Nijmeegse tips voor Afrikaanse scholen...schilderijen, muizenkeutels en de troon van keizer Haile...
1
De Gelderlander zaterdag 14 mei 2011 zaterdag 14 mei 2011 De Gelderlander 42 | nijmegen | 43 J osette Leenders uit Nijmegen geeft biologie aan het Udens College, Vanessa Hollaar is do- cente bij de vakopleiding Mondzorgkunde van de HAN, de Hogeschool van Arnhem en Nij- megen. Met een groep van veertien Neder- landse leerkrachten trokken ze eind april, begin mei twee weken lang als vrijwilliger door Ethiopië, om lokale collega’s een hart onder de riem te steken. „Ze werken er met veel minder middelen dan wij normaal vinden en staan voor een klas met soms wel honderd leerlingen. En dat ter- wijl de vakopleiding tot docent niet kan tippen aan de kwaliteit van onze pabo’s of lerarenopleidin- gen. Zij beschikken over veel min- der pedagogische en didactische achtergrondkennis en moeten er toch maar het beste van zien te maken”, zegt Josette Leenders. „Daarom bezochten wij scholen. We observeerden er de manier van lesgeven en probeerden daar- na in gesprekken met collega’s bruikbare tips te geven.” Er waren natuurlijk ook momen- ten van pure ontspanning. Josette, naast haar baan als leerkracht bio- logie tevens beeldend kunstenaar, liet de kans op een bezoek aan het Nationaal Museum in de hoofd- stad Addis Abeba niet lopen: „Het museum herbergt een bonte verzameling aan intrigerende zwartwit portretten, moderne schilderijen, muizenkeutels en de troon van keizer Haile Selassie himself.” Josette en Vanessa merkten al snel dat in Ethiopië uitsluitend ‘fron- taal’ onderwijs wordt gegeven: de leraar staat voor de overvolle klas en probeert wat duidelijk te ma- ken aan de leerlingen, die in leef- tijd variëren van zes tot zestien jaar en qua niveau van analfabeet tot hoogbegaafd. „De slimmeriken zitten voorin. Die volgen de les aanvankelijk nog wel. Maar hoe verder je naar achte- ren gaat, hoe slapper de aandacht. En gedurende de dag zakt de con- centratie steeds verder weg.” „De docenten houden zich strak aan het curriculum en de opgaven in het boek. Veel oefeningen wor- den tijdens de les vaak herhaald, er zijn weinig actieve en coöpera- tieve werkvormen en de docenten nemen weinig tijd om bepaalde za- ken tijdens de les te introduceren”, noteerde Vanessa. Josette: „In gesprekken met onze lokale collega’s hebben we daarom met name ideeën aangedragen voor actievere werkvormen in klei- nere groepen.” Daarbij kwamen tips van pas, die een jaar eerder in het verre India ook al succesvol beproefd waren door een collega en plaatsgenote, Lonneke Gerrits. Lonneke is leerkracht op de islami- tische basisschool Hidaya op de Heiweg in Nijmegen. Zij verbleef vorige zomervakantie als werelddo- cente in de provincie West-Orissa in het zuidoosten van India. Om het lesgeven interessant te houden in een bomvolle klas met kinderen van vol- strekt verschillende niveaus, bracht ze haar collega’s daar op het idee om te werken met ‘stoplichten’. Kreeg de ene groep in de klas ‘groen’, dan volgde die de aanwijzin- gen van de do- cente. De groep met ‘rood’ bleef al die tijd stil en was dan met een andere opdracht aan de slag. Het zijn werkmethodes die je in Nederland met de paplepel krijgt ingegoten als aan- komend docent, „maar in ontwik- kelingslanden is de vakopleiding korter en van een lager niveau. Toch zijn de leerkrachten er niet minder bevlogen dan bij ons. Ze waren zo blij met onze tips, dat ze die soms meteen en overenthou- siast probeerden toe te passen”, aldus Josette. Vanessa hield een dagboek bij van haar Afrikaanse avontuur. Haar slotcon- clusie na die twee we- ken: „Door de kleine dingen die wij hier konden aanpas- sen, heb ik het ge- voel van beteke- nis te zijn. Ho- pelijk kunnen de docenten met wie we samenwerk- ten, hun er- varingen nu over- brengen op hun collega’s.” Nijmeegse tips voor Afrikaanse scholen Kijk voor het laatste sportnieuws ook op: Josette observeert. ‘De juf kan goed uitleggen, maar door het lawaai op de gang is amper te horen wat ze zegt. De deur staat open vanwege warmte.’ Met z’n drieën aanschuiven in een tweepersoons houten schoolbank, die is aangevreten door insecten en volgekrast met tekens. foto’s Edukans Iedereen wil een gesprekje met de ‘forengi’ (blanken). De vrijwilligers merk- ten dat hun Ethiopische collega’s tips en trucs soms erg letterlijk nemen. Tijdens de pauze leert Vanessa Hollaar scholieren het liedje ‘Hoofd, schou- ders, knie en teen’. Binnen een mum van tijd zingen ze het mee. Josette Lenders en Vanessa Hollaar uit Nijmegen werden twee weken lang als ‘werelddocenten’ uitgezon- den door de Stichting Edukans. De vrijwilligers van Edukans helpen kansarme kinderen in ontwikke- lingslanden met naar school gaan, zonder onderscheid te maken naar ras, religie, of politieke overtuiging. Er zijn projecten in Kenia, Ethiopië, Oeganda, Malawi en India. Daar ondersteunt, motiveert en in- spireert Edukans de lokale leer- krachten, schoolleiders en onder- steuners van het onderwijs. Dat gebeurt door ideeën voor ver- andering en verbetering in het les- geven aan te dragen, op basis van een grondige analyse van de ma- nier van werken, met de ter plekke beschikbare middelen. De analyse mondt uit in concrete meerjarenplannen voor de bezoch- te regio’s. De voortgang ervan wordt getoetst. De analyse maken Nederlandse docenten die zich als vrijwilliger aanmelden, zoals Joset- te en Vanessa. Via fondswerving probeert Edu- kans ook extra middelen en lesma- terialen beschikbaar te krijgen voor de betrokken scholen. Edukans bezit het keurmerk voor verantwoorde fondsenwerving. Dit jaar gaan vijf groepen geduren- de twee weken op reis. Ter plekke werken de onderwijsprofessionals dan intensief samen met lokale col- lega’s, om ideeën op te doen ter verbetering van het onderwijs. Eind april, begin mei gingen er groepen werelddocenten naar Ethi- opië en Malawi. In juli gaat er een delegatie naar Kenia en Oeganda, in oktober een naar India. Meer informatie over dit vrijwilli- gerswerk is te vinden op de websi- te www.edukans.nl/werelddocent Vanuit haar school nam Josette een overtollige binoculaire microscoop mee naar Afrika. Voor het eerst zien kinderen wat er zoal leeft op blaadjes. dg.nl/sport John van Oppen door [email protected] ‘Met de kleine dingen die we hier doen zijn we van grote betekenis’ Edukans en haar werelddocenten Kijken of we collega- docenten tips kunnen geven om het onderwijs in hun land te verbeteren. Met dat doel voor ogen trokken Jo- sette Leenders en Vanessa Hollaar twee weken door Ethiopië.
Transcript of Nijmeegse tips voor Afrikaanse scholen...schilderijen, muizenkeutels en de troon van keizer Haile...
De Gelderlander zaterdag 14 mei 2011 zaterdag 14 mei 2011 De Gelderlander
42| nijmegen | 43
J osette Leenders uit Nijmegengeeft biologie aan het UdensCollege, Vanessa Hollaar is do-cente bij de vakopleiding
Mondzorgkunde van de HAN, deHogeschool van Arnhem en Nij-megen.Met een groep van veertien Neder-landse leerkrachten trokken zeeind april, begin mei twee wekenlang als vrijwilliger door Ethiopië,om lokale collega’s een hart onderde riem te steken.„Ze werken er met veel mindermiddelen dan wij normaal vindenen staan voor een klas met somswel honderd leerlingen. En dat ter-wijl de vakopleiding tot docentniet kan tippen aan de kwaliteitvan onze pabo’s of lerarenopleidin-gen. Zij beschikken over veel min-der pedagogische en didactischeachtergrondkennis en moeten ertoch maar het beste van zien temaken”, zegt Josette Leenders.„Daarom bezochten wij scholen.We observeerden er de maniervan lesgeven en probeerden daar-na in gesprekken met collega’sbruikbare tips te geven.”Er waren natuurlijk ook momen-ten van pure ontspanning. Josette,naast haar baan als leerkracht bio-logie tevens beeldend kunstenaar,liet de kans op een bezoek aan hetNationaal Museum in de hoofd-stad Addis Abeba niet lopen:„Het museum herbergt een bonteverzameling aan intrigerendezwartwit portretten, moderneschilderijen, muizenkeutels en detroon van keizer Haile Selassie
himself.”Josette en Vanessa merkten al sneldat in Ethiopië uitsluitend ‘fron-taal’ onderwijs wordt gegeven: deleraar staat voor de overvolle klasen probeert wat duidelijk te ma-ken aan de leerlingen, die in leef-tijd variëren van zes tot zestienjaar en qua niveau van analfabeettot hoogbegaafd.„De slimmeriken zitten voorin.Die volgen de les aanvankelijk nogwel. Maar hoe verder je naar achte-ren gaat, hoe slapper de aandacht.En gedurende de dag zakt de con-centratie steeds verder weg.”„De docenten houden zich strakaan het curriculum en de opgavenin het boek. Veel oefeningen wor-den tijdens de les vaak herhaald,
er zijn weinig actieve en coöpera-tieve werkvormen en de docentennemen weinig tijd om bepaalde za-ken tijdens de les te introduceren”,noteerde Vanessa.Josette: „In gesprekken met onzelokale collega’s hebben we daarommet name ideeën aangedragenvoor actievere werkvormen in klei-nere groepen.”Daarbij kwamen tips van pas, dieeen jaar eerder in het verre Indiaook al succesvol beproefd warendoor een collega en plaatsgenote,Lonneke Gerrits.Lonneke is leerkracht op de islami-tische basisschool Hidaya op deHeiweg in Nijmegen. Zij verbleefvorige zomervakantie als werelddo-cente in de provincie West-Orissa
in het zuidoostenvan India. Om hetlesgeven interessantte houden in eenbomvolle klas metkinderen van vol-strekt verschillendeniveaus, bracht zehaar collega’sdaar op hetidee om tewerken met‘stoplichten’.Kreeg de enegroep in deklas ‘groen’,dan volgde diede aanwijzin-gen van de do-cente. De groepmet ‘rood’ bleefal die tijd stil enwas dan met eenandere opdrachtaan de slag.Het zijn werkmethodesdie je in Nederland met depaplepel krijgt ingegoten als aan-komend docent, „maar in ontwik-kelingslanden is de vakopleidingkorter en van een lager niveau.Toch zijn de leerkrachten er nietminder bevlogen dan bij ons. Zewaren zo blij met onze tips, dat zedie soms meteen en overenthou-siast probeerden toe te passen”,aldus Josette.Vanessa hield een dagboekbij van haar Afrikaanseavontuur. Haar slotcon-clusie na die twee we-ken: „Door de kleinedingen die wij hierkonden aanpas-sen, heb ik het ge-voel van beteke-nis te zijn. Ho-pelijk kunnende docentenmet wie wesamenwerk-ten, hun er-varingennu over-brengenop huncollega’s.”
Nijmeegse tips voorAfrikaanse scholen
Kijk voor het laatste sportnieuws ook op:
Josette observeert. ‘De juf kan goed uitleggen, maar door het lawaai op degang is amper te horen wat ze zegt. De deur staat open vanwege warmte.’
Met z’n drieën aanschuiven in een tweepersoons houten schoolbank, die isaangevreten door insecten en volgekrast met tekens. foto’s Edukans
Iedereen wil een gesprekje met de ‘forengi’ (blanken). De vrijwilligers merk-ten dat hun Ethiopische collega’s tips en trucs soms erg letterlijk nemen.
Tijdens de pauze leert Vanessa Hollaar scholieren het liedje ‘Hoofd, schou-ders, knie en teen’. Binnen een mum van tijd zingen ze het mee.
� Josette Lenders en Vanessa Hollaaruit Nijmegen werden twee wekenlang als ‘werelddocenten’ uitgezon-den door de Stichting Edukans.
� De vrijwilligers van Edukans helpenkansarme kinderen in ontwikke-lingslanden met naar school gaan,zonder onderscheid te maken naarras, religie, of politieke overtuiging.
� Er zijn projecten in Kenia, Ethiopië,Oeganda, Malawi en India.
� Daar ondersteunt, motiveert en in-spireert Edukans de lokale leer-krachten, schoolleiders en onder-steuners van het onderwijs.
� Dat gebeurt door ideeën voor ver-
andering en verbetering in het les-geven aan te dragen, op basis vaneen grondige analyse van de ma-nier van werken, met de ter plekkebeschikbare middelen.
� De analyse mondt uit in concretemeerjarenplannen voor de bezoch-te regio’s. De voortgang ervanwordt getoetst. De analyse makenNederlandse docenten die zich alsvrijwilliger aanmelden, zoals Joset-te en Vanessa.
� Via fondswerving probeert Edu-kans ook extra middelen en lesma-terialen beschikbaar te krijgen voorde betrokken scholen.
� Edukans bezit het keurmerk voorverantwoorde fondsenwerving.
� Dit jaar gaan vijf groepen geduren-de twee weken op reis. Ter plekkewerken de onderwijsprofessionalsdan intensief samen met lokale col-lega’s, om ideeën op te doen terverbetering van het onderwijs.
� Eind april, begin mei gingen ergroepen werelddocenten naar Ethi-opië en Malawi. In juli gaat er eendelegatie naar Kenia en Oeganda,in oktober een naar India.
� Meer informatie over dit vrijwilli-gerswerk is te vinden op de websi-te www.edukans.nl/werelddocent
Vanuit haar school nam Josette een overtollige binoculaire microscoop meenaar Afrika. Voor het eerst zien kinderen wat er zoal leeft op blaadjes.
dg.nl/sport
John van Oppendoor
‘Met de kleine dingendie we hier doen zijn wevan grote betekenis’
Edukans en haar werelddocenten
Kijken of we collega-docenten tips kunnen gevenom het onderwijs in hunland te verbeteren. Met datdoel voor ogen trokken Jo-sette Leenders en VanessaHollaar twee weken doorEthiopië.
