15/06/2017

1

Omschakelen naar lage

temperatuurverwarming

Ivan Verhaert

Inleiding

(Ver)Bouwdilemma’s

2

Bron figuren: Izen, Remeha, interieurdesign, Thercon

15/06/2017

2

Lage temperatuur verwarming

(Hoge temperatuur koeling)

Invloed van temperatuurregime op

� Productie van warmte (koude)

� Distributie

� A rato 10-15% minder verlies per daling 10°C

� Meer hernieuwbare technologie beschikbaar

3

Bron figuren: 5-Energie, Ideg

Maar …

Beperkt afgiftevermogen

� Beperkte vraag

� Debiet !

Reactiesnelheid !

� Vloerverwarming

Aangepast systeem

� Bvb. Hoge Temperatuur-Koeling vs Airco

� Legionella (hoge temperatuur voor SWW)

4

0

20

40

60

80

100

90-70-20 80-60-20 70-60-20 60-40-20 50-30-20 40-30-20 35-25-20

Afg

ifte

ve

rmo

ge

n

Regime

15/06/2017

3

Belang van dimensionering

Invloed van temperatuurregime (in EPB) op

� Productie

� Retourtemp. op rendement verbranding (ketel, wkk,…)

� Aanvoertemp. op Carnot-rendement (warmtepomp, koeling)

� Indirect/Distributie

� regime combi-lus / afstandsverwarming

Bepaald door ontwerp van afgifte EN distributie

� Correcte dimensionering (voor-/nadelen)

� Dimensioneringsnota in EPB

� Opm: bij (elke) renovatie herbekijken !!

5

Dimensionering - flowchart

FASE 1

• Warmteverliesberekening volgens EN 12831

• Herbekijken na renovatie !

FASE 2

• Bepalen afgiftevermogen

• Keuze regimetemperatuur afgifte

• Ontwerp afgifte-element

FASE 3

• Bepalen van de regeling

• Hydraulisch ontwerp

FASE 4

• Berekening temperatuurregime (Ontwerp)

• Dimensioneren leidingnet

6

Ventilatie,

opwarming

KEUZES

Type

verwarming

15/06/2017

4

Dimensionering – FASE 1

7

Warmteverliesberekening (warmtewinstberekening)

� Basisgegevens (EPB-calculatie) + Binnenmuren + ventilatie

� (Keuze) comforttemperatuur

� (Keuze) opwarmtijd en nachtverlaging

Dimensionering – FASE 1/2

8

Afgifte-elementen geschikt voor lagere temperatuur

� Vloerverwarming

� Traag dus conceptueel opwarmvermogen verwaarlozen

� Ventiloconvector / Luchtverwarming

� Sneller => opwarmvermogen

� Overgedimensioneerde radiator (beperking)

� Hergebruiken oude radiator/dimensionering ?

� Bij renovatie GEEN (of zelden) evenredige daling benodigd

afgiftevermogen vb. (69% - 4,5%)

=> FASE 1 herrekenen

15/06/2017

5

Dimensionering – FASE 2

9

Keuze afgifte-element

� Invloed dimensionering ?

� Beperking regimetemperatuur => nominaal rendement

0

20

40

60

80

100

90-70-20 80-60-20 70-60-20 60-40-20 50-30-20 40-30-20 35-25-20

Afg

ifte

ve

rmo

ge

n

Regime

Dimensionering – FASE 2

10

Keuze afgifte-element

� Invloed dimensionering ?

� Beperking regimetemperatuur => nominaal rendement

� Deellastgedrag! (sensiviteitsanalyse hysopt)

1160

1180

1200

1220

1240

1260

80% 100% 120% 140% 160% 180% 200% 220% 240% 260%

En

erg

iev

erb

ruik

(€

)

dimensionering (%)

Energieverbruik ifv dimensionering

Systeem 5, Tsu = 75°C

Systeem 5, Tsu = 70°C

Systeem 5, Tsu = 65°C

Systeem 5, Tsu = 60°C

Systeem 5, Tsu = 55°C

Systeem 6, Tsu = 75°C

Systeem 6, Tsu = 70°C

Systeem 6, Tsu = 65°C

Systeem 6, Tsu = 60°C

Systeem 6, Tsu = 55°C

Bron : Thesis Filip Huschbosch (2014)

15/06/2017

6

Dimensionering - flowchart

FASE 1

• Warmteverliesberekening volgens

• Herbekijken na renovatie !

FASE 2

• Bepalen afgiftevermogen

• Keuze regimetemperatuur afgifte

• Ontwerp afgifte-element

FASE 3

• Bepalen van de regeling

• Hydraulisch ontwerp

FASE 4

• Berekening temperatuurregime (Ontwerp)

• Dimensioneren leidingnet

11

Ventilatie,

opwarming

KEUZES

Type

verwarming

Dimensionering – FASE 3

12

Hydraulisch concept & regeling

� Correct samentellen en regelen deellastwerking

� Regime voor opwekking (nominaal en in deellast)

Debiet Watertemp Debiet

verdelen mengen smoren

15/06/2017

7

Dimensionering – FASE 3-4

Hydraulisch concept & regeling

� Correct samentellen en regelen deellastwerking

� Regime voor opwekking (nominaal en in deellast)

� Bij mengen: slechter rendement !

� Praktijk: vaak verdeling

� Door evenwichtsfles of ‘kortgesloten’ collector.

� Reden: minimum debiet

� Oplossing:

� stooklijn en/of kritisch afgifte herdimensioneren

Dimensionering – FASE 3-4

Voorbeeld: doorrekenen temperatuurOrgineel Geïnstalleerd Regime deltaT debiet

°C l/min

Living 6143 6250 75-65 10 8,9

Zolder 4972 5000 75-65 10 7,1

Badkamer 1624 1750 75-65 10 2,5

Slaapkamers 2889 3000 75-65 10 4,3

Gang 1507 1500 75-65 10 2,1

TR 604 750 75-65 10 1,1

Renovatie1

4212

1975

884

1438

690

27

Fuel Pompen

ergie

Ontwerp

retour

(EPB)

Regelbaarhei

d/comfort

Origineel 100% 100% 65 Goed

Renovatie 50% 90% 65 Slecht

Stooklijn 60 50% 90% 50 Matig

Stooklijn + ingeregeld 50% 40% 50 Goed

Menging minder 45 Goed

4359,645

3487,716

1220,701

2092,63

1046,315

523,1575

debiet Regelbereik

l/min Bvb 3-10

8,9 6,7

7,1 4,0

2,5 5,1

4,3 4,8

2,1 4,6

1,1 0,4

Fuel Pompen

ergie

Ontwerp

retour

(EPB)

Regelbaarhei

d/comfort

Origineel 100% 100% 65 Goed

Renovatie 50% 90% 65 Slecht

Stooklijn 60 50% 90% 50 Matig

Fuel Pompen

ergie

Ontwerp

retour

(EPB)

Regelbaarhei

d/comfort

Origineel 100% 100% 65 Goed

Renovatie 50% 90% 65 Slecht

15/06/2017

8

Belang lage temperatuurverwarming voor

toekomst

Evolutie: omslag naar diensten in comfortlevering

dus in warmte-koude-levering !

� Performance monitoring: Beheer en onderhoud van ketel,

warmtepomp, ..

� Versnelling in transitie

� Warmtenetten

Lage temperatuurverwarming / hoge temperatuurkoeling

� Hogere efficiëntie (productie/distributie)

� Exergiewinst !!

15

Besluit

Omschakelen naar lage temperatuurwarmte (hoge

temperatuurkoude)

Bij renovatie herrekenen warmteverlies. Vereenvoudigde

berekeningen => fouten

Aandacht voor hydronisch concept => lage temperatuur aan

productiezijde

Cruciaal om nieuwe trends efficiënt aan te vatten.

16

15/06/2017

9