Zorg in een Zorg instelling; Goede voor bereiding helpt!

obesitas

3.2.

Waarom zijn mensen met obesitas extra bang voor onderzoek, (dag)behandeling of verblijf in een zorginstelling? Wat kun je doen om angst en spanning te voorkomen? Wat mag je verwachten van een zorginstelling. En wat van iedereen die bij jouw behandeling en verzorging betrokken is?

Deskundig, veilig en gastvrijVoor ieder mens brengt een onderzoek, (dag)behandeling of verblijf in een zorg­instelling spanning met zich mee. Het besef dat jouw omvang en/of gewicht voor problemen kunnen zorgen, zal die span­ning extra verhogen. Goede voorbereiding helpt. In deze folder geven we suggesties en adviezen om problemen vóór te zijn of deze tijdig op te lossen.

De Obesitas Vereniging wil dat mensen met overgewicht net zo veilig, deskun­dig en gastvrij geholpen worden als alle andere mensen. Goede zorg bij obesitas zou vanzelfsprekend moeten zijn maar de praktijk laat soms een ander beeld zien.

Het ene ziekenhuis is het andere nietGespecialiseerde ziekenhuizen met een poli voor obesitas of een andere leefstijl­ gerelateerde aandoening zijn vaak vol­doende tot goed ingesteld op patiënten met ernstig overgewicht. Vanzelfspre­kend is dit niet, dus vooraf informeren is altijd een goed idee. Voor een algemeen ziekenhuis of andere zorginstelling adviseren we om tijdig te controleren hoe het staat met de voor­zieningen voor mensen met obesitas. Zo kom je niet voor verrassingen te staan. Neem zelf het heft in handen en vraag een gesprek aan.

Dat kan de (toekomstige) behandelaar zijn maar ook een lid van de cliëntenraad. Of iemand die hiervoor speciaal is aange­steld zoals een gastvrouw. Het kan ook een verpleegkundige zijn van de afdeling waar je (straks) wordt opgenomen.

Onderwerpen voor dit gesprekWeten behandelaars en medewerkers op welke punten ze speciaal moeten letten als het gaat om de diagnose en behande­ling van mensen met obesitas? Kennen zij de aanbevelingen uit de Richtlijn ‘Diag­nostiek en behandeling van obesitas bij kinderen en volwassenen’? Zijn ze op de hoogte van de Zorgstandaard obesitas?

Worden mensen met obesitas correct bejegend? Dat wil zeggen, vrij van aan­names, vooroordelen en stigmatisering. Vraag naar ervaringen van anderen.

Heeft de zorginstelling alle noodzakelijke voorzieningen voor onderzoek, diagnose en behandeling in huis? Dus niet alleen voor je ziekte of aandoening maar ook aangepast aan mensen met extra omvang en/of gewicht? Op pagina 6 van deze folder vind je een lijst die je samen met je contactpersoon kunt nalopen. De wetenschap dat alles wat je nodig hebt aanwezig is zal je gerust stellen.

RecHt Op gOeDe zORgWat jE kunt doEn om jE vEilig En goEd vErzorgd tE voElEn bij ondErzoEk, bEhandEling of opnamE in EEn zorginstElling

5.

Obesitas is een chronische ziekteDe in 2008 verschenen Richtlijn ‘Diag­nostiek en behandeling van obesitas bij kinderen en volwassenen’ geeft de volgende definitie: Obesitas is een chronische aandoening waarbij een zodanige overmatige vetstapeling in het lichaam bestaat dat dit aanleiding geeft tot gezondheidsrisico’s. Obesitas is een chronische ziekte waarvoor nog geen genezing bestaat. Het ontstaat door een langdurige, vaak subtiele onevenwichtig­heid in de energiebalans. Deze energie­balans wordt beïnvloed door een complex samenspel van genetische, biologische, psychosociale en omgevingsfactoren.

Voorkomen van discriminatie en stigmatiseringDik zijn heeft een negatief imago en het lijkt alsof er geen taboe bestaat op openlij­ke kritiek en spot. Negatieve beeldvorming over mensen met obesitas kan de houding van en bejegening door zorgverleners beïnvloeden. Het is belangrijk dat zowel de behandelaars als verplegend en verzorgend personeel zich hiervan bewust zijn. Er zijn in Nederland ruim een miljoen mensen obees. Laat vooroordelen, generaliseringen en aannames niet in de weg staan van een objectieve en ondersteunende benadering van de patiënt en diens hulpvraag.

Diagnostiek bij obesitasErnstig overgewicht heeft een chronisch karakter. En mensen met obesitas moeten

daar zo goed mogelijk mee leven. Zij leveren vaak een levenslange strijd tegen de kilo’s. Zij hebben recht op begrip en erkenning. Het stellen van een juiste diagnose vormt dan een belangrijke stap. Daarbij moet nadrukkelijk onderscheid worden gemaakt tussen obesitas­gerela­teerde en andere gezondheidsklachten. Want mensen met obesitas hebben soms gezondheidsklachten die te maken hebben met overgewicht maar soms ook niet. Het is belangrijk dat behandelaars zich niet laten leiden door ‘uiterlijke schijn’.

Als gezondheidsklachten wél obesitas-gerelateerd zijnVoor obesitas is een zorgstandaard ontwik­keld die tot doel heeft de kwaliteit van zorg voor mensen met obesitas te bevorderen. Daarin ook aandacht voor een aantal aandoeningen die vaker voorkomen bij mensen met obesitas zoals diabetes mellitus type 2, hart­ en vaatziekten, sommige soorten kanker en aandoeningen van het bewegingsapparaat. Er is ook veel aandacht voor psychosociale problemen als depressies, angst­ en eetstoornis­sen. Deze aandoeningen zijn complex en verminderen de kwaliteit van leven van mensen met obesitas. Door samen met de patiënt de zorgvraag te bespreken en een heldere diagnose te stellen kan bijvoorbeeld verwijzing naar een psycholoog een goede aanvulling zijn op de behandeling van de lichame­lijke klacht.

Gezondheidsklachten van mensen met obesitas hebben soms wel en soms helemaal niet te maken met hun overgewicht!

“ bij het idee dat ik met een brancard van drie hoog naar beneden zou moeten breekt het angstzweet me al bij voorbaat uit. gelukkig zijn er organisaties die hierover nadenken en met aangepaste voorzieningen komen.”

4.

AANDAcHtSpUNteN voor bEhandElaars En zorgvErlEnErs

Jos, lid van het modellenteam.

7.6.

ControlElijst aangE-pastE voorziE ningEn voor goEdE zorg bij obEsitas

Het is van belang dat zorginstellingen beschikken over alle voorzieningen die nodig zijn voor patiënten met een afwijkende maat. Dit betreft zowel omvang als gewicht. Bespreek dit daarom tijdig en loop alle stadia door die je kunt tegenkomen. Van onderzoek en diagnose tot behandeling en opname, van verblijf tot ontslag.

Heeft deze zorginstelling: • Stoelen zonder leuningen in

de wachtruimte• Een personenweegschaal die

berekend is op meer gewicht• Een bloeddrukmeter met een extra

brede manchet• Passende scan­ en echoapparatuur • Open MRI scan (of de mogelijkheid

om door te verwijzen)• Injectienaalden die lang genoeg zijn• Extra brede en robuuste onder­

zoeks­ behandel­ en operatietafels• Operatiekleding in extra

grote maten • Extra brede rolstoel(en)• Extra brede en robuuste

(uitslaap) bedden• Een extra grote ondersteek

en/of postoel • Een toegankelijke toilet­ en was­

ruimte met aangepast sanitair • Een papegaai (handvat boven het

bed) die op extra gewicht berekend is • Een tillift, schuifmatjes en/of

andere hulpmiddelen om de fysieke belasting van verzorgend en verple­gend personeel te verminderen

passende apparatuur en hulpmiddelen Er zijn een aantal organisaties en bedrijven die zich toeleggen op (medische) apparatuur en hulpmiddelen voor onderzoek, behandeling en verzorging van obese patiënten. Ook zijn er overal in het land uitleenorganisaties waar patiënten gratis of tegen een redelijke vergoeding materialen kunt lenen, huren of kopen. Voor advies en maatwerkoplossingen vind je op onze website een overzicht van gespecialiseerde leveranciers en uitleenservices.

Wat te doen als een zorginstelling bovengenoemde voorzieningen niet heeft? Neem contact op met de cliëntenraad. Zij zijn er om in dergelijke situaties aan te dringen op passende maatregelen. In overleg met de cliëntenraad kan een plan worden gemaakt om bij (her)aanschaf of (her)inrichting rekening te houden met een groeiende groep patiënten met obesitas.

Wat te doen als een zorginstelling geen medewerking wil verlenen aan een oplossing?Stel de Obesitas Vereniging op de hoogte. Onze leden kunnen hier hun voordeel mee doen. Goede ervaringen horen we ook graag. Ook daarover kunnen we onze leden informeren.

Deskundigheid van medewerkers De zorg voor mensen die qua omvang en/of gewicht afwijken van de standaard vraagt naast aangepaste materialen ook om kennis en deskundigheid van verplegend en verzorgend personeel. De Obesitas Vereniging draagt bij aan praktijkgerichte scholingen gericht op het begeleiden, verplaatsen en tillen van obese patiënten en cliënten. Daarmee wordt niet alleen de fysieke belasting van medewerkers verbeterd, maar ook het veilig en effectief gebruik van hulpmid­delen bevorderd. Gebleken is dat het delen van ervaringen tijdens de scholing het wederzijds begrip en respect tussen verzorgenden, verpleegkundigen en de obese patiënt vergroot.

Inzet van obesitas modellenBij de professionele ontwikkeling van aangepaste (medische) apparatuur, gebruiksartikelen en hulpmiddelen wordt door organisaties en bedrijven sinds jaar en dag gebruik gemaakt van de ervaringsdeskundigheid van de Obesitas Vereniging. Een aantal leden zet zich hier vrijwillig als model voor in. De modellen kennen als geen ander de kenmerken en ‘gevoeligheden’ van een obees lichaam. Scholingsinstituten kunnen bij hun trai­ningen en demonstraties gebruik maken van deze modellen.

Meer weten over de inzet van ons modellenteam. Ga naarwww.obesitasvereniging.nl/contact.

ErvaringsdEskundighEid obEsitas vErEniging vErgroot kEnnis, bEgrip En vaardighEdEn

‘ Dit horen we vaak: “Met De juiste Materialen en training is het echt niet Moeilijk oM een patiënt Met obesitas te verplaatsen”.’

Lenie, lid van het modellenteam.

WIJ WILLeN beReIkeN DAt:

De drempel naar een sportief leven laag is voor mensen met overgewicht.

Mensen met overgewicht elkaar kunnen ontmoeten, erkennen en steunen.

De nadruk komt te liggen op gezondheidsbevordering en kwaliteit van leven.

De beeldvorming rond obesitas als chronische aandoening verbetert.

De volledige behandeling van obesitas terecht komt in de basisverzekering.

Wetenschappelijk onderzoek naar obesitas (verder) wordt bevorderd.

De voorlichting naar de doelgroep en communicatie met behandelaars verbetert.

De maatschappij veilig, toegankelijk en gastvrij is ingericht.

Oosterweg 82a, 6602 HG WijchenTelefoon: 0900 99 88 998 (10 ct/min)Maandag t/m donderdag 10.00-14.00 uurKijk voor meer informatie op onze website:www.obesitasvereniging.nl of mail naar informatie@obesitasvereniging.nl

Samen staan we sterker: Help ons de positie van mensen met obesitas te versterken. Word lid van onze patiënten­vereniging. Aanmelden kan via www.obesitasvereniging.nl/lidworden

IN ONze FOLDeRReekS zIJN VeRScHeNeN:

1. obesitas - Door Dik en Dun2. obesitas - is Meten weten?3. obesitas - gewicht in beweging!4. obesitas - knelpunten5. obesitas - kinDeren

en overgewicht

6. overgewicht? pas op Met MeDicijnen en afslankMiDDelen!

7. Zorg in een Zorg instelling; goeDe voor bereiDing helpt!

Telefonisch aanmelden kan ook 0900 99 88 998 (ma t/m do, 10.00­14.00 uur). Het lidmaatschap kost € 27,50 per jaar. Een aantal verzekerings maatschappijen vergoedt (een deel van) het lidmaatschap.

Fotografie: Martine Rozema en Hezemans Textiel Vormgeving: Dikgedrukt - creatief bureau12/2011©