NIS december 2011 Spreker [email protected].

86
NIS december 2011 Spreker [email protected]

Transcript of NIS december 2011 Spreker [email protected].

Page 1: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

NIS december 2011

Spreker [email protected]

Page 2: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Goed werkgeverschap: de 11 november-arresten•HR 11-11-11, LJN BR5223

•HR 11-11-11, LJN BR5215

•Hoe ver reikt de door de Hoge Raad in de februari-

arresten van 2008 geïntroduceerde

verzekeringsplicht?

Page 3: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

•Casus 1: TNT-postbezorger glijdt uit bij winters weer. Geen

schending van de zorgplicht van 7:658, wél schending van art.

7:611 BW. Verantwoordelijkheid werkgever is niet beperkt tot de

gevallen zoals aan de orde in de februari-arresten en het

Maatzorg-arrest, maar ‘wordt in belangrijke mate bepaald door de

aard van het ongeval, de gevolgen daarvan voor de werknemer, de

mogelijkheid van de werkgever om daarvoor een voorziening te

treffen en de inhoud van de voorziening die in dat kader

redelijkerwijs van de werkgever mag worden verwacht’, aldus

kantonrechter Utrecht.

Page 4: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

•Postbezorging in winters veel brengt risico op vallen

met zich; TNT had een deugdelijke verzekering

moeten afsluiten.

•=> Sprongcassatie

Page 5: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

•Casus 2: medewerker TBS-kliniek wordt op gesloten

afdeling in elkaar geslagen door TBS-patiënt.. Hof:

zorgplicht niet geschonden, wel aansprakelijkheid op

grond van art. 7:611 BW indien vast komt te staan

dat de risico’s van geweldpleging tegen personeel in

2003 goed verzekerbaar waren.

•=> Cassatie

Page 6: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Conclusie Spier TBS-er

• Art. 7:658 BW (incidentele klacht)

• RW had meer algemeen moeten aangeven wat zij

heeft gedaan om werknemers te beschermen,

maar heeft dit niet gedaan.

• Werknemer heeft daar geen punt van gemaakt.

• Incidentele beroep grotendeels ongegrond.

• Hopelijk ziet de Hoge Raad meer mogelijkheden

om de werknemer te hulp te schieten.

Page 7: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Conclusie Spier TBS-er

• Art. 7:611 BW (principale klacht)

• Geldt niet enkel voor verkeersongevallen, blijkt niet uit

arresten van de Hoge Raad.

• 7:611 biedt geen soelaas.

• Principale klachten slagen.

• Vernietigt arrest, verwijzing naar een ander hof,

afwijzing vordering op grond van art. 7:611 BW.

• “Er moet een eind worden gemaakt aan de onzekerheid

waarmee de praktijk thans worstelt”.

Page 8: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (incidentele beroep) TBS-er

• Onderdeel III richt zich tegen de overweging van het Hof

dat RW niet uit hoofde van art. 7:658 BW aansprakelijk

is jegens werknemer;

• Aan werkgever om te stellen en zo nodig te bewijzen dat

zij maatregelen heeft genomen en aanwijzingen heeft

gegeven;

• Art. 7:658 BW → geen absolute waarborg, ook niet ten

aanzien van bijzondere risico’s;

• Ruime strekking zorgplicht → hoog veiligheidsniveau en

toezicht op naleving instructies (HR 11 april 2008, NJ

2008/465).

Page 9: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (incidentele beroep)TBS-er

• Inherent aan werken met delictgevaarlijke TBS-patiënten is

dat gevaar bestaat voor geweldpleging personeel.

• Algemene maatregelen, voorlichting, instructies en toezicht

op naleving, daarnaast specifieke maatregelen en

instructies.

• Hoge eisen aan stelplicht RW, want ongeval met letsel,

voortvloeiende uit een gevaarzettende situatie, die

rechtstreeks verband houdt met en inherent is aan de

uitvoering van de werkzaamheden.

Page 10: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (incidentele beroep) TBS-er

• RW niet concreet gesteld dat zij al die algemene

maatregelen heeft getroffen en al die algemene

aanwijzingen heeft gegeven.

• Oordeel Hof is gebaseerd op concreet te verwachten

gevaar dat betrokken TBS-patiënt agressief werd.

• Terwijl, stelplicht ter zake van algemene maatregelen

en aanwijzingen, rust op RW → Onderdeel III slaagt.

Page 11: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (incidentele beroep)TBS-er

• Onderdeel IV komt op tegen de overweging van het

Hof dat RW niet gehouden is zijn schade te

vergoeden enkel omdat de schade die hij in de

uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt ten

gevolge van onvoorspelbaar gedrag van een patiënt

in redelijkheid voor risico van de werkgever behoort

te komen.

• Ook schade vergoeden als verplichtingen uit hoofde

van 7:658 BW zijn nagekomen?

Page 12: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (incidentele beroep) TBS-er

• Nee, werkgever slechts aansprakelijk indien

tekortgeschoten in zijn zorgplicht;

• Geen ruimte om bij “structureel gevaarlijk werk”

aansprakelijk op grond van art. 7:611 BW aan te

nemen, indien voldaan aan art. 7:658 BW;

• Risicoaansprakelijkheid, niet verenigbaar met

wettelijke regeling;

• Onder III slaagt, dus aansprakelijkheid ex art. 7:658

BW.

Page 13: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (principale beroep) Postbode

• Richt zich tegen de overweging van het Hof dat RW

gehouden was een behoorlijke verzekering voor

werknemer af te sluiten;

• RW heeft geen belang meer bij gegrondbevinding van

principale beroep;

• Zelfde als verkeersdeelnemers?;

• Op art. 7:611 BW gebaseerde verzekeringsverplichting

beperkt tot verkeersongevallen;

• TNT uitspraak (11 november 2011 LJN BR5215)

Page 14: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Hoge Raad (principale beroep) Postbode

Uitglijden postbode

• Eenzijdig voetgangersongeval;

• Ktr: niet tekort geschoten in zorgplicht, maar wel

gehouden een deugdelijke verzekering af te sluiten;

• TNT Post stelt sprongcassatie in;

• Geen plicht te zorgen voor een verzekering voor een

eenzijdig voetgangersongeval;

• Verzekeringsplicht hangt samen met bijzondere

risico’s van het wegverkeer.

Page 15: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Conclusie

• Stelplicht werkgever (in het kader van 7:658 BW)

behelst algemene én specifieke maatregelen,

voorlichting, instructies en toezicht op naleving;

• Geen aansprakelijkheid op grond van art. 7:611 BW

bij structureel gevaarlijk werk, als de werkgever

zijn uit art. 7:658 BW voortvloeiende verplichtingen

is nagekomen;

• Een eenzijdig voetgangersongeval moet buiten de

categorie ‘verkeersongevallen’ worden gehouden.

Page 16: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

(Deel)geschil

Deelgeschil

Deelgeschil

Page 17: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Onderzoek tot 20/4/’11 Van en Akkermans)• Onder ASP (quick and dirty scan)

• 266 x gedreigd en 84 x ingezet

Initiatief:

. Advocaat benadeelde 72

. Advocaat aangesproken partij: 2

. Gezamenlijk verzoek 10

. Tiental tegenverzoeken

Page 18: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Duur procedure (De Groot april 2011) < 60 dagen 1

< 90 dagen 11

<120 dagen 8

<180 dagen 5

>180 dagen 1

Onbekend 13

Page 19: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Deelgeschil• Uit de definitie ‘deelgeschil’ (1019w):• ‘en waarvan de beëindiging kan bijdragen aan de

totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst over de vordering’

• De rechter wijst het verzoek af voor zover de verzochte beslissing naar zijn oordeel onvoldoende kan bijdragen aan de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst (1019z)

• Grote discretionaire bevoegdheid rechter: weegt de met een deelgeschil te investeren tijd, geld, en moeite op tegen het belang van de vordering en de bijdrage die de beslissing kan leveren aan de totstandkoming van de vastst. ovk? (‘proportionaliteitseis’)

• Zo ja, dan weinig kaders; gouden kans regie rechter.

Page 20: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Akkermans/De Groot• De volledige vraag naar de omvang van de schade

en de daarmee samenhangende causaliteitsvragen

zullen niet snel kwalificeren voor een deelgeschil.

Om die vragen te kunnen beantwoorden is meestal

veel feitelijke en diverse informatie nodig en

dienen diverse tussenstappen in chronologische

volgorde te worden doorlopen.

Page 21: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Onderwerpen• Kring van gerechtigden art. 6:108 BW Rb. Utrecht LJN BO2891

• Aansprakelijkheid/eigen schuld (Rb. Utrecht 9/2/2011,BP 5568)

• Verjaring (Ktg. Lelystad Zwolle 13/10/2011)

• Causaal verband (o.a. Rb. Breda 2/5/2011, LJN BQ 3210)

• Betekenis deskundigenrapport (o.a. Rb. A’dam 20/1/2011

BQ1537)

• Medewerking aan deskundigenonderzoek/benoeming

deskundige

• Overleggen medische informatie

• Schadeomvang (Ktg. Maastricht 12/1/2011,LJN BP2143)

• Omvang/voorschotten BGK (Parl. Gesch)

Page 22: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Relatief vaak afgewezen• Koudwatervrees rechters?

• Verschil rechtbanken/rechters? (vgl. Rb. Utrecht

9/2/2011, LJN BP5568 en Rb. Breda 3/10/2011, LJN

BT6600 versus Rb. Arnhem 10/1/2011, LJN BP5568

en Rb. Den Bosch 23/9/2010, LJN 8382))

• Slecht/onwennig geprocedeerd?

• Oordeel onderhandelingsvraag (oordeel meestal over

vaststaand bewijsmateriaal) lijkt eerder te worden

gegeven dan over rechtsvraag (meer ingrijpend).

Page 23: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Een contractueel geschil• Rb. Arnhem 2 mei 2011, LJN BQ3863 (ongevallenverzekering):

deelgeschil niet bedoeld voor beslechten contractueel geschil

• Rb. Arnhem 8 juni 2011, (PIV site) (uitleg voorbehoud

vastst.ovk): geen deelgeschil.

Deelgeschil ingezet voor dossieroverschrijdende discussie

over

BGK

Rb. Zutphen 20 oktober 2011, LJN BU1420

(vgl. R. Zutphen 17 november 2011 (niet gepubliceerd)

Page 24: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Nadere bewijsvoering vereist

• Rb. Den Haag 22 december 2010, LJN BO9396;

• Rb. Arnhem 7 februari 2011, LJN BP 5963.

• Rb. Haarlem 12 mei 2011, LJN BQ4765 (lage Delta V)

• Rb. Den Bosch 20 oktober 2011, LJN BT8905

• Bewijsopdracht in deelgeschil: Rb. Breda 11 juli 2011, LJN

BR1988

• Getuigenverhoor in deelgeschil, Rb. Utrecht 10 augustus 2011,

749344 UE VERZ 11-506 MAR 4186.

Page 25: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Voorleggen hele geschil• Rb. Rotterdam 1 juni 2011, LJN BQ6735.

• Ktg. Rb. Maastricht 12 januari 2011, LJN BP2143

• Rb. Amsterdam 7 sept. 2011, PIV site (geen

procesbegeleiding)

• Rb. Rotterdam 23 maart 2011, LJN BP8824

Page 26: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Deelgeschil prematuur?• Rb. Den Haag 28 februari 2011, LJN BP8863

• Ktg. Rb. Maastricht 16 februari 2011, LJN BP4792

• Geen onderhandelingen gevoerd kan toch deelgeschil

zijn:

- Rb. Arnhem 10 januari 2011, LJN BP 2911; Rb.

Rotterdam 13 april 2011, LJN BQ1123, Rb. Utrecht

10 augustus 2011.

Page 27: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Verhouding andere procedures:desk. bericht• Parl. Gesch: verhoudt zich iha niet

• Rb. Utrecht 23 maart 2011, (omgezet in voorl.

desk.bericht)

• Rb. Rotterdam 1 juni 2011, LJN BQ6735 (afgewezen)

• Rb. Amsterdam 23 maart 2011, LJN BP1581 (toegewezen)

• Rb. Arnhem 21 sept. 2011, Piv site (deelgeschil + voorl.

deskber.)

• ( zie ook getuigenverhoor in deelgeschil, Rb. Utrecht 10

augustus 2011, 749344 UE VERZ 11-506 MAR 4186.)

Page 28: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

BGK• artikel 1019aa lid 1 Rv. de rechter begroot de kosten van

de deelgeschilprocedure aan de zijde van de persoon die

schade door dood of letsel lijdt, begroot. Het gaat hierbij

om het vast recht en de werkelijke kosten aan de hand

van de dubbele redelijkheidstoets van art. 6:96 lid 2 BW.

• Indien door de benadeelde volstrekt onnodig of onterecht

een deelgeschilprocedure is ingesteld, zullen de kosten

daarvan niet voor vergoeding in aanmerking komen.

• De kosten van de verzekeraar blijven voor diens eigen

rekening.

Page 29: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Volstrekt onterecht of onnodig• Volstrekt onterecht indienen deelgeschil: niet snel,

zie Rb. Den Haag 11 februari 2011, LJN BP5395,

Rb. Rotterdam 13 april 2011, LJN BQ1123, Rb.

Amsterdam 7 september 2011 (Piv site):

• Parl. Gesch. biedt weinig aanknopingspunten

wanneer deelgeschil, ruime uitleg maar concrete

invulling onduidelijk

• Vanwege nieuwheid geen vaste lijn rechtspraak.

Page 30: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• Zonder dat aansprakelijkheid vast staat: geen grondslag veroordeling kosten (Parl. Gesch. MvT 31 518, nr. 3 p. 12)

• Ktg. Den Bosch 23 september 2010, LJN8385, geen deelgeschil, wel kostencompensatie (verhouding 1019aa lid 3 Rv?)

• Volstrekt onterecht: Rb. Arnhem 11 januari 2011, LJN BP5033: hele geschil werd voorgelegd. Geen proceskostenveroordeling verzoeker (zie ook Ktg. Maastricht 12 januari 2011, LJN BP2143)

• Bij gebrek aan toelichting kosten afgewezen: Rb. Den Haag 22 december 2010, LJN BO 9396.

• Rb Breda 3 oktober 2011, LJN BR6600 (desk.ber verzocht, verg.)

Page 31: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Art. 1019aa lid 2 Rv. • de buitengerechtelijke kosten voor het deelgeschil

kunnen niet meer van kleur kunnen verschieten en

komen niet te vallen onder de algemene

proceskostenregeling van artt. 237-240 Rv. als

later alsnog een bodemprocedure wordt gestart

Page 32: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Vragen:• Welk uurtarief is redelijk en hoe bepaalt de rechter dat? Hangt dit

af van de waarde van het deelgeschil of van het beloop van de

vermoedelijke vordering?

• Grote verschillen (Van en Akkermans):

- ASP staffel: 30%;

- gematigd 26%;

- ieder eigen kosten 18%;

- onbekend 26%

Page 33: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Rb. Utrecht 13 oktober 2010, LJN BO169:• “In zijn algemeenheid gaat de rechtbank er vooralsnog vanuit dat in

die zaken die binnen het bereik van de Wet deelgeschilprocedure

vallen eerst getoetst moet worden of er voorafgaand aan het

deelgeschil dat ter beslissing wordt voorgelegd buitengerechtelijke

kosten zijn betaald door een aansprakelijke partij. Als dat het geval

is dan is er naar het oordeel van de rechtbank geen aanleiding om

in het kader van de begroting van de kosten zoals bedoeld in art.

1019aa Rv. af te wijken van in dat kader gevorderde en door de

aansprakelijke partij geaccepteerde tariefstellingen.

• Toegewezen EURO 2.000 (geen aansluiting ASP tarief;ontbr. spec.)

Page 34: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• Rb. Amsterdam 28 oktober 2010, LJN BO 9956 EUR 1612

• KTG Den Bosch 23 december 2010, LJN BO9650

Toegewezen EUR 4400

• Rb. Utrecht 27 december 2010, LJN BP3878 uurtarief

EUR 275 toegewezen EUR 3500

• Rb. Breda 3 januari 2011, LJN BO9631 € 290 per uur

exclusief 6% kantoorkosten vanwege specialisatie,

verwijzing ASP advies; wel aantal uren wat naar beneden

EUR 5500

Page 35: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• Rb. Haarlem 17 februari 2011, LJN BP5388

uurtarief 200, totaal ruim EUR 11.500

• Rb. Zutphen 5 januari 2011, LJN BP0054 EUR 5000

toegewezen excl. kantoorkosten en BTW

• Rb. Arnhem 7 februari 2011, LJN BP5963; uurtarief

EUR 220, totaal EUR 4031 excl. BTW toegewezen.

Page 36: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• Rb. Utrecht 9 februari 2011, LJN BP5568: uurtarief op

curatortarief gesteld (EUR 291) toegewezen EUR 9000

• Rb. Den Haag 11 februari 2011, LJN BP5395 Deelgeschil

afgewezen, kosten EU 3900 (incl btw) toegewezen.

• Rb. Den Haag 11 februari 2011, LJN BP5391 Deelgeschil

afgewezen, kosten EU 3380 toegewezen.

• Rb. Alkmaar 17 februari 2011, LJN BP4916: ex aequo et

bono EUR 3750 (ASP-advies niet gevolgd)

Ktg Amsterdam 26 mei 2011 uurtarief EUR 250, totaal EUR

11.500

• Rb. Den Bosch 21 september 2011, LJN BT2397 EUR 2.757

• Rb. Breda 3 oktober 2011, LJN BT6600. EUR 3.739.

Page 37: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Harmoniseren? •ASP/Recovatarief?•Vgl. met I.E?•Jur. IE:a. niet betwiste kosten worden toegewezen;b. gevorderde kosten moeten zo tijdig opgegeven te worden dat de wederpartij zich daartegen kan verweren;c. gedetailleerde opgave:d. hoe hoger de vordering hoe hoger de motiveringseisen van deze kosten.

Page 38: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Medische paragraaf GBL

Page 39: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Medische paragraaf GBL (omvang schade)

•Algemene uitgangspunten;• Het vragen van medisch advies;•Het verzamelen van en de omgang met medische informatie;•Het medisch advies;•De medische expertise.(www.rechten.vu.nl>onderzoek>onderzoeksinstituten en-centra>projectgroep medische deskundigen>projecten>het medischhet medisch beoordelingsproject bij letselschade)

Page 40: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Algemene uitgangspuntenIn het medisch beoordelingstraject:

•dient het begrip ‘ proportionaliteit’ ten alle tijde voorop

te staan

•wordt zoveel mogelijk transparantie nagestreefd.

•Centrale verantwoordeliijkheid medisch adviseur voor

verzamelen van- en de omvang van medische informatie.

•Objectiviteit en onafhankelijkheid medisch adviseur.

•Interactie opdrachtgever en medisch adviseur.

•Inschakelen belangenbehartiger

•Zonder medisch beoordelingstraject geen finale kwijting.

Page 41: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Vragen medisch advies• Gekwalificeerde medisch adviseur

• Aanlevering feitelijke achtergrondinformatie en concrete

vraagstelling

• Model-adviesaanvraag en vraagstelling. Gericht en concreet:

1. info bij elke zaak

2. info bij een aanzienlijk aantal zaken

3. info van belang bij een beperkt aantal zaken

(van belang A. looptijd <2 jr. B. aanwijzingen voorgeschiedenis)

. Overleg opdrachtgever en medisch adviseur en groeimodel.

Page 42: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Het verzamelen en omgang met med. info.• Tijdig informeren benadeelde noodzaak van opvragen en

overleggen van med. gegevens, wie deze krijgen, privacy

en handhaving

• Geinformeerde toestemming benadeelde

• Niet meer med. info dan in concrete geval noodzakelijk

• Verzamelen door med. adviseurs.

• Motiveren als meer med. info dan specifiek ziet op ongeval

• Ib. gerichte vragen en niet meer dan max 2 jr. voor

ongeval

• Alle relevante med. info opvragen en uitwisselen.

Page 43: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Het verzamelen en omgang met med. info.• Medisch adviseurs hebben ib. zelfde medische info.

• Bij afwijzing verzoek om info door benadeelde wordt dit

gemotiveerd.

• Verstrekking med. advies aan bij schadeafwikkeling

betrokkenen, mits noodzakelijk en geheimhouding

• Indien noodzakelijk voor schadeafwikkeling mag med. adv.

van verzekeraar medische info. verstrekken aan

schadebehandelaar.

• Inzichtelijk wie info heeft; med.

• Info uitsluitend voor doel afwikkeling (Vgl. WbP,

Gedragscode)

Page 44: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Proportionaliteit bij opvragen meer med.infoGezichtspunten:

-Looptijd van de schade en de omvang van de

letselschadevordering

-De aard en de complexiteit van het letsel

-Klachten en klachtenverloop

-Relevante medische voorgeschiedenis

-Opstelling benadeelde.

Page 45: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Originele medische info. verstrekking• Verantwoordelijkheid medisch adviseur (welke, in

welke vorm en aan wie);

• aan niet medici: voldoende duidelijke toelichting

• aan wie verstrekt: geheimhoudingsplicht

• noodzakelijk geachte medische informatie, criteria:

a. complexiteit zaak;

b. oorsprong medische gegevens

c. privacygevoeligheid van medische gegevens.

Page 46: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Medisch advies (o.a. CTG 2007.367 en 368)• Zo groot mogelijk objectiviteit en onafhankelijkheid

• Niet vooringenomen, respectvol en betamelijk

• Zakelijk, leesbaar en begrijpelijk, onderscheid feiten,

beweringen en pers. opvattingen

• Slechts info die potentieel relevant is

• Totstandkoming transparant en controleerbaar

• Vakkundig en deskundig

• Na totstandkoming overleg over evt. Onduidelijkheden

• Medisch adviseurs mogen over med. verschillen overleggen

(geen binding)

Page 47: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Nauwe samenwerking toekomstmuziek?• Overleg wat medisch adviseurs moeten weten;

• Welke achtergrondinfo voor hen nodig is

• Overleg over de vraag welke info moet worden

opgevraagd en uitgewisseld

• Medisch adviseurs adviseren op zelfde vraagstelling en

zelfde rapportageformat

• Dan duidelijk waar zij van mening over verschillen.

• Nog verdere toekomst: 1 onafhankelijke medisch

adviseur?

Page 48: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

De medische expertise• Als of onvoldoende expertise med. adv. of verschil van

mening

• Bij voorkeur overleg

• Voldoende informatieve weergave van de feiten

• Bij gemeenschappelijk: pp. zelfde med. info als deskundige

• Richtlijnen en leidraden in acht nemen, waaronder RMSR.

• Bij gemeenschappelijk: niet toegestaan eenzijdig

benaderen deskundige

• Rapport voor med. adv.pp, belangenbehartiger en

schadebehandelaar.

Page 49: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Moeilijk objectiveerbare ziektebeelden

Page 50: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 51: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 52: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 53: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 54: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 55: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 56: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.
Page 57: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

De Hek lijn, TvP 2011, nr. 2

Page 58: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

De Hek lijn, TvP 2011, nr. 2Ontwikkelingen in de samenleving:

1. Individualisering;

2. Subjectivering;

3. Intensiteit van leven;

4. Nadruk op authenciteit;

5. Technisch wereldbeeld.

Beeld van de spelers in een procedure

Het spel

Page 59: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Vooropstelling: De Hek, TvP 2011, nr. 2• Kan het spel anders?

1. Subjectief kijken naar de benadeelde (anamnese,

aanvullende verklaringen, medische gegevens, consistentie

van de klachten; als klachten voor ongeval niet bestonden al

snel causaal verband als er geen alternatieve verklaring is)

Benoeming deskundige, maar wie?

2. Objectief kijken naar benadeelde (ook kijken naar

veeleisende samenleving, oa. Schadebeperkingsplicht,

risicofactoren)

Page 60: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Verschillende lijnen in de rechtspraakHof Leeuwarden 10 augustus 2010, LJN BN3975 •Voor het bewijs van (min of meer) subjectieve gezondheidsklachten

is niet vereist dat de klachten in die zin worden "geobjectiveerd", dat

ze met gebruikmaking van in de reguliere gezondheidszorg algemeen

aanvaarde onderzoeksmethoden en overeenkomstig de door de

desbetreffende medische beroepsgroep vastgestelde standaarden en

richtlijnen worden vastgesteld.

•Doorslaggevend is of de door [geïntimeerde] gestelde klachten

reëel, niet ingebeeld en niet overdreven zijn en of sprake is van

causaal verband tussen deze klachten en het ongeval.

Page 61: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Verschillende lijnen in de rechtspraak• Hof A’dam: geen medisch neurologisch substraat, geen

beperkingen • Hof Den Bosch: enkel vereist, niet reeel, niet ingebeeld, niet

voorgewend niet overdreven • ‘ 4.14 (…), ondanks de afwezigheid van naar de huidige stand van de

medische techniek vaststelbare afwijkingen of aandoeningen, sprake zijn

van een dusdanig consistent, consequent en samenhangend patroon van

klachten, welke klachten eventueel in verband kunnen worden gebracht

met bepaalde gebeurtenissen of bepaalde wel medisch vastgestelde

afwijkingen of aandoeningen, dat niettegenstaande het feit dat klachten per

definitie subjectief zijn, desondanks aannemelijk is dat er sprake is van

aandoeningen of afwijkingen.’

Page 62: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Verschillende lijnen in de rechtspraak• Hof Arnhem 5 juli 2011, LJN BR3964:

dat de klachten niet door beeldmateriaal

geobjectiveerd kunnen worden en dat in medische

zin geen sprake is van letsel, moge zo zijn maar dit

gegeven staat niet in de weg aan het aannemen

van causaal verband tussen klachten en ongeval.

• Hof Den Haag: onduidelijker.

Page 63: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Eigen gedachteNVvN richtlijnen van 1 november 2007

•Essentieel bij ‘whiplash’ neurologische evaluatie

•Het postwhiplashsyndroom (graad 1 en 2) moet worden

gezien als een chronisch pijnsyndroom zonder

neurologisch substraat, geen percentage functieverlies.

•AMA guide 6: chronisch cervicale pijnklachten kunnen

worden gekoppeld aan percentage functieverlies.

Page 64: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Blz. 16/17 Richtlijn• ‘Bij het aangeven van de beperkingen in het

functioneren dient nooit uitgegaan te worden van

die welke de onderzochte aangeeft. De deskundige

behoort uit te gaan van de consistente tekenen van

een neurologische aandoening en als die niet kan

worden vastgesteld (en er dus geen functieverlies

is op neurologische gronden), zijn er ook geen

beperkingen op neurologisch terrein.

Page 65: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

CBO richtlijn 2008 (www.neurologie.nl)• Whiplashklachten komen nog al eens voor; men

dient echter rekening te houding met andere

oorzaken;

• Er is geen lichamelijk onderzoek mogelijk waarmee

WAD I/II kan worden bevestigd (blz. 210;

• Wel kan het voor een differentiële diagnose zinvol

zijn te kijken of de beweeglijkheid van de cervicale

wervelkolom beperkt is.

Page 66: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• Typisch voor WAD I/II: nekpijn, hoofdpijn stijfheid nek; schouders,

duizeligheid, pijnklachten schouders, armen, doof gevoel in armen,

tintelingen in armen en visuele of auditieve symptomen (blz. 19).

• Als screening MRI niet nuttig.

• Terughoudendheid met neuropsychologisch onderzoek (blz. 32)

(altijd onderzoek symptoomvaliditeit) en klachten over cognitief

functioneren na een whiplashongeval komen bij een minderheid van

de mensen voor en zijn vaak niet objectiveerbaar bij

neuropsychologisch onderzoek (blz. 41).

Page 67: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Richtlijn WMSR en KNMG 2008• ‘ Een richtlijn maakt het voor de professional mogelijk

zijn werkzaamheden aan dat niveau aan te passen en

geeft anderen de mogelijkheid om de kwaliteit van

dat werk te toetsen. Richtlijnen zijn geen wetten. Zij

geven globaal aan wat als ‘ state of the art’ mag

gelden. Het is voor een professional altijd mogelijk

om gemotiveerd van een richtlijn af te wijken. Een

transparante motivering is daarbij wel essentieel.’

Page 68: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• 2.1.1. De eis van DESKUNDIGHEID

• Deze eis houdt onder meer in dat de expert zijn uitspraken doet

op grond van zijn kennis van de actuele dan wel ten tijde van het

incident vigerende wetenschap en op grond van de in zijn

vakgebied algemeen aanvaarde inzichten en opvattingen, die

relevant zijn in de context van de te beantwoorden vraagstelling.

Eveneens houdt deze eis in dat hij geen uitspraken doet, die

buiten zijn vakgebied of anderszins buiten zijn competentie

vallen.’

• 2.1.7: onderzoeksmethoden: actuele reguliere geneeskunde

Page 69: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Uitgangspunt• richtlijnen en standaarden (en onderzoeksmethoden van

de reguliere gezondheidszorg) zijn leidend, ook bij het

bepalen of sprake is van een moeilijk objectiveerbaar

ziektebeeld. Zij geven immers de ‘ state of the art’ weer.

• Een rechter, een leek op medisch terrein, kan niet

zelfstandig medische richtlijnen, standaarden en

onderzoeksmethoden van de reguliere gezondheidszorg

terzijde schuiven of oordelen dat zij niet van belang zijn

om te bepalen of er sprake is van een moeilijk

objectiveerbaar ziektebeeld.

Page 70: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

HR 1 april 2005, NJ 2006, 377

• Een protocol beoogt, aldus de Hoge Raad, de

redelijk bekwame arts een richtlijn te geven die in

beginsel in acht moet worden genomen, maar

waarvan soms kan en in bepaalde gevallen ook

moet worden afgeweken.

Page 71: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Rb. Amsterdam 11/9/2008, LJN BF 0735- Naar beste weten rapporteren;

- Niet zonder meer gehouden om richtlijn te volgen;

- Wanneer verschil van inzicht in beroepsgroep daarvan

melding maken;

- Standpunt innemen maakt niet zonder meer partijdig.

NB Wel zware motiveringsplicht anders ‘cherry picking’ zie

noot van

Dijk JA 2008, 155 en JA 2009/9), vgl. ook Rb. R’dam 10 juni

2009,

BJ2046; (zie ook Kolder TvP 2008, 4 Rb. Zwolle 2 oktober 2008,

zaaknr. 147053;

Page 72: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Dus:• Een benoemde deskundige dient voor afwijking van

bestaande richtlijnen of de vigerende wetenschap een

dragende transparante motivering te geven. Het moet

daarbij gaan om een motivering die zodanig dwingend is

dat zij de rechter overhaalt om van de algemeen

aanvaarde inzichten en opvattingen af te wijken. Daarbij

komt dat conclusies van deskundigen altijd

controleerbaar moeten zijn voor partijen (en de rechter).

Page 73: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

• In het specifieke geval van het post-whiplashsyndroom is

wel begrijpelijk dat de rechter – mits de deskundige met

een dragende transparante argumentatie motiveert

waarom hij afwijkt van de richtlijn – niet strikt vast houdt

aan de toepasselijkheid ervan. Het gaat hier echter om

een specifieke situatie die niet (zonder meer) ook

toepasselijk is bij andere moeilijk objectiveerbare

ziektebeelden, zoals dystrofie, OPS, burnout, RSI,

pijnsyndroom e.d.

Page 74: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Operationaliseren: Hof Den Bosch, JA 2008, 64• ‘ 4.14 (…) Onder omstandigheden kan er echter, ondanks de

afwezigheid van naar de huidige stand van de medische

techniek vaststelbare afwijkingen of aandoeningen, sprake zijn

van een dusdanig consistent, consequent en samenhangend

patroon van klachten, welke klachten eventueel in verband

kunnen worden gebracht met bepaalde gebeurtenissen of

bepaalde wel medisch vastgestelde afwijkingen of

aandoeningen, dat niettegenstaande het feit dat klachten per

definitie subjectief zijn, desondanks aannemelijk is dat er sprake

is van aandoeningen of afwijkingen.’

Page 75: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

CRvB, RSV 1999, 7• “Indien conclusies slechts steunen op het subjectieve

klachtenpatroon van betrokkene is dit een onvoldoende

geobjectiveerde en derhalve onjuiste maatstaf voor het

begrip arbeidsongeschiktheid. Maar er kunnen bijzondere

gevallen zijn waarbij meerdere deskundigen tot dezelfde,

vrijwel eenduidige consistente en naar behoren medisch

gemotiveerde en verantwoorde opvatting komen, dat

ongeschiktheid tot werken aannemelijk is, ook al is niet

duidelijk welke ziekte die ongeschiktheid veroorzaakt.”

Page 76: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Varia: proportionele aansprakelijkheid

Page 77: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Varia: proportionele aansprakelijkheid• HR 31 maart 2006, LJN AU6092 (Nefalit/Keramus) (werkgever)

• HR 24 december 2010, LJN BO1799 (Predictive):

”Ook in andere gevallen kan het - met inachtneming van de hiervoor

bedoelde terug-houdendheid - redelijker zijn de onzekerheid over het

condicio-sine-qua-non-verband tussen de normschending en de schade

over partijen te verdelen, dan deze onzekerheid volledig voor risico

van de benadeelde te laten komen.”

(dus ib. bij schending verkeers-en veiligheidsnormen en letsel?)

Page 78: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Predictive- Met terughoudendheid toepassen;

- Motiveren met strekking van de geschonden norm en de

aard van de normschending – waaronder begrepen de

aard van de door de benadeelde geleden schade –

waarom toepassing in concreto

- Niet beperkt tot gevallen waarbij csqn iha een probleem

is

- Ook geen onderscheid causaliteitonzekerheid heden of

verleden

Page 79: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Shockschade• Rb. Arnhem 13 april 2011, LJN BQ1757: Directe

confrontatie via media en strafzaak, kennis genomen van

straf- en politiedossier: shockschade

• Rb. Den Bosch 20 juli 2011, LJN BR1623: directe

confrontatie kan wel als er enig tijdsverloop is OD en

kennisname gevolgen. Hier geen hevige emotionele schok:

geen shockschade

Page 80: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Bijstand en terugvordering

• CRvB 17 mei 2011, LJN BQ5236

Smartengeld EUR 55.000, 60% niet tot vermogen

gerekend rest wel.

(toets art. 52, lid 1, onder e AbW; Is het vanuit

bijstandverlening verantwoord om de vergoeding

niet als vermogen in aanmerking te nemen)

Page 81: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Verjaring: daadwerkelijke bekendheid

Page 82: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

HR 24 januari 2003,NJ 2003, 300Daadwerkelijke bekendheid;

Enkele vermoeden van bestaan schade onvoldoende;

Bij klachten met onduidelijke herkomst pas

daadwerkelijke bekendheid als

-met voldoende mate van zekerheid herkomst is

vastgesteld;

-i.h.a. diagnose nodig (geen abs. zekerheid nodig);

Zie ook Hof Den Haag 7 juli 2009, JA 2009, 140.

Page 83: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

HR 10 september 2010, LJN BM7041• 3.5. (…) Voor het gaan lopen van de verjaringstermijn is echter

niet vereist dat de benadeelde bekend is met alle componenten of

de gehele omvang van zijn schade als gevolg van dat

tekortschietend of foutief handelen. Voldoende is dat de

benadeelde bekend is geworden met schade die hij heeft geleden

of lijdt als gevolg daarvan (…). De verjaringstermijn die

vervolgens (…) begint te lopen geldt mede voor de vordering tot

vergoeding van schade waarvan de benadeelde kon verwachten

dat hij die als gevolg van datzelfde tekortschietend of foutief

handelen van de aansprakelijke persoon zou kunnen gaan lijden.

Page 84: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Aangezien het hof kennelijk en alleszins begrijpelijk heeft

geoordeeld dat de vanaf

begin 2000 optredende klachten die uiteindelijk hebben

geleid tot de

arbeidsongeschiktheid van [eiser], dezelfde aard en

oorzaak hadden als de klachten

in de periode tot 2000 en dat [eiser] al voor 26 oktober

2000 kon verwachten dat

hij daardoor schade zou kunnen leiden.

Page 85: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

Wanneer gaat de termijn lopen?• HR: Daadwerkelijk in staat zijn.

• Hartlief AA 53 (2004): De termijn gaat lopen van af het

moment dat de benadeelde er serieus rekening mee moet

houden dat het foutief handelen de oorzaak is van de schade.

• Geen zekerheid.

• Smeehuijzen: redelijkerwijze verwacht mag worden dat hij

tot juridische actie komt.

• Soms onderzoeksplicht? Hartkamp nee bij HR 20/4/2001.

Daartegen o.a.

• Du Perron, NJ 2006, 112.

Page 86: NIS december 2011 Spreker chr.h.van.dijk@kvdl.nl.

HR 3 december 2010 LJN BN6261

(…). Dit neemt niet weg dat degene die de identiteit

van de aansprakelijke persoon

met een beperkt onderzoek eenvoudig had kunnen

achterhalen, maar heeft nagelaten

een dergelijk onderzoek in te stellen, zich ter

afwering van een beroep op verjaring

niet kan beroepen op subjectieve onbekendheid met

de aansprakelijke persoon.