OK-reiniging vereist discipline. Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

8
14 Jeannine Stesmans (voor) en Pascale Buyens (achter)

Transcript of OK-reiniging vereist discipline. Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

Page 1: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

1514

Als het gaat om hygiëne, wordt niets aan het toeval overgelaten in het Universitair Ziekenhuis Antwer-pen (UZA). Het totale schoonmaakproces is minu-tieus uitgewerkt in werkplannen, taakkaarten, op-leidingstrajecten, personeelsschema’s en kwaliteits-controles. Jeannine Stesmans werd in 2009 als hoofd Schoonmaak/Afvalbeheer aangesteld en zorgde ervoor dat de schoonmaak werd geïnsourcet. Samen met Linda Picqueur, coördinator Schoonmaak/Afval, bracht zij de schoonmaak van het UZA in kaart en bracht het tot een van de hoogste niveaus. ‘We krij-gen nu regelmatig andere ziekenhuizen op bezoek die graag willen zien hoe wij de schoonmaak geor-ganiseerd hebben’, zegt Jeannine.Met een team van 154 personen zorgt Jeannine er elke dag voor dat 93.959 vierkante meter wordt schoongemaakt. Denk daarbij aan de entrees, par-king, centrale hal – de locaties waar de hele dag veel mensen komen – maar ook de neonatale zorg, de intensieve zorg en het operatiekwartier (OK). ‘Het OK is een wereld op zich. De schoonmaak is een vast team en voor hen is elke dag anders. Als de OK-zaal

vrij komt, krijgen de schoonmakers een telefoontje dat ze naar binnen kunnen. Na elke operatie wordt er schoongemaakt door middel van een tussenpoets waarbij alles rond de operatietafel wordt schoonge-maakt.’ Vooral het zichtbare wordt dan schoonge-maakt, zoals de tafel, lampen, toestellen en vloer. Ook de scrub (waar dokters/verpleegkundigen hun handen wassen en ontsmetten) en utility (waar vuil materiaal gereinigd en ontsmet wordt) worden schoongemaakt. Jeannine vervolgt: ‘Scalpels, scharen en tangen hoeven schoonmakers daarentegen niet aan te raken, dat is voor het personeel van het OK.’Daarna is er nog de eindschoonmaak, als er geen operaties meer gepland zijn die dag. Het hele OK wordt dan in de eindschoonmaak afgewerkt. Elke dag zijn dat zeventien operatiezalen, maar er wordt nog één zaal bijgebouwd, zodat er in februari maar liefst achttien operatiezalen gebruikt kunnen worden. ‘Alles wat schoonmakers tegenkomen, wordt bij de eindpoets gereinigd: de ventilatieroosters, de opera-tielichten, de muren, toestellen, computers et cetera. De vloer wordt machinaal gereinigd en de hele zaal

Tekst:

Ellen Dobbelaar,

foto’s: ©NFP

Photography -

Pieter Magielsen

Voldoende hygiëne en zorgvuldige reiniging in een ziekenhuis is van levensbelang.

Zowel voor de patiënt als voor het imago van het ziekenhuis. Op elke afdeling,

en vooral op het operatiekwartier, is veilig, efficiënt en goed reinigen essentieel.

Jeannine Stesmans, hoofd Schoonmaak en Afvalbeheer bij het Universitair

Ziekenhuis Antwerpen: ‘De wereld van OK-reiniging is een hele aparte.’

Schoonmaken volgens strenge protocollen

OK-reiniging vereist discipline

Jeannine Stesmans (voor) en Pascale Buyens (achter)

Page 2: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

1514

Als het gaat om hygiëne, wordt niets aan het toeval overgelaten in het Universitair Ziekenhuis Antwer-pen (UZA). Het totale schoonmaakproces is minu-tieus uitgewerkt in werkplannen, taakkaarten, op-leidingstrajecten, personeelsschema’s en kwaliteits-controles. Jeannine Stesmans werd in 2009 als hoofd Schoonmaak/Afvalbeheer aangesteld en zorgde ervoor dat de schoonmaak werd geïnsourcet. Samen met Linda Picqueur, coördinator Schoonmaak/Afval, bracht zij de schoonmaak van het UZA in kaart en bracht het tot een van de hoogste niveaus. ‘We krij-gen nu regelmatig andere ziekenhuizen op bezoek die graag willen zien hoe wij de schoonmaak geor-ganiseerd hebben’, zegt Jeannine.Met een team van 154 personen zorgt Jeannine er elke dag voor dat 93.959 vierkante meter wordt schoongemaakt. Denk daarbij aan de entrees, par-king, centrale hal – de locaties waar de hele dag veel mensen komen – maar ook de neonatale zorg, de intensieve zorg en het operatiekwartier (OK). ‘Het OK is een wereld op zich. De schoonmaak is een vast team en voor hen is elke dag anders. Als de OK-zaal

vrij komt, krijgen de schoonmakers een telefoontje dat ze naar binnen kunnen. Na elke operatie wordt er schoongemaakt door middel van een tussenpoets waarbij alles rond de operatietafel wordt schoonge-maakt.’ Vooral het zichtbare wordt dan schoonge-maakt, zoals de tafel, lampen, toestellen en vloer. Ook de scrub (waar dokters/verpleegkundigen hun handen wassen en ontsmetten) en utility (waar vuil materiaal gereinigd en ontsmet wordt) worden schoongemaakt. Jeannine vervolgt: ‘Scalpels, scharen en tangen hoeven schoonmakers daarentegen niet aan te raken, dat is voor het personeel van het OK.’Daarna is er nog de eindschoonmaak, als er geen operaties meer gepland zijn die dag. Het hele OK wordt dan in de eindschoonmaak afgewerkt. Elke dag zijn dat zeventien operatiezalen, maar er wordt nog één zaal bijgebouwd, zodat er in februari maar liefst achttien operatiezalen gebruikt kunnen worden. ‘Alles wat schoonmakers tegenkomen, wordt bij de eindpoets gereinigd: de ventilatieroosters, de opera-tielichten, de muren, toestellen, computers et cetera. De vloer wordt machinaal gereinigd en de hele zaal

Tekst:

Ellen Dobbelaar,

foto’s: ©NFP

Photography -

Pieter Magielsen

Voldoende hygiëne en zorgvuldige reiniging in een ziekenhuis is van levensbelang.

Zowel voor de patiënt als voor het imago van het ziekenhuis. Op elke afdeling,

en vooral op het operatiekwartier, is veilig, efficiënt en goed reinigen essentieel.

Jeannine Stesmans, hoofd Schoonmaak en Afvalbeheer bij het Universitair

Ziekenhuis Antwerpen: ‘De wereld van OK-reiniging is een hele aparte.’

Schoonmaken volgens strenge protocollen

OK-reiniging vereist discipline

Jeannine Stesmans (voor) en Pascale Buyens (achter)

Page 3: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

1716

bij de werkplek waar ze op dat moment naar toe moeten. En die schoonmaakwagen komt na het ein-de van een shift terug op zijn plaats als die door de teamleider is goedgekeurd. Elke schoonmaakwagen en machine heeft een eigen parkeervak en er staat precies omschreven hoe ze na gebruik de machine moeten schoonmaken en achterlaten. We documen-teren en registeren álles. Op die manier kunnen we tijdig ingrijpen mocht dat nodig zijn.’Linda controleert daarnaast dagelijks op de werk-vloer om te kijken of de schoonmaakmedewerkers zich aan de protocollen houden. Ze kijkt naar een vuilfout of methodefout en voert één keer per week een swapcontrole uit bij de urgente diensten. Drie-jaarlijks vindt er een onafhankelijke kwaliteits-controle plaats door een adviesbureau om de schoonmaak en de hygiënegraad in heel het UZA en het OK te monitoren. Jeannine: ‘Bij de in-sourcing in 2009 hebben we een nulmeting gedaan om te kijken hoe de schoonmaak er toen voor stond; sindsdien zit de kwaliteit alleen maar in een stijgende lijn.’ Maar, volgens Jeannine er is altijd ruimte voor verbetering: ‘Het betekent niet dat we nu achterover kunnen leunen, integendeel! Elke dag moeten we presteren en voldoen aan de allerhoogste eisen. We kunnen het ons niet per-mitteren een steekje te laten vallen: de gezondheid van patiënten en de kwaliteit van het ziekenhuis zouden we daarmee op het spel zetten. Er wordt veel van onze medewerkers verwacht en daarom zijn we continu bezig met training en controles.’•

‘ Ventilatieroosters, operatielichten, de muren: álles in een OK wordt gereinigd en gedesinfecteerd’

werkprocedures worden aangeleerd. ‘Bij de rekrute-ring van schoonmakers vragen we of ze een probleem hebben om lichaamsvochten te reinigen. Want dit kan al eens gebeuren. We houden wel rekening in de mate van het mogelijke met de persoonlijke situatie: stel dat iemand een kindje heeft verloren. Dan zullen we die niet snel op de afdeling neonatologie zetten.’

Meten is wetenOm de kwaliteit van de hygiëne in het ziekenhuis op peil te houden, vraagt Jeannine het uiterste van haar

personeel. ‘Ten eerste: elke medewerker moet Neder-lands kunnen voordat hij bij ons aan de slag gaat. Er wordt elke dag gewerkt met werkmappen, instructie-kaarten en aftekenlijsten. Zonder de Nederlandse taal-vaardigheden kun je daar niet mee werken zoals er verwacht wordt. Ten tweede: discipline. Op tijd beginnen, kleding in orde, alle beno-digde formulieren invullen en aftekenen. En: werken

volgens de voorschriften. Schoonmakers mogen niet zelf kiezen hoe ze een ruimte schoonmaken, maar moeten stap voor stap de taakkaart/instructie volgen. Ze mogen niet zomaar een schoonmaakwagen ne-men, maar alleen de schoonmaakwagen die hoort

wordt gedesinfecteerd’, vertelt Jeannine. ‘Eerst wordt alles rond de operatietafel opgeruimd en schoonge-maakt: van daaruit wordt er steeds verder naar bui-ten toe gewerkt, van boven naar beneden wel te verstaan. De schoonmaakfrequentie ligt hier bedui-dend hoger. In een OK voeren we de taken die op een normale afdeling wekelijks worden gedaan, da-gelijks uit’, zegt Jeannine.

ProtocollenBesmettingen zijn de grootste bedreiging voor de hygiëne in het UZA. De werkwagens/machines van de schoonmaak blijven op het eind van de dagtaak op het OK staan. In elke operatiezaal wordt vanzelf-sprekend schoongemaakt met desinfecterende pro-ducten, schone doeken en moppen. In de schoon-maakwagen wordt schoon en vuil duidelijk geschei-den gehouden en na het verlaten van elke ruimte gaat alles de was in. En, er geldt een streng omkleed- en handhygiëneprotocol. ‘Geen ringen, armbanden of horloge. En, korte nagels. Geen nagellak of kunst-nagels. Altijd je handen desinfecteren met alcohol-oplossing’, zegt Jeannine.De schoonmakers staan niet alleen maar te wachten tot ze weer een operatiezaal mogen schoonmaken. Er komt meer bij kijken, want ook het reinigen van bijvoorbeeld de ontwaakzaal, pre-operatieve ruimtes, keuken, berging met medisch materiaal, gespreks-lokaal, bureaus en het sanitair horen bij de werk-zaamheden van een OK-reiniger. Jeannine: ‘Schoon-makers die op het OK werken, zijn daar gedurende

hun hele dienst. Je komt niet van de afdeling af, alleen om te eten. Er is constante permanentie van schoon-maak aanwezig.

Intensief opleidingsprogrammaBijna alle schoonmaakmedewerkers kunnen door het strakke opleidingsprogramma een OK schoon-maken. ‘Iedereen wordt gedurende het hele jaar opgeleid: ook degenen die bijvoorbeeld al zeven jaar in het ziekenhuis schoonmaken’, vertelt Jean-nine. Ze worden systematisch opgeleid door hun teamleider. ‘De teamleider moet tachtig procent van haar tijd op de werkvloer zijn’, aldus Jeannine. ‘Alle onderdelen, zoals de routine in een kamer, handhygiëne, ergonomie, brandpreventie en ge-bruik van machines, komen één keer per jaar aan bod. Middels een opleidingsplan wordt bijgehouden wie welke opleiding met goed gevolg heeft afgelegd: dat plan moet worden afgetekend door de teamlei-der en de schoonmaker. Als alle onderdelen aan het eind van het jaar zijn afgetekend, wordt er weer van voren af aan begonnen.’Linda Picqueur voegt daaraan toe: ‘Onder opleiden valt ook: de dagelijkse zaken. We letten heel erg op netheid: is de schoonmaakwagen goed schoonge-maakt, dragen mensen hun werkkleding correct, telefoons en sieraden in het kluisje. Gekreukte kle-ding wordt niet geaccepteerd en ik stuur iemand zeker terug als dat niet in orde is.’Ook voor de OK-reiniging is een speciaal opleidings-plan, waarbij de eenduidige en goed gestructureerde

Teamleider Pascale Buyens aan het werk in het OK

Page 4: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

1716

bij de werkplek waar ze op dat moment naar toe moeten. En die schoonmaakwagen komt na het ein-de van een shift terug op zijn plaats als die door de teamleider is goedgekeurd. Elke schoonmaakwagen en machine heeft een eigen parkeervak en er staat precies omschreven hoe ze na gebruik de machine moeten schoonmaken en achterlaten. We documen-teren en registeren álles. Op die manier kunnen we tijdig ingrijpen mocht dat nodig zijn.’Linda controleert daarnaast dagelijks op de werk-vloer om te kijken of de schoonmaakmedewerkers zich aan de protocollen houden. Ze kijkt naar een vuilfout of methodefout en voert één keer per week een swapcontrole uit bij de urgente diensten. Drie-jaarlijks vindt er een onafhankelijke kwaliteits-controle plaats door een adviesbureau om de schoonmaak en de hygiënegraad in heel het UZA en het OK te monitoren. Jeannine: ‘Bij de in-sourcing in 2009 hebben we een nulmeting gedaan om te kijken hoe de schoonmaak er toen voor stond; sindsdien zit de kwaliteit alleen maar in een stijgende lijn.’ Maar, volgens Jeannine er is altijd ruimte voor verbetering: ‘Het betekent niet dat we nu achterover kunnen leunen, integendeel! Elke dag moeten we presteren en voldoen aan de allerhoogste eisen. We kunnen het ons niet per-mitteren een steekje te laten vallen: de gezondheid van patiënten en de kwaliteit van het ziekenhuis zouden we daarmee op het spel zetten. Er wordt veel van onze medewerkers verwacht en daarom zijn we continu bezig met training en controles.’•

‘ Ventilatieroosters, operatielichten, de muren: álles in een OK wordt gereinigd en gedesinfecteerd’

werkprocedures worden aangeleerd. ‘Bij de rekrute-ring van schoonmakers vragen we of ze een probleem hebben om lichaamsvochten te reinigen. Want dit kan al eens gebeuren. We houden wel rekening in de mate van het mogelijke met de persoonlijke situatie: stel dat iemand een kindje heeft verloren. Dan zullen we die niet snel op de afdeling neonatologie zetten.’

Meten is wetenOm de kwaliteit van de hygiëne in het ziekenhuis op peil te houden, vraagt Jeannine het uiterste van haar

personeel. ‘Ten eerste: elke medewerker moet Neder-lands kunnen voordat hij bij ons aan de slag gaat. Er wordt elke dag gewerkt met werkmappen, instructie-kaarten en aftekenlijsten. Zonder de Nederlandse taal-vaardigheden kun je daar niet mee werken zoals er verwacht wordt. Ten tweede: discipline. Op tijd beginnen, kleding in orde, alle beno-digde formulieren invullen en aftekenen. En: werken

volgens de voorschriften. Schoonmakers mogen niet zelf kiezen hoe ze een ruimte schoonmaken, maar moeten stap voor stap de taakkaart/instructie volgen. Ze mogen niet zomaar een schoonmaakwagen ne-men, maar alleen de schoonmaakwagen die hoort

wordt gedesinfecteerd’, vertelt Jeannine. ‘Eerst wordt alles rond de operatietafel opgeruimd en schoonge-maakt: van daaruit wordt er steeds verder naar bui-ten toe gewerkt, van boven naar beneden wel te verstaan. De schoonmaakfrequentie ligt hier bedui-dend hoger. In een OK voeren we de taken die op een normale afdeling wekelijks worden gedaan, da-gelijks uit’, zegt Jeannine.

ProtocollenBesmettingen zijn de grootste bedreiging voor de hygiëne in het UZA. De werkwagens/machines van de schoonmaak blijven op het eind van de dagtaak op het OK staan. In elke operatiezaal wordt vanzelf-sprekend schoongemaakt met desinfecterende pro-ducten, schone doeken en moppen. In de schoon-maakwagen wordt schoon en vuil duidelijk geschei-den gehouden en na het verlaten van elke ruimte gaat alles de was in. En, er geldt een streng omkleed- en handhygiëneprotocol. ‘Geen ringen, armbanden of horloge. En, korte nagels. Geen nagellak of kunst-nagels. Altijd je handen desinfecteren met alcohol-oplossing’, zegt Jeannine.De schoonmakers staan niet alleen maar te wachten tot ze weer een operatiezaal mogen schoonmaken. Er komt meer bij kijken, want ook het reinigen van bijvoorbeeld de ontwaakzaal, pre-operatieve ruimtes, keuken, berging met medisch materiaal, gespreks-lokaal, bureaus en het sanitair horen bij de werk-zaamheden van een OK-reiniger. Jeannine: ‘Schoon-makers die op het OK werken, zijn daar gedurende

hun hele dienst. Je komt niet van de afdeling af, alleen om te eten. Er is constante permanentie van schoon-maak aanwezig.

Intensief opleidingsprogrammaBijna alle schoonmaakmedewerkers kunnen door het strakke opleidingsprogramma een OK schoon-maken. ‘Iedereen wordt gedurende het hele jaar opgeleid: ook degenen die bijvoorbeeld al zeven jaar in het ziekenhuis schoonmaken’, vertelt Jean-nine. Ze worden systematisch opgeleid door hun teamleider. ‘De teamleider moet tachtig procent van haar tijd op de werkvloer zijn’, aldus Jeannine. ‘Alle onderdelen, zoals de routine in een kamer, handhygiëne, ergonomie, brandpreventie en ge-bruik van machines, komen één keer per jaar aan bod. Middels een opleidingsplan wordt bijgehouden wie welke opleiding met goed gevolg heeft afgelegd: dat plan moet worden afgetekend door de teamlei-der en de schoonmaker. Als alle onderdelen aan het eind van het jaar zijn afgetekend, wordt er weer van voren af aan begonnen.’Linda Picqueur voegt daaraan toe: ‘Onder opleiden valt ook: de dagelijkse zaken. We letten heel erg op netheid: is de schoonmaakwagen goed schoonge-maakt, dragen mensen hun werkkleding correct, telefoons en sieraden in het kluisje. Gekreukte kle-ding wordt niet geaccepteerd en ik stuur iemand zeker terug als dat niet in orde is.’Ook voor de OK-reiniging is een speciaal opleidings-plan, waarbij de eenduidige en goed gestructureerde

Teamleider Pascale Buyens aan het werk in het OK

Page 5: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

1918

En ce qui concerne l’hygiène, rien n’est laissé au hasard à l’Hôpital universitaire d’Anvers (UZA). L’ensemble du processus de nettoyage est minutieu-sement appliqué dans les plans de travail, les fiches de tâches, les programmes de formation, les horaires du personnel et les contrôles qualité. Jeannine Stes-mans a été nommée responsable Nettoyage et Gestion des déchets en 2009 et veille à ce que le nettoyage soit « internalisé ». En collaboration avec Linda Pic-queur, coordinatrice Nettoyage/Déchets, elle a éla-boré une cartographie du nettoyage à l’UZA et l’a portée à l’un des plus hauts niveaux. « Nous recevons régulièrement la visite d’autres hôpitaux qui désirent voir comment nous avons organisé le nettoyage », explique Jeannine.Avec son équipe de 154 personnes, Jeannine assure chaque jour le nettoyage de 93.959 mètres carrés. Pensez ainsi aux entrées, parking et hall central – les

endroits fréquentés toute la journée par de nom-breuses personnes – mais aussi à l’unité de soins néonatale, les soins intensifs et le bloc opératoire (BO). « Le BO est un univers en soi. L’équipe de nettoyage est volontaire et, pour elle, chaque jour est différent. Lorsque la salle d’opération se libère, les techniciens/nes de nettoyage reçoivent un coup de fil pour les informer qu’ils peuvent entrer. Après chaque opération, elle est nettoyée à l’aide d’un balai spécifique permettant de tout nettoyer autour de la table d’opération. » C’est surtout ce qui est visible qui est ainsi nettoyé, comme la table, les lampes, les appareils et le sol. Le gommage (où les médecins/infirmiers/infirmières lavent et désinfectent leurs mains) et l’utility (où le matériel ayant servi est net-toyé et désinfecté) sont également nettoyés. Jeannine poursuit : « Les techniciens/nes de nettoyage ne doivent pas toucher les scalpels, ciseaux et pinces,

Texte :

Ellen Dobbelaar,

photos : ©NFP

Photography -

Pieter Magielsen

Dans un hôpital, une hygiène appropriée et un nettoyage méticuleux sont

vitaux. Aussi bien pour le patient que pour l’image de l’hôpital. Dans chaque

département, et en particulier dans le bloc opératiore, un bon nettoyage

inoffensif et efficace est essentiel. Jeannine Stesmans, responsable Nettoyage

et Gestion des déchets à l’Hôpital universitaire d’Anvers : « L’univers du nettoyage

du BO est très particulier. »

Un nettoyage selon des proto-coles rigoureuxLe nettoyage du BO requiert de la discipline

Pascale Buyens, chef d’équipe

Page 6: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

1918

En ce qui concerne l’hygiène, rien n’est laissé au hasard à l’Hôpital universitaire d’Anvers (UZA). L’ensemble du processus de nettoyage est minutieu-sement appliqué dans les plans de travail, les fiches de tâches, les programmes de formation, les horaires du personnel et les contrôles qualité. Jeannine Stes-mans a été nommée responsable Nettoyage et Gestion des déchets en 2009 et veille à ce que le nettoyage soit « internalisé ». En collaboration avec Linda Pic-queur, coordinatrice Nettoyage/Déchets, elle a éla-boré une cartographie du nettoyage à l’UZA et l’a portée à l’un des plus hauts niveaux. « Nous recevons régulièrement la visite d’autres hôpitaux qui désirent voir comment nous avons organisé le nettoyage », explique Jeannine.Avec son équipe de 154 personnes, Jeannine assure chaque jour le nettoyage de 93.959 mètres carrés. Pensez ainsi aux entrées, parking et hall central – les

endroits fréquentés toute la journée par de nom-breuses personnes – mais aussi à l’unité de soins néonatale, les soins intensifs et le bloc opératoire (BO). « Le BO est un univers en soi. L’équipe de nettoyage est volontaire et, pour elle, chaque jour est différent. Lorsque la salle d’opération se libère, les techniciens/nes de nettoyage reçoivent un coup de fil pour les informer qu’ils peuvent entrer. Après chaque opération, elle est nettoyée à l’aide d’un balai spécifique permettant de tout nettoyer autour de la table d’opération. » C’est surtout ce qui est visible qui est ainsi nettoyé, comme la table, les lampes, les appareils et le sol. Le gommage (où les médecins/infirmiers/infirmières lavent et désinfectent leurs mains) et l’utility (où le matériel ayant servi est net-toyé et désinfecté) sont également nettoyés. Jeannine poursuit : « Les techniciens/nes de nettoyage ne doivent pas toucher les scalpels, ciseaux et pinces,

Texte :

Ellen Dobbelaar,

photos : ©NFP

Photography -

Pieter Magielsen

Dans un hôpital, une hygiène appropriée et un nettoyage méticuleux sont

vitaux. Aussi bien pour le patient que pour l’image de l’hôpital. Dans chaque

département, et en particulier dans le bloc opératiore, un bon nettoyage

inoffensif et efficace est essentiel. Jeannine Stesmans, responsable Nettoyage

et Gestion des déchets à l’Hôpital universitaire d’Anvers : « L’univers du nettoyage

du BO est très particulier. »

Un nettoyage selon des proto-coles rigoureuxLe nettoyage du BO requiert de la discipline

Pascale Buyens, chef d’équipe

Page 7: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

2120

choisir eux-mêmes la façon de nettoyer un espace, ils doivent suivre la fiche de tâches/les instructions étape par étape. Ils ne peuvent pas prendre n’importe quel chariot de nettoyage, mais uniquement celui qui est attribué à l’espace de travail où ils doivent se rendre à ce moment déterminé. Et, à la fin du travail, le chariot de nettoyage revient à sa place, telle qu’elle a été approuvée par le chef d’équipe. Chaque chariot ou machine de nettoyage a son propre emplacement et il est précisément décrit de quelle manière la ma-chine doit être nettoyée et entreposée après utilisa-tion. Nous documentons et enregistrons tout. De cette manière, nous pouvons intervenir à temps en cas de besoin. »En outre, Linda contrôle tous les jours sur le terrain si les techniciens/nes de nettoyage respectent les protocoles. Elle surveille les fautes d’hygiène ou les erreurs de méthode et effectue une fois par semaine un contrôle des permutations auprès des services d’urgence. Chaque trois année a lieu un contrôle qualité par un bureau de consultants indépendant afin d’évaluer le niveau de propreté et d’hygiène dans tout l’UZA et le BO. Jeannine : « Lors de l’in-ternalisation en 2009, nous avons établi une mesure de référence pour évaluer le niveau précédent du nettoyage ; depuis, la qualité n’a cessé d’augmenter. » Mais, selon Jeannine, il est toujours possible de s’améliorer : « Cela ne signifie pas que nous devons nous en satisfaire, au contraire ! Chaque jour, nous devons répondre aux plus hautes exigences. Nous ne pouvons pas nous permettre d’ignorer la moindre petite chose : nous mettrions en danger la santé des patients et la qualité de l’hôpital. Nous attendons beaucoup de nos travailleurs, de sorte que nous sommes constamment occupées avec des formations et des contrôles. » •

« Les grilles de ventilations, les lampes de chirurgie, les murs : tout doit être nettoyé, purifié et désinfecté »

sés ne sont pas admis et je renvoie à coup sûr quelqu’un qui n’est pas en ordre à ce sujet. »Il y a également un plan de formation spécifique pour le nettoyage du BO, durant laquelle sont enseignées les procédures de travail claires et bien structurées. « Lors du recrutement, nous demandons aux tech-niciens/nes de nettoyage si ils/elles ont un problème avec le nettoyage des fluides corporels. Parce que cela ne peut jamais se produire. Dans la mesure du pos-sible, nous tenons compte de la situation personnelle : imaginons qu’une personne ait perdu un enfant. Dans ce cas, nous ne l’enverrons pas travailler au service Néonatalogie. »

Mesurer c’est connaîtrePour maintenir à un haut niveau la qualité de l’hy-

giène au sein de l’hôpital, Jeannine impose des exi-gences élevées à son person-nel. « En premier, chaque travailleur doit parler le néerlandais avant de com-mencer à travailler chez nous. Nous travaillons tous les jours avec des dossiers de travail, des fiches d’instruc-tions et des formulaires à signer. Sans la connaissance du néerlandais, vous ne pou-vez pas travailler selon ce qu’on attend de vous. Deu-xièmement : la discipline. Commencer à l’heure, vête-

ments en ordre, remplir et signer tous les formulaires nécessaires. Enfin, travailler selon les prescriptions. Les techniciens/nes de nettoyage ne peuvent pas

cela est réservé au personnel du BO. »Ensuite, il y a le nettoyage final, si aucune autre opé-ration n’est planifiée ce jour-là. Tout le BO reçoit alors un nettoyage final. Chaque jour, il y a dix-sept salles d’opération, mais une autre salle est en construction, de sorte qu’en février ce seront dix-huit salles d’opération qui pourront être utilisées. « Tout ce que les techniciens/nes rencontrent est nettoyé lors du nettoyage final : les grilles de ventilation, les lampes de chirurgie, les murs, appareils, les ordina-teurs, etc. Le sol est nettoyé mécaniquement et toute la salle est désinfectée », poursuit Jeannine. « En premier lieu, tout ce qui se trouve autour de la table d’opération est débarrassé et nettoyé : de là, tout est progressivement traité en allant vers l’extérieur, de haut en bas, cela s’entend. La fréquence de nettoyage est ici nettement plus élevée. Au BO, nous effectuons quotidiennement des tâches qui se font en une se-maine dans les autres services », déclare Jeannine.

ProtocolesLes infections représentent la plus grande menace en matière d’hygiène à l’UZA. Les machines/véhi-cules de travail restent au BO à la fin de la journée. Chaque salle d’opération est naturellement nettoyée avec des produits désinfectants, des chiffons et balais propres. Dans le chariot de nettoyage, le propre et le sale sont clairement maintenus séparés et tout part à la lessive dès qu’une zone est terminée. Et le per-sonnel est soumis à un protocole strict sur le plan de l’habillement et de l’hygiène des mains. « Pas de bagues, de bracelets ou de montre. Ongles courts. Pas de vernis à ongles ni d’ongles artificiels. Toujours se désinfecter les mains avec une solution alcoolisée », précise Jeannine.Les techniciens/nes de nettoyage n’attendent pas

qu’une salle d’opération se libère pour le nettoyage. Il y a également d’autres endroits à nettoyer : par exemple, la salle de réveil, les zones préopératoires, les cuisines, l’entreposage du matériel médical, la salle de réunion, les bureaux et sanitaires font éga-lement partie du travail de nettoyage d’un BO. Jean-nine : « Les techniciens/nes de nettoyage qui tra-vaillent au BO y restent pendant toute la durée de leur service. Vous ne pouvez pas sortir du service, seulement pour manger. Il y a également une per-manence constante du personnel de nettoyage.

Un programme de formation intensifPresque tous les techniciens/nes de nettoyage peuvent effectuer le nettoyage d’un BO grâce un programme de formation rigoureux. « Chaque personne est for-mée tout au long de l’année : même ceux qui nettoient l’hôpital depuis sept ans », déclare Jeannine. Ils sont systématiquement formés par leur chef d’équipe. « Le chef d’équipe doit passer quatre-vingts pour cent de son temps sur le terrain », poursuit Jeannine. « Tous les aspects du travail, tels que la routine dans une chambre, l’hygiène des mains, l’ergonomie, la prévention incendie et l’utilisation des machines, sont revus une fois par an. Grâce à un plan de for-mation, on peut conserver la trace de qui a réussi telle formation : ce plan doit être signé par le chef d’équipe et le technicien/ne de nettoyage. Lorsqu’à la fin de l’année toutes les parties sont signées, on recommence à partir du début. »Linda Picqueur ajoute : « Les tâches quotidiennes font également partie de la formation. Nous sommes très exigeantes avec la propreté : le chariot de net-toyage est-il bien nettoyé, les personnes portent-elles correctement leurs vêtements de travail, les mobiles et bijoux sont-ils dans le coffre ? Les vêtements frois-

Jeannine Stesmans

Page 8: OK-reiniging vereist discipline.  Schoonmaken volgens strenge protocollen - Proper Magazine 02/2016

2120

choisir eux-mêmes la façon de nettoyer un espace, ils doivent suivre la fiche de tâches/les instructions étape par étape. Ils ne peuvent pas prendre n’importe quel chariot de nettoyage, mais uniquement celui qui est attribué à l’espace de travail où ils doivent se rendre à ce moment déterminé. Et, à la fin du travail, le chariot de nettoyage revient à sa place, telle qu’elle a été approuvée par le chef d’équipe. Chaque chariot ou machine de nettoyage a son propre emplacement et il est précisément décrit de quelle manière la ma-chine doit être nettoyée et entreposée après utilisa-tion. Nous documentons et enregistrons tout. De cette manière, nous pouvons intervenir à temps en cas de besoin. »En outre, Linda contrôle tous les jours sur le terrain si les techniciens/nes de nettoyage respectent les protocoles. Elle surveille les fautes d’hygiène ou les erreurs de méthode et effectue une fois par semaine un contrôle des permutations auprès des services d’urgence. Chaque trois année a lieu un contrôle qualité par un bureau de consultants indépendant afin d’évaluer le niveau de propreté et d’hygiène dans tout l’UZA et le BO. Jeannine : « Lors de l’in-ternalisation en 2009, nous avons établi une mesure de référence pour évaluer le niveau précédent du nettoyage ; depuis, la qualité n’a cessé d’augmenter. » Mais, selon Jeannine, il est toujours possible de s’améliorer : « Cela ne signifie pas que nous devons nous en satisfaire, au contraire ! Chaque jour, nous devons répondre aux plus hautes exigences. Nous ne pouvons pas nous permettre d’ignorer la moindre petite chose : nous mettrions en danger la santé des patients et la qualité de l’hôpital. Nous attendons beaucoup de nos travailleurs, de sorte que nous sommes constamment occupées avec des formations et des contrôles. » •

« Les grilles de ventilations, les lampes de chirurgie, les murs : tout doit être nettoyé, purifié et désinfecté »

sés ne sont pas admis et je renvoie à coup sûr quelqu’un qui n’est pas en ordre à ce sujet. »Il y a également un plan de formation spécifique pour le nettoyage du BO, durant laquelle sont enseignées les procédures de travail claires et bien structurées. « Lors du recrutement, nous demandons aux tech-niciens/nes de nettoyage si ils/elles ont un problème avec le nettoyage des fluides corporels. Parce que cela ne peut jamais se produire. Dans la mesure du pos-sible, nous tenons compte de la situation personnelle : imaginons qu’une personne ait perdu un enfant. Dans ce cas, nous ne l’enverrons pas travailler au service Néonatalogie. »

Mesurer c’est connaîtrePour maintenir à un haut niveau la qualité de l’hy-

giène au sein de l’hôpital, Jeannine impose des exi-gences élevées à son person-nel. « En premier, chaque travailleur doit parler le néerlandais avant de com-mencer à travailler chez nous. Nous travaillons tous les jours avec des dossiers de travail, des fiches d’instruc-tions et des formulaires à signer. Sans la connaissance du néerlandais, vous ne pou-vez pas travailler selon ce qu’on attend de vous. Deu-xièmement : la discipline. Commencer à l’heure, vête-

ments en ordre, remplir et signer tous les formulaires nécessaires. Enfin, travailler selon les prescriptions. Les techniciens/nes de nettoyage ne peuvent pas

cela est réservé au personnel du BO. »Ensuite, il y a le nettoyage final, si aucune autre opé-ration n’est planifiée ce jour-là. Tout le BO reçoit alors un nettoyage final. Chaque jour, il y a dix-sept salles d’opération, mais une autre salle est en construction, de sorte qu’en février ce seront dix-huit salles d’opération qui pourront être utilisées. « Tout ce que les techniciens/nes rencontrent est nettoyé lors du nettoyage final : les grilles de ventilation, les lampes de chirurgie, les murs, appareils, les ordina-teurs, etc. Le sol est nettoyé mécaniquement et toute la salle est désinfectée », poursuit Jeannine. « En premier lieu, tout ce qui se trouve autour de la table d’opération est débarrassé et nettoyé : de là, tout est progressivement traité en allant vers l’extérieur, de haut en bas, cela s’entend. La fréquence de nettoyage est ici nettement plus élevée. Au BO, nous effectuons quotidiennement des tâches qui se font en une se-maine dans les autres services », déclare Jeannine.

ProtocolesLes infections représentent la plus grande menace en matière d’hygiène à l’UZA. Les machines/véhi-cules de travail restent au BO à la fin de la journée. Chaque salle d’opération est naturellement nettoyée avec des produits désinfectants, des chiffons et balais propres. Dans le chariot de nettoyage, le propre et le sale sont clairement maintenus séparés et tout part à la lessive dès qu’une zone est terminée. Et le per-sonnel est soumis à un protocole strict sur le plan de l’habillement et de l’hygiène des mains. « Pas de bagues, de bracelets ou de montre. Ongles courts. Pas de vernis à ongles ni d’ongles artificiels. Toujours se désinfecter les mains avec une solution alcoolisée », précise Jeannine.Les techniciens/nes de nettoyage n’attendent pas

qu’une salle d’opération se libère pour le nettoyage. Il y a également d’autres endroits à nettoyer : par exemple, la salle de réveil, les zones préopératoires, les cuisines, l’entreposage du matériel médical, la salle de réunion, les bureaux et sanitaires font éga-lement partie du travail de nettoyage d’un BO. Jean-nine : « Les techniciens/nes de nettoyage qui tra-vaillent au BO y restent pendant toute la durée de leur service. Vous ne pouvez pas sortir du service, seulement pour manger. Il y a également une per-manence constante du personnel de nettoyage.

Un programme de formation intensifPresque tous les techniciens/nes de nettoyage peuvent effectuer le nettoyage d’un BO grâce un programme de formation rigoureux. « Chaque personne est for-mée tout au long de l’année : même ceux qui nettoient l’hôpital depuis sept ans », déclare Jeannine. Ils sont systématiquement formés par leur chef d’équipe. « Le chef d’équipe doit passer quatre-vingts pour cent de son temps sur le terrain », poursuit Jeannine. « Tous les aspects du travail, tels que la routine dans une chambre, l’hygiène des mains, l’ergonomie, la prévention incendie et l’utilisation des machines, sont revus une fois par an. Grâce à un plan de for-mation, on peut conserver la trace de qui a réussi telle formation : ce plan doit être signé par le chef d’équipe et le technicien/ne de nettoyage. Lorsqu’à la fin de l’année toutes les parties sont signées, on recommence à partir du début. »Linda Picqueur ajoute : « Les tâches quotidiennes font également partie de la formation. Nous sommes très exigeantes avec la propreté : le chariot de net-toyage est-il bien nettoyé, les personnes portent-elles correctement leurs vêtements de travail, les mobiles et bijoux sont-ils dans le coffre ? Les vêtements frois-

Jeannine Stesmans