NLP & LIFESTYLE COACHING Lifestyle of Surviv

I N z i c h t j a a r g a n g 1 7 / 14

Lifestyle of Surviv NLP voor de levenskunstenaar

NLP & LIFESTYLE COACHING

vestyle Coaching?

5N L P & G e z o n d h e i d 4

Paul Flier

Stel: je bevindt jezelf in een aardedonkere ruim-te3 je ziet geen hand voor ogen, maar gelukkigheb je een zaklantaarn bij je. Dan heb je als wel-denkend mens drie fundamentele keuzes: Doe jewel of niet ‘het licht aan’? Waar richt je de lichts-traal op? Hoe geef je betekenis aan wat je ziet?Deze vragen geven in hoofdzaak weer waar onsbewustzijn om draait. En wanneer we deze keu-zes centraal stellen in ons leven, begint delevenslange onderneming die het ontwikkelenvan je eigen lifestyle of levenswijze genoemd kanworden. In dit artikel wordt beschreven hoe hetinstrument dat we NLP noemen daarin vanonschatbare waarde is.

Als NLP-trainer moet ik vaak onbewust lachen om devele begrippen die in het vaatje van NLP wordengestopt en de energieverspillende discussie die vervol-gens ontstaat of dat wel of niet mag en klopt. Hetleuke is namelijk dat het NLP-vaatje met van alles ennog wat te vullen is, omdat het zelf hartstikke leeg is.NLP betreft structuur - gereedschap - en zodra erinhoud bijkomt is er sprake van subjectieve ervaringen,meer of minder ware meningen, en dus trance. En datis prima, want zonder trance geen concrete ervaring indit leven. De vraag is hoe diep de huidige trance is enin hoeverre kiezen we ze zelf.

In deze INzicht gaat het dus over de trance dieLifestyle heet, een containerbegrip waar ook marke-teers dankbaar gebruik van maken. Gaan we uit vaneen neutrale en letterlijke betekenis, zoals ‘kenmerken-de levenswijze van een individu’, dan kunnen we metNLP veel kanten op. Liever dan te praten over eenNLP-lifestyle, gaan we uit van wat NLP in essentie is:een ‘metamodel voor modelleren’ [1]. Dit maakt NLPuitermate geschikt voor de bewustwording en modelle-ring van al die structuren op de diverse logischeniveaus die we voor een ‘levenswijze’ relevant achten.

Lifestyle of Survivestyle coachingWanneer we NLP inzetten bij het ontwikkelen van eeneigen op persoonlijke waarden gebaseerde lifestyle,dan leent het zich bij uitstek om al deze structuren opelkaar af te stemmen (‘alignment’). In deze context isNLP een instrument voor de levenskunstenaar. Lifestylecoaching beoogt in dat kader het ondersteunen vanmensen bij het ontwikkelen van hun eigen authentiekelevensstijl en de vertaling daarvan in alledaagsegewoontes, waardoor het een tweede natuur wordt.Niet als een respons op chronische aandoeningen waarhelaas veel mensen onder gebukt gaan en waarvansommigen ironisch genoeg ‘lifestyle ziektes’ wordengenoemd. Dan zouden we beter spreken van ‘survive-

style’ coaching, als mogelijke tussenstap. Ieder magnatuurlijk zelf uitmaken hoe hij of zij het leven leeft.Maar het kan toch niet de bedoeling zijn dat het voormiljoenen mensen normaal is antidepressiva te gebrui-ken of dagelijks vele uren in diepe trance naar eenscherm te staren?

Ook wanneer we voortdurend gedissocieerd zijn en ingedachten steeds in het verleden of de toekomst ver-wijlen, zijn we aan het overleven. Het is een buitenge-woon vermogen waar we over beschikken; een vermo-gen om in de tijd te reizen. Razendsnel en vaak opmeerdere sporen tegelijk gaan er flarden van aandachtnaar morgen, de volgende vakantie, naar gisteren ofzelfs iets wat er jaren geleden gebeurde. En daarbijhalen we ons vaak de gekste dingen in het hoofd,waardoor we ons bijvoorbeeld zenuwachtig voelen vooriets dat komen gaat of schuldig over iets dat geweestis. Het lijkt wel op de beroemde Möbius-ring met al dieijverige mieren van Escher, die zelf ook zo goed was inhet visualiseren van onmogelijkheden. Op de intrige-rende complexiteit van overleven en de werking vanonze ‘auto-pilot’ wordt dieper ingegaan bij ‘Overlevenop de auto-pilot in een trance-formerende digitalewereld’.



7N L P & L i f e s t y l e C o a c h i n g

Lifestyle: mode, marketing of levenskunst?Nader beschouwd is het label Lifestyle vooral ingebruik als marketingterm. Bij industrieel ontwerpenaan de TU in Delft leerde ik het lifestyle-begrip kennenals een slimme doelgroepstrategie van grote bedrijven.Via uitgekiende ‘lifestyle-concepten’ wordt de consu-ment in staat gesteld om allerlei terugkerende dage-lijkse keuzes rondom voeding en gezondheid, verzor-ging en vrije tijd met één lifestyle-keuze af te kunnenvinken. Via allerlei media krijgt de consument dezeaanlokkelijke trances voorgeschoteld die de keuze voorde bijbehorende producten vergemakkelijken. En netzoals alles waarmee het bedrijfsleven ons en zichzelfwil verrijken, zijn die concepten aan mode onderhevigen dus beperkt houdbaar. Het adopteren van zo’n lifestyle-concept, wat onder dejeugd vaak nog heel openlijk gebeurt, contrasteert dusop minimaal drie punten met het ontwikkelen van jepersoonlijke lifestyle: 1. Het collectieve uitgangspunt waarmee het individu

wordt bediend versus het individuele om desge-wenst het collectieve te dienen.

2. Het meegaan in een ontworpen trance om keuzeste vermijden versus de bewustwording van deeigen dagelijkse trances om keuzes te kunnenmaken.

3. En tenslotte de beperkte houdbaarheid omwille vansteeds weer nieuwe producten versus een levenlang commitment aan je eigen levenspad.

Het tweede zou je kunnen typeren als ‘levenskunst’ enis een proces van bewustwording met vallen enopstaan. Het beoogt authenticiteit in de letterlijke

betekenis van ervaren ‘uit de eerste hand&(niet in dezin van echtheid, wat een vergelijkende weglating is eneven normatief is als praten over ‘het pure NLP’.) Enhet vergt moed, omdat het in feite je persoonlijkeHeldenreis is, met alle valkuilen en verleidelijke trancesdie daarbij horen. Maar stel dat het je het gevoel ople-vert springlevend te zijn? Dat je helder voor ogen hebtwat je te doen staat en dat je bewust geniet van jeeigen verhaal?

Persoonlijke waarden – Wat wil ikecht?Een dakloze heeft een geheel eigen levenswijze, even-als een topsporter, een bijstandsmoeder, een ambitieu-ze manager of ieder ander individu wat dat betreft. Enniet een levenswijze is beter dan de andere; hoogstensaangenamer. Aangezien NLP in de woorden van JohnGrinder bedoeld is voor mensen die iets willen berei-ken, gaan we er in dit kader vanuit dat het ontwikkelenvan je eigen levenswijze iets is dat voor jou als indivi-du de moeite waard is. Dat je je eigen waarden bepa-lend laat zijn in je keuzes. Maar het blijkt een euvelvan de laatmoderne tijd waarin we leven dat mensenwel weten wat ze niet willen, maar nauwelijks in con-tact zijn met wat ze wel willen.

Stel dat je nu zou weten waar je later op je sterfbedhet meeste spijt van zou hebben, zou je daar dan nuaandacht aan willen geven? Informatief in dit opzicht isde uitkomst van het ‘modelleringsonderzoek’ vanBronnie Ware, die als palliatief verzorgster de ‘Top 5Regrets of the Dying’ in kaart bracht [2]. Bovenaan delijst staat: ‘Ik zou willen dat ik de moed had gehad televen conform mijn eigen waarden in plaats van de

Mqbius-ring van Escher


verwachtingen van anderen’. Elicitatie van je persoon-lijke waarden lijkt dus een goed startpunt voor het paddat levenskunst heet. Maar (met een hoofdletter M) eris ook iets anders nodig en dat is contact met je per-soonlijke missie of zo je wilt spiritualiteit. Hoe kijk jenaar het leven en wat is voor jou de zin ervan? Daarbestaan geen goede antwoorden op; slechts jouw ant-woord of die van anderen. Jouw verhaal of dat vananderen…

De zin van het leven – Van groeinaar bloeiKiezen is creëren. Elke keuze die je bewust of onbe-wust maakt heeft consequenties voor jouw ervaringenen voor die van anderen. Bewust kiezen is niet gemak-kelijk, omdat het ook betekent wegsnijden van anderemogelijkheden die je mogelijk nog open wilt houden,zoals het Engelse woord voor besluit ‘de-cision’ noglaat zien. De levenskunstenaar kiest bewust omdat hijwil leven vanuit het hart, de zogenaamde ‘zetel van deziel’, of het vierde chakra, waar Robert Dilts het logi-sche niveau van waarden lokaliseert.

In tegenstelling tot de marketing gaan wij ervan uit datiedereen in wezen uniek is en dat het de zin van hetleven is om die unieke kwaliteit via onze daden inauthentieke, eerste hands-ervaringen om te zetten.Binnen ons mensbeeld heeft iedereen een hart vangoud. Wanneer je je persoonlijke waarden bepalendlaat zijn bij de keuzes die je maakt, krijg je dat goudin handen en via je handelingen creëer je stap voorstap een leven dat voor jou waardevol is. Dit pad vanlevenskunst noemen wij Persoonlijk Meesterschap enbegint met een liefdevolle kennismaking met je eigenauto-pilot, zodat je steeds gemakkelijker je eigen tran-ce kunt herkennen en doorbreken. Vervolgens ont-vouwt het leven zich elke dag verder, zonder daar veelmoeite voor te doen. Stel dat ons leven in plaats vandiepe trances of een lang en pijnlijk groeitraject eenaaneenschakeling wordt van kortstondige bloeimomen-ten? Elke dag een bloemetje of zelfs een hele bos?

Trances en een immuunsysteem voorde geestNet zoals NLP ons kan helpen oogpatronen en repre-sentatiesystemen te onderscheiden, kan het ook tran-ces herkennen en daarmee doorbreken. Dit is eenandere toepassing dan onbewuste verandering teweegbrengen via trance-inductie. Of het nu kleine dagelijksedingen betreft of juist grote levensbepalende vraag-stukken, zodra we ergens geen bewuste aandacht aangeven neemt onze auto-pilot het van ons over. Hoeminder aanwezig in het huidige moment, hoe dieper de




trance. Levenskunst vraagt om een zorgvuldige selectievan je eigen trances: jouw perspectieven, overtuigin-gen en metaforen. Celbioloog Bruce Lipton wees al op de biologischeinvloed van overtuigingen op onze cellen en onsimmuunsysteem [3]. Anthony Robbins benoemt degrote invloed van je ‘global metaphors’, de overkoepe-lende perspectieven van waaruit je de wereld betekenisgeeft. Een voorbeeld van zo’n global metaphor is:‘Leven is creëren en alles wat er gebeurt, gebeurt meteen reden.’ Vanuit persoonlijke waarden kies je vervol-gens de meer alledaagse bezigheden en trances; deconcrete woon- en werkomgevingen en alle anderecontexten waarin je wilt leren en creëren. En net zoalsonze lichamelijke conditie door ons immuunsysteemwordt bewaakt, hebben we ook een immuunsysteemvoor de geest nodig. De huidige tijd is immers veelei-send en erg invasief. Het is veelzeggend dat heden-daagse filosofen zich op NLP-terrein begeven, wanneerbijvoorbeeld RYdiger Safranski schrijft: ‘We moeten zelfeen filtersysteem ontwikkelen dat prikkels waar jeonmogelijk adequaat op kunt en ook niet op hoeft tereageren, wegfiltert’ ]4 . Hij stelt terecht dat prikkelsop de een of andere manier moeten worden verwerkten afgevoerd door er iets mee te doen, ‘anders zettenze zich in ons onderbewuste vast en vormen een haardvan onrust. Men raakt op een opgewonden manier ver-strooid, zoals na een explosie.’ Zo’n mentaal immuun-systeem dient om het eigen wereldmodel overeind tehouden en actief de ongewenste prikkels eruit te filte-ren.

Metaframe voor levenskunstVoor het beoefenen van levenskunst hanteren wij eeneenvoudig frame dat uitgaat van het huidige momenten van ieders onbewuste bekwaamheid om in de tijd tereizen. Het hier en nu is immers de enige werkelijkheidwaarin we een authentieke belevenis kunnen hebben.En de vaardigheid van tijdreizen bezitten we allemaal.Het vermogen om zelf de reisleiding ter hand te nemenen het huidige moment als vertrekpunt en eindbestem-ming te kiezenmisschien nog nietvaak genoeg. Hetweergegeven‘Bloei-model’brengt dit schema-tisch in beeld.

Het huidige moment is het speelveld voor iedereauthentieke ervaring. Uit de verbinding tussen de

aarde en onze bewuste aandacht, kan er spontaan ietsopbloeien: Inspiratie voor concrete doelen en duidelijk-heid over de eerste stap in het huidige moment. Methet nu als vertrekpunt en eindbestemming maken wementale tijdreizen om leerervaringen en hulpbronnenuit het verleden te halen en rommel op te ruimen.Uitstapjes naar de toekomst om een haalbare uitkomstte visualiseren.

Horizontale en verticale ontwikkelingMet je volle aandacht in het huidige moment ben jezowel geaard in de materiële werkelijkheid én open jejezelf voor je eigen intuïtieve wijsheid. Noem het dewijsheid van je ziel, inspiratie of contact met je ‘higherself’ of een van de vele andere metaforen die gebruiktworden om te benoemen wat Robert Dilts typeert alsde ultieme resource uit ‘het Veld’. Op dat moment vindter verticale ontwikkeling plaats en gaat de bloem evenopen. Volgens veel spirituele leraren is dat het primairedoel van ieder mens. Horizontale ontwikkeling betreftje externe doelen en je persoonlijkheidsontwikkeling:je overtuigingen en vaardigheden. In de woorden vanspiritueel leraar Adyashanti is dat je geconditioneerdejasje dat je bewustzijn nu eenmaal nodig heeft om eenervaring te hebben. We zijn wellicht niet altijd tevredenmet dat jasje, omdat het slecht past of net een andermodel is dan we zelf gekozen zouden hebben, maarhet is nu eenmaal het enige dat je hebt. Gelukkig leentNLP zich om dat jasje hier en daar wat te verstellen.Zolang we maar niet de vergissing maken te denkendat we het zelf zijn.

Effectieve tijdreizen en ge nspireerdedoelenLevenskunst vraagt dus om ‘rapport’ met het huidigemoment. Instemmen met het nu in plaats van je erte-gen te verzetten, want dat is de primaire oorzaak vanalle vormen van mentale stress. Vanuit het nu wordener nog steeds uitstapjes in de tijd gemaakt; eerstongepland en meestal nog voor je het door hebt;gaandeweg steeds herkenbaarder en onder je eigenbezielende leiding. Wordt je aandacht ongewild hetverleden in getrokken, dan gebruik je NLP om teonderzoeken en herkaderen wat er nog aan leererva-ringen te halen is; of om eventueel onverwerkte emo-tionele energie kwijt te raken. Wordt je aandacht ongewild naar een toekomstigegebeurtenis getrokken, dan zetten we NLP in om inconcrete, haalbare doelen te formuleren wat er nu tedoen staat zodat de aandacht weer terug kan komen.Bijvoorbeeld door een effectievere strategie op te tui-gen, oude angst op te ruimen of een innerlijk conflictaan te pakken.


Bloei-model voor levenskunst

verleden nu toekomstbewegingenvan aandacht


Zijn we op enig moment thuis in het huidige moment,dan kunnen we inspiratie krijgen voor wat we als vol-gende zouden willen bereiken in dit leven. Een doel ophet horizontale pad krijgt zo eerst inspiratie vanuit hetverticale pad; zo ontstaat een geïnspireerd doel, waarje de Sleutels voor Succes van NLP op kan toepassen.Mogelijk heeft dat doel niets met je werk te maken ofmet dingen waarvan je overtuigd bent dat ze moetengebeuren. En naarmate je dan vaker besluit dat toch tegaan doen, stap je over de drempel, zal je innerlijkekracht toenemen en daarmee je vermogen in het nu teblijven.

De verleiding om te groeienNatuurlijk zijn er allerlei uitdagingen en verleidingen,die je zullen weghalen uit het huidige moment enterugbrengen in trance. Sinds ik tijdens mijn studieeen lezing bijwoonde van Vietnam-veteraan en spiritu-eel leraar Gary Zukav over The Seat of the Soul, heeftzijn visie op de mens en onze ziel me altijd vergezeld.Pas de laatste jaren ben ik de uitgangspunten actiefgaan toepassen, en het is dan ook geen toeval dat zegoed aansluiten bij ons eenvoudige Bloei-model. InZukavs visie groeit je authentieke macht iedere keerals je de verleiding weerstaat om het huidige momentte verlaten, en in Het Hart van de Ziel benoemt hijdeze vluchtroutes [5]. Naast de bekende verslavingen

zijn dit onder andere de verleiding van perfectionisme,werkverslaving, anderen behagen, boos worden, ande-ren tot idool maken en onverbeterlijk optimisme. Ditboek staat gebroederlijk naast Het Hart van de Geest

van Steve en Connirae Andreas en samen geven zeinvulling aan de uitdagingen van de praktijk vanlevenskunst.

Zukavs overzicht met vluchtroutes helpen je als reislei-der de momenten waarop je het ‘hier en nu’ verlaat teherkennen en geven daarmee zowel een keuze als eenmotivatie om te blijven. Ook bij hem is lichaamsbe-wustzijn de sleutel: ‘Als je je niet richt op een emotiedie je ervaart, dan ben je als een televisiekijker dienaar het scherm zit te staren maar de programma’sniet volgt.’ Hoe streng je daarin voor jezelf wilt zijn isook een keuze. Ervaring leert immers dat strengheidvoor jezelf, wat iets anders is dan zelfdiscipline ofgezonde gewoontevorming, nogal wat stress of schuld-gevoel teweeg kan brengen en daarmee kom je weerin de verleiding te vertrekken uit het nu.

Hoe blijven we in het nu?Een verblijf in de natuur en met name het contact metde levende omgeving, die zich nergens iets van aan-trekt, kan je effectief in het hier en nu brengen. Maarnet als bij sporten, dansen en bewegen is het er geen



garantie voor, evenmin als het scala aan meditatie-technieken ten behoeve van concentratievaardigheden,lichaamsbewustzijn en jezelf toestaan alles te laten zijnzoals het is. Elke methode waarmee je terugkeert naarhet huidige moment is nuttig; zowel om je auto-pilot teleren kennen en je immuunsysteem te versterken alsom inspiratie op te doen voor je volgende handeling ofdoel. Wat telt is dat je een manier vindt die bij je pasten gemakkelijk integreert in je dagelijkse routines.Eenmaal per jaar met een verwen-retraite de hectiekontvluchten is wellicht heerlijk, maar leent zich daarniet zo voor. Elke dag een wandeling of korte meditatieterwijl je in de tuin werkt lijkt dat beter te doen. Stageregeld even stil, open al je zintuigen, wees volledigup-time en beleef het moment ten volle. Of speel…

Tijdens een training van John Grinder over de NLP NewCode games voor het bereiken van de ‘know-nothingstate’ vertelde hij me tijdens de lunch dat het spelenmet zijn kleinkinderen ook heel goed werkt. Heel jongekinderen zijn altijd in die staat van aanwezigheid.‘Precies doen wat de kinderen doen, qua bewegingen,geluiden, kijken, alles…’ Concreet betekent dat spelenen ‘Nee papa, zelf doen!’ Welke andere grootmeesterzei eeuwen terug ook ‘Wees zoals de kinderen’?

Spelen om het in het hier en nu teblijvenIs het toeval dat uitgerekend ‘spelen’ in John GrindersNew Code zo belangrijk is? Onderzoek toont aan datspelen een biologische behoefte is en na veiligheid wel-licht de belangrijkste voorwaarde voor gezonde groei.De invloed van spelen op gedrag en ontwikkeling is uit-gebreid onderzocht door psychiater Stuart Brown, dieer zijn levenswerk van maakte [6]. Hij stelt datauthentiek spel diep van binnenin ons komt. ‘Echt spelheeft interactie met en betrekt de buitenwereld, maardrukt primair de behoeftes en verlangens van de speleruit. Met een tikkeltje plezier integreert spelen onzediepe fysiologische, emotionele en cognitieve vermo-gens. And quite without knowing, we grow.’ Dit integenstelling tot de wijdverbreide games die de wereldbuitensluiten en via een venster een door anderenbedachte ervaring doorgeven en direct trance creëren.En waar we mogelijk wat lichtzinnig omspringen metdie hulpbronnen die essentieel zijn voor onze ontwikke-ling: Aandacht, ruimte en tijd. (Zie kadertekst over defilters Ruimte en Tijd)Als belangrijke eigenschappen van spelen noemt Brownondermeer bevrijding van tijd en een verminderd zelf-

bewustzijn omdat we vol in het moment zijn. Hij stelt(als psychiater!) dat het tegenovergestelde van spelenniet werken is, maar depressie. Wellicht zou die com-

plexe equivalentie ook omgekeerd mogen worden, enmoeten we spel beschouwen als hét tegengif voor(mentale) depressie? In het kader van levenskunst zouhet spelen dus in elk geval niet mogen ontbreken. Ofhet nu kinderspel betreft of Grinders New Code Games,sport of kunst, moestuinieren of bloemschikken, zolanghet vrijwillig wordt ondernomen met als enig doel hetdoen en niet een of ander resultaat, leent iedere vormvan spel zich om in het huidige moment te raken. Hetpleit er bovendien voor dat we onszelf en ons werkvooral niet te serieus moeten nemen, als we tenminstemeester willen worden op het pad dat we bewandelen.Stuart Brown schrijft: ‘There’s a great deal of evidencethat the road to mastery of any subject is guided byplay’.

Met toestemming overgenomen uit: Opvoeden in de

21e eeuw van pedagoge Jeanne Meijs

Over de filters Ruimte en Tijd

Als ons het leven geschonken wordt, wat krijgenwe dan eigenlijk? We verliezen in elk geval deoneindigheid en de eeuwigheid. Daarvoor in deplaats krijgen we de tijd en de ruimte van dezewereld. Dat is ons ontwikkelingspotentieel. Je staater niet zo bij stil, maar elke dag gebruiken we ietsuit die twee vaatjes met hun bijzondere inhoud. Jemengt ze, en ze zijn onze vrijheid, onze kans, maarnatuurlijk ook onze gevangenis, omdat ze eindig enbeperkt zijn. De ervaring dat je de ruimte kunt ontdekken, dat jehem kunt veroveren en je weg erin kunt bepalen, isheel belangrijk. Dit is in eerste instantie uiterlijk,maar zet zich voort in het innerlijk. Het geeft eenkind de ervaring van ‘bepalend zijn’ in plaats van‘bepaald worden’. Het kind dat geleerd heeft invrijheid te zwerven, door het kunnen bepalen enbewonen van die ruimte, heeft als mens ook inner-lijke ruimte; vrij van starheid of dogma, angst ofdepressie.Merkwaardig is alleen dat kinderen steeds meerworden opgevoed op de vierkante meter; zittendop school of achter een scherm. En ook de ervaringvan tijd is enorm veranderd. Door technologischevooruitgang in werken woonsfeer, zijn voorheentijdsintensieve dingen in een oogwenk voor elkaar.We hebben in de 20e eeuw de ruimte veroverd enalle tijd van de wereld gekregen. De vraag is watwe daar eigenlijk mee doen; want wat wij ermeedoen, doen onze kinderen er ook mee.

Een eigen persoonlijke lifestyle veronderstelt allereerstleven in plaats van overleven; leiden in plaats van lij-den. Anders hebben we het over een survivestyle,waarvan maatschappij en coachingspraktijk genoegvoorbeelden bieden. De vraag is wat je dan nog metNLP kunt doen. Want het verschil tussen leven enoverleven is niet zomaar een wilsbesluit, maar eengesteldheid van je zenuwstelsel. Hoe werkt dat eigen-lijk en hoeveel invloed hebben we daarop?

De neuroceptie van veiligheidZodra we geen volle aandacht meer hebben voor water om ons heen gebeurt, neemt onze auto-pilot deregie van ons over. Auto-pilot is een bruikbare meta-foor voor ons autonome zenuwstelsel waarmee hetleven zichzelf in stand houdt zonder onze bewustebemoeienis. Via zogeheten ‘neuroceptie’ registreertonze auto-pilot voortdurend of het veilig is en hijreageert daar ook autonoom op, dus onafhankelijk vanen sneller dan wat voor bewuste interventie dan ook.[8] Alleen als er veiligheid wordt ervaren, kunnen wevrij communiceren en meer of minder bewust waarne-men en beslissingen nemen. Daarom is het creërenvan veiligheid zo’n fundamentele voorwaarde voor trai-nen en coachen. Dat we in veiligheid vrijelijk over onzecognitieve functies kunnen beschikken, betekent nog

niet dat we er bewust mee omgaan; al die functieswerken ook op auto-pilot.

Leven op de auto-pilotVolgens arts en neurowetenschapper Joe Dispenzagaan mensen tegen hun 40e levensjaar vrijwel alles opde auto-pilot doen, eenvoudigweg omdat ons onbewus-te tegen die tijd het meeste wel een keertje heeftmeegemaakt en daar een automatische respons opheeft gevormd [7]. Vanaf dan heb je je ontwikkelingdus bewust ter hand te nemen of is het afwachtenwaar je auto-pilot je mee naartoe neemt. We leven indat geval vanuit de comfortzone, die met de tijd altijdminder comfortabel wordt. Niet altijd toereikend is voorsteeds veranderende omstandigheden, belanden westeeds vaker in een stresssituatie. In de structuurbezien ruilen we de ene trance in voor de andere zon-der er bewust bij stil te staan. In dat geval krijgt dehersenonderzoeker Dick Swaab gelijk en zijn we wer-kelijk niet meer dan ons brein.

Vanuit trance herscheppen we hetverledenWant hoe licht of diep onze trance ook is, vanuit deauto-pilot herscheppen we altijd het verleden. Onszenuwstelsel kan zijn respons immers alleen maarbaseren op voorgaande ervaringen, uit je eigen levenof ergens ver terug op de weg van evolutie. En hoewaardevol ons zenuwstelsel ook is en hoe goed zijnintenties tot zelfbehoud en overleven, intelligent is het


Overleven op de auto-pilot in een trance-formerende digitale wereld Een perspectief op overleven en de huidige digitale tijd


niet. Wanneer onze auto-pilot onveiligheid detecteert,wordt de dagelijkse trance dieper en raken we verdergedissocieerd van het huidige moment. Onze auto-pilotkrijgt dan een ander karakter, omdat het in survival-modus gaat. Onze hele communicatie, uitgevoerd doorhet deel van ons zenuwstelsel dat onze sociale interac-ties reguleert, staat op dat moment in dienst van de‘fight-flight’-respons of de ‘freeze’-respons. Wellichtken je die ervaring, dat iemand je met wijd open ogenaanstaart, terwijl alles erop wijst dat er niemand thuisis. In die situatie is er feitelijk geen sociaal contactmeer mogelijk, omdat de ‘sociale zenuw’ op slot zit[8]. NLP is dan alleen nog bruikbaar voor het herstel-len van de veiligheid.

Zunnen we nog ‘nee’ zeggen?Vergeleken met onze verre voorouders, voor wie eenfreeze-respons nog zinvol was en wiens overlevingsles-sen wij in ons zenuwstelsel meedragen, is ook het hui-dige tijdsgewricht niet eenvoudig om in te leven. Endaarom wellicht des te meer aangewezen om eeneigen lifestyle vorm te geven. Filosoof Byung Chul Hanstelt in zijn essay ‘De vermoeide samenleving’ dat demoderne mens overvoerd is met alle prikkels die onsvia de media bereiken [9]. Ons mentale immuunsys-teem is niet ingesteld op de op ‘likes’ gerichte positieveberichtgeving en weet daarom geen ‘nee’ meer te zeg-gen. Vanuit het ideaal van permanente bereikbaarheid,dat voortvloeit uit de lifestyle rondom hippe smartpho-nes, en het ideaal van presteren en excelleren dat ook

door NLP wordt aangewakkerd, zijn mensen voortdu-rend druk [10]. Zoals een vorige INzicht treffendbeschreef zijn we van ‘human beings’ gaandeweg‘human doings’ geworden, zolang we het volhoudentenminste. Om onze aandacht wordt doorlopendgestreden en hij wordt door allerlei zaken opgeëist,terwijl we die hulpbron nu juist zo hard nodig hebbenvoor een authentiek en betekenisvol leven.

Alertheid die stress veroorzaaktWat we wellicht niet zo bewust meekrijgen is dat hetvoortdurend bereikbaar zijn voor het grote communica-tienetwerk consequenties voor ons zenuwstelsel heeft.Vroeger hoefden slechts weinigen oproepbaar te zijn enhet was niet benijdenswaardig. Tegenwoordig lijktiedereen wel in een permanente staat van beschikbaar-heid te willen verkeren, aldus filosoof Safranski in zijnprachtige essay ‘Hoeveel Globalisering verdraagt demens?’ [4]. Ook hij pleit voor een versterking van onsmentale immuunsysteem en de bereidheid juist weeronbereikbaar te zijn. De mentale alertheid waarmee opieder piepje of trilsignaal wordt geanticipeerd, wordtdoor mediatheoreticus Douglas Rushkoff vergelekenmet de situatie van luchtverkeersleiders [11]. Hij steltnogal boud dat dit uitermate stressvolle banen zijn diemaar een paar uur achter elkaar worden volgehoudenen vaak alleen dankzij de nodige medicijnen. Gelet opde immer groeiende gebruikersgroep onder zowel vol-wassenen als kinderen van psychopharmaca, is de ver-gelijking wellicht niet eens zo heel vergezocht.



Immuunsysteem voor de digitalegeestEen goed afgesteld mentaal immuunsysteem zou alleendie signalen moeten doorlaten die bijdragen aan wat jewilt bereiken. Wat dit betekent op het niveau van (digi-tale) omgeving, gedrag en strategieën is aan ieder omzelf vorm te geven. Feit is wel dat de liberale vrijheiddie marktpartijen krijgen om dat in te vullen weinigrekening houdt met het werkelijke belang van het indi-vidu en ze blijven strijden om onze aandacht. Dooronze vrijwillige transparantie werken we in feite samenmet bedrijven om via Big Data onze voorkeuren engedragingen te registreren. Via onze vensters op dedigitale wereld krijgen we steeds weer nieuwe trancesvoorgeschoteld die naadloos bij ons aansluiten. ByungChul Han stelt bovendien dat de snelle wisseling tussenbeelden en inlichtingen het ons onmogelijk maken noggevolgtrekkingen te maken en betekenis te geven entypeert ‘het tijdperk van Big Data als een tijdvak zon-der rede&[10] en daarmee als een tijdperk zondermenselijkheid.

…uantify yourself of modelleer demeesters?In het kader van lifestyle mag het fenomeen van het‘óuantified Self’ niet onbenoemd blijven. Dit begripverwijst naar alle apps en gimmicks waarmee we dataover ons lichaam kunnen verzamelen, zoals tempera-tuur, vetpercentages, bloedsuiker en vele andere.‘Tijdens de meditatie wordt de hartslag gemeten. Zelfstijdens ontspanning telt prestatie en efficiëntie’, aldusHan. ‘Maar data en getallen alleen leveren geen zelf-kennis op. Tellen is geen vertellen; alleen vertellenleidt tot zelfkennis.’]10 Natuurlijk is dit ook allemaal wel ‘cool, omdat het kan’en brengt de digitale trance-formerende wereld onsook veel goeds, maar in elk geval nooit een authentie-ke eerste-hands ervaring. De keuze is aan ieder voorzich. Wellicht is het wijsheid die mensen te modellerendie aan de top van die wereld staan: Wijlen Steve Jobsen andere CEO’s in Silicon Valley. En dan kun je jeafvragen hoe het komt dat zij er in grote getale vooropteren hun kinderen naar low-tech scholen te sturen,



zoals de op de antroposofie gestoelde Waldorf-scholen,in Nederland beter bekend als Vrije School [12]. Hetlijkt erop dat we met Big Data vrijwel allemaal op eenof andere wijze terecht zijn gekomen in de buitenge-wone wereld van Joseph Campbell’s heldenreis.Wellicht is het aan de survive-style coach de transfor-matie en terugkeer naar de gewone wereld te begelei-den?

Levenskunst en alignment-Waarheen leidt de weg?Wanneer we voorbij de dynamieken van overleven hetbeschreven pad van levenskunst verkiezen, beoogt datalignment van de logische niveaus, vanuit het ego-overstijgende niveau van missie. Het beoogt hetafstemmen van de verlangens van je persoonlijkheidop de behoeftes van je ziel, zoals eerbied voor hetleven, harmonie en delen. Door bewustwording van hethuidige moment, te leven vanuit vertrouwen en opente staan voor Otto Scharmers ‘emerging future’. Doorje eigen ruimte en tijd te heroveren en tijd te nemenom te oogsten. Voor wie dat een grote opgave lijkt, diemist de essentie en eenvoud van het steeds zetten vande volgende stap. Waarheen dat levenslange pad leidt?Het is een ‘Road to nowhere’, maar dan wel met deherkadering van Wayne Dyer: A road to Now Here.

Benieuwd naar hoe mijn training- en levenspartner enik dit in ons eigen leven toepassen en in de praktijkvormgeven? In het artikel ‘Zomervreugd, decor voorpersoonlijke ‘trance-formatie’ op de volgende pagina’svan deze editie geven we je graag een beeldende rond-leiding.

1. NLP 1, Dilts, 1980

2. ‘Top 5 Regrets of the Dying’, Bronnie Ware, 2011

3. Biology of Belief, Bruce Lipton, 2005

4. Hoeveel globalisering verdraagt de mens?, Rüdiger

Safranski, 2003

5. Het hart van de ziel, Gary @ukav, 2001

6. Play, How it Shapes the Brain, Opens the Imagination

and Invigorates the Soul, Stuart Brown, 2009

7. Evolve your brain, the science of changing your mind,

Joe Dispenza, 2005

8. Polyvagal Theory, Stephen Porges, in: Inner Navigation

- Traumahealing and Constellational Process Work as

Navigational Tools for the Evolution of Zour True Self,

Johannes B. Schmidt, 2006

9. De vermoeide samenleving, Byung Chul Han, 2014

10. Psychopolitiek © Neoliberalisme en de nieuwe machts-

techniek, Byung Chul Han, 2015

11. De herovering van het nu, Douglas Rushkoff, VPRO

Tegenlicht Lab, 13-4-2014

12. Offline als luxe, VPRO Tegenlicht, 8-5-2016

Paul Flier is internationaal gecertificeerd NLPTrainer, Master of Science in Industrial DesignEngineering cum laude, eigenaar van ZomervreugdTrainingen in Vorden, mede-oprichter van het ArpaLean Trainingsinstituut in Veldhoven, begeleidervan familieopstellingen, onderzoeker, vormgever,moestuinier, schrijver en dichter.

Voor meer info en contact:

www.zomervreugd.nl

Paul Flier

NLP & LIFESTYLE COACHING Lifestyle of Surviv

Documents

Transcript of NLP & LIFESTYLE COACHING Lifestyle of Surviv