Werksessie 16 sept 2017

Liandon Energy Consulting

Nijmegen noord• Synergie• Flex• Kansen

Regio

2

kenmerken

1. 4 windturbines + veel zon op daken

2. Stadsverwarming uit nijmegen zuid

3. Warmte net nijmegen arnhem

4. Zon,water wind enerngie combineren op

dezelfde aansluiting

5. 50kV van betuwe route ( 2 fasen)

6. Waalsprong gevoed uit elst ( 10MW N-1),

met ruimte voor 3e kabel

7. Industrie groeiend

8. + 8000 woningen

kansen

1. 20MW windturbines ( 30MW )

2. Stadsverwarming nijmegen arnhem traject

3. Zon op water

4. Waterturbines bij de kribben

5. Water turbines in de waal ( vervanging van

huidige stuwen )

6. Pv met warmte combineren

7. Postcode roos

flex

1. Industrie ( koelen verwarmen)

2. Waterstof ( th+ E+ mobility )

3. Oost zuid panelen

4. Huizen ( verwarmings buffer) ( geen

droger) ( geen wasmachine)

5. Afregelen zonnepanelen wanneer pijnlijk

6. Flex bij boeren

7. Uitvoeren uit de regio

Energie atlas

3

Nieuwbouw 1.5kW verwarming max

Stads-warmte gebied

Decentrale opwek in het gebied ( PV)

4

• Energieneutraal / CO2-loze energievoorziening

• Aardgasloos (Aardgas is niet meer beschikbaar voor gebouwverwarming)

• Betrouwbaar, bereikbaar, betaalbaar

• Zelfvoorzienend (24/7 en seizoensonafhankelijk)

Postcode roos ( 12ct /kwh-e 15jaar )

5

Flex = !! opwekken wanneer nodig is

6

De doelstelling bij de toepassing van duurzame energie is dat daarmee de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) en andere

schadelijke emissies (NOx, SO2, roet etc.) betaalbaar wordt verminderd.

1. Isoleren

2. Duurzame eigen bronnen ( wat je eigen dak je bied koop dat bij een ander niet ) ( + opslaan voor later )

3. Duurzame andere bronnen ( + meer efficiënt toepassen )

Zonne-energie

Elektriciteit uit zonlicht, opgewekt in fotovoltaïsche cellen (PV, zonnepanelen).

Warmte, opgevangen in zonnecollectoren (zonneboilers).

De combinatie zijn PV-T panelen en leveren ( piek 900W per paneel )

Aardwarmte

De warmte aanwezig is in de bodem kan worden ingezet voor ruimteverwarming of seizoensopslag

Afval

Er kan zowel elektriciteit + warmte worden opgewekt via het verbranden van afval of door het verbranden van stortgas.

Biomassa

Onder Biomassa als duurzame energie wordt verstaan: het verbranden van plantaardig materiaal zoals snoeiafval of afvalhout

uit bouw of industrie of bossen, of het vergisten van plantaardig materiaal zoals mest, en de opwekking van elektriciteit uit het

resulterende methaangas.

Water

Elektriciteitsopwekking door waterturbines bvb in een sluis of door middel van de stroming. bij een kribbe in een rivier

Blauwe energie: gewonnen of opgeslagen door het verschil in zoutconcentratie tussen zout-en zoetwater.

Warmtewinning uit rioolwater , uit rivier water

.

Windenergie

Elektriciteit die wordt opgewerkt met windturbines

Urban wind micro turbines ( verdien model is energie belasting ) ( ? wat als salderen niet meer bestaat).

Wat kost wat

7

consumentindustrie

Kansen � energie uit de waal

8

Bouwstenen

9

Het zand gat kan 19 000mtr3 aan zonne

panelen bevatten

De aansluiting net onder de brug door kan

mischien 3MW zon transporteren

Het kleine gat er onder kan ca 4000mtr3 aan

zon bevatten

tevens zouden de gaten een dubbel funktie

kunnen krijgen Warmte vat + solar

en de warmte van de vuilverbranding kunnen

bufferen

Bouwstenen

10

Ruimte voor oryon water turbines + small windDe dijk en weg zal wind geleiden , het water zal recht door willen gaan

Legio kribben die gebruikt zouden kunnen worden! Dicht bij de 10kV kabel in de buitenbocht

componenten

11

Het zonne fietspad

http://www.installatiejournaal.nl

/zonne-energie/fietsen-over-

zonnepanelen

kansen Europese subsidie (Stimulering Duurzame Energie Ontwikkeling)Zoals bij doesburg

Deep water turbine als in doesburg

9 mtr doorsnede openening 4.5*4.5 met stromings inlaat ca 25mtr2

Voldoende als 1mtr per sec stroom snelheid

http://www.oryonwatermill.com/

RWS wat zijn de stroom snelheden > 1mtr/sec ?? kribben

Info dolf pasman 026-2020299

Hier zijn nog wat kansen voor de locale boten bouw in een aangepast bootje

voor het plaatsen van die turbines en onderhoud

?? idee het plaatsen met grond-schroef-ankers ipv fundaties

Dieren eerst 2 turbines dan nog 2

Kans � het maken van een applicatie manager in comsol voor rivier bed en

kribben

Alles hangt samen

12

Wat uw dak u energie-belastingsvrij bied,

koop dat bij een ander niet

De ontbrekende winter maanden kan ingevuld worden met

1000mtr3 gas ( 600€/jaar ) tot het breakeven point wat

investering

Dus voor een investering van 15k maak je de woning 60%

efficienter

Het betere pensioen sparen

Situatie als salderen ophoud

Zomer leveren 3.000kwh * 0.03 = 90€

Winter verbruik 3000kwh *0.27 = 810€

Te betalen ondanks energie neutraal �

720 euro

13

Voorbeeld waterkracht

Op PV moet je niet rekenen in de winter14

Wat uw dak u bied koop dat bij een ander niet

15

Before 3000mtr3

+ isolatie = 2000mtr3

+ PVT = 900mtr3

+ heatpump = 0mtr3

( +2000kwh-e � future

https://www.vbus.net/scheme/0e8b5eb138239c1f0afb2b7d253d0658

Prijs ontwikkeling zon

16

Bedankt voor het rapport. De relatieve kostendaling gaat harder dan ik verwacht had. De prijzen in de VS liggen echter structureel hoger dan in europa. Dus de kosten per kWh zijn daar hoger door gebrek aan marktwerking. Als we in NL nog eens 57% goedkoper worden met zonnestroom kom je op een

kostprijs van minder dan 3ct/kWh dat ligt in dezelfde orde als de brandstofkosten van een kolencentrale. Binnen 10 jaar is het dus definitief einde oefening voor hout, kolen, gas centrales

www.project-increase.eu

Welcome in (Al)Liander Duiven

17

www.project-increase.eu

Status bronsbergen testfield

PV afregelen via het internet als het zeer doet op het net ( flex )

Oud naar nieuw

Droog trommel 2.3kw � 300W (0.6kwh )

Wasmachine 2.5kwh � <1kwh

18

warmte uit Waal upgraden tot comfortabele warmte

19

warmtegemaal

Componenten water

20

Het zonne fietspad

http://www.installatiejournaal.nl

/zonne-energie/fietsen-over-

zonnepanelen

kansen Europese subsidie (Stimulering Duurzame Energie Ontwikkeling)Zoals bij doesburg

Deep water turbine als in doesburg

9 mtr doorsnede openening 4.5*4.5 met stromings inlaat ca 25mtr2

Voldoende als 1mtr per sec stroom snelheid

http://www.oryonwatermill.com/

RWS wat zijn de stroom snelheden > 1mtr/sec ?? kribben

Info dolf pasman 026-2020299

Hier zijn nog wat kansen voor de locale boten bouw in een aangepast bootje

voor het plaatsen van die turbines en onderhoud

?? idee het plaatsen met grond-schroef-ankers ipv fundaties

Dieren eerst 2 turbines dan nog 2

Kans � het maken van een applicatie manager in comsol voor rivier bed en

kribben

Verkeersknooppunten leveren energie

21

één standaard knooppunt levert stroom voor 6700 huishoudens op jaarbasis

Zon en wind op water

22

PV + op water + kribbe generatoren( voorbeeld zutphen)

23

3MW zon transporteren � Jaar opbrengst 2280MWh-e/jaar

Vangt men ook nog de warmte met dezelfde panelen + 4500MWh-th

Het kleine gat er onder kan ca 4000mtr2 aan zon-pv bevatten

tevens zouden de gaten een dubbelfunktie kunnen krijgen Warmte vat + solar

en de warmte van een andere warmte bron kunnen bufferen voor de winter380.000mtr3 ( 380 Miljoen liter)� dT=50°C� opslag voor ~22’400MWh

Voorbeeld zon water

24

Voorbeeld solar roof eerlijk verdelen

Virtueel salderen mot mogelijk worden onder de VVE + thermisch en electrisch25

cable + trafo pooling

Weer + zon

overlap

= -3% energie

26

Voorbeeld micro wind ( < 2mtr doorsnede en kleiner dan 1kw )

27

www.project-increase.eu

How to implement a battery

28

1. Take the cover off

2. Put the battery on it, on

top

3. Put the cover on top

4. Fast car charger included

Voorbeeld boerderijen

29

Fotonenboer = PV

+ batterij

+ robotisering

+ peakshaving op melkkoeling

+ hergebruik restwarmte voor stal

+ hergebruik restwarmte voor woonhuis

Boer in giesbeek ( PV)

Voorkomen van overspannings problemen

door geavanceerde instellingen in de

inverters

Minder kW net maar meer kWh

Voorbeeld

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

load -pv fotonenboer

2012 2013 2014 2015 load-pv

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

aardgas

2012 2013 2014 2015

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

pv

kwh( 50kwp) kwh( 50kwp)

Warmte behoefte gaat

ingevuld worden door de

restwarmte door melkkoeling

Aftoppen

door

melkkoeling

30

Flexibiliteit faciliteren

31

Flex uit batterijen

Batterijen worden goedkoper

32

Zoals altijd is het probleem voorfinanciering

DYNAMO Flexmarktontwikkeling

33

De flexhandel in Nijmegen Noord kan dus volgens planning op 1 december beginnen en

zal deze hele winter plaatsvinden. ( oefenen )

(back-up systeem) moet werkend zijn en er moet vertrouwen in zijn vanuit Liander,

En parallel hieraan bepalen we hoe het aanbestedingstraject eruit moet zien voor

flexhandel de komende 4 jaar.

Achtergrond:

DYNAMO Flexmarktontwikkeling is de locatie Nijmegen Noord.

als eerste keer flexibiliteit willen inzetten als alternatief voor een tijdelijke kabel.

nog niet als oplossing voor congestie voor een regionale netbeheerder.

Nijmegen Noord veel groei,

Om aan deze extra energievraag te voldoen, gaan we een nieuwe onderstation

plaatsen.

doorlooptijd van dit station is 5 jaar., meer groei dan we met onze huidige kabels

kunnen opvangen ( tijdelijke 3e kabel)

flexibiliteit gaan inzetten via marktmodel USEF. ( alliander koopt flex in bij markt partijen

, met als doel congestie op te lossen)

Energie armoede ?

Energie armoede consulenten

Arm ???

Rijk ??

Het betere pension sparen

34