Nr 03 24 september 2013

Onafhankelijk magazine van de vrije Universiteit — www.advalvas.vU.nl

25 september 2013 Nr 3

Rechtenstudenten blij met schoolse aanpak

De nieuwe rector gunt studenten meer tijd

Wetenschap vereist een eigen kamer

Afra van der Markt wordt een dwarse dokter

De geoloog en het vermoorde meisjeCSI-taferelen op de campus pag 10

De keuze van je eerste werkgever is heel belangrijk. Je wilt goed

beginnen en ambities kunnen waarmaken. Daarom is er geen

betere plek om je carrière te starten dan bij Deloitte. En dat heeft

alles te maken met de mogelijkheden die je krijgt aangereikt.

Je werkt al snel voor verschillende opdrachtgevers aan interessante

projecten. Dat maakt je werk afwisselend en inspirerend.

Met je eigen initiatieven en ideeën geef je richting aan je carrière.

Bij Deloitte is de ambitie letterlijk voelbaar en dat motiveert.

Je leert snel, je groeit snel en stijgt boven jezelf uit.

Lanceer je carrière en kijk op werkenbijdeloitte.nl

Overstijg jezelfLanceer je carrière bij Deloitte

© 2013 Deloitte The Netherlands

De keuze van je eerste werkgever is heel belangrijk. Je wilt goed

beginnen en ambities kunnen waarmaken. Daarom is er geen

betere plek om je carrière te starten dan bij Deloitte. En dat heeft

alles te maken met de mogelijkheden die je krijgt aangereikt.

Je werkt al snel voor verschillende opdrachtgevers aan interessante

projecten. Dat maakt je werk afwisselend en inspirerend.

Met je eigen initiatieven en ideeën geef je richting aan je carrière.

Bij Deloitte is de ambitie letterlijk voelbaar en dat motiveert.

Je leert snel, je groeit snel en stijgt boven jezelf uit.

Lanceer je carrière en kijk op werkenbijdeloitte.nl

Overstijg jezelfLanceer je carrière bij Deloitte

© 2013 Deloitte The Netherlands

ADVALVAS nr 3 — 25 september 2013

Vrijdag 20 september 2013, 09.13»

Een drone, bestuurd door hoogleraar internetrecht Arno Lodder, bespiedt de VU-campus.

Foto laura van haren/photograpperS

InhouD jaargang 61 — nr 3

3

vu nu

En verder Online 4

Opinie: troonrede 8 Column: Jaap Seidell 9

Onderzoeksnieuws 16

Brieven 23

Opinie: flexwerken 24

Column: de laatste Roos 25 Campus: reorganisatie O&O 26

PP 28

Cultuur: benefiet en restaurant 30

Sleutelgat 31

Griff 32

Het volgende nummer verschijnt op 9 oktober 2013

RedactieadresDe Boelelaan 1105kamer 1-D-401081 HV [email protected] SchilpRedactieFloor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Welmoed VisserEindredactieWin Castermans, Welmoed VisserSecretariaatBarbara Vazquez,(020) [email protected] OntwerpLuis Mendo - GOOD Inc. VormgevingRob Bömer, rbbmr.nl

MedewerkersDick Roodenburg (Griffioen), Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Roos van Rijswijk, Bas van der Schot, Nienke Stumpel, StudioVU (Riechelle van der Valk, Yvonne Compier), Peter ValckxCopyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, AmsterdamVU-advertentieszie secretariaat Commerciële advertentiesBureau Van Vliet, (023) 5714745 DrukSenefelder Misset, Doetinchem

ONAFHANkELIJk MAGAzINE VAN DE VRIJE UNIVERSItEIt

Afra van der Markt wil de zorg veranderen 6

CSI-taferelen in de labs van geologie 10

Rechtenstudenten moeten elke week een toets doen 18 De nieuwe rector wil het weer over de inhoud hebben 20

Coverfoto StudioVU/Yvonne Compier

Uitstel? Niet als het aan Bussemaker ligtMinister Bussemaker wil de basisbeurs voor masterstu-denten nog altijd schrappen per september 2014, ook al heeft ze onvoldoende steun. Van uitstel is vooralsnog geen sprake.

Debat over moraliteit blijft steken in platitudester gelegenheid van de vijftig-ste verjaardag van de faculteit Sociale Wetenschappen had VUconnected twee belang-rijke filosofen uitgenodigd: zygmunt Bauman en Leonidas Donskis.

Studenten voelen zich niet meer zo betrokken bij de VUJill Beuk, voorzitter van EOS, de faculteitsvereniging van Sociale Wetenschappen, constateert een verschil in cultuur tussen de VU-campus en een Amerikaanse campus. VU-studenten zouden niet met trots de VU-griffioen of de beeltenis van kuyper op hun shirts dragen.

Aureus en EOS houden hun traditionele Prinsjesdagdebat

Minister Blok: ‘Kantoren niet verkwanselen voor studentenhuis-vesting’

Virtuele coach moet oudere uit isolement halen

rSS feedabonneer je op het laatste nieuws online

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl

Oud-VU-hoogleraar politieke antro-pologie Mart Bax heeft zich in zijn onderzoek aan diverse vormen van wetenschappe-

lijk wangedrag schuldig gemaakt. Ook heeft hij valsheid in geschrif-te gepleegd in universitaire documenten. Dat concludeert een onderzoekscommissie onder leiding van geschiedenishoog-leraar Michiel Baud (Universiteit van Amsterdam).De commissie vond het lastig om de waarheid te achterhalen over het werk van Bax omdat zij werd geconfronteerd met ‘rookgordij-nen’ en ‘geheimzinnigheid, pseu-doniemen, tegenstrijdige infor-matie, niet bestaande publicaties’. De commissie noemt het “zeer aannemelijk” dat de inhoud van

de intreerede die Bax uitsprak bij zijn aantreden als hoogleraar in 1989 verzonnen is. Ook zijn

onderzoek naar een slachtpartij in de Bosnische bedevaartplaats Medjugorje, waarbij in 1992 140 doden zouden zijn gevallen, rammelt op z’n zachtst gezegd. Bax verklaarde dat hij zich vijftig jaar heeft vergist en dat het bloed-bad in de tweede Wereldoorlog heeft plaatsgevonden, maar hij zette die vergissing in latere arti-kelen niet recht. Daarnaast heeft de antropoloog zijn CV opgetuigd met artikelen die niet bestaan, documentaires die onvindbaar zijn en commis-sies waar hij nooit in heeft geze-ten. De Vrije Universiteit ziet af van juridische stappen tegen Bax omdat hij al sinds 2002 met pen-sioen is. (FvK)

lees het uitgebreide artikel en het rapport op advalvas.vu.nl>nieuws.>23 september.

mart bax

Achter de hoge flats aan de zuidkant van Uilenstede ging donderdag-middag 19 septem-ber de eerste schop de grond

in. Daar komt een grote vijver en een sportveld met kunstgras. Die projecten maken deel uit van de herinrichting van de hele buiten-ruimte. Het terrein krijgt drie duidelijk gemarkeerde ingangen, een nieuwe loop-en fietsroute, een centraal plein en kunstzinnig vormgegeven meubilair om op te

loungen en te studeren, voorzien van wifi. De Stichting Leefomge-ving Schiphol heeft een subsidie van vijf miljoen euro gegeven. Die stichting steunt met geld van de luchthaven, het Rijk en de Provin-

cie projecten in het hele gebied dat overlast heeft van vliegtuigen. De gemeente Amstelveen, eige-naar van de grond van Uilenstede, steekt ook zo’n vijf miljoen euro in de opknapbeurt. tegelijkertijd is woningcorporatie Duwo bezig met het slopen en nieuwbouwen van in totaal 749 studentenwonin-gen. De VU levert ook een bijdrage aan de vernieuwing, onder meer door een forse uitbreiding van het sportcentrum. (DdH)

Meer over de herinrichting op advalvas.vu.nl>nieuws>20 september.

nr 3 — 25 september 2013 ADVALVAS4

uilenstede gaat op de schopstudentencampus Uilenstede ondergaat een complete metamorfose. een aantal oude flats verdwijnt om plaats te maken voor nieuwbouw.

bram

de H

olla

nder

‘Ernstig wetenschappelijk wangedrag’ van antropoloog Bax

LODe

WIj

K ba

LjOn

land

scha

psar

chite

cten

(re)tweetseen selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken

12+40+48+Bnr 3 — 25 september 2013ADVALVAS 5

aDvalvaS_onlIne

Nederlands bijspijkeren

Dat blijkt uit de taaltoets die het Taalcentrum-VU de afgelopen weken bij 3800 eerstejaars heeft afgenomen. De scores lijken op die van de jaren ervoor. De groep die slecht scoort krijgt een bijspijkercursus aangeboden. De studenten krijgen hun individuele uitslag in de eerste week van oktober. (WV)

Zie ook: advalvas.vu.nl>nieuws>18 september.

@ljlp23-9 _Als hoogleraar vraag ik me af: waar haal je de tijd vandaan om 64 publicaties te verzinnen??

@NvanEngen23-9_Genant! #Integriteit #Bax ver te zoeken. Als beginnend onderzoeker voel ik plaatsvervangende schaamte http://bit.ly/1fa0VrD

@FSR_FSW_VU23-9_Goed nieuws voor masterstudenten: ook zij hoeven in 2014 nog niet te lenen http://fb.me/2JMPCq6vo

@VUhistoricus21-9_Interessant artikel in #vkmagazine over eerstegeneratie-studenten. Veel aan de @VUamsterdam. Vanouds en nog altijd #emancipatieuniversiteit

@AT518-9_Studenten Journalistiek kregen een zwijgplicht opgelegd voor gastcollege van journalist Matthijs van Nieuwskerk http://at5.nl/s/sREStudenten Redactie en Mediaproductie van

de Hogeschool van Amsterdam zouden voor een gastcollege van Matthijs van Nieuwkerk de instruc-tie hebben gekregen dat er niets van het college naar buiten mocht komen. Van Nieuwkerk ontkent dit overigens.

@studentenbond17-9_Als reactie op de rijksbegroting voor 2014 dient de Landelijke Studenten Vakbond deze motie van treurnis in. http://www.youtube.com/watch?v=KO3547Itng8…

@jlhkrans16-9_Liever een theoloog die thuis is op het WWW dan in de Heidelbergse catechismus. Dixit Manuela Kalsky, faculteitslunch #FdGVU.

@hijmecstoffels14-9_NRC-bijlage vandaag over ‘Rennen als religie’. Nou, als dat zo ligt, dan heb ik vanmorgen mijn kerkelijke plichten al vervuld. #LUX

vu leent bij europese investeringsbank

My own tomatoMoestuintjes bij Uilenstede: tussen de grijze flatgebouwen verbouwen studenten zelf hun groente. advalvas.vu.nl>razende reporter

SchaliegasDe angst voor schaliegas is wél rationeel. advalvas.vu.nl>opinie

Smart@work Samenvatting van de bezettings- en belevingsonderzoeken, faculteit Rechtsgeleerdheid. advalvas.vu.nl>dossiers

WilskrachtEen wakker mens is een kwart van zijn dag kwijt aan het weerstaan van verleidingen. Vijf tips om je wilskracht te vergroten. advalvas.vu.nl>tips&trucs

De VU kan nieuw-bouw op de campus bekosti-gen dankzij een lening van 230 miljoen euro van de Europese

Investeringsbank (EIB). Het is de eerste keer dat de EIB een lening van een dergelijke omvang aan een universiteit geeft. “We hebben van onze aandeelhouders de opdracht gekregen om meer te inves-teren, aangezien de commer-

ciële banken het vanwege de crisis laten afweten”, zei Pim van Ballekom, directeur van de EIB.De VU gaat het geld onder meer gebruiken voor het O2-gebouw, waar hypermo-derne, duurzame laboratoria komen voor het wetenschaps-domein human health and life sciences en voor het geplande NU.VU-gebouw. In het geval dat de studenten-aantallen onverhoopt zouden teruglopen, kan de VU haar

nieuwe gebouwen verhuren aan andere partijen. De nieu-we ruimtes zijn namelijk, in de woorden van Josja Van der Veer, directeur van de Faci-litaire Campus Organisatie, “alternatief aanwendbaar”. De investering van de EIB bedraagt vijftig procent van het bedrag dat in totaal nodig is voor de renovatie van de VU-campus. (PB)

Zie: advalvas.vu.nl>nieuws>19 september.

twitter/facebook/issuu

12% van de eerstejaars aan de vu beheerst het nederlands slecht. 40% scoort gemiddeld.

48% beheerst het nederlands goed.

‘Artsen moeten

nee durven zeggen’

studentAfra van der Markt

6 nr 3 — 25 september 2013 ADVALVAS

nr 3 — 25 september 2013ADVALVAS 7

In aCtIe

Geneeskundestudent Afra van der Markt (26) maakte voor jongerenbeweging Dwars een alternatief plan voor de gezondheidszorg.

Door Dirk De Hoog FOtO StUDIOVU/YVONNE COMPIER

Jij wilt de gezondheidszorg veranderen? “Op sommige punten wel ja. Ik zit met vier andere studenten in een groepje dat een alternatief probeert te bedenken voor de bestaande gezondheids-

zorg. Dat is een initiatief van Dwars, de onafhankelijke jongerenbeweging van GroenLinks.”

Wat moet er dan anders? “Wij vinden dat de zorg voor patiënten centraal moet staan in plaats van bezuinigingen. zorg is maatschappelijk zo belangrijk dat die best iets mag kosten. Ik vind dat mensen solidair met elkaar moeten zijn als het om zorg gaat. Doordat je zelf een zorg-verzekeraar mag kiezen, lijkt het of je moet opkomen voor je privébelang. Dan proberen mensen natuurlijk zo goedkoop mogelijk uit te zijn. Maar zorg is een collectieve voorziening waarbij wat mij betreft de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen.”

Maar de zorg dreigt toch onbetaal-baar te worden? “We zijn voor bespa-

vind ik een heel boeiend onderwerp. Het heeft iets ongrijpbaars. Ik ben nu bijna basisarts en wil me specialiseren in de psychiatrie, maar onderzoek doen vind ik ook heel interessant. Dus misschien wil ik promoveren. Voor mij is vrijwilligerswerk een combinatie van betrokkenheid en inhoudelijke interesse. Ik vind dat bepaalde vragen waarmee wij bij Dwars bezig zijn meer aandacht in de studie zouden moeten krijgen, zoals dat je als arts keuzes moet maken. En dat het soms beter is niet te behandelen.’’

Wil je later de politiek in? “Dat weet ik nog niet. Ik wil in ieder geval arts worden. Maar daarnaast wel maat-schappelijk actief zijn. Ik heb een jaar in het bestuur van Dwars in Amster-dam gezeten. Daar voerden we actie voor statiegeld op plastic flesjes. Dan merk je dat maatschappelijk actief zijn ook gewoon heel leuk is. Je bent samen met iets bezig en je bouwt vriendschappen op. Ik hoef niet per se in de politiek actief te zijn, hoewel ik me daar wel steeds meer voor ben gaan interesseren. Ik lees bijvoorbeeld elke dag het politieke nieuws in de krant. Maar ik kan me ook goed voor-stellen dat je in andere organisaties actief bent. Bij het Rode kruis of de kerk bijvoorbeeld.”

ringen waar dat mogelijk is zonder dat patiënten de dupe worden. Je kunt meer zorg via de huisartsen regelen in plaats van door te verwijzen. En we willen dat specialisten in loondienst van zieken-huizen komen. Ook moeten artsen nee durven zeggen als een behandeling geen zin heeft. Een voorbeeld is iemand die bij de dokter komt vanwege hoesten. Meestal moet je dan niks doen, maar artsen schrijven soms toch antibiotica voor omdat patiënten nu eenmaal graag een pilletje willen.”

Was je altijd al in politiek geïnteress-eerd? “Ik ben bij toeval bij Dwars geko-men. Een vriendin vroeg me een praatje te houden over genetische screening. Ik vond het toen zo leuk dat ik actief ben geworden. Ik heb in mijn opvoeding meegekregen dat je iets moet doen voor je medemensen en de maatschappij. Ik ben bijvoorbeeld ook vrijwilliger bij zomerkampen voor kinderen met een geestelijke beperking en actief geweest bij de International Federation of Medical Student Associations. Voor hen heb ik een project over seksuele voorlichting op basisscholen georganiseerd.”

Het heeft wel allemaal met zorg te maken. Wilde je altijd al arts worden? “Nou nee. Ik heb lang getwijfeld tussen psychologie of geneeskunde. De psyche

Afra van der Markt2006-nu studie geneeskunde aan het VUmc, nu in haar laatste coschap

Sinds 2012 Onderzoek bij kindercentrum De bascule

September 2011 - augustus 2012 bestuurlid van Dwars amsterdam

2006 - 2012 Vrijwilliger bij kinderkampen van YmCa

2006-2010 Vrijwilliger bij International Federation of medical student associations afdeling VUmc

Dwarse visie“De patiënt moet voorop staan, niet de bezuinigingen,” vat Van der markt haar visie op de zorg samen. Inmiddels heeft de werkgroep van jongerenorganisatie Dwars rapporten geschreven over de Curatieve zorg en geestelijke gezondheidszorg. In oktober komt een visie uit over chronische zieken.

www.dwars.org/visiestukken


Door kArL DiTTriCH BEELD BAS VAN DER SCHOt

Nederland lijkt eerder een traditie te kennen van somberheid en waar-schuwingen dan van een goed gemotiveerde opge-wektheid. De troonrede 2013 lijkt te passen in die

traditie van relatieve somberheid. Voor de universiteiten en de hele onderwijs-sector brengen de berichten uit Den Haag weinig vrolijkheid. toch zou ik wat opgewekter willen reageren: het ontbre-ken van slecht nieuws is al een reden om niet ontevreden te zijn. zeker als je de overheidsmaatregelen voor het onderwijs vergelijkt met die voor de zorg, de uitke-ringen of voor defensie. Ik snap natuurlijk heel goed dat er niet veel reden is tot tevredenheid en optimis-me vanuit onze sector. Het kabinet belijdt het geloof in de kennissamenleving en maakt duidelijk hoe belangrijk investe-ringen in onderwijs en onderzoek zijn. En niemand betwist deze stellingname. Dat is op zichzelf een teken van hoop en vertrouwen in onderwijs en onderzoek. Investeringen in beide hebben niet alleen een positief effect op de samenleving als geheel, maar ook op het welzijn en de

Het onderwijs mag niet klagenVSNU-voorzitter Karl Dittrich reageert op het onderwijsbeleid in de Troonrede. Hij blijft ondanks alle kritiek optimistisch.

welvaart voor het individu! Maar boter bij de vis blijft nu al jaren uit. De gezond-making van de overheidsfinanciën heeft prioriteit gekregen en investeringen worden daarom slechts mondjesmaat gedaan. Als het al investeringen zijn. Het kabinet is er namelijk ook dit jaar sterk in om geschrapte onderwijsbezuinigin-gen te presenteren als investeringen. In werkelijkheid zijn dat natuurlijk sigaren uit eigen doos.Ik wil toch terug naar mijn opgewekte stemming. Als men niet alleen naar 2014 kijkt, maar een paar jaren vooruit, dan is er sprake van lichtpuntjes, zowel in de begroting als in het Nationale Onderwijs-akkoord. De nullijn lijkt van tafel en voor het primair, voortgezet en beroepson-derwijs zijn omvangrijke investeringen aangekondigd in kwaliteitsverbetering en de lerarenagenda. Bovendien lijkt de minister serieus werk te willen maken van deregulering en vermindering van administratieve lasten in het onderwijs. Het Onderwijsakkoord bevat ook een compensatie voor enkele eerdere bezui-nigingen op het hoger onderwijs.Daar schuilt eigenlijk één grote adder onder het gras: alleen bij de invoe-ring van het sociale leenstelsel komen omvangrijke investeringen in onderwijs en onderzoek nabij. Over het leenstel-sel is het laatste woord natuurlijk nog niet gezegd. Voor alle betrokkenen in

Jaap Seidell hoogleraar voeding en gezondheid

9nr 3 — 25 september 2013ADVALVAS

opInIe wISSelColuMn

Reageren? mail naar [email protected]. FOtO

stu

dioV

U/Yv

onne

Com

pier

Eerstejaarskilo’s

Toen ik begin september de stroom nieuwe jonge frisse gezichten door de gangen van de universiteit zag dwalen, moest ik denken aan een soortgelijk moment toen ik een paar jaar gele-

den aan een Amerikaanse universiteit werkte. “Wacht maar tot je ze volgend jaar weer ziet”, schamperde een collega. “Dan zijn ze getroffen door de freshman 15.” Dat is een uitdruk-king die aangeeft dat een nieuwe student gemiddeld vijftien pond aankomt in zijn eerste studiejaar; het gevolg van overmatig eten, drinken en snacken. Er zijn Amerikaanse universi-teiten die, op basis van dit vrij algemeen geaccepteer-de idee, aparte preventie-programma’s hebben om de gewichtsstijging van eerstejaars tegen te gaan. Om te kijken hoe erg het is gesteld met die dikmakende leefstijl van eerstejaars, zijn veel onderzoeken uitgevoerd. Resul-taat: het valt in werkelijkheid reuze mee. De gemiddelde student komt net iets meer dan anderhalve kilo aan. Hoewel de wijdverbreide mythe van de freshman 15 daarmee is ontkracht, blijft hij hardnek-kig rondzingen op universiteiten. Wél kwam naar voren dat excessief drank- en snackgebruik goede voorspellers zijn van overmatige gewichtsstijging. Lid worden

van een studentenvereniging bevordert dan ook gewichtsstijging, bleek uit een Gronings onderzoek van twee jaar gele-den. De eerste drie maanden van het lidmaatschap gingen gepaard met een gemiddelde gewichtsstijging van iets meer dan twee kilo. De niet-leden die nog bij hun ouders woonden, bleven keurig op gewicht. Bij de Groningse studenten bleek bier (tot wel veertig glazen per week) een belangrijke dikmaker.

Dit soort onderzoeken laat zien dat een verandering van omgeving vaak lang-durige en grote gevolgen heeft voor het lichaams-gewicht. De transitie van thuiswonen als scholier naar op kamers gaan met een blijkbaar bijbehorende ongezonde leefstijl is zo’n omgevingsverande-ring. Een van mijn eigen onderzoeken wees uit dat jongvolwassenen die

vijftien jaar gevolgd werden, gemiddeld ruim zeven kilo aankwamen. Inderdaad ongeveer evenveel als de veronderstelde freshman 15, maar dan over een langere periode. Het lijkt erop dat de VU door het openen van een Spar University, met aanbiedingen als: sixpack-bier en een pizza samen voor vijf euro, graag aan de start van die gewichtsstijging wil bijdra-gen.

Vooral studenten in een vereniging komen de eerste maanden kilo’s aan

Reageren? mail naar [email protected].

de sector is ‘toegankelijkheid voor ieder met het benodigde talent’ een stevig uitgangspunt, ook al verschillen de opvattingen over de daarvoor noodzake-lijke maatregelen. Universiteiten delen de zorgen van studenten dat toegan-kelijkheid moet worden gewaarborgd, maar zijn tegelijkertijd overtuigd van de noodzaak dat studenten meer in zichzelf investeren. Gooien we daarmee de bal over de schutting? Nee, wij zullen ons tot het uiterste moeten inspannen om het onderwijs voor studenten uitdagend te maken, de verbinding tussen onderzoek en onderwijs te verstevigen, voldoende begeleiding en individuele feedback te geven, nieuwe didactiek te ontwikkelen en bovendien te laten zien dat stude-ren meer is dan het louter vergaren van kennis! Maar we rekenen daarbij wel op studenten die zich realiseren dat stude-ren een voorrecht is en die dat ook willen laten zien!Ik blijf opgewekt, of de investeringen in het hoger onderwijs er nou wel of niet komen. Universiteiten blijven zich inzet-ten voor het verbeteren van het studie-succes, profilering en de internationale concurrentiepositie.

Karl Dittrich, voorzitter Vereniging van Universiteiten (VsnU)

ADVALVASnr 3 — 25 september 201310

Isotopenonderzoek


wetenSChap

Cold cases

voor geologen


Isotopenonderzoek

Gewoonlijk bestuderen geologen rotsen. Maar hoogleraar Gareth Davies past zijn onderzoekstechniek veel breder toe. Met zijn groep werkt hij onder meer aan onopgeloste misdrijven.

Door WeLmoeD Visser FOtO’S StUDIOVU/YVONNE COMPIER

In een koelkast met een speciaal slot bewaren ze de stukjes bot, haar en tanden die ze van het Foren-sisch Instituut krijgen. De veiligheidsmaatregelen zijn streng. Slechts drie mensen hebben de sleutel van de koelkast: geologiehoogleraar Gareth Davies, onderzoeker Laura Font Moralis en een technicus. ze hebben geheimhoudingsverklaringen moeten

tekenen; over lopende zaken mogen ze niets zeggen. Het materiaal moet te allen tijde in het oog worden gehou-den. Davies en Font zijn niet opgeleid als forensisch onder-zoeker of patholoog. tot een paar jaar geleden bestu-deerden ze net als de meesten van hun collega-geologen gewoon nog stukken rots. totdat Davies bedacht dat je de technieken die geologen en archeologen bij rotsen en voorwerpen gebruiken om ze te dateren en te bepalen waar ze vandaan komen, misschien ook kunt inzetten voor onbekende gevonden lichamen, of verf op schilde-rijen, of wijn met het etiket van een bepaalde streek of een aangereden wolf.

Vermoord meisjeDe geologen combineren verschillende soorten isotope-nonderzoek. Heel specifieke vragen zoals ‘waar komt dit vermoorde meisje vandaan?’ kunnen ze daarmee niet beantwoorden. Maar wel kunnen ze met redelijke zeker-heid zeggen of het meisje uit Nederland (of de directe omgeving) komt of niet. “Dat is vaak een heel belangrijke vraag voor de politie”,

zegt Davies. De afgelopen twee jaar hebben ze aan zo’n twintig onopgeloste zaken met menselijke resten gewerkt, voor het Nederlands Forensisch Instituut, de politie, het leger en de Verenigde Naties. En toen kwam de wolf die heel Nederland bezig-hield. Nu breken de geolo-gen Davies en Font samen met hun collega Hubert Vonhof zich dus het hoofd over de vraag of isotopen in het lichaam van een wolf hetzelfde worden

opgeslagen als in een mensenlichaam. Het blijft voorlo-pig nog een nieuw onderzoeksgebied. Font werkt inmiddels alleen nog met forensisch materi-aal. “Ik houd ook nog steeds van rotsen, maar ik heb het gevoel dat dit werk meer bijdraagt aan de maatschappij”, vertelt ze. Davies blijft daarnaast ook aan gesteenten werken. Hij is net naar een conferentie over stenen geweest. Hoe zijn collega-geologen aankijken tegen zijn werk als forensisch onderzoeker? “Sommigen vinden het vast een beetje vreemd, maar ik heb nou eenmaal een brede belangstelling.”

Geologen kunnen met redelijke zekerheid zeggen of het vermoorde meisje uit Nederland komt of niet

op de vorige pagina:geologiehoogleraar gareth Davies koelt het sample met forensisch materiaal met vloeibaar stikstof, waarna de isotopen in de massaspectrometer van elkaar worden gescheiden

De samples van het forensisch materiaal worden in een houder gezet, die de massaspectrometer ingaat


‘Je bent wat je eet en drinkt.’ Zo vat geologiehoogleraar gareth Davies de conclusies van isotopenonderzoek samen.

In drinkwater zitten verschillende isotopen van de elementen waterstof (H) en zuurstof (O): er bestaat waterstof met een neutron en met twee neutronen. zuurstof komt voor met 16, 17 en 18 neutronen. De

zwaardere isotopen (2H en 17O en 18O) komen dichter bij de zee meer voor. Die regenen namelijk als eerste naar beneden. Door de verhouding tussen zware en lichte isotopen van waterstof en zuurstof in een lichaam kunnen Davies en zijn collega’s schatten hoe ver van de oceaan iemand heeft gewoond.

Mais of graan?Dan ons eten, daar kun je moeilijker conclusies aan verbinden doordat we tegenwoordig boontjes uit zimbabwe eten en meloen uit Guatemala. toch zijn er regionale en lokale verschillen. zo is in de VS bijna overal mais in verwerkt, waar wij meer graan gebruiken. Mais en graan hebben andere kenmerken. ze hebben een andere verhouding van koolstofisotopen (12C en 13C). En die koolstofisotopen komen via je maag in je haar en je nagels terecht en uiteindelijk ook in je botten. “Als iemand een week of langer op vakantie is geweest in de VS, dan kun je dat zien”, zegt Davies. Voor stikstof (N) geldt iets vergelijkbaars, maar dan

Hoe werkt isotopenonderzoek?

Participerend onderzoek

De baard van de professorKun je iemands reisgedrag direct terugvinden in zijn lichaam? Om een antwoord te krijgen op die vraag bewaarde Davies gedurende heel 2012 zijn eigen afgeschoren baardharen. Zijn collega Font onderwierp die aan een analyse. Davies laat een grafiek zien van de strontium-isotopen in zijn baardhaar. “Kijk, in februari was ik in India.” De grafiek gaat vrijwel meteen steil omhoog. “Daarna was ik een poosje hier, toen in Londen.” De grafiek loopt weer iets op. “en daarna een maand in botswana.” Ook dat is te zien in een steil oplopende lijn. De onderzoekers presenteerden de grafiek afgelopen week op een forensische conferentie in Canada. De komende tijd gaan ze meer onderzoek doen op collega’s, om te kijken hoe groot de verschillen tussen mensen met andere eetgewoonten en leefstijlen zijn.

Forensisch werk

Ongeïdentificeerde lichamensinds een jaar of twee zijn de VU-geologen betrokken bij zo’n twintig onderzoeken naar onopgeloste moordzaken en ongeïdentificeerde lichamen. Vaak gaat het om ‘cold cases’, zaken waarin elk ander spoor is doodgelopen. Over lopende zaken – en dat zijn de meeste – mag geologiehoogleraar Davies niets zeggen. een zaak waaraan de onderzoekers hebben meegewerkt, is die van het Heulmeisje, een meisje dat in 1976 vermoord werd aangetroffen op parkeerplaats De Heul. jarenlang werd gedacht dat het om de verdwenen monique jacobs ging, totdat die zich in 2006 bij haar familie meldde. Zij had al die tijd in het buitenland gewoond. toen eenmaal was vastgesteld dat monique jacobs inderdaad niet het vermoorde meisje was, rees de vraag van wie de stoffelijke resten dan wél waren. Davies en zijn collega’s hebben de stoffelijke resten onderzocht. “In haar tanden vonden we opvallend weinig strontium. Dat duidt erop dat ze is opgegroeid in een gebied met veel vulkanische activiteit. Daardoor bleven er maar een paar gebieden in europa over. Door de zuurstofisotopen in haar botten en tanden konden we herleiden dat ze hoogstwaarschijnlijk uit het gebied van de eiffel in Duitsland moest komen”, vertelt Davies. De Duitse politie heeft een onderzoek geopend, maar wie het Heulmeisje was, is nog steeds niet opgelost.

Ecologie

De wolfDe wolf die begin juli langs de weg bij Luttelgeest werd gevonden, heeft nederland in de komkommertijd behoorlijk beziggehouden. De geologen hebben zich gebogen over een paar tanden en een stukje vacht van het dier. Daarbij is natuurlijk de vraag of isotopen in een wolvenlichaam op dezelfde manier worden opgeslagen als in een mensenlichaam. “We hebben biologen gevraagd om daar met ons naar te kijken”, vertelt Davies. Uitkomsten uit genetisch onderzoek (door andere onderzoeksinstituten) wijzen uit dat de wolf verwant is aan de wolven uit de Karpaten. Davies hoopt binnenkort preciezer te kunnen zeggen waar de wolf haar leven heeft doorgebracht en of ze langer in nederland is geweest.

Davies bedacht dat een slimme combinatie van onderzoekstechnieken uit de geologie en de archeologie ook in forensisch onderzoek kan worden gebruikt

geoloog Laura Font morales heeft besloten dat ze zich volledig gaat toeleggen op forensisch onderzoek

»

BACKPACKING AROUND

THE WORLD CHANGED MY LIFE– CARLIJN

WERELDTICKETS

VOOR STUDENTEN

AL VANAF

€ 1.395,-

av-kilroy 130906.indd 1 06-09-13 12:09

BACKPACKING AROUND

THE WORLD CHANGED MY LIFE– CARLIJN

WERELDTICKETS

VOOR STUDENTEN

AL VANAF

€ 1.395,-

av-kilroy 130906.indd 1 06-09-13 12:09


zit het verschil tussen plantaardig eten en vlees en vis: planten bevatten naar verhouding meer 14n en dieren meer 15N. Vis en schelpdieren hebben het hoogste gehalte aan 15n. “Een veganist zou ik zo kunnen herkennen”, claimt Davies.

Radioactieve elementenEn dan heb je nog radioactieve isotopen, die in ons lichaam terechtkomen omdat ze in bepaalde gesteenten zitten waaruit planten ze opnemen, die vervolgens weer door dieren of mensen worden gegeten. Deze isotopen geven informatie over de geologie waar iemand (of zijn voedsel) vandaan komt: in graniet (Noorwegen, Enge-land) zit veel rubidium, in kalksteen (Italië) zit bijna geen rubidium, maar wel veel strontium. Rubidium vervalt uiteindelijk naar strontium, de halfwaardetijd is zo’n 48 miljard jaar. Geologen gebruiken de verhouding tussen rubidium en strontium om gesteenten te dateren en hun herkomst te herleiden. En de verhouding tussen deze twee elementen in iemands lichaam zegt iets over de plaats waar de persoon heeft geleefd.

Dure massaspectrometersHet unieke aan de geologen van de VU is dat ze al deze onderzoeken combineren. En dat ze daarmee tot tame-lijk precieze uitspraken komen over waar iemand of iets vandaan komt. In een chemisch lab scheiden ze de isotopen van de rest van het materiaal. De gezuiverde isotopen gaan dan in een van de massaspectrometers die de verhouding tussen de verschillende isotopen van een element kunnen bepalen. Deze precieze en dure meetapparatuur heb je maar in een paar andere labora-toria ter wereld, aldus Davies.

‘Een veganist zou ik zo kunnen herkennen’

Archeologie

Caribische migratieHoe heeft de komst van de europeanen de migratiestromen van de oorspronkelijke bewoners van de Cariben beïnvloed? Davies: “als mensen verhuizen, gaan ze vaak anders eten. We gaan onderzoeken of we dat soort veranderingen in eetpatroon kunnen vinden in botresten van oorspronkelijke bewoners in het Caribische gebied.” De onderzoekers kijken ook naar de herkomst van gebruiksvoorwerpen, bijvoorbeeld aardewerk. een van de nevendoelen van dit onderzoek is om de techniek zo te verbeteren dat de onderzoekers kleinere samples kunnen gebruiken. “Vaak gaat het om museale collecties, dan kun je niet de halve pot verpulveren om je metingen te doen”, zegt Davies.

In dit onderzoek werken VU-geologen samen met archeologen uit Leiden en wetenschappers die zich bezighouden met netwerkanalyse uit Konstanz. Hiervoor kregen ze vorig jaar een europese onderzoekssubsidie van 15 miljoen euro.

Schilderkunst

jezuskindje met drie armentwee jaar geleden wilde het rijksmuseum het schilderij De aanbidding der koningen van Farinati uit 1592 restaureren: een tafereel met maria, een pasgeboren jezus en de drie koningen. Het schilderij was in slechte staat. toen de lagen vuil en vernis eraf waren, bleek dat het kindje jezus twee linkerarmpjes had. Het ene wees naar boven, het andere hing naar beneden. “Kan gebeuren”, dacht restaurateur gwen tauber aanvankelijk. “Het gebeurt wel vaker dat een schilder ergens niet tevreden over was en eroverheen schilderde.” maar het armpje dat je eerst zag, paste niet bij Farinati, vond de restaurateur. bovendien zat er een onlogisch stuk lucht in het schilderij en was er een paard met een rare nek. alles bij elkaar was dat zo veel dat tauber argwaan kreeg. De geologen van de VU hebben toen de isotopen van het lood dat in de witte verf zit, geanalyseerd. De uitkomsten waren verbluffend: het overgeschilderde handje bleek lood te bevatten uit het zuiden van de alpen, terwijl het lood uit de andere verfmonsters uit engelse mijnen kwam. grote stukken van het schilderij waren later ingevuld door een schilder, misschien uit engeland, maar waarschijnlijk uit belgië of nederland, waar geen loodmijnen waren en het lood voor verf werd geïmporteerd uit engeland. “Het rijksmuseum heeft het schilderij uit zijn tentoonstelling gehaald”, vertelt Davies. “Het staat nu in het depot.”

Voedselkwaliteit

Komt deze Chianti echt uit Chianti?Komt mijn wijn uit de streek die op het etiket staat? en waar komt mijn parmezaanse kaas, brie of feta eigenlijk vandaan? Dat zijn vragen die voor consumenten steeds belangrijker worden. Davies verwacht dat dit de komende jaren een belangrijk terrein wordt voor isotopenonderzoek. nu zijn de analyses nog duur en tijdrovend, maar als de techniek zich verder ontwikkelt, zal dit soort vragen over niet al te lange tijd gemakkelijker, sneller en goedkoper kunnen worden onderzocht. “met isotopenonderzoek kun je niet precies zeggen of de wijn uit een bepaald dal komt, maar als de grondsoort typisch is voor die wijn, bijvoorbeeld kalksteen, dan kun je dat wel degelijk terugvinden in de wijn”, vertelt Davies.

»


De grondslag voor het betalen van partneralimentatie bij echtscheiding moet duidelijker worden geregeld, stelt Naomi Spalter in

haar dissertatie waarop ze 18 september promoveerde. Nu bestaan in het recht twee principes naast het elkaar. Het recht op compensatie van het inkomensverlies omdat bijvoorbeeld een van beide partners voor de kinderen zorgt in plaats van betaald werk te verrich-ten. Het andere principe is dat financiële solida-riteit tijdens het

huwelijk niet ineens kan worden beëindigd bij scheiding. Spalter pleit ervoor bij de hoogte en de duur van de alimentatie vooral te kijken naar het daadwerke-lijke inkomensverlies dat een van beide partners heeft gele-

den door het huwelijk. Dus als beide partners

een volledige baan hebben, wordt de

alimentatie aanzienlijk lager wanneer slechts

een van beide partners werkt. zo’n regeling

zal volgens haar het maatschappelijk

draagvlak voor de alimentatieplicht vergroten. (DdH)

Zie proefschrift via tinyurl.com/partneralimentatie.

Katja Kwastek is benoemd tot hoogleraar kunstge-schiedenis van de moderne tijd. Zij richt zich als kunsthistoricus op moderne kunst en media. Haar onderzoeksgebied heeft zij uitgebreid naar onder meer toegepaste kunst, mediageschiedenis en ‘e-humanities’.

Jeugdzorg, maatschap-pelijke ondersteuning en de arbeidsparticipatie van jonggehandi-capten vallen straks onder de verantwoor-delijkheid van gemeenten. Wat betekent dat? Daarover gaat het boek Bouwplaats van de lokale verzorgingsstaat dat bestuurswetenschapper Hans Bosselaar samenstel-de met hoogleraar sociale zekerheidsrecht Gijsbert Vonk. Lees meer op pag. 17

Docent-onderzoeker Vivian Bij de Vaate won de Levenbachprijs (2500 euro). Ze kreeg de prijs voor haar artikel ‘De ontbindingspro-cedure: rechtsmid-delenverbod en bewijsrecht’. De Levenbach-prijs gaat naar de beste weten-schappelijke publicatie op het terrein van sociaal recht.

Omar Solinger ontving een Veni-subsidie voor zijn onderzoek ‘Wil jij verande-ren in jouw organisatie?’ Organisaties gaan vaak verander-trajecten aan met hun werk-nemers. Meestal mislukken die. Solinger probeert reacties op verandering vroegtijdig te voorspellen.

VIPs

Virtuele ouderen-coach

Ouderen langer en geluk-kiger zelfstandig laten wonen. Dat is het doel van de virtuele coach

die psychologen en compu-terwetenschappers van de VU hebben ontwikkeld. De eerste zes ouderen uit zuidoost hebben sinds deze week een computerscherm in hun woon-kamer waarop coach Peter te zien is. Die helpt hen onder meer om niet te vereenzamen, genoeg te bewegen en contact te maken met anderen. “Coach Peter is nog lang niet perfect, maar we gaan hem gaandeweg steeds intelligenter maken met nieuwe technologie”, vertelt projectleider Peter Roelofsma. (WV)

Recht op alimentatie

De allersnelste fietser ter wereld is Sebastiaan Bowier. In de woestijn van Nevada haalde Bowier een snelheid van 133,78 kilometer per uur. Hij werd dat met behulp van vier VU-studenten. Samen met studenten uit Delft vormen zij het Human Power team dat al drie

jaar het doel heeft om het wereldrecord te breken. De Delfste studenten ontwierpen een hightech aero-dynamische ligfiets, ook wel flitsfiets genoemd. Anne Catherine van der Lande, Jelle de Jong, Jenni-fer kerkman en Jeroen van der kall hielpen Bowier om zijn sprinttechniek en uithoudingsvermogen te verbeteren. (FB)

allersnelste fietser ter wereld

Irene

Hof

fman

_the

noun

proj

ect.c

omba

s de m

eije

r


onDerZoekSnIeuwS

Diamanten ontstaan in het binnenste van de aarde onder hoge druk en bij tempe-raturen van boven de duizend graden Celsius. Net als

bomen hebben diamanten vaak ‘jaarringen’. Door temperatuurs-verschillen verandert de chemi-sche samenstelling in de groei-zones en dat is terug te zien in de diamant als ringen. Diamanten ontstaan in de loop van honder-den miljoenen jaren, ontdekte aardwetenschapper Daphne Wiggers de Vries, die hierop 19 september promoveerde. Diamanten hebben minus-cule stukjes radioactief materiaal opgenomen uit hun omgeving en het verval van dit materiaal, de halfwaardetijd, zegt iets over de leeftijd van de diamant. Omdat diamanten zo oud zijn en heel langzaam zijn gegroeid, zijn ze geschikt om iets te weten te komen over de geschiedenis van de aarde. (WV)

tijd voor sterke leider

“Als je kijkt naar het debat over minderheden in de tijd van de opkomst van de burger-rechten in de acht-tiende en negen-tiende eeuw, zie je verge-lijkbare patronen met het huidige multi-cultidebat. In het postrevolutionaire Frankrijk van de negentiende eeuw werd van Joden verwacht dat ze zich identificeerden met de volkeren die hen hebben geaccepteerd. Daarom moesten ze, in de woorden van de historicus Theodore Reinach, afzien van de praktijken en eigenaardig-heden in hoe ze zich kleedden en hun taal, die ertoe zouden kunnen leiden dat ze geïsoleerd raakten van hun medeburgers.

De filosofe Hannah Arendt beschrijft de overgang van een religieus anti-judaïsme in de Middeleeuwen naar een modern, geracialiseerd antise-mitisme, waarbij Joodsheid geldt als een biologische karakteristiek. De overgang van Judaism naar Jewish-ness, noemde ze dat. In de moderne islamkritiek is iets vergelijkbaars gaande. Daar zie je hoe kritiek op de islam als religie impliciet en expli-ciet verweven is met discussies over Muslimness, waarbij cultuur en reli-gie op een complexe manier verwe-ven raken en individuele moslims worden gezien als de dragers van onvervreemdbare kenmerken.” (PB)

Yolande Jansen is bijzonder hoogleraar humanisme in relatie tot religie en seculariteit. Lees meer op advalvas.vu.nl>nieuws>11 september>Het multicultidebat toen en nu en het artikel ‘Ontdek de multimoslims’ in Advalvas nr 2, pag 10 t/m 13.

Yolande Jansen, bijzonder hoogleraar aan UvA, kreeg samen met VU-hoogleraar Thijl Sunier een NWO-subsidie voor onderzoek naar debatten over islam en Jodendom.

Joden en moslims

Volgens de Nederlandse kiezer is het tijd voor een premier die zonder al te veel gepolder meteen kan beslissen. Vooral ouderen zijn die mening toegedaan. Dat blijkt uit een onderzoek van Kieskompas van politicoloog André Krouwel en dagblad

Trouw. Zij onderzochten de emotionele staat van Neder-land. Vaak wordt gezegd dat Nederlanders bang zijn voor allerlei dingen, maar uit dit onderzoek blijkt dat de kiezer vooral boos is op de politiek. (WV)

Het onderzoeksrapport is in te zien via tinyurl.com/sterkeleider.

De gemeenteraad heeft de neiging zijn eigen rol te overschatten, maar wordt nog weleens teruggefloten door de rijksoverheid. Bijvoor-beeld als de raad besluit om alleen kansrijke mensen aan een baan te helpen, en daarmee dus tegen het landelijke beleid ingaat om

iederéén op de arbeidsmarkt te integreren. Dat constateert staats- en bestuursrechtdeskundige Solke Munneke, in zijn bijdrage aan de bundel Bouw-plaats lokale verzorgingsstaat, samengesteld door VU-bestuurswetenschapper Hans Bosselaar en de Groningse hoogleraar sociale zekerheidsrecht Gijsbert Vonk. (PB)

lees meer op advalvas.vu.nl>nieuws>16 september>‘gemeenteraden overschatten hun eigen rol’.

Lokale verzorgingsstaat

75% van de vrouwen van boven de vijftig vindt het tijd voor een sterke leider. Bij de mannen is

dat 66 %.pe

ter b

reed

veld

Diamanten groeien als bomen

rbbm

r en

OCHa

aVm

U

‘Een grote groep studenten heeft last van een grote groep die niets doet’

Door FLoor BAL FOtO StUDIOVU/YVONNE COMPIER


Rechten

Wekelijkse toetsen zijn toch superschools? Jawel,maar dat vindt studentenraadslid en masterstudent rech-ten Yussef Al tamimi geen probleem.

“Studenten vinden het niet erg om bij de hand genomen te worden. En ze moeten de stof toch bijhouden om het tentamen te halen.”Sinds dit studiejaar kunnen rechtenstu-denten elke vrijdagochtend inloggen op een speciale website die op zondagavond weer dichtgaat. In die paar dagen moeten eerste- en tweedejaars tien vragen maken over de stof van hun werkgroep later die week. toets niet gemaakt? Dan mogen ze ook niet deelnemen.

Enthousiaste studentenUit de Nationale Studenten Enquête en studentevaluaties bleek dat het onderwijs bij Rechten van de studenten pittiger mocht, met meer interactie en diepgang. Vandaar dat de faculteit besloot om het onderwijs te intensiveren. Onderdeel van dit proces is de eis dat alle studenten die aan werkgroepen deelnemen de stof van tevoren aantoonbaar doorgenomen hebben. “zodat er in de werkgroepen ruimte is voor diepgang en reflectie in plaats van het oplepelen van antwoorden op verplichte vragen”, zegt Noëlle Swaan, beleidsmedewerker onderwijs bij Rechten. Hoewel studenten nu gedwongen worden om hun huiswerk te maken, leverden de

Schoolse aanpak slaat aanElk weekend moeten eerste- en tweedejaars rechten online een multiplechoicetoets maken. Doen ze dat niet, dan komen ze de werkgroep niet in. Pardon, is dit een universiteit?

nieuwe eisen nog geen klachten op. Ook de facultaire studentenraad verzette zich niet tegen de invoering.“Deze pilot draait al een tijd, er is veel inspraak geweest”, verklaart Rob van Bogget, ook beleidsmedewerker. Sterker nog: de studenten die aan de pilot meede-den, waren enthousiast. “Er is een grote groep studenten die last heeft van de grote groep die niets doet. Alle studenten zagen in de pilot hun cijfer omhooggaan terwijl het tentamen objectief moeilijker dan voorheen was.”

Pamperentweedejaars rechten Lukas kevnerd hoort wel veel geklaag om zich heen. “Vooral van andere tweedejaars. Ik heb mijn propedeuse in één keer gehaald, ik bereidde me altijd al voor op de werk-groepen. Maar door die toetsen is de studie echt zwaarder geworden. Vooral omdat je ze altijd op vrijdag of in het weekend moet doen. Dan heb ik andere dingen te doen en wil ik uitrusten.” De eerstejaars van wie hij mentor is, hebben er minder moeite mee. Dat geldt ook voor de mentorstuden-ten van vierdejaars Nasreen Abdul. “ze komen van het vwo, dus ze weten niet beter. Maar ze vinden het begin van de studie wel zwaar. Al denk ik dat ze er op de langere termijn baat bij zullen hebben.”Ander commentaar kwam van de docen-ten bij de faculteit. “Men vindt het al gauw verschoolsing, dan hoor je klachten dat we de studenten pamperen”, aldus Van Bogget. “Een typisch geval van

de beste stuurlui staan aan wal. zodra docenten de workshop hebben gevolgd en de toetsing gaan toepassen, zien ze dat ze meer ruimte krijgen voor bijvoorbeeld een extra casus tijdens het college. Dan hoor je ze er niet meer over.”

Niet vals spelenOok Yussef Al tamimi deed aan de pilot mee. zijn zorg is vooral dat studenten te

Wekelijks moeten eerste- en tweedejaars rechten een online multiplechoicetoets maken. Wie meer dan vier vragen verprutst, mag niet aan de werkgroep meedoen. er is ook een kleine beloning. Heb je negen van de tien vragen goed? Dan verdien je 0,1 extra op je tentamencijfer. met zes toetsen, waarvan een oefentoets zonder beloning, en een geniale geest kun je daarmee een 10,5 op je eindtoets scoren.

Op naar een 10,5

veel uren aan de toetsen kwijt zijn. “Als je de stof doorneemt, ben je zo een paar uur bezig. Wil je het perfect doen, dan moet je regelmatig het hele boek doorspitten. Bovendien studeert niet elke student nominaal. Als je een herkansing in een periode hebt, moet je ook de toets van een derde vak doen. Dan ben je meer dan veertig uur per week met je studie bezig.”Volgens Van Bogget is de studielast uitge-breid doorgerekend. “De voorbereiding op een werkcollege was altijd al in de studielast meegerekend. We kunnen echt niet zestig uur stof in veertig uur prop-pen.” Het maken van de test duur maximaal een uur, zegt Swaan. “Het kan ook korter, bijvoorbeeld als er samengewerkt wordt.” Dat is in dit geval geen vals spelen. “Ster-ker nog, we hebben het graag. Je leert

meer als je over de stof praat. En in elk geval is het boek open geweest. Daar gaat het ons om.”

Snel naar studieadviseurHet is bovendien helemaal niet de bedoe-ling dat de toets te zwaar is, zegt Silvester Draaijer, adviseur ict-onderwijs. “Hij moet een afspiegeling van de stof zijn.” Hij ziet naast de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs nog een ander voordeel. “Uit onderzoek is gebleken dat het niet meedoen aan dit soort toetsen een heel goede voorspeller is van studie-uitval. Al na twee weken kun je zien bij wie het mis dreigt te gaan.” Hij zou het mooi vinden als de faculteit iets met die gegevens gaat doen. “Bijvoorbeeld door deze studenten snel naar de studieadvi-seur te verwijzen.”

onDerwIJS



Beleid

‘ Ik ga een beetje duwen!’De onderwijsvisie van de rector is enthousiast ontvangen. Voor sommigen klinkt die bijna revolutionair. ‘Maar zo schokkend zijn mijn woorden niet’, aldus Frank van der Duyn Schouten. Een interview.


onDerwIJS

Door Dirk De Hoog FOtO PEtER VALCkX

Wat is er nieuw aan uw concept-onderwijsvisie? “Een onderwijsvisie is een dynamisch document, want morgen leven we weer in een andere werkelijkheid. Ik heb daarom geen echt nieuwe visie bedacht, maar vooral proberen te

verwoorden wat binnen de instelling aan opvattingen over onderwijs leeft. En ik heb een paar issues die in vorige visiestukken wat onderbelicht waren, explicieter proberen te maken, zoals de samenhang tussen onder-wijs en onderzoek en hoe wij tegen diversiteit aankij-ken.”

Wilt u meer aandacht voor de academische inhoud dan voor denken in termen van efficiëntie? “De afge-lopen jaren was niet alleen aan de VU maar landelijk het denken in rendementen nogal bepalend. Natuurlijk blijft het beschikbare geld een belangrijke randvoorwaarde, maar ik zou het betreuren als dat een onderwijsvisie domineert. We moeten zorgen dat ons huishoudboekje

aan het eind van het jaar op orde is. Maar een onderwijs-visie gaat vooral over welke keuzes we maken. Ik wil ook in het overleg met de decanen van de faculteiten meer ruimte hebben om over inhoudelijk academische zaken te discussiëren. Dan moeten we de bestuurlijke besog-nes maar op een andere plek en tijd bespreken.”

Sommige docenten klagen dat het bestuur zich te veel met hun onderwijs bemoeit. Hoe ziet u dat? “Vanzelfsprekend bepalen docenten in hoge mate zelf de inhoud van hun onderwijs. Maar er zijn nu eenmaal randvoorwaarden. Als college van bestuur kunnen wij bijvoorbeeld niet zorgen voor voldoende instroom bij een opleiding. Daarom moeten docenten ook hun eigen vak positioneren. Als een opleiding veel meer kost dan die opbrengt, heb je een probleem. Dat wil niet zeggen dat je meteen ermee moet stoppen, maar je moet wel strategisch nadenken hoe je verder wilt. Daar ligt ook een verantwoordelijkheid voor het faculteitsbestuur. Het gaat tenslotte om de besteding van hun budget. Het streven is nu minimaal twintig studenten per master. Als je dat niet haalt, moeten we praten.”

Bij de opening academisch jaar zei u dat de univer-siteiten studenten niet primair moeten opleiden voor de huidige arbeidsmarkt, maar voor hun


Beleid

toekomst. Wat bedoelt u daarmee? “Ik zie soms de neiging bij opleidingen om studenten zo goed mogelijk klaar te stomen voor de banen die er nu zijn. Dat vind ik een te beperkte doelstelling. Van universitair afgestudeerden mogen we verwachten dat ze de maatschappij en dus ook de toekomstige arbeidsmarkt mee helpen ontwikkelen. Daar moet je ze dus de tools voor meegeven, bijvoorbeeld door ze kritische vragen te leren stellen. Dan hebben we het over academische vorming. Daaraan willen we zeer serieuze aandacht besteden.”

Van u mogen studenten vier jaar over hun bachelor doen. Waarom? “Inderdaad klinkt her en der de mantra dat nominaal studeren normaal is. Dus in drie jaar je bachelor halen. Maar zo schokkend zijn mijn woorden niet hoor. In de prestatieafspraken met de minister gaat het over het aantal studenten dat drie jaar na het bindend studieadvies zijn bachelordiploma heeft gehaald. Dus dat je maximaal vier jaar over je bachelor mag doen, is best een breder gedeeld streven. Belangrijk is vooral dat studenten hun eerste jaar niet verromme-len door alleen te feesten en te socialiseren. ze moeten direct aan de studie om in het eerste jaar te laten zien dat ze het aankunnen. Vandaar het bindend studiead-vies. Maar in de totale bachelortijd moet een student zich breed kunnen ontwikkelen. Als je dan een extra jaar op een nuttige manier besteedt, hoor je mij niet klagen. En vergeet niet dat in de masterfase studenten ook weinig ruimte hebben om andere dingen te doen.”

Moet er selectie voor de poort komen? “Daar ben ik niet voor, behalve bij studies met een numerus fixus. Het is heel moeilijk om voor de poort de geschikte en ongeschikte studenten te scheiden. Natuurlijk, als je een zesje hebt voor wiskunde, kun je beter geen econometrie gaan studeren. De resultaten in de eerste paar maanden van de studie zijn de beste voorspellers van studiesuc-ces. Daarom ben ik voor het bindend studieadvies in het eerste jaar. In het tweede jaar hoeft dat van mij niet. En ik ben voor goede voorlichting en keuzegesprekken vooraf, zodat meer studenten gelijk op de goede plek terechtkomen.”

Hoe kijkt u aan tegen diversiteit? “Diversiteit is een containerbegrip. Het lijkt mij een groot goed als onze instroom van studenten een afspiegeling is van de bevolking uit de Amsterdamse regio. Daar hoeven we niet heel bijzondere dingen voor te doen. We moeten

wel zorgen dat de verschillende groepen studenten echt met elkaar in contact komen en in gesprek raken en waar nodig dat faciliteren door activiteiten op de campus. En misschien kunnen we met scholen die veel studenten aan de VU leveren, nauwer gaan samenwerken om school en universiteit beter op elkaar af te stemmen.”

Is de VU-identiteit samen te vatten als emancipatie en maatschappelijke betrokkenheid? “Dat vind ik te beperkt. Er moet aan de VU echt ruimte zijn om over levensvisies te praten. Ook binnen het onderwijs mogen docenten en studenten het gesprek aangaan over wat hen ten diepste beweegt, of dat nu religie is, een maatschappelijk ideaal, of puur

wetenschappelijke interesse; dat hoort er allemaal bij. Wij laten onze persoonlijke overtuigingen niet achter bij de voordeur van de universiteit. Die gesprekken maken wezenlijk deel uit van onze academische cultuur en vorming.”

Hoe ziet u de samenwerking van VU en UvA? “We zijn al bezig met de Amsterdam Faculty of Science; beide medische centra, VUmc en AMC, praten intensief over samenwerking en er zijn ideeën over de oprichting van een Amsterdam University Business School. Dus de hoogste tijd na te gaan denken over scenario’s hoe we ons het hoger onderwijs in Amsterdam anno 2020 voorstellen. De fusie tot één massale instelling lijkt me niet de meest aantrekkelijke optie. Er zijn ook andere constructies denkbaar, zoals min of meer op zichzelf staande gespecialiseerde entiteiten die strategisch samenwerken. Met daarbij een gezamenlijke koepel om het totaalplaatje in de gaten te houden, zodat er geen gaten vallen of dubbelingen zijn. Dan heb je het over een soort netwerkuniversiteit.”

En wat gaat u nu concreet doen? “zorgen dat de al gemaakte afspraken worden uitgevoerd. Onder leiding van de vorige rector is een goede onderzoeksinfrastruc-tuur gebouwd en een uitgebreide onderwijsagenda opge-steld, met onder meer het bindend studieadvies en invoe-ring van de harde knip bij de master. Ook moeten we de instellingsaudit halen. Daarnaast start de discussie over het nieuwe instellingsplan. Genoeg te doen dus. Daar ga ik geen nieuwe zaken aan toevoegen. Als ze bij mijn vertrek zeggen dat ik niet al te hinderlijk in de weg heb gelopen, maar de boel wel een duwtje in de goede richting heb gegeven, ben ik een heel tevreden mens.’’

‘VU en UvA kunnen een soort netwerk-universiteit worden’

HOE VER KIJK JIJ?We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op:

WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES

Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

WWW.WERKENBIJDEVU.NL


MaIl

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op [email protected]. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Bij het artikel over kneuzen [Advalvas nr 1] moest ik even controleren of ik niet per onge-luk een of ander tienermeisjesblad las in plaats van een universitair onafhankelijk magazine. Redacteur Floor Bal instrueert eerstejaars hoe zij aan het begin van het jaar af kunnen komen van de ‘kneus’: een ‘sneuneus’ die zich, in de hoop op vriendschap, als een bloedzuiger aan je vasthecht. tevens leert zij haar lezers hoe je wél leuke vrienden kunt maken. Dit doe je volgens haar door achterin de collegezaal te gaan zitten, want ‘eerstejaars zijn omhooggevallen middel-bare scholieren. zo gedragen ze zich ook. Dus zitten alle leuke mensen achterin. Op de voorste banken vind je alleen die ene studente die haar aantekeningen met een vierkleurenpen maakt.’De redacteur beticht hiermee enthousiaste eerstejaars van het soort middelbare-scholieren-

gedrag dat zij juist zelf haar lezers voorschrijft. Voorin de zaal gaan zitten, getuigt eerder van een wenselijke leergierigheid die je als student moet hebben en het bezit van een vierkleu-renpen getuigt van diep praktisch inzicht. Een beleid van buitensluiten en mensen verdelen tussen ‘kneuzen’ en ‘leuke mensen’ is daaren-tegen bij uitstek het soort middelbare-scholie-rengedrag waarvan ik hoopte dat het niet meer voorkwam op de universiteit. Schrijf liever een artikel over het probleem van infantiel pestgedrag tussen studenten onder-ling, of besteed aandacht aan hoe je onzekere medestudenten beter kunt betrekken bij dingen en meer thuis kunt laten voelen. Dit middelbare- scholierengedrag kan namelijk echt niet meer.

Eveline Boter, bachelorstudent wijsbegeerte

Kneuzen (2)

aDVertentIe

Hoe moeilijk het is om objectief te schrijven over dierproeven, blijkt zelfs uit de enkele regels die redacteur Breed-veld hieraan wijdt in zijn artikel ‘In de donkere krochten van de VU’ [Advalvas nr 1]. zo schrijft hij: ‘Niemand doet het voor zijn plezier.’ Ik betwijfel dat. zeker is echter dat niemand daartoe gedwon-gen wordt: het snijden in levende dieren doet eenieder uit vrije wil. De als gerust-stellend bedoelde informatie over de zogeheten commissie-Dierexperimenten zit ernaast. Het disfunctioneren van deze commissie(s) is zo ernstig dat een wetswijziging voorgesteld is. ten slotte meldt de schrijver dat de VU ‘jaarlijks vijfduizend proefdieren gebruikt’. Ook dit is niet juist. Het aantal over 2012 is nog niet gepubliceerd. Van 2008 tot en met 2011 bedroeg het nooit 5.000 (of minder): gemiddeld 6.595 dieren per jaar. Ed Destrée, alumnus rechten

Dierproeven


Wolfgang Wagner hoogleraar internationale veiligheid opInIe

is goed om als docent bereikbaar te zijn voor je studenten, zonder eerst een afspraak te moeten maken. Als ik me echt een tijdje moet concentreren, gaat gewoon de deur dicht. Werkt perfect.”

Een van uw argumenten is dat flexwerken bij uw buitenlandse collega’s totaal onbekend is. “Als ik het met collega’s uit Duits-land hierover heb, zijn ze verbijs-terd dat Nederlandse universitei-ten dat flexwerken invoeren. Dat werkt misschien voor een bank of een accountancybedrijf, maar toch niet voor een wetenschappe-lijke instelling.”

Over die boeken: die zijn toch bijna allemaal digitaal in te kijken? Papier is toch van een voorbije tijd? “Helemaal niet! Lang niet alle boeken zijn gedigitali-seerd, en als ze dat wel zijn, zijn ze ook lang niet altijd beschikbaar voor VU-medewerkers.”

Maar luister, universiteiten krijgen steeds minder geld, er zal toch moeten worden bezuinigd. “Dat begrijp ik, maar niet door ons dat flexwerken op te drin-gen. ze noemen het smart@work, alsof het de kwaliteit zou verbeteren, terwijl het inderdaad een ordinaire bezui-nigingsmaatregel is. Ik durf te wedden dat niemand over smart@work begonnen was, als het niet om geld ging.”


‘De wetenschap vereist een eigen kamer’Hoogleraar Wagner sprak zich uit tegen flexwerken. Dat deed hij onlangs in de Volkskrant, samen met een handvol collega’s.

smart@workenkele VU-faculteiten, waaronder rechten, godgeleerdheid en Wijsbegeerte, werken al volgens het principe smart@work. bijna niemand heeft meer een eigen kamer, medewerkers loggen hun computer en telefoon in op een van de beschikbare werkplekken. Ze zijn door een glazen wand afgescheiden van de studenten, die via de mail of telefonisch een afspraak dienen te maken.

ik daarmee naartoe? thuis heb ik er niet genoeg ruimte voor. Een eigen werkka-mer is echt ideaal.”

Maar met al die studenten die in- en uitlopen, is het toch net zo moeilijk te concentreren? “Het is niet zo dat ze de hele dag mijn kamer binnenlopen, dat gebeurt een paar keer per dag. Het

Wolfgang Wagner

Door PeTer BreeDVeLD FOtO StUDIOVU/RIECHELLE VAN DER VALk

Het flexwerken is aan uw faculteit Sociale Wetenschappen nog niet ingevoerd, dus eigenlijk weet u niet waarover u het hebt. “zeker wel! De eerste drie jaar dat ik hier

werkte, heb ik een kamer gedeeld met een medewerker. Als een van ons zat te telefoneren, kon de ander zich toch moei-lijker concentreren. En als een student me wilde spreken, moesten we de gang op voor wat privacy. Bovendien werk ik nauw samen met onderzoekers van ande-re faculteiten, vooral die van Rechten, de eerste waar flexwerken werd ingevoerd. Sindsdien kun je nooit meer spontaan even bij ze langs, omdat ze er alleen zijn als ze colleges of afspraken hebben. Anders werken ze thuis.”

Straks zal ook uw faculteit eraan moeten geloven... “Inderdaad, en dan is het niet langer mogelijk mijn boeken en papieren om me heen te hebben en kunnen studenten ook niet langer zomaar binnenwippen. Het meest maak ik me druk over mijn boeken. Waar moet


ColuMn

Mensen, dit is mijn laat-ste column. Van schrik weet ik helemaal niet wat ik op moet schrijven en doorbreek ik gelijk de IJzeren Columnwet: nooit schrijven over je

gebrek aan inspiratie (en ook niet over in de trein zitten of over je poezen, behalve als je Remco Campert bent). Nu is het niet het gebrek aan inspiratie dat me de woorden ontneemt trouwens, maar eerder de overvloed aan onderwerpen die ik niet of te weinig aangesneden heb op deze plek. Omdat ik er te weinig van weet om er iets zinnigs over te zeggen bijvoor-beeld (hier vallen haast alle economische kwesties onder, erg genoeg). Omdat ze een beetje te specifiek zijn, omdat ik me ervoor schaam (iets met Kiss van Prince en Mmmbop van Hanson, never mind). Omdat deze tekst altijd al een week vóór het verschijnen van het magazine inge-leverd moet zijn (daar gáán mijn prins-jesdaggrappen), omdat ik stokpaardjes probeer te voorkomen (tussen deze twee haakjes stonden al vier stukken over studenten die niet dom zijn maar te veel moeten doen in te weinig tijd in een vreemd onderwijssysteem onder het juk

Doei

van een zuur ministerie en bekeken door een generatie die onvergelijkbaar is met de huidige generatie studenten – HO, StOP). Verder weet ik niet of ieder-een zit te wachten op mijn hilarische anekdote over een bezopen avond in of all places the Basket, waar de peperdure bittergarnituur XL bestond uit zes verschrom-pelde dingetjes die nog het meest deden denken aan iets wat uit de krochten van de biologiefaculteit vandaan moest komen. Dan heb ik ook nog nooit iets gezegd over de fantastische dame van de kantine op de achtste verdieping omdat ik niet weet hoe ik haar naam schrijf; maar bij deze roep ik iedereen op om daar eens een bak koffie te gaan halen. Ook al smaakt die koffie eigenlijk naar iets wat uit de krochten van de scheikun-defaculteit moet komen; haar glimlach maakt alles goed. Doe Milka, Milca, Milcha of Milkah de groeten van me. Verder durfde ik niets te schrijven over dat ik van mijn begeleiders in mijn scriptie een voetnoot moest schrij-ven over wie of wat 50 Cent was en dat ik diezelfde begeleiders wel kon knuffelen, precies daarom. Maar in plaats daarvan lachte ik ze per ongeluk een beetje uit

– sorry scriptiebegeleiders, en bedankt voor alles! Ik heb het gewoon geen één keer over mijn intense liefde voor de poëzie van Leo Vroman en de zangeres van Skunk Anansie gehad. En ook niet over de liften van de VU, de ‘intelligente’ zonwering, de metamorfose van het hoofdgebouw (van donkergrijs hol met betonnen trap-pen naar donkergrijs hol met een plant en witte meubels erin) en alle keren dat ik aan mensen van buiten de VU moest uitleggen dat het hier ondanks dat donkergrijze echt heel fijn studeren is. Maar echt. Wat een drama. Ik zou bijna hopen dat jullie het net zo erg vinden als ik, dit afscheid. Het ga jullie goed!

Grote groeten, Roos

Ik heb nooit iets geschreven over die fantastische dame op de achtste verdieping

roos van rijswijk literatuurwetenschapper


troostDerdejaars antropologie José Verwaal volgt onze onvolprezen columnist roos van rijswijk op. Zie volgend nummer op deze pagina.


Reorganisatie

DOOR DIRK DE HOOG

De meeste banen bij het domein Onderwijs- en onderzoeksondersteuning verdwijnen bij de bètage-richte faculteiten, vooral bij de faculteit Aard- en Levenswetenschappen.

“Maar dat is logisch”, zegt programmadi-recteur bedrijfsvoering Rob Neutelings. “Bij het hele domein gaat het voor zo’n driekwart om technische functies, en die heb je vooral bij de bètafaculteiten.”In eerste instantie zou dit domein meegenomen worden in een groter plan, waaronder ook de bibliotheek viel. “Maar daar is later van afgezien”, vertelt Marja Horsman, personeelsadviseur bij Bewegingswetenschappen en een van de makers van het reorganisatieplan. Het regieteam onder leiding van Olga Jukema koos bewust ervoor om de faculteiten nauw te betrekken bij de reorganisatie. “zij weten immers het best welke onder-steuning voor onderwijs en onderzoek nodig is. We hebben niet gekozen voor een centrale aanpak en bijvoorbeeld niet één technische dienst opgericht. Nu legt elke faculteit haar eigen accenten”, aldus Horsman.

Een zesde moest wegVoor buitenstaanders is het wellicht lastig zich een voorstelling te maken van het domein Onderwijs- en onderzoekson-

De klap lijkt mee te vallen maar blijft pijnlijkTwaalf mensen dreigen hun baan te verliezen door de reorganisatie van het domein Onderwijs- en onderzoeksondersteuning.

‘We willen voorkomen dat mensen binnen korte tijd met twee reorganisaties te maken krijgen’

dersteuning. Maar volgens Neutelings is het gelukt een goede definitie te vinden. “De primaire studie- en studentbegelei-ding vallen erbuiten, evenals de secre-taresses. Naast technici gaat het ook om mensen die wetenschappers ondersteu-nen bij de verwerving van onderwijs- en onderzoekssubsidies. Natuurlijk zijn er medewerkers die meerdere taken vervul-len. Wij willen voorkomen dat ze binnen korte tijd met twee reorganisaties te maken krijgen.”Op peildatum 31 december 2010 telde het domein tweehonderd formatieplaatsen. De taakstelling was om 33 fte te bezui-nigen. Inmiddels zijn er al 24 fte’s onder meer door natuurlijk verloop vervallen. Nu resten nog negen fte’s, in totaal twaalf mensen, van wie er een aantal volgend jaar met pensioen gaat.Horsman benadrukt dat bij de plan-nen vooral naar de inhoud van de taken is gekeken. “Soms kregen we van een faculteit te horen dat een bepaalde functie echt niet kon verdwijnen. Daar-mee hebben we rekening gehouden en daardoor halen we de beoogde structu-rele bezuiniging van twee miljoen euro ook niet helemaal. We zitten er drie ton onder.”

Ontslagen beperkenAls de ondernemingsraad met dit reor-ganisatieplan instemt, wordt het per 1 januari 2014 van kracht. Onderdeel van het plan is dat een groter deel van de ondersteuning uit de tweede en derde geldstroom wordt betaald. Nu is dat IC

OOn

rbbm

r.nl/t

heno

unpr

ojec

t.com

gemiddeld tien procent, het streven is vijftien procent. Neutelings: “We denken dat dit haalbaar is. Bij aanvragen voor onderzoekssubsidies moet je bijvoorbeeld goed kijken of de kosten voor de ondersteuning van het project voldoende zijn meegenomen. Als je voor je experiment twee

weken een technicus nodig hebt, horen de kosten daarvan in je aanvraag te staan. Daardoor kan het aantal mensen dat boventallig dreigt te worden, beperkt blijven tot twaalf.”

DramaHet efficiënter inzetten van technisch personeel is ook een manier om ontsla-gen te voorkomen. Horsman: “We willen stimuleren dat diverse faculteiten techni-sche specialisten gaan inzetten. Die blij-ven in dienst bij één bepaalde faculteit, maar kunnen door een andere faculteit worden ingehuurd voor bepaalde klus-sen.”Neutelings benadrukt dat het ondanks de schijnbare rust rondom de plannen zeker geen makkelijke klus is. “Het gaat om mensen. Voor iedereen die zijn baan dreigt te verliezen is dat een drama. Dat besef ik al te goed en daarom willen we de uitvoering van het plan zo zorgvul-dig mogelijk aanpakken in constructief overleg met mensen uit de medezeggen-schap.”

ondernemingsraadslid Ronald Kroeze vindt dat het aantal ontslagbedreigden meevalt in vergelijking met andere domeinen. Toch maakt hij zich ook zorgen.

“Het is een goede zet van het bestuur geweest om de reorganisatie van het domein Onderwijs- en onderzoeksonder-steuning los te koppelen van het hele grote plan, waaronder ook de bibliotheek en de secretariële ondersteuning vielen”, zegt Ronald kroeze. De universitair docent geschiedenis is namens de onder-nemingsraad voorzitter van de zogeheten domeincommissie die de reorganisatie kritisch vanuit de medezeggenschap begeleidt. “Bovendien was er nu meer tijd om het plan te maken. Ik vind het huidige voorstel dan ook beter dan de eerdere plannen.”Hij vindt dat het aantal ontslagbedreig-den meevalt in vergelijking met andere domeinen. Ook gezien vanuit de taakstel-ling van bijna twee miljoen bezuinigen. “Voor de mensen zelf is het natuurlijk erg zuur. Het gaat om een forse bezuiniging die het primaire proces van onderwijs en onderzoek raakt. Of het geen negatieve

gevolgen heeft, moeten we afwachten.”kroeze is tevreden dat de faculteiten nauw betrokken zijn bij het opstellen van dit reorganisatieplan.

OnzekerheidEen paar zorgen heeft hij wel. “De meeste ontslagen vallen bij Aard- en Levenswe-tenschappen, zeven. Het gaat financieel al niet goed met die faculteit. ze hebben forse tekorten op projectonderzoek. Onder het personeel leeft bovendien de angst dat mede door de fusie van de bèta-faculteiten met de UvA nog meer reorga-nisaties volgen.”Een andere zorg is dat meer ondersteu-nend personeel uit de tweede en derde geldstroom moet worden gefinancierd. “Dat kan onzekerheid veroorzaken, want een faculteit moet voortdurend voldoen-de projecten binnenhalen.”Al met al is hij redelijk positief over de totstandkoming van het plan. “Er is veel en open overleg met de domeincommis-sie geweest. Ik hoop dat het bij de komen-de reorganisaties ook zo gaat.”


CaMpuS


JE LAPTOP IS GESTOLEN. WAT DOE JE?

HOE SCOOR JIJ OP VEILIGHEID?

NIEUWS VAN DE CAMPUS

HOE SCOOR JIJ OP VEILIGHEID?De campagne ‘Hoe scoor jij op veiligheid?’ wordt dit najaar VU breed uitgerold. Doel van de campagne is medewerkers, studenten en ook bezoekers bewust maken van hun rol in veiligheidszaken. Het gaat er om dat mensen zich bewust worden van de invloed van hun eigen gedrag: Hoe veilig is de campus als je waardevolle spullen onbeheerd laat, mensen zomaar binnen laat, een simpel wachtwoord gebruikt of een brandalarm niet serieus neemt? Korte, grappige minispeelfilms met acteurs Pim Veth en Kees Boot laten zien wat de consequenties kunnen zijn. Met digitale kraskaarten kunnen medewerkers en studen-ten hun score werkelijk toetsen en hun kennis vergroten. De campagne gaat eind september van start, meer informatie is dan te vinden op www.vu.nl/vunet/veiligheid. De campagne ‘Hoe scoor jij op veiligheid?’ is gesubsidieerd door het ministerie van OCW en is beschikbaar voor alle universiteiten en hogescholen.

Er wordt hard gewerkt aan de campus: het nieuwe laboratoriumgebouw O|2 is volop in aanbouw, de nieuwe studenten supermarkt University is open en het collegejaar is goed ingeluid met evene menten als het Rooftop filmfestival en Open air. Nieuws gierig hoe de campus er in 2025 uitziet? Dit en alle nieuws over de campus van vandaag en wat die te bieden heeft staat op de nieuwe website www.vu.nl/campus.

VEILIGHEIDSCAMPAGNE

WWW.VU.NL/CAMPUS

IngeZOnDen meDeDeLIng

‘Voor de mensen zelf is het erg zuur’

“Als je ontslagbedreigd wordt verklaard, is het alsof je vriendinnetje tegen je zegt: ik weet niet of ik wel met je door wil. Dat brengt veel span-ning met zich mee en toch werkte ik keihard door.” Rik van Keeken, teamleider gebruikers-ondersteuning bij Informatietechnologie (IT) – de nieuwe naam van UC IT – solliciteerde op deze nieuwe functie. “Zodra ik wist dat ik kon blijven, merkte ik wat het met me had gedaan. Het was alsof ik een betonblok met me mee had gesleept. Je merkt dat pas achteraf, ook privé. Pas toen de druk wegviel, gaf mijn vrouw aan dat het ook voor haar een heel spannende tijd was geweest.” Van Keeken had niet alleen zijn eigen zorgen, maar ook die van zijn medewer-kers, en van een teamleider wordt verwacht dat hij zijn hart niet uitstort bij zijn team. In de aan-loop naar de reorganisatie moest hij mensen vertellen dat hij ondanks hun goede functio-

neren hun contracten niet kon verlengen. Als de werkdruk daardoor te hoog werd, mocht dat soms weer wel, waarmee hij zich de woede van de men-sen wier contract niet verlengd was op de hals haalde. Een donkere periode, noemt hij het.

IN DE STRESSOok productmanager Erik Koedam vond de aan-loop naar de reorganisatie een zware tijd. “Het is heel moeilijk om te zien dat de collega’s die je een warm hart toedraagt in de stress zitten. Dat houdt de gemoederen ontzettend bezig.” Hij is een ‘functievolger’: zijn vorige functie leek zo sterk op zijn nieuwe functie dat hij daar automa-tisch op geplaatst kon worden.Ondanks alles is de teneur onder IT-mede-werkers dat de dienst beter functioneert. Koedam: “Hiervoor werkten we ook hard, maar het leek soms op gaten dichtlopen. We mis-

ten iets en dan sprong iemand erin. Nu zijn de zaken geregeld en heb ik de handvatten.” Ook Van Keeken, wiens afdeling met een andere fuseerde, is positief: “De afdelingen lagen heel dicht tegen elkaar aan en daar ontstond wel-eens wrijving. Nu ziet iedereen meer het belang van elkaars werk.” Maar het is nog niet af, benadrukt Koeman: “Ik ga niet zeggen: ‘Het is een succes’, want dat we-ten we misschien pas over twee jaar. Het is heel goed dat er gekeken is hoe het beter kan, maar nu moeten we er nog invulling aan geven.”

NU PAS OP STERKTE Af is het nog niet, vindt ook IT-directeur Richard Oerlemans, die als kwartiermaker de reor-ganisatie leidde. Bijvoorbeeld omdat er een kwartaal overheen ging voor hij de vacatures in zijn nieuwe organisatie had opgevuld. Dat

PERSONEELSPAGINAONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 6, NUMMER 2, 23 SEPTEMBER 2013

“ALSOF IK EEN BETONBLOK HAD MEEGESLEEPT”Informatietechnologie reorganiseerde als een van de eerste diensten. Een persoonlijk relaas over het proces en een indruk van het resultaat.

Rik van Keeken was boventallig, maar heeft nu een nieuwe baan bij IT

22493_HRM_PP-Pagina_22_09_2013.indd 1 9/19/13 4:21 PM

“Als je ontslagbedreigd wordt verklaard, is het alsof je vriendinnetje tegen je zegt: ik weet niet of ik wel met je door wil. Dat brengt veel span-ning met zich mee en toch werkte ik keihard door.” Rik van Keeken, teamleider gebruikers-ondersteuning bij Informatietechnologie (IT) – de nieuwe naam van UC IT – solliciteerde op deze nieuwe functie. “Zodra ik wist dat ik kon blijven, merkte ik wat het met me had gedaan. Het was alsof ik een betonblok met me mee had gesleept. Je merkt dat pas achteraf, ook privé. Pas toen de druk wegviel, gaf mijn vrouw aan dat het ook voor haar een heel spannende tijd was geweest.” Van Keeken had niet alleen zijn eigen zorgen, maar ook die van zijn medewer-kers, en van een teamleider wordt verwacht dat hij zijn hart niet uitstort bij zijn team. In de aan-loop naar de reorganisatie moest hij mensen vertellen dat hij ondanks hun goede functio-

neren hun contracten niet kon verlengen. Als de werkdruk daardoor te hoog werd, mocht dat soms weer wel, waarmee hij zich de woede van de men-sen wier contract niet verlengd was op de hals haalde. Een donkere periode, noemt hij het.

IN DE STRESSOok productmanager Erik Koedam vond de aan-loop naar de reorganisatie een zware tijd. “Het is heel moeilijk om te zien dat de collega’s die je een warm hart toedraagt in de stress zitten. Dat houdt de gemoederen ontzettend bezig.” Hij is een ‘functievolger’: zijn vorige functie leek zo sterk op zijn nieuwe functie dat hij daar automa-tisch op geplaatst kon worden.Ondanks alles is de teneur onder IT-mede-werkers dat de dienst beter functioneert. Koedam: “Hiervoor werkten we ook hard, maar het leek soms op gaten dichtlopen. We mis-

ten iets en dan sprong iemand erin. Nu zijn de zaken geregeld en heb ik de handvatten.” Ook Van Keeken, wiens afdeling met een andere fuseerde, is positief: “De afdelingen lagen heel dicht tegen elkaar aan en daar ontstond wel-eens wrijving. Nu ziet iedereen meer het belang van elkaars werk.” Maar het is nog niet af, benadrukt Koeman: “Ik ga niet zeggen: ‘Het is een succes’, want dat we-ten we misschien pas over twee jaar. Het is heel goed dat er gekeken is hoe het beter kan, maar nu moeten we er nog invulling aan geven.”

NU PAS OP STERKTE Af is het nog niet, vindt ook IT-directeur Richard Oerlemans, die als kwartiermaker de reor-ganisatie leidde. Bijvoorbeeld omdat er een kwartaal overheen ging voor hij de vacatures in zijn nieuwe organisatie had opgevuld. Dat

PERSONEELSPAGINAONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 6, NUMMER 2, 23 SEPTEMBER 2013

“ALSOF IK EEN BETONBLOK HAD MEEGESLEEPT”Informatietechnologie reorganiseerde als een van de eerste diensten. Een persoonlijk relaas over het proces en een indruk van het resultaat.

Rik van Keeken was boventallig, maar heeft nu een nieuwe baan bij IT

22493_HRM_PP-Pagina_22_09_2013.indd 1 9/19/13 4:21 PM

FACILITAIR BESTELLEN VIA VUNET Facilitaire diensten aanvragen, een storing melden of een klacht doorgeven? Dat doe je per 1 oktober via VUnet. Interne verhuizingen, extra schoonmaak, toegangpassen of afval laten afvoeren? Je regelt het met de nieuwe webformulieren. Diensten en producten zoek je met de zoekmachine op VUnet. Zo vind je een link naar het webformulier. Veel oude pdf-formulieren worden vervangen door een digitaal webformulier, dat geheel geau-tomatiseerd - en daardoor sneller - wordt afgehandeld. Via een volgsysteem kun je de status van je aanvraag inzien. Ook goedkeu-ring door de leidinggevende gaat digitaal.Nog niet alle diensten zijn volledig gedigitali-seerd. Er staan nog formulieren op VUnet die je digitaal invult, print en opstuurt naar FCO. De veranderingen per 1 oktober zijn de eerstestap in een reeks van verbeteringen die inhet kader van de reorganisatie van de bedrijfs -voering, professionalisering en klant gerichtheid de komende jaren ingevoerd worden.

Hulp nodig op VUnet of andere vragen over de dienstverlening van FCO? Mail de Servicedesk FCO. Per 1 oktober is dit de nieuwe naam van de Facilitaire Helpdesk, e-mail: > [email protected]

MEDEWERKERSVOORSTELLING OP 1 OKTOBER Dinsdag 1 oktober speelt Wouter Hamel met zijn band in de aula van de VU. Met zijn pak-kende swingpop maakte Wouter Hamel de jazz weer hip en happening. Zoals altijd bij de personeelsvoorstellingen wordt er vanaf 18.00 gegeten, het optreden begint om 19.30 uur.

Kaarten zijn te bestellen via> WWW.GRIFFIOEN.VU.NL

DEBAT UNIVERSITEIT IN DE MAAKHoe organiseren universiteiten zich zo dat ze minder hoeven te reageren op maatschap-pelijke veranderingen en zelf de motor van deze verandering kunnen zijn? Hoe richt je onderzoek en onderwijs zo in dat studenten en medewerkers kunnen bijdragen aan de verbeteringen van de maatschappij en zij minder energie hoeven te stoppen in verzet tegen managementstrategieën waarvan zij de menselijke maat betwijfelen? Kom 15 oktober naar Universiteit in de maak (15.00-17.00 uur), het eerste debat over het jaarthema onder leiding van VU moderator Felix Rottenberg. Meer informatie:> WWW.VUCONNECTED.NL

probleem gaan alle reorganiserende diensten krijgen. Pas op de reorganisatiedatum, 1 mei, kon Oerlemans de lege plaatsen en de vacatures gaan invullen. Dat gaat bij elke reorganisatie via een vast stramien dat de universiteit met de medezeggenschap heeft afgesproken. Eerst kunnen medewerkers die boventallig zijn gewor-den twee weken reageren op de vacatures, dan volgt een interne sollicitatieprocedure en daarna gaat de vacature ‘naar buiten’. Terwijl soms al veel eerder duidelijk is dat er binnen de univer-siteit niemand met die bepaalde expertise is. “Het is heel goed dat we allerlei checks hebben ingebouwd om de reorganisatie zo zorgvuldig te doen”, zegt Oerlemans, “De keerzijde is dat we pas nu op sterkte zijn, terwijl wij de automati-sering van allerlei processen moeten regelen, die de reorganisatie van de andere diensten en de realisatie van de Onderwijsagenda mogelijk moeten maken. Dat leidt tot veel bezorgdheid.”

GOEDE MENSEN KWIJTGERAAKTOok Marja van Harlingen, functioneel beheerder en lid van de Onderdeelcommissie van IT, vindt dat de reorganisatie veel goeds heeft opgele-verd, maar meent dat er in twee fases gereorganiseerd had moeten worden. Eerst de organisatie slim opzetten en pas als het loopt kijken waar het met minder mensen kan. “We zijn heel goede mensen kwijtgeraakt van wie het contract niet verlengd kon worden of die alvast iets anders zochten. Het steekt me dat je op vrijdag mensen op straat zet en op maandag mensen aanneemt.” Oerlemans meent echter dat werken in deels tijdelijke en vaak heel specialistische IT-projecten het aannemen van nieuwe, soms tijdelijke mensen onvermijdelijk maakt, zelfs al heb je eerst mensen moeten laten gaan.

Richard Oerlemans en Marja van Harlingen

TIPS VOOR ANDERE DIENSTENMet het Reorganisatieteam, de medezeggen schap en de Transitieorganisatie heeft Oerlemans goed gekeken waar het bij de volgende reorganisatie slimmer kan. Een aanbeveling is bijvoorbeeld dat de Transitieorganisatie en het reorganiserende domein eerder met verkennende gesprekken beginnen over (nieuwe) functies en boventalligen, zodat vanaf de reorganisatiedatum de vacatu-res sneller kunnen worden opgevuld. Nu wil de directeur van IT vooral vooruit. “Reorganiseren kan heel inspirerend zijn, maar dan moet je de minder mooie kanten ervan los kunnen laten. De collega’s die weg zijn, worden nog wel gemist, dat afscheid zit nog in het collectieve geheugen. Maar het ligt wel achter ons. We gaan met nieuwe ener-gie de uitdaging aan. We doen dit om er samen beter van te worden.”

Redactie Personeelspagina > CHARLOTTE BROUWER, ANITA MUSSCHE, HOUKJE VLIETSTRA Beeld > PETER GERRITSEN Vormgeving > RUDIE JASPERS Reageren > [email protected]

NIEUWS & AGENDA DE IDEALE VU

Organisatiewetenschapper Ida Sabelis geeft een opmaat voor het openbare VU-debat Universiteit in de maak op 15 oktober. 'We moeten pas op de plaats maken en hier echt met elkaar over praten.'

“Ik vind het heel erg dat er in de universiteit geen plaats meer is voor ongehaaste creativiteit. Onderzoek moet direct maatschappelijk relevant zijn, toepasbaar, bruikbaar voor de economie, maar onderzoek is niet altijd door te vertalen in rendement. Als je het daarom wegbezuinigt, verarmt je kennis. Excellentie ontstaat niet door een personeelsbeleid, maar wel door een brede basis van gemotiveerde collega’s.“Ik ben overtuigd Verontruste VU'er. De manage-mentcultuur die we op de universiteit hebben, moet wetenschappers aan het werk zetten. Maar de managers zijn losgezongen van de realiteit van de organisatie. Bauman & Donskis zeggen daarover in hun boek Moral Blindness dat weten-schappers in een constante ambiguïteit worden gehouden. Ze worden geconfronteerd met steeds veranderende eisen aan hun productie. Ze moeten hun eigen onderzoeksgeld binnen halen, maar worden als groep afgerekend. Dat leidt tot onzekerheid en competitie tussen mensen. Het maakt ze manipuleerbaar. Ik maak me vooral zorgen om de jonge onderzoekers, die geen vaste aanstelling krijgen, die met elkaar moeten concurreren, die avonden en weekenden door-werken om zich te onderscheiden en die ik door die druk zie verdwijnen naar het bedrijfsleven.“Als je als manager je eigen personeel niet se-rieus neemt, gaan mensen duiken. Ze verliezen hun motivatie. Ze delen hun proefschrift op in twintig artikelen die ze in tijdschriften publice-ren zodat hun citatiescore omhoog gaat. Ook ik heb de afgelopen vijftien jaar geleerd hoe je studenten er doorheen jast, hoe je grote groepen lesgeeft; ik kan steeds sneller scripties lezen, zodat ik voldoe aan de eisen. Maar dat zegt iets over tellen en meten, en niet zo veel over de kwaliteit van je werk. “Managers doen ook hun best, maar ze hebben oordopjes in en oogkleppen op. Wat moet er ver-anderen? We moeten pas op de plaats maken en hier echt met elkaar over praten. Maar dan moet er ook geluisterd worden.”

Zelf je mening geven over waar het met de VU naartoe moet? Mail naar [email protected]

Ida Sabelis

22493_HRM_PP-Pagina_22_09_2013.indd 2 19-09-13 13:30


Cultuur

Lachen voor het goede doel doe je bij de Griffioen. De opbrengst van deze cabaretbenefiet gaat naar Small, Stichting Medicine for All, die medicijnen tegen kanker koopt voor een kinderziekenhuis in Nepal. Vijf getalenteerde cabaretiers treden belangeloos op. Even voorstellen: Comedytrainlid Martijn Koning stond in de finale van Cameretten 2010. Marieke Visser (foto) won in 2009 de persoonlijkheidsprijs op Cameretten. Viermansformatie Poolvogel wordt begeleid door NUHR-routiniers Peter Heerschop en Viggo Waas. Het jongste talent Kirsten van Teijn won in maart het Griffioen Cabaretfestival. Anne Jan Toonstra, winnaar van Cameretten 2001 en het Groninger Studenten Cabaret Festival 2005, presen-teert deze avond.En wie zich niet interesseert voor het goede doel? Die kan maar beter thuisblijven.

Dick Roodenburg,publiciteitsmedewerker Griffioen

De Reiger CONCEPT Een karakteristiek eetcafé in het hart van de Jordaan met een smal café en een apart eetgedeelte. SFEER Het is niet modern ingericht. Je zit in een oud bruin eetcafé dat warmte en gezelligheid uitstraalt. Het publiek is zeer divers: van jonge koppeltjes tot toeristen en gepensioneerden die er rustig komen eten. Mijn moeder kwam hier vaak in haar studententijd, maar dit terzijde.ETEN We delen een voorgerecht: een lekkere carpaccio, een simpel gerecht maar met voldoende parmezaan erop en een goede dressing die ze apart serveren. Dus je kunt zelf bepalen hoeveel je wilt. Als hoofdgerecht hebben we allebei biefstuk. Die ligt op een bedje van gegrilde groente met heerlijke Vlaamse frieten erbij. De bief is lekker mals en goed gekruid, geen bijzondere smaken of sauzen, maar wel uitstekend bereid. Wij zijn vooral dol op die heerlijke frieten! BEDIENING Vlot en beleefd, gewoon wat je verwacht van bedie-nend personeel als je ergens gaat eten.TIP Er zijn niet zoveel tafeltjes, dus kom vroeg. Of ga wat later eten, zodat je niet hoeft te wachten. Meestal is het vrij druk en reserveren is niet mogelijk.AANRADER Ja hoor, iedereen kan zich hier welkom voelen. PRIJS Een hoofdgerecht kost je om en nabij de 20 euro en een voor-gerecht zit rond de 8 euro.WAARDERING

Malse bief en heerlijke frieten

Cultuurcentrum griffioen Uilenstede

CabaretbenefietVrijdag 4 oktober aanvang 20.30 uur

toegang (studenten en medewerkers): € 17,-

griffioen.vu.nl

Cabarettoppers

DE REIGER Nieuwe Leliestraat 34dereigeramsterdam.nl

Bas Gaartman, eerstejaars bedrijfskunde

Benefietvoorstelling Restaurant

om de week gaat een student op kosten van

advalvas uit eten en beoordeelt het restaurant.

FOtO

Cur

ly an

d st

raig

ht

ook gratIS uIt eten voor advalvas? Mail naar [email protected].


StuDenten

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook? VU-studenten gluren in de kamer van yEHUI zHOU.

“De vaas met die gouden rand, de Russische poppetjes aan de muur, de strandhoed, hier

woont een hipster!”, oordeelt student culture, organization & management Elisabeth Koop (24). “ze is wel een heel nette en stijlvolle hipster, want over alles in haar kast is goed nagedacht. zelfs de doorzichtige bakken zijn wit gemaakt zodat je de rommel erachter niet ziet. Alles past bij elkaar; ook het zwart-witte Chanel-tasje staat mooi bij andere zwart-witte dozen. ze heeft een fase gehad waarin ze dol was op vazen, die is nu voorbij, maar de vazen staan nog wel onderin de kast voor noodgevallen. Ja, hier woont een chique meisje. ze bewaart al haar modemagazines. Het Chanel-tasje en haar parfum heeft ze keurig neergezet. En deze mooie hippe bewoonster is nog slim ook, die studieboeken zijn dik! Het lijken wel

wettenbundels, ze studeert vast rechten.”

“Een fijne kamer om lekker binnen te zitten, een boekje te lezen of lekker uit het raam kijken”, vindt wiskundestudent Jan Jelle de Wit (22). “Het nette en zakelijke meisje dat hier woont gaat heus af en toe naar buiten, maar vindt het ook heel lekker om gewoon uren op haar bank te zitten. Er komen ook regelmatig vriendinnen langs, maar niet te veel, want dan wordt het vies.”

“Al die tasjes, Douglas, Chanel en nog veel meer, wat een shopaho-lic”, zegt student science, business & innovation Mirrin Snel (20). “ze is een echt meisje-meisje; ze houdt van shoppen, roze, parfum en haar kamer is netjes en opge-ruimd. En ze is gek op reizen, de inspiratie voor de Russische poppe-tjes heeft ze opgedaan in Rusland.”

Yehui Zhou 27

studeert rechten

betaalt 650 incl. per maand en woont alleen in een appartement in amstelveen.

Door student-reporter Nienke StumpelFoto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat? Mail naar [email protected].

“Hipsters hebben toch altijd een snor? Ik heb geen snor hoor, dus ben geen hipster”, lacht rechtenstudent Yehui Zhou. “Al heb ik wel zo’n zwarte hipster-bril, maar die draag ik alleen in nood-gevallen. Een shopaholic ben ik zeker. Etalages vind ik vaak erg leuk. Die zwart-witte koffers stonden bijvoorbeeld in de etalage van Vero Moda; ik mocht ze overnemen. En die tasjes van Douglas gebruik ik om batterijen in te stoppen. Niet alles is zo fashionable hoor, die magazines zijn vakbladen met uitspra-ken van de Hoge Raad. De vazen heb ik trouwens niet zelf gekocht. Ik heb een lieve vriend die mij regelmatig bloemen stuurt. Daar zit dan altijd een vaas bij en die doe ik natuurlijk nooit weg.”

sleutelgat 03

griffdoor merlijn Draisma


Nr 03 24 september 2013

Documents

Transcript of Nr 03 24 september 2013