1  

Gezond  ouder  worden  in  de  21ste  eeuw    (GO  21)  

   

 

 

                               Juni    2014    Nolanda  van  Well,  Careforyou    Ellen  Bos,  Value2share,  a  TNO  company      

  2  

7-6-2014 Google Maps

https://maps.google.nl/maps?ll=51.5495732,6.0704486&z=10&output=classic&dg=ntvb 1/1

Kaartgegevens  ©2014  GeoBasis-­DE/BKG  (©2009),  Google  -­

Klik  op  de  link  "Afdrukken"  naast  de  kaart  omalle  details  op  het  scherm  weer  te  geven.

Voor u ligt het initiatief van twee mensen met passie voor het goede leven; met of zonder

ziekte of aandoening. In onze samenleving hechten wij bijzonder veel waarde aan

Gezondheid, als één van de bronnen van het geluk. Ons gezamenlijke streven is naar

Gezond Ouder worden in de 21ste eeuw. Hoe? Het verhaal heeft een begin en een open

einde; het plan is nog niet in beton gegoten. De horizon is helder maar de stip is nog niet

gezet. Graag gaan we samen met u op zoek naar de juiste invulling.

Deze notitie beschrijft de uitgangspunten en de inhoud op hoofdlijnen van het initiatief

Gezond Ouder worden in de 21ste eeuw; een regionale aanpak waarbij participatie en

eigen regie van de oudere burger voorop staat. De inhoud is tot stand gekomen in

nauwe samenspraak met burgers, bestuurders, raadsleden en zorg-instellingen uit de

regio Noord-Oost Brabant, Noord Limburg en het gebied van ten zuiden van Nijmegen.

  3  

Inhoud  

       Gezond  ouder  worden  in  de  21ste  eeuw    (GO  21)  ................................................................................  1  

       Positieve  Gezondheid  ..........................................................................................................................  4  

Transitiemanagement  .........................................................................................................................  4  

De  transitie  GO  21  ...............................................................................................................................  5  

Voeding  en  beweging  als  aangrijpingspunt.  ........................................................................................  6  

Van  8  key-­‐points  naar  een  masterplan  ...............................................................................................  7  

De  Value  Case  GO  21  ...........................................................................................................................  8  

De  Regio  ..............................................................................................................................................  9  

Initiatiefnemers  .................................................................................................................................  10  

Ondersteuners  ..................................................................................................................................  11  

Bijlage  1  .........................................................................................................................................  14  

 

   

  4  

Positieve  Gezondheid  Het initiatief beschouwt het concept Positieve Gezondheid als een belangrijke basis.

Dit concept1, ontwikkeld door de arts Machteld Huber van het Louis Bolk instituut,

omschrijft gezondheid als het vermogen om met behulp van eigen regie en

veerkracht de uitdagingen op fysiek, mentaal en sociaal gebied het hoofd te

bieden2. Eigen Regie of Zelfsturing zijn in deze definitie kern elementen, die niet

zonder een ondersteunende omgeving kunnen. In afbeelding 1 zijn de zes

onderdelen van Positieve Gezondheid zichtbaar. Deze elementen kennen samen 32

aspecten3.

 Afbeelding  1  Elementen  van  Positieve  Gezondheid

Op dit moment worden er in Nederland diverse initiatieven4 ontwikkeld die dit

concept omarmen en nader uit werken voor het dagelijks handelen van burgers en

zorgprofessionals.

Transitiemanagement  Het invoeren van Positieve Gezondheid in de samenleving is een ontwikkeling. Het

vergt immers een fundamentele verandering in denken en handelen van alle

betrokkenen. Het is dan ook niet mogelijk om een rechte snelle weg te volgen.

Eerder zal de weg slingeren voor het landschap van Gezondheid en stilstaan bij

belangrijke afslagen. Ons voornemen is dan ook niet een plan en een programma

op te stellen met de gebruikelijke uitrol of implementatie. Voor een fundamentele

verandering in denken en handelen komt het gedachtengoed van transitie

management ons te hulp. Een fundamentele omslag vereist een verandering op

                                                                                                                         1  Britisch  Medical  Journal,  2011,  How  should  we  define  health?  Huber  et  al.  2  https://www.youtube.com/watch?v=HrNuVU7jHw0  3  http://www.louisbolk.org/uploads/pdfs/Factsheet%20Operationalisering%20Gezondheidsconcept%2030102013.pdf  4  dit  zijn  oa:  GGD  Nederland,  Trimbos,  UMCG  

Lichaamsfunc_es  

Mentale  func_es  &  beleving  

Spiritueel  existen_eel    dimensie  

Kwaliteit  van  leven  

Sociaal  maatschappelijke  

par_cipa_e  

Dagelijks  func_oneren  

  5  

“systeemniveau”. Een verandering op systeemniveau betekent dat een kritische

massa aan betrokkenen de transitie gezamenlijk omarmt en daarnaar gaat handelen.

Dat omvat individueel en collectief gedrag, maar kan ook de inrichting van

omgevingscomponenten inhouden. Dit alles met als doel om tot een duurzame

samenleving te komen. Een belangrijk concept van het verloop van een transitie5 is

het multi-level concept (zie afbeelding 2). Daarbij is het regime de bestaande

dominante structuur, cultuur en werkwijzen met macht en gevestigde belangen. De

niche is de opkomende, afwijkende structuur, cultuur en werkwijzen op klein schaal

niveau. De grootste kans van slagen heeft een transitie als niche-partijen en partijen

uit het traditionele regime elkaar vinden en gaan samenwerken. In dit voorstel GO

21, gaan wij het niche experiment aan waarbij we samenwerken met lokale partijen

en stakeholders op meso-niveau zoals de zorgverzekeraar, zorginstellingen en

gemeenten.

 Afbeelding  2  Transitie  model  over  meerdere  niveaus

De  transitie  GO  21  In afbeelding 3 is de beoogde transitie gevisualiseerd. De pijl geeft de verandering

weer naar een samenleving waarin burgers eigen regie hebben over hun

gezondheid en beslissingen samen nemen met zorgprofessionals. Eén en ander

onder invloed van nu al waarneembare trends in de samenleving zoals de

decentralisatie van taken van de overheid naar gemeenten en wijken.

De ronde pijlen onder de transitiepijl geven de impulsen aan die de transitie in de

juiste richting stuurt. Deze impulsen kunnen maatregelen zijn, initiatieven,

interventies of dialogen. Belangrijk is ook de evaluatie van een dergelijke transitie. In

transities is het van belang dat evaluaties onderdeel zijn van het proces. Het is niet

alleen zinvol om de effecten achteraf of in een vergevorderd stadium te evalueren,

                                                                                                                         5  www.janrotmans.nl  

  6  

maar ook tussentijds inzicht te krijgen in de leerinzichten. Tussentijdse reflectie op

het proces en het gezamenlijk duiden en vaststellen van leerinzichten vormen

immers zinvolle input voor het verdere proces.

De effect evaluatie zal worden geëvalueerd ‘as treated’. Dat wil zeggen dat

betrokkenen zelf wordt gevraagd welke onderdelen van de transitie voor hen van

toepassing is. Een nadere uitwerking van de evaluatie wordt op dit moment

voorbereid waarvan digitale monitoring onderdeel is.

 Afbeelding  3  Transitie  visualisatie  

Voeding  en  beweging  als  aangrijpingspunt.  Voeding en ondervoeding bij mensen in de thuissituatie is in onze maatschappij een

belangrijke bepaler van Gezondheid, vooral bij de oudere burger. Hoe vaak

ondervoeding bij ouderen in de thuissituatie voorkomt, is niet precies bekend; wel

blijkt uit literatuuronderzoek en LPZ6 metingen dat dit probleem sterk onderschat is.

Uit de jongste Voeding Consument Peiling voor ouderen (Diet of community-

dwelling older adults Dutch National Food Consumption Survey Older Adults 2010-

2012) blijkt dat de voeding van oudere Nederlanders meer verzadigd vet en natrium

bevatte en minder volkoren producten, fruit en vis, dan de hoeveelheden die

worden aanbevolen in de Richtlijnen Voedselkeuze. Tevens is vaker sprake van

                                                                                                                         6 LPZ meting: Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen (intra- en extramuraal)

Transitie  met  hoge  mate  van  participatie  van  alle  regionale  stakeholders  

Maatschappelijke  ontwikkelingen  

o Autonome  trend  meer  eigen  regie  voering  o Langer  thuiswonen,  extramuralisatie  zorg  o Dentralisatie  van  overheidstaken  zorg  o Ouder  wordende  bevolking  

 IST  

Het  perspectief  van  de  burger  staat  niet  centraal  

De  zorg  zelf  is  sterk  gesegmenteerd.    De  gehele  mens,  fysiek,  mentaal  en  sociaal  is  uit  het  oog  verloren.  

Burgers  die  de  Eigen  Regie  hebben  over  hun  leven  en  hun  gezondheid  gesteund  door  de  samenleving  

Value  Case  

Evaluatie  

  7  

gezondheidsproblemen of beperkingen die van invloed zijn op voeding(stijl) zoals

diabetes, verminderde mobiliteit, kauw- en slikproblemen en geringer dorstgevoel.

Het onderkennen en voorkomen van ondervoeding kan een sterke bijdrage leveren

aan de gezondheid van mensen en aan vitaliteit in de wijk. Deze bijdrage wordt nog

sterker, als voeding wordt verbonden met bewegen en Eigen Regie

(zelfsturendheid). Voeding en beweging zijn beide essentiële elementen van

gezondheid en kunnen eenvoudig verbonden worden met Gezamenlijke Sociale

Activiteiten, zoals samen koken, eten en wandelen. Eigen regievoering ten aanzien

van voeding en beweging via gezamenlijke sociale activiteiten lijkt dan ook een

belangrijke factor voor Gezond Ouder worden.

Van  8  key-­‐points  naar  transitieplan    Nolanda van Well heeft, in overleg met diverse stakeholder-partijen7 8 key points

(zie bijlage) benoemd die gezamenlijk bijdragen aan de gezondheid van de oudere

burger. Daarbij staan Voeding, Bewegen en Zelfsturing centraal. Deze 8 key-points

moeten leiden tot een plan dat de transitie “Gezond ouder worden in de 21ste

eeuw” (GO 21) verder vormgeeft.

Enkele key-points lichten we hier toe:

Het eerste key-point heet: Eten is beleven. Uitgangspunt een gezonde maaltijd

waarbij mensen elkaar ontmoeten. Onder leiding van een (hobby)kok wordt er op

een openbare locatie in de wijk gekookt. De boodschappen worden gezamenlijk

ingekocht (ontmoeten) en nadien bereid en gezamenlijk genuttigd.

Een ander belangrijk key-point is een train-de-trainer cursus: diëtist(en) brengen

kennis en ervaring over naar de thuis coach (=werktitel). Deze thuiscoach kan een

vrijwilliger, huisbezoeker of mantelzorger zijn, vrijwilliger of buur die geregeld een

bezoekje aflegt aan de “oudere burger” in de wijk.

Een derde bepalende key-point is een e-health tool die een digitaal maar

persoonlijk advies geeft aan mensen in de wijk op het gebied van voeding en

beweging en die zelfsturing faciliteert.

Om de 8 key-points nader uit te werken tot een zinvolle bijdrage aan de transitie,

willen de initiatiefnemers graag in verkennen welke meerwaarde deze transitie ten

aanzien van Zelfsturing en Ondervoeding heeft voor cliënten en zorgverleners en

                                                                                                                         7 KBO/ SWOGB ( oudere zelf), Syntein (vereniging van huisartsen), HAN; Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Apotheker, ROC's, Gemeenten, welzijnsorganisatie Radius.  

  8  

andere stakeholders. Met andere woorden: we kiezen hier voor een proces van co-

creatie omdat het effect van samenwerking groter is dan wat de afzonderlijke

partijen in totaal bereikt zouden hebben. Bovendien ontstaat er op deze manier

eigenaarschap voor de transitie, een noodzakelijke voorwaarde voor zelfsturing.

Betrokkenen en stakeholders zijn onder meer zorgprofessionals in de eerste lijn,

diëtisten, fysiotherapeuten, huisarts, praktijkondersteuner, wijkverpleegkundige,

mantelzorgers. En gemeenten die verantwoordelijk zijn voor het (nieuwe)

zorgbeleid. Maar ook bedrijven in de voedingssector, zorgverzekeraars en het

onderwijs. Niet in de laatste plaats, de (oudere) mens in onze samenleving. Die staat

centraal! Belangrijk uitgangspunt van dit initiatief betreft de redenatie vanuit het

perspectief van de oudere burger. Zijn of haar behoefte op het gebied van

gezondheid staat centraal.

De  Value  Case  GO  21  Graag willen we de Value Case Methodiek8 toepassen om de transitie nader te

stimuleren. De Value Case9 brengt in kaart welke investeringen en bredere waarde

creatie kan worden verwacht van de transitie op micro- (huishouden en wijk/dorp),

meso- (zorgsector, beleid overheden) en op macroniveau (landelijk). De

investeringen en waarde wordt in kaart gebracht voor het geheel van stakeholders

en voor de stakeholders afzonderlijk. Op deze wijze wordt de waarde van de

transitie voor de stakeholders expliciet gemaakt en gedeeld. Daarmee ontstaat

inzicht in de haalbaarheid van de transitie. Ook kan een vergelijk gemaakt worden

tussen vormen van (zorg)verlening en de inrichting van de maatschappij tav Eigen

Regie en Gezondheid. De Value Case biedt ten slotte ook inzicht in de behoeften en

overtuigingen van diverse stakeholders ten aanzien van de beoogde transitie. Waar

zit de energie om gezamenlijk een volgende zinvolle stap te maken? De Value Case

Methodiek kan zodoende een proces in gang zetten waar alle stakeholders zich

eigenaar van voelen. De uitkomst van de Value Case is op voorhand niet bekend. Er

zijn drie mogelijkheden:

-draagvlak voor collectieve actie; gezamenlijk toewerken naar een regio waar

gezond ouder worden mogelijk wordt.

-besluit tot stopzetting van het initiatief; omdat er te weinig draagvlak is en de

mensen hun schouders er niet onder willen zetten.

                                                                                                                         8  Journal  of  Human  Resource  Costing  and  Accounting,  van  Scheppingen,  A.,  Baken,  N.,  Bos  E.  et.al.  9  Meer informatie over de Value Case is te vinden op www.value2share.nl

 

  9  

-besluit tot een volgende ronde binnen de Value Case; alle stakeholders zitten nog

niet op een lijn maar men verwacht hier wel dat dit gaat gebeuren.

Fases van de Value Case Methodiek.

De Value Case methodiek is een bestaande methodiek die bestaat uit diverse fases

• definitie en afbakening

• gezamenlijk duiden van de stip aan de horizon

• vanuit ieder perspectief waarde bepalen

• gezamenlijk vaststellen van de VC

• besluitvorming: vaststellen van de uitkomst.

Kenmerkend aan deze methodiek is dat alle relevante stakeholders betrokken

worden en dat het proces iteratief van aard is.

De  Regio  De Value Case richt zich op de regio Noordoost Brabant en Noord Limburg, het

gebied van Zuiden van Nijmegen (zie de tabel 1). In totaal wonen in dit gebied ruim

560.000 inwoners waarvan ruim 94.000 ouderen (65+) (www.CBS.nl).

Gemeente   Aantal  Inwoners   Aantal  65+ers  Boxmeer   28.147   5323  Cuijk   24.648   4101  St.  Antonius   11.803   2003  Mill-­‐St.  Hubert   10.926   1899  Grave   12.799   2036  Boekel   9.967   1483  Uden   40.805   6863  Veghel   37.553   5853  Landerd   15.066   2498  Totaal  Brabant   191714   32059  Nijmegen   168334   24281  Groesbeek   18884   3931  Totaal  Nijmegen-­‐zuid   187218   28212  Gennep   17367   3104  Mook-­‐Middelaar   7874   1633  Bergen   13286   2379  Venray   43076   7594  Venlo   100428   19151  Totaal  Limburg-­‐Noord   182031   33861  Totaal   560963   94132  Tabel  1  Gemeenten,  inwoners  en  65+ers  in  de  regio  

  10  

NB. In deze tabel hebben wij 65+ als kolom opgenomen. De reden hiervoor is dat in

registraties zoals het CBS deze leeftijdscategorie is opgenomen. Dit is echter niet

onze definitie van “de oudere burger”. Deze doelgroep is niet met een leeftijd te

onderscheiden. Het gaat ons om alle, weliswaar oudere, burgers die behoefte

hebben de eigen regie in handen te hebben, afgestemd op hun (zorg)behoeften.

Afbeelding    4  Percentage  65+er  in  2014  (donkere  balk)  en  2004  (lichte  balk)

Voor deze regio is ondermeer gekozen vanwege de vergrijzingsdruk. In

bovenstaande tabel (afbeelding 4) is het percentage ouderen zichtbaar in 2014 en

2004. In de gehele regio is dit percentage hoger (17-21%) dan in Nederland (16%)

muv de stedelijke omgeving van Nijmegen. Daar ligt het percentage ouderen juist

lager met 14%.

Initiatiefnemers    Nolanda van Well - van Haare is werkzaam als senior diëtist/nutritionist in haar eigen

praktijk ‘Care for You’. Daarnaast geeft ze in haar rol als adviseur adviezen aan (non)-

profit-organisaties op het gebied van ondervoeding en aanverwante onderwerpen.

Zorgverzekeraars vragen haar om (dieet)advies bij specifieke complexen in de eerste

lijn. Vanuit de DVG (Diëtisten Verstandelijk Gehandicapten) neemt Nolanda zitting in

19%  17%  17%  17%  16%  

15%  17%  

16%  17%  14%  

21%  

18%  

21%  

18%  18%  19%  19%  

17%  15%  

19%  17%   16%  

13%  12%  15%  14%  

12%  12%  13%  13%  12%   13%  

18%  

14%  15%  

14%  12%  

15%  14%  13%  13%  

14%  13%   14%  

Percentage  ouderen  (65+)    per  Gemeente  

  11  

de DON (Diëtisten Ondervoeding Nederland). De DON heeft een adviserende rol

richting de landelijke Stuurgroep Ondervoeding. Nolanda fungeert vaak als schakel

binnen haar netwerk, waarbij de verschillende actoren bij haar terecht kunnen met

diverse vragen.

Ellen Bos (PhD), Value2share. www.value2share.nl. Value2share wil

dragen aan zinvolle transities in de huidige samenleving, waarin

waarden zoals zingeving, eigen regie en vertrouwen de basis zijn.

Value2share zet een breed scala aan proces georiënteerde

instrumenten in en verbindt dit met vaardige dialoogvoering.

Value2share is een TNO bedrijf. Ellen Bos is van oorsprong

verpleegkundige. Nu is zij toegepast onderzoeker en consultant op het

gebied van positieve gezondheid en vitaliteit.  

Ambassadeurs  van  de  transitie

Het KBO en SWOBG maken zich sterk om met behulp van de Value Case inzicht te

krijgen in een andere omgang met elkaar waarbij de oudere burger het vertrek punt

is. Ook ambassadeurs als Henk van Gerven, tweede kamer lid van de SP en

voormalig huisarts uit de regio hebben hun steun toegezegd.

• SWOGB ( Stichting welzijn ouderen Gemeente Boxmeer, 5300 leden)

• KBO Brabant (belangen organisatie senioren, 350.000 leden)

• Radius ( welzijn gemeentes land van Cuijk)

• Stichting EOI (eerste lijn ondervoedingsinstituut)

• Hanze Hoge School Groningen, kenniscentrum CARES.

• Diverse ROC ‘s

• Opleidingen Voeding en Diëtetiek en HBO- V van de Hogeschool van

Arnhem en Nijmegen

• VitalinQ

 

   

 

  12  

     

  13  

De  transitie,  wat  kan  het  opleveren?    Waarom zouden partijen investeren in dit initiatief?

Beoogde opbrengsten voor de belangrijkste stakeholders:

• De burger.

Voelt zich als mens in het geheel meer erkent, en heeft het vermogen om

eigen regie te voeren over zijn leven en zijn gezondheid. Beslissingen met

eventuele hulpverleners worden in samenspraak genomen. Dit geldt ook voor

mantelzorgers.

• Zorginstellingen.

Hebben klanten die een hogere kwaliteit van leven ervaren. De dialoog

tussen de zorginstelling en de klant geeft waardevolle opbrengsten waardoor

de behoefte van de klant meer centraal komt te staan.

• Zorgprofessionals.

Stemmen hun zorg af op de mate van eigen regie van de klant en nemen

gezamenlijk de beslissing over het (medisch) beleid (shared decision making).

• Gemeenten.

Kunnen hun taken die zij overnemen van het Rijk, nu gezamenlijk met de

burger vormgeven. En wel zodanig dat dit past bij behoeften van de burger

en zijn mantelzorger. Juist gemeenten kunnen nu integraal hun zorg voor de

oudere burger vormen door te kijken naar het (duurzaam) Wonen, de

woonomgeving, bevorderen van sociale cohesie in de wijken, mobiliteit.

• Zorgverzekeraars.

Burgers kunnen langer thuis blijven wonen, klanten doen minder een beroep

op zorg en daarmee worden kosten bespaart. De zorgverzekeraar verbindt

zich met de transitie waarbij Eigen Regie voering voorop staat.

 

“De mogelijkheid om in een sociale relatie iets terug te geven is een basisbehoefte die nu nog te vaak wordt genegeerd” (oudere burger tijdens een van de dialooggesprekken)

“Eindelijk een initiatief dat de regie NIET legt bij de zorginstelling, maar daar waar die hoort; bij de burger”

(politicus tijdens een van de dialooggesprekken )

  14  

Bijlage  1  8 KEY POINTS “Gezond ouder worden in de 21ste eeuw” (GO 21).

Doelgroep10: de oudere thuiswonende burger. De punten 1 t/m 4 zijn bedoeld voor 80% van de

oudere bevolking. De punten 5 t/m 8 zijn bedoeld voor kwetsbare ouderen: 20% van de oudere

bevolking.

1. Eten is beleven. Uitgangspunt een gezonde maaltijd waarbij mensen elkaar ontmoeten.

Onder leiding van een (hobby)kok word er op een openbare locatie in de wijk gekookt. De

boodschappen worden gezamenlijk ingekocht ( ontmoeten) en nadien bereid. Rekening houdend

met de HACCP normen om veiligheid te waarborgen. Tijdens deze sessie is de thuiscoach een

aanwezig die vragen omtrent eten en bewegen kan beantwoorden. (SWOGB-KBO)

2. De thuiscoach kan een bekende zijn, vrijwillige huisbezoeker, mantelzorger, buur, familie van de

oudere burger. Deze coach vervult de brugfunctie tussen de oudere die een steuntje in de rug nodig

heeft en de buitenwereld/zorg. De thuiscoach is nadrukkelijk geen zorg professional en neemt geen

verantwoordelijkheden van de bewoner over. De thuiscoach volgt de cursus “gezond ouder worden

in de 21ste eeuw”. Bij verdieping verwijst hij naar een website/ E-Heath programma en bij “complexe

(individueel) vragen verwijst hij naar de diëtist/ fysiotherapeut. ( SWOGB-KBO)

3. De cursus Thuiscoach wordt gegeven door een onafhankelijke diëtist die ervaring heeft in

voorlichting in samenwerking met een fysiotherapeut. Ze traint de vrijwillige thuisbezoekers die bij de

“oudere mensen” aan huis komen. In de cursus is er aandacht voor gezonde voeding, ondervoeding,

beweging en eigen regie. (SWOGB-KBO- opleiding Voeding en Diëtetiek)

De cursus bestaat uit:

1. Basis voedingsmiddelenleer voor de oudere mens

2. Inzicht in de voedingsmiddelenwereld (de wereld van verleidingen)

3. Tips en trics om thuis veilig en gezond te koken.

4. Herkennen van ondervoeding door de snaq 65+ af te nemen11

5. Gezond en bewust bewegen

6. Personal health advisor VitalinQ (www.vitalinq.nl)

7. Eigen regie hebben en houden.

4. De personal health advisor VitalinQ (mogelijk opgenomen in de portal van Quli) is een

persoonlijke online assistent gericht op bewust gezond leven en gezonde voeding. VitalinQ maakt

gebruik van Social Media, Qualified Self en e-health.

https://www.youtube.com/watch?v=xwkpbkHoImo. VitalinQ is zeer geschikt voor ouderen en

beschikt ook over de mogelijkheid om sociale netwerken in wijken digitaal te benaderen. Zo kan een

gebruiker gemakkelijk de vraag stellen via VitalinQ wie er zin heeft in een wandeling. Via VitalinQ is

het ook mogelijk de eerstelijns praktijken te benaderen of in contact te komen met de WMO

consulent van de gemeente. (Value2share – VitalinQ)

                                                                                                                         10  Exacte  profiel  en  doelgroep  moet  nog  worden  ontwikkeld.  11  De  SNAQ65+  is  een  gevalideerd  instrument  om  (de  mate  van)  ondervoeding  vast  te  stellen  voor  mensen  die  65  jaar  en  ouder  zijn.    

  15  

5. Voeding en de Apotheek. Consultatiebureau voor ouderen bij apotheek. Veel ouderen gebruiken

meerdere soorten medicaties die een wisselwerking kunnen hebben met voeding. Bij de oudere

burger is het wenselijk jaarlijks de MNA (TM)12 af te nemen. De MNA is een diagnostisch

screeningsinstrument van ondervoeding. Bij positieve uitslag is er een melding naar de huisarts en de

wijkverpleegkundige die een inventarisatie uitvoert bij de cliënt thuis naar ADL activiteiten. Bij

ondervoeding wordt tegelijkertijd de diëtist ingeschakeld (met post HBO cursus enterale voeding ) (

NHG- KNMP- stuur groep sneller beter)

6. Gezamenlijk overleg cliënt – zorgprofessionals. De oudere cliënt kan nu serieuze problemen

hebben met het uitvoeren van ADL (algemeen dagelijkse levensverrichtingen) omdat zijn gezondheid

beperkend werkt. De wijk verpleegkundige en de cliënt gaan nu samen in overleg hoe de cliënt het

beste ondersteund kan worden. De cliënt heeft hier de regie en wordt gecoacht door de

wijkverpleegkundige. De wijkverpleegkundige schakelt met de thuiszorg medewerker. ( MBO-Raad

(ROC’s) – HBO-V - opleiding Voeding en Diëtetiek )

7. Verwijzing naar de diëtist. Bij problemen rondom de vochtbalans en voeding wordt er melding

gemaakt door de wijkverpleegkundige aan de huisarts en deze verwijst naar de diëtiste. (HBO-V -

opleiding Voeding en Diëtetiek).

8. De opleiding tot thuiszorgmedewerker / ADL coach. In de huidige opleiding tot verzorgende

(nivo 2-3) is er weinig aandacht voor voeding. Basisvoedingsleer en basistechniek bereidingswijze

gaat in de opleiding jaarlijks in modules aan de orde komen. Lessen kunnen gegeven worden door

een diëtiste of kok of huishoudkundige. De e-health module van VitalinQ komt hier ook aan de orde.

(MBO-Raad- ROC’s- VitalinQ)

Deze 8 key points leveren de volgende te ontwikkelen onderdelen op:

-Profiel en doelgroep van de oudere burger en cliënt

-Profiel van de thuiscoach, cursus thuiscoach, in samenwerking met KBO (geeft randvoorwaarden

aan) en professionals in de zorg (fysiotherapie, apotheek, ergotherapeut, diëtist, PHO)

-VitalinQ

-Apotheek: functie van consultatie bij medicatie en (onder)voeding.

-Wijkverpleegkundige. extra module in de opleiding. De Minor in de opleiding van de

verpleegkundige dient te worden gegeven door een huishoudkundige of door een diëtist.

-Opleiding thuiszorg medewerker. Basisleer voeding en bereidingstechnieken. Eigen regie.

                                                                                                                         12  Mini  Nutritional  Assessment  MNA  TM.  (Nestle)