Nota politieverkeerstaak.pdf

18

description

 

Transcript of Nota politieverkeerstaak.pdf

Page 1: Nota politieverkeerstaak.pdf
Page 2: Nota politieverkeerstaak.pdf

Brief ’Vaststelling Nota Politieverkeerstaak’ 4

1. Samenvatting 5

2. Aanleiding 6

2.1 Ontwikkelingen in de veiligheid en leefbaarheid 6

2.2 Ontwikkelingen in de verkeershandhaving 6

2.3 Ontwikkelingen in de politietaak 6

3. Missie, visie en doelen 7

4. Strategie 8

4.1 Ontwikkelingen in de veiligheid en leefbaarheid 8

4.1.1 Van buiten naar binnen 8

4.1.2 Noodhulp en opsporen in het verkeer 9

4.2 Ontwikkelingen in de verkeershandhaving 10

4.2.1 Vertrouwen en actieve wederkerigheid 10

4.2.2 Professionele autoriteit 11

4.2.3 Samenwerking met ketenpartners 12

4.2.4 Borging van prioriteit 13

4.3 Ontwikkelingen in de politietaak 14

4.3.1 Signaleren, informeren en sturen 15

5. Acties 16

Bijlage 1 17

Noten 18

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 3

Inhoudsopgave

Page 3: Nota politieverkeerstaak.pdf
Page 4: Nota politieverkeerstaak.pdf

Aanleiding om te komen tot deze nota vormen eendrietal maatschappelijk ontwikkelingen:1. ontwikkelingen in de veiligheid en leefbaarheid.

Verkeer en reistijdverliezen zullen in de komendejaren fors toenemen. De daling van verkeersdodendreigt te stagneren, terwijl het aantal ziekenhuis-gewonden al jaren nagenoeg onveranderd is;

2. ontwikkelingen in de verkeershandhaving. Sturingvan buiten de politie op een beperkt aantal speer-punten (HelmGRAS) heeft weliswaar de hand-havingsdruk vergroot, maar tegelijkertijd ook hetvertrouwen van de samenleving in de politie aan-getast;

3. ontwikkelingen in de politietaak. Een actieve politieop de knooppunten en in de vervoersstromen kaneffectief zijn met betrekking tot de naleving vanverkeersnormen, maar evenzo met betrekking totde naleving algemene maatschappelijke normen.

Derhalve kiest deze nota voor: Verkeerspolitie énPolitie in het Verkeer.De politie beoogt een bijdrage te leveren aan veilig-heid en leefbaarheid en streeft duurzame naleving vannormen na. Zij acteert ten aanzien van handhaven,opsporen, noodhulp, signaleren en adviseren en vindtbalans in gezamenlijkheid met ketenpartners en opbasis van informatie en programma’s.

In relatie met ontwikkelingen in veiligheid en leef-baarheid beschouwt de politie het als haar taak opprofessionele wijze om te gaan met de consequentiesvan verkeersonveiligheid: verlenen van noodhulp endoen van onderzoek, óók voor het realiseren van haareigen beleidsdoelen. Zij beoogt zich extern te oriën-teren en zich dienstbaar te maken op de knooppuntenen in de stromen, zonder daarbij haar eigen identiteitte verliezen.

In relatie met ontwikkelingen in de verkeershand-having gaat de politie uit van gelijkblijvende hand-havingscapaciteit en verbetering van de kwaliteit.Dit organiseert en stuurt zij zélf aan de hand van eenlandelijk plan en regionale programma’s, binnen dekaders van een te ontwikkelen nationaal beleid om-trent verbaliseren en communiceren. Zij streeft naarvertrouwen en wederkerigheid en realiseert zich dathet verkeer de etalage is waarin zij buitengewoonzichtbaar is voor de samenleving. In het streven naarprofessionele autoriteit onderscheidt de politie binnende hoofdprocessen drie competentieniveaus: genera-lisme, specialisme en expertise. In de ketensamen-werking kent zij een dubbele integraliteit: binnen hetverkeersdomein, mét partners van buiten de politieen buiten het verkeersdomein, met partners binnen depolitie. De portefeuillehouder Verkeer borgt in elkeregio de prioriteit van de politieverkeerstaak.

In relatie met ontwikkelingen in de politietaak beoogtde politie haar activiteiten óók te richten op andereaandachtsvelden dan verkeer alleen. Politie in het ver-keer reikt verder dan verkeersgedrag; zij beïnvloedtook algemeen maatschappelijk gedrag. Daartoe be-hoeft zij informatie, maar doet zij in het brandpuntvan de samenleving ook informatie op die relevant isvoor partners; intern en extern. Haar rol van signa-leren, informeren en sturen kan door het NationaalInformatiemodel goed worden ondersteund.

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 5

1. Samenvatting

De Strategische Nota Politieverkeerstaak is tot stand gekomen in een samenwerkingtussen de Portefeuillehouder Verkeer in de Raad van Korpschefs, de StrategischeBeleidsgroep Wegverkeer en ketenpartners, waaronder het Ministerie van Verkeeren Waterstaat en het Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie.

Page 5: Nota politieverkeerstaak.pdf

2.1 Ontwikkelingen in de veiligheid en leefbaarheid

Verkeer legt een zware claim op milieu en openbareruimte. Overlast en hinder van verkeer zijn thema’s diein belevingsonderzoeken hoog scoren. Tussen 2002 en2007 nam het autoverkeer jaarlijks met 7% toe en dereistijdverliezen op het hoofdwegennet met 39%1.Ten gevolge van verkeersongevallen komen jaarlijkszo’n 750 mensen om het leven. Daarmee mogen weons weliswaar scharen onder de landen met de minstedodelijke slachtoffers, maar moeten we ons tegelijker-tijd realiseren dat al ruim 10 jaar lang het jaarlijksaantal zogenaamde ziekenhuisgewonden nagenoegonveranderd is en ligt rond 18.000 (2007). De kostenvan verkeersongevallen belopen per jaar 12 miljardEuro (2003)2. Verkeersonveiligheid behelst evenwelmeer dan doden en letselongevallen alleen. Het zijnook de ongevallen met materiële schade (naar schat-ting ruim 1 miljoen op jaarbasis), de bijna-ongevallenen risicovolle gedragingen die aan verkeersonveilig-heid bijdragen, zowel in objectieve als in subjectievezin. Daarnaast levert transport (georganiseerde) crimi-naliteit op, bijvoorbeeld voertuig- en ladingdiefstal enbehelst veiligheid en leefbaarheid ook de fysieke ver-keersomgeving zoals parkeerplaatsen en tankstations.

2.2 Ontwikkelingen in de verkeershandhaving

De aanpak van verkeersonveiligheid vindt traditioneelplaats langs de weg van de 3 E’s: Engineering, Edu-cation en Enforcement. Deze aanpak symboliseert aldecennia lang de (soms ook bovenregionale) keten-activiteiten die plaatsvinden tussen partners als be-stuur, beheer, organisaties, politie en samenleving.Een geïntegreerde aanpak welke het resultaat is vanwat in de jaren zeventig van de vorige eeuw GerichtVerkeerstoezicht werd genoemd3. De rol van politie inhet verkeer, met name ten aanzien van handhaving,heeft evenwel sinds 1994 een belangrijke wijzigingondergaan. Deze wijziging is het gevolg geweestvan de reorganisatie van de politie en de rol van hetOpenbaar Ministerie (OM). Generalisme, centralesturing vanuit het OM en efficiency droegen er mediojaren negentig toe bij dat de politie binnen haarverkeerstaak zich terugtrok op vijf speerpunten (Helm-GRAS) en daarop een strak handhavingsregiem ont-wikkelde. Beoogd werd het creëren van een hoge

subjectieve pakkans, met de gedachte dat daarvaneen generale preventie zou uitgaan. Doelstellingenvan verkeersveiligheid konden evenwel niet verhullendat ook financiële doelstellingen werden gerealiseerd.De vertienvoudiging van het aantal verkeersboetes,met name ten aanzien van (geringe) snelheidsover-tredingen, droeg weliswaar bij aan de voorgenomenverhoging van de handhavingsdruk, maar het leverdede politie ook een probleem op ten aanzien van onuit-legbare bekeuringen en de communicatie daarover4.

2.3 Ontwikkelingen in de politietaak

Vanuit de gedachte van Politie in Ontwikkeling is delaatste jaren het idee ontstaan dat de politie binnenhaar verkeerstaak een bredere rol zou kunnen spelen;vanuit het perspectief van de samenleving en de eigenorganisatie. De wetenschap bood immers de aanwij-zing dat een in het verkeer actieve politie niet alleeninvloed heeft op verkeersgedrag, maar ook op alge-meen maatschappelijk gedrag en ontwikkelingen inde criminaliteit5. Dit gaf voeding aan de gedachte datde politie in de uitoefening van haar taak zich nietuitsluitend zou moeten richten op schending van ver-keersnormen, maar op schending van normen in hetalgemeen, zoals voertuig- en transportcriminaliteit.Een dergelijke verbreding van haar verkeerstaak zoubovendien ten goede komen aan het vergaren vaninformatie over mobiliteit en gedrag van personenten behoeve van opsporing en handhaving.

Bovenstaande maatschappelijke, organisatorische enbestuurlijke ontwikkelingen maken het nooodzakelijkde politieverkeerstaak te herijken. Daarin zijn de vol-gende kaders meegenomen: Politie in Ontwikkeling ende Werkgeversvisie (Raad van Korpschefs), StrategischePlan Verkeersveiligheid 2008-2020 (Ministerie vanVerkeer en Waterstaat) en Door met Duurzaam Veilig(SWOV). Anderzijds zijn relevant: veranderingenbinnen het Bureau Verkeershandhaving OpenbaarMinisterie (BVOM), ontwikkelingen bij ketenpartnersen brancheorganisaties (zoals Transport en LogistiekNederland) en de concerngedachte van de Neder-landse politie.

Verkeer in Ontwikkeling6

2. Aanleiding

Page 6: Nota politieverkeerstaak.pdf

Verkeerspolitie én Politie in het Verkeer

Dit centrale thema is het resultaat van overwegingendie voortkomen uit organisatieontwikkelingen, al-gemene en specifieke taakopvattingen van de politiein relatie met haar ketenpartners, maatschappelijkenoties en wetenschappelijk onderzoek. Vanuit demissie formuleert de Nederlandse politie haar visie:

Zij beoogt een bijdrage te leveren aan een veilige enleefbare samenleving. Binnen haar (weg)verkeers-taak stelt zij verkeersveiligheid en –leefbaarheid cen-traal. Dit doet zij vanuit haar rol met betrekking tot(duurzame) naleving van normen. Hieraan geeft zijinvulling door activiteiten te ontplooien die betrek-king hebben op handhaven, opsporen en noodhulp,ten aanzien van regelgeving in het verkeersdomein.Vanuit deze activiteiten worden ook signaleren enadviseren geïnitieerd. Zij geeft dit vorm door een ba-lans te vinden tussen generalisme, specialisme en ex-pertise, in gezamenlijkheid met ketenpartners en opbasis van relevante informatie en programma’s.

Dit betekent dat zij twee taken onderscheidt:1. Als verkeerspolitie houdt zij zich onverminderd

bezig met verkeersgedrag en -doorstroming,verkeersnormen en verkeersongevallen. Tevensbesteedt zij aandacht aan bijzondere wetgeving ophet gebied van vervoer en voertuigcriminaliteit;

2. Vanuit haar taak als politie in het verkeer houdt zijzich bezig met algemeen gedrag, normen en on-gevallen, voor zover die zich voordoen op de knoop-punten en in de stromen van verkeer op de weg.

Het betekent bovendien doelstellingen met een diverskarakter:1. Vergroten van de controlekans en stimuleren van

duurzame naleving van normen in het algemeen enverkeersnormen in het bijzonder, teneinde een bij-drage te leveren aan de algemene veiligheid (zoalsmilieu en criminaliteit) en de verkeersveiligheid(zoals slachtoffers, ongevallen en overlast);

2. Vergroten van de objectieve pakkans ten aanzienvan misdrijven, signaleringen en executies;

3. Verankeren van de legitimiteit van de politietaak enverbetering van het vertrouwen in haar organisatieen activiteiten, in het bijzonder in het verkeer;

4. Verbeteren van de mobiliteit en doorstroming, metnadruk bij evenementen, incidenten en calamiteiten;

5. Verbeteren van haar informatiepositie als gebruikeren als leverancier.

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 7

3. Missie, visie en doelen

Verkeerspolitie énPolitie in het Verkeer

Leidend voor de Nederlandse politie en voor deze Strategische Nota is de missie dievoortkomt uit Politie in Ontwikkeling: Waakzaam en dienstbaar staat de politie voorde waarden van de rechtsstaat. Voor de Strategische Nota op de Politieverkeerstaak2010-2012 geldt dat de taak van de politie ten aanzien van verkeer bijdraagt aanwaakzaamheid en dienstbaarheid; veiligheid in het algemeen en verkeersveiligheidin het bijzonder. Daarbij geldt het centrale thema:

Page 7: Nota politieverkeerstaak.pdf

4.1 Ontwikkelingen in de veiligheid en leefbaarheid

De verwachtingen van het verkeer tussen nu en 2012laten het volgende beeld zien. Het autoverkeer opNederlands grondgebied zal tot 2012 groeien met11 -14 procent. Dat is meer dan in de jaren 2002-2007.De reistijdverliezen op het hoofdwegennet zullen indie periode toenemen met 29-46 procent. De ver-wachting is dat het aantal doden veel minder zal dalendan tussen 2002 en 2007, en dat het aantal ziekenhuis-gewonden zich nauwelijks beter zal ontwikkelen.De kooldioxyde-uitstoot groeit met het verkeer mee,ook tot 20126. Toch gaan de ambities van het Ministerievan Verkeer en Waterstaat verder7. Zij rekent opsamenwerking, integrale aanpak en een DuurzaamVeilige aanpak binnen de keten; dus óók van depolitie. Zij gaat uit van maximaal 500 doden en 12.250ziekenhuisgewonden in 2020 en steekt daarbij in opgenerieke maatregelen en specifieke aandachts-gebieden zoals ouderen, motorrijders en beginnendebestuurders.Om te voorkomen dat binnen het mobiliteitssysteemchaos ontstaat zijn (verkeers)regels afgesproken. Het isvan belang dat burgers de regels respecteren, nalevenen dat zij dit zelf ook belangrijk vinden. Het is de taakvan de politie op professionele wijze om te gaan metde consequenties van verkeersonveiligheid: verlenenvan noodhulp en doen van onderzoek.

4.1.1 Van buiten naar binnen

Wil de politie een relevant aandeel leveren binnen detrits Engineering, Education en Enforcement, dan dient

zij zich, naast het OM, te richten op de partners die inde keten primair verantwoordelijk zijn voor een veiligen betrouwbaar verkeerssysteem: het bestuur enbeheer op nationaal, provinciaal/regionaal en lokaalniveau. Zij geeft professionele invulling aan haar taaksamen met toezicht houdende, administratieve, maat-schappelijke en wetenschappelijke organisaties. Zij rea-liseert zich dat de rol van de politie bij het vastleggenvan informatie over toedrachten én oorzaken vanverkeersongevallen van grote waarde is voor hetrealiseren van beleidsdoelen; ook van haar eigendoelen. Zij levert daarbij steeds een kwalitatief hoog-waardig product. Ten aanzien van haar rol als politiein het verkeer oriënteert zij zich op de activiteiten diede eigen organisatie, vanuit andere beleidsterreinen,in de stromen en op knooppunten van additionelewaarde acht, zonder dat haar eigen identiteit in hetgeding komt.

Verkeer in Ontwikkeling8

4. Strategie

De politie realiseert zich datopsporing van essentieelbelang is voor de realisatievan haar eigen doelen

Externe oriëntatie en afstemming vragen om eencultuur waarin brede samenwerking mogelijk is enleiderschap dat daartoe de ruimte biedt.De politie realiseert zich dat opsporing van essen-tieel belang is voor de realisatie van haar eigendoelen. Het leveren van kwaliteit daarbij is een nietaflatend punt van aandacht. Zij beraadt zich op derelevantie van informatie en informatiebronnen enoverweegt de wijze waarop zij zich (zonder identi-teitsverlies) dienstbaar kan maken aan de eigenorganisatie en aan anderen, in de stromen en opknooppunten.

Page 8: Nota politieverkeerstaak.pdf

4.1.2 Noodhulp en opsporen in het verkeer

Ten aanzien van incidenten en calamiteiten, zoalsverkeersongevallen heeft de politie een groot aantaltaken.• Bij noodhulp is het professioneel functioneren van

de generalist van cruciale betekenis; zowel voorslachtoffers en betrokkenen als voor andere in- enexterne hulpverleners. Hij verleent hulp, neemtveiligheidsmaatregelen en hij hanteert processen enprotocollen (zoals het uitvraagprotocol bij verkeers-ongevallen). Hij reguleert verkeer en past incident-management toe. Ook creëert de generalistvoorwaarden voor een optimale start van eenopsporingsproces, waaronder het handhaven vande status quo.

• De specialist verricht opsporingsonderzoek bij ver-keersongevallen, zoals forensisch-technisch onder-zoek en analyse. Hij legt daarbij verbindingen tussenactuele ontwikkelingen in verschillende weten-schapsgebieden. Opsporingsonderzoek sluit ook aanbij algemene handhavingstaken (zoals ANPR), maardoet zich tevens voor als logisch vervolg op hand-havingsactiviteiten (bij vervoers- en voertuigcrimi-naliteit). De verkeersspecialist draagt er vanuitzijn professie toe bij dat dergelijke processen naarbehoren kunnen verlopen.

• De expert richt zich naast de activiteiten van despecialist op emancipatie van het noodhulp- en op-sporingproces. Hij houdt zich bezig met technischeen functionele innovatie.

Ten aanzien van noodhulp en opsporing in hetverkeer moeten processen en taken worden getoetsten zonodig aangepast. Daarop dient de organisatiete worden ingericht en medewerkers te wordentoegerust: generalisme, specialisme en expertise inde opsporing. De Politieacademie speelt daarin eenondersteunende rol.

De politie is zich er van bewust dat adequate vast-legging van ongevals- en daderkenmerken van grootbelang is bij haar aanpak van verkeersonveiligheiden -overlast. Zij streeft daarin steeds het meest optimalena. Korpsen beschikken over voldoende capaciteit enkwaliteit om deze taken naar behoren uit te voeren.Het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) en deregiokorpsen werken op basis van ‘wederkerige af-hankelijkheid’. De Politieacademie ondersteunt inhaar onderwijsprogramma de benodigde competentieszoals juridische, wis- en natuurkundige, verkeers-technische en technologische kennis en vaardigheden.

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 9

Generalisme, specialisme enexpertise in de politieverkeerstaak

Page 9: Nota politieverkeerstaak.pdf

4.2.1 Vertrouwen en actieve wederkerigheid

Het fysieke verkeersdomein is de ruimte waarin politie-activiteiten zichtbaar zijn voor iedereen. Ten aanzienvan haar handhavingstaak in het verkeer geldt dat vanalle bekeuringen die zij bij staandehouding uitschrijft,85% gerelateerd is aan verkeersgedrag. De wijzewaarop zij uitvoering geeft aan haar activiteiten isvoorbeeldstellend voor velen in de samenleving. Alshet goede voorbeeld van de politie niet wordt gevolgddan geldt, zeker in het verkeer, dat haar slechte voor-beeld er aanleiding toe geeft normen te negeren.Zo heeft haar gedrag altijd invloed op het gedrag vanandere personen en groepen. Dit effect reikt zelfs

verder dan het verkeersdomein alleen. Het strekt zichuit over alle beleidsterreinen waarop de politie actiefis en waar zij zich etaleert binnen de samenleving.Haar optreden kan derhalve immer de toets der kritiekdoorstaan; zowel in juridisch opzicht, als in sociaal enwetenschappelijk opzicht. In het publieke domein enin de media spreekt zij met één mond op basis van be-wezen feiten en hanteert zij geen verborgen agenda’s.Een boodschap met twijfelachtige of op sensatie ge-richte inhoud ondergraaft immers haar geloofwaardig-heid.Het staat de politie steeds voor ogen dat controlerenen sanctioneren alleen effectief kunnen zijn als erdraagvlak is binnen de samenleving voor gesteldenormen11. Voor de politie zelf geldt dat draagvlak cru-ciaal is voor een juiste uitvoering van haar taak; poli-tiemensen moeten overtuigd zijn van de rechtvaardig-heid van hun optreden en dit ook uitdragen. De politiemoet zich realiseren dat individuele bejegening deeluitmaakt van algemene communicatie en zij daarmeeook Education tot haar taakgebied dient te rekenen.Zij dient zich te realiseren dat een tevreden wegge-bruiker en een bekeuring heel goed samengaan, waar-bij onuitlegbaarheid moet worden vermeden. De politiestelt daartoe een landelijk beleid op waarin de kadersvan verbaliseren en communiceren zijn uitgewerkt.

Verkeer in Ontwikkeling10

4.2 Ontwikkelingen in de verkeershandhaving

Verkeershandhaving is de primaire taak van de politie binnen haar verkeerstaak.Onveiligheid in het verkeer is het resultaat van interactie tussen mens, omgeving envoertuig. Ofschoon menselijk gedrag als oorzaak van onveiligheid het meest relevantis, moet de aanpak van onveiligheid voor een fors deel ook worden gevonden in deverbetering van de omgeving en het voertuig. Duurzaam Veilig, zoals ontwikkeld doorde Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), speelt daarineen belangrijke rol8 en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (V&W) streeft in haarStrategisch Plan Verkeersveiligheid 2008-2020 naar een aanzienlijke besparing vanslachtoffers door voertuigmaatregelen. Verkeersonveiligheid kent vele oorzaken. Waarhet menselijk gedrag betreft is schending van normen de belangrijkste. De politie kanmiddels handhaving daarop invloed uitoefenen. Daarmee richt zij zich met name op(duurzame) normnaleving9, met veiligheid als mogelijk gevolg. Het Ministerie vanV&W kent mensen in het verkeer een grote verantwoordelijkheid toe, maar duidt eropmensen aan te pakken die hun verantwoordelijkheid niet nemen. Zij gaat uit van eengelijkblijvende handhavingscapaciteit. Daarbij realiseert de politie zich dat haar activi-teiten in het verkeer buitengewoon zichtbaar zijn voor de samenleving. De uitvoeringvan de handhavingstaak heeft daarmee een directe invloed op de maatschappelijkmening over de politie en het vertrouwen in haar functioneren. Het draagt indirect bijaan het gevoel van rechtvaardigheid en de bereidheid om normen na te leven en metde politie samen te werken10.

Het bewustzijn dat het fysieke verkeer de etalage isvan de politietaak vergt een aanpassing van de cul-tuur en het leiderschap in de gehele organisatie. Hetvraagt om een professionele houding, inhoudelijkekennis van gedrag, handhaving, naleving en veilig-heid, alsmede om eenduidig en geloofwaardig op-treden naar de samenleving; óók in de media.Investeren in medewerkers waar het gaat om warmezakelijkheid is noodzakelijk.

Page 10: Nota politieverkeerstaak.pdf

4.2.2 Professionele autoriteit

Professionele autoriteit is gerelateerd aan kennis enkunde. In geval van de politieverkeerstaak omvat ditmeer dan het uitschrijven van een bonnetje. Sterkeruitgedrukt: het uitschrijven van een bekeuring is gééndoel; het is slechts één van de middelen om het doelvan duurzame naleving van normen en daarmee vanleefbaarheid en veiligheid in het verkeer te realiseren.De politie vervult haar taak ten aanzien van hand-having door gebruik te maken van een breed scala aanmethoden en middelen: overeenkomstig de Visie opHandhaven12. Afspraken met ketenpartners richtenzich uitsluitend op capaciteit en activiteiten en nietop aantallen processen-verbaal, noch op objectieve ofsubjectieve onveiligheid.Teneinde een professionele taakuitvoering op elkgebied te kunnen realiseren onderscheidt de politiedrie competentieniveaus. Deze zijn gerelateerd aande verschillende rollen die de politie binnen haarhandhavingstaak wil vervullen.

Verkeershandhaving is een primaire taak van depolitie binnen haar verkeerstaak.De politie maakt binnen haar organisatie onder-scheid in drie competentieniveaus, ook ten aanzienvan handhaving: generalist, specialist en expert.Er dient geïnvesteerd te worden in functionele entechnische innovaties en in medewerkers die daartoeinitiatief nemen. Zij richt daartoe haar organisatie in;regionaal of regio-overschrijdend georiënteerd. Er isaandacht voor internationale samenhang. Functie-profielen, competenties en opleidingen worden aan-gepast. De consequenties hiervan voor het LandelijkFunctiehuis dienen te worden onderzocht. Organisa-tieaspecten dienen getoetst en afgestemd te worden.De Politieacademie ondersteunt het proces van com-petent maken en houden van politieambtenaren ende doorontwikkeling van het specialisme. Er dientstructureel gebruik gemaakt te worden van inno-vatiegeldstromen van de overheid en de EuropeseUnie.

• In de eerste plaats onderscheidt de politie de gene-ralist. Deze politieambtenaar houdt zich binnen debasispolitiezorg bezig met verkeer in brede zin.Handhavings-activiteiten verricht de generalist metname ten aanzien van algemene verkeersnormen.Zijn operationele rol in het publieke domein brengtmet zich mee dat de generalist ook van grotewaarde is voor handhaving in het verkeer. Daarbijzijn observatie en daaruit voortvloeiende informatievan grote betekenis voor zijn en andere domeinenen processen.

• In de tweede plaats onderscheidt de politie de spe-cialist. Deze maakt deel uit van een specialistischeeenheid binnen het korps en oefent een deel vanhet politievakgebied uit: verkeer. De activiteiten be-staan uit handhaving van complexe verkeersnormen,bijzondere wetgeving ten aanzien van vervoer envoertuigcriminaliteit. Daaronder wordt tevens ver-staan het omgaan met en bedienen van bijzonderehandhavingsmiddelen. De specialist acteert in struc-turen waarin namens de politie wordt geadviseerdin de richting van ketenpartners. Daarbij is de spe-cialist in staat verbindingen te leggen tussen hetverkeersdomein en andere domeinen, waarbij infor-matie van essentieel belang is. In het opstellen enuitvoeren van verkeersplannen neemt de specialisteen centrale plaats in. Het omgaan met subjectieveverkeersonveiligheid maakt daarvan onderdeel uit.

• In de derde plaats onderscheidt de politie de expert.Deze wordt beschouwd als een autoriteit op eendeelgebied binnen de verkeerstaak; bijvoorbeeld ophandhaven, opsporen, noodhulp en de afgeleideprocessen signaleren en adviseren. Hij houdt zichbezig met functionele en technische informatie.De functie van expert is vergelijkbaar met die van despecialist, maar onderscheidt zich door het verrichtenvan onderzoek, waarmee een bijdrage wordt ge-leverd aan de emancipatie van het vakspecialisme,daarmee aan het gezag van de taakinvulling en aanverkeersveiligheid.

Elk korps voorziet in alle drie de niveaus. Bovendiendraagt het zorg voor strategische, tactische en opera-tionele verankering van de verkeerstaak in het geheelvan politieprocessen.Landelijk vormen portefeuillehouders van alle korpseneen overlegstructuur waarbinnen de verkeerstaak opstrategisch niveau, in relatie tot de algehele politie-

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 11

Page 11: Nota politieverkeerstaak.pdf

taak, wordt afgestemd. Dit vindt plaats onder voor-zitterschap van de portefeuillehouder Verkeer in deRaad van Korpschefs. Portefeuillehouders laten zich indeze structuur niet vertegenwoordigen.Daarnaast bestaat er een kring van experts voor dedoorontwikkeling van het vakspecialisme en is ersprake van internationale samenwerking (o.a. TISPOL).De Politieacademie ondersteunt de doorontwikkelingvan het vak. Tevens ondersteunt zij in haar onderwijs,de competenties ten aanzien van juridische, psycho-logische en sociologische kennis en vaardigheden,verkeerskundige en –technische kennis, wis- en natuur-kunde, technologische kennis, kennis en vaardigheidvan communicatie en rijvaardigheid13. Politiekennisnetspeelt een belangrijke rol bij het verspreiden vankennis en het verbinden van expertise.

4.2.3 Samenwerking met ketenpartners

De politie realiseert zich dat zij geen primaire verant-woordelijkheid draagt voor verkeersveiligheid. Zij iszich er zelfs bewust van dat verkeersveiligheid nietalleen afhankelijk is van normnaleving en dat niet elkenormschending tot onveiligheid leidt.In het streven naar de gemeenschappelijke doelen vanhaar eigen organisatie en die van ketenpartners onder-scheidt de politie drie taken waarin zij een rol speelt:• Engineering: daarin signaleert en adviseert zij

(tenminste) overeenkomstig wettelijk voorschrift;• Education: waarbinnen zij communiceert over

thema’s en handhaving, in relatie met de bejegeningbij de staandehoudingen die zij verricht;

• Enforcement: waarin zij handhaaft, maar daaraanvoorafgaand ook adviseert bij beleids- en wetsvoor-bereiding. Op die manier is dit proces geen sluitstukvan beleid, maar draagt het bij aan het creëren vandraagvlak voor duurzame en spontane naleving.

De politie onderkent dat zij met haar activiteiten tenaanzien van verkeersveiligheid in het brandpunt vande samenleving staat. Een samenleving waarin meergebeurt dan verkeersgedrag alleen. Vanuit diegedachte kijkt zij dan ook naar de samenleving alsgeheel, zoals die acteert in de stromen en op deknooppunten. Zij beseft dat haar ketenpartners zichzowel binnen als buiten haar organisatie bevinden.Binnen haar verkeerstaak streeft de politie dan ook

een dubbele integrale benadering na:• zij beschouwt haar verkeerstaak als onderdeel van

de aanpak van verkeersveiligheid en -leefbaarheid(in de trits Engineering, Education en Enforcement)en integreert deze taak met de taken van anderepartners die in de keten binnen dit domein strevennaar overeenkomstige doelen;

• zij beschouwt haar taak in het verkeer als onlos-makelijk onderdeel van de politietaak en integreertderhalve deze taak met andere politietaken. Daar-mee doet zij recht aan het paradigma dat verkeers-gedrag niet afwijkt van algemeen maatschappelijkgedrag en de uitvoering van de politieverkeerstaakook van invloed is op domeinen die buiten het ver-keer gelegen zijn.

De politie is zich er zeer van bewust dat haar taak tenaanzien van verkeershandhaving uniek is en moetblijven. Zij gaat dan ook uit van gelijkblijvende hand-havingscapaciteit en verbetering van de kwaliteit,bijvoorbeeld door toepassing van technologie.Zij organiseert en stuurt zelf de verkeershandhaving.Daartoe sluit zij convenanten en ontwikkelt zij plannenen programma’s met SMART-doelstellingen: de kunst

Verkeer in Ontwikkeling12

De politie onderkent haar positie in de keten enontwikkelt in samenhang daarmee plannen enprogramma’s. Als vervolg op de Visie op Handhavenwordt nadruk gelegd op duurzame naleving vannormen. De politie zal haar handhavingscapaciteitcontinueren en de kwaliteit ervan verbeteren. Inrelatie tot de activiteiten van ketenpartners wordendoelstellingen, werkwijzen en activiteiten op elkaarafgestemd.

De politie streefteen dubbele integrale

benadering na

Page 12: Nota politieverkeerstaak.pdf

van het controleren, met nadruk op duurzame nalevingvan normen. De politie volgt daarmee het beleid vanhet Ministerie van V&W en de uitgangspunten van hetBVOM.Zij volgt tevens de Visie op Handhaven waarin tweevormen van handhaven worden onderscheiden: per-manent handhaven en probleemgestuurd handhaven.Uitgangspunt van (permanente) handhaving is zicht-baarheid en de gepercipieerde kans om gecontroleerdte worden. Bij probleemgestuurde handhaving ligt ermeer nadruk op de (subjectieve) pakkans. Activiteitenvan de politie zijn zowel proactief (preventie en tegen-houden) als reactief (repressie) van aard en omvattentechnisch toezicht en intermenselijke interventies14.Zij stimuleert normconform gedrag en ontmoedigt(substantieel) deviant gedrag, dat als (potentiële) be-dreiging van veiligheid of leefbaarheid kan wordenbeschouwd. Daarbij gaat kwaliteit vóór kwantiteit.De politie handhaaft integraal15 in stromen en opknooppunten van het verkeer, richt zich op specifiekgedrag en op doelgroepen. Zij houdt rekening metplaatsen waar en tijdstippen waarop doelgroependreiging veroorzaken of daar waar zij aanspreekbaarzijn.De politie streeft in de uitvoering van haar handha-vingstaak ten aanzien van vervoerswetgeving samen-werking na met de Inspectie Verkeer en Waterstaat(IVW) en bereidt uitvoering van het programmaAnders Betalen voor Mobiliteit voor.

4.2.4 Borging van prioriteit

De verantwoordelijkheid van het beleid ten aanzienvan de politieverkeerstaak berust in alle korpsen bij deportefeuillehouder Verkeer. Deze bedient zich van éénof meerdere experts die hem inhoudelijk adviseren,doch niet vertegenwoordigen. De uitvoering van depolitieverkeerstaak berust in alle korpsen bij experts,specialisten en generalisten. Ter ondersteuning van hetregionale beleid wordt een landelijk verbaliserings- encommunicatiebeleid opgesteld. Dit beleid richt zich opde hoofdprocessen handhaven en opsporen. Nood-hulp, signaleren en adviseren kunnen daarvan wordenafgeleid.Vanuit deze nota wordt jaarlijks, in het landelijkestrategische overleg tussen portefeuillehouders van dekorpsen en de portefeuillehouder van de Raad van

Korpschefs, een plan opgesteld ten behoeve vansturing op de politieverkeerstaak. Dit plan heeftbetrekking op de drie hoofdprocessen handhaven,opsporen en noodhulp, alsmede op de afgeleide pro-cessen signaleren en adviseren. Het plan haakt aan bijontwikkelingen ten aanzien van veiligheid, met nameverkeersveiligheid, ontwikkelingen met betrekking totcompetentie- en kennismanagement en veranderingenin de keten. Het bevat de relaties met andere beleids-domeinen en de informatiestromen die daarmeesamenhangen. Ten slotte biedt het plan zicht op hetbeheer van verkeersmiddelen en -materieel. Presentatievan dit strategisch plan vindt elk jaar plaats tijdens eenverkeerscongres, georganiseerd door de StrategischeBeleidsgroep Wegverkeer, met ondersteuning van dePolitieacademie.

Met deze nota en het landelijke verkeersplan als kaderformuleert elk korps jaarlijks verkeersprogramma’s.Een jaarprogramma voorziet in uitwerking van dehoofdprocessen en de afgeleide processen binnen hetverkeersdomein en de actuele relevantie voor anderedomeinen. In de programma’s staat beschreven welkeproblemen ten aanzien van verkeersveiligheid en-leefbaarheid een korps kent en wat daarvan de oor-zaken zijn. Voorstellen tot oplossing van de problemenhebben een wetenschappelijke grondslag, bevattenconcrete methoden en acties én omschrijven de beno-digde middelen. Verkeersprogramma’s worden aan heteinde van een periode afgesloten met een evaluatie-verslag dat als input geldt voor een nieuw programma,doorontwikkeling van het vakgebied en benchmarking.

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 13

Een landelijk verbaliserings- en communicatiebeleidwordt opgesteld. Er is een nationaal plan tenbehoeve van de politieverkeerstaak, opgesteldnamens de portefeuillehouder Verkeer in de Raadvan Korpschefs. Dit plan wordt elk jaar gepresen-teerd in een verkeerscongres. Elk korps maakt eenverkeers-jaarprogramma. De verantwoordelijkheidvan de politieverkeerstaak in elk korps ligt bij deportefeuillehouder Verkeer, die op strategischniveau aanspreekbaar is voor het verkeersprogrammavan het korps.

Page 13: Nota politieverkeerstaak.pdf

Verkeer in Ontwikkeling14

4.3 Ontwikkelingen in de politietaak

Politie in Ontwikkeling schetst een politie die actief is in de stromen en op de knoop-punten: de nodale oriëntatie. Die gedachte is één van de pijlers van deze strategischenota. Verkeerspolitie én Politie in het Verkeer, dat is wat de politie wil zijn. Verkeers-handhaving, verkeersgedrag en verkeersregels zijn weliswaar primaire aandachts-velden, maar vanuit haar rol als politie in het verkeer reikt haar taak verder. Verkeeris dan niet langer het vakgebied waarin zij haar rol vervult, maar de ruimtelijke om-geving waarin zij opereert. In de handhaving toetst zij niet alleen verkeersgedrag aanverkeersnormen en specifieke normen van vervoer en voertuigcriminaliteit, maar ookgedrag aan algemene normen. Hierbij speelt het gedachtegoed dat de aanwezigheidvan actieve politie van invloed is op algemeen maatschappelijk gedrag én verkeers-gedrag een belangrijke rol. De politie is zich bewust van haar unieke positie ten aanzienvan verkeersveiligheid, maar ten aanzien van haar taken in het verkeer en haar dub-bele integraliteit opereert, signaleert en informeert zij integraal; in- en extern. Haarniet aflatende handhavingscapaciteit en verbetering van de kwaliteit, bijvoorbeelddoor technische en functionele innovatie, draagt ertoe bij dat zij ruimte krijgt voorhandhaving en opsporing op gerelateerde thema’s, zoals voertuigcriminaliteit, lading-diefstal en andere criminele handelingen die zich voordoen op en rond de verkeers-infrastructuur. Daarbij kan ook de verbinding worden gemaakt tussen de diversemodaliteiten: weg, spoor, water en lucht.

Handhaven

Signaleren en adviseren

Informatiegestuurde politie

Opsporen

Noodhulp

Verkeershandhaving is eenprimaire taak van de politie binnen

haar verkeerstaak

Page 14: Nota politieverkeerstaak.pdf

4.3.1 Signaleren, informeren en sturen

Activiteiten behoeven sturing en sturing vindt plaatsop basis van informatie: intelligence. Dit geldt vooralle politieprocessen. Daartoe verzamelt de politieop elk moment informatie, niet in de laatste plaats inhet brandpunt van de mobiele samenleving, over ver-keersonveiligheid, maar ook over criminaliteit in hetalgemeen en transportcriminaliteit in het bijzonder.Die informatie dient beschikbaar te zijn voor de ge-hele organisatie, óók binnen andere domeinen en insommige gevallen zelfs voor ketenpartners. Anderzijdsheeft ook de politie in het verkeer een dringendebehoefte aan informatie, waarmee ze haar taak tenaanzien van veiligheid optimaal kan uitvoeren. Rele-vant is te komen tot een opsomming van informatie-producten die in het kader van verkeersveiligheid en-leefbaarheid van belang zijn, zoals analyse van devoor handhaving onmisbare kenmerken en oorzakenvan verkeersongevallen, voertuigtechnische informatieten behoeve van opsporing en een Criminaliteitsbeeld-analyse Verkeer en Vervoer. Daarnaast is persoons-,groeps-, omgevings- en gedragsinformatie relevant.Het Nationaal Intelligencemodel (NIM) biedt de moge-lijkheid informatie als leverancier aan te bieden én alsgebruiker te hanteren in de uitvoering van de politie-taak in het verkeer. De binnen het NIM gehanteerdeniveaus, lokaal, regionaal en nationaal, bieden eenuitstekend forum voor ondersteuning van en vanuitde politieverkeerstaak. Informatie uit het NIM is on-ontbeerlijk bij de plannen en programma’s die depolitie jaarlijkse maakt ten aanzien van de invullingvan haar verkeerstaak. Aansluiting bij het NIM wordtdan ook dringend geadviseerd.

Strategische Nota Politieverkeerstaak 2010-2012 15

De politie hecht belangrijke waarde aan haar hand-havingstaak in het verkeer, óók ten aanzien vanvoertuig- en transportcriminaliteit. Daarbij heeft zijbehoefte aan informatie, maar levert de uitvoeringvan die taak ook informatie op. Beide moetenworden georganiseerd. Vanuit de politieverkeers-taak dient aangesloten te worden bij het NationaalIntelligence Model. Informatieproducten voor hetverkeer, maar ook informatieproducten vanuit hetverkeer dienen beschreven te worden en beschik-baar te komen. Sturen met informatie ten gunstevan (verkeers)gedrag en (verkeers)veiligheid is eennoodzaak. Daarvan maken briefing en debriefingonderdeel uit.

Sturen met informatie ten gunstevan (verkeers)gedrag en

(verkeers)veiligheid is noodzaak

Page 15: Nota politieverkeerstaak.pdf

Uit de voorliggende nota vloeien te verrichten activiteiten voort. Deze activiteiten zijn weergegeven in de hieron-der vermelde lijst. Aan de activiteiten zijn geen financiële of personele consequenties verbonden, maar zijn be-doeld orde en richting aan te brengen in de bestaande financiën en capaciteit. Uitgangspunt is deze te verrichtenin de periode 2010 tot en met 2012, waarbij de agenda dynamisch is.

Nr Actie Door Termijn

1 Opstellen Nationaal Politieverkeersplan (NPVP) Phv-RKC 2010

2 Eén VHT-format opstellen voor politie NL Phv-RKC 2010

3 Samenwerkingsovereenkomst politie-RDW realiseren Phv-RKC 2010

4 Totstandkoming samenwerking politie IVW SBG (vz) 2010

5 Landelijke samenwerkingsovereenkomst politie-RWS effectueren SBG (vz) 2010

6 Organiseren landelijke overlegstructuur portefeuillehouders verkeer SBG 2010

7 Uitvoeren procesbeschrijving afhandeling ongevallen Korpsen 2010

8 Opstellen plan van aanpak verkeershufters (als onderdeel NPVP) SBG 2011

9 ANPR als landelijke programma’s uitvoeren Phv-RKC 2011

10 Anders betalen voor Mobiliteit als landelijk programma ontwikkelenen uitvoeren Phv-RKC 2011

11 Middelen regelen voor het aanstellen en in stand houden vanLectoraat Verkeer Phv-RKC 2011

12 Nav NPVP samenwerkingsconvenanten met partners uitwerken VTS / Phv-RKC 2011

13 Opstellen functieprofielen diverse functies VTS 2011

14 Verankering generalist, specialist, expert in functiehuis VTS 2011

15 Advies werkzaamheden FTO/VOA/NFI en vastleggen in SLA SBG 2011

16 (Sturing op) doorontwikkeling van technologische innovatie SBG 2011

17 Organiseren van landelijke congressen verkeer SBG+PA 2011

18 De kunst van het controleren: uitwerking van modellen(als onderdeel NPVP) SBG+PA 2011

19 Landelijk verbaliserings- en communicatiebeleid opstellen SBG+PA 2011

20 Integrale transportcontroles uitvoeren Korpsen 2011

21 Uitvoering van NPVP en opstellen korpsprogramma's Korpsen 2011

22 Uitvoeren pva Verkeershufters Korpsen 2011

23 Optimaliseren relaties met ketenpartnes Korpsen 2011

24 Maken opleidingsplan verkeersgeneralist, -specialist en –expert PA 2011

25 Organiseren kring van experts voor emancipaties van het domein PA 2011

26 Actueel houden van politieonderwijs en relateren aan praktijk PA 2011

27 Criminaliteitsbeeldanalyse wegverkeer KLPD e.a. 2012

28 Opstellen plan van monitoren van de uitvoering van activiteiten SBG e.a. 2012

29 NIM uitwerken voor wegverkeer SBG+KLPD 2012

30 Organiseren periodieke benchmark over de verkeerstaak tussen korpsen SBG 2012

Verkeer in Ontwikkeling16

5. Acties

Page 16: Nota politieverkeerstaak.pdf
Page 17: Nota politieverkeerstaak.pdf

1 KIM (2008); Verkenning autoverkeer 2012, Kennisinstituut voor Mobiliteit,Ministerie van Verkeer en Waterstaat

2 SWOV factsheet: Kosten verkeersonveiligheid, Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

3 O.a. Riedel, W.J. en Bruin, R.A. de (1986); Demonstratieproject Gericht Verkeerstoezicht,Verkeerskundig Studiecentrum, Groningen en Min VenW (1993) Handleiding Handhaving,Ministerie van Verkeer en Waterstaat

4 O.a. Dijk, Tom van, (2006); 100%; een onderzoek naar het vertrouwen van burgers in de politie,Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Den Haag en Flight, Sander e.a. (2004);Vertrouwen in de politie; een verkennend onderzoek, Ministerie van Binnenlandse Zaken enKoninkrijksrelaties Den Haag

5 Ruessink, Henk en Berkhout, Ron (2007) Van verkeershandhaving naar handhaving in het verkeer,Politieacademie

6 Min VenW (2008); Verkenning autoverkeer 2012, Ministerie van Verkeer en Waterstaat

7 Min VenW (2008); Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2008-2020; van, voor en door iedereen,Ministerie van Verkeer en Waterstaat

8 Wegman, Fred en Aarts, Letty (2005); Door met Duurzaam Veilig; Nationale Verkeersveiligheidsverkenningvoor de jaren 2005-2020, Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid

9 Duurzame naleving is de theorie dat naleving niet tijd- en plaatsafhankelijk is. Het behoeft intrinsiekemotivatie om normen te respecteren

10 Bergsma, Rianka (2008); scriptie over verkeershandhaving, rechtvaardigheid en vertrouwen in de politie, tenbehoeve van het behalen van de titel Master of Science (sociale psychologie) aan de Universiteit van Utrecht,in opdracht van het Lectoraat Verkeer & Milieu van de Politieacademie

11 Tafel van Elf: www.it11.nl

12 VPP (2008); Brengen van balans; Visie op Handhaven, Raad van Korpschefs/VTS Politie Nederland

13 Zie bijlage 1

14 Met technisch toezicht wordt gedoeld op cameratoezicht, ANPR en andere technologische hulpmiddelen.Met intermenselijke interventies wordt de warme communicatie bedoeld tussen politie en individueleweggebruiker.

15 Toevalscontrole (random control) zoals beschreven in onderzoek door Leggett, L.M.W. (1997);Using police enforcement to prevent road crashes; the randomised scheduled management system,New York, Criminal Press 1997

Verkeer in Ontwikkeling18

Noten

Page 18: Nota politieverkeerstaak.pdf