriftelijk op te stellen. Het document moet gedateerd en ondertekend worden. Het document wordt door de behande-lende geneesheer aan het medisch dos-sier toegevoegd.Indien de betrokkene wél wilsbekwaam is, maar wegens fysische redenen niet in staat is om een schriftelijke verklaring op te maken, dan kan een meerderjarige persoon aangeduid worden door de be-trokkene, die in zijn plaats het document opstelt in het bijzijn van een arts.

2. men is niet meer wilsbekwaam op het moment dat er om euthanasie gevraagd wordt, en er bestaat reeds een therapeutische relatie met een arts : Indien de betrokkene zijn wil niet meer kan uiten (vb. in het geval van coma), en bijgevolg geen schriftelijk verzoek meer kan opstellen, dan kan er geen euthanasie toegepast worden.Om op deze gevallen te anticiperen, kan iedere handelingsbekwame meerder-jarige een laatste wilsbeschikking inzake euthanasie opstellen, nog vóór er sprake is van ziekte of therapeutische behande-lingen. Het laatste schriftelijke verzoek primeert altijd !!! Dit betekent dat, indien U in goede gezondheid een laatste wils-beschikking inzake euthanasie heeft opgesteld, deze vervalt op het moment dat u uw wil schriftelijk ter kennis geeft aan de arts in geval van ziekte.U heeft dus op elk moment de kans om Uw laatste wilsbeschikking te herzien, te herbevestigen of zelfs in te trekken.

3. men is wilsbekwaam en er is geen sprake van een therapeutische relatie met een arts: U heeft de mogelijkheid om een laatste wilsbeschikking betreffende euthanasie op te stellen, indien deze verklaring vol-doet aan de volgende voorwaarden : De laatste wilsbeschikking bestaat uit 2 delen

69

Het eerste deel bevat gegevens die verplicht in elke wilsbeschikking moeten opgenomen worden. Het tweede deel bestaat uit facultatieve gegevens.

EERSTE dEEl: een initiële wilsverklaringDit moet schriftelijk opgesteld worden (hetzij getypt, hetzij handgeschreven).De initiële wilsverklaring moet vooreerst een aantal persoonsgegevens bevatten: de hoofdverblijfplaats, het volledig adres,identificatienummervanhetRijksregister, geboorteplaats en -datum.Bovendien moet de betrokkene in deze initiële wilsverklaring ondubbelzinnig en duidelijk zijn wil te kennen geven, dat de arts euthanasie mag toepassen wanneer de betrokkene zich in een situatie bevindt waarin euthanasie zou kunnen worden toegepast, voor het geval hij niet meer in staat is tot wilsuiting.

De verzoeker dient in zijn wilsverklaring uitdrukkelijk te vermelden dat deze vrij (zonder dwang van een derde), en bewust (dat de verzoeker in staat is tot een redelijke beoordeling van zijn belangen) werd opgesteld, en dat dit bevestigd wordt door de getuigen en de vertrouwenspersonen.

Ook wordt door de verzoeker vermeld dat hij/zij wenst dat de wilsverklaring wordt geëerbiedigd (niettegenstaande de arts niet kan gedwongen worden om het verzoek van de betrokkene in te wil-ligen).

De wilsverklaring moet verplicht opge-maakt worden ten overstaan van twee meerderjarige getuigen, waarvan er ten minste één geen materieel belang heeft

bij het overlijden van de patiënt. Met betrekking tot de getuigen wordt in de wilsverklaring opgenomen:•hunnaamenvoornaam•hunhoofdverblijfplaats•volledigadres• identificatienummer in het Rijksregister. •telefoonnummer•geboortedatumengeboorteplaats•graadvanverwantschap

TWEEdE dEEl: de facultatieve wilsverklaringDeze wordt in bijlage opgenomen. De euthanasiewet laat toe dat de wilsbe-kwame persoon die een wilsverklaring opstelt, één of meer meerderjarige vertrouwenspersonen aanwijst, en dit in volgorde van voorkeur. Het is niet de bedoeling dat de vertrou- wenspersoon in de plaats van de verzoeker beslissingen neemt, op het moment dat hij of zij niet meer in staat zou zijn om de wil te uiten. De vertrou-wenspersoon heeft enkel de taak om de behandelende arts op de hoogte te brengen van de wil van de verzoeker. De vertrouwenspersoon speelt dus een belangrijke rol in de bekendmaking van de wilsverklaring. Met betrekking tot de vertrouwenspersoon dienen eveneens een aantal persoonsgegevens opgeno-men te worden. Het is raadzaam om meerdere vertrouwenspersonen op te nemen in de wilsverklaring: is de eerste vertrouwenspersoon op het moment dat er om euthanasie verzocht wordt, ver-hinderd, dan kan de volgende vertrou- wenspersoon de rol van de eerste ver-vullen. Men is wilsbekwaam maar men is fysiek niet in staat om een wilsverklaring

70

schriftelijk op te stellen: Wanneer men fysiek niet in staat is om zelf schriftelijk een wilsverklaring op te stellen, dan kan men zich laten bijstaan door een meer-derjarig persoon die geen enkel belang heeft bij het overlijden van de verzoeker.De reden waarom de verzoeker zelf fysiek blijvend niet in staat is om een wilsverklaring op te stellen en te teke-nen, dient te worden vermeld en als bewijs hiervan moet een medisch ge-tuigschrift dat de fysieke onmogelijkheid aantoont, worden toegevoegd. Algemeen: In de wilsverklaring moet vermeld worden in hoeveel exemplaren ze is opgesteld en waar deze worden be-waard.De datum en de plaats van het opstellen van de wilsverklaring moet worden vermeld. Elke persoon die tussengekomen is bij het opstellen van de wilsverklaring, dient het document te dateren en te onderte-kenen, en hun hoedanigheid wordt vermeld.

De wilsverklaring mag geschreven worden met de hand, of mag getypt worden. Belangrijk is dat het document voldoet aan de wettelijke en reglemen-taire voorwaarden, hierboven vermeld. •Deherbevestigingvandewilsverkla-

ring •omdevijfjaarmoeteenwilsverklaring

herbevestigd worden, anders moet de arts er geen rekening mee houden

•deverzoekeriszélfverantwoordelijkevoor de herbevestiging van zijn/haar wilsverklaring.

Gebeurt via dezelfde modaliteiten als bij het opstellen van de initiële wilsverkla-

ring : dit betekent dat er een volledig nieuwe wilsverklaring dient worden opgesteld. Het is dus mogelijk dat in de herbevestiging andere getuigen worden gekozen of andere vertrouwenspersonen worden aangeduid (in dit geval dient de verzoeker de vorige getuigen en/of vertrouwenspersonen hiervan te verwit-tigen). •Deherzieningofintrekkingvande

wilsbeschikking •Dewilsbeschikkingkanopelkmoment

herzien of ingetrokken worden •Bijherzieningwordtbijv.gedacht

aan het wijzigen van de getuigen en/of vertrouwenspersonen (tijdens de geldigheid van de wilsbeschikking, dus binnen een termijn van 5 jaar na de opmaak van de wilsbeschikking - an-ders is het een herbevestiging)

•Bijintrekkingvandewilsbeschikkinghoudt deze op te bestaan. In de wet wordt voorzien dat de intrekking of de herziening van de wilsbeschikking vormvrij is, d.w.z. dat men ook moet rekening houden met een mondelinge verklaring ! Indien de betrokkene het wenst, kan tevens een schriftelij-ke herziening of intrekking worden opgesteld.

•Hetisdeverzoekerzelfdieverant- woordelijk is voor de bekendheid van de intrekking of de herziening ten overstaan van de getuigen en de ver-trouwenspersonen.

71

Uitvaartverzorging Eraly

Begeleiding bij begrafenissen en crematies Funerarium - Grafzerken - Rouwdrukwerk

016 53 68 50uitvaartverzorging@eraly.be

© november 2011