20

1

2

Uit:

“K

ruid

en la

ngs

heg

en s

teg”

, een

in 1

974

heru

itgeg

even

dee

l “O

nkru

iden

” van

de

reek

s de

r Nat

uur-

wet

ensc

happ

elijk

e Za

k- e

n H

andb

oeke

n va

n D

r. Ja

c. P

. Thi

jsse

:

19

Gro

en s

timul

eert

soc

iale

con

tact

en.

Ook

soc

iale

con

tact

en z

ijn e

en v

erkl

arin

g vo

or d

e po

-si

tieve

effe

cten

. •

Zich

t op

groe

n he

eft e

en p

ositi

eve

invl

oed

op

het g

evoe

l van

soc

iale

ver

bond

enhe

id.

• G

emak

kelij

ker s

ocia

le in

tegr

atie

van

oud

eren

in

een

buur

t Vol

kstu

inen

, gem

eens

chap

pelij

ke tu

i-ne

n of

gez

amen

lijk

natu

uron

derh

oud

hebb

en

een

stim

uler

end

effe

ct o

p de

soc

iale

con

tact

en

en d

e so

cial

e co

hesi

e.

• M

inde

r een

zaam

en

min

der v

aak

een

teko

rt aa

n so

cial

e st

eun.

D

at d

e na

tuur

pos

itiev

e ef

fect

en h

eeft

op o

nze

ge-

zond

heid

is n

atuu

rlijk

hee

l int

eres

sant

wan

t het

is e

en

extra

arg

umen

t voo

r het

beh

oud

en h

erst

el v

an d

e na

tuur

.

Als

we

een

stap

ver

der d

enke

n, z

ijn w

e di

cht b

ij da

t w

e ku

nnen

uitr

eken

en h

oeve

el d

e be

spar

ing

op d

e ge

zond

heid

szor

g is

als

we

een

bepa

alde

wijk

will

en

verg

roen

en. D

at b

edra

g ka

n ve

rgel

eken

wor

den

met

de

kos

ten

van

die

verg

roen

ing.

Wie

wee

t gaa

n zo

rg-

verz

eker

aars

bin

nenk

ort m

eebe

tale

n aa

n de

ver

groe

-ni

ng v

an w

ijken

in s

tede

n.

18

Stim

ulee

rt e

en g

roen

e om

gevi

ng b

eweg

ing?

B

eweg

ing

is o

ok e

en v

erkl

arin

g vo

or d

e po

sitie

ve e

ffect

en v

oor

de g

ezon

dhei

d:

• D

e na

tuur

is e

en u

itnod

igen

de o

mge

ving

en

zet a

an to

t bew

e-ge

n.

• M

ense

n m

aken

vak

er g

ebru

ik v

an d

e om

gevi

ng.

• E

r zijn

15%

min

der k

inde

ren

met

ove

rgew

icht

. •

Ado

lesc

ente

n vo

ldoe

n aa

n no

rm v

an g

ezon

d be

weg

en.

• La

ger z

iekt

ever

zuim

doo

r fie

tsen

naa

r het

wer

k m

et p

ositi

eve

gezo

ndhe

idse

ffect

en a

ls d

e fie

tsto

cht d

oor d

e na

tuur

gaa

t. •

Vol

doen

de b

eweg

ing

en d

aard

oor o

ok e

en b

eter

e co

ncen

tra-

tie.

Pos

itiev

e ef

fect

en v

oor d

e na

tuur

: •

Een

gro

ter b

ewus

tzijn

van

de

waa

rde

van

de n

atuu

r zal

‘g

roen

e’ k

euze

s st

imul

eren

. •

Het

fiet

sen

zelf

(in p

laat

s va

n au

torij

den)

dra

agt b

ij aa

n ee

n ge

zond

e le

efom

gevi

ng.

Foto

zuu

rbes

(C

olle

ctie

hr.

Cro

ne)

3

4

OM

ME

TJE

VA

N P

AR

K N

AA

R P

AR

K,

DO

OR

HE

T G

RO

EN

VA

N S

OM

ER

EN

S

amen

kom

st o

p pl

ein

voor

de

Pau

lusk

erk,

ligg

end

tuss

en d

e Av

enne

laan

(in

1399

was

Hen

drik

v.d

. A

venn

e sc

hepe

n in

Som

eren

) en

de K

erkw

eije

rstra

at,

duid

end

op d

e ke

rk e

n de

vro

eger

in d

eze

omge

ving

lig

gend

e vi

svijv

ers.

1.

R

A v

ia K

erkw

eije

rstra

at,

2.

LA D

r. E

ijnat

tenl

aan

(hui

sarts

van

192

4-19

58

en n

u no

g vi

a st

g “w

eldo

ener

” Som

eren

),

3.

RA

wan

delp

ad S

lieve

npar

k, b

ij T-

split

sing

RA

en

met

een

wee

r LA

, S

lieve

npar

k w

as o

orsp

ronk

elijk

bro

ngeb

ied

van

Slie

venl

oop

(zie

geo

mor

folis

ch k

aartj

e),

mis

schi

en h

eeft

Som

eren

-Noo

rd d

aard

oor n

og

wel

een

s w

ater

over

last

. 4.

R

A b

ij T-

split

sing

, tus

sen

tenn

ispa

rk e

n di

eren

-pa

rkje

naa

r Mar

tijne

nstra

at, w

aar o

p de

hoe

k

5.

en

RD

bij

nr. 6

een

wat

ercy

pres

(M

etas

equo

ia g

l.) e

n bi

j nr.

2 ee

n bl

auw

e ce

der

staa

t. 6.

LA

Spe

elhe

uvel

stra

at, h

isto

risch

e ve

rbin

ding

tu

ssen

Kle

ine

en G

root

e S

peel

heuv

el.

7.

RA

Mar

grie

tstra

at: l

inke

rzijd

e B

istro

De

Mee

r-po

el (v

roeg

er b

ierb

rouw

erij

“De

Ste

r”) m

et e

en

haag

beuk

(Car

pinu

s be

tula

), ve

el g

ebru

ikt

heel

gesc

hikt

voo

r ges

chor

en h

egge

n.

8.

RD

lang

s Ju

liana

park

: waa

r bij

het w

ater

2

mee

lbes

sen

(fam

. Lijs

terb

es) s

taan

en

verv

ol-

gens

de

beve

rboo

m (M

agno

lia) e

n de

tulp

en-

boom

(Liri

oden

dron

tulip

iferu

m) *

s.1

en o

p de

ho

ek o

.a. e

en ro

de p

aard

ekas

tanj

e *s

.2 e

n ee

n br

uine

en

groe

ne b

euk,

met

iets

ver

der l

inks

no

g ee

n pa

ar c

atal

pa’s

met

gro

ot b

lad

en la

nge

(zaa

d)pe

ulen

. 9.

R

A Ir

enes

traat

in ri

. Bea

trixs

traat

, rec

hts

zich

t op

Tur

kse

haze

laar

s en

kon

ings

linde

*s.

3.

10.

LA B

eatri

xstra

at, b

ij ni

euw

bouw

op

Mav

o-te

rrei

n zi

jn e

nkel

e ei

ken+

kast

anje

s be

houd

en.

11.

RA

Flo

reffe

stra

at e

n da

n 12

. LA

wan

delp

ad in

, bij

drie

hoek

LIN

KS

aan

hou-

den

richt

ing

Ter C

raen

e, w

aar l

inks

: gou

dess

en,

in v

oorja

ar g

eel u

itlop

end

en in

de

herfs

t is

kroo

n pr

acht

ig g

oudk

leur

end,

var

iant

gew

one

es.

13.

RD

ri. H

oeve

nstra

at, l

inks

enk

ele

boom

- of

Turk

se h

azel

aars

, aan

rech

terz

ijde

een

rood

bl.

Noo

rse

esdo

orn,

een

lijs

terb

es m

et g

ele

bess

en

en a

an li

nker

zijd

e ee

n pl

ataa

n *s

.4.

14.

RA

Hoe

vens

traat

, met

inla

ndse

eik

en m

et g

rote

di

vers

iteit

inse

cten

, gal

appe

ls, e

tc.

17

*a.7

Ta

mm

e ka

stan

je:

E

en d

rank

van

bla

dere

n di

ende

als

beh

ande

-lin

g va

n ki

nkho

est.

Ook

kun

je v

an k

asta

njes

he

erlij

ke p

uree

of s

oep

mak

en, d

ie z

eer v

oed-

zaam

en

ener

gier

ijk is

.

*a.8

B

eren

klau

w:

W

ordt

man

shoo

g. B

ij aa

nrak

ing

huid

aand

oe-

ning

en v

an h

et s

ap. D

e za

den

verto

nen

een

afdr

uk v

an e

en b

eren

klau

w.

Kas

tanj

e K

aars

rech

te b

oom

met

lang

-w

erpi

ge, g

rof g

etan

de b

lade

-re

n. S

oms

wor

dt d

e bo

om a

ls

stru

ik o

pgek

wee

kt m

aar d

at

gaat

ten

kos

te v

an z

ijn

prac

htig

e vo

rm. H

et d

uurt

even

eer

de

kast

anje

zijn

gl

imm

end

brui

ne ,

in e

en

groe

n ja

sje

gest

oken

vru

ch-

ten

voor

t bre

ngt.

Mei

door

n D

e éé

nstij

lige

mei

door

n m

et z

ijn

opva

llend

kle

ine

blaa

djes

, dan

kt

zijn

naa

m a

an h

et fe

it, d

at z

ijn

vruc

htje

s m

aar é

én s

teen

bev

at-

ten.

De

soor

t kom

t bij

ons

in d

e du

inen

, in

de

boss

en e

n in

ha-

gen

in h

et w

ild v

oor.

16

*a.1

V

lier:

D

eze

is u

rined

rijve

nd e

n sl

ijmop

loss

end,

vlie

r-th

ee b

ij ve

rkou

dhei

d.

*a.2

B

rand

nete

ls:

D

e w

aard

plan

t voo

r onz

e vl

inde

rs. B

evat

vee

l m

iner

alen

en

wor

dt g

ebru

ikt

bi

j spi

er- e

n ge

wric

htsp

ijnen

, is

rein

igen

d.

*a.3

B

oere

nwor

mkr

uid:

Kan

prik

kele

nd w

erke

n op

spi

jsve

rterin

g

en

wer

d vr

oege

r geb

ruik

t als

ont

wor

min

gsm

id-

del.

*a.4

Li

jste

rbes

:

Weg

ens

geha

lte v

an v

it.C

wer

d er

sap

en

vruc

htm

oes

van

gem

aakt

. *a

.5

Hop

:

Bel

angr

ijk b

esta

ndde

el v

oor b

ierb

rouw

erij.

Aftr

ekse

ls w

orde

n ge

brui

kt a

ls z

acht

sla

apm

id-

del.

*a.6

S

tinke

nde

gouw

e:

H

et g

ele

mel

ksap

wor

dt g

ebru

ikt a

ls h

uism

id-

del t

egen

wra

tten.

Is h

et w

el e

ens

opge

val-

len

dat i

n tu

inen

waa

r de

plan

t gro

eit,

min

der v

lie-

gen,

mie

ren

en a

nder

e la

stig

e in

sekt

en v

oork

o-m

en.

5

Geo

mor

folo

gisc

he k

aart

Uitg

ave

1975

(n

iet o

p sc

haal

)

6

15.

LA w

ande

lpad

Loo

vevi

jver

s, m

etee

n re

chts

m

oera

seik

en e

n ev

en v

erde

r am

berb

oom

. 16

. R

D D

elle

rpad

(is

verw

ijzin

g na

ar d

e D

elle

n =

moe

rass

ige

laag

te, h

uidi

ge K

lein

e A

a) o

vers

te-

ken,

aan

link

erzi

jde

zilv

erlin

de, t

reur

wilg

en

grau

we

abee

len.

17

. R

D V

an G

ijsel

stra

at (v

erno

emd

naar

ond

erw

ij-ze

r, ec

oloo

g en

imke

r Van

Gijs

el) o

vers

teke

n.

18.

RA

lang

s re

chte

roev

er, m

et w

eder

om T

urks

e ha

zela

ars

(vru

chte

n zi

jn e

etba

ar),

bola

caci

a’s

en b

ij de

bru

g pa

pier

berk

en *

s.5,

iets

ver

der b

ij sp

litsi

ng L

INK

S a

anho

uden

, aan

rech

terz

ijde

esse

n en

paa

rdek

asta

njes

, lin

ks s

chie

twilg

en

*s.6

en

grau

we

abee

len,

een

pop

ulie

rens

oort.

19

. R

A la

ngs

rech

terz

ijde

spee

ltuin

rich

ting

De

Vie

r-sp

rong

(pro

t.chr

.sch

ool),

waa

r enk

ele

zwar

te

moe

rbei

bom

en *

s.7

staa

n, m

etee

n da

arna

20

. LA

en

dan

2x R

A ri

chtin

g sp

orth

al, w

aar

(moe

ras)

eike

n, ro

de b

euke

n en

aan

link

erzi

jde

mos

eike

n, m

et b

ehaa

rde

eike

ldop

jes,

te b

ewon

-de

ren

zijn

. 21

. La

ngs

het p

arke

erte

rrei

n m

et z

ilver

linde

s, k

lein

-bl

adig

e (w

inte

r)- e

n gr

ootb

ladi

ge(z

omer

)lind

e,

maa

r ook

Hol

land

se li

nde,

‘n h

ybrid

e w

inte

r-/

zom

erlin

de m

et v

eel o

psla

g ro

nd s

tam

voet

*s.

8.

22.

We

gaan

2x

RA

rich

ting

Van

Lie

shou

tstra

at,

waa

r aan

rech

terz

ijde

kast

anje

s de

weg

naa

r he

t ker

khof

beg

elei

den.

Aan

link

erzi

jde

pass

eren

we

de p

asto

rietu

in

(gro

ene

oase

, nu

nog

niet

toeg

anke

lijk,

hop

elijk

in

de

toek

omst

wel

). In

die

tuin

, net

om

de

hoek

na

ast h

et g

arag

epad

sta

at e

en p

rach

tige,

hog

e ve

dere

sdoo

rn (A

cer n

egun

do).

23

. LA

de

Van

Lie

shou

tstra

at v

ervo

lgen

, op

de h

oek

staa

t wee

r een

lind

e.

24.

LA K

erks

traat

in, r

icht

ing

Pos

tel (

herin

nerin

g aa

n hi

stor

isch

e ab

dij m

et to

en v

eel i

nvlo

ed in

S

omer

en),

voor

de

kerk

’n a

anta

l bru

ine

beuk

en

en b

ij he

t H. H

artb

eeld

(net

als

del

en v

an d

e ke

rk e

en m

onum

ent)

de g

inkg

o (ja

pans

e no

ten-

boom

) en

er te

geno

ver e

en a

anta

l esd

oorn

s, d

e le

vera

ncie

r van

aho

rnsi

roop

*s.

9, g

oed

voor

een

re

inig

ings

kuur

.

15

11.

RA

Mol

enst

raat

tot a

an H

ombr

oeck

stra

at,

12.

LA e

n da

arna

RA

ove

r fie

tspa

d, p

aral

lel a

an

Dijk

stra

at,

13.

PA

S O

P: v

oorb

ij bl

okhu

t Jon

g N

eder

land

D

ijkst

raat

ove

rste

ken,

doo

r het

bos

, waa

r de

trim

baan

het

nod

ige

kan

bijd

rage

n aa

n uw

ge-

zond

heid

. 14

. LA

aan

houd

en in

boc

ht ri

chtin

g K

lein

e B

ergd

ijk,

15.

RA

op

Kle

ine

Ber

gdijk

, de

Ber

gdijk

ver

volg

ens

over

stek

en.

16.

LA S

lotw

eg e

n da

n 17

. R

A in

de

Ost

ader

stra

at n

aar h

et IV

N-g

ebou

w

DE

STU

LP,

waa

r nu

de k

offie

of t

hee

op U

wac

ht.

De

mol

en in

Ast

en is

een

sta

ndaa

rd m

olen

, het

oud

ste

type

mol

en d

at d

oor w

ind

wer

d aa

nged

reve

n in

ons

land

. Hoe

ou

d de

mol

en is

, is

niet

pre

cies

bek

end

maa

r vol

gens

oud

e ge

schr

iften

sto

nd v

oor 1

506

er o

ok a

l een

win

dmol

en.

In 1

716

wer

d de

mol

en e

en z

ogen

aam

de d

wan

gmol

en, o

p st

raffe

van

een

fors

e bo

ete

was

elk

e in

geze

tene

van

de

Hee

rlijk

heid

Ast

en v

erpl

icht

zijn

gra

an o

p de

ze m

olen

te la

ten

mal

en.

Het

vak

van

kor

enm

olen

aar w

as e

en s

peci

aal b

eroe

p, z

o ha

d hi

j nie

t alle

en v

erst

and

van

het m

alen

van

gra

an, h

ij m

oest

als

win

dmol

enaa

r ook

ver

stan

d he

bben

van

het

wee

r. H

ij m

oest

de

wol

kenv

orm

en g

oed

kenn

en, o

m te

wet

en

wan

neer

hij

de w

indm

olen

ver

antw

oord

kon

late

n dr

aaie

n.

Soo

rten

graa

n: ta

rwe,

rogg

e, g

erst

, hav

er e

n sp

elt.

De

mol

enaa

r koc

ht h

et g

raan

van

de

boer

en e

n ve

rkoc

ht h

et a

an d

e ba

kker

. In

elk

dorp

was

er w

el e

en m

olen

om

het

gr

aan

tot m

eel t

e m

alen

om

het

dag

elijk

s br

ood

te k

unne

n ba

kken

. D

e gr

aans

oorte

n w

erde

n ge

brui

kt v

oor h

et b

akke

n va

n al

lerle

i soo

rten

broo

d en

and

ere

gere

chte

n zo

als

have

rmou

t pap

en

pan

nenk

oeke

n.

U

it fo

lder

Sta

ndaa

rdm

olen

Oos

tenw

ind

14

7.

RA

vol

gen

we

wan

delro

utek

noop

punt

nr 1

8.

Lang

s he

t wei

land

lope

nd z

ien

we

aan

de re

ch-

terk

ant.

moe

ras-

en

inla

ndse

eik

en, i

nhee

mse

vo

gelk

ers,

mei

door

n, tr

osvl

ier,

hop

*a.5

en

stin

-ke

nde

gouw

e *a

.6.

8.

RA

voo

rbij

man

ege,

zan

dweg

in, w

aar k

rent

en-

boom

, iep

en, t

amm

e ka

stan

je *

a.7

en d

e gr

ote

bloe

m/z

aads

cher

men

van

de

grot

e be

renk

lauw

*a

.8 im

pone

ren.

9.

O

p ei

nde

zand

pad,

waa

r in

laat

ste

tuin

pra

chti-

ge, o

ude

boom

sta

at, L

A H

ofst

raat

in,

10.

RA

voo

r de

mol

en d

oor,

de M

olen

weg

,

We

staa

n hi

er o

p de

ove

rgan

g va

n ee

n be

ekda

l en

de h

oger

e de

k-za

ndgr

onde

n. In

Het

Bro

ek, h

isto

risch

e be

nam

ing

voor

het

gro

te

gebi

ed, w

as h

et d

rass

ig e

n na

t met

div

erse

bek

en.

Ach

ter d

it w

eila

nd, h

elaa

s doo

r de

begr

oeiin

g m

inde

r te

zien

, lie

p he

t Bee

ker L

oopj

e m

et z

ijn b

eem

den,

zie

kaa

rtje

uit ±

184

0.

De

dekz

andg

rond

en, m

et h

ier e

n da

ar e

en v

en o

f laa

gte

ertu

ssen

, w

erde

n va

stge

legd

doo

r he

ide

of d

oor a

anpl

ant v

an b

omen

, zoa

ls

het g

ebie

d ac

hter

ons

, waa

r we

zoju

ist g

ewan

deld

heb

ben.

V

oora

l in

de v

orig

e ee

uw w

erde

n de

nnen

gep

lant

, om

dat d

at h

out

zeer

ges

chik

t was

als

stut

hout

in d

e m

ijnen

, het

beg

int t

e kr

aken

bi

j ins

torti

ng, w

aars

chuw

ing

voor

mijn

wer

kers

.

Hie

r ver

telt

Hee

mku

ndek

ring

‘De

Von

der’

nu h

et

e.e.

a. o

ver d

e hi

stor

isch

e oo

rspr

ong.

7

25.

RA

voo

rbij

Son

neho

ve ri

chtin

g pa

rkee

rterr

ein,

w

aar h

onin

gbom

en e

n hu

lst g

epla

nt z

ijn e

n

moe

rase

iken

tuss

en p

arke

erpl

aats

en (d

eze

zijn

ie

ts m

inde

r kw

etsb

aar v

oor d

e ui

tlaat

gass

en).

26

. R

EC

HTS

lang

s de

gla

scon

tain

ers,

zie

n w

e de

ge

redd

e/ve

rpla

atst

e tre

urbe

uk s

taan

, aan

link

er

zijd

e no

g ee

n w

ilde

kers

. Ver

dero

p ee

n tre

urw

ilg

en e

sdoo

rns

op d

e vr

oege

re M

aria

heuv

el.

Wij

volg

en w

ande

lpad

lang

s de

Dia

man

ttafe

l (k

unst

wer

k, d

at v

oorh

een

het S

lieve

npar

k si

er-

de) e

n ve

rvol

gen

onze

toch

t met

boc

ht n

aar

LIN

KS

, dan

naa

r RE

CH

TS v

ia le

ilind

en-la

antje

. A

an li

nker

hand

sta

at n

og s

tukj

e ou

de k

erkh

of-

muu

r van

het

vro

eger

e kl

oost

er.D

e vi

trine

kast

en

in d

e fie

tsen

stal

ling

van

de v

oorm

alig

e la

gere

la

ndbo

uwsc

hool

zijn

doo

r hee

mku

ndek

ring

‘De

Von

der’

inge

richt

met

his

toris

ch m

ater

iaal

, on-

derv

erde

eld

in 3

them

a’s:

aar

de, v

uur e

n w

ater

. 27

. LA

de

Mol

enst

raat

in,

op d

e kr

uisi

ng m

et P

os-

tels

traat

zie

n w

e aa

n de

rech

terz

ijde

bole

s-do

orns

en

dakp

lata

nen.

O

VE

RS

TEK

EN

, de

Ver

donc

kstra

at (o

ud-

past

oor)

in e

n bi

j vol

gend

e T-

krui

sing

28

. R

A d

e Tu

inst

raat

in, d

e G

RO

EN

E L

ON

G v

an

Som

eren

, BE

SC

HE

RM

WA

AR

DIG

GE

BIE

D.

29.

Bij

T-sp

litsi

ng s

chui

n ov

erst

eken

naa

r Dr.

Eijn

at-

tens

traat

, waa

r ver

dero

p in

tuin

aan

link

erzi

jde

een

slan

gede

n of

ape

treite

r sta

at e

n bi

j de

vijv

er

van

het S

lieve

npar

k na

ast d

e w

ater

cypr

es o

ok

twee

moe

rasc

ypre

ssen

(Tax

odiu

m d

istic

hum

) te

verg

elijk

en z

ijn. D

eze

laat

ste

vorm

t op

een

voch

tige

bode

m v

aak

rond

de

voet

van

de

stam

st

ompe

ade

mw

orte

ls. D

eze

beid

e so

orte

n zi

jn

blad

ver

lieze

nde

naal

dbom

en, i

n te

gens

telli

ng

tot d

e gr

oenb

lijve

nde

Seq

uoia

sem

perv

irens

en

Seq

uoia

dend

ron

giga

nteu

m (m

amm

oetb

oom

), di

e in

Am

erik

a to

t 100

mtr

hoog

wor

den

en h

ier

zeld

zaam

zijn

. 30

. T-

split

sing

RA

de

Ave

nnel

aan

in, w

aar d

eze

keer

op

het e

inde

in g

emee

nsch

apsh

uis

“DE

W

EIJ

ER

S” d

e ko

ffie

of th

ee v

oor u

kla

ar s

taat

!

8

*s.1

D

e m

eest

alg

emen

e M

agno

lia b

loei

t wit/

rose

vó

ór h

et b

lad

uitlo

opt,

terw

ijl d

e t

ulpe

nboo

m

(Liri

oden

dron

) in

mei

/juni

blo

eit m

et

geel

groe

ne (t

ulpa

chtig

e) b

loem

en m

et a

an

binn

enzi

jde

oran

je s

trepe

n. H

ier z

ijn d

e ve

r-sc

hille

n pr

acht

ig te

ont

dekk

en.

*s.2

P

aard

ekas

tanj

e:

Dan

kt z

ijn n

aam

aan

paa

rden

, die

tege

n de

ho

est g

raag

de

uit d

e bo

lste

r gev

alle

n

ka

stan

jes

eten

. *s

.3

Kon

ings

linde

is v

aak

gepl

ant a

ls h

erde

nkin

gs-

boom

. *s

.4

Pla

taan

:

Doo

r zijn

fijn

e bl

ad-b

ehar

ing

vang

t hij

veel

fijn

-st

of u

it de

luch

t en

beïn

vloe

dt d

aard

oor o

ok d

e sl

ijmvl

ieze

n va

n so

mm

ige

men

sen.

*s

.5

(Pap

ier)

berk

en:

S

oms

wor

dt b

erke

nsap

afg

etap

t in

het v

oor-

jaar

voo

r een

rein

igin

gsku

ur.

Ook

is h

et g

esch

ikt v

oor h

et m

aken

van

ber

-ke

nwijn

. *s

.6

Treu

rwilg

:

Wilg

enba

st b

evat

11-

12%

sal

icin

e, e

en b

itter

e

stof

, die

tege

nwoo

rdig

het

hoo

fdbe

stan

ddee

l is

van

asp

erin

e.

13

OM

ME

TJE

LA

NG

S D

E R

AN

D E

N D

OO

R H

ET

‘B

UIT

EN

GE

BIE

D IN

AS

TEN

’ S

tart

bij h

et I

VN

geb

ouw

“D

E S

TULP

”. O

stad

erst

raat

30,

Ast

en

1.

LA la

ngs

Mus

eum

, daa

rna

2.

LA z

andp

ad in

, waa

r we

vlie

r *a.

1, b

rand

nete

ls

*a.2

en

bra

amst

ruik

en z

ien.

3.

LA

bij

t-spl

itsin

g, B

ergd

ijk o

p, w

aar e

en p

rach

ti-ge

dub

bels

tam

mig

e ei

k st

aat,

een

iep,

hel

aas

veel

Am

erik

aans

e vo

gelk

ers,

boe

renw

orm

krui

d *a

.3 e

n es

door

ns, (

zie

*s.9

) 4.

R

A o

p ei

nde,

Nac

hteg

aalw

eg, w

aar o

.a. k

ers,

ro

de e

sdoo

rn, l

arik

s, ta

mm

e en

paa

rdek

asta

nje

(zie

* s

.2) e

n lij

ster

bes

*a.4

te b

ewon

dere

n va

lt.

We

slaa

n ev

en li

nks

het b

ospa

d in

om

van

daag

va

n de

IMK

ER

vere

nigi

ng S

t. A

mbr

osiu

s te

ho-

ren

hoe

bela

ngrij

k bi

jen

voor

ons

voe

dsel

en

voor

nat

uur e

n ge

zond

heid

zijn

.

Daa

r zie

n w

e na

ast d

alkr

uid

in h

et v

oorja

ar, t

rosv

lier,

spar

ren

en ra

telp

opul

iere

n.

5.

TER

UG

naa

r de

Nac

hteg

aalw

eg, w

aar w

e LA

on

ze w

eg v

ervo

lgen

. P

AS

OP

: Dijk

stra

at o

vers

teke

n en

dan

bos

pad

lang

s he

t hek

wer

k.

LIN

KS

aan

houd

en b

ij sp

litsi

ng la

ngs

hekw

erk,

dit

pad

volg

en to

t aan

wei

land

.

In d

eze

bije

nhal

sta

at e

en g

edee

lte v

an d

e bi

jenv

olke

n va

n de

le

den

van

deze

imke

rver

enig

ing.

H

ier h

ebbe

n oo

k de

14

daag

se b

ijeen

kom

sten

pla

ats

en w

orde

n de

imke

rkur

suss

en g

egev

en.

Voor

de

bije

nhal

sta

at e

en b

ijenm

uur t

en b

ehoe

ve v

an s

olita

ire

bije

n. D

at z

ijn a

lleen

leve

nde

bije

n, d

ie h

un n

este

n m

aken

in

gaat

jes

in h

out,

stro

otje

s of

in d

e gr

ond.

H

onin

gbije

n en

sol

itaire

bije

n zo

rgen

sam

en m

et n

og v

eel m

eer

inse

cten

voo

r de

best

uivi

ng v

an b

loem

en w

aard

oor d

eze

vruc

ht

kunn

en d

rage

n. D

enk

aan

het f

ruit

wat

we

eten

en

de v

ele

groe

n-te

n., m

aar o

ok a

an d

e za

den

voor

vog

els

en v

eel s

oorte

n kn

aag-

dier

en.

De

imke

rs d

rage

n he

t am

bach

t van

imke

r ove

r aan

vol

gend

e ge

-ne

ratie

s. H

ierd

oor z

al e

r ook

in d

e to

ekom

st e

en ri

jke

oogs

t te

verw

acht

en z

ijn.

Toon

Lee

nder

s

12

9

*s.7

M

oerb

eibo

om:

V

an d

e vr

ucht

en k

an e

en u

itste

kend

e

hoes

tsiro

op w

orde

n ge

maa

kt.

*s.8

Li

nde:

Zeer

rijk

aan

nec

tar e

n da

ardo

or v

eel r

egio

na-

le li

ndeh

onin

g,

goed

bij

verk

oudh

eid

en a

llerg

ie; b

lad

en b

loe-

sem

als

thee

. *s

.9

Esd

oorn

:

Dez

e ka

n sa

p le

vere

n da

t ing

edik

t de

naam

dr

aagt

: aho

rnsi

roop

,

Rijk

aan

min

eral

en b

.v. c

alci

um e

n ijz

er. O

ok

goed

als

hul

pmid

del

B

ij af

slan

ken

en h

et w

erkt

rein

igen

d.

Moe

rbei

G

emak

kelij

k te

her

kenn

en a

an

zijn

die

p gr

oene

bla

dere

n, d

ie

prac

htig

gev

orm

d zi

jn. D

e m

eest

be

kend

e m

oerb

ei d

raag

t in

de

nazo

mer

eer

st ro

de, l

ater

zw

arte

br

aam

acht

ige

bess

en.

Er i

s oo

k ee

n so

ort m

et w

itte

vruc

hten

W

inte

r of k

lein

blad

ige

linde

10

11

Roz

en

Roz

en z

ijn e

r in

alle

rlei k

leur

en,

mat

en e

n ge

uren

. Er

is d

an o

ok g

een

omsc

hrijv

ing

van

deze

bek

ende

tuin

hees

ter t

e ge

ven.

Dat

hoe

ft oo

k ni

et, w

ant d

e ko

ning

der

blo

emen

is b

ij ie

dere

tu

inlie

fheb

ber o

verb

eken

d

Wild

e R

ozen

B

loem

en ro

se, r

ood

of w

it en

5 c

m

groo

t. D

e ve

ervo

rmig

sam

enge

-st

elde

bla

dere

n zi

tten

in g

roep

jes

van

5 bi

j elk

aar.

Hoo

gte

3 m

. Mei

-juli

Roz

en z

ijn z

onde

r mee

r het

topp

unt v

an v

erfij

nde

sier

-lijk

heid

. H

et v

alt d

an o

ok n

iet m

ee o

m w

at b

loem

blaa

djes

te

pluk

ken

en o

p te

ete

n. Ie

ts m

oois

bre

ek je

imm

ers

zo

maa

r nie

t af.

Daa

r sta

at te

geno

ver d

at j

e va

n ro

zenb

laad

jes

de

heer

lijkst

e so

orte

n br

oodb

eleg

kun

t mak

en. A

ls u

een

-m

aal w

at ro

zenh

onin

g of

roze

ngel

ei g

epro

efd

hebt

, be

staa

t er d

an o

ok e

en fl

inke

kan

s, d

at u

- e

vena

ls

vele

and

ere

tuin

liefh

ebbe

rs—

voor

de

geur

ige

smak

e-lijk

heid

kie

st.