Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en...
Transcript of Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en...
Normen en waarden
Stichting Krant in de Klas
Voortgezet onderwijs
2
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Normen en waarden: uitlegIn Nederland woedt sinds enige tijd de discussie
over normen en waarden. Normen en waarden
zijn begrippen die iets zeggen over het gedrag
van mensen. Ze vinden het van waarde als iets
gezegd of gedaan wordt. Voorbeelden van
waarden zijn respect, geluk, vrijheid, tolerantie.
Een voorbeeld: de meeste mensen vinden dat vreemdgaan niet goed is.
De waarde die daarachter zit, zou je ‘trouw’ kunnen noemen. Dat je
trouw bent aan je vriend (man) of vriendin (vrouw) is een waarde die
veel mensen in Nederland normaal vinden.
In het woord normaal zit al het begrip norm opgesloten. Een norm is in
feite een (on)geschreven gedragsregel. Je zou je volgens die norm
moeten gedragen. Achter een norm gaat altijd een waarde schuil.
Vandaar dat ze vaak in een adem genoemd worden.
Veel mensen ergeren zich aan het gedrag van anderen. Ze vinden dat de
ander geen normen (meer) heeft. De normen zijn vervaagd en daarmee
verloedert in hun ogen de maatschappij. Sinds de politiek zich er ook
mee is gaan bemoeien, is de discussie over normen en waarden zo breed
geworden dat je er dagelijks wel iets over leest in de krant.
Opdracht
Als je het berichtje leest 'Vrouw
beroofd van winst casino' dan kun je
hier een waarde uithalen. We
vinden het van waarde dat je
veilig naar het casino kunt gaan
en dat als je iets wint, dat het geld
gewoon van jou is. Uit het korte
tekstje zou je dus de waarden
veiligheid en bescherming van
eigendom kunnen halen.
Welke waarden kun je uit de
andere vier berichten halen? Let
op: het gaat er niet om, om een
mening ergens over te hebben!
3
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Waarden kunnen botsenStel je voor: jij rookt maar thuis wil men niet dat
je dat doet. Jij rookt bijvoorbeeld omdat je dat
lekker vindt (waarde = genieten) of omdat je
vrienden dat ook doen (waarde = erbij horen).
Thuis vinden ze echter dat roken slecht voor je
is (waarde = gezondheid). Uit zulke situaties
kunnen behoorlijke problemen voortkomen.
De ene waarde botst namelijk met de andere.
Opdracht
Welke waarden botsen in de berichten die op deze
pagina staan?
4
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Hieronder staan tien regels van fatsoen. De volgorde
is willekeurig. Wat zijn voor jou de vijf belangrijkste?
Schrijf ze op en vergelijk jouw top 5 met die van
anderen. Zijn er nog waarden die hier niet bij staan
en die jij ook heel belangrijk vindt?
Wat zijn je eigen normen
Gij zultu niet
misdragen inhet verkeer
Gij zultniet
vloeken
Gij zult derust nietverstoren
Gij zult uwnaasten
niet onheusbejegenen
5
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
en waarden?
Gij zult deopenbare
ruimte nietvervuilen
Gij zultuzelf nietverrijkenten kostevan eenander
Gij zultnederlandsspreken
Gij zultuw naastenliefhebben
Gij zultrespecthebben
voor gezag
Gij zultgeduldig
zijn
6
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Waar komen ze vandaan?Iedereen heeft zijn eigen normen en waarden. Hoe zijn
die bepaald? Natuurlijk krijg je door je opvoeding een
aantal normen en waarden mee. Maar er spelen veel
meer factoren een rol. Denk maar eens aan school, je
vriendenkring, media (zoals televisie en kranten).
Bekijk de volgende krantenknipsels.
Opdracht 1
Noem een norm die wordt overgedragen door:
! je opvoeding
! je vriendenkring
! een serie (bijv. soap) op televisie
! de overheid
Opdracht 2
Stel je voor: je komt van een andere planeet en weet
helemaal niets van aardse normen en waarden. Je kunt
wel gewoon een Nederlandse krant lezen. Neem een
pagina in een krant en schrijf aan de hand van de
artikelen zoveel mogelijk normen op die daarin zijn
verborgen.
7
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Normen/waarden over de grensNormen en waarden zijn geen vaststaande gegevens.
In verschillende landen heb je verschillende normen.
Opdracht
Lees de knipsels en noteer wat de verschillen met Neder-
land zijn. Waarom besteedt de pers er aandacht aan?
8
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Normen in de sportSchrijf een opstel aan de hand van een van de
volgende stellingen. Zoek een artikel uit de
krant aan de hand waarvan je je stelling
concreet kunt maken. Bijv. foto/artikel van
vernielende fans. Begin je verhaal met: In de
krant (naam krant) van (datum krant) zag ik/
las ik etc. Je zou hieruit kunnen concluderen dat
(stelling). Ik ben het met deze stelling wel/niet
eens. Geef in je verhaal drie argumenten
waarom je het er niet of wel mee eens bent.
Stellingen:
Spelers moeten zich in het veld goedgedragen want ze hebben invloed op hetgedrag van toeschouwers.
Een overtreding maken mag, zolang descheidsrechter het maar niet ziet.
Fans hebben het recht hun woede te uiten.
In de sport gaat het voornamelijk nog omhet geld.
Topsporters verdienen te veel en gedragenzich daardoor verwend.
!!!!!
!!!!!
!!!!!
!!!!!
!!!!!
9
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Goed gedragVeel nieuws is slecht nieuws. Zeker als het gaat
om het gedrag van mensen, halen negatieve
berichten vaker de krant dan positieve. Het
gevaar van de discussie over normen en waar-
den is daarbij, dat je sterk gaat letten op wat er
allemaal mis is. Toch gedragen veel mensen
zich in de regel fatsoenlijk en gelukkig kun je
ook daarover in de krant lezen. Kijk maar naar
de berichten die hieronder staan.
Opdracht
Kun je in de krant voorbeelden vinden van wat jij goed gedrag vindt?
Knip er drie uit en leg uit waarom je die berichten gekozen hebt.
10
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
Achter een mening schuilteen waardeAls je ergens een mening over hebt, wordt die
bepaald door je eigen normen en waarden.
Je ergert je bijvoorbeeld aan zinloos geweld
omdat respect voor anderen voor jou een
waarde is. Wie vindt dat je niet mag voor-
dringen, onderschrijft de waarde geduldig zijn.
Het zijn maar twee willekeurige voorbeelden. Uit de
mening van iemand kun je dus waarden afleiden.
Opdracht 1
Welke waarden kun je uit de vier ingezonden brieven
halen? Schrijf ze hieronder.
Opdracht 2
Zoek in een krant een ingezonden brief waar je het wel en
waar je het niet mee eens bent. Schrijf op waarom je het
met de schrijver/schrijfster wel of niet eens bent.
In de krant staan meningen. Bijvoorbeeld in ingezonden brieven. Trouwe
krantenlezers voelen zich vaak erg verbonden met hun krant. Ze hebben bepaalde
verwachtingen van die krant. De verwachtingen zou je als hun ‘norm’ kunnen
zien. Publiceert de krant iets wat in de ogen van die lezer niet overeenkomt met
hun verwachtingen, krijgt de redactie zeker commentaar. Kijk maar naar de
berichten 1 en 2. Het kan ook zijn dat de krant juist wél voldoet aan de verwach-
tingen. Ook in dat geval krijgt de redactie brieven zoals bijvoorbeeld bericht 3.
In het algemeen houden lezers kun krant scherp in de gaten, wat wel blijkt uit de
brief (nummer 4) die gestuurd werd naar aanleiding van de foto.
1 2
4
3
11
Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden
Naam Klas Datum
De normen van de mediaMedia zoals krant en televisie dragen normen
en waarden over. Er is vaak discussie over wat
wel en wat niet ‘kan’. Vooral over televisiepro-
gramma’s wordt vaak gezegd dat daar zomaar
van alles in getoond wordt.
Opdracht 1
Kun je van de onderstaande gevallen aangeven of die
volgens jou in de krant kunnen of niet?
Opdracht 2
Zijn er voor jou grenzen
aan wat er televisie
getoond mag worden?
Noem drie dingen die
volgens jouw normen niet
‘kunnen’.
1
2
3
Hoe je daar ook over denkt, feit is wel dat er in relatief korte tijd veel
veranderd is. Denk maar eens aan de platte sexprogramma’s en talk-
shows à la Jerry Springer die een jaar of twintig geleden moeilijk
denkbaar waren. Ook het succesvolle programma Idols kreeg kritiek.
Tegenstanders vonden het niet gepast, niet normaal, om kandidaten zo
publiekelijk af te kraken. ‘Afzeiktelevisie’ noemden ze dat.
De normen van een krant zijn vastgelegd in een redactiestatuut.
Verschillende kranten hebben verschillende normen over wat ze wel en
niet in hun krant publiceren. Een beroemd voorbeeld is de foto van de
net neergeschoten Pim Fortuyn. Sommige kranten drukten die wel af,
andere niet.
Foto van de net neergeschoten Pim Fortuyn
Foto van mensen die uit het brandende
World Trade Center in New York springen
Foto van slachtoffers van rampen, zoals een
uitgehongerd kind
Foto van terechtgestelde mensen zoals bijv.
een opgehangen drugssmokkelaar
Foto van een bekende Nederlander, die in
zijn vrije tijd op het naaktstrand zit
Krant onthult een geheime relatie van een
getrouwde bekende Nederlander
Bij een overtreding of misdrijf noemt de
krant de nationaliteit van de dader
De krant publiceert de volledige naam van
de verdachte van een misdrijf
Noemen van salarissen, van topsporters of
managers
Een sportwedstrijd is stilgelegd vanwege
scheldende supporters. De krant citeert de
kwetsende woorden letterlijk
WelWelWelWelWel NietNietNietNietNiet
" "" "
" "
" "
" "
" "
" "
" "
" "
" "