Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en...

12

Transcript of Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en...

Page 1: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.
Page 2: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

Normen en waarden

Stichting Krant in de Klas

Voortgezet onderwijs

Page 3: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

2

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Normen en waarden: uitlegIn Nederland woedt sinds enige tijd de discussie

over normen en waarden. Normen en waarden

zijn begrippen die iets zeggen over het gedrag

van mensen. Ze vinden het van waarde als iets

gezegd of gedaan wordt. Voorbeelden van

waarden zijn respect, geluk, vrijheid, tolerantie.

Een voorbeeld: de meeste mensen vinden dat vreemdgaan niet goed is.

De waarde die daarachter zit, zou je ‘trouw’ kunnen noemen. Dat je

trouw bent aan je vriend (man) of vriendin (vrouw) is een waarde die

veel mensen in Nederland normaal vinden.

In het woord normaal zit al het begrip norm opgesloten. Een norm is in

feite een (on)geschreven gedragsregel. Je zou je volgens die norm

moeten gedragen. Achter een norm gaat altijd een waarde schuil.

Vandaar dat ze vaak in een adem genoemd worden.

Veel mensen ergeren zich aan het gedrag van anderen. Ze vinden dat de

ander geen normen (meer) heeft. De normen zijn vervaagd en daarmee

verloedert in hun ogen de maatschappij. Sinds de politiek zich er ook

mee is gaan bemoeien, is de discussie over normen en waarden zo breed

geworden dat je er dagelijks wel iets over leest in de krant.

Opdracht

Als je het berichtje leest 'Vrouw

beroofd van winst casino' dan kun je

hier een waarde uithalen. We

vinden het van waarde dat je

veilig naar het casino kunt gaan

en dat als je iets wint, dat het geld

gewoon van jou is. Uit het korte

tekstje zou je dus de waarden

veiligheid en bescherming van

eigendom kunnen halen.

Welke waarden kun je uit de

andere vier berichten halen? Let

op: het gaat er niet om, om een

mening ergens over te hebben!

Page 4: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

3

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Waarden kunnen botsenStel je voor: jij rookt maar thuis wil men niet dat

je dat doet. Jij rookt bijvoorbeeld omdat je dat

lekker vindt (waarde = genieten) of omdat je

vrienden dat ook doen (waarde = erbij horen).

Thuis vinden ze echter dat roken slecht voor je

is (waarde = gezondheid). Uit zulke situaties

kunnen behoorlijke problemen voortkomen.

De ene waarde botst namelijk met de andere.

Opdracht

Welke waarden botsen in de berichten die op deze

pagina staan?

Page 5: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

4

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Hieronder staan tien regels van fatsoen. De volgorde

is willekeurig. Wat zijn voor jou de vijf belangrijkste?

Schrijf ze op en vergelijk jouw top 5 met die van

anderen. Zijn er nog waarden die hier niet bij staan

en die jij ook heel belangrijk vindt?

Wat zijn je eigen normen

Gij zultu niet

misdragen inhet verkeer

Gij zultniet

vloeken

Gij zult derust nietverstoren

Gij zult uwnaasten

niet onheusbejegenen

Page 6: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

5

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

en waarden?

Gij zult deopenbare

ruimte nietvervuilen

Gij zultuzelf nietverrijkenten kostevan eenander

Gij zultnederlandsspreken

Gij zultuw naastenliefhebben

Gij zultrespecthebben

voor gezag

Gij zultgeduldig

zijn

Page 7: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

6

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Waar komen ze vandaan?Iedereen heeft zijn eigen normen en waarden. Hoe zijn

die bepaald? Natuurlijk krijg je door je opvoeding een

aantal normen en waarden mee. Maar er spelen veel

meer factoren een rol. Denk maar eens aan school, je

vriendenkring, media (zoals televisie en kranten).

Bekijk de volgende krantenknipsels.

Opdracht 1

Noem een norm die wordt overgedragen door:

! je opvoeding

! je vriendenkring

! een serie (bijv. soap) op televisie

! de overheid

Opdracht 2

Stel je voor: je komt van een andere planeet en weet

helemaal niets van aardse normen en waarden. Je kunt

wel gewoon een Nederlandse krant lezen. Neem een

pagina in een krant en schrijf aan de hand van de

artikelen zoveel mogelijk normen op die daarin zijn

verborgen.

Page 8: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

7

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Normen/waarden over de grensNormen en waarden zijn geen vaststaande gegevens.

In verschillende landen heb je verschillende normen.

Opdracht

Lees de knipsels en noteer wat de verschillen met Neder-

land zijn. Waarom besteedt de pers er aandacht aan?

Page 9: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

8

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Normen in de sportSchrijf een opstel aan de hand van een van de

volgende stellingen. Zoek een artikel uit de

krant aan de hand waarvan je je stelling

concreet kunt maken. Bijv. foto/artikel van

vernielende fans. Begin je verhaal met: In de

krant (naam krant) van (datum krant) zag ik/

las ik etc. Je zou hieruit kunnen concluderen dat

(stelling). Ik ben het met deze stelling wel/niet

eens. Geef in je verhaal drie argumenten

waarom je het er niet of wel mee eens bent.

Stellingen:

Spelers moeten zich in het veld goedgedragen want ze hebben invloed op hetgedrag van toeschouwers.

Een overtreding maken mag, zolang descheidsrechter het maar niet ziet.

Fans hebben het recht hun woede te uiten.

In de sport gaat het voornamelijk nog omhet geld.

Topsporters verdienen te veel en gedragenzich daardoor verwend.

!!!!!

!!!!!

!!!!!

!!!!!

!!!!!

Page 10: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

9

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Goed gedragVeel nieuws is slecht nieuws. Zeker als het gaat

om het gedrag van mensen, halen negatieve

berichten vaker de krant dan positieve. Het

gevaar van de discussie over normen en waar-

den is daarbij, dat je sterk gaat letten op wat er

allemaal mis is. Toch gedragen veel mensen

zich in de regel fatsoenlijk en gelukkig kun je

ook daarover in de krant lezen. Kijk maar naar

de berichten die hieronder staan.

Opdracht

Kun je in de krant voorbeelden vinden van wat jij goed gedrag vindt?

Knip er drie uit en leg uit waarom je die berichten gekozen hebt.

Page 11: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

10

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

Achter een mening schuilteen waardeAls je ergens een mening over hebt, wordt die

bepaald door je eigen normen en waarden.

Je ergert je bijvoorbeeld aan zinloos geweld

omdat respect voor anderen voor jou een

waarde is. Wie vindt dat je niet mag voor-

dringen, onderschrijft de waarde geduldig zijn.

Het zijn maar twee willekeurige voorbeelden. Uit de

mening van iemand kun je dus waarden afleiden.

Opdracht 1

Welke waarden kun je uit de vier ingezonden brieven

halen? Schrijf ze hieronder.

Opdracht 2

Zoek in een krant een ingezonden brief waar je het wel en

waar je het niet mee eens bent. Schrijf op waarom je het

met de schrijver/schrijfster wel of niet eens bent.

In de krant staan meningen. Bijvoorbeeld in ingezonden brieven. Trouwe

krantenlezers voelen zich vaak erg verbonden met hun krant. Ze hebben bepaalde

verwachtingen van die krant. De verwachtingen zou je als hun ‘norm’ kunnen

zien. Publiceert de krant iets wat in de ogen van die lezer niet overeenkomt met

hun verwachtingen, krijgt de redactie zeker commentaar. Kijk maar naar de

berichten 1 en 2. Het kan ook zijn dat de krant juist wél voldoet aan de verwach-

tingen. Ook in dat geval krijgt de redactie brieven zoals bijvoorbeeld bericht 3.

In het algemeen houden lezers kun krant scherp in de gaten, wat wel blijkt uit de

brief (nummer 4) die gestuurd werd naar aanleiding van de foto.

1 2

4

3

Page 12: Normen en waarden - CUY2 Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden Naam Klas Datum Normen en waarden: uitleg In Nederland woedt sinds enige tijd de discussie over normen en waarden.

11

Stichting Krant in de Klas - Normen en waarden

Naam Klas Datum

De normen van de mediaMedia zoals krant en televisie dragen normen

en waarden over. Er is vaak discussie over wat

wel en wat niet ‘kan’. Vooral over televisiepro-

gramma’s wordt vaak gezegd dat daar zomaar

van alles in getoond wordt.

Opdracht 1

Kun je van de onderstaande gevallen aangeven of die

volgens jou in de krant kunnen of niet?

Opdracht 2

Zijn er voor jou grenzen

aan wat er televisie

getoond mag worden?

Noem drie dingen die

volgens jouw normen niet

‘kunnen’.

1

2

3

Hoe je daar ook over denkt, feit is wel dat er in relatief korte tijd veel

veranderd is. Denk maar eens aan de platte sexprogramma’s en talk-

shows à la Jerry Springer die een jaar of twintig geleden moeilijk

denkbaar waren. Ook het succesvolle programma Idols kreeg kritiek.

Tegenstanders vonden het niet gepast, niet normaal, om kandidaten zo

publiekelijk af te kraken. ‘Afzeiktelevisie’ noemden ze dat.

De normen van een krant zijn vastgelegd in een redactiestatuut.

Verschillende kranten hebben verschillende normen over wat ze wel en

niet in hun krant publiceren. Een beroemd voorbeeld is de foto van de

net neergeschoten Pim Fortuyn. Sommige kranten drukten die wel af,

andere niet.

Foto van de net neergeschoten Pim Fortuyn

Foto van mensen die uit het brandende

World Trade Center in New York springen

Foto van slachtoffers van rampen, zoals een

uitgehongerd kind

Foto van terechtgestelde mensen zoals bijv.

een opgehangen drugssmokkelaar

Foto van een bekende Nederlander, die in

zijn vrije tijd op het naaktstrand zit

Krant onthult een geheime relatie van een

getrouwde bekende Nederlander

Bij een overtreding of misdrijf noemt de

krant de nationaliteit van de dader

De krant publiceert de volledige naam van

de verdachte van een misdrijf

Noemen van salarissen, van topsporters of

managers

Een sportwedstrijd is stilgelegd vanwege

scheldende supporters. De krant citeert de

kwetsende woorden letterlijk

WelWelWelWelWel NietNietNietNietNiet

" "" "

" "

" "

" "

" "

" "

" "

" "

" "