ColofonArcon

Azelosestraat 25

7622 NC Borne

T: 074 242 65 20

E: info@arcon.nl

I: www.arcon.nl

Aan deze uitgave werkten

mee: Mariette Klein Kranen-

berg, Maaike Moulijn,

Eline Pool en Leo Verkaik

Eindredactie: Marten Schulp

Foto’s: Jaspar Moulijn

Beeldmateriaal Goed voor

Elkaar: Movisie

Vormgeving: www.zwietart.nl

Meer informatie:

Eline Pool,

epool@arcon.nl

December 2010NIEUWSBRIEF

Mantelzorg

Op 30 september 2010 vond in

Zwolle de bijeenkomst ‘Van Goed voor Elkaar

naar Beter’ plaats. Het doel van deze bijeen-

komst was om kennis over prestatieveld 4 van

de Wmo (Mantelzorg en Vrijwillige inzet) te de-

len en elkaar over dit onderwerp te inspireren.

Bij deze bijeenkomst waren Wmo-wethouders,

beleidsmedewerkers mantelzorg en vrijwillige

inzet, beleidsmedewerkers/directie van uitvoe-

ringsorganisaties (o.a. vrijwilligerssteunpunten

en mantelzorgsteunpunten) en overige geïnte-

resseerden in prestatieveld 4 uit Overijssel en

Gelderland aanwezig.

‘Van Goed voor Elkaar naar Beter’4interactief.info Netwerksite prestatieveld 4• voor professionals in Overijssel en Gelderland• verzameling kennis, ervaringen en goede voorbeelden• gedeeld over vrijwillige inzet en mantelzorg- ondersteuning

Aanmelden? Nog geen uitnodiging gehad?

Stuur een mail naar Marten Schulp

(mschulp@arcon.nl)

Het Expertisecentrum Mantelzorg heeft afge-

lopen tijd verschillende publicaties uitgebracht

voor zorginstellingen over de relatie tussen

formele en informele zorg en voor gemeenten

over het mantelzorgbeleid (www.expertise-

centrummantelzorg.nl).

Relatie formele en informele zorg

1. Het mantelzorgspel

Ter verbetering van de relatie

tussen de formele zorg, (bijvoor-

beeld thuiszorgmedewerkers)

en de informele zorg (bijvoor-

beeld mantelzorgers en zorgvrijwilligers) is

er een soort ganzenbord voor zorgverleners

uitgebracht. Dit spel is zowel leuk als leerzaam

en ideaal voor een teamoverleg, intervisie of

training.

2. Impulspakket

samenspel

Dit pakket bevat materi-

alen waarmee zorgver-

leners en hun managers

aan de slag kunnen om het samenspel tussen

de cliënt, de familie van de cliënt en zorgverle-

ners kunnen verbeteren.

3. Op zoek naar duurzame zorg,

vitale coalities tussen

formele en informele zorg

Deze studie is bedoeld voor be-

leidsmedewerkers van gemeen-

ten en zorginstellingen die zich

willen inlezen in de relatie tussen formele en

informele zorg. In de eerste vijf theoretische en

beschouwende hoofdstukken wordt ingegaan

op de achtergrond van zorg en veranderingen

in de Wmo, waaronder de notie schaarste aan

zorg, de visie op informele zorg, de rol van de

gemeente, het ethisch-fi losofi sch perspectief

op zorg en de risico’s van de Wmo. Vervolgens

komen er acht innovatieve praktijkvoorbeelden

aan bod. Er wordt een voorbeeld gegeven en

vervolgens wordt het project uiteengezet.

Voorbeelden vinden plaats binnen de Wmo-

werkplaats (www.wmowerkplaatsen.nl),

ondersteund door de Fontys Hogeschool

sociale studies in Noord-Brabant. In deze Wmo-

werkplaats wordt gebouwd aan een nieuwe

invulling van de Wmo, sociaal maar betaalbaar,

door het samenspel van formele en informele

zorg te optimaliseren. Interessant voor degenen

die de tijd willen nemen om wat nader in te

gaan op de Wmo en de relatie tussen formele

en informele zorg.

Relatie gemeenten en mantelzorgers

1. Typetest Wmo en mantelzorg

Wat voor soort mantelzorgbeleid past bij uw ge-

meente en welke rol wil uw gemeente vervul-

len? Wilt u smal of breed beleid? Stelt u zich op

als dirigent of als regisseur op afstand? Aan de

hand van 14 vragen kunt u de breedte van uw

beleid en de mate van uw sturing verkennen.

2. Beter bereiken

mantelzorgers, dichtbij

en samenhangend

In deze brochure vindt u

verschillende tips over hoe u

mantelzorgers kunt vinden en

bereiken. De tips worden aan-

gevuld met verschillende praktijkvoorbeelden.

Mantelzorgers zijn onbetaalbaar: ze zorgen voor familieleden of vrienden die zorg nodig hebben. Vaak krijgen ze daardoor zelf

problemen: ze raken overbelast, worden ziek of verliezen contact met anderen. Vaak geven ze hun eigen pleziertjes als eerste op. Dan stoppen ze met

de sportclub, de hobbyclub, met hun politieke en/of kerkelijke activiteiten. Vaak is dit het eerste signaal dat het een mantelzorger teveel wordt.

Wij willen voorkomen dat deze mensen overbelast en eenzaam worden. Tegelijk voorkomen we dat uw vereniging hen kwijtraakt. Helpt u mee?

1) Samen met u zoeken we uit hoe u de mantelzorgers onder uw leden kunt helpen en kunt behouden voor uw vereniging;

2) Samen met u ontwikkelen we campagnemateriaal voor uw eigen vereniging en voor andere verenigingen die aan de slag willen voor mantelzorgers;

3) Als u actief met mantelzorgers aan de slag gaat, ontvangt u een pluim van 250 euro ter besteding voor de vereniging.

Het aanbod geldt voor twintig verenigingen in Gelderland en Overijssel. Heeft u interesse of wilt u meer weten?

Mail Leo Verkaik van Arcon, lverkaik@arcon.nl, of bel 074 242 65 20.

De dag werd geopend door gedeputeerde Gert

Ranter van de Provincie Overijssel. De deelne-

mers kregen een presentatie van de netwerk-

site 4interactief.info. Na deze opening was het

tijd voor de eerste workshopronde.

De deelnemers konden kiezen uit vier work-

shops met de volgende onderwerpen:

a) Jongeren actief in de samenleving

b) Jaar van het vrijwilligerswerk

c) In contact met mantelzorgers

d) Zorgen doe je niet alleen

Lees op pagina 3 meer over de workshops.

Adviesgesprek(ken) Goed voor Elkaar

Speciaal voor Overijsselse

beleidsmedewerkers mantelzorg

en vrijwillige inzet:

Kosteloos advies-gesprek of adviestraject

(aangeboden door ministerie van

VWS), om de basisfuncties vrijwil-

lige inzet of mantelzorgondersteu-

ning vorm en inhoud te geven.

Bijvoorbeeld:

• Meelezen met een nota

• Inzoomen op een basisfunctie

• Specifi eke doelgroep

• Communicatie met het veld

• Goede voorbeelden uit andere

gemeenten • Procesbegeleiding

• Inspiratie

Neem contact op met uw

contactadviseur van Arcon

of met Eline Pool

(epool@arcon.nl / 074 242 6520)

(Mantel)zorgend verenigingsleven

‘Van Goed voor Elkaar naar Beter’

Impressie

Recente mantelzorgpublicaties

Zwolle: voor jong en oud“Wij hebben hele leuke dingen gedaan”, aldus

Nieske Huisman van het Steunpunt Informele

Zorg Zwolle. “We hebben mantelzorgers echt

een ontspannende dag aangeboden, met voor

elk wat wils. Voor de volwassenen was er

overdag een high tea met een verhalenverteller

en ’s avonds een theatervoorstelling. Voor de

kinderen was er ’s middags een show met een

clown en zijn we gaan bowlen. Ook jongeren

konden bowlen, een fi lm bekijken en er was

een patatbuffet. De High Tea was met 150

aanmeldingen meteen volgeboekt.”

Steunpunt Informele Zorg Zwolle werkt tijdens

deze dag samen met zorgorganisaties als

Driezorg Zwolle, IJsselheem regio Zwolle,

Dimence, Centrum voor Revalidatie Vogel-

landen, Zorgcombinatie Zwolle, Zorgspectrum

’t Zand locatie Zandhove en daarnaast nog met

MEE IJsseloevers en het Podium van Kerken

Zwolle. De uitnodigingen worden via deze

organisaties verstuurd. De dag is mede mogelijk

gemaakt door gemeente Zwolle.

Hengelo: samenwerking“In Hengelo is er dit jaar een theateravond. Het

thema is ‘Op Eigen Wijze Zorgen!’. Hiermee vra-

gen we aandacht voor de positie van mantel-

zorgers en voor de noodzakelijke samenwerking

tussen mantelzorg en zorgprofessionals”, vertelt

Johan Faber van het Steunpunt informele zorg

Hengelo. “Het steunpunt heeft samenwerking

gezocht met de Slinger. Deze organisatie heeft

Wat heeft u gedaan?

Alvast ter inspiratie voor de Dag van de Mantelzorg in 2011 hebben we op een rijtje gezet wat in de verschillende gemeenten georgani-seerd is op en rond 10 november dit jaar.

gezorgd voor materiële medewerking door

een grote zorgorganisatie (een tas met gadget

voor alle mantelzorgers) en door een wijkcen-

trum (zaalhuur). Dit had een olievlekwerking:

ook andere organisaties hebben vervolgens

een bijdrage geleverd aan de tas! Dit lijken

misschien kleine zaken, maar ik voorzie in de

toekomst dat bedrijven en zorgorganisaties

gaan zoeken naar samenwerkingen. Want laten

we eerlijk zijn: steunpunten doen waar ze goed

in zijn en dat is mantelzorgers ondersteunen.

De samenwerking zoeken met het bedrijfsleven

is betrekkelijk nieuw en onwennig, maar biedt

zeker kansen!”

Twenterand: diversiteit en creativiteitIn Twenterand is de mantelzorgers een aantal

verschillende

workshops

aangeboden.

“We hebben

bewust een

vernieuwend

programma

gemaakt’,

vertelt Anita

Groot Obbink

van de Stichting Vrijwillige Thuiszorg, voor

mantelzorgers en vrijwilligerszorg. Naast de

meer traditionele workshops, zoals bloemschik-

ken en schilderen, hebben we bijvoorbeeld

een wijnproeverij. We hopen dat daar ook

mantelzorgende mannen op afkomen. Voor

de wat jongere mantelzorgers hebben we een

workshop taartjes versieren. Hoewel er meestal

alleen volwassenen bij dit soort bijeenkomsten

komen; voor jongeren wordt een apart pro-

gramma georganiseerd met meerdere gemeen-

ten. Verder hebben we nog een bijzondere

training mindfulness, speciaal voor overbelaste

mantelzorgers. Hierin leren mantelzorgers

hun aandacht bij het hier en nu te houden.

Opmerkelijk is trouwens dat de traditionelere

workshops het toch het beste blijven doen.”

Overige activiteiten:Almelo: theatervoorstelling over mantel-

zorg door bureau Klinker en lunch bij ROC

Borne: cabaret van Nathalie Baartman

en muziek van de leedzangers door

maatschappelijke stagiaires van Twickel

college

Dalfsen: lezing van Lenze Bouwers

(dichter en schrijver) en lunch

Dinkelland: leuke middag met o.a.

bezoek aan galerieën, educatorium,

Los Hoes of een stadswandeling in

Ootmarsum

Enschede: wokken en open dag

Haaksbergen en Hof van Twente:

Workshops mandala maken, ‘actief ont-

spannen’, dansen… ‘reis om de wereld’,

balans/harmonie en afternoon tea

Hardenberg: Verhalenvertelster Aly Linde

en lunch

Kampen: maaltijd, muziek en toneel

Losser: muzikale avond

Oldenzaal: cabaretmiddag

Olst/Wijhe: bingo en broodjesbuffet

Ommen: informatiemarkt

Raalte/Heino: theatervoorstelling

‘Humor in de trouwzaal’, gezellige avond

bij Leeren Lampe

Rijssen-Holten en Hellendoorn:

Verhalenvertelster Thea Kroese en lunch

met streekgerechten

Staphorst: uitdelen rozen op de markt

en verwendag

Tubbergen: diner, toneelstuk, op pad

met de boswachter en ontspannende

mantelzorgcafé

Wierden: workshop kralen maken,

nordic walking en stampotbuffet,

gezellige avond met weerman

Twentse jonge mantelzorgers: doldwaze

circusmiddag, workshops fi lm maken,

wonden grimeren, een metamorfose

krijgen en breakdancen

Jonge mantelzorgers uit Midden-

Overijssel: Meiden ‘tutavond’, jongens

breakdance, workshop kaarsen maken,

bezoek klompenmakerij en smokkeltocht

Met dank aan: Carinova mantelzorg-

ondersteuning, Steunpunt Informele

Zorg Zwolle, Stichting Vrijwillige Thuis-

zorg, Stichting Informele Zorg Twente

en Steunpunt Mantelzorg Kampen

Deventer: multicultureel“In Deventer stond de dag van de mantelzorg in het teken van verschillende culturen. One

World Jam, een groep muzikanten uit verschillende culturen, verzorgde een muzikale avond met

traditionele instrumenten. Naast koffi e, Turkse thee en drankjes waren er traditionele multicultu-

rele hapjes”, aldus mantelzorgconsulenten Zubeyde Ceylan en Petra Koerts van Carinova. Ook is

in aanloop naar de dag van de mantelzorg de mantelzorgcampagne van de gemeente Deventer

gestart. Alle gemeenteraadsleden en wethouders hebben een bos bloemen uitgedeeld aan

mantelzorgers en vier mantelzorgers zagen hun wens vervuld worden.

30 september 2010 Van Goed voor Elkaar naar Beter – Workshop

In contact met mantelzorgers

Mantelzorgers zijn dichterbij dan je denkt! In deze workshop werd in groepsverband besproken hoe

mantelzorgers bereikt kunnen worden. Er werd uitgegaan van vijf benaderingswijzen:

1. de outreachende benadering: hierbij wordt contact gemaakt door naar mantelzorgers toe te

gaan, bijvoorbeeld via huisbezoek of door ze op te zoeken op openbare plekken;

2. de institutionele benadering: hierbij wordt via instanties en organisaties contact gemaakt met

mantelzorgers, bijvoorbeeld via het Wmo-loket, huisartsen en het welzijnswerk;

3. de mediale benadering: hierbij wordt via de media contact gezocht met mantelzorgers,

bijvoorbeeld via huis-aan-huisbladen, televisie of internet;

4. de doelgroepenbenadering: hierbij wordt een doelgroep gericht benaderd, jongeren worden

bijvoorbeeld via scholen benaderd en werkende mantelzorgers via werkgevers;

5. de integrale benadering combineert de vier hierboven genoemde benaderingen.

Er zijn verschillende methoden per benadering besproken. Deze voorbeelden kunt u lezen op de

website 4interactief.info.

30 september 2010 Van Goed voor Elkaar naar Beter – Workshop

Zorgen doe je niet alleenFolkert Kooistra, ouderenadviseur in Buren, komt soms mensen in een sociaal isolement

tegen. Die komen de deur niet meer uit en zitten ‘klem’ in de zorg voor elkaar. Vaak helpt hij hen

hun eigen netwerk te versterken en weer vanuit eigen kracht te handelen, iets wat buiten zijn

normale rol van ouderenadviseur valt.

Tips: Geef ouderenadviseurs/hulpverleners ruimte voor opbouwwerk, train hen in empowerment

en netwerkversterking, zorg voor laagdrempelige locaties en geef aandacht aan mensen die vaak

hulp vragen.

Erna Vromen is vrijwilligerscoördinator van de Algemene Hulpdienst Harderwijk. Zij werd

ingeschakeld om op te passen bij een dementerende man, zodat diens partner, die al lange tijd

voor haar man zorgde, er even tussenuit kon.

Tips: Voor nieuw leven in een netwerk is een klein zetje vaak genoeg. Herken het als iemand een

situatie niet meer aankan; de stap om dat toe te geven is vaak groot. En: er gaat weinig boven een

huisbezoek om in te schatten of er een vrijwilliger nodig is.

Mariëtte Klein Kranenberg, adviseur mantelzorg voor Spectrum Gelderland, vertelde

over een project dat het verenigingsleven wil betrekken bij de mantelzorgers onder hun leden.

Zo zullen mantelzorgers lid kunnen blijven van de vereniging en daardoor blijven meedoen in de

samenleving.

Voor de workshopdeelnemers waren deze verhalen heel herkenbaar. Kernwoorden uit de discussie

tijdens de workshop:

- Gemeenten moeten meer afrekenen op kwaliteit dan op kwantiteit;

- Dit is welzijn nieuwe stijl (outreachend, eigen kracht, netwerken, etc.);

- Scholing is onmisbaar voor een vernieuwde werkwijze;

- Herkenning de vraagverlegenheid bij hulpvragers;

- Zoek nieuwe partners: fi nanciers, netwerkers, uitvoerders…;

- Stem formele en informele zorg beter af.

Wat heeft u gedaan?

Dag van de Mantelzorg 2010 Workshop c

Workshop d

ColofonArcon

Azelosestraat 25

7622 NC Borne

T: 074 242 65 20

E: info@arcon.nl

I: www.arcon.nl

Aan deze uitgave werkten

mee: Mariette Klein Kranen-

berg, Maaike Moulijn,

Eline Pool en Leo Verkaik

Eindredactie: Marten Schulp

Foto’s: Jaspar Moulijn

Beeldmateriaal Goed voor

Elkaar: Movisie

Vormgeving: www.zwietart.nl

Meer informatie:

Eline Pool,

epool@arcon.nl

December 2010NIEUWSBRIEF

Mantelzorg

Op 30 september 2010 vond in

Zwolle de bijeenkomst ‘Van Goed voor Elkaar

naar Beter’ plaats. Het doel van deze bijeen-

komst was om kennis over prestatieveld 4 van

de Wmo (Mantelzorg en Vrijwillige inzet) te de-

len en elkaar over dit onderwerp te inspireren.

Bij deze bijeenkomst waren Wmo-wethouders,

beleidsmedewerkers mantelzorg en vrijwillige

inzet, beleidsmedewerkers/directie van uitvoe-

ringsorganisaties (o.a. vrijwilligerssteunpunten

en mantelzorgsteunpunten) en overige geïnte-

resseerden in prestatieveld 4 uit Overijssel en

Gelderland aanwezig.

‘Van Goed voor Elkaar naar Beter’4interactief.info Netwerksite prestatieveld 4• voor professionals in Overijssel en Gelderland• verzameling kennis, ervaringen en goede voorbeelden• gedeeld over vrijwillige inzet en mantelzorg- ondersteuning

Aanmelden? Nog geen uitnodiging gehad?

Stuur een mail naar Marten Schulp

(mschulp@arcon.nl)

Het Expertisecentrum Mantelzorg heeft afge-

lopen tijd verschillende publicaties uitgebracht

voor zorginstellingen over de relatie tussen

formele en informele zorg en voor gemeenten

over het mantelzorgbeleid (www.expertise-

centrummantelzorg.nl).

Relatie formele en informele zorg

1. Het mantelzorgspel

Ter verbetering van de relatie

tussen de formele zorg, (bijvoor-

beeld thuiszorgmedewerkers)

en de informele zorg (bijvoor-

beeld mantelzorgers en zorgvrijwilligers) is

er een soort ganzenbord voor zorgverleners

uitgebracht. Dit spel is zowel leuk als leerzaam

en ideaal voor een teamoverleg, intervisie of

training.

2. Impulspakket

samenspel

Dit pakket bevat materi-

alen waarmee zorgver-

leners en hun managers

aan de slag kunnen om het samenspel tussen

de cliënt, de familie van de cliënt en zorgverle-

ners kunnen verbeteren.

3. Op zoek naar duurzame zorg,

vitale coalities tussen

formele en informele zorg

Deze studie is bedoeld voor be-

leidsmedewerkers van gemeen-

ten en zorginstellingen die zich

willen inlezen in de relatie tussen formele en

informele zorg. In de eerste vijf theoretische en

beschouwende hoofdstukken wordt ingegaan

op de achtergrond van zorg en veranderingen

in de Wmo, waaronder de notie schaarste aan

zorg, de visie op informele zorg, de rol van de

gemeente, het ethisch-fi losofi sch perspectief

op zorg en de risico’s van de Wmo. Vervolgens

komen er acht innovatieve praktijkvoorbeelden

aan bod. Er wordt een voorbeeld gegeven en

vervolgens wordt het project uiteengezet.

Voorbeelden vinden plaats binnen de Wmo-

werkplaats (www.wmowerkplaatsen.nl),

ondersteund door de Fontys Hogeschool

sociale studies in Noord-Brabant. In deze Wmo-

werkplaats wordt gebouwd aan een nieuwe

invulling van de Wmo, sociaal maar betaalbaar,

door het samenspel van formele en informele

zorg te optimaliseren. Interessant voor degenen

die de tijd willen nemen om wat nader in te

gaan op de Wmo en de relatie tussen formele

en informele zorg.

Relatie gemeenten en mantelzorgers

1. Typetest Wmo en mantelzorg

Wat voor soort mantelzorgbeleid past bij uw ge-

meente en welke rol wil uw gemeente vervul-

len? Wilt u smal of breed beleid? Stelt u zich op

als dirigent of als regisseur op afstand? Aan de

hand van 14 vragen kunt u de breedte van uw

beleid en de mate van uw sturing verkennen.

2. Beter bereiken

mantelzorgers, dichtbij

en samenhangend

In deze brochure vindt u

verschillende tips over hoe u

mantelzorgers kunt vinden en

bereiken. De tips worden aan-

gevuld met verschillende praktijkvoorbeelden.

Mantelzorgers zijn onbetaalbaar: ze zorgen voor familieleden of vrienden die zorg nodig hebben. Vaak krijgen ze daardoor zelf

problemen: ze raken overbelast, worden ziek of verliezen contact met anderen. Vaak geven ze hun eigen pleziertjes als eerste op. Dan stoppen ze met

de sportclub, de hobbyclub, met hun politieke en/of kerkelijke activiteiten. Vaak is dit het eerste signaal dat het een mantelzorger teveel wordt.

Wij willen voorkomen dat deze mensen overbelast en eenzaam worden. Tegelijk voorkomen we dat uw vereniging hen kwijtraakt. Helpt u mee?

1) Samen met u zoeken we uit hoe u de mantelzorgers onder uw leden kunt helpen en kunt behouden voor uw vereniging;

2) Samen met u ontwikkelen we campagnemateriaal voor uw eigen vereniging en voor andere verenigingen die aan de slag willen voor mantelzorgers;

3) Als u actief met mantelzorgers aan de slag gaat, ontvangt u een pluim van 250 euro ter besteding voor de vereniging.

Het aanbod geldt voor twintig verenigingen in Gelderland en Overijssel. Heeft u interesse of wilt u meer weten?

Mail Leo Verkaik van Arcon, lverkaik@arcon.nl, of bel 074 242 65 20.

De dag werd geopend door gedeputeerde Gert

Ranter van de Provincie Overijssel. De deelne-

mers kregen een presentatie van de netwerk-

site 4interactief.info. Na deze opening was het

tijd voor de eerste workshopronde.

De deelnemers konden kiezen uit vier work-

shops met de volgende onderwerpen:

a) Jongeren actief in de samenleving

b) Jaar van het vrijwilligerswerk

c) In contact met mantelzorgers

d) Zorgen doe je niet alleen

Lees op pagina 3 meer over de workshops.

Adviesgesprek(ken) Goed voor Elkaar

Speciaal voor Overijsselse

beleidsmedewerkers mantelzorg

en vrijwillige inzet:

Kosteloos advies-gesprek of adviestraject

(aangeboden door ministerie van

VWS), om de basisfuncties vrijwil-

lige inzet of mantelzorgondersteu-

ning vorm en inhoud te geven.

Bijvoorbeeld:

• Meelezen met een nota

• Inzoomen op een basisfunctie

• Specifi eke doelgroep

• Communicatie met het veld

• Goede voorbeelden uit andere

gemeenten • Procesbegeleiding

• Inspiratie

Neem contact op met uw

contactadviseur van Arcon

of met Eline Pool

(epool@arcon.nl / 074 242 6520)

(Mantel)zorgend verenigingsleven

‘Van Goed voor Elkaar naar Beter’

Impressie

Recente mantelzorgpublicaties