OF 08 november 2012

Gratis publiciteit verdienen met je smartphone

Centrale rol voor Harlingen dankzij verdubbeling N31

mkb-metaal: ‘We hebben de instroom van jongeren nodig’

De gretigheiD van GK Producties

Grens-verleGGend

November ’12 | www.of.nl | 08

Parsec is Continuïteit en kwaliteit in P&O taken

Parsec adviseert bedrijven en instellingen op het terrein van

personeel en organisatie

P ersoneelA dministratieR egistratieS alarisverwerkingE nC onsultancy

Postbus 438 • 8901 BE • Leeuwarden • Tel: 058-2954800 • Fax: 058-2954809 • [email protected]

www.parsec.nl

Omdat het werkt.

Biddle, uw klimaatpartner

www.biddle.nl

Het is een gure herfstdag in Parijs, ergens in 1988. Forse windvlagen rukken de bladeren van de platanen. Met mijn vriendin zwalk ik als een soort overblijfsel van een uit elkaar geslagen Roma-familie door de straten van Saint Germain des Pres. In onze vermoeide armen een loodzwaar schilderij en twee fotoboeken met recent werk. We maken een tour langs sjieke galeries. In de hoop dat één van de uitbaters helemaal gaat vallen voor mijn werk. En zo niet, dan toch alsjeblieft voor ijverige promotie er van. Want ik wil kunstenaar worden. En ik ga voor de hoofdprijs. Altijd gedaan, overigens. Nog nooit heb ik een expositie gehad; maar ik wil direct in Parijs aan de bak. In de veronderstelling dat Nederland dán snel zal volgen.Het is een uitputtende middag. Want galerie-eigenaars in Parijs; dat is snobistisch volk, zo weet ik nu. Keer op keer zwaaien we een deur open en betreden we vanuit het brullende lawaai van de herfststorm de serene, bijna crematoriumachtige stilte van een sneeuwwitte galerie. Nooit is er een klant, maar al die galerie-eigenaars; ze kijken toch verstoord op van hun administratieve werkzaamheden. Geïrriteerd schijnen ze zich af te vragen wie hun tranceachtige bestaan zo bruut durft te verstoren. Af en toe neemt iemand de moeite om toch even een halve maansbrilletje (met touwtjes) op te zetten en mijn album te bekijken, maar binnensmonds gereutel en snel dieper wordende rimpels op voorhoofden vertellen mij dat het geen succes zal worden. Na een middag worstelen is het mij wel duidelijk: ik zit in de verkeerde film. Twee dagen later zitten we weer in de trein naar Amsterdam.Hoe het verder ging? Ach… Na het Parijse avontuur volgde er nog een kortstondige expositie bij Oars, kunst en kleding in Franeker. Niets verkocht. ’t Is geen Parijs natuurlijk, maar ja, niets om je voor te schamen.Ik kijk – zij het ietwat verhit – met plezier terug op die periode van brandende ambitie. Alleen al omdat ambitie heerlijk voelt. Ambitie heeft met dromen te maken. En er is lef voor nodig om je dromen te volgen. Het zijn ook altijd leuke personen, die mensen met ambitie. Zo ken ik een jonge barkeeper uit de Leeuwarder horeca die nu nog in loondienst werkt, maar binnen enkele jaren een club in Londen wil openen. “En dan begin ik dus in Londen en dan bouw ik dat uit, zodat er op een gegeven moment een heel spoor van clubs in Europa ontstaat”, zo vertelde hij me zonder een spoor van twijfel.Prachtig. Niets om je voor te schamen.

Menno Bakker HOOFdREdAcTEuR

Meer lezen of reageren? http://bakkersblik.blogspot.com

AMBITIe

3 n o v e m b e r 2 0 1 2V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l .

b a k k e r s b l i k

DAT UW ACCOUNTANT OOK UW SPARRINGPARTNER IS?

L e e u w a r d e n - D r a c h t e n - H e e r e n v e e n - D o k k u m - w w w . a c e r a . n l

U hebt uw zaken goed voor elkaar. Uw bedrijf heeft een aardige omvang.

Met als gevolg dat uw jaarrekening wordt gecontroleerd door een register-

accountant. Maar het lijkt wel of deze steeds meer controleur wordt. Terwijl

u juist behoefte heeft aan een sparringpartner. Iemand die bij u past.

Nuchter. Helder. Creatief als het moet. En altijd betrokken.

Acera Registeraccountants biedt deze kwaliteiten. En dankzij de omvang

van onze organisatie is én blijven wij uw accountant en sparringpartner die

haar� jn aanvoelt wat ondernemen voor u betekent. In welke situatie dan ook.

25601094_acera_adv_sparring.indd 1 24-08-11 13:06












6 kort nieuws

8 Centrale rol voor Harlingen dankzij verdubbeling n31

17 De trots en passie van een advocaat

20 Branche: mkb-metaal: ‘we hebben de instroom van jongeren nodig’

27 Harlingen in beeld als aanlegplaats voor cruiseschepen

31 Continu verbeterproces kracht van Sandler Trainingen

34 Megaorder voor bussenbouwer VDl in Heerenveen

36 wonen in je eigen natuurgebied?! Dat kan binnenkort in opeinde.

41 De gretigheid van gk producties: grensverleggend

47 goede relaties vormen de basis van groothandel Bergsma

51 gjaltema Verhuur: Sterk op hoogtes

53 acera personeel & Salaris ontzorgt werkgever

55 friese bedrijven koplopers in duurzame inzetbaarheid personeel

58 gratis publiciteit verdienen met je smartphone

60 BwM dealer De Beier: ‘ook de zakelijke rijder krijgt bij ons een topbehandeling’

63 personeelsned: ‘Resultaatgericht, maar ook sociaal’

65 friezen in den vreemde

72 Het is niet te geloven – column ate van der Meer (Snakeware)

Cover: gk producties

COLOFONUitgeverijNovema uitgevers BV

HoofdredactieMenno Bakker

BladmanagementEd Klijnman

Advertentie exploitatie en administratie:Novema uitgevers BVTussendiepen 219206 AA drachtenTelefoon 0512 366326Gert de [email protected] [email protected] [email protected]

MedewerkersIngrid van damme, Max van den Broek, Simon Bosma, Nancy Harlaar, Peter de Wit

[email protected]

VormgevingSprog | strategie + communicatie

DrukkerTelenga Media

ISSN 1383-9314

de uitgever kan op geen enkele wijze instaan

voor de juistheid of volledigheid van informatie.

uitgever aanvaardt dan ook geen enkele

aansprakelijkheid voor de schade, van welk

aard dan ook, die het gevolg is van handelingen

en/of beslissingen die gebasseerd zijn op

informatie uit deze uitgave. uit deze uitgave

mag na toestemming van de uitgever met

bronvermelding geciteerd worden.

www.of.nlt @of_nli linkedin.com/ondernemendfriesland

a r t i k e l

5 n o V e M B e R 2 0 1 2V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l .

i n h o u D

OOsteRVeLD INstALLAtIeteCHNIek pLAAtst 1000ste zONNepANeeL

oosterveld installatietechniek uit De Blesse vierde onlangs een mijlpaal met het plaatsen van de 1000ste zonnepaneel. Dat gebeurde op het dak aan de zuidkant van de woonboerderij van piety en Riekele Heida aan de Bovenweg in De Blesse. in 1991 installeerde dit bedrijf het eerste zon-

nepaneel. De nieuwste panelen zijn sterk ontwikkeld en hebben een steeds hoger rendement en daarom wordt dit steeds interessanter voor een bedrijf of particulier. Bovendien wordt nog steeds een rijkssubsidie voor dit energiebe-sparend project verleend. De investering moet wel financieel verantwoord zijn, maar volgens de directie van oosterveld installatietechniek is na acht jaar de investering al terugverdiend. oosterveld is op het gebied van duurzaamheid en energie innovatief en was daarom in 2007 ondernemer van het jaar.

V.l.n.r.: Riekele en Piety Heida, bewoners van het pand, Kees Oosterveld en Luc Lageveen, directieleden Oosterveld Installatietechniek. (Foto: Lenus van der Broek).

Groen op de vloer?

Drachten0512 - 549721

Lippe Project heeft vloeren die passen in een volledig verantwoord MVO beleid

45700126 Mers94x50mm indd 8 26-04-11 16 12

DGMR OpeNt NIeUw, DUURzAAM kANtOORop vrijdagmiddag 28 september opende advies- en ingenieursbureau DgMR officieel de deuren van haar nieuwe kantoor aan de lavendelheide 2 in Drachten. De openingshandeling werd verricht door wethouder egbert Berenst van de gemeente Smallingerland en prof. jacqueline Cramer, tot maart 2010 minister van VRoM, en nu directeur van het utrecht Sustainability institute. Zij presenteerde bovendien een inspi-rerende visie op de duurzame toekomst van nederland. Duurzaamheid zit de medewerkers van DgMR in het bloed. om dat te onderstrepen lieten tien medewerkers demonstratief de auto thuis en fietsten als groep vanuit de DgMR-vestiging in arnhem naar Drachten, waar zij met gejuich werden begroet. De fietsers overhandigden aan jacqueline Cramer een wethouder Berenst een enorme schaar, waarmee zij samen een groot ballonnenlint doorknipten en het kantoor officieel openden.Het geopende pand is eerst duurzaam verbouwd. Het aanbrengen van een nieuwe energiezuinige klimaatinstallatie was de grootste verande-ring die plaatsvond. Het gebouw heeft geen gasaansluiting. Het interieur is geschikt gemaakt voor ‘Het nieuwe werken’. Daarmee is een bijzonder flexibele en inspirerende werkomgeving ontstaan. Door gebruik te maken van moderne informatie- en communicatietechnieken wordt on-nodig reizen beperkt en kan ook op afstand effectief worden samenge-werkt. na de start in 2002, in een klein kantoor aan de Zuidkade, is DgMR Drachten snel gegroeid. Twee verhuizingen verder werken er inmiddels 22 professionals, afkomstig uit heel noord-nederland.

FOppe, sVeN eN epke VROLIjkeN BUsstAtION HeeReNVeeN Op Sinds begin van deze maand staan foppe de Haan, Sven kramer en epke Zonderland op het busstation in Heerenveen geschilderd. Maandag 8 oktober is het kunstwerk onthuld door gedeputeerde johannes kramer, wethouder age Hartsuiker en de genodigden. De provincie is in december 2011 eigenaar geworden van de stations leeuwarden Heerenveen, Sneek, Dokkum en oosterwolde. afgelopen zomer zijn deze stations opgeknapt. Het busstation in Heerenveen verdiende een extraatje, omdat dit station vaker als onprettig en slecht onderhouden wordt ervaren. “ik bin bliid dat de busstasjons yn fryslân sa gau opknapt binne. as provinsje ha wy der oant no ta € 200.000,- oan út jûn. De ferljochting wurket wer en wurd op guon plakken noch ferbettere dêr troch fiele de reizgers harren in stik feiliger op de stasjons. wy sille de stasjons de kommende jierren goed ûnderhâlde. wy wolle it wachtsjen foar de reizgers feilicher en gaadliker meitsje. Yn gearwurking mei de gemeenten moat dat goed komme,” aldus gedeputeerde johannes kramer. De provincie heeft voor deze drie iconen gekozen, omdat zij een directe binding met Heerenveen hebben. Heerenveen staat bekend om de sportaccommodaties en sportoplei-dingen. Met deze schildering wil provincie fryslân reizigers laten zien, dat we trots zijn op de sporters en dat zij laten zien dat fryslân veel te bieden heeft op het gebied van sport. Marc art uit Drachten heeft met graffiti de friese sporticonen op de muur gespoten.

6 n o V e M B e R 2 0 1 2

GeMeeNte HeeReNVeeN wINt COLLABORAtION AwARD 2012Het project light Challenge heeft de Collaboration award 2012 gewonnen; een jaarlijkse prijs voor innovatieve projecten in de noordzeeregio van de europese unie. De light Challenge is een ontwerpwedstrijd voor een nieuw lichtconcept in een ‘stan-daard’ woonstraat. in 2011 nam de gemeente Heerenveen het initiatief voor deze wedstrijd. Studenten, bedrijven en inwoners ontwikkelen samen een werkend lichtconcept. in 2013 krijgt de wedstrijd een vervolg en zal breder en grootser van opzet zijn. De Collaboration award is in het leven geroepen door de gemeente Heerenveen om goede initiatieven op het gebied van samenwerking tussen creatieve industrie, lokale overheden en andere partijen in de maatschap-pij te belonen. wethouder Hartsuiker: ‘ik ben trots dat Heerenveen de Collaboration award heeft gewon-nen. Dit is een bijzondere erkenning van onze unieke samenwerking in de light Challenge. Daarom gaan we door in 2013. we zoeken gemeenten en bedrijven in heel nederland die ambitieus, duurzaam en vernieuwend met openbare verlichting wensen om te gaan en een bijdrage willen leveren aan duurzaamheid, innovatie en burgerparticipatie’. Meer informatie over het light Challenge project op: www.lightchallenge.nl

Werken in de wereldvan vastgoed

en makelaardij

Korte cursus of volledig erkende opleiding tot

(gecertificeerd) makelaar, taxateur en rentmeester

Studiedagen hercertificering

VastgoedCert

Opleidings-, trainings, en

studiecentrum

voor vastgoed, wonen en groen

T (0513) 63 60 90 www.ots.nl

opleidingen, trainingen, cursussen, zelfstudies, projecten, studieboeken, naslagwerken, ideeënboeken, educatieve media, zaalverhuur en meer…

zAkeN DOeN Met? …….. BANGLADesH Voor de eerste keer heeft Business Development friesland kans ge-zien een groep van 14 toonaange-vende iT bedrijven uit Bangladesh naar leeuwarden te brengen. een seminar, georganiseerd in samen-werking met het wTC leeuwarden laat de mogelijkheden op het gebied van outsourcing van iT werk zien. in nederland wordt het steeds moeilijker om goede iT spe-cialisten te vinden, aldus ate van der Meer, directeur van Snakeware. “ook bij ons bedrijf zijn we steeds op zoek naar technische mensen. Dit is essentieel voor de groei van ons bedrijf.” “Tijdens het seminar in leeuwarden zijn er ook match-making gesprekken tussen friese en noord-nederlandse bedrijven en bedrijven uit Bangladesh. wij hopen hiermee de friese econo-mie een impuls te geven”, aldus erna van der werff, projectmana-ger van Business Development friesland en verantwoordelijk voor de organisatie van het event. “De eerste winst is al behaald. De vorige twee edities hebben we (noodgedwongen) in amsterdam georganiseerd. Deze keer hebben we de bedrijven uit Bangladesh ook kunnen overhalen om naar leeuwarden te komen. Resultaat: extra overnachtingen in het wTC Hotel.” De bedrijven die naar het seminar komen worden door BDf ook in staat gesteld om een tegen-bezoek aan Bangladesh te bren-gen. De kosten van het bezoek in Dhaka tijdens de SofT eXpo beurs worden geheel vergoed door het iTC, een partnerorganisatie van de Verenigde naties.en na het zaken doen met Bangla-desh? Begint het radioprogramma ‘zaken doen met…’ van BnR in het wTC. Meer informatie: www.zakendoenmetbangladesh.nl

COOLMINDs GROUp ONtwIkkeLt YOUpLUs Hoewel steeds meer mensen al bewuster en gezonder leven vindt Menzis dat gezond gedrag nog meer gestimuleerd kan worden. Daarom ontwik-kelde Menzis samen met de Coolminds group uit leeuwarden het online vitaliteitprogramma Menzis youplus. een on-line programma waar mensen worden uitgedaagd om gezonder en bewuster te leven. in dit programma worden de meest recente ontwikkelingen op het gebied van zelfmanage-ment, gedragsverandering en e-coaching gebruikt. Youplus wordt in eerste instantie aangeboden via werkgevers. De online vitaliteitcoach, een belang-rijk onderdeel van het programma, ondersteunt hen bij het motiveren van medewerkers om gezonder te leven. uit ervaringscijfers blijkt nu al dat bij goed gebruik van de applicatie de productiviteit tot wel 5% kan stijgen en het verzuim met 15% kan dalen. Menzis koos bij het ontwikkelen van het programma voor samenwerking met de Coolminds group leeuwarden vanwege de ervaring met programma’s op het gebied van zelfmanage-ment, online gedragsverandering en e-coaching. De groep ontwikkelde eerder programma’s voor ondermeer Stivoro, Slachtofferhulp en het Trim-bos instituut. Daarbij ging het om projecten als stoppen met roken, minder drinken, hulp bij depressiviteit en dementie maar ook voor online hulp bij stress op je werk. Voor ggZ in geest ontwikkelde de groep een portal onder de naam 113 online. Deze portal biedt mensen die suïcidaal zijn online begeleiding en hulp in crisis situaties. De opgedane expertise paste naadloos bij de ontwikkeling van het programma voor Menzis youplus.

7V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l . n o V e M B e R 2 0 1 2

k o r t n i e u w s

CenTRale Rol VooR HaRlingen DankZij VeRDuBBeling n31

Continu in bewegingHarlingen is continu in beweging, net als het eeuwig deinende Wad. Zo ont-

wikkelde de stad zich dankzij de handel, visserij en scheepvaart tot haven-stad van importantie. Hoewel Harlingen voor toeristen voornamelijk bekend

staat als tussenstop voor het veer naar Vlieland en Terschelling meren container-schepen uit Scandinavië, Groot-Brittannië en Oost-Europa hier af om hun lading over te zetten op binnenvaartschepen en vrachtwagens. Aan wal staan de ontwik-kelingen evenmin stil, ondanks of misschien wel juist dankzij economische tegen-wind. Zes betrokkenen geven in deze OF hun visie op de laatste ontwikkelingen.

8 n o v e m b e r 2 0 1 2

MARIA Le ROYWethouder economische zaken van de gemeente Harlingen.Leeftijd 58 jaar. Woonplaats Har-lingen. Burgerlijke staat Gehuwd, vier kinderen en een kleinkind. Hobby’s Lezen, wandelen, zwem-men, contacten met vrienden onder-houden en reizen. Welk boek ligt er op nachtkastje? Jan Siebelink met Het lichaam van Clara. Favo-riete film Birdy van Alan Parker. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Met de minister president om te praten over de aandacht die het noorden en Harlingen verdient.” Laat al het werk liggen zodra “Ik laat het werk nooit lang liggen, maar voor een bezoek aan de kinderen wel.” Grootste wens als wethouder “Volop bedrijvigheid in binnenstad en haven, zodat de Harlinger samen-leving weer opleeft.”

9 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l

V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l .

g e m e e n t e h a r l i n g e n

COMMeRCIëLe CLUB NOORDwest-FRIesLAND de commerciële club Noordwest-Friesland is de ondernemersvereni-ging voor Noordwest-Friesland. Een vereniging die ca. 275 ondernemers uit Franeker, Harlingen en de aan-grenzende gemeenten met elkaar in contact brengt. Het in Franeker opgestarte project ‘drie O’s’ is een sprekend voor-beeld hoe Ondernemers, Onderwijs en Overheid in onze regio prima samenwerken.

Aan tafel zitten wethouder Maria Le Roy, Yde Koopmans (voorzitter commerciële club Noordwest-Friesland) en de ondernemers Haye Stellingwerf (facilitair interim-manager), Anne Schouw (Schouw Assurantiën), Willem Hartman (glastuinbouwer) en Edwin Roskammer (ABN AMRO). Over één ding zijn ze het allemaal eens: het belang van de verbreding van de N31 ter hoogte van Harlingen. Het laatste deel van die weg wordt verdubbeld, waardoor het verkeer straks sneller en beter doorstroomt. Bovendien wordt het daardoor aan-trekkelijker voor bedrijven om zich in de regio te vestigen en wordt de stad weer één. “de twee stadsdelen worden weer aan elkaar gehecht”, vertelt wethouder Maria le Roy.

HARLINGeN Is stRAks VIsUeeL weeR eeN eeNHeID. NU we IN eCONOMIsCH sLeCHt weeR VeRkeReN, sLAAN eLDeRs NIet ALLeeN GeMeeNteN

MAAR OOk ONDeRNe-MeRs De HANDeN IN-eeN. HOe Is Het Met DIe eeNHeID IN HAR-LINGeN eN wAt zIjN DAARVAN De MeRk-BARe ResULtAteN?Wethouder Maria Le Roy: “dat de recessie voortduurt, is ons een grote zorg, maar in barre tijden kan een overheid zeker de helpende hand bieden. Wij hebben voor startende ondernemers trainin-gen aangeboden, waarbij de weg naar microkredieten en andere financieringsmogelijkheden worden uitgestippeld. dat moet voor onder-nemers in de detailhandel, het mid-den en kleinbedrijf en de horeca-ondernemers kansen creëren. Om de vestiging van nieuwe bedrijven te kunnen honoreren hebben we een bedrijfscontactfunctionaris die meedenkt, meepraat en de weg wijst naar beschikbare panden en terreinen. Tot slot spannen wij ons in om de economische structuur van de gemeente te verbreden. dat doen we door investeringen in het

Waterfront van Harlingen vlot te trekken. Investeringen in de toeris-tische potentie van onze gemeente zijn zeer kansrijk. Wij willen ons profileren door voor alle watertoe-risten, die over werelderfgoed de Waddenzee van en naar Friesland varen, de toegangspoort te zijn.”Edwin Roskammer: “Bedrijven kun-nen elkaar helpen tijdens een crisis. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van elkaars faciliteiten of door kennis uit te wisselen. Wij als ABN AMRO proberen ondernemers met name vanuit de keten met elkaar te verbinden en naar oplossingen te zoeken om de continuïteit van ondernemingen te waarborgen.”Willem Hartman: “We maken als ondernemers inderdaad afspraken over het gebruik van elkaars kennis en praten over eventuele samen-werking. Ons bedrijf is altijd in voor samenwerking. Niet voor niks doen we in de regio al veel samen met de collega’s in dezelfde branche.”Yde Koopmans: “Bij de ccNWF ervaren wij dat juist nu - naast een goed contact met collega-on-

sCHOUw AssURANtIëNSchouw Assurantiën adviseert en regelt verzekeringen voor bedrijven in Noord Nederland. Gestart in 2007 en gevestigd in het centrum van Harlingen. Het specialisme is bedrijfs- en inkomensverzekerin-gen voor bedrijven van ZZP tot 30 medewerkers. Schouw Assurantiën voor úw bedrijfszekerheid.

ANNe sCHOUwEigenaar/directeur, Schouw Assurantiën Leeftijd 44 jaar. Woonplaats Harlin-gen. Burgerlijke staat Samenwonend.Hobby’s Zwemmen, hardlopen en vrijwel alle andere sporten. Ook koken en uitgaanWelk boek ligt er op nachtkastjeKookboeken. Favoriete film Il Meglio Gioventù van Marco Tullio Giordana. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Met Sting, ik ben vanaf mijn veertiende fan van hem en ben zo vaak naar zijn concerten geweest dat ik de tel ben kwijtgeraakt. Naast zijn muziek, spreekt hij mij als persoon erg aan. Het is een zeer sterke persoonlijk-heid en met een duidelijke levensvisie. Hij leeft heel sterk in het nu. Graag zou ik met hem hierover filosoferen.” Grootste wens als ondernemer “Mijn bedrijf verder uitbouwen en pro-fessionaliseren en vooral mijn relaties gedegen en integer adviseren.”

steLLINGweRF FACILItAIR ADVIes Stellingwerf Facilitair Advies houdt zich bezig met het regelen en orga-niseren van de facilitaire dienstver-lening van bedrijven. Eigenaar Haye Stellingwerf heeft ruime ervaring als (interim) facilitair manager bij onderwijs, overheid en gezond-heidszorg. daarnaast ruime ervaring op het gebied van herhuisvesting, verbouwingen en grote verhui-zingen. Gedreven en pragmatisch “mensen- mens” die in staat is om met tact leiding te geven.

1 1V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l . n o V e M B e R 2 0 1 2


S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nc h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nh o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë no u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nw A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nA s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nr a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë na n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nt i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ni ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë në n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nS c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nc h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nh o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë no u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nw A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nA s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nr a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë na n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nt i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ni ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë në n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nS c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nc h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nh o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë no u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nw A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nA s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nr a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë na n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nt i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ni ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë në n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nS c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nc h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nh o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë no u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nw A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nA s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nr a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë na n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nt i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ni ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë në n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nS c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nc h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nh o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë no u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nw A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nA s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nr a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë na n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nt i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ni ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë në n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nS c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nc h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nh o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë no u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nw A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nA s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ns u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nu r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nr a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë na n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nt i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë ni ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë në n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë nn S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n S c h o u w A s s u r a n t i ë n

“voor uw bedrijfszekerheid”

Schouw AssurantiënT 0517 - 433038 F 0517 - 430215 E [email protected] I www. schouwassurantien.nl

wILLeM HARtMANAlgemeen directeur glastuinbouwbedrijf Ac Hartman BV. Leeftijd 66 jaar. Woonplaats Harlingen. Burgerlijke staat Gehuwd, twee kin-deren en vier kleinkinderen. Hobby’s Te veel om op te noemen. Welk boek ligt er op nachtkastje? Geen, in bed slaap ik. Favoriete film Don Corleone. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Met mijn gezin omdat het zo gezellig is Laat al het werk liggen zodra “Mijn naaste belt.” Grootste wens als ondernemer “Gezond ouder worden voor mij en het bedrijf.”

A.C. HARtMAN BVA.c. Hartman BV is een glastuinbouw-bedrijf in Sexbierum en een van de grootste in Nederland. Het bedrijf is ge-situeerd vlak achter de zeedijk aan de Waddenzee. Wij telen komkommers, paprika’s, pepers, cherrytomaatjes en aubergines. de ligging van het bedrijf is geen toevalstreffer, het aantal zonuren hier behoort tot de hoogste waarden van Nederland. duurzaam onderne-men staat bij ons hoog in het vaandel. Zo produceren we cO2 neutraal.

dernemers - ook goede contacten tussen overheid en ondernemers belangrijk zijn. Via nieuwe vormen van netwerken proberen wij de samenwerking te bevorderen. Bijvoorbeeld de GFOT. Samen met Stenden Hogeschool Leeuwarden, NHL Hogeschool, ccL, dccF, cc-NWF, ccZF en VNO-NcW Noord wordt er een netwerkbij-eenkomst georganiseerd, waarbij ondernemers in contact worden gebracht met het hoger onderwijs. Spreker is de heer Bernard Wien-tjes, voorzitter VNO-NcW.”Haye Stellingwerf: “Ik ben aange-sloten bij de commerciële club Noord West Friesland, maar kom daar eigenlijk te weinig. daarnaast bezoek ik diverse andere netwerk-

bijeenkomsten om contacten te leggen. Maar ook social media, zoals LinkedIn, is erg belangrijk voor mij.”Anne Schouw: “de gemeente zoekt vaker de dialoog met de onderne-mers en stelt zich toegankelijk op. Al hoor ik nog steeds van medeon-dernemers dat diverse regelgeving het ze vaak zeer lastig maakt. Hier is denk ik nog wel wat te winnen. Zelf geloof ik erg in samenwerking en netwerken als ondernemer. Ik investeer dan ook veel tijd in het onderhouden en leggen van contacten. Vijf jaar geleden heb ik samen met een aantal onderne-mers uit Harlingen en omgeving met succes en omgeving een ontbijtnetwerk opgericht.”

HARLINGeN kAMpt, Net ALs ANDeRe steDeN, Met LeeG-stAND VAN wIN-keLpANDeN IN Het CeNtRUM. wAt DOet De GeMeeNte OM DIe LeeGstAND teRUG te DRINGeN eN Is DAt tOeReIkeND? Wethouder Le Roy: “Wij gaan niet somberen, maar willen de panden beschikbaar krijgen voor detailhan-del, kunstgaleries en horeca. Om in de praktijk mee te denken, hebben wij een citymanager aangesteld. Hij moet winkelketens, ontbre-kende kleinschalige detailhandel en innovatieve retailconcepten voor Harlingen te interesseren. Hij moet

HARLINGeN wORDt weeR ééN stAD de eerste schop voor de verdubbeling van de N31 ter hoogte van Harlingen gaat volgend jaar de grond in. de verbreding van de weg is echter niet alleen belangrijk voor de stad, vindt Anne Schouw. “de verbre-ding maakt ook de regio beter en sneller toegankelijk en vergroot tevens de doorstroming, met name in de zomermaanden”, zegt ze. “Bovendien heeft een goede infrastructuur ook zijn invloed op de aantrekkelijk-heid voor de vestiging van bedrijven.” Haye Stellingwerf onderstreept dat. Hij wijst ook op een ander belang: het imago. “Mensen uit het westen vinden dat het noorden altijd zo ver weg is.” de afstand wordt hiermee gevoelsmatig verkleind. Vooral het feit dat de nieuwe weg straks onder het kanaal door loopt is in de ogen van Willem Hartman verkeers-technisch gezien een prima oplossing voor iedereen. “dat geldt voor zowel het zakelijke als voor privéver-keer dat Harlingen of de regio aandoet”, stelt de glastuinbouwer. Voor Yde Koopmans is het vooral belangrijk dat de veiligheid wordt vergroot en de leefbaarheid in Harlingen toeneemt. Edwin Roskammer wijst vooral op de ruimtelijke kwaliteit in de omgeving van de N31 die zal verbeteren. Wethouder Maria le Roy onderschrijft dat en wijst op nog een voordeel. “de twee stadsdelen worden weer aan elkaar gehecht”, vertelt zij. “de betonnen barrière die boven de stad uittorent zal, in de nabije toekomst zijn verdwenen. de zichtlijnen van de stad worden hersteld en de Harlinger kan de hele stad weer overzien en beleven.”

HAYe steLLINGweRFStellingwerf Facilitair Advies.Leeftijd 53 jaar. Woonplaats Min-nertsga. Burgerlijke staat Getrouwd met Elisabeth, twee kinderen (Karla van 24 jaar en Jeroen van 22 jaar). Hobby’s Voetbal, skiën, schaatsen. Welk boek ligt er op nachtkastje? Geen. Favoriete film The Green Mile. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Marco van Basten. Ik ben idolaat van de voetballer en krijg nog steeds kippenvel van het afscheid in het San Siro. daarnaast lijkt het me een intelligente en interessante gesprekspart-ner.” Grootste wens als ondernemer“Gezond en gelukkig blijven is de basis voor elk mens. Vertrouwen op je kwaliteiten en hiermee voldoende werk en leuke uitdagende klussen realiseren.”



Scheepsagent | Op- en overslag | DouanedienstenKorte lijnbaan 13 | 8861 NS Harlingen | postal address: postbus 60 | 8860 ab harlingen

phone: (+31) (0)517 - 433302 | fax: (+31) (0)517 - 433032 | e-mail: [email protected] | url: www.nesta.nl

size doesn’t matterprecision does

JONGEMABOUW BVHARLINGEN

JONGEMABOUW BVHARLINGEN

JONGEMABOUW BV

JONGEMA BOUW BVHARLINGEN

JONGEMA BOUW BV HARLINGEN• Bedrijfsgebouwen• Distributiecentra• Foodindustrie• Kantoorgebouwen• Onderhoud/Renovatie

• Turnkey projecten• Utiliteitsbouw• Woningbouw• Renovatie• Betonbouw

Jongemabouw BV • Industrieweg 1C • 8861 VH Harlingen • 0517 417 675 [email protected] • www.jongemabouw.nl

Jongema Bouw BV is een modern, dynamisch middelgroot familiebedrijf gevestigd in Harlingen. Als allround-bouwer zijn we veelzijdig in het uitvoeren van projekten, maar wel met oog voor detail. Ons werkgebied bestaat in principe uit heel Nederland, met de nadruk op de noordelijke provincies. Jongema Bouw BV is aangesloten bij Bouwend Nederland, de overkoepelende organisatie van erkende bouwers, en is VCA gecertificeerd. Verder zijn wij een erkend leerbedrijf voor het opleiden van aspirant timmerlieden.

Betrouwbaarheid, samenwerken en oog én oor hebben voor de belangen van opdrachtgevers staan centraal. Een team van enthousiaste medewerkers met de juiste mentaliteit zet zich in om een bouwwerk van klein tot groot tot stand te brengen. Dit in combinatie met de modernste technieken met traditioneel vakmanschap

BedriuwsoerdrachtBerikberrinsBerikberrins Tiid besparje?Tiid besparje?Tiid besparje?

Nij bouNij bouNij bouNij bouNij bouNij bou

Cash flow-tekort?Cash flow-tekort?Cash flow-tekort?Cash flow-tekort?Cash flow-tekort?Cash flow-tekort?

BranchevooruitzichtBranchevooruitzichtBranchevooruitzichtBranchevooruitzichtDe haek om Ljouwert

BranchevooruitzichtDe haek om LjouwertDe haek om Ljouwert

BranchevooruitzichtDe haek om Ljouwert Nij bou

BranchevooruitzichtNij bouNij bou

BranchevooruitzichtNij bouNij bou

BranchevooruitzichtNij bou

DebiteurenrisicoDebiteurenrisicoDebiteurenrisicoDebiteurenrisico

DIRECT ANTWOORD OP AL UW ONDERNEMERSVRAGEN

Maak vandaag nog een afspraak met Bedrijven Friesland, voor een vrijblijvend adviesgesprek: 0515-436883. Of mail naar [email protected]

de verhuizing van middenstanders naar onze stad ook begeleiden.”Willem Hartman: “de gemeente kan daar weinig aan doen. de ondernemers moeten zelf kijken of ze gezamenlijk iets kunnen ondernemen en daar de medewer-king van de gemeente bij vragen. de oplossing is niet zo eenvoudig, maar de gemeente kan bijstaan in de mogelijke wijziging van bestem-mingsplannen om bijvoorbeeld ombouw naar woningen te stimu-leren, zodat de binnenstad weer meer leven uitstraalt.”Anne Schouw: “de gemeente is regelmatig in overleg met de Har-linger Ondernemers Vereniging om samen de leegstand tegen te gaan. Ik denk ook dat het een taak is van de gemeente om de stad zo aan-trekkelijk mogelijk te maken en te houden voor ondernemers. Vooral in faciliterende zin. de hoogte van de huren is een zaak tussen huurder en verhuurder. Er zou wel-licht meer onderhandeld moeten worden, zodat de huren enerzijds betaalbaar zijn en de verhuurder ook zijn opbrengsten heeft.”Edwin Roskammer: “Vanuit de commerciële club merken wij dat de contacten tussen bedrijven onderling, regionale samenwerking en samenwerking met lokale en regionale overheden essentieel is om het ondernemersklimaat te verbeteren. Belangrijk is dat de ge-meente ondernemers in haar plan-nen betrekt. Men heeft de laatste jaren veel gedaan aan de uitstraling van Harlingen maar het is erg belangrijk dat men dit bewaakt.”Yde Koopmans: “dit probleem speelt natuurlijk niet alleen in Harlingen. Het MKB heeft het momenteel niet altijd even gemak-kelijk. de stad Groningen heeft het plan ‘Oog voor nieuwe detailhan-del’ opgesteld. Hier zou je ook eens naar kunnen kijken. Belangrijk is dat er in ieder geval een goede samenwerking tussen gemeente, makelaars en ondernemers is.

creatief met leegstand omgaan is een eerste vereiste.”Haye Stellingwerf: “Omdat ik meer gericht ben op St. Anna, Franeker en Leeuwarden kan ik hier geen goed antwoord op geven. Wel heb ik de indruk dat Harlingen geen imago heeft als winkelstad. Ik denk dan ook dat er nog veel winst valt te halen uit pr door Harlingen meer te profileren als gezellig winkelcentrum.”

stIMULeReN VAN stARteRsHet gemeentebestuur vindt het heel belangrijk dat de plaatselijke economie wordt gestimuleerd en dat startende lokale ondernemers alle hulp krijgen. Wethouder Le

Roy: “Wij verstrekken geen micro-kredieten of leningen aan onderne-mers, maar helpen en begeleiden startende ondernemers via ons ondernemersprogramma wel bij de aanvraag en het verkrijgen van lan-delijke microkredieten.” Een goede zaak, vinden de ondernemers. Edwin Roskammer van de ABN AMRO: “Ondernemende Harlingers met goede plannen krijgen middels het microkrediet de kans om hun plannen toch te realiseren. dit is goed voor de ondernemers en voor de stad.” Volgens Haye Stellingwerf is het een goede begeleiding en advisering minstens zo belangrijk en daar kan de gemeente een belangrijke rol in spelen.”

eDwIN ROskAMMeRdirecteur Bedrijven ABN AMRO Bank N.V.Leeftijd 41 jaar. Woonplaats Gorredijk. Burgerlijke staat Gehuwd. Hobby’s Lezen en reizen. Welk boek ligt er op nachtkastje? Bankroet. Favoriete film Reis Rond De Wereld van Michael Palin. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “de minister presi-dent om van gedachten te wisselen over het huidig economisch klimaat en hoe we dit tij kunnen keren.” Grootste wens als ondernemer “dingen mogelijk maken. dat zorgt voor positieve ontwik-kelingen voor de regionale economie.”

YDe kOOpMANsStafmedewerker Stichting Radius en Bewaarder bij Aefides Vastgoed.Leeftijd 56 jaar Woonplaats Franeker Burgerlijke staat Getrouwd en twee kinderen. Hobby’s Tennis en skiën. Welk boek ligt er op nachtkastje? De Vastgoedfraude, De Ontknoping. Fa-voriete film The Bourne Identity. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Met de burgemeesters van Franeker en Harlingen. Wij ervaren al jaren in onze ccNWF dat Franekers en Harlingers prima samenwerken en elkaar op verschillende terreinen uitstekend aanvullen. dat wij elkaar wel eens op de hak nemen hoort er bij. Maar dit beeld mag ook wel eens wat meer naar buiten worden gebracht bij de herindelingsplan-nen.” Grootste wens als ondernemer “dat de jeugd van nu echt de kans krijgt om zich in een ondernemersvriendelijk klimaat te ontwikkelen en te ontplooien.”

a r t i k e l

1 5 n o v e m b e r 2 0 1 2V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l .


www.personeelsned.nl

Wij zijn gespecialiseerd in...

Re-integratieEen nieuwe koers...

LoopbaanadviesDe sprong wagen...

OutplacementOversteken naar een nieuwe baan...

Vestigingen in

Sneek

Leeuwarden

Heerenveen

UitzendenWerken aan werk...

wij zijn

op weg

voor mensen

en werk...

Verhuisbedrijf PrinsenPrijsopgave vooraf,

geen verrassingen achteraf!

Tel: 0512 515000www.verhuisbedrijfprinsen.nl

Verhuizingen • Opslag • Transport

veelzijdige, architectonische staalkonstruktiesEnsel staalkonstrukties B.V. Holwerderweg 23 . 9101 PA DokkumTelefoon (0519) 29 72 27 . [email protected] . www.ensel.nl

de Haan aGW advocaten & notarissen kRijgT Hoog RappoRTCijfeR Van klanTen

de trots en passie van een advocaatRuud Glas is beretrots. De advocaat en partner van De Haan AGW Advocaten & Notarissen in Leeu-

warden schuift een lijstje naar voren. ‘‘Derde, met een rapportcijfer 7,29. Dat is echt geweldig.’’ Incompany onderzocht alle advocatenkantoren in Nederland; De Haan eindigde als derde. ‘‘Dat is

vooral belangrijk omdat ze de tevredenheid van onze klanten meten’’, zegt Glas. ‘‘We doen wat we zeggen, en zeggen wat we doen. Dat wordt gewaardeerd.’’


D e h a a n a g w a D v o c a t e n & n o t a r i s s e n

vandereemsdirect.nl

Profiteer van de extra service van Van der Eems

Nu direct

online uw drukwerk bestellen

Zien is geloven

Uw voordeel: 24/7 dienstverlening + Direct besparen + Heel eenvoudig bestellen + Vertrouwde kwaliteit + Stipte levering

www.vandereems.nl offsEt drukwErk | digitaal drukwErk | warEhousing | dtp/opmaak | afwErking

Zomaar een upgrade krijgen, dat is altijd een mooi gevoel. Maar een upgrade krijgen op uw nieuwe BMW... dat klinkt helemaal goed. Zo krijgt u nu tijdelijk bij De Beier een upgrade naar een hoger uitvoeringsniveau: van Business naar Business +, of van Executive naar High Executive. Dat betekent genieten van soepel Dakota-leder en Xenon-verlichting met de herkenbare lichtringen. En afhankelijk van welk model u kiest andere opties, zoals Park Distance Control, breedbeeldnavigatie of verwarmde voorstoelen. Extra rijplezier voor u, geheel voor onze rekening. We zien u graag in onze showroom.

DE BEIER GEEFT NU UPGRADES OP DE BMW 1, 3 EN 5 SERIE, X1 EN X3.

UW EXTRA RIJPLEZIER. VOOR ONZE REKENING.

De Beier BV, Skrynmakker 32, 8447 GH, 0513 - 61 88 88, www.debeier.nl

Gemiddeld brandstofverbruik van 3,8 tot 11,0 liter/100km (26,3 tot 9,1 km/liter) met een CO2-emissie van 99 tot 257 g/km.

Tevreden klanten, daar houden ze bij De Haan van. Ze zijn extra blij als klanten die een zaak verliezen toch tevreden zijn. ‘‘Het is een misverstand dat klanten alleen tevreden zijn als ze hun zaak win-nen’’, zegt glas. ‘‘Het gaat er ook om dat je bereikbaar bent, snel reageert, zaken snel oppakt. en natuurlijk dat je kwalitatief goed werk levert.’’ klanten prijzen vooral de betrouwbaarheid en de prijs/kwaliteitsverhouding, weet de wirdummer advocaat. ‘‘Het is heel fijn om dat te merken.’’glas is al 18 jaar actief als advocaat, en is gespecialiseerd in het huur- en vastgoedrecht en het contractrecht. na zoveel jaren werken heeft hij nog iedere dag plezier, vertelt hij. ‘‘er is niets mooier dan een nieuwe zaak waar ik me op mag storten’’, zegt hij met een brede glimlach. ‘‘iedere zaak is anders. in het civiele recht wordt er veel van je creativi-

teit gevraagd. je bent niet alleen bezig met een cliënt te verdedigen, je mag ook aanvallen. ik vind het prachtig om in iedere zaak nieuwe oplossingen te bedenken.’’

GeeN spIjtHij studeerde pas later rechten. na de middelbare scholen ging hij eerst werken, en volgde enkele jaren later een rechtenstudie, in de avonduren. Hij heeft er geen dag spijt van. ‘‘ik voelde me meteen in de rechten thuis. Het is moeilijk uit leggen wat me daar precies aan boeit. ik wist meteen dat ik in de rechten verder wilde.’’glas kwam naar friesland om te werken bij Riedstra, Tuinman & Sleijfer, dat in 2007 fuseerde met De Haan. ‘‘Sindsdien ben ik vestigingsleider van onze locatie in leeuwarden. Dat doe ik met heel veel plezier. Het is mooi en leerzaam om zo’n kantoor samen

op te bouwen.’’

GRINDook aan de advocatuur gaat de crisis niet voorbij. ‘‘Maar we kunnen niet zeggen dat we last hebben van de crisis’’, aldus glas. ‘‘we moe-ten er wel rekening mee houden. we groeien nog steeds, maar wel duidelijk minder hard. we moeten er harder aan trekken om zaken binnen te krijgen. we kunnen, bij wijze van spreken, niet meer wachten tot we het grind horen knisperen.’’wat verandert in de advocatuur is de manier van tarieven stellen. ‘‘klanten vragen steeds meer om een vast tarief, waar vroeger ‘uurtje factuurtje’ normaal was. wij moeten daar als advocatenkan-toor erg aan wennen. we zijn ons daarin aan het aanpassen, omdat we begrijpen dat onze klanten duidelijkheid willen.’’


D e h a a n a g w a D v o c a t e n & n o t a r i s s e n

RUUD GLAsGeboren17 oktober 1963 te Alkmaar.Woont inWirdum, sinds 1994.Favoriete voetbalclubFeijenoord.BijzonderGlas woonde in zijn kinderjaren in Zuid-Korea, waar zijn vader zendeling was. Hij verhuisde daarna naar capelle aan de IJssel (‘‘vandaar Feijenoord’’) en later naar Emmeloord.

MR. p.A. VAN DIjk

BRanCHe: MkB-MeTaal

‘We hebben de instroom van jongeren nodig’In het mkb-metaal is het nog geen tijd om de champagne te ontkurken. De branche zucht

nog steeds onder het juk van de recessie. Maar er vallen niet alleen maar klappen. De sector is vitaal en breed georiënteerd. Er liggen kansen genoeg voor de toekomst, aldus

drie betrokkenen met wie OF sprak over de perspectieven binnen de branche: Jelle Zuidersma, voorzitter van Koninklijke Metaalunie district Noord, Gerrit de Boer, ondernemer en eigenaar van Eurofinish in Sneek en Tineke Vrolijk, eigenaar van Snijbedrijf Nauta in Sneek. Een gesprek over innovatie, krachtenbundeling, vakmanschap en imago.

2 0 n o v e m b e r 2 0 1 2

2 1 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l


b r a n c h e : m k b - m e t a a l

StaalconstructiesStallenBergingenBedrijfshallenSkeletbouwBovenloopkranenTrappen & HekkenKraanwerk tot 30 ton

It Dok 6, 8447 GL HeerenveenTel.: 0513-620 615, Fax: 0513-620 625Internet: www.acsstaal.nl

handmatig en machinaal slijpen en polijsten

van rvs materialen en installaties.

In eigen werkplaats en op locatie.

Eurofinish

T 0515 - 435340 www.eurofinish.nl

inderdaad: het economische tij zit tegen. Maar het beeld is wisselend: het mkb-metaal omvat immers een breed scala van activiteiten en er zijn zeker ook bedrijven die het ook nu erg goed doen. jelle Zuidersma, voorzitter van district noord van de koninklijke Metaal-unie en al 42 jaar ondernemer in het mkb-metaal. “Het mkb-metaal is niet onder één noemer te vatten. neem de bouw van en handel in landbouwmachines, een sector met een geheel eigen dynamiek. of een agrarische ondernemer investeert, is direct afhankelijk van wat er dat jaar is verdiend. Dat kan enorm fluctueren. Daarnaast verschijnen er grote importeurs op de eindge-bruikersmarkt, dat maakt kleinere

bedrijven weer kwetsbaar. in een andere tak van sport, de jachtbouw, zie je momenteel directe klappen vallen, want er wordt in het modale segment nog maar weinig verkocht. en bedrijven die tegen de bouw aanzitten hebben op dit moment ook hele zware tijden, dat is wel dui-delijk. ondertussen hebben verspa-nende bedrijven het daarentegen op dit moment best wel druk.”

kRACHteN-BUNDeLINGeen belangrijke en veelbelo-vende poot van het mkb-metaal wordt gevormd door de mid- en hightechbedrijven. De motor voor innovatie binnen de branche. Hoe werkt dat in de praktijk? “innoveren

vraagt ook een bepaalde schaal”, aldus Zuidersma. “grote hightech-bedrijven zoals aSMl en philips hebben afdelingen die nonstop bezig zijn met innovatie. Daarom kunnen zij ook optimaal profiteren van het topsectorenbeleid dat de overheid voert. Voor middelgrote en kleinere bedrijven is een inves-tering in innovatie op deze schaal geen haalbare kaart.” om die reden pleit de Metaalunie voor krachten-bundeling binnen het mkb-metaal. Zuidersma: ”want er zijn veel bedrijven in het mkb-metaal actief op het gebied van mechatronica en elektronica. wanneer zij hun krachten bundelen, en de weg in-slaan van keteninnovatie, kunnen er slagen gemaakt worden en kunnen

kONINkLIjke MetAALUNIe DIstRICt NOORD: VOOR ONDeRNeMeRsMet meer dan 13.000 leden is de Koninklijke Metaalunie de grootste ondernemersorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf (mkb) in de metaal. de Metaalunie richt zich op metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers in sectoren als machine- en apparatenbouw, metaalwaren, meet- en regeltechniek, elektronica, engineering, las- en constructiewerk, gereedschappen, gietwerk, jacht- en scheepsbouw, verspaning, plaatbewerking, landbouw-mechanisatie, staalbouw, revisie en onderhoud, alsmede handel en service. Om de collectieve belangenbehar-tiging in de regio goed te organiseren heeft de Metaalunie een indeling in districten. In district Noord (de drie noordelijke provincies) zijn werkzaam dina Griemink (consulent Arbeidsmarkt en Beroepsonderwijs), Alko Seinstra (Buitendienstledenadviseur) en Philippe Hondelink (Regiosecretaris). district Noord telt ruim 1500 aangesloten leden, die samen werkgelegenheid bieden aan ruim 13.000 mensen. Het heeft haar eigen bestuur bestaande uit negen ondernemers, afkomstig uit de drie noordelijke provincies. Activiteiten die het district verzorgt zijn onder andere themabijeenkomsten en voorlichtingsavonden op de 2e donderdag van de maand. Tijdens deze bijeenkomsten, die meestal bij één van de leden worden georganiseerd, is er volop gelegenheid voor informatie-uitwisseling en een rondleiding en om in informele sfeer de onderlinge contacten te versterken en nieuwe contacten te leggen. Andere activiteiten zijn: bedrijfsbezoeken, (buitenlandse) excursies en studie-reizen, jaarvergadering en nieuwjaarsbijeenkomst. Landelijk biedt de Metaalunie ook individueel ledenadvies op sociaal- en bedrijfsjuridisch en bedrijfseconomisch terrein en ondersteuning bij het werven en selecteren van technisch personeel en stond zij aan de wieg van het OBM (OpleidingsBedrijf Metaal) dat de scholingspool voor de branche organiseert. Meer informatie: [email protected]

jeLLe zUIDeRsMAVoorzitter district Noord van de Koninklijke Metaalunie.Geboren In 1949 in Birdaerd.VooropleidingTechniek (Enschede) economie (Gronin-gen) begon als student met ondernemen.Loopbaan/functiesdirecteur /eigenaar van Zuidermat Beheer b.v. (holding van bedrijven in te de technische en logistieke sectoren), PTB transportmiddelen b.v. (import en fabricage van machines voor mobiel interntransport en opslagsystemen), PTB machinefabriek b.v. (machinebouw, slijptechniek en cNc bewerkingen), Matrix b.v. (internationaal transport, logistiek, open overslag), Matrix mate-rieel b.v. (verhuur in- en externe trans-portmiddelen), J.L. de Vries en Zn. b.v. (vloeistoftransport en reinigingstation).Hoe kijkt u naar de toekomst van de branche?“de globalisering zet door. We zien het nu al: ontwerpen voor bijvoorbeeld machines worden hier gemaakt, de machine wordt in een landen als china en Vietnam in elkaar gezet, vervolgens komt het terug en implementeren we hier alle elektronica. Ik verwacht dat die tendens sterker zal worden.”


b r a n c h e : m k b - m e t a a lHondelink, Seinstra en mw Griemink van de Koninklijke Metaalunie

WIJN! ‘ EEN FEEST OM HIER BINNEN TE STAPPEN’

Lucas Wijnwinkel beschikt over 100m2 winkelruimte in een prachtig pand aan de Lindegracht in Heerenveen. In deze ruimte biedt hij een product wat voor veel mensen toch nog een beetje onbekend is: Wijn!

We worden welkom geheten terwijl er een Franse chanson speelt. Wilt u iets proeven? Normaalste zaak van de wereld. Je wilt tenslott e weten wat je koopt! Aldus Lucas. De jonge ondernemer heeft voordat hij de winkel begon in gerenommeerde restaurants en hotels als sommelier gewerkt. Veel mensen, zo zegt Lucas, kiezen uit gemak voor een huiswijn uit de supermarkt, omdat deze vaak wel lekker is. Het idee achter de winkel is mensen op een informele maar toch professionele manier een goed advies te geven. En nog veel belangrijker: op het zelfde prijsniveau als in de supermarkt een ‘kwaliteitswijn’ te leveren.

MOOI PRIJS- EN KWALITEITSNIVEAUDoor het netwerk wat Lucas in de jaren heeft opgebouwd is dan ook alle wijn te krijgen. In augustus van dit jaar is Lucas partner geworden van een Importeur uit Wateringen en van het gerenommeerde bedrijf Jacobus Toet, dat gespecialiseerd is in relati e- en kerstgeschenken. “Door deze stap ben ik de enige in Noord Nederland met deze wijnen in mijn assorti ment en met producten aangaande de geschenkenmarkt. Deze combinati e wordt vaak door bedrijven afgenomen maar zijn bij ons ook voor de parti culier beschikbaar. Het mooie hiervan is dat we ook het noorden van Nederland kennis kunnen laten maken met onze relati e- en kerstgeschenken op een mooi prijs- en kwaliteitsniveau. De pakkett en variëren van een wijnpakket met zalm tot en met truff els en kaviaar”, aldus Lucas. De pakkett en zijn voorradig in de winkel en liggen in de showroom. Ze worden op de dag van voorkeur keurig op locati e af geleverd.

HORECADIERLucas is een jonge ondernemer (23) die zijn nek uitsteekt in een moeilijke ti jd. Alles wat hij doet, wil hij goed doen. Om dit te bereiken worden alle producten in de winkel geproefd en aan de kwaliteitsnormen van Lucas onderworpen. Lucas staat dan ook voor de volle 100 % achter zijn producten en vindt het heerlijk om zijn klanten kennis van wijn bij te brengen en hen te laten genieten van zijn producten. Een horecadier in hart en nieren? Ja! Daarom is deze winkel een feest om binnen te stappen.

Lindegracht 43, Heerenveen – T 0513-769071 – E [email protected] jden: Di & Wo 11:00 -18.00 uur / Do 11:00 - 21.00 uur / Vrij 09:30 - 18:00 uur / Za 9.30 -17.00 uur.

LUCAS WIJNWINKEL

we meeprofiteren van het topsec-torenbeleid. we maken ons daar als Metaalunie sterk voor samen met Syntens innovatiecentrum.”

VOOR IN De MARktDe betekenis van iT en automatise-ring binnen het mkb-metaal groeit nog steeds. Zo maken ze bij Snijbedrijf nauta uitsluitend gebruik van computer-gestuurde machines. Het bedrijf telt negen medewerkers en snijdt metalen, kunststof en houten ma-terialen voor de industrie. eigenaar Tineke Vrolijk:”we gebruiken een 3D plasma-, een waterjet, en een autogeenmachine. onlangs heb-ben we een nieuwe fiberlaserma-chine aangeschaft, daar zijn er nog niet zoveel van in nederland. Deze werkt met nog meer precisie dan zijn voorganger en kan ook gro-tere diktes aan. op snijtechnisch gebied hebben wij alles in huis.” Belangrijkste doel van Vrolijk is om de huidige recessie goed door te komen: ”over een paar jaar zal ik er zelf uitstappen en zal Remco nauta, mijn zoon en mede-eige-naar van het bedrijf, mij opvolgen. Dan moet het bedrijf stevig op zijn poten staan. Voor in de markt blijven op technologisch gebied is dan belangrijk. al heb je niet alles in de hand. Doorslaggevend blijft toch hoe de economie draait en hoe het onze klanten vergaat.”

AMBACHteLIjkHet mkb-metaal kent ook nog steeds bedrijven die ambachtelijk-heid als het ware in hun Dna heb-ben en daar ook de toekomst mee ingaan. eurofinish uit Sneek is zo’n

bedrijf. eigenaar gerrit de Boer: “onze core business is het hand-matig en machinaal slijpen van RVS platen en diverse onderdelen. we werken voor diverse sectoren: zo verzorgen we hetpolijsten van de RVS deuren en kozijnen voor het nieuwe paleis van justitie in amsterdam, maar we werken bijvoorbeeld ook voor de jachtbouw. onze belangrijkste afzet betreft de tankbouwwereld, het gaat om zowel nieuwbouw als onderhoud. Bij onderhoud van de tanks slijpen wij wanden en aanslui-tingen weer op de oorspronkelijke waarden. Dit zijn waardes die in de farmacie gebruik wordt.” Het gaat veelal om echt ambachtelijk werk: ”Dat is en dat blijft het , dat brengt het karakter van het werk met zich mee.” Het is heel specifief werk, daar komt geen computer aan te pas: “we gebruiken handgereedschap-pen, maar ook ons machinale werk is niet computergestuurd. geen enkel materiaal is hetzelfde en elk materiaal reageert anders in de ma-chine. er staat ook altijd iemand bij om eventuele instellingen te veran-deren. Het gaat echt om finetuning. Dit is ambachtelijk werk dat je op geen enkele school kunt leren.”

INstROOM jONGeReNDat brengt ons bij een heikel onderwerp: de instroom van jongeren. want die verloopt nog steeds moeizaam. Bij Snijbedrijf nauta hebben ze er weinig last van. Tineke Vrolijk: “De drempel is bij ons laag qua opleiding. en voor de bediening van de machines leiden wij de mensen intern op. Dat gaat prima.” Bij eurofinish maken ze

zich meer zorgen. gerrit de Boer: “Voorheen ging het vak zoals wij dat uitvoeren over van vader op zoon. Maar die tijd is voorbij, de cul-tuur is veranderd. jongeren kiezen vaker voor een kantoorbaan en zijn graag bezig met ‘andere dingen in het leven dan werk’. Het wordt voor de ambachtelijke gespecialiseerde bedrijven steeds moeilijker om jon-geren te vinden die dat specifieke vak nog willen leren.”

tekORt AAN teCHNICIMaar ook de mid- en de hightech-sector binnen de metaal heb-ben nog steeds problemen om jongeren aan te trekken. en dat terwijl er binnen het mkb-metaal veel mogelijkheden zijn voor het werken met moderne computerge-stuurde apparatuur. Zuidersma: “als metaal kampen we nog steeds met een hardnekkig maar achterhaald idee van het werk in de sector. Het beeld van vies werk blijft hangen.” Het probleem groeit snel: in 2016 kampen we al met grote tekorten aan technici.” er zal veel energie gestoken moeten worden in het motiveren van jongeren, aldus Zui-dersma: “Dat betekent ook dat je als MkB-bedrijf stageplekken beschik-baar moet stellen. Veel onderne-mers kijken jammer genoeg vooral naar korte termijnbelangen. een beginnende stagiair kost natuurlijk geld en begeleiding (hoewel de oBM-Scholingspool van de branche de ondernemer op dat laatste punt goed kan ontzorgen), maar over vijf jaar zal je hem of haar heel hard nodig hebben. Dat moeten onder-nemers zich goed realiseren.”

tINeke VROLIjk eN ReMCO NAUtAEigenaren van Snijbedrijf Nauta in Sneek.Core businessHet snijden van metalen, kunststof en houten materialen voor de industrie.Aantal werknemers 9.

GeRRIt De BOeREigenaar Eurofinish in Sneek.Aantal werknemers 8.Geboren 30 augustus 1948 te Sint Jacobieparochie.Vooropleidingdoorliep de ambachtsschool en ging op zijn 15e jaar aan de slag. Volgde intus-sen een avondstudie als elektromonteur. Was werkzaam bij Lankhorst in Sneek en later bij een loodgietersbedrijf. Begon in 1974 schoonmaakbedrijf Van dijk en de Boer en in 1979 dijbo cleaning Beitsen en passiveren van roestvaststaal. En in 1984 samen met van Roeden toen Metalfinish , derustit Holland en Eurofinish op. de bedrijven verkocht. Werd een paar maanden geleden weer samen met jonge mede-vennoot Jan Roos eigenaar van Eurofinish.Hoe kijkt u naar de toekomst van uw bedrijf? “Zonnig. We hebben een mooie orderintake, ondanks de huidige reces-sie. dat komt door het specialistische karakter van ons werk, en onze brede afzetmarkt: 60% van onze omzet komt uit duitsland en België. Wel hebben we heel hard de instroom van jongeren nodig. daar zullen we veel energie in moeten steken.”


b r a n c h e : m k b - m e t a a l

Overnachten|Dineren| Lunchen|Gezellig terras

Anjum:0519320800 - www.wadoars.nl

TOPPER 2012

HaRlingen in BeelD alS aanlegplaaTS VooR CRuiSeSCHepen

‘nu inkoppen’Het zelfbewustzijn lijkt te groeien in Friesland. Neem Harlingen, waar lang een wel érg nuchtere ouwe seunen-mentaliteit heerste. De nuchterheid zelve, die

Harlingers. Maar, daarmee creëer je niet altijd nieuwe buisness. Heel slim was het dan ook van de gemeente en van Harlingen Seaports om de armen wijd open

te gooien voor de internationale cruisevaart. Op 5 oktober een groep ceo’s van internationale cruisemaatschappijen de Friese

havenstad. De conclusie: Harlingen heeft bijna álles mee om een succesvolle pleisterplaats te worden in de internationale cruisevaart.

a r t i k e l


c r u i s e s c h e p e n i n h a r l i n g e n

kijk eens op schokkerproducties.nl

T 0513 46 41 00

Jonkerslân - Fûgelsang 16

full-service

internationale standbouw

standsystemen o.a. het

nieuwe

display’s & digitaal

printwerk

Flexstra

Standbouw

Advies,

ontwerp en

productie op maat!

ANDRIES VISSER bouw-teken-ontwerpstudio

smidstraat 12 8715hs stavoren m.06-51607831 t.0514-682813 e.andriesvisserbouwstudio.nl www.andriesvisserbouwstudio.nl

ANDRIES VISSER bouw-teken-ontwerpstudio

smidstraat 12 8715hs stavoren m.06-51607831 t.0514-682813 e.andriesvisserbouwstudio.nl www.andriesvisserbouwstudio.nl

v.o.f Ingenieursburo Ir C. Linek c.i.De Fjûrslach 17 - 8651 CJ IJlst

Postbus 9 - 8650 AA IJlstTelefoon 0515 - 532031 - Fax 0515 - 531368

E-mail: [email protected]

Advies: staal-, beton-, houtconstructies,funderingstechniek

Voor velen blijft het bellen van prospects nog altijd een essentieel onderdeel van hun werk.

Hoe kom jij aan je afspraken? Met netwerken en alle beschikbare online media kom je wellicht een heel eind. Maar genoeg om (steeds) je agenda te vullen?

Ik hoef jou niet te vertellen dat als je te weinig afspraken maakt, dat je minder scherp kwalificeert. En daardoor onnodig veel tijd en energie verspilt aan doodlopende trajecten.

Ontdek in deze eendaagse training hoe het anders kan! Zonder duwen en trekken. Stel dat men jou uitnodigt voor een gesprek?

Let wel, niets komt gratis. We zullen je uitdagen het beste en meest creatieve uit jezelf te halen!

Onderwerpen in deze training:- Waarom traditioneel bellen niet werkt

- Hoe wel: live-demonstratie van de trainer

- De manier om zonder druk te bellen- Anders omgaan met initiële weerstanden

- Gewoon doen!

Wacht niet langer en schrijf je nu in op onze doorlopende trainingen. Dit jaar zullen er nog 2 trainingen worden ingepland. Neem contact met ons op via telefoon of email.

Locatie:WTC Leeuwarden

Datum trainingen:23 nov. en 7 dec. 2012

Kosten: € 495,= per deelnemer

HEB JIJ OOK ZO’N WEERSTAND TEGEN BELLEN?

De Leijen 198939 BC Leeuwarden

T +31 (0) 58 288 75 83 E [email protected]

Vanzelfsprekend hoorde een tour langs belangrijke locaties bij het programma. en er was een conferentie, waar Maria le Roy, wethouder economische zaken van de gemeente Harlingen, onvermoeibaar leek om samen met Rene van der weide, directeur Tourist info fryslân (voorheen VVV, red.) te lobbyen voor de goede zaak. aansluitend was er een persconferentie. le Roy en Robert Harrison, consultant van cruise ondernemers en adviseur van de gemeente Harlingen, brachten verslag uit. Dit in aanwezigheid van een trotse gedeputeerde jan-newietske de Vries.le Roy benadrukte dat de komst van zeevarende cruiseschepen niet alleen goed is voor Harlingen, maar voor de gehele provincie. “Het gaat niet alleen om Harlingen, het gaat

om de beleving van heel fryslân met Harlingen als toegangspoort. Harlingen is met zijn historisch cen-trum amsterdam in het klein. Voor bezoek aan de provincie en daar buiten zullen dagexcursies worden aangeboden.”

Voor het zover is moeten er investeringen worden gedaan, onder andere voor een terminal en kadevoorzieningen in de nieuwe willemshaven. De gemeente wil daar werk van maken. Rik Duijn, directeur van Harlingen Seaport benadrukte dat het op kleine aanpassingen gaat. “Diepgang moet worden geregeld, er moeten ankerboeien worden aangelegd, eventueel pontons. Het zijn kleine dingen.”“Het project Cruiseport Harlingen sluit aan bij de langetermijnvisie

van de gemeente Harlingen om recreatie en toerisme verder te stimuleren. Het past ook bij de veelzijdigheid van Harlingen als havenstad”.

De charmante Brit Robert Harrison gaf aan dat de ceo’s, unaniem enthousiast waren over de uitstra-ling van de stad en de haven en de unieke ligging aan het werelderf-goed de waddenzee. er is wel een wensenlijstje ingediend. “Men wil de zekerheid hebben dat de cruises kunnen aanmeren zo dicht mogelijk bij de binnenstad. niet zoals in amsterdam dat de pas-sagiers te ver van de stad liggen”. Volgens Harrison is alles aanwezig om een volgende stap te zetten.gedeputeerde jannewietske de Vries gaf een toelichting op een nieuwe nota toeristisch beleid die

bij de provincie in voorbereiding is, en waar het initiatief in Harlingen uitstekend bij aansluit. “Cruiseport Harlingen en de verlengde lan-dingsbaan van airport groningen- eelde zullen een nieuwe stroom van toeristen tot gevolg hebben. Daar moeten wij samen met het bedrijfsleven op inspelen met nieuwe initiatieven met afwis-selende arrangementen. ik hoop onzettend dat we de kansen die nu komen inkoppen.”Harrison hield Harlingen ‘en passant’ nog een mooi gepoetste spiegel voor. “ik heb mijn hele leven be-roepsmatig gereisd, ben in vele lan-den geweest. Maar als ik hier over de kade loop dan groeten mensen mij. Die gemoedelijkheid, dat vind je bijna nergens meer. ik weet zeker dat dit een unique selling point is voor de hele regio.”


c r u i s e s c h e p e n i n h a r l i n g e n

Gedeputeerde Jannewietske de Vries

3 1 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l


a D v e r t o r i a l – s a n D l e r t r a i n i n g e n

ConTinu VeRBeTeRpRoCeS kRaCHT Van sandler traininGen

Permanente ontwikkeling sleutel naar succes

Door de aanhoudende economische crisis hebben veel bedrijven al op veel kostenposten moeten bezuinigen om het hoofd boven water te houden. Er is vaak tot op het bot gesne-den in de uitgaven, dus daar kan geen winst meer behaald worden. Toch is het ook in

deze tijd van recessie mogelijk om te groeien en meer omzet te generen. Het roer moet dan wel om. Sandler Trainingen kunnen daarbij helpen. Anna van Lang van Sandler Training

Noordoost Nederland legt uit wat de kracht van die methode is.

Watercampus Leeuwarden

Dít is de toekomst van watertechnologie

Meer informatie? Kijk op www.wetsus.nl of www.wateralliance.nl

kijkdat is ’t mooie vanleeuwarden

Zuiver water binnen handbereik. Het lijkt zo

vanzelf sprekend, maar het is dé uit daging voor

de toekomst. De beschikbaarheid van zoet water

staat wereldwijd onder druk terwijl de water behoefte

explosief groeit. Dit vraagt in de hele watersector om

innovatieve oplossingen en nieuwe technieken.

De Watercampus Leeuwarden neemt hierin het

voor touw. Wetenschappers uit alle delen van de

wereld doen op de Watercampus onderzoek naar

oplossingen op het gebied van o.a. drinkwater-

productie en afvalwaterzuivering.

De Watercampus biedt bedrijven, kennisinstituten

en onderwijsinstellingen alle voorwaarden om

kennis te bundelen en innovatie mogelijk te maken.

Hiermee is Leeuwarden hard op weg om de Europese

hoofdstad van watertechnologie te worden.

WATERCAMPUS LEEUWARDEN

Dít is de toekomst van watertechnologie

Wat is de Watercampus? De Watercampus bestaat uit ruim 20 bedrijven en instellingen, waaronder Wetsus. Wetenschappers uit alle delen van de wereld doen hier onderzoek naar oplossingen op het gebied van o.a. drinkwater, afvalwaterzuivering en waterdistributie. De Watercampus fungeert hiermee als ‘hub’ in een wereldwijd watertechnologisch netwerk. Een spil die kennis samenbrengt en innovatie mogelijk maakt.

Bouwen aan de toekomstVele bedrijven, kennisinstituten en onderwijsinstellingen hebben elkaar gevonden in de Watercampus Leeuwarden. In twee jaar tijd is de campus enorm gegroeid. Om deze groei op te vangen en krachten fysiek te bundelen staat een grote uitbreiding van de Watercampus op stapel. Dit gebeurt in het groene hart van Leeuwarden. In 2014 verrijst hier een toonaangevend gebouw met een vloeroppervlakte van 12.000 m2 dat alle voorzieningen biedt om innovatie mogelijk te maken.

Van idee naar markt In Leeuwarden is inmiddels een ‘Innovation Chain’ ontstaan die wereldwijd de aandacht trekt. Samen met onderwijs- en kennis-instituten wordt op de Watercampus onderzoek gedaan naar vragen en ideeën uit de markt. Dit onderzoek wordt gestart in het lab om daarna in het Water Application Centre op grotere schaal te worden getest. Op demosites die in een straal van 50 kilometer rondom Leeuwarden liggen, doen bedrijven opschalingsonderzoek. Aangesloten bedrijven krijgen daarna de kans om deze in de praktijk geteste technologieën wereldwijd te vermarkten.

Leeuwarden is hard op weg om dé Europese hoofdstad op het gebied van watertechnologie te worden. De Watercampus biedt huidige en toekomstige generaties wetenschappers alle voorwaarden om kennis te bundelen en innovatie mogelijk te maken. De uitbreiding van de Watercampus brengt deze ambitie een stap dichterbij.

Kennis samenbrengen, innovatie mogelijk maken wereldwijd vermarkten

Meer informatie? Kijk op www.wetsus.nl of www.wateralliance.nl

Zuiver water binnen handbereik. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar het is dé uitdaging voor de toekomst. De opgave is complex: de beschikbaarheid van zoet water staat wereldwijd onder druk terwijl de waterbehoefte explosief groeit. Dit vraagt in de hele waterketen om innovatieve oplossingen en nieuwe technieken. De Watercampus Leeuwarden neemt hierin het voortouw.

Science Centre

allichtreclame.nl

Ledverlichting

w w w . v e r w i j z i n g s b o r d e n . n l | w w w . b e d r i j f s b e w e g w i j z e r i n g . n l

Andere wensen? wij maken het!

Kosik Timmer & Restauratiewerk

“Aandacht voor Stijl”

Restauratie - Renovatie - Maatwerk - Onderhoud Gespecialiseerd in restauratiewerk aan historische woningen met behoud van klassieke elementen - Kozijnen op maat - Ramen en (dubbele) deuren incl. ISO HR glas - Lijstwerk, dakgoten met zink werk op maat - Allround maatwerk voor modern als klassiek - Voor specifieke wensen en meer vraag naar een vrijblijvende op maat offerte Koningsweg 13 www.kosiktimmerwerk.nl 8861 KN [email protected] Harlingen Tel.: 0641212375

3 3 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l


a D v e r t o r i a l – s a n D l e r t r a i n i n g e n

wAt HeeFt sANDLeR tRAINING NOORD-OOst NeDeRLAND te BIeDeN AAN ONDeR-NeMeRs eN VeRkOOp-ORGANIsAtIes DIe GROeI wILLeN ReALIseReN IN VeR-GeLIjkING Met AN-DeRe ORGANIsAtIes DIe VeRkOOptRAI-NINGeN AANBIeDeN?“wij combineren een innovatief, niet-traditionele verkoopstrategie met speciale trainingstechnieken en zorgen zovoor een continu ver-beterproces voor de verkoop. we richten ons daarbij op professio-nele verkopers in organisaties vari-erend van MkB-bedrijven tot grote beursgenoteerde ondernemingen. er zijn genoeg organisaties die ver-kooptrainingen aanbieden, maar dat zijn meestal bijeenkomsten van een dag of meerdaagse heisessies. Vaak heel gezellig en goed voor de teambuilding. Meestal krijg je dan ook nog een paar tips en trucs te horen om je resultaten op te krikken. achteraf hoor je onder-

nemers en managers vaak klagen dat het effect van zulke trainingen uiteindelijk nihil is. onze methode werkt wel, omdat de lange termijn ons uitgangspunt is.”

Is DIe LANGe teR-MIjNVIsIe Hét steRke pUNt wAARMee jUL-LIe je VAN ANDeRe tRAININGsMetHODes ONDeRsCHeIDeN? “ja. Reinforcement training is onze kracht. Dat wil zeggen dat blijvend resultaat bereikt wordt door herhaling, oefening, coaching en betrokkenheid. Het is een continue proces waarbij we ons focussen op vier gebieden: vaardigheden, personeel, structuur en strategie. De succesformule die we daarbij hanteren noemen we president’s Club. Dat is de aanpak voor de stapsgewijze ontwikkeling die moet leiden tot een blijvende prestatieverbetering. wij zijn er van overtuigd dat je voor het realiseren van de gedragsverandering die daar voor nodig is en het werkelijk leren beheersen van nieuwe

vaardigheden aan één sessie niet genoeg hebt. Daarom hebben wij met de deelnemers tweewe-kelijkse korte dynamische sessies. wat wij bieden is een doorlopend programma.”

HeeFt Het eFFeCt VAN Deze MetHODe zICH INMIDDeLs AL BewezeN? “absoluut. Sandler is in amerika al vele jaren marktleider op het gebied van verkoop- en manage-menttraining met daarnaast een netwerk van 300 opleidingscentra verspreid over 25 landen. in de Benelux werken nu met een team van 7 trainers. als licentiehouder van de methode ben ik sinds afge-lopen voorjaar bezig in noordoost nederland en ik merk dat steeds meer bedrijven en ondernemers die zoeken naar manieren om meer uit zichzelf te halen ons we-ten te vinden. Men begint steeds meer in de gaten te krijgen dat ze met Sandler een enorme groei kunnen doormaken.”

ANNA VAN LANGEigenaar van Lang Training & consul-ting BV en licentiehouder van Sandler Trainingen en eigenaar van Kraanser-vice en Montage Leeuwarden BV.Geboren 29 juni 1967 in Onstwedde.Burgerlijke staat Gehuwd, 1 dochter.Loopbaan Na 20 jaar verkoopervaring te hebben opgedaan in verschillende salesfuncties is zij in 2008 gestart met haar bedrijf Kraanservice en Montage Leeuwarden. Begin dit jaar is daar Lang Training & consultancy bij gekomen. Te-vens begeleidt zij als coach van Qredits Microkrediet Nederland startende on-dernemers en is zij ondernemerscoach bij de Kamer van Koophandel Noord Nederland.Hobby’s Lezen, drummen, zingen, sporten en lekker lopen met de hond.

De sANDLeR-MetHODIekDe methodiek is aan het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw ont-wikkeld door de amerikaan David H. Sandler. Hij bedacht daarbij gelijk het concept ‘Reinforcement Training’ om die methodiek kracht bij te zet-ten. op basis daarvan heeft hij een reeks verkoopmethodes ontwikkeld voor kleine, middelgrote en grote bedrijven. Het aanbod is in de loop der jaren uitgebreid en bestaat naast verkooptrainingen inmiddels ook uit trainingen op het gebied van ma-nagement, leiderschap, onderhan-delen, klantenservice, coaching en mentorschap. ook bij die trainingen is de op de methodiek van Sandler gebaseerde lange termijnvisie het uitgangspunt.

LANG tRAINING & CONsULtING BVDe leijen 198939 bc leeuwardentel. +31 (0) 058 288 75 83mob. + 31 (0) 6 13 72 33 42website www.salesexperts.nuemail [email protected]

Anna van Lang

MegaoRDeR VooR BuSSenBouweR vdl in HeeRenVeen

vijftien bussen per weekDennis van Opzeeland, bedrijfsdirecteur VDL Bus in Heerenveen, geeft het ruiterlijk toe. Hij slaakte

eind september een zucht van verlichting toen eindelijk het groene licht werd gegeven voor een megaorder: de bouw van 275 bussen voor Arriva. De eerste bussen moeten 9 december de weg op.

“Dit is een zeer welkome order”, vertelt hij aan OF.

Zo’n honderdveertig van de 275 bussen worden in Heerenveen gebouwd. Die rijden eind dit jaar al hun eerste rondjes in Zuidwest friesland. De andere bussen zijn

bestemd voor het concessiegebied Zuid-Holland noord en worden in de VDl-fabriek in Valkenswaard geproduceerd. Het gaat om lichtgewicht bussen met een lage

instap, de zogenoemde VDl Citea lle (light low entry). Daarnaast heeft VDl ook een reparatie- en on-derhoudscontract voor acht jaar af-gesloten. De totale order bedraagt

ruim honderd miljoen euro.De bussen moeten 9 december, het moment dat arriva in die gebieden gaat rijden, gereed zijn. “Dat is kort dag. Maar we wisten in mei van dit

ORDeR Is ResULtAAt VAN INteNsIeVe sAMeNweRkINGwillem van der leegte, directeur VDl Bus & Coach nederland, steekt het belang van de megaorder voor arriva niet onder stoelen of banken. “Deze opdracht is geweldig belangrijk voor onze VDl Bus & Coach divisie”, reageert hij. “in de wereld van de bussen zijn er momenteel weinig opdrachten te verkrijgen. Die kleine koek moet door veel grote spelers worden verdeeld. De concurrentie wordt dus feller. uiteraard kiest onze klant voor het beste concept met de laagste Total Cost of ownership. Het feit dat arriva daarnaast ook nog eens het belang van de lokale werk-gelegenheid inziet is zeer bijzonder.”Volgens Van der leegte is de order voor arriva binnengehaald dankzij het harde werken van een heel team specialisten binnen VDl Bus & Coach. “Hierbij werken diverse afdelingen intensief samen. Zo zorgen we ervoor dat we een offerte kunnen indienen die het beste aansluit bij de wensen van onze klanten en hun opdrachtgever”, legt hij uit. “Door nauw met de klant samen te werken komen we uiteindelijk met creatieve en innovatieve concepten, waarmee wij hen ondersteunen om een vervoersopdracht binnen te halen. na het verkrijgen van de opdracht springen we dan met zijn allen een gat in de lucht en weten we dat al die energie en tijd de moeite waard is geweest. Vervolgens gaan we weer vlug aan het werk en ervoor zorgen dat de order op hoogstaand kwaliteitsniveau wordt uitgeleverd, conform de afspraken met de klant.” De VDl groep nam onlangs nog nedCar in Born over.

3 4 n o V e M B e R 2 0 1 2

jaar al dat deze order eraan zat te komen”, zegt Dennis. “Toen zijn we begonnen met het uitwerken van klant specifieke wensen. Het was nog even wachten op de officiële gunning van onze klant.”

Op VOLLe tOeReNnu het groene licht is gegeven draait de fabriek in Heerenveen op volle toeren. waar er normaal wekelijks vijf bussen van de band rollen, rijden er momenteel weke-lijks vijftien naar buiten. “ja, het is in

onze business altijd een kwestie van hollen of stilstaan”, zegt Dennis. “Zo hebben wij vorig jaar dertig mensen uitgeleend aan onze fabriek in Val-kenswaard. Het is nogal een grote beslissing om mensen daarheen te sturen, één die direct ingrijpt in de sociale levens van onze medewer-kers. Zij zaten twaalf weken in va-kantiehuisjes, weg van hun familie en vrienden. Dankzij de order van arriva hebben we in Heerenveen de komende maanden weer zo veel werk dat we zo’n zeventig uitzend-

krachten inhuren om de bussen op tijd te kunnen leveren.”

tRAMsom de werkgelegenheid te waar-borgen heeft VDl in september 2011 een contract ondertekend voor het renoveren van trams. Voor de Bestuursregio utrecht heeft VDl de afgelopen maanden renova-tie werkzaamheden uitgevoerd aan 26 trams van dertig jaar oud. Dennis: “Die hebben we helemaal gestript en vernieuwd.”

DeNNIs VAN OpzeeLANDBedrijfsdirecteur VdL Bus HeerenveenLeeftijd 40 jaar. Woonplaats Luxwoude. Burgerlijke staat Getrouwd, drie kinderen. Hobby’s Voetbal kijken (Heerenveen) en zelf spelen bij Gorredijk. Laatst gelezen boek Het Doel van Eliyahu Goldrat. Favoriete film “Ik ben geen filmkij-ker.” Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Andre Kuipers, over zijn ruimtereis.”

ANNe LOUReNsAlgemeen directeur LasaulecLeeftijd 38 jaar. WoonplaatsNuis. Burgerlijke staat Samenwo-nend, één kind. Hobby’s Paarden.Welk boek ligt er op nachtkast-je? Good To Great van Jim collins.Favoriete film Glengarry Glenrose, A Mission Of Mercy. Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Hans Biesheuvel, de voorzitter van MKB Nederland. We zitten al geregeld samen op een ter-ras. Maar dat kan nooit genoeg ge-beuren. Hij is een enorm inspirerend mens en geeft heel veel energie.”

wILLeM VAN DeR LeeGtedirecteur VdL Bus & coach Neder-land. Leeftijd 30 jaar. Woonplaats Eindhoven. Burgerlijke staat Getrouwd, 1 dochter. Welk boek ligt er op nachtkastje? “Er liggen vele boeken op mijn nachtkastje. Ik begin steeds weer aan een nieuw boek, maar lees deze, vanwege tijdgebrek, nauwelijks uit.” Favoriete film “Zeer recent Intouchables gezien. Was een van de betere films van afgelopen jaren.” Als je twee uur met iemand op een terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “Vanuit ondernemersoogpunt zou ik weleens met Warren Buffet op een terras willen zitten. Ooit eens een interview met hem gelezen, ondanks het feit dat hij een van de rijkste mensen van de we-reld is, lijkt hij de basisuitgangspunten van het leven niet te verloochenen.”

IMpULs VOOR FRIese eCONOMIeVeel meer friese bedrijven profiteren mee van de megaorder die arriva bij VDl heeft geplaatst. “Deze order is echt super”, zegt anne lourens algemeen directeur bij lasaulec BV. “Vooral ook omdat tevens de toeleveranciers van VDl hiervan de vruchten plukken.”lasaulec is een technische groothandel en een van die toeleveranciers van de bussenbouwer uit Heeren-veen. “Maar wij zijn ook weer de toeleverancier van andere bedrijven die aan VDl leveren”, zegt lourens met zeker optimisme. “los van het zakelijke aspect zijn wij altijd blij als onze klanten het goed doen. VDl heeft een zwaar jaar achter de rug en Dennis heeft er met zijn mensen hard aan getrokken om deze order binnen te halen. Het is mooi dat hun werk is beloond.”lasaulec, dat negen vestigingen heeft, levert VDl via een uitgekiend concept een enorme diversiteit van verbruiksmaterialen aan de productielijn. “Voor ons en andere friese bedrijven is het dus een goede zaak dat deze deal is doorgegaan. Het mooie is dat VDl niet stilstaat, zich ontwikkelt. Het bedrijf zoekt creatief naar nieuwe markten als het even niet meezit in hun eigen markt, zoals bijvoorbeeld het renoveren van de trams. wij hebben toen gezegd: Zeg maar welke materialen jullie nodig hebben en dan gaan we zorgen dat het geleverd wordt.”

dennis van Opzeeland


v D l b u s h e e r e n v e e n

Wonen in je eigen natuurgebied?! dat kan binnenkort in Opeinde.De gemeente Smallingerland werkt aan een bijzonder en innovatief project in Opeinde. Dit project heet

‘Nieuwe Marke’ en is bedacht door InnovatieNetwerk (een initiatief dat is opgezet vanuit het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie), Landschapsbureau Stroming en Stichting ARK.

3 6 n o v e m b e r 2 0 1 2

3 7 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l


g e m e e n t e s m a l l i n g e r l a n D

Mijn naam is Miranda Schilperoort en ik ben in april van dit jaar begonnen het landgoed Allingastate in Allingawier te exploiteren. Dit eerste jaar heb ik al een snelle groei doorgemaakt met bruiloft en en parti jen, maar ook verjaardagen of jubilea die hier gevierd worden en vergaderingen of teambuildingsdagen voor bedrijven. Het werk is zeer afwisselend, geen dag is hetzelfde. Soms is het zelfs zo dat ik ‘s middags een verjaardag heb van een familie met koffi e en gebak, en ‘s avonds een parti j met een oesterbar en chablis. Het is voor mij ontzett end leuk om op die manier te werken. Het geeft mij ook enorm veel plezier en vertrouwen dat de mensen uit Allingawier en de omliggende dorpen ook bij mij reserveren voor hun feesten en/of verjaardagen.

Iedereen heeft zijn eigen wensen en alles kan, en alles mag, mits de kwaliteit en uitstraling die ik wil geven maar behouden blijft . Met alles kan en alles mag bedoel ik dat ik maatwerk wil leveren om mijn gasten het gevoel te geven dat dit hun feest is en dat ze zich hier thuis voelen. Van inti em familiefeest tot grote bruiloft . Ik wil inspelen op de behoeft e van mijn gasten, laagdrempelig en met persoonlijke aandacht. Ik vind het leuk om maatwerk te leveren, klein of groot, naar de wensen van mijn gasten, van uitnodiging tot goodybag, van kleurthema van een bruiloft tot indeling van de tafels, van het glaasje port na een fi etstocht

tot champagne bij de jacuzzi, van stamppotmaalti jd tot high tea. Ik wil mijn gasten meer bieden door met ze te overleggen hoe zij het feest, of de vergadering graag zouden willen hebben.

Als verlengstuk van een bruiloft of vergadering is het mogelijk om op het landgoed Allingastate te blijven overnachten. We hebben een luxueus gastenverblijf met jacuzzi waar bijvoorbeeld het bruidspaar de huwelijksnacht kan doorbrengen en de familie op de state zelf kan overnachten. ‘s Morgens kan dan nog met de familie een ontbijt genutti gd worden, met natuurlijk weer de persoonlijke wensen, van croissants met camembert en een gekookt eitje tot een Engels ontbijt met jus d’orange. Vanzelfsprekend is het ook mogelijk om te reserveren voor een romanti sche overnachti ng, een weekend of midweek, met dezelfde persoonlijke aandacht.

Op culinair gebied werk ik samen met ‘t Kookpunt uit Leeuwarden. Syb Zijlstra (de eigenaar) kan heel goed inspelen op alle culinaire wensen van mijn gasten. Hij geeft mij de mogelijkheid om mijn gasten een breed scala aan te kunnen bieden, van uitgebreid diner tot eenvoudige lunch, maar alti jd met een hoge kwaliteit.

LANDGOED ALLINGASTATE TE ALLINGAWIERDE OPEN DEUR NAAR PERSOONLIJKE AANDACHT

“ Iedereen is welkom om eens te kijken op het Landgoed. Onze deur staat alti jd open.”

Voor verdere informati e verwijs ik graag naar de website,

www.allingastate.nl

Meerweg 38758 LC Allingawier

Tel [email protected]

NIeUwe MARkeeen nieuwe Marke is een open-baar toegankelijk natuurgebied met een klein aantal woningen. De nieuwe Marke bij opeinde komt te liggen in een ongeveer 90 hectare groot gebied tussen industrieter-rein de Haven en de zuidrand van opeinde. Slechts 5% van het hele gebied gaat gebruikt worden voor woningbouw. De bewoners kopen hier een privé kavel, maar ze wor-den ook gezamenlijk eigenaar van het hele natuurgebied en gaan dat ook zelf beheren.

wONINGBOUwHet gebied kent drie geschikte locaties voor woningbouw. De in totaal drie locaties bieden plaats aan maximaal 40 tot 45 woningen. De woningbouw in het gebied zal in Collectief particulier opdracht-geverschap (Cpo) worden gere-aliseerd. Cpo is een manier van ontwikkelen waarbij een groep particulieren met elkaar optreedt als opdrachtgever. Met andere woorden: alle nieuwe bewoners bepalen straks samen hoe de drie woonclusters ingericht worden. Duurzaamheid en energiezui-nigheid zijn daarbij belangrijke uitgangspunten. Voor wat betreft de kavelprijzen gaat de gemeente uit van een bedrag tussen €170 en €200 per vierkante meter (prijspeil 2011). Het beheer van het gebied zal per maand per huishouden een be-drag van ongeveer €80 per maand per huishouden excl. BTw. Deze bedragen zijn een indicatie, want er wordt nog aan gerekend.

Met dit plan slaat de gemeente Smallingerland verschillende vlie-gen in één klap. in de eerste plaats komt er daarmee een blijvende groene buffer tussen Drachten en opeinde. Het fraaie landschap blijft behouden en wordt openbaar toe-gankelijk. en er ontstaat een aantal prachtige woonlocaties

BeLANGsteLLINGer hebben zich bij de gemeente in-tussen al diverse mensen gemeld, die belangstelling hebben om in de nieuwe Marke te gaan wonen. Met deze groep mensen praten we regelmatig over de ontwikke-ling van het gebied. wilt u meer informatie over wonen in de nieuwe Marke bij opeinde of wilt u zich aanmelden als belang-stellende, neemt u dan contact op met de gemeente Smallingerland via 0512-581234 of via [email protected]. Het laatste nieuws, filmpjes, foto’s en promotiemateriaal vindt u ook op www.wijbouweneenwijk.nl.

INteRVIew Met NIeske keteLAAR, wetHOUDeR GeMeeNte sMALLINGeRLANDSinds wanneer bent u betrok-ken bij het project in Opeinde?“De plannen in opeinde begon-nen voor mij al in 2008 met het project “wij bouwen een wijk.” we hebben bewust geëxperimenteerd met het laten ontwerpen van een duurzame wijk door mensen zelf. als gemeente hebben we de grond in eigendom en er stond nog niets op papier, dus wilden we eens kijken wat er zou gebeuren

als niet de overheid of een project-ontwikkelaar, maar de mensen zelf met plannen zouden komen. Vanaf dag 1 is het een open planproces geweest, met maximale ruimte voor creativiteit. Via crowd sour-cing en co-creatie zijn mensen met elkaar bezig geweest om ideeen te bedenken en uit te werken, zonder beeldkwaliteitsplannen en stedenbouwkundige plaatjes.”

Wat was oorspronkelijk jullie droom?“onze droom vanuit de gemeente was een wijk die niet alleen ener-gie neemt, maar ook energie geeft: letterlijk en figuurlijk. letterlijk in de zin van energiezuinig en energie-opwekkend, bijvoorbeeld met behulp van zonnepanelen. figuurlijk in de zin van een hoge mate van betrokkenheid en sociale cohesie bij de bewoners. om dit te realiseren, hebben we ook als bestuurders een nieuwe rol aan-genomen. niet die van initiator en ontwikkelaar, maar meer die van procesbegeleider en facilitator.”

Hoe zijn de projecten Wijbou-weneenwijk en Nieuwe Marke met elkaar verbonden?“Het project ‘wij bouwen een wijk’ heeft een community opgeleverd van mensen die bereid waren

om hun plannen en ideeën met elkaar te delen en uit te wisselen. Bovendien heeft het veel publici-teit opgeleverd in heel nederland. Zo kwamen we in contact met innovatienetwerk, die was met de ‘nieuwe Marke’-formule. Toen zij hun formule bij ons presenteerden, waren we meteen enthousiast. in de nieuwe Marke formule, verzorgen bewoners zelf het landschapsbeheer, al dan niet met professionele hulp. Ze doen dat, omdat ze in het gebied wonen en omdat ze als collectief het gebied in eigendom hebben.

Zou u zelf in een soortgelijke gemeenschap willen wonen?“De formule nieuwe Marke spreekt mij persoonlijk zeker aan. ik heb er een heel romantisch beeld bij: een vrijstaand huis in het groen, dat zelfvoorzienend is qua energiege-bruik en dat samen met de andere huizen zelfs energie oplevert. een gezamenlijke moestuin of boom-gaard, waar je als bewoners plezier aan beleeft en waar je letterlijk en figuurlijk de vruchten van plukt. ook de mogelijkheden om aan kleinschalig toerisme te kunnen doen, zoals bed & breakfast. ik zie dat wel voor me!”


g e m e e n t e s m a l l i n g e r l a n D

4 0 n o v e m b e r 2 0 1 2

De gReTigHeiD Van GK Producties

GrensverleGGendSlash, de voormalige leadgitarist van Guns N’ Roses. Dát is de droomact die Jens

Koudstaal (28) ooit hoopt te strikken voor een optreden. Waar? Dat maakt niet uit. “Veel meer dan een leeg terrein, wat dranghekken en een podium heb je niet nodig. Slash

speelt het terrein in no time bomvol”, zegt de Leeuwarder organisator van evenementen. Jens runt samen met Jan Gaastra GK Producties, een bureau dat in korte tijd furore

heeft gemaakt, in Friesland én daarbuiten.

4 1 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l


g k p r o D u c t i e s

HOV Harlingen BV…• slaat al uw goederen op, zowel overdekt

als onoverdekt.• stripped en stuffed uw containers• laadt en lost al uw zeeschepen en

binnenvaartschepen.• heeft zich gespecialiseerd in projectlading.

ONZE ZORG IS UW WINST

LAAT DIE CONTAINERS TOCH VAREN...... MET HCL!!!

HOV Harlingen BV | Nieuwe Vissershaven 38861 NX Harlingen | Tel: 0517 41 74 56 | Fax: 0517 41 90 62

www.hovharlingen.nl | [email protected]

Voor al uw containervervoer

vanaf Antwerpen, Rotterdam

en Amsterdam naar

Friesland en Groningen

Harlingen Container Lines BV | Nieuwe Vissershaven 3 | 8861 NX HARLINGEN | Tel: 0517 41 74 56 | Fax: 0517 41 90 62www.hclharlingen.nl | [email protected]

Het vastleggen van de Engels-Amerikaanse gitaarvirtuoos zit er voorlopig niet in. dat beseft Jens ook wel. Maar hé, dromen mag. dat houdt hem gretig. Het is de mede-eigenaar van GK Producties ten voeten uit. Hij is jong, ambi-tieus en zit nog vol wensen. Net als zijn oudere zakenpartner Jan Gaastra (55). Jan is een paar dagen aan het bij-komen in Turkije. de twee hebben net de feestelijke opening van het Zaailand in Leeuwarden erop zitten en zijn moe. Ze trakteerden de inwoners van de stad op vier dagen muziek en straattheater. The Kyte-man Orchestra was een absoluut hoogtepunt. “Ik heb een kwartiertje achter op het podium kunnen staan kijken en luisteren. Het was te gek”, blikt Jens terug. “Natuurlijk orga-niseren we zo’n feest voor de stad en zoeken we artiesten die daarbij

horen. Maar bij het boeken van de artiesten kijken we ook naar wat we zelf leuk vinden.”

ALs MANNetje VAN VIeR Op wâLDROCkJan en Jens hadden ieder afzon-derlijk al een vrachtlading aan ervaring toen ze vijf jaar geleden besloten met GK Producties de handen ineen te slaan. Bij Jens zit het evenementenwerk in zijn dNA verankerd. Zijn vader Kees was de grote man achter Wâldrock. Jens struinde als mannetje van vier jaar over het festivalterrein en in zijn tienerjaren werd hij vrijwilligersco-ordinator. Jan werd op zijn veertiende door zijn vader het wereldje van de eve-nementen ingezogen. “We runden een radio en televisiezaak en een geluids- en lichtbedrijf. Mijn eerste echte klus was het licht doen bij

The Byrds, de echte dus. Ik had het niet meer van de zenuwen. Ik was een veertienjarig mannetje.”

INDRUkwekkeNDe pALMAResJan en Jens maken lange dagen, zien soms hun bed maar een paar uur per nacht, maar genieten volop van de energie die ze ervan krijgen. Hoewel ze als GK Producties pas vijf jaar aan de weg timmeren, hebben de twee inmiddels een indrukwekkende palmares. Naast de opening van het Zaailand, organiseren ze onder andere het Befrijdingsfestival, Into the Grave, TedX, de huldiging van de Elfstedentocht, de Nacht van Leeuwarden, cityproms, Loop Leeuwarden, Olderock, Winterfes-tival Leeuwarden en Muziek aan Zee (Harlingen). “Wij zoeken altijd naar evenemen-

jeNs kOUDstAALEvenementenorganisator en mede-eigenaar GK Producties.Leeftijd28 jaar.WoonplaatsLeeuwarden.Burgerlijke staatOngehuwd.Favoriete filmAlmost Famous. Over een jongetje dat popjournalist wil worden en met een band op tour gaat.Laat al het werk liggen zodra“Er iets binnen de familie aan de hand is.”Hobby’sKitesurfen, gitaar spelen en concer-ten bezoeken.



Scan de code voor meer informatie over dit onderwerp.

Heideanjer 2, Drachten, T. 0512 582 124

Meer weten? www.arrixoptimus.nl

,, Werken met SharePoint van Arrix Optimus is kinderlijk eenvoudig”

Arrix Optimus is de specialist om uw

bedrijfsdoelstellingen te realiseren. Kennis

en kunde, gecombineerd met Friese

nuchterheid, zorgen voor oplossingen die

werken! Controller Peter Postmus van de

Kooiker Groep in Grou deelt die ervaring.

Arrix is SharePoint gecertificeerd en biedt

met SharePoint een volledige online

oplossing waarmee u bedrijfsinformatie,

documenten en projecten snel en een-

voudig beschikbaar maakt voor al uw

medewerkers, klanten en leveranciers,

ongeacht de locatie van de werkplek.

Ons huidige transport management systeem (TMS) is uitstekend voor het ver-

beteren van onze logistieke processen. Het biedt echter beperkte mogelijkheden om een

CRM, zoals wij die wensen, toe te passen. Arrix Optimus adviseerde ons om dit probleem

op te lossen met SharePoint van Microsoft en heeft een prima database koppeling met TMS

gerealiseerd. Hierdoor zijn alle NAW gegevens van onze relaties nu in de CRM toepassing

van SharePoint beschikbaar. Die gegevens zijn altijd up to date. Dat stelt ons in staat om

op eenvoudige wijze acties en bezoekverslagen te registreren en onze doelgroep te mailen.

Zonder veel gedoe. Werken met SharePoint is kinderlijk eenvoudig.

Inmiddels hebben wij het CRM systeem ook uitgebreid met een schade-registratiesysteem

voor onze vrachtwagens en hebben wij KPI’s ontwikkeld om ons imago van professionele

vervoerder verder te optimaliseren. Ook deze informatie wordt nu op eenvoudige wijze vast

gelegd in SharePoint.

Kooiker Group Grou

Peter Postmus Controller

kooiker_OF.indd 1 30-05-12 16:37

ten die wij zelf leuk vinden, maar nog missen in het aanbod. die proberen we dan te organiseren”, verklaart Jens hun drijfveer. “Zo ging het ook met Olderock, Into the Grave, city Proms en het Win-terfestival bij de Oldehove. city Proms, een crossover van klassiek naar pop, is een mooi evenement dat staat als een huis. dat kun je zonder problemen in utrecht of Amsterdam neerzetten en het werkt. daar zijn we in gedachten al wel mee bezig.”

tt FestIVAL AsseNWie aan de hand van het opge-lepelde evenementenlijstje denkt dat GK Producties alleen festivals voor Leeuwarden en omgeving uit de grond stampt zit er goed naast. “Het is waar; we doen veel in die stad. Maar we komen ook daarbui-ten, en niet alleen voor bedrijfs-evenementen”, benadrukt Jens.

“Zo zijn we deze zomer op het laatste moment ingesprongen bij de organisatie van het TT Festival in Assen. dat is vier dagen feest, met muziek, motoren en kermis. Pas vier weken voor aanvang vroegen ze ons bij te springen. Vier weken! dat is kort dag. We hebben eerst geïnventariseerd wat er al was gedaan. Niet veel, zo bleek. We zijn meteen gaan bellen en het werd uiteindelijk een geslaagd festival, met op de vrijdag een piek van 70.000 bezoekers. dat gaf echt een enorme kick. We zijn nu in de race om dat festival ook volgend jaar te organiseren.”In zijn vrije tijd mag Jens graag een beetje op zijn gitaar tokkelen. Het helpt hem zich te concentreren. “Ik moet voor een overleg vaak lastige teksten doorlezen. Het helpt als ik onderwijl een beetje op de gitaar pingel en een glas rode wijn drink. Juist dan blijft de tekst hangen.”

eeN Beetje GeLUkSoms heb je in de evenementen-wereld een beetje geluk nodig, weet Jens. Zoals dit jaar bij de samenstelling van het programma voor het Befrijdingsfestival in Leeu-warden. de hoofdact was Racoon. de band had net een nieuwe cd én een grote hit. de mannen bracht de bezoekers bij de Oldenhove in hogere sferen. “Wij waren er precies op tijd bij”, zegt Jens. “Voor dit festival is een beperkt budget beschikbaar. daarmee moet je zes podia vullen. de grote vraag is dan: wat is er financieel mogelijk? Op het moment dat wij Racoon boekten, hadden ze nog geen hit, dus konden wij ze voor een goede prijs boeken. daarna ging de prijs razendsnel omhoog. We hadden echt geluk.”

jAN GAAstRA Evenementenorganisator en mede-eigenaar GK Producties.Leeftijd55 jaar.WoonplaatsLeeuwarden.Burgerlijke staatSamenwonend BoekUhuru van Robert RuarkFilm“Een van de leukste nog altijd is The Kentucky Fried Movie.”Laat al het werk liggen zodra“Ik op mijn vakantieadres ben aangekomen.”Hobby’sVroeger heel veel sporten, zoals volleybal, atletiek etc.Als je twee uur met iemand op het terras mag zitten. Wie zou dat dan zijn en waarom? “dan graag met een paar van die oude Liwwadders. die zijn heerlijk nuchter en het is nooit goed. Ze heb-ben een enorme dosis humor, met de nodige zelfspot. Maar het liefst zou ik nog een keer met nachtburge-meester Jan Giro op het terras zitten. Hij is helaas overleden.”



W

ER EL D ER FG O ED

• WO

RL

D H

ER I T A G E • P A T R I M O I NE

MO

ND

IAL

•

Ir. D.F. WoudagemaalWerelderfgoed sinds 1998

United NationsEducational, Scientific and

Cultural Organization

Bezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS Lemmer Zie voor de openingstijden op www.woudagemaal.nl

Ontdek de kracht van stoom in het bezoekerscentrum en beleef het mee in 3D.

De rondleiding voert je langs de fascinerende techniek van het grootste, nog in

werking zijnde stoomgemaal ter wereld. Een indrukwekkende kathedraal van

stoom gebouwd in de architectuur van de Amsterdamse School. Dat móet je

gezien hebben. Oog in oog met de beschermende kracht tegen het water.

Zonder Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit!

- Spannende 3D-film

- Educatieve activiteiten

- Prachtige architectuur

- Technisch hoogstandje

- Gezellige koffie- en

theeschenkerij

- Werelderfgoed

Het Woudagemaal, uniek in de wereld

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water

B E Z O E K H E T G R O O T S T E N O G W E R K E N D E S T O O M G E M A A L T E R W E R E L D

O N T D E K D E K R A C H T VA N

BON vooreen GRATISDOEBOEKJEvoor kinderengeldig geheel 2012

125777-5-WETTE_210x297fc.indd 1 20-02-12 17:03

Ontdek de kracht van stoom in het bezoekerscentrum en beleef het mee in 3D. De rondlei-

ding voert je langs de fascinerende techniek van het grootste, nog in werking zijnde stoom-

gemaal ter wereld. Een indrukwekkende kathedraal van stoom gebouwd in de architectuur

van de Amsterdamse School. Dat móet je gezien hebben. Oog in oog met de bescher-

mende kracht tegen het water. Zonder Woudagemaal zag Nederland er heel anders uit!

Het Woudagemaal, uniek in de wereld

Magistrale beleving van stoom, architectuur en water

- Spannende 3D-film

- Educatieve activiteiten

- Prachtige architectuur

- Technisch hoogstandje

- Gezellige koffie- en

theeschenkerij

- WerelderfgoedBezoekadres: Gemaalweg 1a, 8531 PS LemmerOpeningstijden: di. t/m za. 10.00 - 17.00 uur zo. 13.00 - 17.00 uurZie voor speciale- en feestdagen: www.woudagemaal.nl

BON vooreen GRATISDOEBOEKJEvoor kinderengeldig geheel 2012

Woudagemaal A4 2012-10.indd 1 12-09-12 10:53

goeDe RelaTieS VoRMen De BaSiS Van GrootHandel BerGsma

‘Iedereen wil goede-ren geléverd krijgen’Groothandel Bergsma bestaat honderd jaar. De tijd staat niet stil en de ont-

wikkelingen allerminst. Afgelopen zomer verhuisde de groothandel van Makkum naar een groter pand in Franeker. En onlangs ging het bedrijf twee nieuwe samenwerkingen aan met schoonmaakgroothandel Jaap Breman en groothandel in kantoorartikelen Best4office.

DAAN BROUweRVestigingsmanager van Groothandel Bergsma Geboren29 mei 1961 te Sneek.Burgerlijke staatGetrouwd, twee kinderen.OpleidingPedagogische academie en een post hbo-opleiding distributielogistiek.LoopbaanVan chauffeur tot voorraadbeheerder en inkoopbeheerder. daarna ben ik leiding gaan geven aan de binnendienst, de chauffeurs en de automatenafdeling.Leukste aan dit werkHet ‘wij’ bij Bergsma. We klaren elke klus met een ontzettend diverse groep mensen. We staan nooit met alle neuzen dezelfde kant op, maar met die verschei-denheid aan mensen flikken we het iedere keer weer!Hobby’sMuziek en zang. We zijn een cabaret-koor en christmas carol choir gestart. Met die laatste zingen we rond Kerst kerstliedjes. Verder vind ik het leuk om naar plekken te gaan waar ik nog nooit ben geweest. Vorig jaar zijn we in Noorwegen geweest. daar werd ik zelfs stil van. Er is mij verteld dat canada nóg mooier is. dan zal ik toch echt met het vliegtuig moeten. dat is iets wat ik nog nooit heb gedaan.


g r o o t h a n D e l b e r g s m a

D a a r k u n j e o p s t u r e n .www.kromhout.com

Met de juiste bemanning gaan voor de winst

■ Accountantscontrole

■ Jaarrapporten

■ Salarisadministratie en advies

■ Bedrijfswaardering en overnames

■ Belastingadvies

■ MKB bedrijfsadvies

■ Agro bedrijfsadvies

Met de juiste bemanning kun je het meest effectief werken aan succes. Je maakt gebruik van ieders sterke kanten en voelt precies aan waar, op welk moment en door wie actie moet worden ondernomen. Op een vertrouwd en op elkaar ingespeeld team kun je rekenen. Je hebt aan één woord genoeg en gaat samen voor het mooiste eindresultaat.

Wil je samen met ons een succesvol team vormen, neem dan gerust contact met ons op.

Gorredijk(0513) 468 468

Drachten(0512) 584 800

Joure(0513) 480 480

“Niemand wil goederen bestéllen. Iedereen wil goederen geléverd krijgen”, vertelt daan Brouwer, ves-tigingsmanager van Groothandel Bergsma in Franeker. “We streven ernaar om onze afnemers op een zo leuk mogelijke manier te bedie-nen.” Een groothandel doet immers niets anders dan goederen inkopen en weer verkopen. “Wat voegen we toe?”, vraagt Brouwer. “dat is het gemak en het persoonlijke contact. We proberen antwoorden te geven op vragen die de klant nog niet gesteld heeft. Wij zijn niet logistiek gestuurd, maar focussen op het relationele vlak.” Bergsma zorgt ervoor dat de klant geen nummer is. de klantvraag is leidend “We kennen onze klanten bij naam, herkennen hun stem. We zorgen ervoor dat onze afnemers

steeds contact hebben met dezelfde medewerker. Veel chauffeurs zijn al 25 jaar bij ons in dienst. daardoor bouwen onze medewerkers goede relaties op met onze afnemers.”

ONe -stOp-sHOp Sinds 1 november werkt Bergsma intensief samen met Best4office, groothandel in kantoorartikelen. de samenwerking met schoonmaak-groothandel Jaap Breman loopt al langer. “We blijven drie zelfstandige bedrijven. de samenwerking zit vooral in voorraadbeheer, het magazijn en de distributie”, vertelt Brouwer. “dat betekent dat onze afnemers ons nu ook voor schoon-maakmiddelen en kantoorartikelen kunnen bellen. We kunnen ze zo breed mogelijk bedienen en heb-ben kennis op productniveau in

huis.” Bergsma presenteert zich op die manier als gemaksgroothandel. “Een soort one-stop-shop. Alleen wordt het ook nog bij je afgeleverd door een vaste chauffeur”, aldus de vestigingsmanager.

NóG eFFICIëNteRAfgelopen zomer is de groothandel verhuisd van thuisbasis Makkum naar een groter pand in Franeker. Brouwer: “We waren uit het pand gegroeid. dit nieuwe pand geeft ons in alle opzichten heel veel ruimte.” Ook de komende tijd blijven de ontwikkelingen niet stilstaan. “In ons nieuwe rook-warenmagazijn kunnen we nog efficiënter werken. daarom gaan we binnenkort over op een nieuw orderpickingsysteem.”

jAN DOUwe GeRBRANDAdirecteur van Schoonmaakgroothandel Jaap Breman (samen met Gert Jan Bre-man): “de samenwerking met Groothan-del Bergsma is een juiste keuze geweest. Het heeft onze marktpositie verbetert. Jaap Breman, de grondlegger van ons bedrijf, begon 25 jaar geleden in Stiens als regionale schoonmaakgroothandel. daarnaast verzorgen we trainingen op de locatie van de klant en adviseren we onze afnemers over schoonmaakmiddelen en materialen. door de samenwerking met Bergsma zijn we uitgegroeid tot een landelijke organisatie. Bergsma is sterk in logistiek. Voor ons daardoor een ideale samenwerkingspartner. Zo blijven we onze producten franco leveren tot in de werkkast. Wij willen met Bergsma en Best4office de weg die we hebben ingezet verder landelijk uitwerken over de andere locaties. Op deze manier kunnen wij ge-zamenlijk onze krachten delen met onze klanten.” www.jaapbreman.nl

MARtIN speeLMANdirecteur van Best4office (samen met Mark Stenvert): “Wij zijn Best4office in 2006 gestart. We begonnen met de import van inkt. Vanaf dat moment zijn we relatief snel gegroeid. Best4office is een in-ternetreseller van kantoorartikelen, papier en printersupplies. door de samenwerking met Groothandel Bergsma en Groothan-del Jaap Breman zagen wij mogelijkheden voor een snellere groei. de samenwerking verloopt prima. de drie bedrijven verster-ken elkaar. We kunnen onze klanten nu een breder pakket aanbieden. Ik denk dat we twee mooie samenwerkingspartners gevonden hebben.” www.best4office.nl


g r o o t h a n D e l b e r g s m a

BouwDochters.nlDé marktplaats voor bouwend Nederland!

T (0515) 41 14 00 I www.janfeenstra .n l

Adviseur op het gebied van Outplacement, Loopbaanadvies en Werving & Selectie

De Alde Mar 139035 VP DronrijpT. 0517 - 23 97 97 F. 0517 - 23 97 98l. www.feenstra-dakbedekking.nl


a c e r a p e r s o n e e l & s a l a r i s

acera peRSoneel & SalaRiS onTZoRgT weRkgeVeR

GrIP OPverzuIMkOsTenZiek zijn is vervelend. Zowel voor de werknemer die met klachten thuis zit als voor de werkgever

die een medewerker tijdelijk moet missen. Bovendien kost een ziek medewerker geld en moet de werkgever zorgen voor een goede verzuimgeleiding. Je zou er als ondernemer zelf hoofdpijn van krijgen. Verzuimbegeleiding, de nieuwe dienstverlening van Acera Personeel & Salaris, is echter een uitstekend medicijn om dát te voorkomen.

Parsec is Continuïteit en kwaliteit in P&O taken

Parsec adviseert bedrijven en instellingen op het terrein van

personeel en organisatie

P ersoneelA dministratieR egistratieS alarisverwerkingE nC onsultancy

Postbus 438 • 8901 BE • Leeuwarden • Tel: 058-2954800 • Fax: 058-2954809 • [email protected]

www.parsec.nl

Omdat het werkt.

Het doel van de nieuwe verzuim-begeleidingsdienst van acera personeel & Salaris is het ontzorgen van de werkgever en grip krijgen op de verzuimkosten, benadrukt adviseur personeel & Salaris jolanda Tuinenga. Samen met haar collega Cobi osinga is zij verantwoordelijk voor het nieuwe dienstverlenings-pakket. Tuinenga: “iedere vorm van verzuim kost de werkgever geld, maar de daadwerkelijke kosten zijn vaak niet voorhanden. wij kunnen deze kosten inzichtelijk maken en sa-men met de werkgever het verzuim binnen een bedrijf terug te dringen. Dat bespaart een werkgever veel.”

sOORteN VeRzUIMVerzuim is in drie categorieën in te delen.. er is sprake van wit verzuim als de medewerker daadwerkelijk ziek is en echt niet aan het werk kan. Bij zwart verzuim meldt de medewerker zich ziek, maar is hij eigenlijk wel in staat om te werken. Dan is er ook nog grijs verzuim: de medewerker meldt zich ziek met reële klachten, maar het blijft twijfelachtig of hij ook echt niet in staat is om aan het werk te gaan.

“onderzoek heeft uitgewezen dat 70 tot 80 % van de ziekmeldingen niet medisch gerelateerd is. Dan melden medewerkers zich dus ziek vanwege privéomstandigheden of problemen op het werk. of vanwege sportblessures. er is ook een categorie die de maandag nodig heeft om na een weekendje

stappen bij te komen. Zolang de werkgever geen zicht heeft op dit grijze verzuim , kan hij ook geen maatregelen nemen om het terug te dringen”, legt Cobi osinga uit.

eéN LOketVia verzuimbegeleiding van acera personeel & Salaris krijgt hij dat inzicht wel. Tuinenga: “De nieuwe dienst is met name bedoeld voor klanten die op het gebied van per-soneelsadvies en salarisadministra-tie al met ons samenwerken. Het verzuimregistratiesysteem hangt aan het personeel- en salaris-systeem, waardoor alle gegevens één op één gekoppeld zijn en de werkgever maar met één loket te maken heeft. Door deze koppeling kunnen de verzuimkosten exact in kaart gebracht worden.” Het lezen van een probleem-analyse, het opstellen van een plan van aanpak, het inzetten van interventiepartijen, het is voor de werkgever allemaal geen

dagelijkse kost, maar hij krijgt er wel mee te maken. osinga: “wij zijn de specialisten die hem daarbij kunnen ondersteunen zodat hij grip krijgt op het verzuim binnen zijn bedrijf. uiteindelijk blijft de werkgever zelf verantwoordelijk voor het re-integratieproces en daarmee het verzuimdossier.”De werkgever kan kiezen uit twee verzuimpakketten. Bij beide pakket-ten komt de casemanager direct in actie en neemt op dag één contact op met de werkgever en geeft advies over de te volgen stappen. wanneer de werkgever kiest voor het pakket ‘eigen Regie’ geeft hij daarmee aan zelf het verzuimdossier te monitoren. indien gewenst kan hij de ondersteuning van de casemana-ger inschakelen. Deze casemanager blijft hoe dan ook over de schouder van de werkgever meekijken. Bij het pakket “Verzuimbegeleiding Totaal” houden werkgever en casemana-ger samen de voortgang van het verzuimdossier in de gaten.













a c e r a p e r s o n e e l & s a l a r i s

jOLANDA tUINeNGAAdviseur Acera Personeel & SalarisGeboren18 september 1974 in Leeuwarden.Burgerlijke staatOngehuwd.Loopbaan10 jaar ervaring in de Werving & Selectie, onder andere bij content/uSG People in diverse commerciële functies. Accountmanager bij een arbodienst en sinds 2011 werkzaam bij Acera Perso-neel & Salaris. Hobby’sKoken, lezen en dansen.

COBY OsINGAAdviseur Acera Personeel & SalarisGeboren20 juli 1967 in Finkum.Burgerlijke staatOngehuwd.LoopbaanAl 15 jaar werkzaam bij Acera: eerst als salarisadministrateur en sinds een aantal jaren werkzaam als adviseur Personeel & Salaris. Hobby’sWandelen en lezen.

Dit artikel is beschikbaar gesteld door OF aan de winnaar van de Open Friese Bedrijfskampioenschappen Golf eerder dit jaar.

ACeRA eN BeNt sAMeN VeRDeRAcera Personeel & Salaris is een onderdeel van Acera Accountants & Raadgevers. Onlangs is besloten dat onder de werktitel Operatie Noordkracht Acrea Accountants & Raadgevers en BENT accoun-tants en adviseurs de komende maanden invulling gaan geven aan de bundeling van hun krachten. Vanuit de visie van continuïteit gaat men samen bouwen aan een organisatie die adequaat kan inspelen op de veranderende vragen uit de markt. Het behoud van het lokale karakter dat de beide organisaties nu afzonderlijk hebben, staat daar-bij voorop. Na de bundeling van krachten telt de nieuwe organisatie zeven vestigingen verspreid over Friesland.

De Haan Westerhoff beschikt over een speciale service en onderhouds-afdeling genaamd DHW Service. DHW Service is een dienstverlenend bedrijf met een landelijke dekking. Wanneer u een storing heeft aan uw zonwering, rolluiken, aluminium kozijnen of kunststof kozijnen dan bent u bij DHW Service aan het juiste adres.

De monteurs van deze afdeling hebben een speciale training genoten en zijn bovendien VCA gecertifi ceerd. In alle gevallen wordt er binnen drie werkdagen actie ondernomen om uw storing te verhelpen. Bij spoedsto-ringen zijn we zelfs binnen 24 uur ter plaatse!

Om dit te kunnen blijven realiseren heeft DHW service de mobiele werk-bon in gebruik genomen voor de aansturing van de servicemedewerkers. De servicemedewerkers krijgen de planning en werkbon via een laptop, die ze vervolgens ook gebruiken om de informatie over de opdracht voor de administratieve verwerking door te geven. “Dankzij het systeem is de doorlooptijd van servicevraag naar uitvoering sterk gereduceerd en kan

DHW service waarmaken wat ze beloven. De sleutel tot het succes van ons servicebedrijf ligt in de snelheid en kwaliteit”, aldus directeur Paul Olijve. Deze manier van werken zorgt ervoor dat DHW Service in staat is om adequaat in te springen op uw spoedstoring. Daarnaast zorgt het voor een enorm stuk effi ciency. Nederland is door DHW Service opgedeeld in ver-schillende servicerayons waar dagelijks verschillende specialisten binnen werkzaam zijn. Op die manier is er altijd een specialist bij u in de buurt.

VrieService Mobiele Data toepassingen.Mobiele data toepassingen worden steeds meer gebruikt. Internet op je smartphone, e-mail en agenda synchronisatie, het is al normaal. Door steeds grotere data bandbreedtes in het mobiele netwerk zijn de mogelijk-heden zeer uitgebreid. VrieService adviseert u over bekende en wat min-der bekende oplossingen met betrekking tot mobiele data. Tevens leveren wij data abonnementen voor alle toepassingen. Neem contact met ons om te bespreken welke mogelijkheden er voor uw organisatie zijn.

Door de Mobiele werkbon zet De Haan Westerhoff monteurs nog effi ciënter in.

adviseurs in telecommunicatieLavendelheide 11 Drachten 0512 58 79 00 www.vrieservice.nl

Mobiele Telefonie - Satelliet Communicatie - SMS services - Track & Trace

VrieService 1-1.indd 1 05-10-12 13:32

Gjaltema VeRHuuR

sterk op hoogtesGjaltema is al een paar decennia dé specialist als het gaat om het werken op

hoogte. Stalen steigers, rolsteigers, hoogwerkers en alles wat daartussenin zit; de verhuurder heeft het allemaal in het assortiment. Wat weinigen echter weten, is dat het van origine Groninger bedrijf inmiddels ook een volwaardige Leeuwarder vestiging heeft. Alle aspecten van de bedrijfsvoering vinden hier plaats, waaronder ook de verkoop en de opleiding ‘Veilig werken met hoogwer-kers’. Nieuw voor Gjaltema is de toepassing van aluminium gevelsteigers voor renovatie- en onderhoudswerkzaamheden.

“inderdaad, iedereen kent gjaltema. Maar nog te weinig mensen weten dat wij sinds een paar jaar ook in leeuwarden zitten”, begint Mario gjaltema. Hij is directeur van de vestiging aldaar. “Mensen denken altijd direct aan groningen, de plek waar ons hoofdkantoor zit. Daarin moet nu verandering komen. we zijn op de goede weg. we draaien hier pas een jaar op volle toeren en de zaken gaan goed.”

steIGeRBOUweRgjaltema Verhuur is een aparte bv, die negentien jaar geleden werd opgericht door koos gjaltema, de vader van Mario. De groninger begon in 1979 als zelfstandig ondernemer in de steigerbouw, maar merkte na verloop van tijd dat de vraag naar rolsteigers en hoogwerkers flink toenam. Dus

richtte hij hiervoor 19 jaar geleden een bv op. al snel nam Mario die verhuurtak onder zijn hoede. Toen twee jaar geleden de vestiging in leeuwarden werd geopend, kreeg Mario daar de leiding over.

BOMeNsNOeIeRsinmiddels is gjaltema leeuwar-den ruim een jaar volop actief in friesland. Met Reinier de Haan (binnendienst), gerhard langhout (commercieel technisch adviseur) en Mark palmers (uitvoerder steigerbouw) bestiert Mario voor-alsnog de noordelijke provincies. “wij leveren nog steeds voor zestig procent aan de bouw, maar maken wel een move richting de andere sectoren”, vertelt hij. “ook de bo-mensnoeiers en scheepsbouwers zijn onze klanten. in de diversiteit van onze klanten schuilt ook onze

kracht.” een van de projecten waaraan gjaltema Verhuur heeft meegewerkt is de nieuwbouw van het CjiB-kantoor in leeuwarden. gevelspecialist Rollecate plaatste de gevel van gebogen glas en gjaltema leverde de steigers en hoogwerkers.

OpLeIDINGgjaltema leeuwarden heeft sinds kort een opleidingsruimte. Daar wordt onder andere de opleiding ‘Veilig werken met hoogwerkers’ gegeven. “we hebben onlangs 28 medewerkers van wetterskip fryslân wegwijs gemaakt op de hoogwerkers en hopen het oplei-dingsverhaal verder in de markt te kunnen zetten door een ruimer aanbod van opleidingen.”

MARIO GjALteMAdirecteur vestiging LeeuwardenLeeftijd38 jaar.Burgerlijke staatSamenwonend, drie dochters.WoonplaatsLeek.Welk boek ligt er op het nacht-kastjeWij Zijn Ons Brein van dick Swaab.Favoriete film“The Shawshank Redemption, een fantastische film.”Hobby’sSquash en voetbal.Kan intens genieten van“Mijn kinderen”.

g j a l t e m a v e r h u u r


Issys ICT is uw partner voor oplossingen op het gebied van IT Infrastructuur, ICT Beheer, Communicatie en Software. Door de zorg voor uw ICT uit handen te geven, kunt u zich richten op uw primaire bedrijfsprocessen.

ISSYS ICT B.V.Daltonstraat 11a 1704 SXHeerhugowaard

Algemeen:072 - 850 1000 / 058 - 711 3200Service desk: 072 - 850 1002Verkoop: 072 - 850 1005

ISSYS ICT B.V.Heliconweg 558913 EVLeeuwarden

www.issys-ict.nl

ICT BeheerIT infrastructuurSoftwareCommunicatie

Uw ICTonze zorg

Plan Build Run Meer weten?

De Wielen 5

8502 TK Joure

tel.: 0513 - 411 163

fax: 0513 - 411 296

e-mail: info@lcb -vandenberg.nl

www.lcb-vandenberg.nl

MINI Countryman

5-deurs

20% bijtelling

100% MINI

MINI De BeierSkrynmakker 328447 GH Heerenveen0513 - 61 88 88

www.debeier.nl

Tijdens verschillende bijeenkom-sten zijn 100 bedrijven met elkaar in contact gebracht om ervaringen uit te wisselen en praktische hand-reikingen te ontwikkelen om ook andere werkgevers te helpen met de mobiliteit, gezondheid en scho-ling van hun werknemers. Minister kamp kondigde in maart van dit jaar aan dat hij ruim vier miljoen euro beschikbaar stelt voor het project duurzame inzetbaarheid.De bijeenkomsten hebben geleid tot een manifest, met 50 concrete actiepunten voor werkgevers. Rode draad in het manifest zijn de be-grippen meesterschap, autonomie en zingeving. ‘’Mensen die echt zin

hebben in hun werk, leveren betere prestaties en zijn minder vaak ziek. Met andere woorden: Happy cows give more milk!’’Directeur william pol van Menno Sappé Reinigingsspecialisten en Douwe Snoek van Snoek Hoveniers werkten mee aan het manifest. ‘‘onze bedrijven draaien op onze goede mensen’’, aldus pol. ‘‘Bij Menno Sappé wordt 80 pro-cent van de inspanningen verricht door mensen. Daarom stellen we onze medewerkers centraal in ons MVo-beleid.’’‘‘wij focussen ons op de thema’s ‘opleiding’ en ‘gezondheid’. wij vinden het belangrijk om onze

medewerkers continu te scholen. Daarnaast willen we veel aandacht besteden aan gezondheid en ge-zonde werkomstandigheden, zodat mensen hun werk op een verant-woorde manier kunnen uitvoeren en zonder gezondheidsklachten hun pensioen kunnen halen.’’op het gebied van gezondheid hebben Menno Sappé Reinigings-specialisten en Snoek Hoveniers ervoor gekozen om sterk in te zetten op het voorkomen van klachten. ‘’wij willen graag voor-komen dat mensen om gezond-heidsredenen niet meer kunnen werken. Dat is goed voor hen, en goed voor ons.’’Dit beleid is bij Menno Sappé heel praktisch vormgegeven. ‘’elke week hebben wij guus, onze fysio-therapeut, bij ons op het bedrijf. Medewerkers die klachten hebben kunnen een afspraak me guus maken. Hij stelt een diagnose en behandelt de werknemers. als het nodig is stuurt hij de medewerkers door naar gespecialiseerde hulp, bijvoorbeeld een sportcoach of een diëtiste. guus is enorm laag-drempelig. Bovendien: deze zorg kost de medewerker niets.’’Het doel is duidelijk, zegt pol. ‘’wij willen niet harder werken, maar slimmer. in deze concurrerende tijd moeten we steeds meer doen om een goede boterham te

verdienen. Met alleen hard werken komen we er niet. wij hebben gekozen voor ‘slimmer’. Daar hoort bij dat we onze medewerkers duurzaam willen kunnen inzetten. Met een goede opleiding en een betere gezondheid, gaat dit lukken.’’De inspanningen van Menno Sappé om werknemers duurzaam in te zetten worden ook gebruikt in een speciale voorlichtingsfilm. ‘‘Daar mogen wij aan meewerken als één van de vijf organisaties in nederland, naast bedrijven als klM en DSM’’, aldus Sappé.

fRieSe BeDRijVen koplopeRS in DuuRZaMe inZeTBaaRHeiD peRSoneel

Betrokken medewerkers verhogen de winst Als alle bedrijven en organisaties in Nederland investeren in de betrokkenheid van hun medewerkers, kan

dit de winstgevendheid van het Nederlandse bedrijfsleven met 6 miljard verhogen. Daling van het ziek-teverzuim met 1 procentpunt levert naar schatting jaarlijks 2,6 miljard euro op. Dat staat in het manifest ‘100 werkgevers over duurzame inzetbaarheid… en we werken nog lang en gelukkig’ dat recentelijk in Den Haag aangeboden is aan minister-president Rutte. Een evenement met een Fries tintje want de Friese bedrijven Menno Sappé Reinigingsspecialisten en Snoek Hoveniers hebben intensief meegedacht over het manifest.

William Pol

Douwe Snoek


D u u r z a m e i n z e t b a a r h e i D p e r s o n e e l

Gratis publiciteit verdienen met je smartphoneklanten – lezers – activeren om mee te doen met een fotowed-strijd. Bij ondernemend friesland doen we het regelmatig. De eerste actie vond ongeveer acht jaar ge-leden plaats. ondernemers konden foto’s opsturen van hun bedrijfs-uitje, borrel of jubilaris. Dat leverde of een geweldige database op. De participerende bedrijven kregen er gratis publiciteit in het best gelezen regionale zakenmagazine voor terug. Dat werkte geweldig. Hoofdredacteur Menno Bakker: “er kwamen veel foto’s binnen, al was het creatieve niveau niet geweldig. je merkte vooral dat ondernemers er huiverig voor zijn om ludieke foto’s in te zenden. Men is bang dat het niet serieus overkomt. Dat is echter een misvatting. een ludieke foto, waar een bedrijf of een ondernemer vooral veel van zichzelf laat zien werkt in de com-municatie geweldig. Zakendoen is immers gunnen. wie een stukje van zichzelf laat zien bouwt sym-pathie op bij de lezer. en dat zijn vaak potentiële klanten.”

een groot succes is de rubriek ‘friezen in den vreemde’. Bakker over de ontstaansgeschiedenis van deze rubriek: “ik ben altijd geïnte-resseerd in de verre horizonnen. een kijkje nemen in andere landen inspireert en ik denk dat veel men-sen dit met mij meevoelen. Zo’n TV-programma als ‘Het roer om’is niet voor niets zo populair. in of portretteren we bijna maandelijks ondernemers die iets bijzonders meemaken in het buitenland. Dat kan echt van alles zijn. Van een studiereis tot het opzetten van een nieuwe vestiging. in of vertellen ze hun verhaal, maar ik weet zeker dat de ongekende populariteit van de rubriek vooral komt door de foto’s. Dat zijn vaak kiekjes van de ondernemer zelf. Maar wel foto’s waar de sfeer en de couleur locale van afdruipt. Heerlijk om te bekijken.”

Toch nog even de vraag: waar ligt nu eigenlijk het nut voor de onder-nemer? Bakker: “in het algemeen kun je stellen: het is een kleine

moeite om dat wat je doet even vast te leggen. Dan heb je iets. Het komt altijd van pas, voor de krant, voor een ,magazine, of voor je eigen jaarverslag of website. Voor een magazine als of is het zelfs van levensbelang. Marketeers van deze wereld spreken dan over zogenaamde ‘brand-activatiecam-pagnes’. Met andere woorden: be-trek je doelgroep bij je merk door ze te inspireren tot participatie. Het levert een hogere ‘customer loyalty’ op. Bij mijn bureau narvic – dat nu acht jaar het magazine of maakt – zijn we daar actief mee bezig, Voor uiteenlopende klanten als univé, Tourist office fryslân, Terschelling Magazine en anderen organiseren wij dergelijke wedstrijden. en iedere keer werkt het voor alle partijen die meedoen ontzettend goed. “

FOtO’sEen korte bloemlezing uit foto’s die eerder zijn ingestuurd door lezers.Foto 1Agrarisch consultant Hein Willem Leeraar op studiereis, ergens 2012.Foto 2congres Harlingen, ergens 2008.Foto 3de mannen van Teekwerende kleding, klant van Friese bedrij-ven coolminds en Narvic.Foto 4Lennard drogendijk en Ate van der Meer in New York, 2009.Foto 5Alles is nieuws, zoals de leve-ring van groene Pc’s aan Paul Otter van Incassade (links).Foto 6Kiekjes; altijd welkom! Hier Jeroen Jongejans in Nieuw Zeeland, 2010.

GRAtIs pUBLICIteIt: DeNk AAN De VIeR w’s!De tijden zijn veranderd en bijna iedereen heeft een goed toestel, of een smartphone met een leuke lens. De creativiteit neemt daarmee enorm toe. Bij of zijn we daarom nog steeds zeer geïnteresseerd in de foto’s van friese bedrijven. Toe aan extra publiciteit in of? Stuur dan je artistieke of ludieke, of leuke foto naar [email protected]. onderwerp? kan alles zijn! Bedrijfsuitje, jubilaris. nieuwe klant. jarige baas. Buitenlandse reis. Maar pas, op, denk aan de vier w’s: waar is de foto is genomen? wanneer? wie staat er op. en waarom (de gelegenheid). De kans is groot dat jouw foto (of een hele gallery als het om een evenement gaat) in of wordt geplaatst. wie zijn foto’s instuurt geeft vanzelfsprekend aan dat het materiaal vrij van rechten is.

5 8 n o V e M B e R 2 0 1 2

Foto 1 Foto 3

Foto 2

Foto 4

Foto 5 Foto 6


g r a t i s p u b l i c i t e i t

De Beier is sinds 1983 officieel BMw-dealer en sinds 2003 Mini-dealer. Sybren van der goot: “wij bieden met beide merken een uit-gebreid autoprogramma dat in alle segmenten naadloos aansluit op de wensen van de zakelijke markt. we bedienen met onze circa 30 zeer gemotiveerde medewerkers héél friesland en bieden overzich-telijke vaste kosten op basis van pakketprijzen. Voor oudere BMw’s geven wij een bouwjarenreduc-tie op uurloon en materialen én behoud van de fabrieksgarantie bij onderhoud door De Beier. ook onderscheiden wij ons met gunstige labels en bijbehorende

bijtellingcondities. Vooral voor zakelijke rijders zijn dit voordelen die het verschil maken.”

BMw Op z’N BestDe Beier is officieel BMw-dealer en biedt het complete BMw-model-lengamma. De laatste jaren is dit sterk uitgebreid met onder andere active Hybrid-uitvoeringen van de 3/5/7-serie. Daarnaast is BMw erg actief om de Co2-uitstoot te verminderen; op dit moment heeft BMw maar liefst 127 modellen met een groen label. Sybren van der goot: “De afgelopen vijf jaar is over het totale BMw-gamma de Co2-uitstoot met 32% verminderd.

Dit levert onze zakelijke rijders een lagere BpM-heffing over de cata-logusprijs op. ik kan dit staven met een aansprekend voorbeeld. Bij de introductie van de BMw 3-serie in 2005 en het nieuwe model in 2012 is de catalogusprijs nauwelijks veranderd door de verminderde belastingdruk.

De introductie van de BMw 114i 3d is bij De Beier al vanaf € 25.340,-. Daarbij heeft dit model slechts 20% bijtelling.” naast de 114i geldt dit laatste overigens ook voor de volgende modellen:• 116i, 116i automaat 3- of 5 deurs

vanaf € 27.370,-

• 116 diesel (eDe) 3- of 5 deurs vanaf € 28.195,-

• 316 i vanaf € 33.290,-• 320i (eDe) sedan vanaf € 35.990,-• 316 diesel sedan vanaf € 36.920,-• 320 (eDe) (evt. automaat) sedan

vanaf € 40.555,-

Bij De Beier heeft u dus volop keuze in de auto die bij u past. Sybren van der goot: “om u een idee te geven: we hebben op dit moment meer dan 200 BMw’s op voorraad. en laat een ondernemer hier zijn BMw servicen, dan bieden wij die een keuze uit een groot aantal vervangende auto’s via BMw Rent.

SYBRen Van DeR gooT, DiReCTeuR de Beier, DealeR Van BMw en Mini:

‘Ook de zakelijke rijder krijgt bij ons een topbehandeling’Uitstekend bereikbaar gelegen aan de A7 bedient De Beier met haar dealerschap van zowel BMW als

MINI steeds meer tevreden zakelijke rijders in héél Friesland. Dit succes is gestoeld op een zeer uit-gebreid programma voor elke soort rijder, een ongekende service en veel flexibiliteit in leasevormen zoals het nu economisch aantrekkelijke shortlease.

6 0 n o V e M B e R 2 0 1 2

SYBRen Van DeR gooT, DiReCTeuR de Beier, DealeR Van BMw en Mini:

‘Ook de zakelijke rijder krijgt bij ons een topbehandeling’GROOt Met MINIook met de Mini boekt De Beier een groot succes, eveneens in het zakelijke segment. Sybren van der goot: “De Countryman diesel bijvoorbeeld is de enige in zijn segment met een 20% bijtellingvariant. overigens, maar liefst 85% van het totale Mini-leveringsprogramma heeft slechts 20% bijtelling. Dat maakt de Mini voor zakelijke rijders maximaal interessant. in september is de Mini met de Mini Clubvan uitgekomen. Van-wege de grote laadruimte is deze uitermate geschikt voor onderne-mers die bergruimte zoeken en in stijl bij de klant willen voorrijden. ik nodig geïnteresseerden uit zich in onze Mini-showroom vrijblijvend te oriënteren.”

FLexIBeL Met LeAseNZakelijke rijders komen met De Beier altijd op een goede deal uit. Sybren van der goot: “we verkopen niet alleen auto’s, maar we bieden uiteraard ook lease aan. Daarbij spelen we alert in op veranderende economische omstandigheden. neem short lease, daar is nu veel vraag naar. een kortere leaseperiode is bij ons uitstekend bespreekbaar, bijvoor-beeld 12 maanden. Steeds meer ondernemers waarderen ons om die flexibiliteit.”

AANtRekkeLIjke ACtIesVia De Beier profiteren nieuwe BMw- en Mini-rijders regelmatig van aantrekkelijke luxe extra’s. Sybren van der goot: “BMw

introduceert bijvoorbeeld voor vijf modellen (BMw 1-, 3- en 5-serie, X1 en X3) tijdelijk de zeer luxe upgrade editions. kopers van een BMw in Business- of executive-uitvoering krijgen hierbij kosteloos een ‘upgrade’ naar een Business+- of High executive-uitvoering. Bij de BMw 1- en 3-serie en de X1 wordt bovendien lederen bekleding toegevoegd. extra rijplezier voor de zakelijke rijder, geheel voor onze rekening. Deze actie geldt overigens t/m 31 december 2012, zolang de voorraad strekt. ik raad aan onze website www.debeier.nl in de gaten te houden voor nieuwe aantrekkelijke acties.”

sUpeRIeUR Met seRVICeDe Beier is vermaard om haar superieure service. Sybren van

der goot: “alles wat een zake-lijk rijder op dit gebied wenst, maken wij waar. noem maar op: korte leveringstijden, een haal- en brengservice, vervangende auto op niveau, korte wachttijden, goed uitgeruste wachtruimte met gratis verse koffie en frisdrank, een lees-/eettafel en een gastvrije zithoek met banken. ook bieden we gratis wifi, ipad-gebruik en uiteraard ook airco.”

MeeR weteN?kijk op www.debeier.nl of kom langs in de showroom aan de Skrynmakker 32, 8447 gH te Heerenveen.


b m w D e b e i e r

CeDeO-eRkeNNING VOOR peRsONeeLsNeDVoor de vierde keer op rij ontving personeelsned de Cedeo-erkenning. Sinds 2006 voert Cedeo uit Rotterdam klanttevredenheidsonderzoeken uit onder outplacementkandidaten en inkopers van diensten op dit gebied. Het Cedeo-certificaat is twee jaar geldig. onder de referenten bevinden zich bedrijven en instellingen die bij personeelsned aanklopten voor een outplacementtraject, maar ook kandidaten die deelnamen aan een traject. De referenten gaven aan hoge waardering te hebben voor hoge plaatsingspercentage (70 tot 80% van de werkzoekenden geplaatst) en de persoonlijke benadering, de betrokkenheid van de medewerkers van personeelsned (‘meedenken en goed kunnen luisteren’) en de proactieve opstelling van het bedrijf. ook de landelijke dekking gecombineerd met het regionale karakter en uitstraling oogst veel waardering bij de referenten. Voor de medewerkers van personeel-sned is de certificatie een opsteker. Directeur wiep Bosgraaf: “uit de cijfers blijkt niet alleen dat de door ons geleverde kwaliteit sinds 2006 hoog is, maar dat we die kwaliteit ook vast weten te houden. we investeren voortdurend in kwaliteitsverbetering. De Cedeo-erkenning bevestigt dat we daar ook daadwerkelijk in slagen.”

6 2 n o V e M B e R 2 0 1 2

Personeelsned

‘resultaatgericht, maar ook sociaal’ Mensen aan een baan helpen in tijden van recessie, is dat nou leuk? Onderne-

mingen slanken af en de werkloosheid stijgt. “Ja dat is leuk”, beaamt Wiep Bosgraaf, eigenaar van PersoneelsNed met naast het hoofdkantoor in Sneek, ook vestigingen in Leeuwarden en Heerenveen. “En niet in de laatste plaats omdat we succesvol zijn: 70 tot 80% van de werkzoekenden wordt via ons geplaatst.”

De vier pijlers waar personeelsned op steunt zijn outplacement, uitzenden, re-integratie en loop-baanadvisering. Bosgraaf: “Het zijn loten van dezelfde boom. Ze vullen elkaar aan, ze versterken elkaar. neem onze uitzendtak: van de mensen die bij ons het uitzendbureau aan de slag gaan stroomt maar liefst 50% door naar een vaste baan.” De vier pijlers spreiden daarnaast het bedrijfseconomische risico, legt Bosgraaf uit: “in economisch mindere tijden zullen onder-nemers vaker inlenen. gaat het beter dan worden meer mensen aangenomen. Het werkt feitelijk als een vat van de communicerende vaten: het totaal is één geheel,” aldus Bosgraaf.

pLAN VAN AANpAkDe benadering van personeelsned is altijd op het individu toegesne-den.” als we bij een outplacement te maken hebben met 30 mensen

die van baan naar baan gehol-pen moeten worden dan zijn dat voor ons 30 individuen met elk een eigen geschiedenis, ambitie en toekomstdromen. De een is geholpen met een sollicitatiecursus, een ander wil misschien na 30 jaar vaste dienst iets heel anders gaan doen. Samen maken we een plan van aanpak en dan gaan we aan de slag.” Daarbij kunnen werkzoe-kenden profiteren van het grote netwerk van personeelsned: “wan-neer je solliciteert op een vacature ben je één van de velen. Maar je moet er bij zijn voordat die vacature ontstaat. wanneer we een lasser ergens een proeflas laten zetten, dan heeft en bedrijf al kennis met hem kunnen maken, ze kennen zijn gezicht. komt er wat vrij, dan wordt er aan hem gedacht.”

CONtACteN LeGGeNpersoneelsned is een bedrijf met een sociale inslag, maar de insteek ook nadrukkelijk resultaatgericht,

aldus Bosgraaf: ”Stel jij komt hier binnen, op zoek naar ander werk. Vanaf dag één staat het doel vast, en dat doel is die andere baan. een jobhunter gaat aan de slag om vacatures te verzamelen. Maar het is geen kwestie van ‘men vraagt en wij draaien’. we leren mensen netwerken, contacten leggen. we helpen, ondersteunen, maar mensen moeten wel zelf aan de slag.” personeelsned werkt voor bedrijven, maar ook voor uwV en gemeenten. “een traject van baan-naar-baan werkt het snelste, dat is een feit. Maar ook mensen die al langer uit het arbeidsproces zijn weten we te plaatsen.” natuurlijk, het lukt niet altijd, moet Bosgraaf erkennen: “loopt een traject vast, dan blijft iemand hier welkom voor ondersteuning, een gesprek en een kop koffie.”Maar wanneer iemand een baan gevonden heeft, wordt dat ge-viérd: “Dat goede nieuws gaat via de mail razend snel rond.”

wIep BOsGRAAFGeboren31 mei 1962 te Sneek.Loopbaandirecteur/eigenaar PersoneelsNed, unitmanager Start People, coach Ar-beidsbureau.Hoe kijk je naar de toekomst?“Veel mensen zijn somber, maar daar ga ik niet in mee. Inderdaad beleven we momenteel een dip in de economie en hebben we te maken met een stijgende werkloosheid. Maar bedenk ook: over twee jaar zitten we met een tekort. Ik zeg daarom tegen opdrachtgevers: probeer je mensen voor zover mogelijk vast te houden. Want straks heb je ze, met de toenemende vergrijzing, heel hard nodig.”Ambitiedoorgroeien in het noorden met vesti-gingen in Zwolle, Groningen en Noord Holland.

NIeUwe COLUMNVanaf november is Wiep Bosgraaf OF-columnist. Eens per kwartaal zal hij als specialist zijn licht laten schijnen over thema’s die samenhangen met outplacement, uitzenden, re-integratie en loopbaanadvisering.


p e r s o n e e l s n e D

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop

vakkundige installatie

keuringen en service

onderhoud en reparatie

Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

compleet MRO pakket

advies bij aankoop




Volg ons op:

www.lasaulec.nl

Edisonstraat 6 8606 JJ Sneek tel. 0515 433622 fax 0515 433622

Voor al uw autogeen/plasma/laser/waterjet snijwerkKeramisch parelen en druk/zetwerk

www.OF.nl

6 5 n o v e m b e r 2 0 1 2

a r t i k e l


f r i e z e n i n D e n v r e e m D e

‘er liggen enorme kansen aan de andere kant van de plas’Paul Bos vertoeft als Sales Manager regelmatig in Latijns Amerika voor Marple Skate, een producent en distributeur in schaatsen. Overal waar wordt geschaatst heeft Maple een sterk netwerk. Zuid-Amerika kent nagenoeg geen natuurijs en was tot voor kort een blinde vlek. En dus liggen daar volop kansen!

je BeNt AFGeLOpeN jAAR NAAR VeRsCHIL-LeNDe LANDeN IN zUID- eN MIDDeN-AMeRIkA GeGAAN: wAAROM?omdat ik een jaar in zuid-ame-rika heb gewoond, vroeger veel heb geschaatst en geskeelerd, zelf schaatsen en skeelers heb gemaakt, én altijd in de verkoop heb gewerkt, vroeg maple mij om in die landen een afzet te creëren. ik was op dat moment zoekende naar een nieuwe uitdaging en was meteen enthousiast.

wAt wAs je AMBItIe?het idee was om daarheen te reizen, de spullen te laten zien en hopelijk direct wat orders te kunnen noteren.

wAt Is MeeGeVALLeN?vooral het mooie weer. haha, nee , er zijn me veel dingen meege-vallen. zo had ik verwacht veel last te hebben van het reizen om-dat ik veel tussen de tijdszones heen en weer reis, (de afgelopen 8 maanden heb ik bijna 60 vluch-ten gemaakt) maar dat valt me

alles mee. je went eraan denk ik. verder ben ik nog niet beroofd of heb ik me nagenoeg nooit onvei-lig gevoeld in die landen.

HOe wAs je stARt?ik zal niet zeggen dat het me di-rect meeviel. tijdens de eerste reis waren de contacten goed, mensen waren geïnteresseerd en dingen zagen er veelbelovend uit. maar ik was in de skeelerwereld nog een onbekende en dus waren de men-sen ook voorzichtig. zodra ik weg ging verwaterde ook het contact

van hun kant. Dat is overigens erg latino… gewoon niet reageren op mails etc. De tweede en derde reis gingen al een stuk beter. men ziet dat je geen eendagsvlieg bent en begint te bestellen.

wAReN eR OOk VAL-kUILeN? wAt GING eR VReseLIjk MIs, wAt VIeL teGeN? er zijn gelukkig geen dingen vre-selijk mis gegaan. wel is het bij een aantal landen erg lastig om producten te importeren doordat

Een goed functionerende cv-ketel is een kostbaar bezit. Dat merk je zodra hij

stuk is. Letterlijk krijg je dan een koude douche. Toch is het niet nodig om gelijk

een nieuwe cv-ketel aan te schaffen. Want een goed onderhouden cv-ketel gaat

zonder problemen vele jaren mee.

Met een serviceabonnement van Energie Service Friesland weet u zeker dat

uw cv-ketel een lange levensduur heeft. Als Klimaatmakers zeggen wij: ‘Hou je

ouwe goed’. Goed onderhoud is stukken voordeliger dan de aanschaf van een

nieuwe ketel. En nog goed voor het klimaat ook!

Wij hebben nu een fantastisch aanbod voor u. Een cv ketelcheck om de conditie

van uw ouwe te testen. Voor de ouderwets goede prijs van € 1,- (geldig t/m

31 december 2012). Met zo’n aanbod zit u er deze winter zeker warmpjes bij.

Hou je ouwe goed

Een goed functionerende cv-ketel is een kostbaar bezit. Dat merk je zodra hij

stuk is. Letterlijk krijg je dan een koude douche. Toch is het niet nodig om gelijk

een nieuwe cv-ketel aan te schaffen. Want een goed onderhouden cv-ketel gaat

Met een serviceabonnement van Energie Service Friesland weet u zeker dat

uw cv-ketel een lange levensduur heeft. Als Klimaatmakers zeggen wij: ‘Hou je

ouwe goed’. Goed onderhoud is stukken voordeliger dan de aanschaf van een

Hou je ouwe goed

Kijk op www.energieservice.nl of bel naar 0513-611300 voor het maken van een afspraak. Klimaatmakers

122601155_ESF_Adv_HouJeOuweGoed_210x260.indd 1 02-11-12 15:06


f r i e z e n i n D e n v r e e m D e

de douane importbelastingen heft tot soms wel 52%. Dan kun je toch een product niet meer betaalbaar op de markt brengen? Daarin moet je dan alle mogelijke wegen zoeken. Dit kost veel tijd natuurlijk, maar uiteindelijk loont het de moeite. Verder is het erg lastig om planningen feilloos te maken. in nederland zijn we gewend dat informatie (over bijvoorbeeld een evenement) beschikbaar is. Daar-ginds hebben sommige landelijke skeelerfederaties niet eens een wedstrijd. en als ze het wel hebben dan staat soms de kalender van 2009 nog online.

wAt Is Het Meest OpVALLeNDe AAN De LANDeN wAAR je VeRBLeeF?Het mag duidelijk zijn dat de cultuur erg verschilt met de onze. echter, naast de verschillen met onze cultuur zijn er onderling ook veel verschillen. Ze spreken in bijna alle Zuid-amerikaanse landen Spaans (behalve in Brazilië, waar ze portugees spreken). Maar het Spaans in argentinië verschilt heel erg van bijvoorbeeld het Spaans in

Chili of Mexico. niet alleen in uit-spraak, maar ook diverse woorden zijn anders.

wAt Is eeN OpMeR-keLIjk VOORBeeLD VAN Het LeVeN, Het zAkeNDOeN OF De etHIek?ook dit verschilt per land. Maar bij-voorbeeld in Colombia, waar men van zakelijk, stijf en formeel houdt, was men erg verbaasd dat ik een blauwe pen tevoorschijn haalde bij het ondertekenen van een contract. Dat hoorde traditioneel een zwarte pen te zijn.

wAt DOe je VAAk IN je VRIje tIjD?ik reis vaak 6 weken achtereen en doordat ik voornamelijk in hotels verblijf maak ik veel kosten. ik pro-beer dus mijn ‘overzeese’ tijd zoveel mogelijk te benutten. Men vertelt me veelal dat ik een ‘slechte toerist’ ben, omdat ik niets van de omge-ving ga bezichtigen. Dat klopt ook, want ik reis natuurlijk voor mijn werk. uiteraard zijn er wel momen-ten dat ik eens kan ontspannen, of dat ik door een klant op sleeptouw

word genomen.

wAt zIjN De tOe-kOMstpLANNeN?ik ben hier nog niet klaar mee. ik ben nog maar 8 maanden bezig en verwacht dat we komend jaar echt stevig zaken gaan doen in Zuid-amerika. ik hoop daar bij te kunnen dragen aan het wereld-wijde succes van onze producten, en wellicht in de toekomst mee te kunnen denken bij de ontwikke-ling daarvan.

HeB je tIps VOOR ONDeRNeMeRs DIe Iets sOORtGeLIjks wILLeN DOeN?er liggen enorme kansen aan de andere kant van de plas. je moet wel investeren in de relaties die je daar opdoet. Maar met de aan-staande handelsverdragen tussen onze continenten zullen de kansen alleen maar groeien. Het is alleen wel handig om enige kennis van de Spaanse taal te hebben, want ook al spreekt je contactpersoon engels (wat niet zeer waarschijnlijk is), dan nog is het makkelijk als je tenminste de basis onder de knie hebt.

pAUL BOsBedrijfMaple Skate B.V.FunctieSales Manager Latin AmericaGeborenJa, op 6 december 1981 te LeeuwardenBurgelijke staatOngehuwdHobby’sSchaatsen, shorttrack, skeeleren, voetbal, wielrennen, hardlopen en nog vele andere sporten. Verder ga ik in mijn spaarzame vrije tijd graag de stad in om samen met wat vrienden wat te drinken of een potje te biljarten.

Vraag nu aan:Zomerprogramma 2011

CloudCloud--diensten diensten zijn populair, zijn populair,

kostenbesparend kostenbesparend en veiligeren veiliger

Een VPS op maat = Een VPS op maat = flexibel werken voor u. flexibel werken voor u.

T 0515 44 41 42 W www.sinneict.nl Koaldyk 5 8621CN Heeg

Galamadammen, dé locatie voor brainstormsessies,

outdoor activiteiten, zeilen en loungen of teambuilding.

Kortom vergaderen, maar dan net even anders!

Check onze site voor alle frisse ideeën en mogelijkheden.

Kijk voor een zakelijke blik opwww.galamadammen.nl/zakelijk

ZAKELIJK / FRIS / ONDERNEMEND

Galamadammen 1-4 • 8723 CE Koudum • Tel. (0514) 52 13 46 E-mail [email protected] • www.galamadammen.nl

Veiligheid is een beleving, beleef uw veiligheid met 514 Security.

Objectbewaking Evenementen Planning, advies en organisatie voor

beveiliging en bewaking Particulier onderzoek

Technisch advies, ontwikkeling en aanleg van o.a.:

Camerasystemen Alarmsystemen Toegangscontrolesystemen

Vraag vrijblijvend een offerte aan voor de beveiliging van uw evenement of de bewaking van uw pand.

Mail naar [email protected] of bel voor meer informatie naar: 0627 29 12 58 / 0517 850 323

www.514security.nl

stOOt GOOGLe+

FACeBOOk VAN De

tROON?

Wie social media voor zakelijke doeleinden wil inzetten denkt al snel aan relatiebeheer, klantenbinding en het positioneren van het eigen bedrijf. Dat daarbij LinkedIn voor de business-to-businessmarkt een belangrijk kanaal is, is bekend. Ook Twitter en Facebook hebben een belangrijke functie. Het is niet voor niets dat het ene na het andere bedrijf op Facebook een bedrijfspagina inricht (Narvic media & communicatie adviseert hierbij bijna wekelijks). Maar ook Google+ komt eraan. Het sociale netwerk van Google moet de grote rivaal van Facebook worden. Atty-Marije Horjus, communicatieconsultant bij Narvic, doet verslag.

s t o p ! c o n t a c t !

6 9 n o V e M B e R 2 0 1 2V o l g o F n u o o k V i a e n . k i j k o p w w w . o f . n l .

Het aantal nederlanders dat actief is op facebook is het afgelopen jaar explosief gestegen. Het social network heeft alleen al in ons land momenteel zo’n 7 miljoen gebruikers. Zo blijkt uit cijfers van Socialbakers.com. Dat maakt face-book ook voor bedrijven steeds in-teressanter. Maar met de lancering van google+ heeft de marktleider op social netwerkgebied geduchte concurrentie. ongetwijfeld heeft miljardenbedrijf google voor ogen grote rivaal facebook van de troon te stoten. wie heeft de toekomst? Maakt google+ überhaupt een kans om gebruikers van facebook te stelen? Mark Sullivan denkt van wel. De redacteur van pCworld.com meent dat facebookgebruikers goede redenen hebben om hun vertrouwde facebook in te ruilen voor het nieuwe google+. in zijn artikel ‘9 Reasons to Switch from

facebook to google+’ op pCworld.com somt hij op waarom de massa mogelijk van ‘liken’ naar ‘plussen’ gaat switchen. Bovenaan in zijn top 9 staat ‘integratie’. “google integreert de mogelijkheden van google+ in bijna al zijn bestaande online diensten van ‘Search’ tot ‘Do-cuments’ tot ‘Video’ (YouTube)”, zo stelt hij. “Miljoenen mensen maken al gebruik van de gratis diensten van google. Doordat google+ daar zo nauw mee verbonden is, wordt het wellicht onnozel om voor je ‘social networking’ naar een andere site (facebook) te gaan.”

‘LIttLe VeRsION OF FACeBOOk’Mark Zuckerberg is echter nog niet onder de indruk. De oprichter en Ceo van facebook noemde het netwerk van zoekgigant google ‘Their own little version of face-

book’. Bradley Horowitz, google+ Vice president of products, reageerde daar laconiek op: “we are delighted to be underestima-ted.” Beide frontmannen laten zich verder nog niet verleiden tot het maken van negatieve opmerkin-gen over elkaars producten. Moet het echte moddergooien nog beginnen? of staan we niet aan de vooravond van een ware oorlog tussen sociale netwerken?

swItCHeN Op GeVOeL“Van een echte strijd is nog geen sprake”, zegt frank o. Booij. De con-sultant en digitale trendwatcher van TReS internet (te volgen op Twitter @frankobooij) gaf onlangs een presentatie over facebook en google+ tijdens een workshop van academy noord. “Social media zijn voor mensen een noodzakelijk kwaad om in hun psychologische

basisbehoefte te voorzien. Dit deden we eeuwen geleden bij de waterput, we doen op het werk bij de koffieautomaat en nu ook online. De mens heeft de behoefte dingen te delen. of dat nou is op facebook of google+ maakt de meeste mensen niet uit.”facebook heeft een enorme voorsprong. Het grootste deel van de massa heeft daar immers al een account. Maar net als Mark Sullivan roept Booij al maanden dat die

Frank O. Booij

FACeBOOkdit social netwerk werd in 2004

opgericht door Mark Zuckerberg. Het sociale netwerk is sinds 18

mei officieel beursgenoteerd aan de Amerikaanse technologiebeurs

Nasdaq. Facebook is op dit moment de marktleider in de wereld van

sociale netwerken.Openbaar sinds 2006.

7 0 n o v e m b e r 2 0 1 2

massa best eens kan gaan switchen. “Ten eerste is het platform van google+ beter”, zegt de internet-strateeg. “Maar de grote massa gaat op gevoel. Die wordt beïnvloed door de publieke opinie. wat we straks gaan zien is dat zowel face-book als google+ elkaars negatieve punten gaan benadrukken om zo die publieke opinie te beïnvloeden.”

Het eINDe VAN FACeBOOk?De echte strijd moet dus nog losbarsten. “Maar ik heb het idee dat google+ bewust is gelanceerd op het moment dat facebook concrete plannen had om naar de beurs te gaan. Dit als signaal aan mensen: ‘Spring er niet zomaar met z’n allen in. wij bieden google+ als alternatief’”, aldus de digitale trendwatcher. Daarmee deelde google+ het eerste voor-

zichtige tikje uit. “facebook heeft de hooggespannen verwach-tingen van de beursgang (nog) niet waargemaakt. De positieve ontwikkeling van google+ heeft in de hoofden van de beleggers absoluut een rol gespeeld.” De consultant van TReS internet vermoedt al langer dat google+ de beste kaarten in handen heeft om als grootste social netwerk uit de strijd te komen. google ziet ‘social’ namelijk als grote ontbrekende schakel tussen alle diensten die de internetgigant al aanbiedt. Booij verwacht dat als google zijn leger eenmaal goed opstelt, facebook een serieus probleem heeft. “een verschuiving kan heel hard gaan. Dat hebben we met Hyves wel gezien. in amerika zien we reeds voortekenen van een ‘facebookuit-tocht’. Daar is de groei inmiddels nagenoeg nihil terwijl andere net-

werken zich wel krachtig ontwikke-len qua gebruikers en gebruik.”Betekent dit het einde van face-book? “er is op de wereld plek voor een heleboel verschillende social media. Dus er blijft ook heus voor facebook wel een plek.” of dat als marktleider is, daar heeft de trend-watcher zijn twijfels bij. “aan de top in de westerse samenleving is plek voor één koning op de rots. Dat is nu facebook, maar als google heel hard begint te drukken, krijgt facebook het moeilijk.”

tOe AAN FACeBOOk OF GOOGLe+ VOOR BeDRIjVeN? VIjF tIps!• Claim je naam leg alvast de naam van je orga-

nisatie vast in alle sociale media. ook al doe je er nu nog niks mee. Daarmee voorkom je dat iemand

anders ermee aan de haal gaat.• Integreer Deelname aan sociale netwerken

moet geen doel op zich zijn. integreer social media in je hele communicatiestrategie. Daar-door wordt het onderdeel van je communicatiemiddelenmix.

• ‘Fish where the fish are.’ Met andere woorden: wees actief

op de platforms waarop jouw doelgroep actief is.

• Zoek interactie Succes in social media valt of

staat met interactie. plaats regel-matig interessante content: foto’s, video’s, nieuwtjes en beantwoord de binnengekomen reacties.

• Bouw een fanbase op Verwacht niet direct duizenden

‘likes’. Bouw een fanbase op van betrokken volgers die reacties plaatsen en jouw content delen op hun eigen pagina.

s t o p ! c o n t a c t !

GOOGLe+deze nieuwe dienst van internetreus Google heeft min of meer dezelfde functionaliteiten als Facebook. Eén van de vernieuwingen is dat Google+ de gebruiker zijn vrienden laat opdelen in kringen, ‘circles’, bijvoorbeeld ‘collega’s’, ‘vrienden’ en ‘familie’. Al heeft Facebook inmiddels een soortgelijke functionaliteit toe-gevoegd. daarnaast heeft Google+ in tegenstelling tot Facebook een videogroepschat ‘Hangout’. Openbaar sinds 2011.


echt waar, het is niet te geloven! er is een komeet op weg om ons zonnestelsel binnen te dringen. Deze kolos, ison genaamd, raast met een snelheid van nagenoeg het licht op onze centrale ster, de zon, af om op basis van de massa van onze thuisster af te buigen, door te flitsen en rakelings langs

de aarde te scheren. Deze enor-me komeet zal zo rond november 2013 met een helderheid van tig keer het schijnsel van de volle maan nachten lang de hemel ver-lichten om vervolgens even plots te verdwijnen zoals hij kwam.nu we dit weten kunnen wij hier mooi op anticiperen, of niet soms? mijn advies aan onderne-mers en overheid is om de hele maand november in 2013 night light shopping te organiseren. waarom? ach simpel: het blijft lekker lang licht, 24 uur om precies te zijn. kunnen wij in één maand tijd mooi testen of de 24 /7-economie, en dan met name offline, ook echt werkt. misschien luiden wij wel een nieuwe tijd in waardoor offline – u weet wel die oude economie van stenen, pa-pier en oude normen en waarden – weer een rol van betekenis gaat spelen. en wie weet gaan online, clicks, shops en social media vanaf smartphone of tablet, een

andere koers varen. aan ener-giekosten zijn we in ieder geval niks extra’s kwijt, want met deze komeet zal behalve licht ook wel wat warmte vrijkomen, toch? oude gloeilampen doen dat ten slotte ook! ik schat dat het in november 2013 een graadje of 20 zal zijn: dag en nacht. er zijn slechts twee mitsen en maren rond de komst van deze komeet. Die wil ik u natuurlijk niet onthouden. De eerste mits is duidelijk. Dat is het feit dat de astronomen die deze komeet hebben ‘gevonden’ theoretische modellen hebben gehanteerd over baan, buiging en de vervol-grichting, met name onze kant op. ‘maar’, hoor ik u denken, ‘dan kan hij of heel ver weg blijven!’ jammer: geen 24 uur gratis licht en warmte in november 2013. of hij kan juist heel dichtbij komen, lees: ‘we hebben nog 12 maan-den om leuke dingen met elkaar te doen’.

De tweede mits is nog veel dui-delijker, en betreft 21 december 2012. ja, dit jaar nog! ja helaas gooit deze datum, o zo nauwkeu-rig in het leven geroepen door de rekenwonders van de maya’s zoveel eeuwen geleden, roet in het eten. want op 21 december houdt een tijdperk op en daar-mee is de tweede ‘maar’ een feit. niet te geloven toch? toch is het echt waar! veel plezier met ondernemen. en vanuit een recent verleden geschreven aan iedereen die dit leest: een mooie afsluiting van 2012 gewenst en op naar een succesvol en ver-nieuwend 2013! en dat wij met elkaar in staat mogen zijn om zaken altijd van meerdere kanten te belichten.

Alle columns van Ate van der Meer zijn terug te vinden op www.of.nl/specialisten

Het is niet te geloven

7 2 n o v e m b e r 2 0 1 2


c o l u m n a t e v a n D e r m e e r / s n a k e w a r e

STEIGERS & HOOGWERKERS

Uw specialist voor het werken op hoogte!

François HaverSchmidtwei 3 • 8914 BC Leeuwarden • [email protected] • www.datadienstenfryslan.nl

Voor Anja Paap van NijFinster is DataDiensten Fryslân meer dan een netwerk-specialist. “Een partner die meedenkt en precies dat levert wat er nodig is .”

Voorbij het specialisme

NijFinster ontwikkelt, realiseert en begeleidt innovatieve projecten in zorg en welzijn, waarin met behulp van beeldcommunicatie nieuwe diensten worden geïmplemen-teerd. Met DataDiensten Fryslân als partner realiseert NijFinster voor welzijnsorganisa-tie WonenPlus in Schermerhorn een innovatief project op het gebied van ‘welzijn op afstand’ in Noord Holland.

Het gaat om een oplossing waarbij de deelnemers met behulp van een beeldtelefoon contact kunnen maken met de vrijwilligers van Wonenplus, met familie en vrienden en met elkaar. Op die manier worden mensen ondersteund om langer zelfstandig thuis te wonen en wordt eenzaamheid voorkomen. In een gebied waarin, net als in Friesland, het voorzieningenniveau onder druk komt te staan en de afstanden groot zijn, is het beeldbellen een uitkomst.

Als leverancier van de voor het project vereiste internetverbindingen verzorgtDataDiensten Fryslân de modemconfiguratie, het beheer op de verbindingen en de installatie op locatie. “DataDiensten Fryslân is voor mij een partner die meedenkt en precies dat levert wat er nodig is. Bovendien weten ze hoe ze met een bijzondereklantengroep om moeten gaan.”: aldus Anja Paap Directeur NijFinster.

10 jaar

Meer weten? Bel: 058 - 845 80 00

ddfr_adv_210x260.indd 2 17-10-12 16:52

Dokkum

Heerenveen

Leeuwarden

Groningen

Leeuwarden Archimedesweg 16 Telefoon (058) 21 27 099

Fax (058) 21 27 055

Heerenveen De Kuinder 10 Telefoon (0513) 63 16 00

Fax (0513) 63 16 24

Dokkum P. Prinslaan 15 Telefoon (0519) 29 23 25

Fax (0519) 29 23 22 E-mail: [email protected]

Groningen Wismarweg 32 Telefoon (050) 54 70 070

Fax (050) 54 70 079

IJzersterk in Noord Nederland

Raadsma210x260 20-02-2008 18:46 Pagina 1

OF 08 november 2012

Documents

Transcript of OF 08 november 2012