NORMAN BETHUNE IN CHINA

Over de daadwerkelijke bijdrage van een Canadese dokter aan de Chinese revolutie

Deel 2.

 Aangepast  door Chung Chih-cheng 

Illustraties van Hsu Jung-chu, Hsu Vung. Ku lien-tang en Wang Yi-sheng 

Ordeman Drukkerij/Uitgeverij Rotterdam Maart 1976 

57. Op een dag moest een zwaar gewonde soldaat een amputatie ondergaan. Hij had dringend een bloedtransfusie nodig. Alle kameraden wilden bloed voor hem af staan. 

58. Maar kameraad Bethune schudde zijn hoofd en zei: "Jullie gaven nog maar een paar dagen geleden je bloed. Ik heb bloedgroep 0, dus goed voor iedere patiënt". Toen hij zijn arm uitstrekte, zeiden de kameraden: "Dat gaat niet door. Denk toch aan uw leeftijd .... " Kameraad Bethune zei: "Luister. Onze mannen aan het front zijn bereid al hun bloed te vergieten voor het land en het volk. Ik denk dat daar best nog een beetje van mij bij kan." 

59. Kameraad Bethune ging naast de gewonde soldaat liggen en zei: "Kom op! We hebben geen tijd te verliezen als het er om gaat gewonden te redden." En zo stroomde het bloed van kameraad Bethune, internationalistische, proletarische strijder en waardige zoon van het Canadese volk in de aderen van een Chinese strijder en redde daarmee zijn leven. 

60. Het verhaal van kameraad Bethune, die zijn bloed gaf voor een gewonde soldaat van het Achtste Marsleger ging als een lopend vuurtje door de streek. Snel werd een bloeddonorkorps van vrijwilligers georganiseerd. Diep bewogen zei kameraad Bethune: "De massa's vormen onze bloedbank. Dit is nog nooit vertoond in de geschiedenis van de chirurgie". 

61. 1. Eind april hoorde kameraad Bethune dat er enkele tientallen gewonde soldaten van het Achtste Marsleger verborgen waren in het dorp Sukung vlak bij de blokkadegrens van de vijand. Hij bood aan om er naar toe te gaan en voor hen te zorgen. 

61. 2. De militaire leiding probeerde hem van dit plan af te brengen omdat het een gevaarlijke plaats was, waar de vijand ieder moment op kon duiken. Hun pogingen waren vergeefs. Tenslotte werd besloten dat het medisch team 's nachts zou vertrekken onder militaire begeleiding.

62. Het team bereikte het dorp Ssukung veilig. Kameraad Bethune was de hele dag druk in de weer, maar er bleef nog een hoop te doen over. 's Nachts sliepen Bethune en zijn mannen met hun kleren aan. Ze waren voortdurend op hun hoede voor een verrassingsaanval door de vijand. Ze hielden hun paarden gezadeld. Zodat ze er ieder ogenblik tussenuit konden trekken. 

63. De volgende dag stootte een boer op een groep vijandelijke soldaten. Eén schreeuwde tegen hem:  "Waar is het dorp Ssukung?" Sluw wees de boer naar het Noordwesten. "Daarginds ligt het!" Nadat hij zo de vijand de verkeerde kant had opgestuurd, rende hij zo snel als zijn benen hem konden dragen naar het dorp en vertelde het medisch team wat er was gebeurd. 

64. Binnen het kwartier had het medisch team Ssukung verlaten en de gewonden werden veilig verborgen door de bevolking. Kameraad Bethune zei ontroerd: "Het Achtste Marsleger is als een vis in de oceaan van het volk. Zo'n leger is onoverwinnelijk!"

65. Gedurende vier maanden werkte kameraad Bethune in de centrale vlakte van Hopei. Hij maakte diepe indruk op het volk en de soldaten in die streek.  Het partijkomitee van het Shansi-Chahar-Hopeigrensgebied nodigde hem uit om het aanstaande partijcongres als waarnemer bij te wonen. Kameraad Bethune aanvaardde de uitnodiging zeer verheugd en haastte zich terug naar West Hopei

66. Op een avond kwam het medisch team dicht bij een dorp bij het door de vijand bezette Chingfengtien. Ze stonden juist op het punt om door de blokkade van de vijand heen te breken, toen Bethune hoorde van een boer, die een pussende infectie in zijn borst had. Hij zei z'n kameraden te stoppen, zodat hij direct kon opereren. 

67. Het dorp was vlakbij de spoorweg tussen Peking en Hangkow die toen zwaar bewaakt werd door vijandelijke troepen. Uit veiligheidsoverwegingen sloten Bethune's begeleidingstroepen het gebied af met behulp van de lokale ondergrondse afdeling van de partij. Het kostte dokter Bethune niet meer dan twintig minuten om de operatie te doen. Toen alles bevredigend was verlopen, wist de boer niet hoe hij zijn dankbaarheid moest uiten.

68. Met gidsen uit de plaatselijke bevolking slaagde het medisch team erin de blokkade te doorbreken. 

69. Op 1 juli woonde kameraad Bethune het partijkongres van het Grensgebied bij. Op de bijeenkomst zei hij vol vuur, "De oorlog die jullie voeren is een rechtvaardige oorlog. Jullie staan niet alleen. De volkeren van de hele wereld staan achter jullie .... " 

70. Niet lang daarna verhuisde kameraad Bethune naar het dorp Shenpei waar hij dag en nacht werkte aan een Technisch en Organisatorisch Handboek voor Divisieveldhospitalen in de Guerrillaoorlog. Het boek dat geschreven werd in het licht van voorzitter Mao's strategisch denken vatte de ervaringen samen van de medische diensten op het slagveld. Dit boek was een kostbaar geschenk aan het Chinese volk. 

71. Hoewel hij steeds aan het verhuizen was in deze oorlogsomstandigheden gaf kameraad Bethune niet alleen medische hulp aan gewonde soldaten, maar ook aan de bevolking. De mensen spraken over hem als 'Onze dokter Bethune'. 

72. Op een dag ging dokter Bethune naar Hochiachuang. Toen hij het dorp in ging zag hij een boer met een lelijk opgezwollen arm, waar hij zo te zien verschrikkelijk veel last van had. Hij stevende recht op de boer af en nam hem mee naar de kliniek. 

73. Toen de operatie voorbij was zei kameraad Bethune tegen de boer: "Vertel de mensen uit het dorp maar, dat ik een dokter ben van het Achtste Marsleger. Vertel ze maar dat ze kunnen komen als ze ziek zijn." 

74. Twee dagen later bezocht kameraad Bethune de boer in zijn huis om zijn arm opnieuw te verbinden. De boer zei hevig ontroerd: "Ik weet niet hoe ik u moet bedanken". Bethune antwoordde direkt: "Er is geen reden om mij te bedanken. Je moet het Achtste Marsleger bedanken". 

75. Toen de dorpeling genezen was bracht hij rode dadels en eieren voor kameraad Bethune. Hij probeerde deze kado's te weigeren, maar toen de boer aanhield moest hij er enkele aksepteren. Later vertelde hij de verpleegster dat ze dadels en eieren onder de gewonden rond moest delen. 

76. Op een dag hoorde kameraad Bethune dat er in een dorp 25 kilometer verderop een ernstig gewonde soldaat op de rand van de dood zweefde. Bethune sprong op zijn paard en galoppeerde weg. 

77. De zon ging al onder toen kameraad Bethune de operatie beëindigde. Toen realiseerde hij zich dat er nog meer gewonden waren, die erop wachtten om geopereerd te kunnen worden. Hij sprong op zijn paard dat nog vochtig van het zweet was en haastte zich direkt terug. 

78. De leidinggevende kaders maakten zich grote zorgen over kameraad Bethune's gezondheid. Op een dag lieten ze speciaal voor hem wat kippesoep maken. Maar toen zijn helper met twee koppen aan kwam dragen, bracht hij ze meteen naar de gewonde soldaten. Zijn helper was erg bezorgd. Maar kameraad Bethune zei: "Ik ben een Kommunistische strijder. Hoe kan ik nu speciale privileges genieten!" 

79. Diep in de nacht deed kameraad Bethune soms nog een ronde langs de zalen met een lamp in zijn hand. Hij wou zelf zien of de gewonde soldaten rustig sliepen en goed ingestopt waren. 

80. In die dagen vol ontberingen had kameraad Bethune net zoals iedere soldaat van het Achtste Marsleger zijn naaigerei bij zich en verstelde zijn eigen kleren.

81. Een jonge soldaat die zo goed als genezen was en op het punt stond naar zijn eenheid terug te keren, schonk kameraad Bethune een paar strosandalen die hij zelf gemaakt had. Kameraad Bethune aanvaardde ze graag. "Wat een kostbaar geschenk!" zei hij en paste ze meteen aan. 

82. Kameraad Bethune besloot een korte reis naar huis naar Canada te maken. Zijn bedoeling was om de hele wereld verslag te doen van de grote verzetsoorlog die door het Chinese volk tegen Japan gestreden werd. Zo wilde hij een beroep doen op het publiek voor geld, medicijnen en  medische voorraden. 

83. Het plan was dat kameraad Bethune op 20 oktober 1939 zou vertrekken. Maar juist op dat moment begonnen de Japanners een grootscheepse "schoonmaak"aktie in het bergland van West-Hopei. Kameraad Bethune stelde zijn vertrek direkt uit en leidde het mobiele team naar het Laiyuan-Motienling front waar de gevechten het hevigst woedden. 

84. Vlak bij het dorp Sunchiachuang op ongeveer 4 kilometer van het dorp stootte het medisch team op enkele gewonde soldaten, die weggedragen waren van Motienling (Top-Die-De-Hemel-Kust). Zonder zich zelf tijd om te eten te gunnen, begonnen Bethune en zijn kameraden meteen te werken .

85. Op de tweede middag van de aanval rende een schildwacht naar binnen en vertelde dat hij vijandelijke soldaten op de helling tegenover het dorp gezien had. 

86. Kameraad Bethune vroeg met een kalme stem: "Hoeveel gewonden zijn er nog niet geopereerd?" "Tien", antwoordden zijn kameraden. Kameraad Bethune zei kort: "Maak direkt nog twee operatietafels klaar. Laten we proberen zo snel als maar kan de operaties af te maken". 

87. Ze werkten keihard aan drie patiënten tegelijk. Een paar minuten later kwam de schildwacht weer binnen en zei: "De vijand komt de heuvel af". Maar kameraad Bethune bleef opereren alsof hij doof was. 

88. Plotseling klonken er heel duidelijk geweerschoten in het dal beneden. De schildwacht stormde binnen. Hij zei: "De bewakingseenheden houden de vijand zo lang mogelijk bezig". Toen de tolk er bij hem op aandrong om nu direkt te vertrekken, zei kameraad Bethune met vastberaden stem: "De plicht van een legerdokter is om bij de strijders te zijn en ze nooit in de steek te laten. Als hij op zijn post sneuvelt is dat een eervolle dood" .

89, De laatste patiënt die gewond was aan zijn been werd twintig minuten later binnengebracht en neergelegd op kameraad Bethune's operatietafel. Weer klonk er nu geweervuur, deze keer van vlakbij. De schildwacht sloeg alarm: "De vijand dringt het dorp binnen".

 90. Een van de dokters trok kameraad Bethune aan zijn arm en zei: "Laat mij uw plaats innemen. U moet er direkt vandoor". Bethune duwde de hand van de dokter weg en zei tegen de anesthesist: "Lokale verdoving!" De gewonde soldaat tilde zijn hoofd op en smeekte: "Dokter ga er alsjeblieft vandoor. Dit is niet zo'n erge wond. Ga er vandoor. De vijand is vlakbij." 

91. Kameraad Bethune opereerde snel. Plotseling vloekte hij zachtjes. Iedereen zag hoe er bloed uit de middelvinger van zijn rechterhand kwam. "Het is niks", zei hij, "ik heb me gesneden met mijn mes". Hij doopte zijn vinger in de jodium en hervatte zijn werk. 

92. Het scherpe geratel van de machinegeweren klonk als hagelstenen op koud staal. Het kwam steeds dichterbij. Toen hij met de laatste steek de wond dicht naaide zuchtte kameraad Bethune diep en zei: "Neem hem mee". En korte tijd later zat h ij ook zelf in het zadel en galoppeerde de heuvel af. 

93. Onderweg liet een kameraad zich ontvallen dat het deze keer op het nippertje was. Maar kameraad Bethune zei met een glimlach, "Vandaag hebben wij een grote overwinning behaald. De soldaten van het Achtste Marsleger zijn niet bang van fluitende kogels en ontploffende granaten. Zij lopen niet weg van het front als ze licht gewond zijn. Ik ben een medische helper van het Achtste Marsleger. Dus ik hoor het ook zo te doen." 

94. Het medisch team reed de hele nacht door tot ze bij het hospitaal in het achterland aankwamen in Kanhoching. De vinger van kameraad Bethune was ontstoken. De kameraden adviseerden hem om rust te nemen. Hij zei: "Dank je wel kameraden voor jullie bezorgdheid. Maar er zijn zoveel gewonden die nodig behandeld moeten worden. Hoe kan ik dan aan de kant gaan zitten." Dus werkte hij nog twee dagen achter elkaar door. 

95. Terwijl kameraad Bethune eerste hulp gaf aan een gewonde soldaat met wondroos, raakte zijn vinger ongelukkigerwijs geïnfecteerd. Een paar dagen later werd zijn vinger helemaal dik en begon te etteren. Bethune's temperatuur steeg tot 39,6. Zijn kameraden maakten zich grote zorgen. "Het is niks", zei hij, "je hoeft je geen zorgen te maken! Al had ik nog maar twee vingers over, dan kon ik nog doorwerken". 

96. Nog maar half wakker hoorde kameraad Bethune het gebulder van de kanonnen. Hij wist dat er een hevige strijd woedde. Hij stormde de kamer uit en stond erop naar het front te mogen vertrekken. Toen zijn kameraden er bij hem op aan drongen te blijven waar hij was, zei hij verontwaardigd, "Ik heb een ontstoken vinger en verder niets! Wat geeft dat nou? Jullie moeten mij gebruiken als een machinegeweer." 

97. De leidinggevende kaders, zijn kameraden, niemand kon hem van zijn voornemen afbrengen. Dus vertrok het medisch team in een verschrikkelijke hagelbui naar het front. Kameraad Bethune besteeg zijn paard, maar hij wankelde af en toe in het zadel en voelde zich zwak. 

98. Het gebulder van de kanonnen kwam steeds dichter bij. Onderweg ontmoetten zij gewonde soldaten die weggedragen waren van het Huangtulingfront. Kameraad Bethune ging er snel op af en zei verontschuldigend: "Het spijt ons dat we zo laat zijn." 

99. Zij installeerden zich in Wangchiatai waar een medisch regimentsteam gevestigd was. Daar werd gekonstateerd dat Bethune's ziekte was verergerd. De infektie had zich uitgebreid en aan zijn elleboog een abces gevormd. Hij stond er echter op dat de gewonde soldaten, vooral die met hoofd-, borst- en maagwonden naar hem toegebracht zouden worden voor behandeling. Hij vroeg zijn kameraden om hem wakker te maken als hij lag te slapen. 

100. Zo zwak als hij was speelde Bethune het toch klaar om nog eens zestien uur zonder onderbreking door te werken. Hij weigerde te rusten, hoewel zijn kameraden hem dat steeds weer vroegen. Iedereen was tot tranen toe bewogen door het enthousiasme waarmee hij werkte. 

101. Op 9 november verslechterde Bethune's toestand. Zijn temperatuur steeg tot 40 graden. Toen de vijand zijn aanval op Wangchiatai hervatte besloot de legerleiding de plaats meteen te ontruimen. De leiden de kameraden van de eenheid gingen met Bethune praten en stonden erop dat hij naar het achterland zou gaan om behandeld te worden. Met grote tegenzin gaf kameraad Bethune zich tenslotte gewonnen. 

102. Onderweg rilde kameraad Bethune van de kou. Af en toe moest hij overgeven. Maar hij keek steeds om in de richting van het front. Hij zei: "Ik ben het meest bezorgd over de strijders die aan het front hun leven op het spel zetten. Als ik maar een beetje kracht over had bleef ik er ook".

103. Op 10 november kwam kameraad Bethune in het Gele Steen Dorp aan in Tanghsien. Zijn toestand verslechterde steeds meer. Toen de leiding van het militaire distrikt hiervan hoorde, gaven ze direkt een spoedorder uit: kameraad Bethune moet koste wat kost gered worden. 

104. In ijltempo reisden dokters af naar Gele Steen Dorp om kameraad Bethune te helpen redden. 

105. Toen de dorpelingen hoorden dat het slecht ging met kameraad Bethune verzamelden zij zich op de binnenplaats om op nieuws over zijn toestand te wachten. Zeker zou hij van alle wonderen die hij verricht had er een paar voor zichzelf in reserve hebben. De duisternis viel en niemand ging naar huis. 

106. Een detachement troepen dat door Gele Steen Dorp heen kwam hoorde dat kameraad Bethune daar ziek lag. Ze gingen er direct naar toe om het laatste nieuws te horen. 

107. De officieren en manschappen drongen samen voor het raam van kameraad Bethune's kamer. Toen ze zagen hoe erg hij er aan toe was, konden velen hun tranen niet inhouden. Ze drukten de dokter op z'n hart: "Doe alsjeblieft alles om hem te genezen! Wij zullen ook meehelpen om hem beter te maken. Door hard te vechten. Het zal hem goed doen als hij nieuws over nog meer overwinningen hoort". 

108. De dokters deden alles wat in hun vermogen lag, maar er kwam geen teken van enige verbetering in Bethune's toestand. De artsen stelden amputatie voor van de ontstoken arm. Kameraad Bethune schudde zijn hoofd en zei: "Ik vertrouw jullie maar je kunt me beter opgeven. Ik ben nu een hopeloos geval. Het is niet langer een kwestie van die arm alleen. Het trekt nu door mijn hele bloed. Er is niets dat me nu nog kan helpen." 

109. In de nacht van 11 november verzamelde kameraad Bethune zijn laatste krachten om nog een brief te schrijven naar het kommando van het militair distrikt. Die brief bevatte ook een boodschap aan de Kommunistische Partij van Canada en het Amerikaanse volk: "Ik ben hier zeer gelukkig geweest. Het spijt me al· leen dat ik nu niets meer zal kunnen doen ... De laatste twee jaren zijn de belangrijkste jaren van mijn leven geweest ... " 

110. Diezelfde nacht erg laat zei kameraad Bethune ontroerd tegen de kameraden om hem heen: "Breng voorzitter Mao mijn dank over voor al die dingen die ik van hem en de Kommunistische Partij van China geleerd heb. Ik ben er absoluut van overtuigd dat het Chinese volk zijn bevrijding zal bevechten. Het is alleen jammer dat ik het zelf niet meer mee kan maken".

111. Hij greep de hand van de dokter stevig vast en sprak met moeite de volgende woorden: "Organiseer een medisch team, ga naar het front en verzorg de gewonden ... " De dokter stelde hem gerust dat alle voorbereidingen al getroffen waren. De tranen stonden hen in de ogen toen ze hem vroegen om te gaan rusten. 

112. Nog één keer kwam Bethune overeind. Hij sprak zijn laatste woorden met een standvastige stem: "Vecht door! Draag het vaandel verder in de grote strijd die wij voeren!" 

113. 12 november 1939 vroeg in de morgen blies kameraad Bethune, de grote internationalistische strijder, zijn laatste adem uit. Hij gaf zijn leven in dienst van de bevrijding van het Chinese volk. Toen het droevige nieuws het front bereikte, riepen de soldaten luidkeels: "Wraak voor onze dokter Bethune!". En ze vielen de vijandelijke stellingen met hernieuwde kracht aan”.

114. Op 21 december 1939 schreef voorzitter Mao het briljante artikel "Ter Nagedachtenis van Norman Bethune". In dit stuk riep hij het hele Chinese volk op om van Norman Bethune te leren. In 1952 werden de stoffelijke resten van kameraad Bethune overgebracht naar de "Begraafplaats der Martelaren" in Noord China in de stad Shihchiachuang in Hopei. 

Einde