Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze”...

24
10 april 2018 - 1/24 Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang Inhoud 1 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse ................................................................................... 3 2 Kinderopvang baby’s en peuters .............................................................................................. 3 2.1 Inleiding ............................................................................................................................. 3 2.2 Brede maatschappelijke ontwikkelingen ........................................................................... 7 2.3 Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen ............................................ 7 2.3.1 Demografische ontwikkelingen ................................................................................... 7 2.3.2 Economische ontwikkelingen ..................................................................................... 8 2.3.3 Sociaal-Maatschappelijke ontwikkelingen .................................................................. 9 2.3.4 Wensen en verwachtingen van klanten en burgers ................................................. 11 2.4 Werkveld specifieke ontwikkelingen ................................................................................ 11 2.4.1 Vlaams beleid kinderopvang .................................................................................... 11 2.4.2 Aanbod kinderopvang in de gemeente..................................................................... 12 2.4.3 Spreiding van het aanbod over de gemeente .......................................................... 13 2.4.4 Kwaliteit van de opvang ........................................................................................... 14 2.4.5 Leefbaarheid van de kinderopvang .......................................................................... 15 2.4.6 Samenwerking kinderopvang met derden ................................................................ 15 2.4.7 Lokaal loket kinderopvang ........................................................................................ 15 2.5 Interne ontwikkelingen ..................................................................................................... 16 2.5.1 Lokaal overleg kinderopvang ................................................................................... 16 2.5.2 Advies lokaal bestuur bij uitbreiding kinderopvang op het grondgebied .................. 16 2.5.3 Eigen aanbod kinderopvang (lokaal bestuur als organisator kinderopvang) ........... 16 2.5.4 Terugblik naar meerjarenplan 2014-2019 ................................................................ 17 3 Kinderopvang schoolgaande kinderen ................................................................................... 17 3.1 Inleiding ........................................................................................................................... 17 3.2 Brede maatschappelijke ontwikkelingen ......................................................................... 18 3.3 Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen .......................................... 18 3.3.1 Demografische ontwikkelingen ................................................................................. 18 3.3.2 Economische ontwikkelingen ................................................................................... 20 3.3.3 Sociaal-Maatschappelijke ontwikkelingen ................................................................ 20 3.3.4 Wensen en verwachtingen van klanten en burgers ................................................. 20 3.4 Werkveld specifieke ontwikkelingen ................................................................................ 20 3.4.1 Vlaams beleid ........................................................................................................... 20 3.4.2 Aanbod kinderopvang schoolgaande kinderen in de gemeente .............................. 20

Transcript of Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze”...

Page 1: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 1/24

Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang

Inhoud 1 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse ................................................................................... 3

2 Kinderopvang baby’s en peuters .............................................................................................. 3

2.1 Inleiding ............................................................................................................................. 3

2.2 Brede maatschappelijke ontwikkelingen ........................................................................... 7

2.3 Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen ............................................ 7

2.3.1 Demografische ontwikkelingen ................................................................................... 7

2.3.2 Economische ontwikkelingen ..................................................................................... 8

2.3.3 Sociaal-Maatschappelijke ontwikkelingen .................................................................. 9

2.3.4 Wensen en verwachtingen van klanten en burgers ................................................. 11

2.4 Werkveld specifieke ontwikkelingen ................................................................................ 11

2.4.1 Vlaams beleid kinderopvang .................................................................................... 11

2.4.2 Aanbod kinderopvang in de gemeente..................................................................... 12

2.4.3 Spreiding van het aanbod over de gemeente .......................................................... 13

2.4.4 Kwaliteit van de opvang ........................................................................................... 14

2.4.5 Leefbaarheid van de kinderopvang .......................................................................... 15

2.4.6 Samenwerking kinderopvang met derden ................................................................ 15

2.4.7 Lokaal loket kinderopvang ........................................................................................ 15

2.5 Interne ontwikkelingen ..................................................................................................... 16

2.5.1 Lokaal overleg kinderopvang ................................................................................... 16

2.5.2 Advies lokaal bestuur bij uitbreiding kinderopvang op het grondgebied .................. 16

2.5.3 Eigen aanbod kinderopvang (lokaal bestuur als organisator kinderopvang) ........... 16

2.5.4 Terugblik naar meerjarenplan 2014-2019 ................................................................ 17

3 Kinderopvang schoolgaande kinderen ................................................................................... 17

3.1 Inleiding ........................................................................................................................... 17

3.2 Brede maatschappelijke ontwikkelingen ......................................................................... 18

3.3 Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen .......................................... 18

3.3.1 Demografische ontwikkelingen ................................................................................. 18

3.3.2 Economische ontwikkelingen ................................................................................... 20

3.3.3 Sociaal-Maatschappelijke ontwikkelingen ................................................................ 20

3.3.4 Wensen en verwachtingen van klanten en burgers ................................................. 20

3.4 Werkveld specifieke ontwikkelingen ................................................................................ 20

3.4.1 Vlaams beleid ........................................................................................................... 20

3.4.2 Aanbod kinderopvang schoolgaande kinderen in de gemeente .............................. 20

Page 2: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 2/24

3.4.3 Spreiding van het aanbod over de gemeente .......................................................... 21

3.4.4 Kwaliteit van de opvang ........................................................................................... 22

3.4.5 Samenwerking kinderopvang met derden ................................................................ 23

3.5 Interne ontwikkelingen ..................................................................................................... 23

3.5.1 Eigen aanbod kinderopvang (lokaal bestuur als organisator kinderopvang) ........... 23

Terugblik naar meerjarenplan 2014-2019 ......................................................................... 23

4 Bijlage: Provincie in cijfers ...................................................................................................... 24

Page 3: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 3/24

Opbouw van “onze” omgevingsanalyse

Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden bij het

uittekenen van nieuw beleid. De omgeving verandert, verandert snel, en hier zal een lokaal

bestuur op willen en moeten inspelen. Maar ook intern zijn er veranderingen waar je bij het

uittekenen van een beleid rekening mee moet houden. De omgevingsanalyse beschrijft al die

veranderingen, probeert die te objectiveren en vormt zo de basis voor het uittekenen van een

nieuw beleid. Bij elk onderdeel van de omgevingsanalyse ga je gericht op zoek naar bruikbare

en relevante informatie.

Met dit document proberen we de omgevingsanalyse van een lokaal bestuur voor het werkveld

kinderopvang te verrijken.

De nota geeft een beschrijving van de:

• Brede maatschappelijke ontwikkelingen of trends (die een link hebben met het

werkveld kinderopvang)

• Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen (die een link hebben met

het werkveld kinderopvang)

• Werkveld specifieke ontwikkelingen

• Interne ontwikkelingen (kijken naar het bestuur)

Veel indicatoren die interessant en nuttig zijn voor de omgevingsanalyse van het

beleidsdomein kinderopvang zijn dat ook voor de andere beleidsdomeinen waar je als lokaal

bestuur op actief bent. Voor het verzamelen van de informatie blijf je dus best niet op het

eiland kinderopvang, maar werk je zo integraal mogelijk. Veel gegevens die we in dit

document hebben opgenomen, kan je immers ook gebruiken in de omgevingsanalyses van de

andere sectoren of kan je zelf al halen uit de omgevingsanalyses van die sectoren.

Per type ontwikkeling geven we telkens een overzicht van

• “Facts and figures” of de informatiebronnen waarop je je kan baseren om snel

gegevens te verzamelen: waar kan je deze gegevens vinden?

• “Signalen” en waar je deze kan oppikken

Kinderopvang baby’s en peuters

2.1 Inleiding

De Vlaamse overheid heeft de laatste jaren sterk geïnvesteerd in een uitbreiding van het

aanbod kinderopvang van baby’s en peuters. Er zijn vandaag (eind 2016) bijna 95.000

plaatsen kinderopvang baby’s en peuters beschikbaar. Vooral het aantal plaatsen

groepsopvang baby en peuter (in kinderdagverblijven of crèches) stijgt jaar na jaar (eind 2016:

Page 4: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 4/24

59.000 plaatsen), terwijl het aantal beschikbare plaatsen gezinsopvang (bij onthaalouders) jaar

na jaar daalt. Dit laatste komt doordat het aantal onthaalouders dat stopt groter is dan het

aantal onthaalouders dat start. Ondanks het stijgend aanbod plaatsen, ervaren ouders in

sommige gemeenten nog steeds moeilijkheden bij het vinden van een kinderopvangplaats

tegen een betaalbare prijs, met een goede kwaliteit, goede bereikbaarheid enz.

Uit onderzoek blijkt dat 90% van de ouders die opvang zoekt, die ook vindt. Wanneer dit

echter niet lukt, kunnen de gevolgen groot zijn. Sommige ouders moeten dan een job

weigeren, al dan niet tijdelijk stoppen met werken of een opleiding opgeven. Het zijn vooral de

kwetsbare gezinnen die hierbij eerst uit de boot vallen. Onderzoek toont aan dat wie (nog)

geen job heeft, wie laag opgeleid is, wie van allochtone afkomst is, of wie alleenstaande ouder

is, minder vaak opvang vindt voor zijn of haar kind. Omdat kinderopvang goed is voor kinderen

en hun ouders, is het belangrijk dat er een plek is voor iedereen die opvang nodig heeft.

De gestegen nood aan kinderopvang is grotendeels te verklaren door een stijgend

geboortecijfer, de stijgende werkzaamheidsgraad van vrouwen en de afname van de informele

opvang door grootouders. In 2016 maakte 51,9% van de kinderen tussen 0 en 3 jaar gebruik

van professionele kinderopvang (in 2010 was dat 47,20%).

Als lokaal bestuur heb je belang bij een voldoende aanbod betaalbare, voor alle ouders

toegankelijke, kwaliteitsvolle en duurzame kinderopvang.

Je gemeente aantrekkelijk maken voor jonge, arbeidsactieve gezinnen vraagt voldoende

aanbod aan kinderopvang. Maar kinderopvang is ook belangrijk voor een slagkrachtig lokaal

integratie-, activerings- en (kinder)armoedebeleid. Ouders met jonge kinderen kansen geven

op het volgen van een opleiding of het vinden van een job kan enkel mits er ook voor hen

voldoende (flexibele) kinderopvangplaatsen voorzien worden.

Kwaliteitsvolle kinderopvang laat kinderen zich spelenderwijze ontwikkelen. Wanneer een

stimulerende omgeving thuis minder voorhanden is, kan kinderopvang net die kinderen een

betere start geven in het leven. Hoewel kinderopvang en onderwijs voor jonge kinderen

voordelig is voor alle kinderen, blijkt uit onderzoek dat de kinderen uit de meest kansarme

gezinnen er het meest baat bij hebben. Goede kinderopvang kan, althans gedeeltelijk, een

kansarme gezinsomgeving compenseren. De Amerikaanse econoom James Heckman

berekende dat investeren op heel jonge leeftijd veel efficiënter is dan remediëren en

herscholen op oudere leeftijd. Kosten-batenanalyses van acties voor jonge kinderen in

uiteenlopende omstandigheden hebben aangetoond dat het rendement van opvang en

onderwijs voor jonge kinderen kan oplopen tot 8 keer het geïnvesteerde geld.

Op 1 april 2014 is het decreet Kinderopvang van Baby's en Peuters van 20 april 2012 in

werking getreden. Met dit decreet wil de Vlaamse overheid stap voor stap voldoende,

Page 5: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 5/24

kwaliteitsvolle kinderopvang realiseren die voor iedereen toegankelijk is. De opvang moet

zowel betaalbaar zijn voor de ouders als financieel leefbaar voor de opvangsector.

Elke opvang die beroepsmatig en tegen betaling baby's en peuters opvangt, heeft een

vergunning nodig. Er zijn drie vormen van opvang voor baby’s en peuters: gezinsopvang,

groepsopvang en groepsopvang samenwerkende onthaalouders.

Het lokaal bestuur staat voor heel wat uitdagingen. Niet alleen het realiseren van voldoende

aanbod in de gemeente is belangrijk. Het aanbod moet ook toegankelijk, betaalbaar, ….. zijn.1

Het lokaal bestuur kan zelf kinderopvang organiseren. Talrijke lokale besturen zijn

organisator van gezinsopvang en groepsopvang baby’s en peuters. In een aantal gevallen

richt het lokaal bestuur zich met deze zelf georganiseerde kinderopvang specifiek naar ouders

die moeilijk(er) een plaats vinden in de ‘gewone’ opvang (vb. inburgeraars, kwetsbare

gezinnen enz). Soms zijn deze initiatieven een combinatie van kinderopvang en een

tewerkstellingsproject.

Het lokaal bestuur kan ook acties ondernemen om organisatoren te overtuigen om

kinderopvang op te starten op het grondgebied of motiveren om de kinderopvang te

behouden: een lokale subsidie om starters te ondersteunen, het ter beschikking stellen van

locaties die ingericht zijn als kinderopvang aan organisatoren, logistieke ondersteuning geven

aan organisatoren kinderopvang, vorming organiseren voor medewerkers kinderopvang enz.

Meer informatie en lokale praktijken van een kinderopvang ondersteunend lokaal beleid vind je

op de website van VVSG. Met de lokale subsidie of ondersteuningsmaatregelen kan het lokaal

bestuur eigen klemtonen leggen en sturend zijn op gebied van de kwaliteit van de opvang, de

toegankelijkheid voor kwetsbare gezinnen of bepaalde vormen van kinderopvang (vb.

gezinsopvang) extra stimuleren.

Sommige ouders organiseren - samen met andere ouders - de opvang voor hun kind zelf in

zogenaamde oudercrèches of coöperatieve crèches. Meer lezen over deze oudercrèches kan

op de site www.oudercreches.be. Je kan ook deze crèches ondersteunen.

Het lokaal bestuur heeft een adviesrol ten aanzien van Kind en Gezin bij de toekenning van

een vergunning, bij een verhuis van een locatie kinderopvang en het allerbelangrijkst bij de

beslissing tot toekenning van subsidie aan organisatoren kinderopvang op het grondgebied.

Via dit advies kan het lokaal bestuur mee sturen waar de nieuw gesubsidieerde plaatsen

1 Door voldoende, toegankelijke en betaalbare kinderopvang te voorzien, dragen lokale besturen bovendien bij aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals, SDGs) van de Verenigde Naties. Meer specifiek aan SDG 4 rond kwaliteitsonderwijs die er tegen 2030 voor wil zorgen dat alle meisjes en jongens in hun vroege kindertijd toegang hebben tot een kwalitatieve ontwikkeling, zorg en opvoeding. Lokale besturen hebben een belangrijke rol te spelen in de realisatie van de SDGs en velen van hen hebben zich ook geëngageerd om dat te doen.

Page 6: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 6/24

gerealiseerd worden in de gemeente. Op de website van VVSG kan je meer lezen over deze

adviesrol bij uitbreiding.

Om de toegankelijkheid van de kinderopvang voor alle gezinnen te verhogen heeft het lokaal

bestuur enerzijds het OCMW-tarief en anderzijds het lokaal loket kinderopvang als

instrument.

Als blijkt dat het voor de ouder die gebruik maakt van een inkomensgerelateerde opvang

financieel onmogelijk is om het berekende of individueel verminderde inkomenstarief te

betalen kan het OCMW beslissen (op basis van een eigen beslissingskader) om een OCMW-

tarief toe te kennen. De VVSG bundelde praktijkvoorbeelden, de belangrijkste informatie over

het individueel verminderd tarief, het OCMW-tarief en de rol van de OCMW’s op de website.

Voor gezinnen in armoede weegt de factuur van kinderopvang zwaar door. Sommige lokale

besturen gaan in het betaalbaar maken van de kinderopvang voor ouders nog verder door het

terugbetalen van de factuur kinderopvang aan ouders, met kinderopvangcheques aan ouders

enz.

Het lokaal loket kinderopvang is een informatie- en ondersteuningspunt voor ouders die op

zoek zijn naar kinderopvang. Het kan ouders informeren over de kinderopvang op het

grondgebied: aanbod, prijs, kwaliteit, enz. en hen helpen in het zoeken naar een voor hun kind

geschikte kinderopvang. Het vormgeven van een lokaal loket kinderopvang is lokaal

maatwerk. Het is een typische opdracht voor een lokaal bestuur dat thuishoort in een sociaal

huis of Huis van het Kind.

Je kan als lokaal bestuur bepaalde doelgroepen ook actief aanspreken om de weg naar

kinderopvang te vinden: gepaste en heldere informatie tot bij de kansengroepen brengen, zicht

krijgt op hun opvangnood en oplossingen aanreiken. Outreachment is een term uit de

hulpverlening en betekent: als beroepsbeoefenaar actief naar buiten treden om contact te

leggen met potentiële klanten om proactief mogelijke problemen te voorkomen of te

minimaliseren. Sommige gemeenten investeren in brugfiguren kinderopvang of werken zeer

actief samen met ‘toeleiders’.

Het lokaal bestuur levert ook de noodzakelijke brandveiligheidsverslagen af aan de

kinderopvang – groepsopvang baby’s en peuters. Meer informatie over deze opdracht en de te

gebruiken formulieren vind je op de website van VVSG.

Bij de aanpak van onveilige situaties in opvanglocaties heeft de burgemeester ook de opdracht

om er op toe te zien dat een kinderopvanglocatie die geen vergunning van Kind en Gezin

meer heeft, ook effectief de deuren sluit (handhaving). De aanpak en omgang met dergelijke

situaties is maatwerk. Meer daarover op de website van VVSG.

Page 7: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 7/24

2.2 Brede maatschappelijke ontwikkelingen

Volgende brede maatschappelijke ontwikkelingen hebben een impact op kinderopvang:

• de (gewilde) economische groei die minstens een behoud of stijgende (vrouwelijke)

arbeidsparticipatie vraagt. Om gezin en arbeid te kunnen combineren hebben ouders

kinderopvang nodig;

• de beleidskeuze om in te zetten op activeringsbeleid;

• de stijgende pensioenleeftijd en de focus op langere arbeidsparticipatie van oudere

werknemers (of een dalend aantal voor kinderopvang beschikbare grootouders), zie

bijvoorbeeld de publicatie van de Gezinsbond over jonge grootouders:

https://www.gezinsbond.be/_publicaties/gezinspolitiek/jonge_grootouders/html5forms.

html ;

• de verdunning van huishoudens of wijzigingen inzake gezinssamenstelling (meer

eenoudergezinnen);

• het kleiner worden van gezinnen waardoor de nood aan het leren van sociale

vaardigheden buiten gezinsverband groeit;

• de hardnekkige aanwezigheid van (kinder)armoede en de nood om deze armoede met

alle middelen te bestrijden. Kinderopvang kan de achterstand verminderen en gelijke

kansen van kinderen bevorderen;

• de instroom van nieuwe Belgen die omwille van de integratiedoelstellingen nood

hebben aan kinderopvang;

• de evolutie van het geboortecijfer. In 2016 registreerde Kind en Gezin 66 803

geboorten bij moeders met een woonplaats in het Vlaamse Gewest. Dat zijn er 552

meer dan in 2015 of een stijging van 0,8%. Hierdoor is er, na een periode van daling

gedurende 5 opeenvolgende jaren, opnieuw een lichte toename van het

geboortecijfer. Tegen 2027 zouden er 7,6% meer kinderen van 0-3 jaar zijn (tov 2017)

en 4% meer 3-5-jarigen;

• besef dat enkel kinderopvang van goede kwaliteit een meerwaarde is voor de

ontwikkeling van een kind.

2.3 Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen

Demografische ontwikkelingen

Aantal kinderen 0-2 jaar

Waar kan je deze informatie vinden?

Ga naar www.statistiekvlaanderen.be > Interactieve data > Demografie > Stand van de

bevolking > kies je gemeente > kies bij Tabellen Leeftijd > Kinderen per leeftijdsgroep

Je kan het aantal kinderen 0-2,5 jaar vinden per jaar (tot en met 2016).

Page 8: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 8/24

Ontwikkelingen

Zien wij in onze gemeente het aantal kinderen van 0-2 jaar stijgen/dalen als gevolg van een

stijgend/dalend geboortecijfer?

Op www.statistiekvlaanderen.be > Interactieve data > Demografie > Loop van de bevolking >

kies je gemeente > kies bij Geboorten Details (naar geslacht) zie je het aantal geboorten per

jaar.

Op http://www.statistiekvlaanderen.be/vooruitzichten-demografie > Resultaten van de

bevolkingsprojecties > Loop van de bevolking per gemeente vind je een Excel met de

prognose van geboortes per jaar per gemeente tot 2029.

Op http://www.statistiekvlaanderen.be/vlaamse-gemeentelijke-demografische-vooruitzichten--

2018-2035 vind je de prognose van het geboortecijfer (ga naar Vooruitberekening loop

bevolking) en de prognose van de bevolkingsaantallen (ga naar Vooruitzichten bevolking,

aantal personen, naar leeftijd 1-jaarlijks).

Zien wij een positieve of negatieve migratie van gezinnen met kinderen 0-2 jaar?

Op http://www.statistiekvlaanderen.be/vlaamse-gemeentelijke-demografische-vooruitzichten--

2018-2035 vind je de prognose van de algemene migratie (ga naar Vooruitberekening loop

bevolking).

Naar gebruik kinderopvang verrekenen

Kind en Gezin registreert hoeveel kinderen tijdens een bepaalde periode minstens 1 keer

aanwezig waren in de opvanglocatie. Het gebruik van formele vergunde opvang is de

verhouding tussen het aantal aanwezige kinderen en het aantal kinderen tussen 0 en 2 jaar.

Zie www.kindengezin.be, ga naar Cijfers en rapporten > Cijfers > Kinderopvang baby's en

peuters > Vlaanderen en Brussel > Gebruik kinderopvang.

In het Vlaams Gewest was er een gebruik van 51,9%, maar er zijn provinciale verschillen.

Economische ontwikkelingen

Werkzaamheidsgraad

Waar kan je deze informatie vinden?

https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/

Ontwikkelingen

Zien wij in onze gemeente de werkzaamheidsgraad toenemen en als gevolg daarvan ook de

behoefte aan opvang stijgen?

Page 9: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 9/24

Werkloosheidsgraad

Waar kan je deze informatie vinden?

https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/

Ontwikkelingen

Zien wij in onze gemeente de werkloosheidsgraad toenemen en kan het tekort aan

kinderopvang daar mogelijks een effect hebben?

Is er om de werkloosheid te doen dalen en om aan activering te werken nood aan bijkomende

kinderopvang?

Moet de kinderopvang om een rol te kunnen spelen in het terugdringen van de

werkloosheidsgraad aan bepaalde kenmerken voldoen? Bijvoorbeeld inzake openingsuren en

–dagen, inzake ligging, inzake snelle toegankelijkheid.

Gemiddeld inkomen gezinnen

Waar kan je deze informatie vinden?

https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/

Sociaal-Maatschappelijke ontwikkelingen

Aantal leefloongerechtigden

Waar kan je deze informatie vinden?

https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/

Daarnaast biedt de barometer voor maatschappelijke integratie van de POD MI heel wat

informatie: https://stat.mi-is.be/nl/ . Deze barometer gebruikt de cijfers over aanvragen tot

terugbetaling die de OCMW’s maandelijks aan de POD MI doorgeven. Op de website vind je

bijvoorbeeld informatie over de evolutie van het aantal leefloners per gemeente.

Toegekende aantal OCMW-tarieven kinderopvang

Breng zowel het aantal aanvragen OCMW-tarief als het aantal toegekende OCMW-tarieven

kinderopvang (minimumtarief, helft berekende tarief enz.) in kaart.

Waar kan je deze informatie vinden?

OCMW

Page 10: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 10/24

Aantal alleenstaande ouders met kinderen <3 jaar

Waar kan je deze informatie vinden?

Ga naar www.statistiekvlaanderen.be > Interactieve data > Demografie > Stand van de

huishoudens > kies je gemeente > kies Type huishoudens of Huishoudens met kinderen

Bij de details vind je een overzicht van het aantal huishoudens naar aantal kinderen jonger

dan 3 jaar en het type huishouden (alleenstaande, gehuwd en ongehuwd paar)

Kansarmoede-index Kind en Gezin2

Waar kan je deze informatie vinden?

Op www.kindengezin.be > Cijfers en rapporten > Cijfers > Kansarmoede > Gemeentelijk

niveau. Via het dashboard krijg je cijfers over kansarmoede te zien voor de gemeente die je

selecteert. Het gaat enerzijds over de kansarmoede-index (al dan niet uitgesplitst per origine

van de moeder) die weergeeft hoeveel procent van de kinderen uit de meegetelde

geboortejaren leven in kansarmoede, en anderzijds over de criteria waarop kansarmoede zich

manifesteert, waarbij de percentages berekend zijn ten opzichte van de groep kinderen die

leeft in kansarmoede.

Ook op https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/ vind je deze informatie terug.

2 Om de evolutie van kansarmoede bij zeer jonge kinderen op te volgen wordt per jaar de kansarmoede-index berekend. De kansarmoede-index voor het Vlaamse Gewest voor jaar X wordt als volgt berekend: het aantal kinderen geboren in jaar X, X-1 en X-2 in een gezin dat leeft in kansarmoede en dat woont in het Vlaamse Gewest op 31 december van het jaar X, gedeeld door het totaal aantal kinderen geboren in die 3 jaar en dat woont in het Vlaamse Gewest op 31 december van het jaar X (in percentage)*. Daarbij is het nuttig om te weten dat kinderen die niet in Vlaanderen geboren zijn, maar er wel wonen, toch meegeteld worden. De index moet dus begrepen worden als een cijfer over de zeer jonge kinderen die op de laatste dag van het meest recente jaar in Vlaanderen wonen. De kansarmoede-index naar provincie, naar gemeente of naar origine van de moeder (gemeten als nationaliteit van de moeder bij haar geboorte) wordt op gelijkaardige wijze berekend. Gemiddelde Kansarmoede-index (2016) is 12,8%

Page 11: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 11/24

Wensen en verwachtingen van klanten en burgers

Waar kan je deze informatie halen?

Op de Gemeentemonitor (zie: https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/) vind je in de

survey-vragen resultaten van de bevraging over de tevredenheid van ouders over het

kwantitatief aanbod kinderopvang. De inwoners konden antwoorden op de stelling ‘er is

voldoende kinderopvang in mijn buurt’ met ‘helemaal eens’, ‘eerder eens’, ‘niet eens, niet

oneens’, ‘eerder oneens’ of ‘helemaal oneens’.

2.4 Werkveld specifieke ontwikkelingen

Vlaams beleid kinderopvang

Uiteraard is een ‘kwaliteitsvolle kinderopvang voor baby’s en peuters’ en ‘een buitenschoolse

opvang, in samenwerking met alle partners, afgestemd op de leefwereld van schoolkinderen

met het oog op een goede combinatie arbeid-gezin’ één van de cruciale doelstellingen in de

Beleidsbrief van Minister Vandeurzen.

De minister koppelt een aantal concrete acties aan deze doelstellingen, zijnde:

1. de kloof in de financiering van de voorzieningen die inkomensgerelateerde

kinderopvang van baby’s en peuters aanbieden wordt verkleind (verschil in subsidie

tussen trap 2B en trap 2A);

2. er komt een uitbreiding van het aanbod kinderopvang van baby’s en peuters, in de

regio’s met de grootste kloof tussen vraag en aanbod;

3. de strategische visie-oefening gezinsopvang zal in het najaar van 2017 resulteren in

een concreet actieplan voor de gezinsopvang. De focus ligt o.a. op het realiseren van

een nieuwe instroom van onthaalouders, vereenvoudiging, versterken van de

ondersteuning en sensibilisering via positieve beeldvorming;

4. een informatie-, sensibiliserings- en ondersteuningstraject wordt opgezet voor de

kinderopvang baby’s en peuters over de volgende dimensies van pedagogische

kwaliteit: betrokkenheid, educatieve ondersteuning en omgeving;

5. om de opvolging van de pedagogische kwaliteit door Zorginspectie mogelijk te maken,

wordt in het voorjaar van 2018 een pedagogische norm vastgelegd. Die norm geldt als

referentie voor de opvolging van de kinderopvang;

6. de verdere implementatie van het zelfevaluatie-instrument MEMOQ zal aangemoedigd

worden;

7. via een besluit flexibele kinderopvang komt er een antwoord op vragen naar dringende

opvang en opvang op ruimere openingsmomenten;

8. de Centra voor Inclusieve Kinderopvang (CIK) - nu actief in 16 zorgregio’s - zetten hun

traject verder. Daarnaast wil de minister versterkt inzetten op intersectorale

samenwerking om gezinnen met een kind met specifieke ondersteuningsbehoeften of

Page 12: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 12/24

handicap te ondersteunen. Er wordt een pilootproject gepland waarbij de rechtstreeks

toegankelijke hulp van een MFC voor personen (minderjarigen) met een handicap

gekoppeld wordt aan een inclusieve kinderopvang, waarbij bv. extra personeel,

ondersteuning of technische en infrastructurele hulpmiddelen zouden kunnen ingezet

worden;

9. er wordt gestreefd naar verhoogde kennis en vaardigheden van de

kinderopvangsector op het vlak van verontrusting in de thuissituatie met het

stappenplan kindermishandeling dat door het Vertrouwenscentrum

Kindermishandeling (VK) Brussel specifiek voor de sector van de kinderopvang werd

ontwikkeld;

Aanbod kinderopvang in de gemeente

Over het aanbod verzamel je volgende gegevens:

• Aantal kinderopvangplaatsen en locaties opvang baby’s en peuters dat vandaag

gerealiseerd wordt in de gemeente

• Percentage kinderopvang (aantal plaatsen per 100 kinderen van 0-3 jaar)

• Aantal IKT-plaatsen opvang baby’s en peuters dat vandaag gerealiseerd wordt in de

gemeente

• Percentage IKT-plaatsen ten opzichte van het totaal aantal plaatsen

• Spreiding van het aanbod over de gemeente

• Specifieke kenmerken aanbod kinderopvang (verruimde openingsuren en –dagen,

kwaliteit enz.)

Waar kan je deze informatie vinden?

Op www.kindengezin.be > Cijfers en rapporten > Cijfers > Kinderopvang baby's en peuters >

Gemeenten - Provincie – Zorgregio kan je als je jouw gemeentenaam invult een recent rapport

opmaken met opgesplitst naar vergunningstype het aantal plaatsen en locaties opvang baby

en peuter:

• Gezinsopvang

• Groepsopvang

• Groepsopvang samenwerkende onthaalouders

Andere signalen over het aanbod kinderopvang (en of dit aanbod voldoende is, rekening

houdend met de behoefte, of dit aanbod voldoende toegankelijk, betaalbaar, bereikbaar enz.)

vind je via:

• Gesprekken met organisaties en vertegenwoordigers van ouders zoals Gezinsbond,

Verenigingen waar armen het woord nemen enz.

• Gesprekken met toeleiders naar de kinderopvang (VDAB, OCMW, Integratie enz.)

Page 13: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 13/24

• Gegevens van de opvangvoorzieningen actief in de gemeente (wachtlijsten en het

aantal unieke ouders op de wachtlijsten). Deze informatie kan je verzamelen via het

lokaal overleg kinderopvang en het lokaal loket kinderopvang.

• Gegevens van het lokaal loket kinderopvang over bezetting (percentage gebruik

bestaande opvang) en over gebruik kinderopvang door eigen inwoners versus niet-

eigen inwoners

• Gegevens over het prijzenbeleid van niet-IKT-voorzieningen (welke tarieven hanteren

zij). Op de website van de kinderopvangvoorziening vind je vaak al informatie over het

prijzenbeleid. Je kan ook bij de kinderopvangvoorziening informeren naar het

huishoudelijk reglement waar het prijzenbeleid concreet beschreven staat. Wat betreft

betaalbaarheid bij een kinderopvangvoorziening is niet alleen de concrete dagprijs

belangrijk, maar is het minstens even belangrijk om na te gaan of een ouder enkel de

effectieve aanwezigheid betaalt of een vaste maandprijs, of er voor extra’s zoals luiers

en verzorgingsproducten ook een extra bijdrage gefactureerd wordt enz.

Ontwikkelingen

Komt de gemeente in aanmerking voor een uitbreiding van het aantal gesubsidieerde T1, T2

of T3-plaatsen (uitbreiding Vlaamse overheid)?

Op www.kindengezin.be vind je meer informatie over het uitbreidingsbeleid van de Vlaamse

overheid.

Ga naar beslissingen Uitbreiding 2017: https://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-

babys-en-peuters/snelinfos-oproepen-verslagen/oproepen-en-beslissingen/#Beslissingen

Ga naar Oproepen Uitbreiding: https://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-babys-en-

peuters/snelinfos-oproepen-verslagen/oproepen-en-beslissingen/#Oproepen

Zijn er recente evoluties of indicatoren met betrekking tot de evolutie van het aantal plaatsen

gezinsopvang of groepsopvang in de gemeente? Is er in de gemeente een dalend aantal

onthaalouders?

Spreiding van het aanbod over de gemeente

Waar kan je deze informatie vinden?

Op www.kindengezin.be > Adressen kinderopvang kan je via de zoekfunctie voor jouw

gemeente een overzicht maken van alle kinderopvanglocaties op het grondgebied van de

gemeente.

Je zoekt opvang voor een baby en peuter, opvang in één of meerdere gemeenten (vul de

naam van je gemeente in en selecteer). Bij het soort opvang kies je “maakt niet uit”, bij prijs

kies je “maakt niet uit” (tenzij je gericht een lijst wil van de kinderopvang die

inkomensgerelateerd werkt of net niet).

Page 14: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 14/24

In dit overzicht krijg je per locatie volgende gegevens:

• Naam opvangvoorziening

• Adres

• Naam organisator

Deze gegevens kinderopvang op een kaart van de gemeente leggen met daarbij ook het

aantal kinderen 0-2 jaar of de bevolkingsdichtheid geeft een goed zicht op de spreiding van

het aanbod kinderopvang: ligt de kinderopvang in woongebieden van jonge gezinnen of in

gebieden die jonge gezinnen vlot kunnen bereiken? Hebben alle ouders evenveel kansen om

in hun directe woonomgeving een plaats kinderopvang te vinden? Door een evenredige

spreiding van kinderopvang over de gemeente worden inwoners niet uitgesloten van deze

basisvoorziening.

Op de website www.geopunt.be bij de Geopunt-kaart kan je bij de tab ‘kaarten en plaatsen’

verder doorklikken naar de thema’s ‘Welzijn, gezondheid en gezin’. Daaronder vind je

informatie terug van Kind en Gezin over de spreiding van de kinderopvanglocaties in jouw

gemeente. Je kan een onderscheid maken tussen buitenschoolse opvang, gezinsopvang

baby’s en peuters en groepsopvang baby’s en peuters. De website genereert een kaart met de

gevraagde opvanglocaties.

Kwaliteit van de opvang

Waar kan je deze informatie vinden?

Elke vergunde kinderopvang krijgt regelmatig Zorginspectie over de vloer. Zij maken na elk

bezoek een verslag op van het bezoek.

In het kader van openbaarheid van bestuur is Zorginspectie verplicht om inspectieverslagen

ter beschikking te stellen aan iedereen die daarom vraagt. Dit is ook “passieve openbaarheid”.

Je moet niet motiveren waarom je een bepaald inspectieverslag wil ontvangen.

Page 15: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 15/24

Wil je een inspectieverslag inkijken, dan moet je de vraag schriftelijk overmaken aan

Zorginspectie: [email protected], Zorginspectie, Koning Albert II-laan 35, bus

31, 1030 Brussel.

Eventuele klachten over een kinderopvangvoorziening kan je opvragen bij Klachtendienst Kind

en Gezin

Tevredenheid van de ouders over de kinderopvang kan je halen uit de resultaten van

tevredenheidsmetingen (bij de voorziening).

Leefbaarheid van de kinderopvang

Je verzamelt het aantal stoppers kinderopvang en eventuele signalen over de financiële

leefbaarheid van de kinderopvang voor organisatoren kinderopvang

Waar kan je deze informatie halen?

Gesprekken met kinderopvangvoorzieningen en kandidaat-starters.

Ontwikkelingen

Zijn er lokaal bepaalde evoluties die mee de (financiële) leefbaarheid bepalen (huurprijzen

gemeente, enz. )

Legt de gemeente bijkomende verplichtingen op aan kinderopvangvoorzieningen die

kostenverhogend werken?

Samenwerking kinderopvang met derden

Welke informatie verzamel je?

Overzicht samenwerkingsverbanden kinderopvang met derden, o.a. toeleiders waarmee de

kinderopvangvoorzieningen vandaag samenwerken in functie van het realiseren van een

toegankelijke kinderopvang (Werkwinkel, OCMW, CAW, Inburgering en Integratie enz.).

Lokaal loket kinderopvang

Welke informatie verzamel je?

Beschrijving van de:

• Manier waarop ouders vandaag informatie vinden/krijgen over het aanbod

kinderopvang

• Manier waarop ouders vandaag geholpen worden in hun zoektocht naar kinderopvang

• Manier waarop ouders actief aangesproken worden over gebruik kinderopvang

(outreachend werken)

• Gegevens over de werking van het lokaal loket (betrokken partners, aantal aanvragen,

enz.)

Page 16: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 16/24

2.5 Interne ontwikkelingen

Lokaal overleg kinderopvang

Welke informatie verzamel je?

Beschrijving van de:

• Samenstelling van het lokaal overleg kinderopvang

• Aantal overlegvergaderingen en opkomst van de deelnemers

• Signalen in verband met het functioneren van het lokaal overleg kinderopvang

Advies lokaal bestuur bij uitbreiding kinderopvang op het grondgebied

Welke informatie verzamel je?

• Aantal door kinderopvangvoorzieningen gevraagde adviezen bij start van een

groepsopvang baby en peuter (jaarlijks)

• Aantal geformuleerde adviezen bij start van een groepsopvang baby en peuter

• Geformuleerde adviezen en de gehanteerde criteria bij uitbreiding gesubsidieerde

plaatsen kinderopvang (Kind en Gezin)

Eigen aanbod kinderopvang (lokaal bestuur als organisator kinderopvang)

Welke informatie verzamel je?

Een beschrijving van het huidig aanbod kinderopvang georganiseerd door het lokaal bestuur,

met onder andere:

• Aantal kindplaatsen en aantal locaties

• Openingsdagen en -uren

• Gemiddelde bezetting

• Bereik voorrangsgroepen

• Medewerkers (verantwoordelijke en kinderbegeleiders): aantal koppen, VTE, leeftijd,

diploma, enz

• Personeelskenmerken: verzuim, verloop, werkdruk, tevredenheid medewerkers,

wervingsbeleid enz

• Infrastructuur en infrastructuurkenmerken (m², leeftijd gebouwen, specifieke

problemen inzake energieverbruik, asbest, enz)

• Tevredenheid ouders

• Pedagogische kwaliteit (MemoQ)

• Financieel beleid: subsidie Kind en Gezin, uitgaven, prijsbeleid ouders, wanbetalers

o Toegankelijk: wachtlijst, vrije plaatsen, enz.

o Samenwerking met derden (toeleiders)

Page 17: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 17/24

Terugblik naar meerjarenplan 2014-2019

Welke informatie verzamel je?

Zijn de in het meerjarenplan 2014-2019 geformuleerde doelstellingen behaald?

Welke wel? Welke niet? Waarom niet?

Kwamen de uitgaven voor het behalen van de doelstellingen overeen met de geplande

uitgaven?

Kinderopvang schoolgaande kinderen

3.1 Inleiding

Lokale besturen, die zelf buitenschoolse kinderopvang organiseren of op een andere manier

nauw betrokken zijn bij de organisatie van de kinderopvang van schoolgaande kinderen in hun

gemeente, kennen de problemen. Door Kind en Gezin erkende initiatieven voor

buitenschoolse kinderopvang die kampen met overbezetting én allerlei kunstgrepen moeten

uithalen om antwoord te bieden op de nog steeds stijgende vraag naar opvang, de

tijdsverslindende organisatie van en hoge kost voor vervoer tussen opvang en school,

Vlaamse regelgeving die elke samenwerking tussen kinderopvang, vrije tijds- of

jeugdinitiatieven en onderwijs bemoeilijkt of zelfs onmogelijk maakt.

Structurele oplossingen en een nieuwe organisatie van de opvang en vrije tijd van

schoolkinderen zijn nodig als antwoord op al die problemen en uitdagingen. Opvang,

onderwijs, jeugd-, sport-, cultuuraanbod en deeltijds kunstonderwijs worden uitgenodigd om

samen vorm te geven aan het lokaal opvang- en vrijetijdsaanbod.

De Vlaamse regering keurde op 18 december 2015 de conceptnota ‘Krachtlijnen voor een

nieuwe organisatie voor de opvang en vrije tijd van schoolkinderen’ goed. Deze conceptnota

zet een aantal krijtlijnen uit over de manier waarop in de toekomst de opvang en vrije tijd van

schoolkinderen moet georganiseerd worden. Op basis van de nota en het maatschappelijk

debat zal werk gemaakt worden van een decreet buitenschoolse opvang.

Het aanbod moet inzetten op de ontplooiing van de kinderen, maar ook op een leuke vrije tijd.

Het laat ouders toe te participeren aan de arbeidsmarkt en aan het maatschappelijk leven. Het

bevordert de sociale cohesie en gelijke kansen. Het aanbod moet een kindgerichte, speelse

omgeving realiseren, afgestemd op de eigenheid en interesse van jonge en oudere kinderen,

dat kinderen - hoe divers ook - toelaat hun talenten te ontwikkelen en ruimte biedt om tot rust

te komen. Kinderen moeten zich naar eigen keuze binnen het geheel van het aanbod ook vlot

kunnen bewegen.

De lokale besturen worden regisseur van het beleid: lokale besturen moeten autonomie krijgen

om een lokaal beleid en aanbod te ontwikkelen op maat van wat lokaal nodig is. Zij

Page 18: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 18/24

ontwikkelen een geïntegreerde visie op opvang en vrije tijd van kinderen. Het aanbod moet

vorm krijgen binnen een lokaal samenwerkingsverband. In de conceptnota is ook sprake van

een multifunctioneel gebruik van infrastructuur.

En ten slotte de financiering: er moet een gepaste en geactualiseerde financieringsregeling

uitgewerkt worden. Mits een zorgzame transitie moet de financiering van het aanbod

evolueren naar een financiering van de lokale besturen voor het aanbod.

3.2 Brede maatschappelijke ontwikkelingen

Aanvullend op de brede maatschappelijke ontwikkeling relevant voor kinderopvang van baby’s

en peuters zijn er in de kinderopvang voor schoolgaande kinderen volgende ontwikkelingen:

• Uitdoven van PWA (naar Wijkwerk) en het daarmee samenhangend verlies van

continuïteit in de begeleiding van de kinderen.

• De blijvende problematiek van het tekort aan medewerkers die aan de slag willen in

de buitenschoolse kinderopvang (als gevolg van de vaak deeltijdse arbeid, het verschil

tussen de uurregeling tijdens het schooljaar en de schoolvakanties, werken op

gezinsonvriendelijke uren enz.)

3.3 Gemeentelijke kenmerken en de bijhorende ontwikkelingen

Demografische ontwikkelingen

Aantal kinderen 3-11 jaar

Waar kan je deze informatie vinden?

Ga naar www.statistiekvlaanderen.be > Interactieve data > Demografie > Stand van de

bevolking > kies je gemeente > kies bij Tabellen Leeftijd > Kinderen per leeftijdsgroep

Je kan het aantal kinderen per leeftijdsgroep vinden (2,5 tot 5 jaar, 6 tot 11 jaar) of per 5-

jaarlijkse leeftijdscategorie per jaar (tot en met 2016).

Ontwikkelingen

Zien wij in onze gemeente het aantal kinderen stijgen/dalen?

Op www.statistiekvlaanderen.be > Interactieve data > Demografie > Loop van de bevolking >

kies je gemeente > kies bij Geboorten Details (naar geslacht) zie je het aantal geboorten per

jaar

Op http://www.statistiekvlaanderen.be/vooruitzichten-demografie > Resultaten van de

bevolkingsprojecties > Loop van de bevolking per gemeente vind je een excel met de

prognose van geboortes per jaar per gemeente tot 2029.

Page 19: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 19/24

Op http://www.statistiekvlaanderen.be/vlaamse-gemeentelijke-demografische-vooruitzichten--

2018-2035 vind je de prognose van de bevolkingsaantallen (ga naar Vooruitzichten bevolking,

aantal personen, naar leeftijd 1-jaarlijks).

Zien wij een positieve of negatieve migratie van gezinnen met kinderen?

Op http://www.statistiekvlaanderen.be/vlaamse-gemeentelijke-demografische-vooruitzichten--

2018-2035 vind je de prognose van de algemene migratie (ga naar Vooruitberekening loop

bevolking).

Aantal kinderen schoollopend in de gemeente

Waar kan je deze informatie vinden?

Op http://dataloep-publiek.vlaanderen.be/QlikView/ vind je alle informatie over

leerlingenaantallen van het kleuter- en basisonderwijs per gemeente.

De gegevens zijn beschikbaar voor verschillende schooljaren, per onderwijsnet, enz.

Inschrijvingen voor het gewoon kleuter en lager onderwijs vind je hier.

Page 20: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 20/24

Economische ontwikkelingen

Zie het deel kinderopvang baby’s en peuters

Sociaal-Maatschappelijke ontwikkelingen

Aantal alleenstaande ouders met kinderen <12 jaar

Waar kan je deze informatie vinden?

Ga naar www.statistiekvlaanderen.be > Interactieve data > Demografie > Stand van de

huishoudens > kies je gemeente > kies Type huishoudens of Huishoudens met kinderen

Bij de details vind je een overzicht van het aantal huishoudens naar aantal kinderen jonger

dan 12 jaar en type huishouden (alleenstaande, gehuwd en ongehuwd paar).

Wensen en verwachtingen van klanten en burgers

Op de Gemeentemonitor (zie: https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/) vind je in de

survey-vragen resultaten van de bevraging over de tevredenheid van ouders over het

kwantitatief aanbod kinderopvang. De inwoners konden antwoorden op de stelling ‘er is

voldoende kinderopvang in mijn buurt’ met ‘helemaal eens’, ‘eerder eens’, ‘niet eens, niet

oneens’, ‘eerder oneens’ of ‘helemaal oneens’.

3.4 Werkveld specifieke ontwikkelingen

Vlaams beleid

Een buitenschoolse opvang, in samenwerking met alle partners, afgestemd op de leefwereld

van schoolkinderen met het oog op een goede combinatie arbeid-gezin’ is één van de cruciale

doelstellingen in de Beleidsbrief van Minister Vandeurzen. De minister koppelt een concrete

actie aan deze doelstelling: er wordt verder gewerkt aan een geïntegreerd opvang- en vrije

tijdsaanbod voor schoolgaande kinderen, met een duidelijke regierol voor de lokale besturen

en in samenwerking met partners uit onderwijs, jeugd, cultuur, sport en gezin.

Op korte termijn komt er, via een parlementair initiatief, een decreet dat het toekomstige

organisatiemodel daarvoor vastlegt. Belangrijk daarbij is dat bijzondere aandacht gaat naar

kwetsbare gezinnen en naar kinderen met een specifieke zorgbehoefte.

Aanbod kinderopvang schoolgaande kinderen in de gemeente

Over het aanbod verzamel je volgende gegevens:

• Aantal door Kind en Gezin erkende kindplaatsen en locatie’s (o.a. IBO’s)

• Aantal door Kind en Gezin geattesteerde kindplaatsen en locaties

• Aanbod enkel gemelde opvang

• Aanbod vakantie-opvang

• Aanbod ‘opvang’ door anderen (scholen, speelpleinwerking, kampen, enz)

Page 21: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 21/24

Waar kan je deze informatie vinden?

Op www.kindengezin.be > Cijfers en rapporten > Cijfers > Kinderopvang schoolkinderen >

Cijfers op maat kan je een rapport samenstellen per gemeente met het aanbod kinderopvang

schoolgaande kinderen.

Dit overzicht geeft enkel de door Kind en Gezin erkende opvang weer en de opvang met attest

van toezicht.

Het aanbod dat scholen, speelpleinwerking enz. realiseren kom je te weten via een bevraging

van de scholen en de organisatoren van dit aanbod zelf.

Spreiding van het aanbod over de gemeente

Waar kan je deze informatie vinden?

Op www.kindengezin.be > Adressen kinderopvang kan je via de zoekfunctie voor jouw

gemeente een overzicht maken van alle kinderopvanglocaties op het grondgebied van de

gemeente.

Je zoekt opvang voor een schoolgaand kind, opvang in één of meerdere gemeenten (vul de

naam van je gemeente in en selecteer). Bij het soort opvang kies je “maakt niet uit”, bij prijs

kies je “maakt niet uit” (tenzij je gericht een lijst wil van de kinderopvang die

inkomensgerelateerd werkt of net niet).

Page 22: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 22/24

In dit overzicht krijg je per locatie volgende gegevens:

• Naam opvangvoorziening

• Adres

• Naam organisator

Deze gegevens kinderopvang op een kaart van de gemeente leggen met daarbij ook het

aantal kinderen 3-11 jaar en de spreiding van de scholen geeft een goed zicht op de spreiding

van het aanbod kinderopvang: ligt de kinderopvang in woongebieden van jonge gezinnen of in

gebieden die jonge gezinnen vlot kunnen bereiken? Is er in de nabijheid van alle scholen een

aanbod? Door een evenredige spreiding van kinderopvang over de gemeente worden

inwoners niet uitgesloten van deze basisvoorziening.

Op de website www.geopunt.be bij de Geopunt-kaart kan je bij de tab ‘kaarten en plaatsen’

verder doorklikken naar de thema’s ‘Welzijn, gezondheid en gezin’. Daaronder vind je

informatie terug van Kind en Gezin over de spreiding van de kinderopvanglocaties in jouw

gemeente. Je kan een onderscheid maken tussen buitenschoolse opvang, gezinsopvang

baby’s en peuters en groepsopvang baby’s en peuters. De website genereert een kaart met de

gevraagde opvanglocaties.

Kwaliteit van de opvang

Waar kan je deze informatie vinden?

Elke erkende kinderopvang of kinderopvang met attest van toezicht krijgt regelmatig

Zorginspectie over de vloer. Zij maken na elk bezoek een verslag op van het bezoek.

In het kader van openbaarheid van bestuur is Zorginspectie verplicht om inspectieverslagen

ter beschikking te stellen aan iedereen die daarom vraagt. Dit is ook “passieve openbaarheid”.

Wil je een inspectieverslag inkijken, dan moet je de vraag schriftelijk overmaken aan

Zorginspectie. Je moet niet motiveren waarom je een bepaald inspectieverslag wil ontvangen:

[email protected], Zorginspectie, Koning Albert II-laan 35, bus 31, 1030

Brussel.

Eventuele klachten over een kinderopvangvoorziening kan je opvragen bij Klachtendienst Kind

en Gezin

Tevredenheid van de ouders over de kinderopvang kan je halen uit de resultaten van

tevredenheidsmetingen (bij de voorziening).

Page 23: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 23/24

Samenwerking kinderopvang met derden

Beschrijf de derden waarmee de kinderopvang vandaag samenwerkt in het realiseren van een

speels aanbod:

• speelpleinwerk

• jeugddienst

• deeltijds kunstonderwijs

• sportdienst

• sportclubs

• cultuuraanbod

• bibliotheek

• cultuurdienst

• …

3.5 Interne ontwikkelingen

Eigen aanbod kinderopvang (lokaal bestuur als organisator kinderopvang)

Welke informatie verzamel je?

Beschrijving van het huidig aanbod kinderopvang georganiseerd door het lokaal bestuur, met

onder andere:

• Aantal kindplaatsen en aantal locaties

• Openingsdagen en -uren

• Gemiddelde bezetting (of probleem van overbezetting)

• Medewerkers (verantwoordelijke en kinderbegeleiders): aantal koppen, VTE, leeftijd,

diploma, enz

• Personeelskenmerken: verzuim, verloop, werkdruk, tevredenheid medewerkers,

wervingsbeleid enz

• Infrastructuur en infrastructuurkenmerken (m², leeftijd gebouwen, specifieke

problemen inzake energieverbruik, asbest, enz)

• Tevredenheid van de ouders

• Financieel beleid: subsidie Kind en Gezin, uitgaven, prijsbeleid ouders, wanbetalers

• Samenwerking met derden

Terugblik naar meerjarenplan 2014-2019

Welke informatie verzamel je?

Zijn de in het meerjarenplan 2014-2019 geformuleerde doelstellingen behaald?

Welke wel? Welke niet? Waarom niet?

Kwamen de uitgaven voor het behalen van de doelstellingen overeen met de geplande

uitgaven?

Page 24: Omgevingsanalyse – Focus Kinderopvang · 10 april 2018 - 3/24 Opbouw van “onze” omgevingsanalyse Een omgevingsanalyse brengt factoren in beeld waar je rekening mee moet houden

10 april 2018 - 24/24

Bijlage: Provincie in cijfers

Ook op https://provincies.incijfers.be/ vind je heel veel cijfers. De website verzamelt alle

bestaande statistieken en biedt de mogelijkheid om specifieke rapporten voor jouw gemeente

op te maken, waarbij je ook kan vergelijken met grotere deelgebieden.

Wij maakten een basisrapport aan met interessante cijfers voor kinderopvang dat je eenvoudig

kan aanpassen naar jouw gemeente door telkens de gemeente Deinze te vervangen door

jouw eigen gemeente. Je vindt dat basisrapport via volgende link:

https://provincies.incijfers.be//jive?workspace_guid=be97b52d-558d-42ab-a1f8-df4a5e07c2aa

Indien je hulp nodig hebt voor het opmaken van een rapport op https://provincies.incijfers.be/

kan je terecht op volgende contactadressen:

Data & Analyse Provincie Antwerpen 03 240 56 02 [email protected] provincieantwerpen.be/dataenanalyse Data & Analyse Provincie Limburg 011 23 72 35 [email protected] limburg.incijfers.be Steunpunt Data & Analyse Oost-Vlaanderen 09 267 75 15 [email protected] oost-vlaanderen.be/bestuur-en-regio/oost-vlaanderen-incijfers.html Steunpunt Data & Analyse Vlaams-Brabant 016 26 77 87 [email protected] vlaamsbrabant.be/dataenanalyse Steunpunt Data & Analyse West-Vlaanderen 050 40 33 37 [email protected] west-vlaanderen.be/dataenanalyse

Een reeds gemaakt rapport ter illustratie vind je terug op de website van VVSG.