Nikola Tesla : biografie, leven en werk

1. Zijn kindertijd en studies

Nikola Tesla werd geboren de nacht van 9-10 juli 1856 in Smiljan, een dorpje in deprovincie Lika in het voormalige Kroatië. Tesla’s vader Milutin was een afstammelingvan een oude familie van priesters en officieren en hij was de geestelijke van hetdorp. Hij was een excellente prediker en bezat een ongelofelijk geheugen. Tesla’smoeder kon lezen noch schrijven, doch ze kon wel naast haar moedertaal drieverschillende vreemde talen begrijpen. Dat kwam omdat ze ook een ongelofelijkgoed geheugen had en zo kon ze bundels gedichten citeren in 4 talen, haarmoedertaal, Duits, Frans en Italiaans. Bovendien vertelde Tesla later dat zijn moedereen bijzondere gave had om allerhande gereedschappen en hulpmiddelen zelf temaken. Ze waren in totaal met 5 kinderen, 2 zonen en 3 dochters. Zijn oudere broerDane was 7 jaar ouder dan Nikola en was bijzonder getalenteerd en was deoogappel van zijn ouders. Echter stierf Dane op 12 jarige leeftijd na een tragischongeval met een paard. De dood van zijn broer heeft heel wat sporen nagelaten bijde jonge Nikola, vooral ook dat de verwachtingen die zijn ouders koesterdentegenover zijn broer nu naar hem gericht waren. Hij moest bewijzen dat hij even slimen intelligent was als zijn broer.

Geboortehuis van Tesla in Smiljan – foto uit 1933 – de kerk is verwoest in de 2de wereldoorlog

In 1862 verhuisde de familie naar Gospic een nabijgelegen stadje waar Nikola zijnlagere school verder zette nadat hij reeds 1 jaar had gevolgd in Smiljan. In 1866startte hij de lagere secundaire school, maar steeds meer werd hij geplaagd doorlichtflitsen en beelden die door zijn hoofd spookten. Zo ging het steeds overonderwerpen en dingen die hij eerder had gezien. Wanneer een woord werduitgesproken over een object, dan verscheen het object uiterst gedetailleerd in zijngeest, zodat hij zichzelf soms afvroeg of het werkelijk aanwezig was. Toen hij als

zeventien jarige zich begon bezig te houden met uitvindingen kwam dezeeigenschap goed van pas. Hij had geen modellen, tekeningen of experimentennodig. Alles speelde zich vooraf af in zijn geest en hij maakte wijzigingen enverbeteringen en liet het product van zijn uitvinding werken in zijn geest. Het wasvoor hem hetzelfde of hij zijn turbine liet draaien in zijn geest of op de werkbank vanzijn labo, het resultaat bleef hetzelfde. Alles werkte achteraf zoals hij het vooraf hadgezien. In al zijn jaren van gigantische research en constructie was er op die regelgeen uitzondering. Na een ernstige ziekte die hem bijna het leven kostte volgde hijde hogere secundaire school in Karlovac, een stad wat verder gelegen. Hij werkte de4 jarige cyclus af in 3 jaar. Gestimuleerd door de experimenten van een leraar fysica,die hem duizenden lichtflitsen en beelden bezorgde, besloot hij zijn leven te wijdenaan het bestuderen van de elektriciteit. Zijn ouders hadden echter andere plannenmet hem. Vanuit zijn kindertijd zou hij voorbestemd zijn om net zoals zijn vader alsgeestelijke door het leven te gaan. Die vooruitzichten hingen als een donkere wolkboven zijn hoofd. Zou hij zijn vader niet gehoorzamen? Zou hij de diepste wens vanzijn moeder niet respecteren of zou hij zijn lot aanvaarden? Hoe dan ook hij keerdeterug naar Gospic waar op dat moment een cholera epidemie heerste. Hij werd snelgeïnfecteerd en verbleef 9 maanden lang in zijn ziekbed tot op een zeker momentzijn vader hem beloofde dat hij ingenieursstudies mocht aanvatten indien hijgeneesde. Met behulp van kruiden hem gebracht door een oude vrouw werd hij vlugbeter en de toekomst van zijn studies deed hem sneller dan normaal herstellen.

Foto van Nikola Tesla op ongeveer 20 jarige leeftijd.

Hij begon zijn ingenieurstudies aan de technische hogeschool van Graz in 1877 entoen had hij al beslist zijn leven te wijden aan de natuurwetenschappen en zijnafgeleiden. Niets of niemand kon hem van deze gedachte weerhouden.Het was professor Poeschl die hem voor het eerst introduceerde in de studie van deelektrische machines. In het tweede jaar van zijn studie in Graz kwam er vanuit Parijseen Gramme dynamo die door professor Poeschl werd gedemonstreerd en gebruiktals motor. De borstels van de motor gaven voortdurend vonken en problemen enTesla verklaarde aan de professor dat het mogelijk moest zijn een motor teontwerpen zonder deze nadelen. Zijn professor zei dat het onmogelijk was en dat hethem nooit zou lukken. Onderdrukt door de autoriteit van de professor bleef hij zelftoch overtuigd dat zoiets wel mogelijk was. Zijn periode in Graz verliep intens metveel ideeën maar met weinig resultaat, zodat hij bijna zelf tot de conclusie kwam datsommige zaken niet kunnen worden opgelost of verbeterd. Tesla ontving in zijneerste jaar in Graz financiële support van een Oostenrijkse militaire organisatie. Dieorganisatie werd nogal snel ontbonden en Tesla zat zonder financiële steun. Indienhij niet aan het nodige geld kon komen, dan zou hij zijn studies moeten stopzetten.Toch bleef hij ondertussen alle lezingen volgen en zat hij constant in de bibliotheekvan de universiteit. Omwille van zijn financiële problemen veranderde hij drastischzijn leefgewoonten. Hij begon aan biljard en kaartspelen en zijn levensstijlveranderde volledig, zodat zijn ouders zich terecht zorgen begonnen te maken.Omdat hij er niet in slaagde werk te vinden keerde Tesla terug naar huis. In 1879 aanhet sterfbed van zijn vader beloofde hij zijn studies verder te zetten aan deuniversiteit van Praag. Aangezien hij in Graz geen Grieks had gestudeerd werd hij inPraag geweigerd, maar toch bleef hij 1 jaar in Praag om de laatste ontwikkelingen ophet gebied van elektriciteit te bestuderen door zelfstudie. In januari 1881 reisde Teslanaar Budapest op vraag van een vriend van de familie, Ferenc Puskas. In dat jaarzou daar een telefooncentrale gebouwd worden en Puskas zou het project moetenleiden. Tesla werd aanvaard als een slecht betaalde tekenaar, want hij had geenverdere keuze sinds de dood van zijn vader.

Nikola Tesla : biografie, leven en werk

2. Zijn eerste realisaties

Omwille van zijn inzet en zijn briljante geest kreeg hij snel de positie van chefingenieur. Hij werkte aan de plannen en berekeningen van een nieuwetelefooncentrale en in veel opzichten kon hij verbeteringen aanbrengen. Zijn grootsteverwezenlijking was de uitvinding van een geluidsversterker, wat mag gezien wordenals de voorloper van de luidspreker. Gedurende zijn hele periode in Budapest kon hijhet idee om een wisselstroom motor uit te vinden niet van zich afzetten. Terwijl hij inhet park aan het wandelen was samen met een vriend Szigety kreeg hij opeens terugzijn lichtflitsen en zag hij een wisselstroom motor draaien op een principe die hij toenmet een stok in het zand tekende. Hetzelfde principe was de grondslag van zijnpatenten die hij later in Mei 1888 zou nemen op de uitvinding van de wisselstroommotor die vandaag nog steeds in ontelbare apparaten is gebruikt.In de herfst van 1882 verliet Tesla zijn job in Budapest en vertrok naar Parijs in dehoop daar zijn wisselstroom systeem te kunnen ontwikkelen. Tesla werd aanbevolenbij de “Continental Edison Company”, een bedrijf die gelijkstroom dynamo’s en lichtinstallaties bouwde volgens de patenten van Edison. Tesla’s werkingsgebied was hetonderdrukken van stoorvelden in de bestaande elektriciteitscentrales van Frankrijk enDuitsland. Hij vond in Parijs geen financiering voor zijn wisselstroom systeem en hijbesloot naar America te gaan.Tesla kwam aan in New York op 6 juni 1884. De volgende dag had hij reeds eenafspraak met Thomas Alva Edison, die toen 37 jaar was. Hij was het hoofd van“Edison Machine Works”, de “Edison Electric Light Company”, een heel grootlaboratorium en diverse vertakkingen naar andere bedrijven. Tesla beschreef zijneerste indruk als volgt. “De ontmoeting met Edison was een gebeurtenis in mijn levenom te onthouden. Ik was verbaasd dat deze bijzondere man zonderwetenschappelijke opleiding reeds zoveel had bereikt”.Tesla werkte regelmatig van kort voor de middag tot 5u de volgende morgen. Hijontwikkelde 24 verschillende standaard modellen van dynamo’s die hij uitrustte metautomatische regulatoren. Edison had hem 50.000 US $ beloofd indien hij daarin zouslagen. Al gauw bleek dat een leugen te zijn en dat was zeer pijnlijk voor Tesla en hijnam ontslag bij Edison. Door zijn succesvol werk bij Edison had hij reeds een goedereputatie opgebouwd bij de experten in deze materie. Met een paar medewerkersvan de Edison company vond hij uiteindelijk investeerders die hem de raad gaveneen firma op te richten. In maart 1885 werd de “Tesla Electric Light Company andManufacturing Company” opgericht. Hier dacht hij direct de wisselstroom motor tekunnen ontwikkelen, maar zijn investeerders wensten eerst de booglamp, die warenniet geïnteresseerd in zijn wisselstroom idee. Na de ontwikkeling van de booglampwerd Tesla uit de firma geweerd en kwam hij op straat terecht. Door de economischecrisis kon hij geen werk vinden als ingenieur en verdiende hij zijn brood als dagloner.In April 1887 was het eindelijk zover en Tesla kon over een startkapitaal beschikkenvan 500.000 US $ om zijn firma the “Tesla Electric Company” op te richten. Debedoeling was nu zijn droom te verwezenlijken om een wisselstroom motor engenerator te ontwikkelen gesteund op zijn eerdere uitvinding van het roterendmagnetisch veld. Na een half jaar had hij reeds 3 volledige systemen ontwikkeld,voor één fase, twee fasen en driefasen wisselstroom, inclusief de bijbehorendegenerators, motors, transformatoren en automatische regelaars. Hij vroeg depatenten aan op 10 oktober, 30 november en 23 december 1887.

Eén van de eerste modellen van de inductiemotor van Tesla

De publicatie van de patenten gebeurde op 1 mei 1888 en zijn eerste lezing gaf hijop 16 mei 1888 waar hij de aandacht trok van de zakenman en uitvinder GeorgeWestinghouse, die meteen het belang van de multifase wisselstroom kon inschatten.In july 1889 maakte Westinghouse met Tesla een overeenkomst, om de patentenvan Tesla tot dan verworven in zijn bezit te krijgen. Tesla kreeg daarvoor een bedragvan 60.000 US $ te verdelen met zijn aandeelhouders en een licentievergoeding van2,5 US $ per paardekracht elektriciteit die toen tussen de 6 US $ en 8 US $ lag. Dezelicentievergoeding zal Westinghouse later in grote financiële problemen brengen enTesla gaf om Westinghouse te helpen zijn rechten op om deze licentievergoedingnog verder te ontvangen. Daardoor zou hij verschillende miljoenen dollars ontlopen.

George Westinghouse

Diagramma van zijn patent van de motor in 1888