IntervIew Frank Lammers

‘Bij bioscoopexploitatie zit iets heel erg scheef’

vIjF vragen

michel Frequin

gouden notekraker

kim van kooten en dotan winnaars 2015

magazIne voor musIcI en acteursnovemBer 2015

norma nieuws2

In het vorige NORMA Nieuws schreven wij over de petitie “Fair Internet For Performers”. Deze petitie maakt onderdeel uit van een Europese lobby voor eerlijke vergoedin-gen op internet voor performers. De actie is

geïnitieerd door AEPO ARTIS (de Europese koepelorga-nisatie van CBO’s van performers) en de internationale federaties van acteurs en muzikanten: FIA en FIM.

De aanleiding voor deze lobby was dat de Europese Commissie op 6 mei jl. haar strategie ten aanzien van de Digitale Interne Markt uiteen heeft gezet. Teleurstellend genoeg ontbreekt het daarin vooralsnog aan concrete voorstellen voor het verzekeren van een vergoeding voor (online) On Demand gebruik. In de digitale wereld zijn muzikanten weer eens het kind van de rekening. Zij krijgen weinig tot niets.

Vaak wordt vergeten dat streamingdiensten zoals Spotify en Deezer, geen contracten sluiten met indivi-duele artiesten, maar met labels. De artiesten moeten dan in de contractonderhandelingen met het label zien te bedingen dat het label hen laat meedelen in die inter-netopbrengsten. Aangezien labels vaak grote onderne-mingen zijn en tegelijkertijd ook de opdrachtgever van de artiest, laat de uitkomst zich raden.

Via verschillende kanalen proberen de eerdergenoemde organisaties aandacht te vragen voor de positie van performers in de digitale wereld. Vertegenwoordigers van performers in Nederland zoals de vakbonden, vragen al een aantal jaren aandacht voor dit punt. In het NRC Handelsblad van 16 juli 2013 verscheen een aanklacht tegen Spotify van Radiohead-frontman

Thom Yorke, met de veelzeggende titel “Tienduizend liedjes leveren maar 10 dollar op”. Recentelijk heeft ook Talking Heads-zanger David Byrne zich in The Guardian beklaagd over de intransparante en lage vergoedingen voor streamingdiensten en heeft wereldster Taylor Swift haar volledige catalogus van Spotify gehaald.

Naar aanleiding van het artikel van Yorke schreef NORMA-juriste Maaike Boomstra in dit Magazine een artikel “Eerlijk meedelen bij streaming muziekdiensten”. Daarin refereerde zij aan een artikel en een ingezonden brief van mij met de titel “muziek online levert muzikan-ten niets op” op de website van 3voor12, waarmee de discussie over dit onderwerp op gang werd gebracht.

De laatste twee jaar is regelmatig over dit onderwerp gepubliceerd. In het laatste Sena Performersmagazine zet Ntb-secretaris Erwin Angad-Gaur nog eens helder uiteen waarom een systeem van verplicht collectief beheer, dat een vergoeding voor alle rechthebbenden garandeert, nodig is. Musicus en columnist Bart Wirtz vroeg in zijn columns in Muziekwereld al aandacht voor dit onderwerp en ook Henk Westbroek beschreef in Sena Performersmagazine al eerder oneerlijke situatie met betrekking tot Spotify. Voormalig The Cats-bassist Arnold Mühren roept deze maand (naar aanleiding van de Fair Internet-petitie) op de Facebook-pagina van NORMA tevens op tot een eerlijke verdeling van ver-goedingen over inkomsten van digitale rechten.

Een eerste succesje hebben we binnen. De Fair internet- campagne bereikte al Europarlementariër Mary Honeyball. Zij heeft zich achter de oproep geschaard. Elders in dit nummer is daar meer over geschreven en vindt u opnieuw een oproep om de petitie te onderteke-nen. Doe dat vandaag nog en steun onze strijd.

Wisso WissingDirecteur NORMA

VAN DE REDACTIECOlOFON

NORMAnaburige rechten musici en acteurs

BezoekadresJacob Bontiusplaats 91018 LL Amsterdam

PostadresPostbus 29951000 CZ Amsterdam

020 - 627 27 98info@stichtingnorma.nlwww.stichtingnorma.nl

redactieWisso Wissing (hoofdredacteur)Suzanne Kerkhof(eindredacteur)Maaike BoomstraJoey CramerOlga Meijer

met medewerking van: Carolien de BoerOlga MeijerDiederik MosChantal Werensteijn

vormgeving: T2 Ontwerp, Katwijk

druk: Zwaan Printmedia, Wormerveer

Fotografie: Monique Shaw (cover, p. 4, 7, 8, 9, 15, 16 en 17)Shutterstock.com (p. 10) Richard Tas(p. 14, 18)

november 2015 3

INHOUD

FRANk lAMMERS‘Die spotjes neem ik heel serieus’

IN DIT NUMMER

14

GOUDEN NOTEkRAkER 2015De winnaars zijn...

CHRISTOPHE VAN VAERENBERGH Directeur Playright, onze zusterorganisatie

MICHEl FREqUINVijf vragen aan de directeur van VOI©E

20

4

24

10Wet auteurscontractenrecht

13Oproep! Strijd mee voor een eerlijk internet voor performers!

18Schema betalingen 2015

19Van de repartitie

22kort nieuws

27Verslag Vergadering van Aangeslotenen

31Save the Date: kerstborrel 2015

‘Bij de bioscoopexploitatie van films zit dus iets heel erg scheef. Onze regering zou moeten ingrijpen.’

november 2015 5

acteur Frank Lammers is een multi-talent. Hij is zowel op het toneel als in

films en musicals te zien, waarnaast hij ook regisseert. ondanks zijn druk

bezette agenda, nam hij de tijd om met norma te spreken. daarbij nam hij

geen blad voor de mond.

tekst oLga meIjer

Gefeliciteerd met de nominatie voor een Gouden Kalf voor je rol in ‘Michiel de Ruyter’. Al eerder heb je een Gouden Kalf ontvangen voor ‘Nachtrit’. Opende dat vele deuren voor je?Nee, men zegt zelfs dat er een vloek op rust, in de zin dat het minder werk zou opleveren. Voor mij heeft het Gouden kalf noch ten positieve, noch ten negatieve iets betekend. Het is wel belangrijk voor jezelf en je om-geving, als een bevestiging. Dat je vadertje

en moedertje zien dat je goed bezig bent. Waardering is altijd leuk. Na het winnen van een kalf moet je gewoon nog auditeren, zij het dat je dan niet meer hoeft te bewijzen dat je kunt acteren. Die stap heb je dan wel gehad, ook voor jezelf. Maar ik wil er best nóg eentje hoor.

Jouw regiedebuut , de film ‘ Of ik gek ben’, komt deels via crowdfunding tot stand. Hoe verliep dat proces?

lEVE DE NEDERlANDSE FIlM!

INTERVIEW FRANk lAMMERS

norma nieuws6

We zijn eerst naar het Nederlands Film-fonds gegaan maar dat beviel niet. Dat is een logge organisatie die te traag reageert, de gesprekken vond ik daarnaast niet intelligent genoeg. Het heeft ons proces eigenlijk alleen maar getraineerd, twee jaar lang, met voortdurend nieuwe versies om aan de wensen van het Filmfonds te voldoen. Daar zit iets scheef, naar mijn mening. Ik denk niet dat het Filmfonds zich met de dramaturgie van een film zou moe-ten bemoeien. Als maker krijg je simpelweg te weinig vertrouwen van het Filmfonds om je fantasie te kunnen volgen. Terwijl ik denk dat de Nederlandse film wel een beetje fantasie nodig heeft.

Nadat we de gesprekken met het Film-fonds hadden beëindigd, was er een nieuw cultuurfonds in Brabant, Brabant CC, dat onze aanvraag honoreerde. Daarnaast hebben we een crowdfunding via zo’n site uitgeschreven, voor honderdvijftig duizend euro, omdat ik vermoedde dat Brabanders wel bereid zouden zijn om bij te dragen. Dat is gelukt. En zo hebben we, samen met een distributeur en een omroep, het budget bij

elkaar gesprokkeld. De film komt in januari 2016 uit.

Is het voor een acteur makkelijker om acteurs te regisseren?Ja, ik denk dat het juist mijn sterkste punt is omdat ik heel goed weet wat ze denken, voelen en doormaken. Dat kan ik op elk moment inschatten, daar naar handelen en vervolgens de acteurs ook handvaten geven om het anders te doen, of juist niet.

Het moeilijke aan regisseren, in verhouding tot acteren, is dat je veel meer tijd kwijt bent dan wanneer je even langs komt om je dingetje te spelen. Ik heb veel meer respect voor regisseurs gekregen.

Ramsey Nasr zei in zijn toespraak voor toneelschool studenten:’ Geen schoor-steen zal ooit roken door je eigen vuur te doven’. Jouw rol in de supermarkt- reclames: een knieval, een logische stap of pure noodzaak?Geen van drieën. Ik heb niet het gevoel dat ik mijn vuur gedoofd heb, integendeel. Die spotjes neem ik heel serieus, ik pak het met ziel en zaligheid aan. Volgens mij zie je dat er ook aan af. Een goede spot maken is namelijk best ingewikkeld. Door het geld dat je daarvoor krijgt, creëer je financiële vrijheid voor jezelf. Daarom ben ik nu in staat om in alle rust aan de film ‘Of ik gek ben’ te werken, want voor regisseren krijg je omgerekend een dubbeltje per uur. Het is bijna onmogelijk om daarvan te leven.

Ik zet mezelf gewoon in het rijtje: George Clooney, Michiel Huisman en Frank lammers. Volgens mij is het heel normaal tegenwoordig en boor ik ook een geheel nieuwe markt aan, in de zin dat mensen nu naar de bioscoop gaan omdat ze me kennen van de reclame. Dus: én mooie dingen ma-ken waar je heel gelukkig van wordt én ook nog rijk. Wat wil je nog meer?

Je vrouw is schrijfster (Red. Eva Postuma de Boer). Heb jij het idee dat het voor acteurs makkelijker is om een inkomen te genereren, in vergelijking met andere artistieke professies?Schrijven is dramatisch natuurlijk, schrij-vers werken drie jaar aan een boek. En laten we het maar niet hebben over hoeveel ze verdienen, ik vind het fascinerend dat mijn vrouw het volhoudt. Voor regisseurs geldt eigenlijk hetzelfde. Wat acteurs betreft, zijn er een paar die veel verdienen en een hele grote groep die heel weinig verdient. Geluk-kig hoor ik bij die eerste groep.

Films maken is ook veel te duur in Neder-land. Het kán eigenlijk helemaal niet, dus dat is nooit rendabel, behalve als je Gooische Vrouwen 2 maakt. Het proces is duur, een beetje film kost ten minste één miljoen. Vervolgens is het verdienmodel volkomen krom, waarbij zestig procent van de op-brengsten van een bioscoopkaartje naar het buitenland gaat, aangezien de bioscopen in buitenlandse handen zijn. Zestig procent! De producenten van de film zelf krijgen 10% van

‘Die spotjes neem ik heel serieus, ik pak het met ziel en zaligheid aan. Volgens mij zie je dat er ook aan af. ’

november 2015 7

de opbrengst. Dus als er 400.000 bioscoop-kaartjes worden verkocht, en dat is een goed bezochte Nederlandse film, dan verdien je ongeveer vier ton. En omdat die bioscopen in buitenlandse handen zijn, worden de wat kleinere Nederlandse films, die minder opbrengen, ook nog eens niet of nauwelijks in de Nederlandse bioscoop vertoond.

Bij de bioscoopexploitatie van films zit dus iets heel erg scheef. Onze regering zou moeten ingrijpen.

In deze niet-rendabele business, zouden de bioscopen en distributeurs die geld aan onze creaties verdienen, eens heel goed bij zichzelf te rade moeten gaan over wat ze terug kunnen doen. Daar is NORMA ook mee bezig. Momenteel onderhandelt NORMA met RODAP over een proportio- nele en billijke vergoeding voor acteurs, naast het honorarium.

kijk, ik ben een grootverdiener, want ik doe veel, en dan krijg ik ook nog een extra ver-goeding er boven op. Die hoef ik niet, heb ik niet nodig. Voor acteurs die minder werken is die extra vergoeding weer dermate laag dat het geen zoden aan de dijk zet.

Je kunt veel beter al die gelden in een fonds stoppen waarmee je weer dingen kunt maken en werk genereert. Slechts een percentage van de exploitatie ver-goedingen reserveren voor een sociaal culturele bestemming, vind ik niet genoeg.

norma nieuws8

Ik denk dat we naar een model moeten zoeken waarbij sowieso de verdeling van de buit anders geregeld wordt, waarnaast alle naburige rechten en dergelijke in een grote pot terecht komen. Want het is ten eerste niet uit te voeren en ten tweede gaat het voor de meeste mensen om een bedrag van een paar tientjes. Dan kun je beter zorgen dat die mensen ergens anders weer iets te doen krijgen.

Maar vind je niet dat jij recht hebt op een gedeelte van de filmopbrengst uit het oogpunt van rechtvaardigheid? Barry Atsma vertelde bijvoorbeeld in NORMA nieuws (juni2014) dat hij het onredelijk vindt dat hij overal zijn films ziet en daar niet in meedeelt. Ik ben dan van een iets socialistischer- en realistischer principe. Barry heeft die gelden niet echt nodig en de mensen die het wél no-

dig hebben, komen aan bedragen die nergens over gaan. Daar komt bij dat het innen en verdelen van die gelden een enorme admi-nistratieve rompslomp met zich meebrengt. Bespaar nou dat geld en spreek gewoon met de exploitanten een bedrag voor bijvoorbeeld uitzending af. Stop dat in een pot waarmee dingen worden gemaakt. En dan verdient Barry daar uiteindelijk ook weer aan, want die speelt natuurlijk weer de hoofdrol.

november 2015 9

Het geld moet terug naar de acteurs maar op een andere manier dan nu wordt nage-streefd. Ik vind wel dat de NORMA goed bezig is met het terughalen van die gelden bij de exploitanten. Maar het kan slimmer, door bijvoorbeeld aan de exploitanten te beloven dat bij nieuwe films hun logo wordt vermeld.

Wat hier allemaal ook van zij: we moeten geld genereren om nieuwe dingen te kun-nen maken, om überhaupt geld te kunnen verdienen. Dat geld is er niet of te weinig. Daar zit het probleem, dat zwaarder weegt dan die vijf tientjes die je erbij krijgt. Dat zien acteurs misschien in eerste instan-tie niet zo, maar dat vind ik korte termijn denken.

Stel: één van je kinderen wil naar de toneelschool. Zou jij dat stimuleren of juist afraden?Mijn dochter heeft in ‘Michiel de Ruyter’ gespeeld en dat deed ze heel goed. Vol-gens mij moet je kinderen gezonde vragen stellen, zoals mijn ouders dat ook gedaan hebben. Het is namelijk geen makkelijk vak; je moet sterk in je schoenen staan. Dingen lukken soms niet, soms is het sappelen.

Je moet dit vak ook niet ingaan om geld te verdienen. Soms heb je mazzel zoals ik, maar je moet dit vak uitoefenen omdat je de passie hebt om dingen te kunnen maken. Als mijn dochter naar de toneelschool gaat, dan ga ik er wel bovenop zitten. De Barry Atsma’s van deze wereld moeten natuurlijk wel hun handjes thuis houden……

Je regelt je zaken zelf, zonder agent. Waarom?Ik zie de meerwaarde niet van een agent, in Nederland. Toe-vallig kan ik zelf ook vrij goed onderhandelen dat kost me ook niet veel tijd. Daarbij rede-

neer ik altijd vanuit het budget van de film, hoe graag ik het zelf wil, hoe goed wil ik dat

mijn tegenspelers zijn en hoe goed moeten andere factoren van de film zijn. Daar moet je over meedenken. Agenten redeneren altijd vanuit de notie van ‘het onderste uit de kan’. Die zeggen: ‘Dit is Frank lammers en die kost zoveel’. Dat kán niet in Nederland en daar moeten ze mee stoppen. De meeste agenten zetten te hoog in, daar wordt de film niet beter van. Iets meer realisme zou fijn zijn.

Daarnaast wil ik simpelweg weten wat ik heb afgesproken omdat ik dan ook altijd de producent rechtstreeks met die afspraak kan confronteren, zonder tussenkomst. En ik heb nooit problemen met producenten. En ik heb ook geen agent nodig om nóg meer werk te genereren, dan hou ik hele-maal geen tijd meer over. ●

‘Ik zie de meerwaarde niet van een agent, in Nederland. Toevallig kan ik zelf ook vrij goed onderhandelen.’

norma nieuws10

JURIDISCH

WET AUTEURS-CONTRACTEN-RECHT

november 2015 11

wat is de wet auteurscontractenrechtDe Wet Auteurscontractenrecht wijzigt twee wetten: de Auteurswet en de Wet op de naburige rechten. De Auteurswet biedt bescher-ming aan zogenaamde makers zoals componisten, regisseurs en scenarioschrijvers. De Wet op de naburige rechten versterkt de positie van personen die de werken uitvoeren: de uitvoerende kunstenaars, waaronder muzikanten en acteurs.

De nieuwe wet beoogt o.a. de uitvoerende kunstenaar, die zich meestal in een zwakkere onderhandelingspositie bevindt, te be-schermen tegen het sluiten van onevenwichtige- en onredelijke contracten met producenten of exploitanten. Exploitanten zijn partijen die de werken aan de consument aanbieden (bijvoorbeeld kabelmaatschappijen of uitgeverijen).

een billijke vergoeding voor alle vormen van exploitatie (art. 25c Aw)Wanneer de uitvoerende kunstenaar een licentie verleent of een recht overdraagt aan de producent voor een bepaald soort gebruik, dan heeft hij recht op een billijke vergoeding.

Wat billijk is, zal per geval moeten worden bepaald. De wet biedt de mogelijkheid dat verenigingen van uitvoerende kunstenaars en (verenigingen van) exploitant(en) tot een gezamenlijk gedragen

advies komen voor een billijke vergoeding voor een specifieke branche, die zij aan de verantwoordelijke minister voorleggen. De minister kan vervolgens deze vergoeding als ‘billijk’ gaan vaststellen voor die branche en voor een bepaalde periode.

Bestsellerbepaling (art. 25d Aw)Als een bepaald werk een onverwacht groot succes blijkt te zijn, hebben de uitvoeren-de kunstenaars recht op een aanvullende

vergoeding. Een voorwaarde hiervoor is dat de door de exploitant behaalde winst niet langer in verhouding staat tot de vergoeding die is betaald aan de uitvoerende kunstenaar. Daarbij zal sprake moeten zijn van een ‘ernstige onevenredigheid’. De aard van de omvang van de geleverde prestaties zal daarbij bepalend zijn.

In het geval de rechten op het gebruik (zoals bioscoopvertoning) inmiddels aan een andere partij is overgedragen (bijvoorbeeld een filmdistributeur) dan met wie de uitvoerende kunstenaar oorspron-kelijk heeft gecontracteerd (bijvoorbeeld de producent), dan zal de uitvoerende kunstenaar de aanvullende vergoeding van de nieuwe partij kunnen vorderen.

ontbinden bij niet-exploitatie (non usus) (art. 25e Aw)De wet opent verder de mogelijkheid om, als een exploitant het werk niet (meer) gebruikt, het onderliggende contract te ontbinden. Belangrijk hierbij is dat de exploitant de mogelijkheid krijgt om binnen een redelijke termijn alsnog tot exploitatie over te gaan. Mocht dat nergens toe leiden, dan kan de uitvoerende kunstenaar het contract ontbinden en zal de exploitant de rechten aan de uitvoerende kunstenaar moeten teruggeven. Dit geldt overigens ook als een andere partij de rechten van de exploitant overgedragen heeft gekregen.

de afgelopen jaren is er in het norma nieuws al veel geschreven over

de wet auteurscontractenrecht. op 1 juli jl. is de wet dan éindelijk

aangenomen. maar wat verandert er voor acteurs, musici en andere

uitvoerende kunstenaars in nederland? kunnen zij profiteren van de

nieuwe wet? Hieronder volgt een beknopte samenvatting.

tekst maaIke Boomstra

norma nieuws12

Ontbinding zal helaas wel moeilijk in te roepen zijn bij prestaties waar meerdere makers en uitvoerende kunstenaars bij betrokken zijn (zoals bij film). In dat geval is ontbinding alleen mogelijk als alle andere makers en uitvoerende kunstenaars daarmee hebben ingestemd.

vernietigbare bedingen (art. 25f Aw)De wet biedt ook de mogelijkheid om ‘onredelijk bezwarende bedingen’ van een contract te vernietigen, oftewel ongeldig te ver-klaren. Bijvoorbeeld als er in een contract staat dat allerlei kosten van de afgesproken royalties mogen worden afgetrokken. Of wanneer de ontvangen rechtenvergoeding van NORMA, terugbetaald zal moeten worden aan de producent (dit noemen ze ook wel ‘kick back’). Zo’n bepaling kan dan worden vernietigd via een verklaring (bijv. een brief aan de wederpartij) of zo nodig, via de rechter.

geschillencommissie (art. 25g Aw)Van belang is dat uitvoerende kunstenaars bovengenoemde rechten ook daadwerkelijk kunnen uitoefenen en afdwingen. De drempel om de gang naar de rechter te maken is namelijk hoog, doordat het lang duurt en kostbaar is. Daarom zal het Ministerie van Veiligheid en Justitie -in samenwerking met een aantal belanghebbenden organisaties (waaronder Platform Makers)- een laagdrempelige ge-schillencommissie in het leven roepen. Zie het interview van Michel Frequin op p. 20-21 voor de status daarvan.

Filmrechtregeling: een extra proportionele vergoeding voor hoofdrollen (art. 45d Aw)Ook zijn er een aantal belangrijke wijzigingen aangebracht in de zo-genaamde filmrechtregeling. Wanneer de uitvoerende kunstenaar zijn exploitatierechten op zijn prestatie op het filmwerk aan de pro-ducent overdraagt, dan is hij voor elk gebruik, zoals video-on-de-

mand, dvd-verkoop en bioscoopvertoning, ook een billijke vergoe-ding verschuldigd. In de praktijk betekende dat die vergoeding vaak via een buy-out werd afgekocht. Helaas blijft onder de nieuwe wet de mogelijkheid van buy-out bestaan. Ten aanzien hiervan heeft de staatssecretaris echter benadrukt dat een eventuele afkoopsom wel de ‘billijkheidstoets’ moet kunnen doorstaan.

Naast de billijke vergoeding, ontstaat een nieuwe aanspraak voor uitvoerende kunstenaars die een hoofdrol vertolken -naast scena-risten en hoofdregisseurs- op een aanvullende proportionele vergoeding voor alle vormen van televisie-uitzendingen (zoals de kabelvergoeding). Deze vergoeding zal in plaats van de producent, de exploitant moeten betalen. De proportionele vergoeding kan niet worden afgekocht.

Op basis van deze nieuwe regeling is er met ingang van 1 januari dit jaar een vergoedingsregeling overeengekomen tussen NORMA, lira en VEVAM en de partijen verenigd in RODAP (bestaande uit dis-tributeurs, omroepen en producenten). De verwachting is dat voor 2015 de (afgesproken) vergoeding voor uitzending (inclusief gratis uitzending gemist tot 14 dagen) ongeveer € 15 miljoen zal opleveren voor scenaristen, regisseurs en hoofdrolspelers gezamenlijk.

afdwingbaar (art. 25h Aw en art. 45d lid 1 en 2)Van het recht op proportionele en/of billijke vergoeding kan geen afstand worden gedaan. Ook de overige rechten die aan de nieuwe wet kunnen worden ontleend, zijn van dwingend recht. Dat betekent dat er niet in een contract mag staan dat een uitvoerende kunste-naar afstand doet van die rechten.

Ten slotte bevat de wet ook een bepaling die er voor zorgt dat de wet niet kan worden omzeild door buitenlands recht van toepassing te verklaren. ●

13NOVEMBER 2015

De eerste successen van deze campagne zijn al behaald: de Engelse Europarlementariër Mary Honeyball heeft zich achter het plan geschaard. Zij pleitte in het Europarlement voor een recht voor performers op een vergoeding die moet worden geïncasseerd bij streamingsdiensten zoals Spotify en Deezer. Dit recht zou dan niet kunnen worden overdragen aan anderen zoals platenlabels en zal verplicht collectief moeten worden beheerd.

Dit idee komt overeen met het voorstel van de initiators van de Fair Internet Campagne en met de lobby die NORMA in samen-

werking met de vakbonden nationaal ook al jaren voert. Honeyball wilde haar voorstel opnemen in een rapport dat als een van de eerste reacties moest gelden op

de plannen van de Commissie. Helaas kreeg dit voorstel nog geen meerderheid in het Europarlement. Het onderwerp zal de komen-de tijd echter nog vaker op de agenda staan. Een ander initiatief om de aandacht van parlementariërs te trekken is de petitie “Fair Internet for Performers”.

Op het moment van schrijven is die petitie al door bijna 17.000 Europese performers ondertekend. Bij 25.000 digitale handteke-ningen zal de petitie worden aangeboden aan de verantwoordelijke commissie in het Europarlement.

Ga vandaag nog naar www.fair-internet.nl en steun deze actie!

EERlIJk INTERNET

OpROEp! STRijd mEE vOOR EEN EERlijk iNTERNET vOOR pERfORmERS!In het voorwoord van norma-directeur wisso wissing wordt er al aan

gememoreerd: de europese campagne “Fair Internet for Performers”.

norma nieuws14

DE GOUDEN NOTEkRAkER 2015

kim vAN kOOTEN EN dOTAN WiNNEN GOUdEN NOTEkRAkER 2015

Traditiegetrouw werd de uitreiking gehouden in de Paradiso. De presentatie was in handen van cabaretier Pieter Derks. De grote zaal van het poppodium was nog voller dan voorgaande jaren. Behalve een record van het aantal gasten, is er ook massaal door vakgenoten gestemd. Dit jaar is voor het eerst gewerkt met

zogenaamde longlists, waaruit aangeslo-tenen van NORMA en Sena hun favoriete aanstormende talent konden kiezen. De lijsten zijn met recht ‘long’ te noemen, want Nederland blijkt aardig wat talent rond te hebben lopen. Pieter Derks noemde alle genomineerden, waarmee zij allemaal in het zonnetje werden gezet.

Wisso Wissing heeft dit jaar het genoegen om het publiek toe te spreken, speciaal om-

dat dit de 25ste keer is dat hij de Gouden Notekraker mag meema-ken. In zijn speech vertelt hij dat vorig jaar de juridische strijd van NORMA tegen de Staat over de Thuiskopieheffing in ons voordeel beslist werd en dat dit jaar op 1 juli de Wet Auteurscontractenrecht is ingevoerd. “Na een jarenlange lobby zijn wij er samen met de

maandagavond 21 september zijn voor de 41e keer de gouden notekrakers

uitgereikt. dit jaar is de opzet van de award uitreiking anders dan andere

jaren: voor het eerst is de zilveren notekraker uitgereikt. een prijs voor

aanstormend jong toptalent dat het afgelopen seizoen de meeste indruk

op vakgenoten heeft gemaakt.

tekst caroLIen de Boer

november 2015 15

vakbonden en de beroepsorganisaties in geslaagd de wet beter te maken voor onze aangeslotenen en te regelen dat zij een vergoe-ding gaan ontvangen voor distributie van hun werken via de kabel. Maar we zijn er nog lang niet en we zullen zeker doorstrijden!”Het eerste optreden was traditiegetrouw een surprise-act. Geen oud genomineerde, maar uit de pool van artiesten die zijn genomi-neerd voor een Zilveren Notekraker. Het singer-songwriters duo TANGARINE opent de avond met hun mooie gitaarspel en zorgen direct voor een ontspannen sfeer in de zaal.

uitreiking zilveren notekrakerNaomi van Es is door haar collega’s geko-zen als de eerste winnaar van de Zilveren Notekraker van het afgelopen televisie-seizoen, voor haar rol in de komische dramaserie Divorce. Tot grote verrassing van deze jonge actrice kreeg zij de prijs uit handen van Carly Wijs (die in de serie haar moeder speelt).

In de categorie muziek is de winnaar Jett Rebel. Twee jaar geleden kende vrijwel niemand zijn naam. Inmiddels vielen hem diverse onderscheidingen ten deel, waren zijn tournees uitverkocht en speelde hij met groot succes op onder meer Pinkpop en lowlands. Deze indrukwekkende en unieke triomftocht – van een aanstor-mend talent dat zich in ijltempo bewees – bereikte dit jaar zijn hoogtepunt met een eerste show in de Heineken Music Hall en de aanstelling als één van de Ambassadeurs van de Vrijheid tijdens 5 mei festivals.

norma nieuws16

De uitreiking van de Zilveren Notekraker werd in stijl afgesloten met een optreden van de band MyBaby, waarmee het ook hard gaat. Niet alleen in eigen land met succesvolle optredens op veel zomer-festivals, maar inmiddels staat er al een tweede Uk-tour gepland. Met hun verleidelijke, rockende, jazzachtige en dansbare beats zorgden zij ervoor dat de gasten in de zaal losgingen.

de gouden notekrakerDe Gouden Notekraker, de prijs vàn acteurs en muzikanten en vóór acteurs en muzikanten die het afgelopen seizoen op een bijzondere manier opvielen. Hier is in eerste instantie gewerkt met een longlist: het was de nominatiecommissie ter ore gekomen dat aangeslotenen ook graag invloed hebben op de te kiezen genomineerden. Dit jaar

waren er dan ook twee stemrondes: eerst op de longlist, waarop vrijwel alle acteurs uit Nederlandse series van het afgelopen seizoen stonden en alle muzikanten die het afgelopen jaar buitengewoon presteerden. De drie uitvoerende kunstenaars in beide categorieën, televisie en muziek, met de meeste stemmen uit deze stemrondes werden genomineerd voor de prijs.

de genomineerden - categorie muziekDe eerste genomineerde is de band kensington. Zij brachten een aantal van hun hits ten gehore en bliezen de zaal weg. Na het optreden werden zij verrast met een Platinum album voor Riddles! Genomineerde Dotan bracht in 2014 het album 7 layers uit. Omdat zijn band maar gedeeltelijk aanwezig kon zijn tijdens de uitreiking, heeft Dotan helaas niet opgetreden. Hij beloofde het publiek om dit volgend jaar goed te maken! De derde genomineerde is Typhoon. Hij heeft onlangs zijn tweede album, lobi da basi (liefde is de baas)

november 2015 17

uitgebracht; dit album zorgde voor zijn succes bij het grote publiek. Met zijn optreden kreeg Typhoon de hele zaal mee.

de genomineerden - categorie acteurs televisieEva van de Wijdeven werd genomineerd voor haar rol in Celblok H en voor A’dam & E.V.A. De tweede genomineerde acteur, Pierre Bokma, werd genomineerd voor zijn rol in ’t Schaep Ahoy. kim van kooten, de derde genomineerde voor een Gouden Notekraker Televisie, werd genomineerd voor haar rol in de zwarte komedie Hollands Hoop.

and the winner is…Erwin Angad-Gaur, voorzitter van de nominatiecommissie, maakte bekend dat Dotan de winnaar is in de categorie muziek. Dotan reageerde als volgt: “De laatste twee jaar waren bizar. De plaat die ik maakte kwam echt uit mijn hart en bereikte ineens heel veel

mensen die mijn liedjes meezingen en kaartjes kopen om mij te horen spelen. Deze prijs is natuurlijk wel heel bijzonder, omdat mijn collega’s hebben gestemd, een heel mooi compliment!” Dotan heeft ons beloofd volgend jaar terug te komen om als oud winnaar alsnog op te treden!

norma nieuws18

Frederik de Groot, voorzitter van NORMA en lid van de nominatie-commissie heeft de eer de winnaar in de categorie televisie bekend te maken.

Tot het laatste moment was het voor de organisatie niet duidelijk wie er zou winnen. Het was een nek aan nek race. De winnaar van de Gouden Notekraker werd uiteindelijk kim van kooten. Frederik overhandigde haar het gouden speldje. Met een hele grote glimlach verschijnt de winnares op het podium; ze geeft een wervelende speech, waaruit haar blijdschap over de prijs, haar rol, collega’s en de makers van Hollands Hoop duidelijk naar voren komt.

Na het officiële gedeelte worden de champagneflessen ontkurkt en zijn er felicitaties voor alle winnaars. Zuco 103 start het optreden als afsluitende band met een pittige set die brazilectro, de mengeling van verschillende stijlen wereldmuziek en electronica, hip maakte. Daarna gaat het feest tot de kleine uurtjes door. Het was een hele mooie editie van de Notekrakers, die NORMA en Sena zeker zullen blijven uitreiken. Tot volgend jaar! ●

kAbEl kabel 2015 (1e half jaar) 1e half jaar 2015

THUiSkOpiE vidEO (Tkv) Thuiskopie video 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Thuiskopie video 2013 & 2014 4e kwartaal 2015

THUiSkOpiE AUdiO (TkA) Thuiskopie audio 2013 en 2014 * 4e kwartaal 2015Thuiskopie audio live claims 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Thuiskopie audio live klassiek 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Thuiskopie audio hoorspelen 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend) THUiSkOpiE iNTERACTiEf (Tki) Thuiskopie interactief 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend) lEENRECHT vidEO leenrecht video 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)leenrecht video 2013 & 2014 4e kwartaal 2015

lEENRECHT AUdiO leenrecht audio 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)leenrecht audio 2013 & 2014 4e kwartaal 2015

lEENRECHT mUlTimEdiA leenrecht multimedia 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)leenrecht multimedia 2013 & 2014 4e kwartaal 2015

ACHTERGRONdmUziEk Achtergrondmuziek 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Achtergrondmuziek 2013 & 2014 4e kwartaal 2015

SCHAdEvERGOEdiNG STAAT Schadevergoeding Staat TkV 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Schadevergoeding Staat TkI 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Schadevergoeding Staat TkA live klassiek 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)Schadevergoeding Staat TkA hoorspelen 2012 4e kwartaal 2015 (afsluitend)

* De betaling die door Sena in opdracht van NORMA wordt uitgevoerd.

De genoemde betalingsdata zijn prognoses. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de betalingen wordt NORMA’s verdeelsysteem VUIk gehanteerd.

NORMA NIEUWS

REPARTITIE

SCHEMA BETAlINGEN 2015

In ‘van de repartitie’ hadden we het de vorige keer over de mogelijk-

heden voor het indienen van claims. ons daarbij richtend op de claims

die u bij ons indient. maar op onze beurt claimen wij ook, bijvoorbeeld

in het buitenland. dat mogen we alleen doen voor rechthebbenden die

ons een wereldwijd mandaat geven; of een mandaat met een specifieke

geografische bepaling.

tekst dIederIk mos

De regel is ‘wie betaalt, bepaalt’, dus zijn wij afhankelijk van de claimmogelijkheden die ons door het buitenland worden geboden. Het Verenigd koninkrijk heeft een beperkte wetgeving als het om audiovisuele naburige rechten gaat. Zo krijgen wij van verschillen-de zusterorganisaties te horen welke Ne-derlandse producties er zijn gebruikt in een bepaalde periode en van andere krijgen we speellijsten met alleen fictie. Dit terwijl er voldoende Nederlandse performers zijn die aan buitenlandse producties meewerken en deze producties niet uitsluitend fictie zijn.

Zoals u wellicht weet maakt NORMA zich in Nederland al jaren hard voor de be-langen van uitvoerende kunstenaars. Die

Buitenlandse societies (zusterorganisaties) stellen een speellijst beschikbaar die wij ver-gelijken met de gegevens in onze database. Wanneer we een match vinden, komt deze op een claimlijst met welke wij in het bui-tenland een claim indienen voor meerdere rechthebbenden tegelijk. En net zoals voor het nationale proces geldt, is ook nu het suc-ces van de matching sterk afhankelijk van de gegevens die wij tot onze beschikking heb-ben. Maar er spelen meer factoren een rol bij de zogenoemde internationale uitwisseling. Niet ieder land heeft dezelfde wetgeving. Het hangt van de lokale wetgeving af of er voor een gebruiksgebied geld beschikbaar is en waaruit de speellijst bestaat die een zusterorganisatie beschikbaar stelt.

inzet houdt niet op bij de landsgrenzen. Ook internationaal willen we de positie van performers verbeteren en gelukkig vinden we onze zusterorganisaties daarbij steeds vaker aan onze zijde.

Zo zijn we onder de naam VRDB gestart met een omvangrijk IT project met als beoogd resultaat een internationale reper-toiredatabase. Behalve dat er repertoire in wordt opgeslagen, is het de bedoeling dat de internationale uitwisseling via deze database gaat lopen. Een internationale mandatendatabase bestaat al. Met deze beide databases zijn we op termijn in staat een zogenaamd ketenproces op te zetten, waardoor we internationaal de verdeling van rechtengelden beter en efficiënter kun-nen laten verlopen. Vergevorderde plannen om ons eigen IT apparaat een flinke boost te geven zijn er ook. Niet alleen om te kunnen koppelen met de internationale databases, maar vooral om het geinde rechtengeld, dat dankzij verbeterde en nieuwe wetgeving gestaag in volume toeneemt, sneller op de plek van bestemming te krijgen. Maar daar-over de volgende keer meer. ●

REPARTITIE

november 2015 19

norma nieuws20

U bent al sinds 2010 directeur van Play-Right, dat destijds nog Uradex heette. Naast de naamswijziging, wat zijn de voornaamste wijzigingen die de afgelopen vijf jaar zijn doorgevoerd bij PlayRight?De afgelopen jaren hebben wij op bijna ieder gebied veranderingen doorgevoerd. Uradex kende een moeilijke periode, waarin zij niet in staat bleek om de geïnde rechten op een efficiënte manier te verdelen. Uitein-delijk leidde dit er toe dat op bevel van de regering de vergunning werd ingetrokken.

Na het einde van een voorlopige bewind-voering is er in maart 2010 een nieuwe raad van bestuur aangesteld, die direct op zoek

is gegaan naar een nieuwe directeur. Uitein-delijk is men bij mij uitgekomen. Sindsdien hebben we grondige hervormingen doorge-voerd: de structuur van het bedrijf is vol-ledig herzien, er zijn nieuwe medewerkers aangetrokken met een ander profiel dan op basis waarvan voorheen geworven werd. Er wordt nu meer ingezet op een professionele bemanning.

Daarnaast zijn er een aantal nieuwe afdelingen – of departementen zoals wij dat noemen – opgericht, bijvoorbeeld een departement ‘communicatie’, alsmede een departement dat zich uitsluitend richt op de stroomlijning van de internationale uitwis-

seling van rechtengelden, wat is uitgemond in 20 nieuwe bilaterale overeenkomsten met zusterorganisaties sindsdien, waar- onder NORMA. De belangrijkste innovatie is echter dat we een nieuw informatica- systeem op poten hebben gezet, genaamd ´Rider´. Dit systeem staat ons toe om het hele proces van zowel het beheer van het repertoire, als de verdeling van gelden, volledig in goede banen te leiden.

Ook in het aantal aangeslotenen zijn we gegroeid van 8.000 naar meer dan 10.000 in de laatste 5 jaar.

Om een sprong te maken naar begin dit jaar: Op dat moment is de Belgische au-teurswet gewijzigd, hetgeen de positie van uitvoerende kunstenaars zou moeten ver-sterken. Wat is uw visie op deze wijziging? Denkt u dat dit een grote verbetering is ten opzichte van de situatie hiervoor?De acteurs hebben door deze wet een veel betere bescherming gekregen – zij krijgen nu voor het eerst recht op een kabelvergoe-ding – en ook voor muzikanten zijn er een

INTERVIEW CHRISTOPHE VAN VAERENBERGH

In deze nieuwe rubriek zal er elke editie een vertegenwoordiger van een

buitenlandse zusterorganisatie van norma worden geïnterviewd. In de

eerste aflevering van deze serie is dat christophe van vaerenbergh van

het Belgische Playright.

tekst cHantaL werensteIjn

INTERVIEW MET CHRISTOPHE VAN VAERENBERGH VAN PlAYRIGHT (BElGIë)

november 2015 21

aantal zaken verbeterd. Maar wat we in het algemeen helaas moeten vaststellen, is dat er nog een groot aantal uitvoeringsmaatre-gelen nodig zijn. Helaas laat de regering de zaak echter een beetje aanslepen.

Zo zijn er nog geen tarieven vastgesteld voor bijvoorbeeld kabelvergoedingen. Het hele proces van vaststelling wordt aange-stuurd en begeleid door de federale over-heid, door het ministerie van economische zaken. De verantwoordelijke minister lijkt echter andere dossiers te hebben geprio-riteerd. Het is daarom nog steeds wachten op initiatieven van het ministerie. Ondanks aandringen door ons.

Anders dan in de Nederlandse situatie waarin de partijen (PAM CBO’s enerzijds en RODAP anderzijds, red.) onderling een tarief uit- onderhandelen, zijn wij dus genoodzaakt om initiatieven van het ministerie af te wachten.

Ook in Nederland hebben acteurs pas sinds kort een recht op een kabelvergoe-ding, helaas is het niet tot een wettelijke

basis voor een verplichte collectieve ver-goeding voor Video On Demand-diensten gekomen. Hoe zit dat in België? Ook in België beperkt de nieuwe wet zich tot een collectief vergoedingsrecht voor kabel-gelden, VOD valt daar buiten. Als PlayRight volgen we de ontwikkelingen op het gebied van streaming- en clouddiensten op de voet en houden we scherp in de gaten hoe het één en ander zich manifesteert. Wij probe-ren op Europees niveau verbeteringen voor onze aangeslotenen te bewerkstelligen.

Moet ik dan denken aan de fairinternet campagne van AEPO ARTIS? (de koepel-organisatie van Europese zusterorganisa-

ties, zie artikel op pagina 13.)Ja daar zijn wij in betrokken. Alhoewel we hier op lokaal niveau al verschillende initiatieven hebben ondernomen, blijkt het zeer moeilijk om ook bij de politiek ingangen te vinden. Zoals ik al zei: De verantwoor-delijke minister legt zijn prioriteiten niet bij auteursrechtelijke kwesties. Wij richten onze pijlen daarom op Europa.

Wat zijn de grootste uitdagingen voor PlayRight de komende periode? 2016 wordt het laatste jaar dat de vergoe-dingsachterstanden uit het verleden zullen worden verwerkt. Hierna zullen we weer in het normale ritme van de verdeling komen. ●

norma nieuws22

ACTUEEl

kORT NiEUWS

een recent onderzoek naar de rechtspositie van zogenaamde audiovisuele makers (scenarioschrijvers, regisseurs en acteurs) door de universiteit van amsterdam bevestigt opnieuw de zwakke positie van die makers.

Het onderzoek spitste zich toe op de vergoedin-gen binnen de publieke omroep. Als reden voor de zwakke positie wordt onder meer genoemd dat voor veel filmwerken – met name jeugdseries en televisiedrama’s - de publieke omroep vrijwel

de enige opdrachtgever is in Nederland en daarmee dus een enorme machtspositie heeft ontwikkeld. Daarnaast claimen de publieke omroepen steeds meer rechten, omdat zij moeten inspringen op de digitalisering. Bovendien vragen de bezuinigin-gen die het publieke stelsel de afgelopen jaren hebben getroffen ook hun tol. De onderzoekers benadrukken dat de afschaffing van de zogenaamde HoCo-normen (afspraken tussen de publie-

Nieuw onderzoek bevestigt zwakkere positie makers, beveelt “cao-constructie” aan

ke omroepen en vakbonden van audiovisuele makers over hono-raria en vergoedingen) de economische positie van audiovisuele makers verder heeft verslechterd.

De onderzoekers onderschrijven verder dat de Wet Auteurscon-tractenrecht de positie van audiovisuele makers wel verstevigt voor zover het gaat om de aanvullende vergoedingen, maar be-klemtoont dat regelgeving met betrekking tot het waarborgen/verstevigen van dag-honoraria gewenst is. Zij stellen dat in de toekomst bezuinigingen bij de publieke omroep niet dispropor-tioneel moeten worden afgewenteld op de audiovisuele makers die als zelfstandige worden ingehuurd.

Afsluitend bevelen de onderzoekers aan, de publieke omroepen wettelijk te verplichten om met organisaties van makers in ge-sprek te gaan over honorering en vergoedingen voor zelfstandige audiovisuele makers.

Door middel van dergelijke collectieve onderhandelingen zullen de audiovisuele makers sterker staan ten opzichte van de omroepen, wat de versteviging van gehanteerde dag-honoraria weer een stap dichterbij brengt.

november 2015 23

Professor Bernt Hugenholtz heeft in een annotatie de juistheid van het oordeel van het gerechtshof den Haag en de Hoge raad in onze langdurige kabelprocedure op meerdere punten in twijfel getrokken. daardoor krijgt norma, in navolging van de onsuccesvol verlopen procedure, bijval van één van de meest vooraanstaande auteursrechtexperts van nederland.

NORMA heeft in de periode 2006 tot en met 2014 een procedure tegen de kabelmaatschappijen gevoerd waar de vraag centraal stond of kabelmaatschappijen toestemming nodig hadden van NORMA voor de distributie van radio- en televisieprogramma’s van Nederlandse omroepen. Dit arrest heeft in de wereld van intellectuele eigendom veel stof doen opwaaien. De Hoge Raad stelde vanwege een technische verandering vast dat sinds eind 2006 geen sprake was van ‘kabeldoorgifte’. Hierdoor miste het geïmplementeerde systeem van de Europese richtlijn, die voor deze exploitatie verplicht collectief beheer voorschrijft, toepas-sing. Uitvoerende kunstenaars konden vervolgens fluiten naar een aanvullende rechtenvergoeding voor kabeldoorgifte.

Hugenholtz vindt dat door de Hoge Raad ‘nogal formele, tech-niek-gebonden’ interpretatie aan de wet heeft gegeven. kan het ‘omzetten van een paar knoppen’, zoals hij het verwoordt, werkelijk tot gevolg hebben dat de rechten van de makers en uitvoerende kunstenaars volledig buitenspel worden gezet? In de visie van de professor had men ook voor een interpretatie in de geest van de wet (en de relevante Europese richtlijn) kunnen kiezen die kabeltelevisie mogelijk maakt op basis van verplicht collectief beheer.

Het valt nog te bezien of de uitspraak van de Hoge Raad stand houdt. Het Brusselse hof heeft in een vergelijkbare zaak in Bel-gië er wél voor gekozen om vragen te stellen aan het Europese Hof van Justitie over de uitleg van het begrip ‘kabeldoorgifte’. Inmiddels heeft de Nederlandse wetgever de positie van uitvoe-rende kunstenaars deels hersteld door verplicht collectief beheer voor te schrijven ten aanzien van de vergoeding voor uitzending via de kabel. Deze aanspraak is echter beperkt tot hoofdrollen. Uitvoerende kunstenaars die geen hoofdrol vervullen, blijven voorlopig kind van de rekening. De Europese Commissie brengt daar op termijn hopelijk verandering in. Recentelijk is er een consultatie gestart over de werking van de betreffende kabel-richtlijn, waarbij de techniek-gebonden interpretatie in Neder-land hopelijk in ogenschouw zal worden genomen.

Auteursrechtspecialist zet vraagtekens bij arrest NORMA/Nlkabel

norma nieuws24

‘De jarenlange samenwerking in Auteursrechtbelangen, is nog steeds uniek in de wereld.’

november 2015 25

tekst maaIke Boomstra

Je hebt in jouw rol de totstand-koming van de wet Auteurs- contractenrecht, die op 1 juli jl.

is ingevoerd, van dichtbij meegemaakt. Hoe kijk je terug op de lobby van de verschillende partijen die de Federatie Auteursrechtbelangen vertegenwoordigt?In overwegende mate met tevredenheid. De wettelijke versterking van de contractuele positie van de maker en de uitvoerend kun-stenaar was natuurlijk een onderwerp dat twee platforms van de Federatie, Platform Makers enerzijds en Platform Creatieve Media Industrie anderzijds, van nature scheidt. Ik maakte mij daar voor de geza-menlijke belangenbehartiging wel zorgen over, omdat ik wist dat dit debat in Duits-

land tot een ernstige verstoring van de onderlinge relaties had gezorgd en dat het vele jaren heeft geduurd voordat die verhoudingen weer enigszins genormali-seerd waren. Dat is gelukkig in Nederland niet gebeurd en ik denk dat dit mede komt door de jarenlange samenwerking in Au-teursrechtbelangen, nog steeds uniek in de wereld. Partijen zijn on speaking terms ge-bleven, hebben elkaar geïnformeerd over de standpunten die zij innamen en binnen de Federatie hebben wij ons bezig gehouden met de voorbereidingen voor de in de wet genoemde geschillencommissie, waar beide platforms aan mee wilden doen. Binnen VOI©E speelden dan ook nog tegenstrij-dige belangen tussen diverse collectieve

beheersorganisaties over de herziening van de regeling voor het filmcontractenrecht. Het ministerie van Veiligheid en Justitie wilde graag dat VOI©E een poging zou doen partijen tot elkaar te brengen. Via de inzet van een door VOI©E en RODAP benoemde onafhankelijk voorzitter zijn de contouren gelegd voor de latere deal die de PAM-par-tijen en RODAP hebben getroffen. Ik ben blij dat VOI©E daarin een nuttige rol heeft kunnen spelen, want deze inmenging was niet zonder risico’s.

Je noemde de voorbereidingen om gezamenlijk tot een laag-drempelige geschillencommissie

te komen, zoals ook in de wet Auteurs-contractenrecht wordt voorzien. Wat is daarvan de status?Er is al een grote stap gezet met het principe- akkoord over de inhoud van het reglement tussen Platform Makers en Platform Crea-tieve Media Industrie, waardoor we straks in een klap een sectorbrede geschillencom-missie kunnen hebben. Nu komt het nog aan op de financiering. De geschillencommissie moet laagdrempelig zijn, maar dat betekent wel dat de behandelingskosten door andere partijen moeten worden gefinancierd.

INTERVIEW MICHEl FREqUIN

VIJF VRAGEN AAN...MICHEl FREqUINmichel Frequin is sinds 1 september 2008 directeur van voI©e, de

koepelorganisatie van de collectieve beheersorganisaties in nederland

(waaronder norma). vanuit deze functie is hij ook verantwoordelijk voor

de coördinatie en uitvoering van de Federatie auteursrechtbelangen, het

samenwerkingsverband van Platform makers1), Platform creatieve media

Industrie2) en voI©e3). we stelden hem de volgende vragen.

1 2

norma nieuws26

Wat houdt het VOI©E keurmerk in en welke waarde heeft dat in het kader van het wettelijke

toezicht op CBO’s?Het keurmerk laat aan rechthebbenden en betalingsplichtigen zien dat een CBO zorgvuldig met hun belangen omgaat, alle benodigde informatie verschaft, tijdig en correct uitbetaald en goede procedures heeft voor klachten en geschillen. Dat wordt jaarlijks onafhankelijk gecontroleerd door het keurmerkinstituut en alle VOI©E-leden moeten dat keurmerk behalen. Ik ben blij dat dit NORMA en alle andere leden tot op heden ook steeds is gelukt, dat geeft vertrouwen. Het College van Toezicht dat het wettelijk toezicht uitoefent, maakt dank-baar gebruik van de rapportages van het keurmerkinstituut, omdat ze weten dat zij de in het keurmerk opgenomen vereisten, die overigens samen met het bedrijfsleven zijn opgesteld, niet nog eens zelf hoeven te controleren. Het keurmerk is als zodanig ook een goed instrument voor overleg met het College over het toezicht op CBO’s.

Naar verwachting verschijnt begin november een nieuwe druk van de Auteursrechtgids voor de

Nederlandse praktijk van jouw hand. Voor wie is dit boek geschikt? Ik heb de Auteursrechtgids geschreven voor iedereen die professioneel te maken heeft met auteursrecht en naburige rechten, of

5

De ministeries van OCW en voor Veiligheid en Justitie zijn bereid de voorbereidings-kosten te subsidiëren, maar de rest van de financiering moet vanuit de sector komen. Het streven is dat we voor het einde van het jaar alle voorbereidingen hebben afgerond en dan zou de geschillencommissie in maart of april 2016 in werking moeten zijn. Onze inzet daarbij is dat de commissie vooral wordt ingezet om voor partijen snel het geschil uit de weg te ruimen, zodat ze samen verder kunnen, bijvoorbeeld via mediation.

VOI©E vertegenwoordigt o.a. NORMA bij het zgn. “kwar-taaloverleg”. Zou je kunnen

toelichten wat daar wordt besproken?Een nuttige rol van de Federatie Auteurs-rechtbelangen is dat vier keer per jaar infor-meel overleg wordt gevoerd met de voor-zitters van de drie platforms, ondersteund door voorzitter en bureau van de Federatie met de bij het beleid van auteursrecht en naburige rechten betrokken ambtenaren van Veiligheid en Justitie, OCW en Economische Zaken. Alle lopende zaken op het terrein van wetgeving en het overheidsbeleid ter zake, zowel in Den Haag als in Brussel, worden daar besproken en wij vertellen wat er in onze achterbannen leeft. Dat betreft uiter-aard ook vele thema’s die van belang zijn voor NORMA. Wij rapporteren onze leden weer uitvoerig over dit overleg.

4

3

dat nu als maker, uitvoerend kunstenaar, exploitant of als ondernemer die gebruik maakt van auteursrechtelijk beschermde werken is. De gids leidt de juridische leek door het proces vanaf het tot stand komen van het werk tot en met de exploitatie daarvan, inclusief uiteraard het collectief beheer, met vele praktische voorbeelden.

De eerste druk stamt uit 2004, dus die moest ingrijpend worden herzien, zeker met de invoering van het auteurscontractenrecht dat een centrale plaats in het boek inneemt. Ik heb veel gehad aan de adviezen van Erwin Angad-Gaur (Ntb), die mij heeft geholpen deze gids te verbreden tot alle exploitatie-vormen en belanghebbenden. ●

1) Het Platform makers wordt gevormd door een twintigtal beroeps- en belangenorganisaties van auteurs en uitvoerende kunstenaars.

2) Het Platform creatieve media Industrie bundelt de krachten van bestaande uitgevers- en producentenorganisaties.

3) In voI©e zijn alle 17 in Nederland actieve collectieve beheers- organisaties (CBO’s) verenigd.

november 2015 27

Traditiegetrouw opende NORMA-voorzitter Frederik de Groot de vergadering. Hij keek daarin terug op het (succesvolle) afgelopen jaar, met de hoogst uitgekeerde bedragen in NORMA’s geschiedenis en stond stil bij het verdrietige overlijden van voormalig NORMA-bestuurder Hans kosterman. De Groot toonde zich verheugd met het feit dat de Tweede kamer de Wet Auteurscon-tractenrecht heeft aangenomen en sprak de

verwachting uit dat indien de Eerste kamer de wet ook zou aannemen, de positie van muzikanten en acteurs danig zal worden versterkt.

Na de opening was het tijd voor gastspreker Job Cohen, de voorzitter van branche- organisatie VOI©E. De heer Cohen legde het belang en de werkwijze van VOI©E uit. Deze brancheorganisatie van collectieve be-

heersorganisaties (CBO’s) van auteurs- of naburige rechten, maakt zich er hard voor om het begrip voor de uitoefening van het auteursrecht en de naburige rechten te ver-groten en te informeren over de werkwijze van CBO’s.

Cohen ging vervolgens in op de rol die VOI©E speelt bij het informeren van inter-netgebruikers over het legale aanbod van films en muziek op internet, via bijvoor-beeld thecontentmap.nl (een website waar legale aanbieders per categorie worden opgesomd). Afsluitend vertelde Cohen over het keurmerk voor CBO’s dat alle VOI©E- leden moeten behalen (zie ook het interview met Michel Frequin op p. 25).

Nadat Cohen de geboeide zaal bedankte voor de aandacht, nam NORMA-directeur Wisso Wissing het woord om het jaarver-slag toe te lichten en vooruit te blikken op het komende jaar.

repartitieHet afgelopen jaar heeft NORMA de hoogste incasso en verdeling gerealiseerd in haar

VVA

op 22 juni jl. vond de jaarlijkse vergadering van aangeslotenen (vva) van

norma plaats. dit jaar voor het eerst niet in het vertrouwde ketelhuis,

maar in het InIt-gebouw. tijdens deze vergadering zijn de aanwezigen in

een goed gevulde zaal door directeur wisso wissing bijgepraat over de

gebeurtenissen van het afgelopen jaar. daarnaast werd er vooruitgeblikt

op het komende jaar, heeft voi©e-voorzitter job cohen een gastbijdrage

geleverd en is het beleid ten aanzien van de collectieve repartitie unaniem

aangenomen. afsluitend was er ruimte voor vragen en discussie met de

geïnteresseerden in de zaal.

tekst joey cramer

VERSlAG VERGADERING VAN AANGESlOTENEN

norma nieuws28

historie. De incasso is van bijna € 3 miljoen in 2013 gegroeid naar ruim € 12 miljoen in 2014, tegelijkertijd is de repartitie gegroeid van een kleine € 3 miljoen naar ruim € 9,5 miljoen.

Wissing legde uit dat dit voor een groot deel het resultaat is van de schikking die NORMA met de Nederlandse Staat heeft gesloten. Deze schikking is bedoeld om de schade te vergoeden die is ontstaan door de bevriezing van het thuiskopiestelsel gedurende de periode 2007 t/m 2012. Onder druk van de juridische procedure die NORMA heeft aangespannen, is het thuiskopiestelsel daarom gemoderniseerd. De schade voor de door NORMA vertegen-woordigde uitvoerende kunstenaars moest echter ook worden vergoed en is uitgemond in een bedrag van € 10 miljoen.

Dat de hogere incasso in 2014 is gebaseerd op een eenmalig bedrag betekent echter niet dat de incasso en verdeling weer terug zullen dalen naar het oude niveau, zo legde Wissing uit. Vanaf het boekjaar 2015 wordt namelijk verwacht dat eindelijk de vruchten worden geplukt van de modernisering van het thuiskopiestelsel. Daarnaast zal de Wet Auteurscontractenrecht (die op 1 juli jl. in-werking is getreden red.) hogere inkomsten voor uitvoerende kunstenaars garanderen. De prognose voor de incasso 2015 en 2016 is dan opnieuw € 12 miljoen per jaar.

thuiskopiestelselVervolgens nam Wissing de stand van

zaken ten aanzien van het thuiskopiestelsel door. Hij legde voor een laatste maal de totstandkoming van de schikking met de Staat uit en lichtte de aanwezigen in over de huidige discussie over de verdeling van de thuiskopiegelden.

Doordat de thuiskopieheffing is uitgebreid naar modernere dragers, is ook de groep makers en uitvoerende kunstenaars die recht hebben op een vergoeding veranderd. Als voorbeeld van een veranderende situa-tie noemde Wissing (het kopieergedrag op) tablets.

Op tablets worden immers naast films en muziek, bijvoorbeeld ook veel boeken

(ebooks) gekopieerd. Dit betekent dat de schrijvers van die boeken recht hebben op een relatief hogere vergoeding dan voor-heen. Toen kwam de thuiskopievergoeding immers alleen voort uit de heffing op lege cd’s en dvd’s, waarop in veel mindere mate boeken werden gekopieerd.

De verdeling van thuiskopiegelden zal in twee fasen geschieden: eerst wordt het geld verdeeld over vijf rubrieken van werken, te weten: Audio (muziek) – Audiovisueel (Film e.d.) – Beelden (foto’s e.d.) – Geschriften (artikelen e.d.) – Interactief (Games). Vervolgens zal per categorie het geld worden verdeeld onder de relevante recht-hebbenden.

november 2015 29

Voor wat betreft de verdeling over de vijf rubrieken is er een speciale commissie in het leven geroepen die het Thuiskopie- bestuur adviseert. Zij heeft onder meer ook juridische argumenten aangevoerd om voor de categorie ‘Interactief’ een 0-tarief in te stellen. Dat zou betekenen dat kopieën van games niet langer worden vergoed.

NORMA is samen met Stemra en NVPI (branchevereniging van de entertainment- industrie) in het verweer gekomen tegen dit advies. Zij hebben er bij het Thuiskopie-bestuur op aangedrongen om de categorie volwaardig te laten meetellen en daar ook argumenten voor gegeven.

auteurscontractenrecht Wissing vroeg daarna de aandacht voor het heugelijke feit dat op 10 februari het wets-voorstel Auteurscontractenrecht eindelijk door de Tweede kamer is aangenomen. De dag na de VVA (op 23 juli) zou het wetsvoor-stel worden behandeld in de Eerste kamer.

Gezien de overweldigende meerderheid waarmee het wetsvoorstel is aangenomen (148 parlementariërs waren vóór, één tegen, één afwezig), werden er geen problemen in de Eerste kamer verwacht (uiteindelijk is de Wet dus ook op 1 juli jl. aangenomen, red.).

Wissing blikte terug op de lange lobby- periode die hieraan vooraf is gegaan. Al sinds 2010 pleit NORMA voor een soort-gelijk systeem zoals dat thans door de Wet

Auteurscontractenrecht wordt bewerk-stelligd, namelijk: collectieve incasso op de plaats waar het geld wordt verdiend, bij de eindexploitant (zoals kabelmaatschappijen). De directeur toonde zich tevreden dat de wetgever hier uiteindelijk ook voor heeft gekozen.

De wet zal een vergoeding garanderen voor het uitzenden van films en series op onder meer televisie, maar ook voor het vertonen van films/series in horecagelegenheden en dergelijke. Wissing plaatste echter ook een paar kritische noten bij de nieuwe wet. Zo is de proportionele vergoeding voor uitzen-dingen beperkt tot de hoofdrolspelers en zit het niet op Video On Demand, waardoor de toekomstbestendigheid van de wet in twijfel zou kunnen worden getrokken.

Ten aanzien van Video On-Demand heeft NORMA in samenwerking met VEVAM (de CBO voor regisseurs) en lira (de CBO voor scenarioschrijvers) echter een vergoedings-regeling afgesproken op basis van vrijwillig collectief beheer. In diezelfde onderhande-lingsrondes is ook het tarief voor televisie- uitzendingen overeengekomen met terug-werkende kracht vanaf 1 januari 2015 en geldt voor een periode van vijf jaar.

Met lira en VEVAM vormt NORMA het samenwerkingsverband PAM (Portal Audiovisuele Makers). In PAM zijn naast deze cbo’s, ook de beroepsorganisaties ver-tegenwoordigd (ACT voor acteurs, Dutch

Directors Guild voor regisseurs en Netwerk Scenarioschrijvers voor scenarioschrijvers). Wissing legde uit dat de onderhandelingen door de PAM CBO’s lira, VEVAM en NORMA werden gevoerd. De vergoedingen voor Video On-Demand en televisie-uitzendingen zijn het resultaat van onderhandelingen tussen de CBO’s uit PAM en het samenwer-kingsverband van omroepen, kabelmaat-schappijen en producenten; RODAP.

Deze onderhandelingen verliepen zeer moeizaam en waren in december 2014 zelfs stukgelopen doordat RODAP zich terugtrok.

Op initiatief van de voorzitter van PAM, Felix Rottenberg en de voorzitter van RODAP, Medy van der laan werd uiteindelijk een nieuwe onderhandelingsronde ingezet.

In januari van dit jaar hebben deze inten-sieve onderhandelingen geleid tot een zogenaamd convenant waarin vergoedin-gen voor televisie-uitzendingen en Video On-Demand zijn afgesproken. Bij elkaar zal dit in 2015 ongeveer € 16 miljoen moeten opleveren voor de uitvoerende kunstenaars met een hoofdrol, scenarioschrijvers en regisseurs gezamenlijk.

Wissing vertelde dat er nog wel veel moet worden uitgewerkt. Eén van de belangrijk-ste uitwerkpunten is een aanspreekpunt voor acteurs en agenten voor vragen bij hun nieuwe overeenkomsten met producenten. Dit aanspreekpunt zal NORMA instellen

norma nieuws30

in samenwerking met de vakbonden FNV kIEM, Ntb en met beroepsvereniging ACT.De wet wordt na 5 jaar geëvalueerd. De afspraken met RODAP hebben ook een looptijd van 5 jaar. Na 2,5 jaar zal de Twee-de kamer de wet al tussentijds beoordelen.

Afsluitend sprak Wissing de hoop uit om de komende tijd een soortgelijk model, zoals nu voor Video on Demand is gerealiseerd,

ook te kunnen realiseren voor muziekaan-bieders op internet, zoals Spotify.

sociaal culturele geldenHiermee eindigde het informatieve gedeelte van de vergadering. Het volgende punt op de agenda was de stemming omtrent de besteding van de sociaal culturele gelden. Een gedeelte van de incasso besteedt NORMA collectief door bijvoorbeeld

culturele initiatieven te ondersteunen via het NORMA Fonds, door de iTunes-service te bekostigen en door het financieren van lobbywerk en juridische projecten, die de positie van uitvoerende kunstenaars verbe-teren. De stelregel hierbij is dat de kost voor de baat uitgaat.

De thuiskopieprocedure is daarvan een goed voorbeeld. Dat is grotendeels gefinancierd

Volgens traditie zullen wij ook dit jaar weer een kerstborrel organiseren. Voor de eerste keer zal dit plaatsvinden in ons nieuwe pand, een uitnodiging volgt spoedig maar reserveer vast een plaatsje in de agenda.

Op maandag 14 december willen wij, van NORMA, met onze aangeslotenen, relaties en bestuursleden feestelijk het glas heffen op 2015. Voor hapjes zal worden gezorgd. Wij hopen op een mix van “oude” en “nieuwe” bekenden.

Wanneer: maandag 14 december 2015 van 17.00 tot 20.00 uurWaar: Kantoor NORMA Jacob Bontiusplaats 9 1018 LL Amsterdam

-------------------------------------------------------Save the Date: KeRStBORReL 2015-------------------------------------------------------

november 2015 31

uit de collectieve gelden, maar heeft wel een nieuw thuiskopiestelsel bewerkstelligd en heeft ook een flink bedrag aan schade-vergoeding opgeleverd voor uitvoerende kunstenaars.

Op basis van regelgeving van het College van Toezicht Auteursrechten is het NORMA toegestaan om 15 % van haar inkomsten collectief te besteden, NORMA verdeelt echter 90% over de individuele uitvoerende kunstenaars en 10% collectief.

Vervolgens presenteerde Wissing de begroting van de sociaal culturele gelden voor 2015. Die werd door de zaal unaniem goedgekeurd.

Benoeming bestuurslidNaast vertegenwoordigers van de vak-bonden Ntb en FNV kIEM en de voorzit-ter, bestaat het NORMA-bestuur uit een muzikant en een acteur die door de VvA worden gekozen. De bestuurstermijn van de vertegenwoordiger van de muzikanten,

Geert Timmers (alias Bob Fosko) liep af.

Het bestuur wilde graag met hem verder en heeft hem daarom voorgedragen voor een nieuwe termijn. Er hebben zich geen andere kandidaten gemeld, waardoor Geert Timmers bij acclamatie opnieuw in het bestuur is gekozen.

De vragenronde met de overigens actieve zaal restte daarna nog, waarna de aanwezi-gen zich naar de borrel begaven. ●

norma nieuws32

NORMA is de rechtenorganisatie die de creatieve inspanningen en prestaties van alle uitvoerend kunstenaars beschermt. Niemand uitgezonderd. NORMA zorgt ervoor dat u een eerlijke financiële vergoeding krijgt voor het gebruik van uw uitvoering. Zowel in Nederland als in het buitenland. Wanneer exploitanten geld verdienen met het openbaar maken van uw werk, heeft u in veel gevallen recht op een financiële vergoeding. NORMA zorgt ervoor dat u dat geld daadwerkelijk ontvangt én dat exploitanten bij één loket de exploitatierechten van duizenden uitvoerende kunstenaars kunnen regelen. NORMA lobbyt tevens voor betere wetgeving. In nauwe samenwerking met vakbonden, beroepsorganisaties en andere rechtenorganisaties maken wij ons elke dag sterk voor een betere wetgeving en voor een goede rechtspositie. Via de ondersteuning en financiering van sociale en culturele activiteiten willen wij daarnaast de culturele, maatschappelijke en professionele belangen van uitvoerend kunstenaars, verbonden aan het Nederlandse kunstenforum, verbeteren. Het kan zijn dat u wel aangesloten bent bij NORMA, maar uw collega nog niet. Als dat het geval is, kan hij / zij zich kostenloos aanmelden via www.stichtingnorma.nl.

NORmAjacob Bontiusplaats 91018 LL amsterdamPostbus 29951000 cz amsterdam

T 020 - 627 27 98E info@stichtingnorma.nl

www.stichtingnorma.nl