Advies- en ingenieursbureau

dhv.nl/mobiliteit

Mei 2011 > Provincies voorstander van herijking wegennetwerk | Hartelbrug interactief ontworpen in i-Room Projectbureau ZuidasDok levert krachttoer in Amsterdam-Zuid | Betere doorstroming op Hoogegelegen

We zijn mobieler dan ooit en dat is onder andere op

de wegen dagelijks te merken. Vrachtverkeer, woon/

werkverkeer, vakantieverkeer, alles en iedereen strijdt

letterlijk en figuurlijk om de voorrang. Eenvoudige op-

lossingen zijn er niet meer. Of het nu gaat om een

wegverbreding, een nieuwe brug of een railverbin-

ding, elk nieuw project omvat inmiddels veel meer

dan dat. De visie van DHV kan worden samengevat

als 'meer met minder'. Wij zoeken naar innovatieve

concepten en technologieën die leiden tot meer capa-

citeit, veiligheid en comfort, maar ook minder ruim-

tebeslag, energieverbruik, doorlooptijd en kosten.

Mobiliteit van morgen

Altijd een oplossing verder

“Integrale aanpak benutten levert veel winst op”De capaciteit van de Nederlandse infrastructuur kan veel beter worden benut als we de wegen, het spoor en de waterwegen in onderlinge sa-menhang bekijken. Dat is de overtuiging van Pieter Prins, projectmana-ger verkeersmanagement bij DHV. “Elke beheerder is nu nog vooral bezig op zijn eigen terrein. We moeten de stap zetten naar een integrale benut-tingsstrategie.”

Zo’n strategie is de enige manier waarmee op korte termijn nog winst te halen valt uit de bestaande capaciteit. Prins: “De aanleg van nieuwe infrastructuur duurt relatief lang en is duur. Bovendien zijn veel snelwe-gen inmiddels wel geoptimaliseerd. We moeten het bestaande netwerk beter gebruiken, bijvoorbeeld door de mensen te verleiden andere routes en andere vervoermiddelen te gebruiken. Bij DHV bekijken we de moge-lijkheden die er zijn. We bouwen voort op het ‘Beleidskader Benutten’ dat we in 2007 voor het toenmalige ministerie hebben geschreven en dat nu wordt vernieuwd.”

NetwerkbenaderingVolgens Prins hangen autowegen, spoorwegen en waterwegen nauw met elkaar samen en is meer afstemming tussen Rijk, provincies, ge-meenten en ProRail geboden. “Ze moeten ook meer samenwerken met fabrikanten van navigatiesystemen en belangengroepen als de ANWB.”Ook systemen als smartphones bieden de weggebruiker veel meer infor-matiemogelijkheden over alternatieve routes. “Met navigatiesystemen voor de scheepvaart kun je schepen in colonnes met een vaste snelheid laten varen. Met zo’n ‘blauwe golf’ geleid je het scheepvaartverkeer zo-dat bruggen minder vaak geopend hoeven te worden. Dit levert tijdwinst op voor beide modaliteiten en leidt tevens tot een betere benutting van de netwerken.” info: pieter.prins@dhv.com

De ruimte in Nederland voor nieuwe sporen is beperkt en de aanleg ervan kost veel geld. Door meer treinen te laten rijden op hetzelfde spoor, kun-nen toch meer reizigers worden vervoerd. Een manier om dit te doen is het zogenoemde ‘Kort Volgen’ ofwel meer seinen en minder wissels. Het idee is simpel, maar de uitwerking ervan is minder makkelijk. Ons spoor-systeem is een complexe combinatie van infrastructuur, dienstregeling, materieel en besturing. Zelfs experts kunnen hierdoor moeilijk voorspel-len wat de effecten zijn van intensiever treinverkeer. DHV kan die effec-ten wel in beeld brengen door de inzet van simulatieprogramma’s. Adviseur Janneke Tax vertelt: “De kern van Kort Volgen is de afstand tus-sen de seinen te verkleinen. Tussen twee seinen mag altijd maar één trein rijden. De afstand bepaalt zo het aantal treinen dat op het baanvak kan rijden. Door de afstand te verkleinen kunnen er niet alleen meer treinen rijden, de rijtijd per trein kan ook nog eens worden teruggebracht zodat reizigers eerder op hun bestemming zijn.”

Slim neerzetten“Je kunt echter niet overal de afstand tussen de seinen verkleinen. Er zijn veel beperkende factoren zoals wissels en overwegen. Je moet de extra seinen dus slim neerzetten. Met het computerprogramma OpenTrack si-muleren we de effecten van die kortere afstand en kunnen we laten zien of er winst te behalen is en wat deze winst zou zijn. Daarbij houden we rekening met alle technische beperkingen en lokale situaties.”Om Kort Volgen daadwerkelijk te kunnen uitvoeren is de steun nodig van belanghebbenden als vervoerders en overheden. Ook daarin kan DHV een rol spelen. Tax: “We voeren projecten uit voor alle betrokken stake-holders. Hierdoor kennen we hun belangen en weten we wat er speelt. DHV kan zo een belangrijke bijdrage leveren aan de betere benutting van het Nederlandse spoor.”info: janneke.tax@dhv.com

Meer treinen op hetzelfde spoor

DHV en het Britse adviesbureau Halcrow gaan samenwerken op het gebied van assetmanage-ment voor (weg)infrastructuur. Daarmee krijgen de Nederlandse infrabeheerders toegang tot nieuwe, in het buitenland beproefde uitbestedingsconcepten. In Nederland is DHV vooral bekend door het PAS 55-gecertificeerde beheer en onderhoud van alle assets (o.a. leidingen, wegen en sporen) op chemiecomplex Chemelot. Halcrow werkt onder andere in opdracht van de Engelse overheid als managing agent voor beheer en onderhoud van het hoofdwegennet. Voor de Schotse overheid voert zij het contractmanagement uit van uitbe-stede onderhoudswerkzaamheden.

GangbaarIn het Verenigd Koninkrijk is het uitbesteden van beheer en onderhoud van wegen gangbaar. Halcrow heeft aan de wieg gestaan van de ontwikkeling van contractvormen en hun praktische toepassing. Door haar activiteiten als managing agent heeft zij ook zicht op hoe deze contracten in de praktijk uitwerken. Performance Auditing is het model waarmee op beheerste wijze taken aan marktpartijen kunnen worden overgedragen. Met deze samenwerkingsovereenkomst kan DHV de Nederlandse opdrachtgevers bedienen met innovatieve uitbestedingsconcepten. DHV kan Halcrows ervaring met contractmanagement vertalen voor de behoeften van Nederlandse overheden als het gaat om efficiënt en kwalitatief hoogstaand beheer en onderhoud van wegen en kunstwerken. info: bart.mante@dhv.com

Nederlands-Britse samenwerking voor assetmanagement

Provincies en Rijkswaterstaat kunnen veel geld besparen door eenduidiger beheer en onder-houd van het gezamenlijke wegennetwerk. Een op te richten wegenautoriteit zou het beheer moeten regisseren. Dat idee werd geopperd op de tweede bijeenkomst over assetmanage-ment infrastructuur die DHV in januari organiseerde.

De aanwezige provinciale managers en beleidsmedewerkers zoeken naar manieren om be-heer en onderhoud efficiënter te organiseren, in antwoord op bezuinigingen en het verdwij-nen van kennis uit organisaties door de vergrijzing. Opschaling en herijking zou een oplossing kunnen zijn.Niels van Huët, afdelingshoofd infrabeheer bij DHV: “Elke organisatie beheert de infrastruc-tuur volgens zijn eigen methodiek, contractvormen en planningen. Je krijgt daardoor niet al-leen een lappendeken maar het maakt je infrastructuur ook kwetsbaar. Een overkoepelende wegenautoriteit kan het overzicht houden, kaders stellen en meer eenheid brengen in het onderhoud. Iedereen, van beheerder tot weggebruiker, heeft daar baat bij.”Van Huët is enthousiast: “We willen de provincies graag helpen bij de uitwerking van dit idee. Vanuit onze assetmanagementfilosofie kunnen we veel bijdragen in het anders organiseren van beheer en onderhoud van provinciale wegen. Als marktpartij met veel kennis van de overheid zijn we in staat om onder leiding van zo’n autoriteit de wegen te beheren en te onderhouden.” info: niels.vanhuet@dhv.com

Provincies voorstander van herijking wegen-netwerk

Hartelbrug interactief ontworpen in i-RoomDe Hartelbrug over het Hartelkanaal bij Spijkenisse krijgt een grote opknapbeurt. Bovendien wordt de capaciteit met een rij-strook vergroot. Het is een project waar meestal een complex ontwerp- en langdurig besluitvormingsproces aan vooraf gaat. Dit keer ging het gemakkelijker en sneller doordat DHV de be-trokken stakeholders mee liet denken in een nieuwe interactie-ve setting: de Integration Room, kortweg i-Room.

“Onze i-Room is voorzien van smartboards en computers waar-mee de voortgang van besluitvormingsprocessen digitaal wordt vastgelegd. De effecten van besluiten worden er direct gevisua-liseerd en in kaart gebracht, zodat de betrokken partijen gericht inhoudelijk met elkaar in debat kunnen gaan”, vertelt strate-gisch adviseur Ruud Hulscher.De Hartelbrug moet nog veertig jaar mee. Daarvoor moet de

betonnen uitbouwbrug gecheckt worden en ook de twee brug-vallen over het Hartelkanaal en het Zoetwaterkanaal. Bovendien wordt de capaciteit van de brug vergroot van 2 plus 1 rijstrook naar 2x2 rijstroken door het fietspad te verleggen naar de in aan-bouw zijnde fietsbrug. “Voor de Hartelbrug hebben wij de pro-vincie Zuid-Holland een korter beslissingstraject geboden door interactieve voortgangsbesprekingen te hebben in de i-Room.”

EnthousiastAdrie Verheul, senior projectleider van de provincie is zeer en-thousiast. “In de i-Room konden alle participanten mogelijke problemen en oplossingen schetsen, waarna de aantekeningen digitaal werden opgeslagen. Omdat elke afzonderlijke situatie direct werd gevisualiseerd kwamen allerlei deelaspecten aan bod waarover we snel een

weloverwogen besluit konden nemen. Daardoor waren tijdin-tensieve controlerondes binnen de provincie niet meer nodig en verliep de besluitvorming twee tot drie maal sneller dan voor-heen. Een bijkomend voordeel is dat overleg in de DHV i-Room helpt om eventuele twijfels bij stakeholders weg te nemen en een breed draagvlak te creëren. Het succes van deze methode hangt sterk af van een goede voorbereiding. Zo moeten alle gegevens actueel zijn en de processen goed worden begeleid. Dankzij de uitstekende voorbereiding van DHV konden de stakeholders van dit project snel tot overeenstemming komen.”info: ruud.hulscher@dhv.com

ASSETMANAGEMENT

Altijd een oplossing verder

Aan de Amsterdamse Zuidas wordt hard gewerkt aan wat de komende jaren een technische krachttoer moet worden: de verbreding en inpassing van de snelweg A10 en de daar tus-senliggende trein- en metrosporen. Maar eerst moet een an-dere krachttoer worden geleverd, namelijk het bijeenbrengen van alle informatie die de minister van IenM en haar lokale partners nodig hebben om in november een voorkeursbesluit te nemen. “Het gaat ons lukken om alles op tafel te krijgen”, zeggen Ton Heddema (pakketmanager A10) en Richard Joris-sen (projectdirecteur) zelfverzekerd.

Alle inspanningen draaien om de vraag waar de wegen en de sporen moeten komen: onder of boven de grond of een com-binatie van beide. De huidige infrastructuur maar ook de ste-denbouwkundige toekomst van het gebied bepalen die keuze. DHV maakt van elk alternatief een ontwerp van de A10 op hoofdlijnen en onderzoekt de veiligheid, kosten, risico’s en ef-fecten op het milieu. “Het project ZuidasDok heeft een lange looptijd”, zegt Ton Heddema (foto links). “Daarom moet je flexibel ontwerpen zodat je het plan in de loop van de tijd kunt aanpassen. Je kunt immers nooit met alles rekening houden.” Richard Jorissen vult hem aan: “Daadkracht is nu nodig om het

alternatief te kiezen dat die flexibiliteit biedt. We hebben nu een enorme kans om de Zuidas een impuls te geven waar heel Nederland van zal profiteren.” Beide topmannen van het pro-ject ZuidasDok zijn tevreden over de geboekte voortgang én over het brede draagvlak onder de aandeelhouders. Jorissen: “Het is een gezamenlijk project geworden. Bij zulke integrale projecten is het vooral de kunst om alle belangen te laten samenkomen.” Heddema: “Het is mooi dat we de adviezen van de commissie El-verding in dit project hebben kunnen meenemen. Daardoor zijn alle bestuurders goed aangesloten en is het proces versneld.”info: jos.delange@dhv.com

Betere doorstroming op A2 Hooggelegen

Projectbureau ZuidasDok levert krachttoer in Amsterdam-Zuid

De wegwerkzaamheden aan de A2 bij Hooggelegen zijn gerealiseerd met veel minder ver-keershinder dan vooraf werd verwacht. De grote aandacht voor de doorstroming in het project heeft bovendien veel goodwill van de omgeving opgeleverd. Dat zijn de belang-rijkste conclusies uit de evaluatie van Verkeershinder Hoofd- en Onderliggend Wegennet.

Hooggelegen wordt ook wel de draaischijf van Nederland genoemd. Verkeer uit alle windrichtingen komt hier bij elkaar. Files door de verbredingswerkzaamheden moesten daarom zoveel mogelijk worden voorkomen. Een team van DHV-deskundigen werkte voor de aannemer op het projectbureau. Een van hen was verkeerskundige Manus Barten. “In het project werd actief gestuurd op een goede doorstroming,” zegt hij. “Meestal staat in dit soort complexe projecten de voortgang voorop maar door de inbreng van de verkeerskundigen is het belang van het verkeer steeds meegewogen. Dat heeft niet alleen minder hinder opgeleverd maar ook een snellere uitvoering. We hebben veel bereikt voor de doorstroming.”

GoodwillEen belangrijke conclusie uit de evaluatie is dat de stakeholders van het project, ge-meenten en RWS, erg tevreden waren met de aandacht voor de doorstroming. “Ze hadden een duidelijk aanspreekpunt voor hun wensen. Het leverde ons veel goodwill op waardoor sommige besluiten sneller werden genomen en het project dus ook sneller kon voortgaan”, aldus een tevreden Barten. Hij is er van overtuigd dat deze aanpak de toekomst heeft. “In dit soort projecten is verkeerskunde nog een jonge discipline. Op het projectbu-reau zorgde dat wel eens voor aanpassingsproblemen, maar achteraf worden de samenwerking (binnen en buiten het project) en de alge-mene aandacht voor verkeer positief gewaardeerd. We kunnen nog een hoop bereiken door te sturen op verkeershinder.”info: manus.barten@dhv.com

BRON

: A2 HO

OG

GELEG

EN

Het centrum van Valkenswaard lijdt on-der grote verkeersdruk. De reconstructie van de Europalaan is een van de maatre-gelen om het centrum beter te ontsluiten en om de luchtkwaliteit te verbeteren. In het ontwerp van DHV staat duurzaamheid voorop, onder andere door de bestaande asfaltverharding grotendeels te laten lig-gen en door geluidsreducerend asfalt toe te passen. Door optimaal afgestelde ver-keersregelinstallaties en een groene golf zal het verkeer beter doorstromen, minder geluid produceren en uitlaatgassen uitsto-ten. Ook wordt het energieverbruik van de verlichting en de verkeersregelinstallaties laag gehouden. De reconstructie start als een besluit is genomen over de toekomst van de provinciale weg N69. info: stijn.vanrijen@dhv.com

Contact: DHV B.V. I Postbus 1132 I 3800 BC Amersfoort I Portretfotografie: DHV I Opmaak en productie: Communications, DHV I Drukwerk: ZuidamUithof I Meer informatie, een persoonlijk abonnement of afmelding voor deze nieuwsbrief: marieke.vanboven@dhv.com, 033 468 20 17, www.dhv.nl/mobiliteit.

kort

Gastheerschap houdt stad aangenaam bereikbaar Duurzaam ontwerp Europalaan Valkenswaard

Hoe houd ik de stad bereikbaar? Veel ge-meenten worstelen met de vraag hoe ze, temidden van allerlei wegwerkzaamheden en bij evenementen, niet alleen een ver-keersinfarct kunnen vermijden maar ook hun inwoners, ondernemers en bezoekers tevreden kunnen houden. Een antwoord op

die vraag is te handelen als een gastheer. “Benader uw weggebruikers als klanten. Verplaats u in een verkeersdeelnemer en stem daarop uw maatregelen af”, zegt Dirk Jan Huisman (DHV). Hij vertelt dat in diver-se adviestrajecten van DHV zoals in Delft (bereikbaarheidsregie), Deventer (DVM-systemen) en Tilburg (DVM-beleid) het thema gastheerschap een belangrijke rol speelt. “Gastheerschap is vooral een kwes-tie van denken in termen van het eenvou-dig bereiken van een bestemming. Alleen door integrale aanpak waarbij alle onder-delen ontworpen zijn vanuit de beleving van de weggebruiker houdt u een bereik-bare stad waarin iedereen zijn of haar be-stemming op een eenvoudige manier kan bereiken.”info: dirkjan.huisman@dhv.com

We staan aan de vooravond van een ware mobiliteitsrevolutie. Het concern Better Place werkt samen met DHV aan de invoering van batterijwisselstations, de elektrische variant van de benzinepomp.’ Er wordt gewerkt aan een Nederlandse introductie van wisselstati-ons waar elektrische taxi’s binnen twee minu-ten lege lithium-ionbatterijen kunnen worden vervangen door volle. De elektrische auto grijpt de macht.

Het Better Place-concept is gebaseerd op de ontkoppeling van de auto en de bat-terij. De automobilist koopt de auto en huurt vervolgens de batterij bij Better Place. Hierdoor wordt de aanschaf van de auto goedkoper en betaal je alleen voor het aantal gereden kilometers. De strategisch geplaatste wisselstations zorgen ervoor dat de beperkte actieradius van de auto geen beperking meer vormt voor de aan-schaf. Even een pitstop maken en je kunt weer verder. Zonder uitstoot van stof, uitlaatgassen en motorgebrom. Met de wisselstations betreedt Better Place vol-ledig onbekend terrein. Datzelfde geldt voor de automobilist en overheden. Want hoeveel stations heb je nodig en waar zet je ze zo strategisch mogelijk neer? En welke vergunningen moet je aanvragen en bij wie? Coen Jager, projectdirecteur van DHV: “We hebben dit onbekende terrein verkend en er ligt nu een goed doorgere-kend grid waarmee heel Nederland zonder problemen bereikbaar is voor elektri-sche auto’s. We hebben ook geholpen met het in kaart brengen van de benodigde vergunningen en bij het aanvragen van Europese subsidies. Alles is klaar voor de start in Nederland.” Is Nederland ook klaar voor Better Place? Jager: “Dit is het eer-ste private initiatief. Ik heb er vertrouwen in dat het levensvatbaar is. Overal waar je over het concept vertelt, reageert men enthousiast. Veel gemeenten willen graag als eerste zo’n station binnen hun grens hebben.”info: coen.jager@dhv.com

Innoveer uw mobiliteitsbeleid!

Geachte Directeur Stadsontwikkeling,

Hoe gaat het met uw mobiliteitsbeleid? Worstelt u ook zo met al die nieuwe

ontwikkelingen rond elektrisch rijden, rijden op groengas, Het Nieuwe Werken, deelauto’s

en het succes van de OV-fiets (85.000 abonnees)? Waarschijnlijk hebt u, net als veel

collega’s, nog geen duidelijk idee hoe u die innovaties uit de markt een plaats geeft in uw

mobiliteit- en stedenbouwkundige plannen.

Het is ook niet meer dan logisch om in de planontwikkeling vast te houden aan de

traditionele auto en de traditionele berekeningen. Dat doet menige autobezitter ook. Die

koopt een MPV voor de vakantie om in de rest van het jaar in een gymzaal op wielen te

rijden.

Ik snap dat u zult zeggen: “Die auto is er nu eenmaal en zal er voorlopig blijven dus gaan

we in onze plannen uit van autobezit. En al die nieuwe ontwikkelingen: eerst zien dan

geloven. Vooralsnog gaat het hoofdzakelijk over projecten die in de testfase verkeren.”

Natuurlijk zal de eigen auto voorlopig nog wel favoriet blijven maar verandering is,

mede door hoge olieprijzen, onvermijdelijk. Het zal sneller gaan dan u denkt. De testfase

verandert de komende tijd in een volwassen markt. Ik raad u daarom aan om niet op de

rem te trappen maar juist voor te sorteren op ons toekomstige verplaatsingsgedrag. Start

een actieve dialoog met het (lokale) bedrijfsleven, publiek-private samenwerking dus.

Zet vol in op innovatie in mobiliteit en het bedrijfsleven zal u belonen met een maximale

benutting van de kansen die dat nieuwe denken op de mobiliteitsmarkt bieden.

Niet alleen het bedrijfsleven zal u belonen maar ook de inwoners van uw gemeente

of provincie. Zij zullen blij zijn met alle maatregelen die bijdragen aan minder files,

minder reistijd, kostenbesparingen, minder CO2-uitstoot en comfortabeler vervoer.

Uw wethouder zal u dankbaar zijn voor uw initiatieven voor een toekomstbestendig

mobiliteitbeleid. Wilt u nadere uitleg, dan staan we u graag te woord.

Hartelijke groet,

Marjolein Demmers

Programmadirecteur Duurzaamheid

marjolein.demmers@dhv.com

Elektrische auto grijpt de macht

COLUMN