Terugkomdag mentoren

Bachelor na bachelor in het onderwijs: buitengewoon onderwijs & zorgverbreding en remediërend leren

Duaal traject

Elisa Vandenbussche & Katrijn De Waele & Saar Callens & Isabelle Step

15 november 2016

9u00 – 10u30

▪ZRL-mentoren (A1.01): omgaan met specifieke onderwijsbehoeften – redelijke aanpassingen.

▪BUO-mentoren (PWP): Integrale jeugdhulp, rol van de school?

10u30 – 11u00 pauze (lokaal A03.03)

11u00-12u00 Gemeenschappelijk: gedragsproblemen + varia

▪A1.01 (groepen trajectcoaches Saar en Katrijn)

▪PWP (groepen trajectcoaches Isabelle en Elisa)

12u00-13u00 Lunch – netwerktijd (lokaal A03.03)

Verloop van de voormiddag

In deze sessie

• Inzicht in het begrip “specifieke onderwijsbehoeften” • Hoe kunnen we hieruit doelen SMART formuleren?• De vijf manieren om tot de specifieke

onderwijsbehoeften te komen.• Wat zijn redelijke aanpassingen (7 criteria), hoe

realiseren en verankeren in zorg?

3

Specifieke

onderwijs-

behoeften

bepalen

Redelijke

aanpassingen

kiezen en

toepassen

▪Elk doel formuleren we SMART

▪goede beeldvorming doelen formuleren

▪We gaan met de leerling aan de slag (wat willen we zien? Wat willen we horen?)

▪‘growth mindset’

▪positief

Van beeld naar doel

▪ Specifiek

▪ Meetbaar

▪ Aanvaardbaar

▪ Realistisch

▪ Tijdsgebonden

Een doel is SMART

6

Jouw Billy (kind/leerling)

Wat wil je bij jouw Billy zien en horen?

Wat wil je met Billy bereiken?

7

Beantwoorden de doelen van jouw Billy

aan de criteria?

8

Jouw Billy (kind/leerling)

Specifieke onderwijsbehoeften zijn

langdurige en belangrijke participatieproblemendie te wijten zijn aan het samenspel tussen:

a) één of meerdere functiebeperkingen op mentaal, psychisch, lichamelijk of zintuiglijk vlak en

b) beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten en

c) persoonlijke en externe factoren

Decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

(M-decreet, 12-03-2014, art.II.1, 8° en art. II, 2, 7°)

Specifieke onderwijsbehoeften in het M-decreet

Nascholingsproject M-decreet Motor, Motivatie, Mogelijkheden

Jan Coppieters - 27 november 2015

▪Zoek het antwoord op de vraag:

“Wat heeft deze leerling, met deze mogelijkheden, binnen deze context,

nu eerst nodig om de doelen te bereiken?”

Gevolg voor de leerkracht/begeleider

10

Welke onderwijsbehoeften heeft jouw Billy bij het bereiken van het

beoogde doel?

11

De weg om tot onderwijsbehoeften te komen

Observeren en experimenteren

Bron:

Pedagogisch begeleiders competentieontwikkeling regio Oost-Vlaanderen

Met elkaar overleggen

Met elkaar overleggen

Een zorggroepje voor wiskunde krijgt ‘verlengde instructie’.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

15

Voor Bjorn is een school met een aangepast onderwijsaanbod allicht de beste keuze.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

16

De leerkracht heeft oog voor goed klasmanagement.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

17

Het professionaliseringsbeleid van de school wordt afgestemd op de noden van de individuele leerkracht én van het team.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

18

Het CLB richt zich op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de individuele leerling en op de ondersteuningsbehoeften van de leerkrachten en ouders.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

19

De leerkracht clustert leerlingen met gelijkaardige moeilijkheden.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

20

Bart is heel faalangstig en zoekt samen met de CLB-medewerker een school die minder prestatiegericht werkt.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

21

De school stimuleert de ontwikkeling van alle leerlingen via een krachtige leeromgeving.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

22

De school werkt actief aan het verminderen van risicofactoren en aan het versterken van beschermende factoren.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

23

Anke wordt vrijgesteld van de basisoefeningen en krijgt in de plaats verdiepingsopdrachten.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

24

In het zorgteam/cel leerlingenbegeleiding wordt besproken hoe het beloningssysteem van Nina kan worden georganiseerd om haar impulsief gedrag te ondersteunen.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

25

Met de ouders van Chrissy spreekt het zorgteam af om de overstap van 5de leerjaar naar 1B te zetten in september.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

26

De klasregels en –afspraken hangen goed zichtbaar in de klassen

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

27

Samen met de ouders zoeken naar een vrijetijdsaanbod dat aansluit bij de interesses en sterke kanten van Sien.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

28

Het CLB zorgt voor opvoedingsondersteuning via de thuisbegeleidingsdienst voor de ouders van Hendrik.

In welke fase van het Zorgcontinuüm vinden we deze redelijke aanpassing terug?

29

De weg om tot onderwijsbehoeften te komen

Observeren en experimenteren

Bron:

Pedagogisch begeleiders competentieontwikkeling regio Oost-Vlaanderen

Gesprekken met kinderen

31

De weg om tot onderwijsbehoeften te komen

Observeren en experimenteren

Bron:

Pedagogisch begeleiders competentieontwikkeling regio Oost-Vlaanderen

Om het gestelde doel te kunnen halen, heeft deze leerling …

• INSTRUCTIE nodig die …

• OPDRACHTEN of TAKEN nodig die …

• LEERACTIVITEITEN of MATERIALEN nodig die …

• een LEEROMGEVING nodig die …

• FEEDBACK nodig die …

• KLASGENOTEN nodig die …

• een LEERKRACHT nodig die …

• OUDERS nodig die …

• HULP of ONDERSTEUNING nodig bij …

• …

Hulpzinnen (Pameijer) die kunnen helpen om onderwijsbehoeften te formuleren

Jouw Billy (kind/leerling)

Welke onderwijsbehoeften denk je dat

jouw Billy nog meer heeft?

35

Uitdaging

Hoe komen we tegemoet aan de specifieke onderwijsbehoeften van een leerling?

36

Leidraad voor redelijke aanpassingen

Meirsschaut, M., Monsecour, F. & Wilssens, M. (2013).

Klaar voor redelijke aanpassingen: een leidraad, p. 10-16,

www.arteveldehogeschool.be/buozrl/infopartner

Recht op redelijke aanpassingen

Rechten leerling:

op welke aanpassingen

heeft deze leerling

redelijkerwijze recht?

Interne en externe

begeleiding:

hoe ondersteunen we

leerling, ouders en school

bij redelijke aanpassingen?

Ondersteuningsbehoeften begeleiders: wat hebben begeleiders nodig om leerlingen, ouders,

leerkrachten hierbij te ondersteunen?

Meirsschaut, Monsecour en Wilssens, 201438

Rechten

leerkracht(en) en

ouders: welke

aanpassingen moeten

deze leerkracht(en) en

ouders redelijkerwijze

voorzien?

“Een redelijke aanpassing is een concrete maatregel die de beperkende invloed van een onaangepaste omgeving op de participatie van een persoon met eenhandicap kan neutraliseren”

Wat is een redelijke aanpassing?

*Bron: Protocol betreffende het begrip

redelijke aanpassingen in België, 19-07-

2007, art.2

Redelijke aanpassingen: oefening

41

• De leerling hoeft niet hardop voor te lezen, tenzij hij of zij het zelf wil.

• De speeltijd wordt voor de leerling anders ingevuld (bijvoorbeeld rustig in de bib).

• De leerling werkt met ruitjespapier of lijntjes met voldoende tussenruimte om visueel-ruimtelijke fouten te vermijden.

• De leerling hoeft niet aan bord te komen voor rekenoefeningen tenzij hij of zij het zelf wil.

• De leerling werkt met een klokje of tijdslimiet om taken/toetsen te maken.

• De leerling heeft een werkhoudingskaart.

• We noteren taken en toetsen steeds op eenzelfde plaats aan bord.

• De leerling krijgt de toestemming om minder oefeningen te maken.

• De leerling krijgt de kans om zelfstandig aan een extra project te werken (bijvoorbeeld laboproject onder toezicht van een leerkracht).

• De leerstof wordt bij afwezigheid thuis bezorgd door medeleerlingen.

Zeven criteria uit praktijkgericht onderzoek*: een redelijke aanpassingen…

Meirsschaut, M., Monsecour, F. & Wilssens, M. (2013). Klaar voor redelijke aanpassingen: een leidraad, p. 10-16, www.arteveldehogeschool.be/buozrl/infopartner

1. is maatwerk

2. is ‘SMART’ (specifiek, meetbaar, aanvaardbaar, realistisch en tijdsgebonden)

3. heeft waar mogelijk ook voor andere leerlingen een positieve impact

4. komt tot stand in overleg met alle betrokkenen

5. wordt goed gemotiveerd en herhaaldelijk gecommuniceerd

6. is gebaseerd op de expertise en observaties van de leerkracht(en), de GON- of ION-begeleider en eventuele andere betrokken hulpverleners

7. is ingebed in de zorgvisie van de school

42

▪ Elke leerling is uniek

▪ Een label ≠ handleiding

▪ Rekening houdend met context

▪ Vertrekken vanuit de sterktes van de leerling

1. Een redelijke aanpassing is maatwerk

43

2. Een redelijke aanpassing is ‘SMART’

44

▪ Voor een nieuwe maatregel streef je maximaal naar:

▪ Toepasbaarheid

▪ Zinvolheid

▪ Aanvaardig

▪ Aansluiting bij gebruikelijke klasverloop

3. Een redelijke aanpassing heeft een positieve impact

45

▪ Samen bepaald en gedragen

▪ Leerling heeft medezeggenschap

▪ Verheldert zowel garantie als impact leerplandoelrealisatie

4. Een redelijke aanpassing pas na overleg met alle betrokkenen

46

▪ Verheldert waarom + doel + hoe uitgevoerd

▪ Naar alle betrokkenen

▪ Gemotiveerd → effectieve ingreep

▪ Krijgt een plaats in instrumenten

▪ Mandaat voor GON/ION-begeleider en andere betrokkenen

▪ toestemming

5. Een redelijke aanpassing wordt goed gemotiveerd en herhaaldelijk gecommuniceerd

47

▪ Van leerkrachten, GON/ION-begeleider, andere betrokkenen

6. Een redelijke aanpassing is gebaseerd op expertise en observatie

48

▪ Sluit aan bij eerder genomen maatregelen

▪ Houdt rekening met tijdelijkheid GON/ION-begeleider

7. Een redelijke aanpassing is ingebed in de zorgvisie van de school

49

de leerling

hulpmiddelenter ondersteuning

aanbieden waardoor de

doelen van het GC

bereikt kunnen worden

effectieve vormen van

aangepaste leerhulpaanbieden om de doelenvan het GC te bereiken en

om zo achterstand tevermijden

Welke redelijke aanpassingenworden van de school verwacht?

variatie aanbrengen in aanbod, aanpak, uitleg,

beoordeling, … om betertegemoet te komen aan

de behoeften van de leerling(en)

de leerling vrijstellenvan doelen van het GC

of doelen toevoegenaan het GC

diffe

rentiëre

n

dis

pensere

nre

me

dië

ren

com

pensere

n

differentiëren

compenseren dispenseren

remediëren

Een extraatje: het curriculum …doele

n

evalu

atiew

ijze

mate

riale

n

meth

oedes

doelen materialen

methodes evaluatiewijze

Opmerkelijk …

Beeldvorming (ICF – diversiteit)

Doelen formulerenWat wil je zien ? Wat wil je horen?

Specifieke onderwijsbehoeften

Redelijke aanpassingen

Gemeenschappelijk curriculum / individueel aangepast curriculum

Evaluatie -> effect

Bijsturing of stoppen met maatregel

54

55

Ondersteuningsraster (zie leidraad Klaar voor redelijke aanpassingen.

Richtvragen (kolommen raster) die leerkrachten individueel kunnen voorbereiden, voorafgaand aan de verdere bespreking van deze vragen tijdens het MDO

56

• Wat gaat goed? Sterktes?

• Welk (kort-bij-)doel wil je bereiken? (max. 3 doelen,

Specifiek-Meetbaar-Aanvaardbaar-Realistisch-

Tijdgebonden)?

• Wat heb je al gedaan voor dit kind op dit vlak? Welke

maatregelen heb je al uitgeprobeerd?

• Welke maatregel/redelijke aanpassing/ actie(s) kan je nog

uitproberen (bv. wat gaan we doen op vlak differentiëren,

remediëren, compenseren, dispenseren…)?

• Welke ondersteuning heb je concreet nodig? Wie doet wat

wanneer en hoe? Wat heeft gewerkt? Wat niet? Hoe sturen

we bij?

Vragen ? Noden input vanuit deze banaba ?

57