OHM Vani 1e kwartaal 2001

INFOBLAD OHM PROGRAMMAS

7e jaargang nr. 1 januari / maart 2001 prijs 7,50 ( 3,41)

De Vedas Dramaserie:

Land van Rama

De Vedas Dramaserie:

Land van Rama

OHM Vani 1 Kwart. 2001 09-08-2005 21:14 Pagina 1

het beste indiase restaurant in de stad...!

INDIA PALACE

Gevers Deynootplein 223(links van het Kurhaus, achter Sea life Center)

ScheveningenTelefoon: (070) 354 44 57 Fax (070) 358 41 86

afhaalcentrum. ook voor uw catering

DJ en dans mogelijkheden voor al uw feestjes, verjaardagen, trouwerijen, conferenties en andere soorten feestjes.

Menu voor kinderfeestjes vanaf 15,- per kind.Carering service over heel Nederland.

al 12 jaar lang,

DORDTSELAAN 144-D 3073 GL ROTTERDAM TELEFOON 010-484 91 77 FAX 010-4846534REGENTESSEPLEIN 12A 2562 EV DEN HAAG TELEFOON 070-363 95 36 E-mail:[email protected]

ERCO REIZEN IS LID

VAN

DUS..,DUS..,U REIST O

PU REIST OP ZEKERZEKER

KLM/SLM tickets naar Paramaribo v.a. fl. 1.525,-AIRFRANCE tickets v.a. fl. 1.310,-

TICKET AIR MAURITIUS vanaf AMSTERDAMVoor boekingen voor 31 jan. 2001, vertrek:Voor 31 maart voor maar fl. 1400,- per persoonAppartement vanaf fl 15,- per persoon per nacht

Ticket naar India v.a fl. 1.250,-

VERZORGDE RONDREIZEN:15 dagen Mauritius vertrek 2x per maand fl. 2.095,-15 dagen INDIA vertrek lx per maand fl. 2.395,-21 dagen verre Oosten (Singapore, Maleisie,Thailand) fl. 2.950,-

Vertrek: 23- 03-2001, 25-05-2001 en 20-07-2001

22 dagen INDIA met Goa ( vertrek 8 juli 2001) fl. 2.950,-22 dagen ZUID-NOORD INDIA fl. 2.950,-

(vertrek 21 juli en 9 september 2001)

21 dagen INDONESIE (met Bali) vertrek 7 aug.2001 fl. 2.950,-21 dagen naar INDIA (U.P., Bihar e.d.) fl 2.500,-

(vertrek 02 maart en 14 september 2001)

E I G E N K A N T O O R I N I N D I A

vrvraag aag onzeonze

brobrochure mechure

mett

speciale

speciale

ttarievenarieven !!

BEZOEK ONZE WE

BSITE:

www.ercotravels.

com


C O L O F O N

OHM-Vani is een uitgave van de StichtingOrganisatie voor Hindoe Media. OHM-Vanigeeft achtergrond informatie over de pro-grammas van OHM en maakt melding vanrelevante ontwikkelingen in de Hindoege-meenschap. Wij nodigen u uit opmerkin-gen of commentaar op onze programmasof op dit blad te zenden aan StichtingOHM.

De redactie behoudt zich het recht voor omingezonden stukken in te korten, te redi-geren of niet te plaatsen. Geplaatste stuk-ken geven niet altijd de visie van de OHMweer.

Een jaarabonnement kost Fl. 20,-. Opzegging dient uiterlijk 1 maand voor hetverstrijken van dat jaar schriftelijk plaats tevinden.

Niets uit deze uitgave mag worden overge-nomen zonder voorafgaande schriftelijketoestemming van

Stichting OHM.Eindredacteur: G. Rolsma

De volgende personen hebben bijgedragen aan dit nummer:

D. Gangaram Panday, S .Badloe-Balla, A. Bierdja, S. Biere, vaidya R.S. PersaudA. Ramdhani, P. den Haring,

Berend Jager, H.Methorst, O. BachnoeB. Lalbahadoesing, E. Tukker, H. Rambaran. C. Morssink,

Coverfoto: A.Rahman

Grafische verzorging:NOS-Omroepdrukkerij

Adri Segaar

Stg. OHM (redactie OHM-Vani)

Koninginneweg 81217 KX Hilversum

Telefoon 035 - 6260920

Fax: 035 - 6280843E-mail: [email protected] ABN-Amro: 44.09.38.694

januari / maart 2001

II NN HH OO UU DD

Redactioneel 5.

TV 6.

TV Hindi 11.

Radio zondag 12.

Radio Hindi 14.

Radio Maandag 16.

Bhava, de wording 19.

Op tien schepen tegelijk 23.

Land van Rama 26.

Hindoesme op internet 31.

Spiritualiteit en vrolijkheid 33.

Krishna op je zitvlak 35.

Verlichting? 37.

Spirituele opvoeding in deze tijd 39.

Schijnheiligheid werkt ook 41.

De mens: een wereld in het klein 43.

Beelden over het leven na de dood 46.

Ayurveda en zwangerschap 49.


R E D ABeste lezers.

De wereld wordt steeds kleiner. Datmerk je niet alleen aan het nieuws.Beelden van oorlogen, feesten, ram-pen komen bijna op het momentdat zij zich voltrekken op de buis ofop de radio. Vroeger reisden men-sen dagen om van de ene plek naarde andere te komen. Tegenwoordigworden grote afstanden door deinzet van vliegtuigen gereduceerdtot enkele uren reizen. Ook als jereist merk je dat de wereld steedsmeer een grote economie wordt. Ofje nu in Moskou of in Santiago overstraat loopt, overal zie je dezelfdebedrijvenketens, zoals MacDonalds,C&A of Shell. Ook in de winkels zieje steeds meer producten die je ookin Nederland in de vakken ziet lig-gen: tandpastas, zeeppoeders, envele andere producten. Het procesvan economische globalisering -denwording van de wereld -voltrektzich voor veel mensen ongemerkt,maar in hoog tempo.

Vindt op het gebied van cultuur ookeen globalisering plaats? Groeienwij door televisie, radio en internetook cultureel meer naar elkaar toe?De situatie waarbij een wereldcul-tuur ontstaat met grotere of kleine-re regionale verschillen is nog niet

Mr Drs T. BissessurADVOCAAT & PROCUREUR

Strafzaken Echtscheidingen Kort Gedingen WAO-zaken Verblijfsvergunningen Letselschade Ontslagzaken Schadeprocedures

Grotewaard 1 2716 XPGrotewaard 1 2716 XP ZoetermeerZoetermeerTTel: 079 - 352 15 16 Fax 079 - 352 19 82el: 079 - 352 15 16 Fax 079 - 352 19 82

Noord, Oost, Zuid, WestSurinam Air Travel The Best!!

De laagste tarieven en groepskortingen naar o.a.Azi, Mauritius, Suriname,

Dubai, Zuid Afrika enz.,

voor meer informatie:Telefoon: 030-2321516

Fax: 030-2322500Amsterdamsestraatweg 91

3513 AC Utrecht

Elke maand groepsreizen naar Mauritius!

Lid SGR nr 2319 - K.v.K. 072319

Surinam Air TravelV O O R A L U W R E I Z E N


5januari / maart 2001

C T I O N E E LAbereikt, maar lijkt steeds naderbij tekomen. Sommige populaire muziek-zenders, zoals Music Box, wordenoveral ter wereld ontvangen en zijnzeer populair onder jongeren.Culturele grenzen lijken daarmee tevervagen. Ook op andere culturelevlakken zie je toenadering. Was deIndiase cultuur bij grote groepenlange tijd onbekend, de AsianUnderground in Engeland heefthaar bekendheid sterk vergroot. Cultuurpessimisten zullen betogendat culturen op deze wijze verlorengaan. Combinatie van culturen zalelementen doen verdwijnen, nieu-we elementen creren of combina-ties bewerkstelligen. Ondanks eenuniversele popcultuur zullen lande-lijke of regionale groepen of zan-gers inhoud blijven geven aan deeigen cultuur. Symbolen zullen nieu-we dimensies krijgen, soms in nega-tieve zin. Zo werd de Hindoege-meenschap in Nederland geconfron-teerd met afbeeldingen vanHindoegoden op WC-brillen.Ondanks het zeer gebruikelijk is inIndia om Hindoegoden op verpak-kingsmaterialen of voorwerpen afte beelden, lijkt hiermee een grenste worden overschreden. Dit voor-beeld geeft wel aan dat de confron-tatie tussen culturen spanningenkan veroorzaken en dat steeds

opnieuw grenzen bepaald moetenworden, waarbij wederzijds respectvoor elkaars overtuigingen centraalstaat. Wat voor de n een afbeel-ding van het meest heilige in zijnleven is, kan voor de ander slechtseen decoratieve functie vervullen. Integratie krijgt dit kwartaal bijOHM een bijzondere invulling. Indit kader zenden wij een spannendedriedelige serie uit onder de titelhet Land van Rama over de bele-venissen van de familie Rambharos,waarvan de hoofdpersoon na langetijd terugkeert naar zijn Surinameom afscheid te nemen van zijndoodzieke vader.Ook dit kwartaal drie delen van deserie over de Vedas, de heilige boe-ken voor veel Hindoes, waarinSwami Veda Bharut uitleg geeftover de diepere betekenis van dezegeschriften.

Tot slot wens ik alle lezers, medenamens bestuur en medewerkerseen Subh Holi. Veel vreugde, plezieren kleur.

Ger Rolsma


6Januari / maart 2001

TVEerste Kwartaal 2001op Nederland 113.00 - 13.30 uur!

Jtakarma sanskra - GeboorteceremonieJatakarma sanskaar ofwel geboorteceremonie wordtuitgevoerd na de geboorte van een kind. De geboor-teceremonie is de vierde in een reeks van de 16 san-kaar. Bij de geboorteceremonie schrijft de vader ondermeer het woord AUM op de tong van het kind meteen gouden stift gedoopt in honing en andere welrie-kende stoffen en spreekt daarbij mantras uit. De lie-deren die bij de geboorte van een kind wordengezongen noemt men soharas. In dit programma

staat vooral de spirituele betekenis van deze handelingen centraal.

MagazineDit maal onder andere aandacht voor Hindoes die zich verzetten zich tegenhet oneerbiedig gebruik van symbolen en afbeeldingen op commercile arti-kelen. Ganesh op een pakje tabak, het Aum-teken op sandalen of Kali opeen toiletbril. Waar wordt de grens overschreden?

Een boekje open over de dichter/schrijver ShrinivasiSinds het verscheiden van Albert Helman mag Shrinivasi met recht de grandold man van de literatuur in Suriname heten. Hij is de oudst levende van deroemruchte generatie van de jaren zestig die Suriname met pozie en prozanaar de onafhankelijkheid begeleidde. Hij is de dichter van de verzoening,maar geen verzoening tegen elke prijs. In het filmportret van Shrinivasi zalin ieder geval aandacht worden besteed aan de verbinding met spiritueleelementen in zijn wereldbeeld. Hoe zet hij zijn visies of gevoelens in pozieom. Wat betekent de jeugd voor hem en wat brengt de ouderdom hem bij.(zie ook pag.23)

Zondag 7 januari 13.00 13.30 uur Herh. zat. 13 jan. 10.25 uur

Zondag 14 januari 13.00 13.30 uur Herh zat.. 20 jan. 10.25 uur

Zondag 21 januari 13.00 13.30 uur Herh. zat.. 27 jan. 10.25 uur


7januari / maart 2001

Een zoektocht naar het Zelf.De crematie van het stoffelijk lichaam is het laatste sacrament of sanskaar.Hierna is er niets meer te doen. Het is de laatste handeling in de levenscy-clus van de mens. In de Vaidik Dharma wordt de dood beschreven als eenproces van het lichaam dat naar de vijf toegaat of teruggaat. Het lichaam isimmers opgebouwd uit vijf elementen: lucht, aarde, water, vuur en ether.Het lichaam moet na de dood weer terug worden gebracht tot deze oor-spronkelijke elementen door crematie. De ziel (atma) is volgens de Vedaonsterfelijk. In dit programma een zoektocht naar het zelf en het lichaamals tijdelijk omhulsel om bepaalde doelen te bereiken.

Het Land van Rama, deel 1: Vrijdag de 13e Vijfentwintig jaar lang had hij een goede reden, vindtde drienveertigjarige chirurg Milan Rambharos, omSuriname en zijn familie radicaal de rug toe te keren.Komt het daardoor, dat er van alles mis gaat in zijnleven en in zijn gezin, nu het ernaar uitziet dat hijterug zal moeten gaan om zijn vader in diens laatstedagen bij te staan?Een driedelige dramaserie van OHM over de belevenis-sen van een Hindoestaans gezin. (zie ook pag. 26)

Solidariteit; de wereld is n familie, uit de serie De Vedas, deel IVVolgens de Vedas zijn verplichtingen in drie categorien ingedeeld: ver-plichtingen aan ons zelf, verplichtingen aan de samenleving en de natuur enverplichtingen jegens de kosmos, oftewel God. Als mens zijn we heel wat aan ons zelf verplicht. Elk mens moet bijvoor-beeld proberen zich te ontwikkelen. Als we goed kunnen leren moeten wevan die gave gebruik maken. Dharma, de leer van het juiste gedrag, leert ons bijvoorbeeld dat we dewaarheid moeten spreken. De Dharma leert ons verder dat de wereld nietvan ons alleen is. Daarom mogen we geen handelingen verrichten die nade-lig zijn voor de gemeenschap en de natuur, we moeten solidair zijn metelkaar en de natuur. In deze uitzending gaan we in de op dilemmas die ont-staan als we die solidariteit in praktijk brengen.

Zondag 28 januari 13.00-13.30 uur Herh. zat. 3 feb. 10.25 uur

Zondag 4 februari 13.00-13.30 uur Herh. zat. 10 feb. 10.25 uur

DinsdagDinsdag 30 januari !!!! 23.00 - 23.50 uur Herh. zat. 11 mrt. 13.00 uur


Land van Rama (deel 2) WeerzienIn Suriname wordt Milan geconfronteerd met deontwikkelingen binnen zijn familie en de economi-sche malaise in Suriname. Het weerzien met zijnvader grijpt hem extra aan als hij ontdekt hoeverde ziekte zich al in zijn vaders lichaam heeft uitge-zaaid. Wat valt er nog goed te maken? Ook is hijgeschokt als hij de eens zo vruchtbare landbouw-gronden er troosteloos bij ziet liggen. De spannin-gen in de familie groeien als ook het gezin vanMilan overkomt uit Nederland. Hoe zal dit aflo-pen? (zie ook pag. 26)

De spirituele mens. De Vedas, deel VDe Vedas wijzen ons de weg naar God. Om God te kunnen bereiken zal jeeerst de Dharmische regels moeten naleven. Hierdoor kan je proberen jeleven te verbeteren. Vervolgens leren we via de ziel -atma- de AlmachtigeGod aanschouwen. Dharma, als leer van het juiste gedrag, heeft dan ook tottaak de mens te oefenen in het leiden van een (spiritueel) leven. Een levendat geleidelijk tot volledige ontplooiing van de persoonlijkheid, tot spiritu-ele vervolmaking zal kunnen voeren. In dit programma een zoektocht naarde relatie tussen spiritualiteit, de ziel en God.

Land van Rama (deel 3) Het onvermijdelijkeDe voorspelbare dood van vader Raman voltrektzich. Alle Nederlandse familieleden worden metzichzelf geconfronteerd, waardoor er allerleiverrassende wendingen in het verhaal plaatsvin-den. De dood van vader Raman doet de spannin-gen, die hij tijdens zijn leven altijd wilde beteu-gelen, escaleren. Sharmila besluit, gedwongendoor het lot, een geheim te vertellen, waarvanzij bij de dood van Raman nog bezworen heefthet nooit te zullen openbaren. Een spannende

laatste aflevering van deze driedelige serie. (zie ook pag. 26)

januarie / maart 2001

Zondag 11 februari 13.00 13.30 uur Herh. zat. 17 feb. 10.25 uur

dinsdagdinsdag 13 februari !!!! om 23.00 uur Herh. zon. 25 mrt. 13.00 uur

DinsdagDinsdag 6 februari !!!! 23.00 - 23.50 uur Herh. zon. 18 mrt. 13.00 uur

8


@@@@@@

MahashivaratriTer gelegenheid van de viering van de nacht vanShiva volgde onze producent op Mauritius op dedag van de viering van Mahashivaratri. Duizendenjongeren lopen met kanvars honderden kilometersnaar Ganga Talaw om water te halen en kerendaarna terug naar hun eigen omgeving om op hetShiva beeld of lingam dat heilig water te offeren.Wat beweegt de jongeren om zoveel offers op tebrengen om honderden kilometers voettocht temaken voor hun spirituele overtuiging? Ook buitenlanders nemen tegen-woordig aan dit bijzonder fenomeen massaal aan deel.

Hindoes op InternetDe wereld is een global village aan het worden. Moderne communicatie-middelen spelen daar een belangrijke rol in. Hoe gaan Hindoes om met hetinternet? Hoe is de ontwikkeling van het Hindoesme op het internet. Wat ishet huidige aanbod en hoe maken jongeren gebruik van het internet als zijiets willen weten over hun geloof?

MagazineIn OHM-magazine aandacht voor de opening van de Arya Samaj tempel inParamaribo. Het is n van de mooiste en grootste tempels in zijn soort. Debouw is in 1975 begonnen en wordt nu 25 jaar later afgerond. De tem-pel is onder andere totstandgekomen door steun van veel Hindoes uitNederland.

Holi 2001Holi is het nieuwjaarsfeest dat door Hindoes over de gehele wereld in maartwordt gevierd. In essentie symboliseert het Holifeest de strijd van het goedetegen het kwade. Het goede zal het kwade uiteindelijk overwinnen. Het isook een lentefeest dat in het Hindoestaans Vasant Utsav genoemd wordt.Met de lente begint het nieuwe jaar. Dit jaar valt het Hindoe nieuwjaar

9


Zondag 18 februari 13.00 13.30 uur Herh. zar. 24 feb.. 10.25 uur

Zondag 25 februari 13.00 13.30 uur Herh. zat. 3 mrt. 10.25 uur

Zondag 4 maart 13.00 13.30 uur Herh. 10 mrt. 10.25 uur

ZaterZaterdag 10 maardag 10 maart t LET OP !!LET OP !! 18.00 18.25 uur


10

Januari / maart 2001

eigenlijk twee weken na het Holifeest. In dit programma staat Holi in hetteken van harmonie tussen mens en zijn omgeving en de spirituele beteke-nis hiervan.

Land van Rama (herhaling)Nooit meer terug naar Suriname was zijn over-tuiging. In 1975 kwam hij naar Nederland ommedicijnen te studeren. Hij werd arts en heefttwee kinderen. Voor het overlijden van zijnvader gaat hij toch nog een keer terug naarSuriname. In een boeiend docudrama laat OHMde hernieuwde kennismaking met zijn familie,maar ook de botsing tussen zijn identiteiten alszoon, broer, Nederlander en Surinamer zien (her-haling van dinsdag 30 januari, 6 en 13 februari).

Zondag 11, 18 en 25 mrt 13.00 13.30 uur Herh. zat. 17,24 en 31 mrt. 10.25 uur

Doku / Drama Doku / Drama

Producent van film en video producties Producent van film en video producties

Ruim 35 jaar ervaring in creativiteit en kwaliteit Ruim 35 jaar ervaring in creativiteit en kwaliteit

FILMS INTERNAFILMS INTERNATIONALTIONAL

Laan van Meerdervoort 316 2563 AM Den HaagTe l e f o o n : 0 7 0 - 3 6 5 8 2 1 8 F a x : 0 7 0 - 3 6 5 3 7 1 6

e - m a i l : r f i f i l m s @ c a s e m a . n e t

Laan van Meerdervoort 316 2563 AM Den HaagTe l e f o o n : 0 7 0 - 3 6 5 8 2 1 8 F a x : 0 7 0 - 3 6 5 3 7 1 6

e - m a i l : r f i f i l m s @ c a s e m a . n e t


11


(Vertaling A. Bierdja)

18.00 - 18.25


12


In de eerste uitzendingen van het nieuwe jaar blikt de Lotusvijverterug op de popularisering van spiritualiteit in de afgelopen decen-nia. Dit proces kwam op gang in de jaren zestig toen jongeren, onte-vreden met hun leefwereld, op zoek gingen naar alternatieven. Indiawerd gevonden en geromantiseerd. Toen de verlichting van de eer-ste generatie leerlingen van Indiase goeroes uitbleef, werd het spiri-tueel shoppen uitgevonden. Kort daarna ontstond er een therapeuti-sche vorm van spiritualiteit. Immers, de persoonlijkheid helen werdeen belangrijke voorwaarde voor verdere spirituele groei. In de loopder jaren zijn de bakens verzet. Spiritualiteit wordt ingezet als eeninstrument tot zakelijk en maatschappelijk succes. Indien een per-soon handelt in overeenstemming met de kosmische (spirituele)wetten dan is succes verzekerd, zegt Deepak Chopra. In de maandenjanuari en februari houdt de Lotusvijver een zestal kritische discus-sies over de huidige situatie van spirituele ontwikkelingen met alsdoel de tijdloze wijsheid van de modegrillen te onderscheiden.

Waarom nog een goeroe?

Spiritualiteit voor meer succes op aarde.

Wat is verlichting?

Zondag Radio 515 .00-16 .00

Zondag 7 januari 2001 15.00-16.00 uur



Zondag van 15.00-16.00 uur op Radio 5 of AM/MW 1008 KHZ en via dekabel: Den Haag 88.1 Adam 96,6 FM Rdam 89.9 FM of vraag uwkabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio.


13


Geestelijk misbruik op het spirituele pad.

Gezocht: mijn tweelingziel voor een relatie met diepgang.

Kan ik mijn kinderen ook spiritueel opvoeden?

Shiva in de marketing.Het is modieus afbeeldingen van Hindoegodente gebruiken voor het decoreren van allerleiartikelen. Dit kan variren van een T-shirt toteen asbak of badkamerslippers. Tot nu toe ishet negatieve hoogtepunt de heilige toilet-bril uit de Verenigde Staten. Op de dekselvan de toiletbril zijn de goden Ganesh of Kalizichtbaar. Een aantal Hindoes, ook inNederland, is nu een actie gestart tegen het commercieel misbruikvan de afbeeldingen van Hindoegoden. De Lotusvijver volgde enkeleHindoes in de poging hun goden te redden.

Holi een nationale feestdag?Sinds enkele jaren wordt de discussie over de nationale feestdagen in

het kader van de multiculturele samenlevinggevoerd. Men is van mening dat sommigevaste christelijke feestdagen verruild zoudenmoeten worden voor feestdagen uit deallochtone culturen. Vanuit deHindoegemeenschap wordt het Holifeest vaakals kandidaat voor een nationale feestdaggenoemd. Een week voor dit feest (10 maart)bespreekt de Lotusvijver de pros en contrasvan Holi als nationale feestdag.

Zondag 4 februari 2001 15.00-16.00 uur

Zondag 11februari 2001 15.00-16.00 uur

Zondag 18 & 25 februari 2001 15.00-16.00 uur

Zondag 4 maart 2001 15.00-16.00 uur



14


(Vertaling A. Bierdja)


15


Savitri en de doodHet verhaal van Savitri stamt uit het grote Hindoe-epos deMahabharat. Om haar echtgenoot uit de handen van de god van dedood (Yama) te bevrijden volgt de dappere Savitri Yama tot in deonderwereld. Daar ontwikkelt zich een filosofisch gesprek tussen desterveling en de godheid. Uiteindelijk moet Yama in Savitri zijn meer-dere erkennen en staat haar vervolgens toe dat zij met de ziel vanhaar man mag terugkeren naar het aardse bestaan.

Wat ben ik na de dood?De dood heeft de mens door alle tijden heen geboeid. Vrijwel alleculturen hebben tot in details uitgewerkte ideen over het hierna-maals. Het Tibetaans Dodenboek is hier een bekend voorbeeld van.Ook in het Hindoesme zijn er geschriften die geheel aan de dood zijngewijd. In twee afleveringen bespreekt de Lotusvijver de dood vanuitHindoeperspectief.

Zondag 11 maart 2001 15.00-16.00 uur

Zondag 18 & Zondag 25 maart 2001 15.00-16.00 uur


516


RADIOMAANDAG van 21.00-22.00 uur op Radio 5 of AM/MW 1008 KHZ en via de kabel: Den Haag 88.1Adam 96,6 FMRdam 89.9 FM of vraaguw kabelexploitant naar de juiste frequentie in uw regio.

maandag 21.00-22.00

Dit wordt het nieuwsIn de allereerste uitzending in het nieuwe jaar vraagt OHM-radio aanbekende en onbekende hindoes welke onderwerpen en kwesties vol-gens hen in het komende jaar actueel zullen zijn.

YogafilosofieYoga betekent verbinden of samenkomen. In het yogasysteem duidtyoga op de spirituele weg die gevolgd moet worden om de individu-ele ziel met de Alziel te verbinden. Hierin zijn de lichaamshoudingenen ademhalingsoefeningen bedoeld als voorbereiding voor de inner-lijke zoektocht naar het uiteindelijke doel.Hoewel het yogasysteem wereldwijd zeer populair is onder de spiritu-ele zoekers, is het onder de Nederlandse Hindoes relatief onbekend.De belangstelling lijkt echter toe te nemen. Dit komt voornamelijkdoor de inspanningen van een aantal gemotiveerde yogadocenten.OHM-radio maakte drie documentaires over yoga onder deNederlandse Hindoes.

Land van RamaOp 30 januari wordt het eerste deel van de eerste NederlandsHindoestaanse dramaserie Land van Rama uitgezonden. Op devooravond van de uitzending ontvangt OHM-Radio acteurs van hetLand van Rama om met hen terug te blikken op enkele onvergete-lijke momenten tijdens het maken van de serie.

Maandag 1 januari 2001 21.00-22.00 uur

Maandag 8, 15 & 22 januari 2001 21.00-22.00 uur

Maandag 29 januari 2001 21.00-22.00 uur


17


Sacramenten rondom de conceptieHet traditionele Hindoeleven kent een groot aantal sacramenten(sanskaars). De voornaamste hiervan zijn natuurlijk, zoals in demeeste culturen, rondom geboorte, huwelijk en dood. Verder zijn ersanskaars die vrij uniek zijn voor het hindoesme. Daaronder kunnenwe vrijwel zeker de garbhadhaan sanskaar rekenen. Dit ritueel isbedoel om tijdens de conceptie uitgevoerd te worden. In deze uit-zending praat OHM-radio met leken en deskundigen over de bete-kenis en toepassing van dit ritueel.

Hindoestaanse jongeren en depressieOnderzoek toont aan dat een groot deel van de Nederlandse jeugdregelmatig last heeft van depressies en eenzaamheid. Via datzelfdeonderzoek is men erachter gekomen dat de omgeving vaak weinigtot niets merkt van de psychische situatie van de jongere. Kunnenwe de gevonden resultaten doortrekken naar de Hindoestaansejeugd? Indien ja, hoe kan je depressie bij Hindoestaanse jongerensignaleren en steun verlenen? Indien niet, hoe komt het dat bij deHindoestaanse jongeren depressies bespaard blijven?

Banuras, de stad van ShivaTer gelegenheid van Shivaratri, denacht van Shiva, zendt OHM-radio eendocumentaire uit over de stad Banuras,die ook wel de stad van Shiva wordtgenoemd. Er wordt gezegd dat Shiva erpersoonlijk zorg voor draagt dat demensen die in Benares sterven in eengoed hiernamaals terechtkomen.Vandaar dat mensen van heinde en vernaar Banuras komen om te sterven. Indeze uitzending hoort u over de grotereligieuze betekenis van deze stad.

Maandag 5 & 12 februari 2001 21.00-22.00 uur

Maandag 19 februari 2001 21.00-22.00 uur

Maandag 26 februari 2001 21.00-22.00 uur


18


Holi voor Hollanders?Sinds enkele jaren wordt het Holifeestvaker op een multiculturele wijze gevierd.Hierdoor probeert men een groter publiekdan alleen de Hindoestanen te bereiken.De meningen over dit streven zijn ver-deeld. Sommigen vinden dat deze ontwik-keling een teken is van verdere integratievan de Hindoecultuur in Nederland. Maaranderen zijn van mening dat een multicul-turele viering van Holi dit feest van zijn Hindoekarakter zal beroven.In de week voor de start van de vieringen praat OHM-Radio metvoor- en tegenstanders van een multicultureel Holifeest.

Holi en de incarnatie van NarsinghHet verhaal van prins Prahlad is sterk verbonden met Holi. De vadervan Prahlada, een demonenkoning, werd door Narsingh verslagen.Narsingh is een incarnatie van Vishnu en heeft het uiterlijk van halfmens en half leeuw. Ondanks de populariteit van Holi onder deNederlandse Hindoes is de godheid Narsingh vrij onbekend. In debhaktiliteratuur wordt hij als de beschermer van de aanbidders vanVishnu genoemd. Ter gelegenheid van Holi brengt OHM-Radio eenspeciaal programma over Narsingh.

Intra-religieuze dialoog in het hindoesmeHet hindoesme kent vele grote en kleine stromingen en groeperin-gen. Dit is de kracht van het hindoesme, maar het kan ook eenzwakte zijn. Dit geldt vooral in situaties en kwesties waarin er naareen Hindoestandpunt wordt gevraagd. Op die momenten wordthet duidelijk dat de verschillende stromingen vrij weinig met elkaarcommuniceren. Om de onderlinge communicatie te vergroten organi-seerde de stichting Arya Samaj Utrecht op zondag 18 maart een dis-cussiemiddag over de intra-religieuze dialoog binnen het Nederlandshindoesme. OHM-radio maakte een verslag, dat de komende tweeweken is te beluisteren.

Maandag 5 maart 2001 21.00 22.00

Maandag 12 maar 2001 21.00-22.00

Maandag 19 & 26 maart 2001 21.00-22.00


HBhava, de wordingTat asat eva sanmano kuruta shma iti

Niet zelden hoor je iemand zeggen dat het hindoesme moeilijk toegankelijkis, vooral voor iemand die is opgegroeid in het Semitisch denken over hetZijn. Dat kan waar zijn, maar we zouden ons hierbij kunnen afvragen of wegodsdienstige feiten moeten benadrukken als realiteit of als menselijkereflecties. Godsdienstige feiten zijn immers afhankelijk van theorie: het ismijn godsdienst! H. RAMBARAN.


19

Het Semitische denken heeft dezogeheten woestijngods-diensten voortgebracht: het joden-dom, het christendom en de islam.Deze godsdiensten, met een lineairtijdsbeeld, gaan uit van een God diede wereld schept, de mens de maatneemt, om hem vervolgens te belo-nen met een verblijf in de hemel ofin de hel. Het hindoesme heeftvorm en inhoud gekregen in hetVedisch denken, met een cyclischtijdsbeeld en behoort met zijnwoudboeken (ranyakas) tot dewoudgodsdiensten. Om het hin-doesme goed te kunnen vattenmoeten we de volgende(uitgangs)punten in de gaten tehouden:1. Er is een absolute werkelijkheid: het Brahma, zuiver bewustzijn en ongeconditioneerd, dat de wereld voortbrengt.2. Er is een relatieve werkelijkheid:de kosmos (het heelal); gecondi-tioneerd en bestaand in de beper-kingen van de tijd.3.Er is een wet van de universele veroorzaking: karma, die de mensgevangen houdt in het geconditio-

neerde.4. Er is een weg of een middel (mrga) om tot de ongecondi-tioneerde toestand (moksha) te komen en de spil waar het in het leven om draait is dharma.De kosmologie in het hindoesme iseen andere dan die we in hetSemitische denken aantreffen. HetVedisch denken over het Zijn, gaateveneens uit van een opperwezenDat (tat), aangeduid met Brahma(Brahman), maar dat zelf de wereldis (geworden): iti brahmsti (dit ishet Brahma). Het heelal, inclusief demensenwereld is een verandering,een transformatie van het Brahma,van Hetzelf. De basisgedachte hier-over vinden we in de Purusha Suktaen de Nsadaya Sukta van de Rig-veda (X:90 en X:129). Het idee komtverder terug in de TaitiryaBrahmana (II:2:9:1,2): Tat asat evasanmano kuruta shma itii. Toenbesloot het niet-zijnde (het niet-gemanifesteerde) te zijn en is dit.Het bracht de aum-klank voort, deoertrilling. Deze vca (stem) is debron geworden van het heelal zoalshet nu is; er is niets (geworden) dat


Tewarie & Partners Accountants en Belastingadviseurs

Parmessar & Tjon A TenAccountants en Belastingadviseurs

T&H Groep Accountants & Belastingadviseurs bestaat uit: Tewarie Accountants en Belastingadviseurs Parmessar & Tjon A Ten Accountants & Belastingadviseurs Admi Services, administratieve dienstverlening voor het midden & kleinbedrijf.

T&H Groep is uitgegroeid tot een organisatie met een gevarieerd samengesteldepraktijk voor controle, beoordeling en samenstellingsopdrachten.Naast adviespraktijk en de financile-administratieve begeleiding biedt de organisatie tevens fiscale dienstverlening.

Een belangrijk uitgangspunt is de betrokkenheid bij de clint, waarbij kortecommunicatielijnen zowel binnen als in de relatie met de clint een belangrijke rol spelen.

Naast de specialisten in eigen huis beschikt T&H Groep over een met zorgontwikkeld contactennetwerk van externe onafhankelijke adviseurs uit diverse disciplines.

Nederland: Oranje Nassaulaan 55 1075 AK Amsterdam.Tel: 020-6711256 Fax: 020-6737272

Suriname: Mr. F.H.R. Lim A Poststraat 19 Postbus 1700, Paramaribo.Tel: 474452 Fax: 474643 enOranje Nassaustraat 53 Nieuw Nickerie. Tel: 0231979

K.B. Tewarie RA

P. Parmessar FB

M.L.J. Braspenning AA

Mr. L. Krokke-Toffoli

Drs. Ing. W.N.B. Tewarie RE

"DAT JE VERLEDENJE ZO IN DE WEG

KAN ZITTEN"

REGRESSIEREGRESSIERENCARNARENCARNATIETHERAPIETIETHERAPIE

Is een vorm van psycho/bewustzijnstherapiedat geschikt is voor werken met een breedscala aan klachten, problemen en levens-thema's, waarvoor inzicht, verandering of

meer dan wel andere keuze mogelijkheden worden gezocht.

Totale gezichts- en lichaamsverzorging

Voor inlichtingen:Savita D. HarpalTel. 035 - 6214405s-Gravenlandseweg 152 a1217 GA Hilversum

Lees 'India Nu'Het enige Nederlandstalige tijdschrift over

India!

Cultuur en Religie Politiek en Economie Samenleving en Milieu

Recent verschenen specials over o.m. vrouwen,gezondheidszorg, Religie en maatschappij, sport enmilieu India. India Nu is een tweemaandelijks blad.Een jaarabonnement kost 35,- , losse nummers 7,-

India Nu wordt uitgegeven door de LandelijkeIndia Werkgroep, een organisatie die vanuit

Nederland wil bijdragen aan een menswaardigbestaan van (kans)armen in India.

Voor meer informatie:Tel: 030-2321340, www.antenna.nl/liw


Het niet is (geworden). De wereldbevindt zich in bhava, in een einde-loos wordingsproces. Er wordt daar-bij gesproken over gigantische tij-den, over manuantars en overDagen en Nachten van Bramhawaarin kosmos en chaos elkaarafwisselen. In dit proces is er eenononderbroken komen en gaan,niet alleen van levende wezens,maar ook van werelden en zelfs vanhet heelal. Niets verdwijnt echter,slechts de bestaanstoestanden zijnsteeds anders. Zijn en niet-zijn - viy-akt en avyakt - wisselen elkaar ineen eindeloos proces af. Datgenewat wij doorgaans de scheppingnoemen, wordt door Hindoesgezien als een ontvouwing van hetene en het enige goddelijke princi-pe, het Brahma, hoe we dit begin-

sel, dit mysterie, verder ook willennoemen of willen uitbeelden. Deaanduiding brahma doelt op eenorde en harmonie scheppende enti-teit die in het universum aanwezigen werkzaam is, de grond vormtvan het bestaan en van alles daarin,maar ondanks alle veranderingen inde wereld, zelf onveranderlijk eneeuwig is. In onder andere deAtharva Veda 13:5 lezen we: sa evaeka, ekavrideka eva (dat is n enslechts n) sarve asmin deva ekvri-to bhavanti (alle devas zijn n inHem). En elders lezen we: het wer-kelijke is n; de wijzen noemenHet verschillend. Of: het Heilige isn. Het wordt op verschillendemanieren uitgebeeld en voorge-steld.Het wordingsproces brengt werel-

21



den tot bestaan of doet die weeropgaan in het niet-gemanifesteer-de; het gedraagt zich daarbij echterniet puur mechanisch; noch wordtzij door blinde krachten gestuwd. Eris een kosmisch bewustzijn aan hetwerk met creativiteit en zelf-organisatie en het bevat zelf de ver-nieuwende principes. Dit kosmischspel wordt door Natha-rja, dedansende Shiva, uitgebeeld.Niet in alles in de wereld is het

goddelijke echter in dezelfde matemanifest. Het openbaart zich onderandere sterker in planten dan inmineralen, sterker in een dier dan ineen plant of sterker in de mens danin een dier. De goddelijke orde enharmonie, de rita, die in de wereldmanifest is, kan worden aangevoelden in een voorbeeldig leven wordenvoorgeleefd. Mensen kunnen er eenschemering van zien oplichten in deoude Vedische hymnen en rituelen,in verhalen over goden in mensen-gestalten uit de Purnas, in deRamyana en andere bhakti-litera-tuur of in filosofische verhande-lingen, in de Oepanishads en in deBhagavad Git, waarin Shri Krishnadeze kennis onderwijst aan Arjuna.De overtuiging in de heelheid vande schepping en de eenheid van alhet leven uit zich onder andere inde ahinsa-gedachte, een geweldloosbestaan en eerbied voor alles wat is.Goddelijke manifestaties komen engaan als golven in een oceaan. Nuen dan verschijnt er zon hoge golfvan het mysterie, schitterend in

menselijke gedaante om de dharmabij de mensen in te slijpen of omgebeurtenissen te benvloeden. Hoeheette die mens toen? Krishna,Boeddha, Jezus, MahatmaGandhi, Albert Einstein of StephenHawking, Zelf voelt de mens zich nietig enhulpeloos, in het bijzonder als hijvoor de grote levensvraagstukkenstaat en er geen raad mee weet:wie ben ik en waarom treft hetonheil nu perse mij?! Hij kan danslechts bidden en hopen: Aum,sanno devi rabhistaya apo-bhavantupitaye sanyorabhi sravamtuna(Heilige Moeder, moge uw gena-devolle stralen ons bereiken, onsbeschermen en ons vervullen metgeluk, voorspoed en vrede). In zijngebeden en rituelen, in zijn feestenen vieringen kan hij niet veel meerdoen dan ootmoedig en nederigzijn eerbied en dankbaarheid betui-gen aan dat, wat niet voor te stel-len of uit te beelden is en nog min-der onder woorden is te brengen.Alle pogingen daartoe, hoe mooidan ook, zijn hooguit povere pro-beersels.

i shma: optatief - wensende vorm -van zijn, as: =moge ik zijn=.

22



TTerwijl hij zich verdiept in deIndiase filosofie om meer teleren over het land van zijn voorou-ders, doet de opkomst van cultu-reel-literaire bewegingen in hetCaribisch gebied enonder de zwar-ten in deVerenigdeStaten, hem zijnonverbrekelijkeverbondenheidmet Surinamerealiseren. Alsdichter die in zijnpozie uiting wilgeven aan zijnidentiteit alsSurinamer meteen Indiase ach-tergrond, ver-vangt hij hetpseudoniem

Fernando door Shrinivasi. Shrinivasiis een samentrekking van het HindiShrinam nivasi, bewoner vanSuriname. De koelie van weleer istrots op zichzelf en zijn nieuwe

vaderland.De complexiteitvan de gevoelensvan eenSurinamer voorzijn land werdendoor AlbertHelman prachtigverwoord:Jeruzalem,Jeruzalem, eer iku kan vergetenIedereen heeftzijn Jeruzalem;het mijne heet -verdomme -Suriname. Is er

n volk dat met

23


Op tien schepen tegelijk

Eenentwintig was Martinus Haridat Lutchman toen India zich in 1947 onaf-hankelijk verklaarde van Groot Brittani. De euforie waarin de SurinaamseHindoestanen zich stortten zou hij later beschrijven als een schok die hemdeed beseffen dat hij weinig wist van zijn culturele achtergrond. Zijn oudersbehoorden tot een kleine minderheid van katholieke Hindoestanen. En hoe-wel hij zich het huis van zijn jeugd, op de koffie- en cacaoplantageKroonenburg aan de Commewijne rivier, herinnert als een ontmoetingsplekvoor moslims, Hindoes, Creolen en Hindoestanen, wist hij in feite weinig vanhen.

ELLES TUKKER

Dit land heb ik gekozen

hier geplantin het getij van

de dagen en nachtenmijn leven

bij de schrokkige zeedie het strandvan mijn hartaanvreet enstuk slaat

op gezette tijden,maar in een vergevingsgebaar

legt tussen de wortelsvan wanhoop

kust voor de latere geslachten.(Pratiksha, 1968)

Shrinivasi: Hindoestaans Surinaams dichter



24

meer trots, schaamte, afschuw enheimwee denkt aan zijn vaderlanddan een Surinamer? Wie is trouwensdie Surinamer? Is het de Arowakindiaan, de Bosneger, de Chinees,Javaan, Stadscreool, Boeroe,Hindoestaan of de in Nederlandwoonachtige? Shrinivasi is niet deenige die zich met dit thema bezig-houdt, maar voor Hugo Pos, devoormalige vice-president van hetgerechtshof, dichter, schrijver enooit de koning van Surinamegenoemd, is Shrinivasi bij uitstek dedichter van de verzoening. In 1973schreef Pos in Tirade: Shrinivasi wilvoor alles de in Suriname heersendetegenstellingen verzoenen. Hetgedicht dat Pos verleidde tot dezeuitspraak was Afro-Aziatisch uit debundel Pratiksha, Verwachting, uit1968. Wanneer eens zo, zo zui-ver en zo zonder en wellicht metfeller pijn de Surinamers van elkan-der houden, dan moet ons land eenweinig van het Andere zijn.Gevraagd naar zijn reactie op dezekarakterisering van Shrinivasi,noemt Michiel van Kempen, auteurvan talloze boeken over deSurinaamse literatuur, hem juist eenzeer onverzoenlijk en kritisch dich-ter. De opmerking van Pos doet,naar zijn mening, de pozie vanShrinivasi bepaald geen recht. ZoalsVan Kempen schreef in het KritischLiteratuur Lexicon, is Shrinivasinooit blind geweest voor de scheu-ren in het huis Suriname. Een prach-tig voorbeeld is het gedicht 1minuut stilte, dat een apocalyptisch

visioen presenteerde van de op han-den zijnde decembermoorden van1982.

Ik vraag n minuut stilte

voor de doden die zullen vallen

voor de verkoolde lijkender onschuldigen

voor de moordenaarsachter de schermen

(1 minuut stilte, 1970)

In Spiegel van de Surinaamse Pozielegt Van Kempen uit dat bijna iede-re Surinamer allochtoon is in eigenland omdat hij zich in veel gevallenmoet bedienen van een taal dievreemd is. De dichter Jit Naraindrukte dit verschijnsel treffend uittoen hij opmerkte dat de eerstegrote migratie die hij meemaakteniet die van Suriname naarNederland was, maar de verhuizingvan huis naar de schoolbanken, vande moedertaal naar de schooltaal:het Nederlands. Waar Jit Narain zichinzet om zijn lezers ervan te over-tuigen dat het Sarnami, de gesuri-namiseerde versie van dialectendie de Hindoestaanse contractantenspraken bij aankomst in Surinamezon 126 jaar geleden, niet degebroken taal is waarvoor hetwordt uitgemaakt, dicht Shrinivasivooral in het Nederlands en hetHindi. Dit wordt hem door de gene-ratie Sarnami dichters waartoeNarain behoort, niet altijd in dankafgenomen. Toch is het oudste ons


25


bekende gedicht in het Sarnami, hetin 1964 geschreven Bulahat, van dehand van Shrinivasi.Hoewel Van Kempen Shrinivasi duseen kritisch dichter noemt, is hij vol-gens hem ook iemand die de koolen de geit wil sparen. De keuze vanShrinivasi om slechts zelden in hetSarnami te dichten wordt door vanKempen gedeeltelijk geweten aanzijn angst voor provocatie. Zelfnoemt Shrinivasi zich een veerboottussen stad en plantage, een dichtervan de ontmoeting der culturen. Inzijn werk verbloemt hij echter nietdat verzoening heel ver weg is. Metzijn katholieke achtergrond voelt hijzich niet geaccepteerd door deHindoes. In het programma NOSCultuur dat in maart 1991 werd uit-gezonden, vertelde hij Ria Lavrijzenhet volgende: Ze zeggen tegenme: Je gaat overal. En dan is er eenuitdrukking in het Hindoestaans,een beetje platte uitdrukking, als jeplaatsneemt op twee schepen tege-lijk, dus n been hier en n beendaar, en die schepen beginnen tevaren dan word je in tweengedeeld. En dan zeggen ze tegenme: maar jij bent er n die op tien

schepen tegelijk plaatsneemt.Het is niet eenvoudig om vanuitSuriname uit te groeien tot eengroot schrijverschap. Shrinivasi ishet gelukt. Hij is een HindoestaanseAlbert Helman, een held uit eigenkring. Zijn werk heeft in De Gidsgestaan, hij is lid van deMaatschappij der NederlandseLetterkunde en wordt door mensenals Adriaan van Dis tot de bestedichters van het Caribisch gebiedgerekend. Zoals Van Kempen zei:Veel van Shrinivasis gedichten zet-ten zich al na de eerste lezing vastin je geheugen en al lees je ze twin-tig keer, ze boeten niets aan fasci-natie in.


T26


Toch liggen er onder de vredigeoppervlakte van Milans ogen-schijnlijke modelgezin wel degelijkexplosieve spanningsvelden. In de ogen van Shila, bijvoorbeeld,die nog altijd met oprechte trouwiedere ochtend haar gebedsrituelenverricht, is Milan veel te ver doorge-schoten in zijn streven een Neder-lander onder de Nederlanders tezijn. Shila vindt eigenlijk al heellang dat haar man niet Hindoe-staans genoeg meer is, in zijn a-reli-gieuze levenshouding niet en in zijnliberale opvattingen over hetopvoeden van hun kinderen al hele-maal niet. Maar zij wil van dit onge-noegen ook weer niet een al tezwaar punt maken, misschien weluit eigenbelang, om haar eigen car-rireplanning niet de ruimte te ont-nemen die zij daarvoor hard nodig

meent te hebben. En, per slot vanrekening, er is nog zoveel meer watzij beter maar niet ter sprake kanbrengen. Suriname is zon onder-werp. En Milans familie aldaar.Milan heeft Shila in hun verlovings-tijd al regelrecht verboden daaroverte spreken of daarover vragen testellen. En Shila heeft hem plechtigmoeten beloven dat zij dat niet zaldoen. Zij leeft dus in feite al ruimtwintig jaar lang met een-man-met-een-geheim en als zij het niet zodruk had met haar eigen dingen,zou het heel wat venijniger aanhaar knagen en misschien zelfs welonverdraaglijk voor haar zijn.

Waarom heeft Milan zo drastischgebroken met zijn geboorteland enmet zijn familie? En dat voor eenHindoestaan! Wat is er in het verle-

OHM presenteert de driedelige dramaserie:

LAND VAN RAMA Milan Rambharos mocht in 1975, toen hij 18 jaar oud was, van zijn vader naarNederland gaan om medicijnen te studeren. Nu, in het jaar 2000, is hij alge-meen chirurg in een streekziekenhuis te Apeldoorn, echtgenoot van een inNederland opgegroeide Hindoestaanse juriste (Shila) en vader van een 18-jarige dochter (Shanta) en een 16-jarige zoon (Vijay). Zij hebben een fraaievilla waarin hun leven zich even zorgeloos als comfortabel lijkt te voltrekken.Op het eerste gezicht is de aanwezigheid van Milans broer (Oom Chanderdat)de enige bedreiging van hun harmonieuze gezinsleven. Eigenlijk meer nogde aanwezigheid van diens vrouw (Tante Kamla) en dat vanwege haar onver-holen, kritische bemoeizucht. Het oudere echtpaar woont tijdelijk bij Milan in(dat schijnt met de gezondheidstoestand van Oom Chanderdat te maken tehebben) en vertegenwoordigt uitgesproken andere, meer traditioneel-Hindoestaanse opvattingen, normen en waarden, al zijn deze oudjes hetmaar zelden met elkaar eens.


27


WEERZIEN is de titel van het tweededeel. En daar gaat het ook over.Over het weerzien van een geheelveranderd land, soms verrassend,maar in veel opzichten ook zeerteleurstellend en voor Milan zelfsschokkend, bijvoorbeeld wanneerhij ziet dat het ooit zo bloeiendelandbouwgebied waarin hijopgroeide een troosteloos toon-beeld is geworden van opgegevenstrijd en vergeefse inspanningen. En dan het weerzien van zijn ouders(vader Raman en moeder Sharmila),een aangrijpende gebeurtenis, voorMilan alleen al bijzonder heftigdoor zon lange periode van afwe-zigheid, maar nog extra emotioneelals hij ontdekt hoever de ziekte zichal in zijn vaders lichaam heeft uitge-zaaid. Wat valt er nog goed temaken? En hoe doe je dat dan? En tenslotte gaat het ook over hetweerzien van zijn broer (Ashok) die,zoals wij dan inmiddels weten, in

den gebeurd dat zo ernstig was enzo ingrijpend dat Milan Rambharosvan Leiding 8 in Wanica zichzelfheeft willen omvormen tot eenNederlander onder de Nederlan-ders? Op deze en andere vragengeeft het eerste deel, VRIJDAG DE13e, een antwoord. Dat is namelijkde dag waarop het lot ingrijpt inzijn leven. In zijn werkleven, in hetziekenhuis, waar hij kampt metfusie- en positieproblemen en inzijn privleven, waar hetHindoestaanse persoonlijkheidsdeeldat hij vijfentwintig jaar geledenheeft doodverklaard, plotseling nogspringlevend blijkt te zijn. Op dievrijdag de 13e slingert het lot MilanRambharos met een machtige zwaaiin een diepe crisis en dwingt hethem uiteindelijk een totale recapi-tulatie af. Hij moet opnieuw opzoek gaan naar wie hij eigenlijk is.Maar het lot helpt ook een handjemee: het stuurt hem naar Suriname.Om een belofte aan zijn vader in telossen. Milan heeft zijn vaderbeloofd terug te zullen komen wan-neer die zijn levenseinde voeltnaderen. En nu is het zover.

FOTO

S:

A.

RA

HM

AN


28


persoon de directe oorzaak isgeweest van Milans totale breuk in1975.

Ashok doet zijn best en Milan doetzijn best, ieder op zijn eigen manier,naar zijn eigen mogelijkheden enbinnen zijn eigen beperkingen. Enniet alleen de Hindoestaanse nor-men en waarden, maar ook de uit-zichtloze toestand van vader Ramanvragen om vrede en verzoening.Toch willen vrede en verzoeningtussen Milan en Ashok vooralsnogniet lukken. Zij blijven allebei eisenstellen aan de ander en die eisenworden door de ander niet ingewil-ligd. Staan zij met hun hakken inhet zand? Is het valse trots? Of ishun afstand eenvoudigweg niet te

overbruggen? Maar wat voorafstand is dat dan? Gaat het hierom cultuurverschillen of zit er ietsanders achter? Het kan toch haastniet alleen maar een voortdurendmisverstand zijn? Hoe dan ook, huncontacten verlopen vooralsnog bui-tengewoon stroef, zij gaan elkaarkennelijk het liefst maar uit de wegen desondanks neemt de spanningtussen de beide broers en in hetgezin eerder toe dan af, ondanksalles wat vader Raman en ook deandere gezinsleden er op hun beurtaan proberen te doen. En zelfs hettreurige levensverhaal van Ashokdat Milan via een omweg weet teachterhalen, verschaft hem niet hetmateriaal dat nodig is om de kloofte overbruggen. Het is alsof het ons,

Traditionele gezondheidsleer

AyurvedaLezingen, opleidingen en behandelingen

Ayurveda Health Center- gevestigd in SANADOME Nijmegen -

Postbus 463, 6600 AL Wijchen,tel.: 024 - 641 83 98, fax: 024 - 645 03 16

zeer nauwkeurige constitutiebepaling Ayurvedische behandelingen 4-jarige beroepsopleiding lezingen in het hele land www.ayuveda-center.com


29


duidt daar ook op. Voorspelbaregebeurtenissen, zoals de dood vanvader Raman, worden afgewisselddoor allerlei verrassende wendin-gen. Alle Nederlandse leden van defamilie Rambharos komen zichzelftegen in deze fase van het verhaalen vaak in een andere gedaante ofop een andere manier dan zij (ofwij) hadden vermoed. De confronta-tie met Suriname speelt daarnatuurlijk ook een rol in, maar hetzijn vooral de confrontaties met deSurinaamse familieleden, hun cul-tuur en hun bestaanssituatie die ditveroorzaken. Het is alsof deNederlanders een spiegel wordtvoorgehouden en het beeld dat zijdaarin zien kunnen zij accepterenof niet. En omgekeerd dwingen deNederlanders gewild en ongewildook het n en ander af bij deRambharos van Leiding 8. Dat isnet zo goed een spiegeleffect.Vader Raman lijkt lange tijd de drij-

kijkers, meer raakt en een genuan-ceerder beeld geeft van Ashok danMilan.

Alle verhoudingen worden nogmeer op de proef gesteld als Shila,Shanta en Vijay overkomen, op drin-gend verzoek van vader Raman ove-rigens. De plotselinge invasie vanzoveel West-Europees praten, den-ken, doen en laten in het gezin opLeiding 8 in Wanica doet vrezenvoor een knallende botsing van cul-turen. De enorme welvaartsverschil-len tussen de twee families zullendaar trouwens graag aan meehel-pen. Het is vooral de totaal verwes-terde en maar moeilijk aan de teu-gel te houden Shanta die met haarvrije en spontane manier van doenonmiddellijk na aankomst een rava-ge aanricht in de porseleinkast volmet Hindoestaans dos en donts.Wonderlijk genoeg is de oude,doodzieke vader Raman, haar Aja,diep religieus en de meest traditio-neel denkende van de familie, deenige die zich niet door haargeshockeerd toont. Ziet hij meerdan de anderen? Reikt zijn oog ver-der, misschien? Redenen genoeg, al met al, omnieuwsgierig te worden naar deafloop in het derde deel.

Het gevoel dat de gebeurtenissenzich voor een groot deel voltrekkentengevolge van andere krachtendan die van de personages, neemtalleen maar toe. De titel van hetderde deel, HET ONVERMIJDELIJKE,


30


belofte te breken, een belofte diezij nota bene kort voor Ramansdood nog heeft moeten herbevesti-gen... Van een klassiek happy end kun-nen we in dit geval dan ook nietspreken. Maar Sharmilas bekentenisook al afgedwongen door het lotbevat wel het verlossende woorddat verklaring, begrip, berustingbrengt en dat een verwachtingsvolperspectief uitzet voor de toekomst.

Het is goed te zien dat het geenberoepsacteurs zijn die de serieLand van Rama bevolken, maar devertolking van hun rollen vervaltniet in hinderlijk gestuntel. Hetheeft voor wie daar oog voorheeft zelfs een verfrissend effect:een authenticiteit die je bij beroeps-vertolkers wel eens mist. Die echt-heid en de opvallende herkenbaar-heid van de gebeurtenissen werkenals een goed verend onderstel datde kuilen en hobbels in de routecomfortabel weet op te vangen. Entegenover het alledaags-realistischestaat gelukkig een ijle ondertoonvan mystiek en lotsbestemming.Niet iedereen zal dezelfde mate vandiepgang ervaren, maar levert welstof tot nadenken of napraten.Daarmee is Land van Rama meerdan een snel weer vergeten incidentin de televisiebrij van alledag.Misschien wel een tamelijk bijzon-dere productie.

vende kracht achter alle veranderin-gen en gebeurtenissen te zijn. Zijnnaderende dood heeft in iedergeval een directe en aantoonbareinvloed op alle anderen, in het bij-zonder op de beide broers die waar-achtig zelfs hun onverzoenlijkeoude vete lijken te kunnen verge-ten. Maar zelfs vader Raman blijktuiteindelijk slechts een instrumentte zijn in de sturende handen vanhet lot. Of van God, zo u wilt. Wantironisch genoeg is het juist Ramansdood die alles doet escaleren wathij bij leven tot rust en verzoeningwilde brengen. Die escalatie gaat zosnel en zo ver dat moeder Sharmilazich genoodzaakt ziet een heilige


E31


Er wordt wel eens gezegd dat e-mail zo onpersoonlijk zou zijn,maar ook daar is een oplossing voorbedacht. Zo zijn er in de loop derjaren veel symbolen ontwikkeld om

Elektronische post is snel en effec-tief. Ook is het niet erg moeilijkom te leren. Binnen een paar uurzijn alle ins en outs van het e-mail-en geen geheim meer voor u.

Hindoesme en internet

Een decennium geleden stond het nog in de kinderschoenen en was hetvan geringe betekenis in de wereld. Nu, in 2001 is het ontbreken hiervanondenkbaar. Het beheerst zelfs een groot deel van de wereldeconomie. Hierwordt gedoeld op de wereld van het internet. Hier kun je uren over door-vertellen; over de vele mogelijkheden op de digitale snelweg, waarvan erop dit moment steeds meer van benut worden. Maar eerst terug naar debasis. Om te beginnen de elektronische post e-mail:

DHIREN GANGARAM PANDAY

www.omroep.nl/ohm


32

een bepaalde emotie over te bren-gen. Een lach met een knipoog =;-) -Hard gelag = :-)) -Hettegengestelde daarvan = :-( -Iets uitroepen = gewoon met hoofd-letters ! Zo is ook e-mail persoonlijkgeworden. Maar natuurlijk is er nogveel meer mogelijk. Behalve degewone e-mailtjes is het steedsgewoner om elkaar Holi-en Divali wensen pere-card (elektronischwenskaartje) toete zenden. Demooiste bewe-gende plaatjesen animaties,ondersteunddoor geluidenen muziek, endat allemaalop een elektro-nisch kaartjedat u binnen eenluttel aantalseconden kunt ver-sturen.

Het internet brengt de wereldbij u thuis. U kunt van alles en nog-wat vinden op het net. Als ubesluit even te gaan surfen (op hetinternet ronddwalen), dan kan ik udirect uit uw droom helpen, u raaktnooit uitgesurfd. U kunt er dagelijksuw krant lezen, tv kijken, naar deradio luisteren en natuurlijk vindt uheel veel informatie over allerleionderwerpen, dus ook over hetHindoesme. Van achtergrondinfor-matie over het Hindoesme en

Hindoestische hoogtijdagen totmantras en completeHindoegeschriften als de BhagavadGita in verschillende talen. Als udenkt dat dit alles is, dan heeft uhet mis. De ontwikkelingen gaansnel en de technische mogelijkhe-den nemen bijna dagelijks toe.

Onlangs werd ik weer eens ver-rast door een hele leuke

website (internetpagi-na), vermoedelijk

gemaakt in deVerenigde Staten,met een comple-te interactievemandir (tempel)erop. Ik wasgetuige vaneen completeinrichting vaneen mandir, ter-

wijl op de ach-tergrond mantras

te horen waren. Alsje de bel aanklikte

met je computermuis,ging de bel. Als je op een

kokosnoot klikte werd dezevrucht geofferd. Dit was zo eenmooi en werkelijk geheel om tezien dat ik mezelf in de mandirwaande voor mijn computer en mein gedachten verzonken afvroeg ofdit de mandir van de toekomst zalzijn. Interactief via het internet. Oftoch gewoon de bekende mandir inde buurt. Wat maakt het ook uit.Zolang je God maar in je hart hebt,want daar bevindt zich toch deware mandir.


@


E33


instelling met anderen. Er is geenbeter moment denkbaar om jevreugde te uiten en te delen met

anderen dan op feesten. Feestenzijn van alle tijden en in

alle religies is er eenbelangrijke rol voor

weggelegd. Zemarkeren terug-kerende hoogte-punten in delevens van men-sen en zijn bijuitstek het mid-

del om de brugte slaan naar de

ander. Ik was een jaar of zes-

tien toen ik voor heteerst Holi vierde, ergens in het

begin van de jaren tachtig. Met eenstel Hindoestaanse vriendinnen

Een kenmerk van vrolijke mensenis dat zij de kunst verstaan hetaardse te overstijgen en moeilijkhe-den te relativeren. Zij doorbrekende vicieuze cirkel van een-zijdig gericht zijn opverdriet, zorgen enproblemen doorzich te verbindenmet liefde, ver-trouwen en vro-lijkheid.Spiritualiteit isop deze wijzerichtsnoer gewor-den in hun levenen heeft het ver-licht.

Opgewekte mensen hebben nietalleen hun moeilijkheden leren rela-tiveren maar delen hun positieve

In de vreugde tref je de ander en overstijg je de werkelijkheid.

vrolijkheid en Spiritualiteit

In de roman van Umberto Eco De naam van de roos worden in een abdijgeheimzinnige moorden gepleegd als een angstvallig bewaard geheim dreigtuit te komen. Dit geheim was dat Jezus een vrolijk man was en zelfs lachte.Bekendmaking van deze verborgen kennis zou een directe aantasting bete-kenen van de macht van de gevestigde orde, in dit geval de wereld van mon-niken. De spirituele betekenis van vrolijkheid is dat dit tot een rechtstreekscontact met het Hoger Zelf kan leiden, zonder tussenkomst van een geeste-lijke intermediair. Vrolijkheid kan aldus het bestaan tot een mirakel verhef-fen en de sleutel hiervoor ligt bij de mensen zelf en niet bij anderen.

ORCHIDA BACHNOE


34


schuimde ik de Haagse straten afnaar slachtoffers om te besmeurenmet poeder in de typisch Indiaseknallende kleuren van groen, geel,rood en blauw. Zelf zagen we erniet uit: onze kleding was onher-kenbaar geworden door de wirwarvan kleuren, maar ook door het witvan bakmeel en de parfum die overons uitgesprenkeld was. Het maaktedat we een uur in de wind stonken.Ik herinner me vooral de buikpijndie we hadden van het lachen. Nogzie ik de onthutste blikken vanautochtone Nederlanders bij onzeaanblik en het maakte onze pretalleen maar groter.

Onze ontembare vreugde bij hetfeestvieren loste even al onze tie-nerzorgen op: proefwerken, verve-lende leraren, problemen thuis, eengebroken hart of een onmogelijkeliefde. Het leek alsof de grenzenvan onze levens wijd open stondenen een wereld van uitdagingen enmogelijkheden voor ons lag. Hetleven leek ons toe te lachen.Kleursel, bakmeel, parfum en degeest van het feest verbonden onsen brachten zelfs vreemden samen.Het maakte even niet uit wie je wasof van welk geloof of ras je was enof je veel geld had of juist niet. Inde vreugde trof je de ander enoversteeg je de werkelijkheid.

Nu ruim twintig jaar later besef ikdat mijn vrienden en vriendinnentoen met meer te kampen haddendan alleen de zorg om goede cijfers

of je ouders te vriend houden.Velen hadden net een cultuurshockervaren na de migratie naarNederland. Het vasthouden aan cul-tuur en religie maakte het makkelij-ker om zich staande te houden ineen schizofreen bestaan waar denormen en waarden van thuis envan die op school zo ontzettendveel van elkaar verschilden. Het vie-ren van elkaars feestdagen brachtons een stap dichter tot elkaar enzo zal het altijd zijn. Het in vreugde samen zijn betekenthet einde van personen en institu-ties die mensen van elkaar afge-scheiden willen houden. De machtblijft bij de mensen zelf en ont-neemt de moordenaar van vrolijk-heid elke kans.


I35


Ik veeg netjes mijn bemodderdeschoenen af als ik eens op bezoekben bij de overbuurman, waar ikwat ga drinken om kennis temaken. Ik kijk omlaag naar mijnschoenen en veeg ze nog eensgoed af aan de mat. Dankijk ik eens goed naar demat. Zie ik dat goed?Heb ik net mijn viezeschoenen afgeveegdaan het heilige AUM-teken? Heeft mijnbuurman mij zonetaangezet tot heilig-schennis? Waarombestaat er een deurmatmet het AUM-teken?Geschokt loop ik dewoonkamer van de buur-man binnen en kijk eens rond.Daar zie ik tot mijn stomme verba-zing een knalrood Boeddhabeeldjemet een lontje op zijn hoofd! Die isbedoeld om het hoofd van deBoeddha in de fik te steken, zodatde vlammen zich verder tegoedkunnen doen aan de olijk lachendemond en de ronde buik van deBoeddha. Ik krijg wat te drinken ende onderzetter die hij voor mij neer-legt is voorzien van een dansendeShiva. Ik zet mijn glas niet meer

terug op tafel, maar blijf het kramp-achtig in mijn hand houden. Ik trek de stoute schoenen aan envraag hem, half nieuwsgierig, halfverontwaardigd, waarom hij die

dingen in huis haalt. Hoezo? Ikben zeer genteresseerd in

het Oosten en ik ben gekop allerlei afbeeldingendie mij eraan doen den-ken. Ik vind het gewoonmooi! Ik ben twee keerin het Oosten geweesten ik heb veel meege-nomen van mijn reizen.Maar waarom vraag jedat? Ik dacht juist dat

het jou wel zou aanspre-ken. Ik leg hem uit dat hij

aan de voor hindoes heiligebeelden en tekens geen

goede plaats heeft gegeven. Eneen Boeddha die je kan opbranden?Hij zegt nooit de intentie gehad tehebben om iemand te kwetsen enhij was niet van plan om de lont ophet hoofd van de Boeddha ooit aante steken! Hij laat mij zien dat hijveel afbeeldingen heeft vanGanesh, Lakshmi, Shiva enSaraswati. Dan stelt hij mij een onthutsendevraag: maar wat doen jullie dan

Krishna op je zitvlak

SHARDA BADLOE-BALLA


met al die wierookverpakkingenwaarop vaak de godin Lakshmi staatafgebeeld? Die ga je toch ook nietallemaal bewaren? Die mikken jullietoch ook tussen de resten van devorige maaltijd? En al die kalendersdan die elk jaar weer worden afge-drukt met verschillende Hindoe-goden erop? Wat moet je ermee alshet jaar voorbij is? Dan doe je dietoch ook bij het oudvuil? Ik heb geenweerwoord en dat zetmij aan het denken.Het is niet de schuldvan mijn nieuwe buur-man die vanuit eenbepaald esthetischoogpunt beeldjes enposters koopt om zijnhuis op te fleuren.Nee, het is de schuldvan de makers, van deimporteurs en van deverkopers die die pro-ducten op de marktbrengen zonder erverder bij na te den-ken. Uit commercileoverwegingen wordenons produkten aange-boden, al dan niet verpakt en voor-zien van afbeeldingen, waarvansommige kopers de betekenis nietkennen. We zien nu een groeiendetrend in shirts en broeken met hetAUM-teken en met afbeeldingenvan Hindoegoden. Maar wie draagtdeze kledingstukken eigenlijk? Enwie niet? Ik denk er niet aan ommet Krishna spelend op de fluit

afgedrukt op mijn achterzak rond telopen. Maar moeten we het afkeu-ren als andere meisjes (en jongens)dat wel doen, gewoon omdat zehet kledingstuk mooi vinden?Niemand legt je uit dat het eenHindoegod is en dat het niet gepastis om erop te zitten. En alle,strakke,shirts die met mooie oosterseafbeeldingen en teksten erop ver-

kocht worden? Je kantoch niet iemand ver-bieden om iets mooi tevinden? Maar Shivavastgeplakt aan jelichaam? Ik weet hetniet. Rest de vraag: watkunnen wij eraandoen? We kunnen inieder geval beginnenbij onszelf. Waarommoeten er afbeeldin-gen staan op al die ver-pakkingen? Laten wedie vraag stellen aandegenen die deze spul-len produceren en aandiegenen die de pro-ducten verkopen.Vinden wij dat wij dieafbeeldingen mogen

weggooien of moeten wij ze bewa-ren tot in lengte van dagen? Is hetoneerbiedig om een oude kalenderweg te doen, of is het erger om hetergens opgevouwen in een hoekjete bewaren omdat dat moet? Ik heblaatst een strak shirt met Chinesetekens erop gekocht. Ik moet ermaar gauw achter zien te komenwaar de letters voor staan.


36


LLaat ik direct stellen, dat ik envele anderen met mij in zijngeval van verlichting spreken omhier een naam aan te geven; hijzelfspreekt er in betrekking tot zichzelfnooit van. De Verlichting brakdoor of manifesteerde zich opeens,toen hij in 1926, toen 30 jaar oud,voor een talrijk publiek - de ooitvoor hem opgerichte Orde van deSter - sprak met de woorden:..... en ik kom voor hen, die warm-te en geluk wensen en die ernaarsmachten te worden bevrijd. Ik komom te hervormen en niet om af tebreken, ik kom niet om te vernieti-gen maar om op te bouwen.(Herald of het Star, febr.1926)Krishnamurti hief toen meteen deOrde op, wees iedere vorm vanorganisatie of aanhangerschap afen besloot voortaan alleen te spre-ken waar hij ertoe uitgenodigdwerd. Oefeningen of methodenwaren volgens hem zinloos voor hetontdekken van de waarheid, (watdoor anderen, niet door hem, hetbereiken van Verlichtinggenoemd werd.) Verlichting is dusvolgens hem noch iets dat vanhogerhand geschonken wordt,noch iets wat te veroveren valt. Hetis een toestand waarin men afgere-kend heeft met herinneringen, illu-


37

WAAROM SPREEK IK, ALS IK NAAR KRISHNAMURTI LUISTER OF ZIJN UITSPRAKEN LEES, VAN

VERLICHTING ?HENRI METHORST


sies, spijt, verlangens en verwachtin-gen door inzicht in de zinloosheiden beperktheid daarvan. Het is veel-eer een toestand van intense liefdeen meegevoel omdat de eigen illu-sies tot oplossing gekomen zijn.Verlichting is dus autonoom en nietverkregen of veroverd - het is geenresultaat, maar een bevrijding. Het woordje religie - als een ver-bondenheid met alles en allen -heeft hij, evenals het woordje God,meermalen als verwijzing naar eentoestand, vermeld - evenals uiter-aard het woordje liefde en compas-sie. Zeker niet als een doel of eenideaal.Hoofdzaak is de bevrijding van onzeherinneringen, illusies, opvattingen,theorien, verplichtingen. Ja, vol-gens Krishnamurti brengt werkelijkinzicht, ontstaan in een toestandvan geestelijke intensiteit, eendefinitieve mutatie teweeg in dehersencellen. Leer- en levenspraktijkzijn dan n en de hersenen res-teert een uitvoerende rol in dienstvan het liefdevolle handelen.

Luister ook naar OHM Radio op 21 januari 2001 om 15.00 uur

38


Statenlaan 78 * 2582 GR Den Haag

Tel. 070 - 3586187

AAKHRI BIDAAIAAKHRI BIDAAIuitvaartverzorging

VVoor de melding van een sterfgeval oor de melding van een sterfgeval zijn wij dag en nacht bereikbaarzijn wij dag en nacht bereikbaar..

Aakhri BidaaiAakhri Bidaaiis een uitvaartonderneming

voor allochtonen.

Aakhri BidaaiAakhri Bidaairegelt uitvaarten volgens

uw geloof,cultuur en ook inuw eigen taal.

Andres CaribbeanTravel

PARAMARIBO!KLM/SLM/AIRFRANCE

Singel 240(hoek Raadhuisstraat

tegenover het postkantoor)1016 AB AMSTERDAM-Centrum

Tel: 020-6833840Robin PremdhaniDirecteur


V39


Vaak hoor je zeggen dat dezekinderen spiritueler zijn. Maarwat moeten we ons daarbij voor-stellen? Het woord spiritualiteitwordt tegenwoordig te hooi en tegras gebruikt. Onder de vlag vanspiritualiteit rijzen allerlei alterna-tieve groeperingen die bewustzijns-verruiming beloven, als paddestoe-len uit degrond. Echtespiritualiteitlaat zich ech-ter niet aanle-ren. Die hebje.Spirituele kin-deren hebbenal een zeerlang evolutie-proces achterde rug. Hetzijn wat menwel eensoude zielennoemt. Vooral op jeugdige leeftijdstaan ze nog open voor indrukkenuit de geestelijke wereld waaruithun ziel afkomstig is. Ze weten dat

ze er deel van uitmaken, wat ook inhun gedragsuitingen zichtbaarwordt. Spirituele opvoeding is voordeze categorie kinderen een contra-dictio in terminis: ze hoeven nietspiritueel opgevoed te worden; zezijn het al. Ouders moeten zich daargoed van bewust zijn. In wezen voe-den ze het kind niet op, maar ze

begeleiden hetin zijn groeinaar de bin-ding aan dezeaarde. HetArgentijnsejongetje FlavioCabobiancaheeft dezegedachte opzevenjarigeleeftijd indruk-wekkendonder woor-den gebracht.

Ik geef hier de vertaling van de inDuitsland onder de titel Ich kommeaus der Sonne uitgebrachte versie:Men zou kunnen zeggen dat een

SPIRITUELE OPVOEDING IN DEZE TIJDVoor veel mensen is het zonneklaar: we leven in een tijd die gekenmerktwordt door veranderend gedrag van talloze kinderen. Ze zijn in het alge-meen vroegrijp, doen al op jeugdige leeftijd uitspraken die je niet zou ver-wachten en houden hun opvoeder dikwijls een spiegel voor waardoor diedenkt: wie voedt wie eigenlijk op?

BEREND JAGER


gedrag of trekt zich juist terug. Dekans dat deze kinderen beschadigdraken is dan ook levensgroot aan-wezig.Als ouders zich bewust zijn van hetfeit dat hun kind weliswaar eenklein lichaam heeft, maar een rijpeziel bezit die hun hulp en vertrou-wen nodig heeft in de zoektochtvan dit aardse bestaan, zullen zehun kind anders en met meerbegrip benaderen.

40


ziel als ziel geboren wordt als zezich losmaakt van de kern van hetgoddelijk wezen. Ze zwerft dandoor vele bestaansvormen en keertdan tenslotte naar de kern terug,vele ervaringen rijker. In die zinheeft mijn ziel veel ervaring, maarop deze wereld, die zwaar voor meis, heb ik nog weinig vorming.Daarom heb ik veel hulp nodig.We kunnen dus een merkwaardigediscrepantie constateren: aan deene kant heeft de mens als ziel aleen belangrijke vorming ondergaan,aan de andere kant moet de mensin dit aardse bestaan nog zijn vormproberen te vinden.En hier rijst een enorm dilemma vandeze tijd. Deze gevoelige, zeer sen-sitieve, kinderen hebben een basisnodig van vertrouwen en openheid.Kernbegrip in de begeleiding naarde volwassenheid is geborgenheid.En hier ontbreekt het in deze tijdjuist vaak aan. Deze tijd is een tijdvan jagen naar materile welstand.Beide ouders willen werken en heb-ben daar (terecht uiteraard!) ookrecht op. Maar het probleem is datze niet de formule weten om hethele begeleidingsproces van hunkind op de juiste wijze te laten ver-lopen. Om nog maar te zwijgen vande relatieproblemen van de ouders,de spanningen die die meebrengen,de onzekerheid waarin ook deouders zelf verkeren.Als een kind zich niet geborgenweet, en onvoldoende aandachtkrijgt, zoekt het vluchtwegen, bij-voorbeeld in druk of agressief


IIk woonde eind jaren zeventig, degouden jaren van vrije seks, expe-rimenten met drugs en communaalwonen ook een jaar of twee in deIndiase ashram van Bhagwan OshoRajneesh. Ik ging erheen als kriti-sche journalist voor het AlgemeenDagblad, maar lettend op de combi-natie van meditatie, zeer vooruit-strevende psychotherapie, palmbo-men, vegetarisch eten en een zich-zelf steeds verfrissende golf vandames in de geslachtsrijpe leeftijdbesloot ik te blijven en mijn artike-len voortaan naar de redactie tefaxen. In die tijd deden toegewijdesanyassins ook nog een donatie vanvijftienduizend gulden fonds per-due in de kas van de RajneeshFoundation. Ik wou natuurlijkbewijzen hoe toegewijd ik was enin ruil daarvoor kreeg ik het privile-ge om dicht bij de woning van demeester op een bamboehut op hetplatte dak van n van deashramgebouwen te wonen. Ik waseen ashramite geworden. Wat eenheerlijkheid om zo bijzonder enspeciaal te zijn. Na twee jaar ver-huisde de meester van Poona naarOregon. Bhagwans secretaresseSheila Silbermann (We hebbenalleen handwerkslieden nodig

41


waren om de nieuwe ashram oppoten te zetten.) stuurde mij eneen paar honderd andere ashrami-tes teleurgesteld en aangeslagenweer terug naar hun oorspronkelij-ke vaderland. In Den Haag had ikaanvankelijk niets te zoeken.Bovendien viel ik er (in juli 1981)erg uit de toon met mijn oranje kle-ren en mijn mala met Bhagwansportret er aan. Ondertussen pleegdede meester allemaal spannendeexperimenten met Rolls Royces,lachgas en gewapende lijfwachtenin zijn Amerikaanse project en erbleven dringende verzoeken ommeer donaties in mijn brievenbusvallen. Gelet op zijn eerdere filosofi-sche uitspraken werd het gedragvan de meester in toenemendemate schijnheilig. Ik schreef in 1985over mijn ongerustheden een langebrief aan Bhagwans Nederlandsesecretaresse, mevrouw ArupKortenhorst en ik kreeg een kortbericht terug: Je mag altijd stop-pen met je discipelschap.Inderdaad. Die vrijheid biedt eenintelligente goeroe zijn leerlingen.Dat al mijn sombere voorspellingenin september 1985 uitkwamen metde catastrofale ontmanteling vanRajneeshpuram in Oregon, ach, dat

Schijnheiligheid werkt ook

PETER DEN HARING



hun eigen gedrag en denkwereldlos. Of er echt een beloning wacht,zoals mijn vroegere meester vaaksuggereerde (De verlichtingserva-ring is als een sterrenregen uit hetuniversum.), ach, dt weet ik nietzeker meer. Dat het leven aan kwa-liteit wint en jouw geest aan relati-veringsvermogen, dat weet ik wel.Wie nog eens wat levendig en kri-tisch onderzoek naar Aziatischegoeroes wil lezen, verwijs ik graagnaar het schitterende en humoristi-sche boek Ontmoetingen met mees-ters en dwazen (Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer) van Erik Bruijn.Sommige quasi-meesters en gestoor-de, vaak zeer vrouw-onvriendelijkemonniken die hij tegenkomt, zou-den hier ten lande beslist in passen-de gestichten zitten, maar andereleraren ontroeren door hun eer-lijkheid en zachtmoedigheid.Veel Indiase saddhus worden ver-eerd als bijna-heiligen, omdat zeindrukwekkende magisch lijkendeyoga- en verstervingstechniekenbeoefenen. Men is ook bang voordie tovenaars. Want van iemand diesalpeterzuur kan drinken en die glasfijnkauwt en inslikt kun je alles ver-wachten. Wie wat concrete houvastnodig heeft en een checklijstje(Wat kan wel en wat niet) voor deomgang met een Nederlandse goe-roe, therapeut, genezer, leraar,channelaar of medium, moet beslistmijn artikel De uitverkorenen enhun slachtoffers nalezen in BRES204 van oktober 2000.

42

was onderwerp van menig medita-tief moment, niet alleen voor mij.

In de zomer van 1987 snapte ik datik na mijn totale overgave van1978 ook totaal nee moest lerenzeggen tegen die zelfgekozenvoorbeeldvader. Ondanks mijnbewondering voor zijn succesvolleheksentoer om zijn oude ashram inPoona stralend nieuw leven in teblazen. Ik verbrandde mijn mala enwerd weer Peter den Haring naeen oranje leven als Swami DevaSagaro. En van al die dingen,gedachten, gevoelens, toestanden,experimenten, donaties, vrijerijen,en trainingen uit die jaren heb iknooit spijt gehad.

In relatie met een goeroe gaat jezelfonderzoek namelijk in eenextra versnelling. Als je ook noggebruik kunt maken van (al danniet therapeutisch) groepswerkschiet de boel helemaal flink op.Discipelen ontwikkelen een fijneneus voor andermans egotrip,zoveel is zeker. Slimme discipelenlaten die inzichten daarna ook op

ILLU

STR

ATI

E: W

ILLE

M-P

AU

LM

AJO

IE


I43


In deze Veda mantra wordt vertelddat de mens zijn leven toegewijdaan God moet leven. Wanneer hettijdstip van zijn dood aanbreekt, zalhij aan God moeten denken en hetwoord Aum - de verhevenste naamvan God - uitspreken. Na de dooddient het stoffelijk overschot gecre-meerd te worden.

Ons lichaam bestaat uit drie compo-nenten namelijk atma (de ziel), urja(energie) en prakriti (materie). De atma is onsterfelijk en wordtook nooit geboren. Wanneer wehet hebben over de geboorte of hetoverlijden van iemand, dan hebbenwe het slechts over de eenwordingof scheiding van het lichaam en deatma. Bij de dood wordt de prakriti,

de verbruikte energie, gescheidenvan de atma op de subtiele kern na,die de ziel vormt bij een volgendegeboorte of incarnatie. Het stoffe-lijk overschot wordt gecremeerd endat is het einde. Vanuit de vedischeovertuiging wordt er niets meer ver-langd na de crematie. De ademvoegt zich bij de universele lucht ende subtiele energie voegt zich bij deuniversele energie. Niemand kandeze wetten verdagen of overtre-den. In het eerste deel van boven-staande mantra staan de wetten.Het tweede deel van de mantrazegt wat wij moeten doen op hetmoment van de dood. De Vedas zetten de wetten van hetbestaan uiteen. Hoewel de mensonderworpen is aan de wetten van

De mens: een wereld in het kleinOHM zendt in januari en februari drie delen uit over de Vedas, de heiligeboeken van veel Hindoes. In dit artikel gaat drs. S. Biere in op de betekenisvan een tekst uit deze boeken.

S. BIERE


44

MBO- en HBO-opleidingen

Ayurvedischegeneeswijze

Voor opleidingen en consulten:AGN Ayurvedisch Gezondheidscentrum NederlandThijssestraat 16, 2521 ZL Den Haag, tel.: 070-3192546/3993605

In samenwerking met de stichting EISRA, de World Ayurvedic Health OrganisationWAHO en universiteiten in India verzorgt ICAU een 2-jarige MBO-opleiding totAyurvedic Technician en een 4-jarige HBO-opleiding tot Ayurvedic Practitioner.De opleiding is in handen van het AGN Den Haag.

De opleiding zal de vakgebieden van Ashtanga (achtvoudige) Ayurveda behandelen.Hoofddocent is de heer Dr. A.K. Mehta die tevens auteur is van diverse vakliteratuurpublicaties op dit gebied: Ayurveda in de praktijk, Gezond met Ayurveda, Genezen metmagneten, Acupuncture for everyone, Acupuncture & Magnet Therapy en Pancha Karma.

Almere, Amsterdam, Borgerhout (B), Den Haag, Made, Nijmegen, Nijverdal, Zwolle

Health and Training Center

Ayurvedische behandelingen:pancha karma, masage, kruidentherapie

Acupuntuur, Prana-therapie en levende Analyse

Lessen: Tai Chi Chuan, Kung Fu, Qirobics,

QiGong/Yoga/Meditatie

Ayurvedische leef- en voedingsadviezen

Workshops/Opleidingen: Ayurvedische massage, Oosterse masage

Prana-Therapie, Qigong en meditatie

Import en distributie van Arjuna Ayurvedische kruiden

Elke dinsdag van 10.00 - 11.30 uurGratis diagnose en Prana-behandelingen

Chan Makhan: Chinese Ayurvedisch Doctor Frieda de Putter: Acupuncturiste en

Ayurvedic Practitioner

Adelaarstraat 13, 3514 CA UtrechtTel.: 030 - 2734171

www.jade-health.com

J J A D EA D E

Rembrandtplein 17 1017 CT AmsterdamTel.: 020-5353535 Fax: 020-6384001

E-mail: [email protected]: www.mtvamsterdam.nl

STICHTINGmigranten televisie

AMSTERDAM

video post produkties

video registraties

documentaires

bedrijfsfilms

commercials

clips

STICHTINGmigranten televisie

AMSTERDAM


45


levensverhaal van het bestaan vande ziel staat in het lichaam beschre-ven in de vorm van de verrichtehandelingen. Daarom is het vooreen goed leven van belang dat demens zich Aum herinnert en zichbedenkt dat alleen positieve hande-lingen de moeite waard zijn. Doe jekwaad, dan haal jezelf naar bene-den. Doe goed en redt jezelf.Wanneer je minder goede dingendoet, zul je voor de consequentiesmoeten instaan. Niemand kan jeredden, geen heilige, geen goeroe,dokter of wie ook. Het bereiken vanGods genade is de ultieme bestem-ming: Moksha.

het bestaan, is hij vrij in zijn keuzeal dan niet te handelen naar devoorgeschreven handelingen. Somszal hij handelen in overeenstem-ming met de leer, maar soms ookniet. Hij zal zichzelf soms voor degek houden, wanneer hij verkeerdhandelt, maar denkt dat hij goedhandelt. Wanneer de mens echteroog in oog staat met de dood, kanhij zichzelf niet meer voorliegen.Dus zal hij voor zichzelf de rekeningopmaken van zijn leven en in eenflashback zijn minder goede hande-lingen voor zich zien. Hij draagtdeze seconde mee in zijn gedachtenen dit verleden bepaalt ook zijn vol-gende (weder)geboorte. En ditmoment van bezinning is ook zijnlaatste kans van handeling.Wanneer hij aan God denkt, Aumuitspreekt, zich bezint op zijn han-delingen en berouw toont kan dezemanier van handelen toch nog eenommekeer in zijn voordeel veroor-zaken. Vanwege deze mogelijkheidworden uit de geschriften de heiligeteksten gezongen wanneer eenmens het moment van zijn doodnadert. Soms wordt de stervendeook bijgestaan door een pandit(priester) in de hoop dat zijn eindevredig zal zijn en de toekomst - vol-gende geboorte - beter.Deze mantra heeft niet alleenbetrekking op de dood, maar ookop de hele levensloop van eenmens. Het herinnert je eraan dat deatma onsterfelijk is, maar dat hetlichaam weer verdwijnt. Maar het

Rect if icat ie

In de vorige OHM-Vani zijn

verkeerde auteursnamen

vermeld bij twee artikelen.

De juiste auteurs van de

volgende artikelen zijn:

25-jaar Hindoestanen in

Nederland geschreven door

D. BangoerAshok Bhalotra geschreven

door

A. Bhalotra en A. de Jong


46


YYama is de kracht die alle proces-sen rondom een volgendbestaan bestuurt. Daarom wordtYama als de heerser over leven endood gezien. Dergelijke beeldenzeggen iets over onze verklarings-mechanismen van de vergankelijk-heid die al onze zekerheden doetverdwijnen. Zij vertellen in feite ookiets over ons onmacht wanneer wijgeconfronteerd worden met heteinde van het menselijk leven.Zowel het beeld van Chitraguptaals het beeld van Yama verklarendingen die wij niet zomaar kunnenweten. Immers niemand is van deandere kant teruggekomen met eenhelder relaas over de andere mach-ten die ons menselijk bestaanbeheersen.

Natuurlijk geloven Hindoes dat hunziel, de atma, een reis door tijd enruimte maakt. Ook geloven zij datdie reis bepaald wordt door hande-lingen, de karma, die een wederke-

rig karakter hebben. Maar demanier waarop onder andere eer-dergenoemde beelden over de doodgehanteerd worden, getuigt vaakvan een zekere versteendheid.Beelden die niet meer leven in hethart van de mensen, omdat zij geas-socieerd worden met fatalisme.Beelden die tijdens rouwplechtighe-den worden gehanteerd om gevoe-lens weg te drukken. Het begripkarma wordt gereduceerd tot eenonontkoombare cirkel van oorzaaken gevolg waarin de mens gevan-gen zit. Karma is daardoor nietsmeer of minder dan een noodlot.De beelden laten door hun cultureleinhoud geen ruimte meer voor nieu-we interpretaties.

Vaak hoort men tijdens rouwdien-sten keer op keer dezelfde verkla-ringen. Men laat zich uit in bewoor-dingen als Dit leven is slechts illu-sie, of Wij zullen ook die wegopgaan welke de overledene heeft

Beelden over hetleven na de doodIn Hindoebronnen treffen we beelden over de dood aan. Een intrigerendbeeld van de dood kennen wij als Chitragupta, letterlijk de verborgen plaat-jes van het leven. Op het moment dat de ziel het lichaam wil verlaten, zienwij in een flits dingen, die wij in ons leven hebben gedaan en meegemaakt.Zaken die wij hebben opgeslagen en die van invloed zullen zijn op ons hier-namaals. Een ander, meer mythologisch beeld is de dood als Yama.

PANDIT ATTRY RAMDHANI


47


betreden, of De dood slaat nie-mand over. Deze uitlatingen doengeen recht aan de diepere rouwge-voelens van de nabestaanden, maarhebben alleen een moraliserendestrekking: straks zal ook over onsleven geoordeeld zal worden onderanderen door Yama.

Een kleine jaar geleden kwam ikeen Hindoestaanse vrouw tegen opde afdeling Intensive Care van eenHaagse ziekenhuis. Zij kon mij welhoren en zien, maar zelf kon zij nietmeer communiceren. Er was eenNederlands christelijk gezin dat zichover haar ontfermd had. Uit hunverhaal maakte ik op dat zij versto-ten was door haar familie. Zij wastoen door deze familie opgevangen.Samen vierden zij zowel het

Divalifeest als het Kerstfeest. Zijleefden ieder vanuit hun eigenlevensbeschouwing heel harmonieussamen. De artsen hadden de familieal verteld er rekening mee te hou-den dat zij zou overlijden. Om diereden benaderde de Nederlandsefamilie mij met de vraag of er in hethindoesme een ritueel voor de ster-vende is. Er bestaan veel rituelen ophet gebied van Praayaseit, het vra-gen van vergiffenis, tijdens de laat-ste levensuren. Deze rituelen warendoor de eeuwen heen verdwenen.Wat er nog resteerde was het reci-teren van mantras uit de Vedas ofde Bhagavad Gita. In de situatie vandeze mevrouw hadden de familieen ik afgesproken om n hoofd-stuk uit de Gita te reciteren. Maarvoordat ik bij de patint was aange-

FOTO

: A

. R

AH

MA

N

SCNE UIT: LAND VAN RAMA


48


komen, bleek dat haar eigen fami-lieleden stiekem langs warengeweest. Zij hadden haar wens geencontact met hen meer te hebbengenegeerd. Ook toen hetNederlandse gezin dit kenbaar hadgemaakt. Na hun vertrek was depatinte heel onrustig. HetNederlands gezin vertelde dat haareigen familie haar had toegespro-ken met woorden als graha, karmaen paap. Graha verwijst naar de pla-neten die bij haar geboorte eennegatieve invloed op haar levenzouden hebben gehad. Paap staatvoor de zonden die zij zou hebbengedaan. Waarschijnlijk refereerdehaar familie aan haar gedrag tegen-

over hen dat zij niet gepast vonden.De patinte was nu, na het familie-bezoek, opgezadeld met schuldge-voelens en angsten. Het Nederlandsgezin kon zich niet voorstellen datmensen dit elkaar konden aandoen.Als je iemand niet in rust kunt latenleven, laat haar dan in rust heen-gaan.Ik haalde de Bhagavad Gita te voor-schijn. Ik las een stuk voor waarbijShri Krishna ieder levend wezen liefheeft, als ware zij zijn eigen kinde-ren. Na een aantal verzen pakte ikde hand van de patinte en sprakhaar persoonlijk toe. Als je in hetdiepste van je hart in Shri Krishnagelooft, dan zal Hij je alles verge-ven. Vertrouw op Hem in je laatstelevensadem. Je hebt niemand pijnwillen doen. Voel je daarom nietschuldig. Vertrouw op Hem. Ditwaren mijn laatste woorden voorhaar. Het Nederlands gezin vond diteen heel mooi gebed. De volgendedag belden zij mij op om te vertel-len dat zij heel vredig de dood inwas gegleden.

Rituelen worden door beeldenbeheerst. Beelden die positief zou-den moeten. Zijn, zowel voor destervende als voor de nabestaanden.Beelden die gemeenschappelijkworden gedragen en toch persoon-lijk beleefd kunnen worden.Beelden die ons niet in ons laatsteuur opzadelen met schuldgevoelens,angsten en geslotenheid.

Op verzoekhebben wij

deze hanger gemaakt

Levering franco huis in geschenkverpakking

Klanten service, tel: 020 - 6344403fax: 020 - 6344405 e-mail: [email protected]

St Zilver Design Zierikzee

[ ware grootte ]

In zilver inclusiefcollir FL. 39,50De hanger zwaarverguld, goud opzilver FL. 47,50De hanger in 14krtgoud FL. 135,00Collier 14krt45cm FL. 90,00


I49


In de Ayurveda wordt uitgebreidbeschreven wat de maatregelenzijn om een zwangerschap zo goedmogelijk te laten verlopen. Dezemaatregelen gelden nietvoor de Indiase vrouwalleen maar voorvrouwen van allesamenlevingen. Inde eerste plaatszou de zwangerevrouw zich moe-ten onthoudenvan alle tabak,alcohol en (veel)vlees omdat vol-gens de Ayurvedadit bijzonderschadelijk kan zijnvoor het nog ongebo-ren kind. Roken bijvoor-beeld onttrekt grote doses vita-mine C aan het lichaam wat schade-lijk is voor het foetus. Het eten van

(onvoldoende doorbakken) vlees ofrauw vlees (denk aan tartaartjes enfilt Americain) wordt sterk ontra-den vanwege de verhoogde kansen

op toxoplasmose, een ernstigeinfectieziekte.

Een andere maatregel ishet ondergaan vanoliemassages. Tijdensde zwangerschap ishet goed om massageste ondergaan, echterpas vanf de vierdemaand! Je voorkomtdaar zwangerschapshy-

pertensie (verhoogdebloeddruk) mee en het

geeft rust. Het zijn danmilde massages waarbij

vooral het hoofd en de voetengemasseerd moet worden. Zuiveresesamolin of amandelolin kun jedaar het beste voor gebruiken. Wat

AYURVEDA EN:zwangerschapVoor iedere vrouw is de zwangerschap een bijzondere gebeurtenis in hetleven. In alle samenlevingen gaat de vrouw op een zorgzame manier methaar zwangerschap om. Door de emancipatie van de vrouw in de Westerselanden is de wijze waarop zij met haar zwangerschap omgaat veelal hetgevolg van een eigen besluit. In de Indiase cultuur zal het gedrag van devrouw meer bepaald worden door de familie waar zij deel van uitmaakt.Binnen de Indiase samenleving is het gebruik van tabak en alcohol tijdens dezwangerschap taboe.

VAIDYA ROBERT SWAMI PERSAUD

OHM Vani 1 Kwart. 2001 09-08-2005

OHM Vani 1e kwartaal 2001

Documents

Transcript of OHM Vani 1e kwartaal 2001

OHM Vani 1e kwartaal 2009

OHM Vani 4e kwartaal 2003

OHM Vani 3e kw 2012

OHM Vani 2012 4e kwartaal

OHM Vani 4e kwartaal 2006

Dell OptiPlex 5260 All-in-One · 7 Diagnostisch lampje voeding ... De volgende specificaties worden in naleving van de wet bij de ... Microfoon 40k ohm~60k ohm Lijningang N.v.t.

OHM Vani 4e kwartaal 2007

Elektrostatica Magnetostatica Elektromagnetisme Þ Lichth73/kn1c/edynica/old/Em2005ed.pdf · Wet van Ohm Wet van Ohm Voorbeelden. 3 5 Waarom stroomt lading? Materiaal [s]=(Wm)-1 _____

OHM Vani 1e kwartaal 2010

OHM Vani Lustrumeditie 2003

OHM Vani 2e kwartaal 2009

elektronica computers Bulletin...130/200 Watt Impedantie: 8 ohm Frequentiegebied: 2700-42000 Hz Res. frequentie: gedempt ƒ 94,50 WS-13 ƒ 69,50 40/50 Watt Impedantie: 4/8 ohm Frequentiegebied:

OHM Vani 3e kwartaal 2006

Verzuimgegevens BVE 3e kwartaal 2012 t/m 2e kwartaal 2013...Verzuimgegevens BVE 3e kwartaal 2012 t/m 2e kwartaal 2013 Printdatum : 18-10-2013 4/13 Meldingsfrequentie per jaar juli

Woningmarktcijfers 1e kwartaal 2013 · 2013. 4. 17. · Woningmarktcijfers 1e kwartaal 2013 10.000 12.000 14.000 16.000 18.000 20.000 22.000 24.000 26.000 28.000 kwartaal 1 kwartaal

OHM Vani 4e kwartaal 2002

H 8 Elektriciteit De wet van Ohm WAT IS ELEKTRICITEIT.

OHM Vani 1e kwartaal 2008

4e KWARTAAL 2010 INHOUDDe Telegraaf op zondag Uitgeversmaatsch. De Telegraaf BV Dagbladen Landelijk 1e kwartaal 2010 Dermatologen Vademecum Springer Media bv Gezondheidszorg 1e kwartaal

OHM Vani 1e kwartaal 2005