Nieuwe uitgaven Zestig jaar Russische Bibliotheek · PDF fileFjodor Dostojevski...

9
Zestig jaar Russische Bibliotheek Nieuwe uitgaven Tijdelijke prijsverlagingen uitgeverij van oorschot 4

Transcript of Nieuwe uitgaven Zestig jaar Russische Bibliotheek · PDF fileFjodor Dostojevski...

Zestig jaar Russische BibliotheekNieuwe uitgaven

Tijdelijke prijsverlagingen

u i t g e v e r i j v a n o o r s c h o t

4

2 | zestig jaar russische bibliotheek 3 | zestig jaar russische bibliotheek

Dames en herenWie in ons taalgebied ‘de klassieke Russen’ wil lezen, komt

vroeg of laat uit bij de Russische Bibliotheek en begint haar te

verzamelen. Het enige wat de makers van de reeks hiervoor

hoefden te doen, is zorgen voor uitstekende vertalingen en een

tijdloze uitvoering. In 1953 verscheen het eerste deel. Dat de

reeks zestig jaar later nog steeds bestaat en zelfs is uitgebreid,

is te danken aan de lezers. Steeds nieuwe generaties weten ‘de

rb’ te vinden. Zij zijn het, die de Russische Bibliotheek tot een

begrip hebben gemaakt.

In 2013 viert uitgeverij Van Oorschot Zestig jaar Russische Biblio-

theek het hele jaar lang met nieuwe uitgaven en even feestelijke

als tijdelijke prijsverlagingen: ideaal voor wie met verzamelen

wil beginnen of de reeks wil completeren. En wat is er mooier

dan delen eruit cadeau te geven! Immers: soms weet men niet

wat men zijn geliefde, vriend of vriendin nu eens zal geven.

Dan is een deel uit de Russische Bibliotheek een goed idee.

De Russische Bibliotheek bestaat momenteel uit ruim 40 delen,

die gemiddeld ¤ 40 per stuk kosten. In 2013 kunt u ze aanschaf-

fen met 25 tot 35% prijsvoordeel. Verspreid over vier groepen

worden telkens tien delen voor drie maanden in prijs verlaagd.

De feest-eenheidsprijs is dan ¤ 29,90. Dit aanbod geldt zolang

de voorraad strekt. Reserveer daarom tijdig uw exemplaren bij

uw boekhandelaar: men zal u graag terzijde staan.

Zie voor alle boeken het uitneembare bestelbiljet

in het midden van deze folder.

Nieuwe uitgavenIn 2013 verschijnt ieder kwartaal een nieuwe vertaling in de

Russische Bibliotheek:

Tsjechov: Toneel (compleet!) (1232 pagina’s, vertaling Yolanda

Bloemen en Marja Wiebes).

Babel: Verhalen (576 pagina’s, vertaling Froukje Slofstra).

Dostojevski: De idioot (760 pagina’s, vertaling Arthur Langeveld).

Gogol: Dode zielen (560 pagina’s, vertaling Aai Prins).

Smaakmakers: ¤ 7,50!

Voor wie eerst van de grote Russen wil proeven of een ander

daartoe wil aanmoedigen, verschijnen elegante kennismakings-

boekjes:

Tsjechov: De kus (drie van zijn mooiste liefdesverhalen, met

een waardebon van ¤ 5 voor Toneel dat in maart verschijnt; zie

boven).

Babel: De geschiedenis van een paard (met een waardebon van

¤ 5 voor het splinternieuwe deel Verhalen dat in mei verschijnt;

zie boven).

Ode aan de voetganger gedichten van Achmatova, Majakovski

en Tsvetajeva, gekozen en ingeleid door Kees Verheul (vooruit-

lopend op de aanzienlijke prijsverlaging van hun Werken (van

¤ 45 voor slechts ¤ 29,90) in de maanden mei t/m juli 2013.

Bijt me toch, bijt me! − de mooiste dierenverhalen

De Russische Bibliotheek biedt een staalkaart van de mens in

al zijn verschijningsvormen maar hoe staat het met de dieren?

Schrijfster en dierenliefhebster Carl Friedman ploos de hele rb

voor u na op de mooiste verhalen en fragmenten waarin de

stemloze begeleiders van de mensheid een grote rol spelen. De

aangrijpende bloemlezing Bijt me toch, bijt me! biedt tegelijk een

goede gelegenheid om kennis te maken met de uiteenlopende

stijlen van de Russische meestervertellers.

maart

mei

oktober

december

februari

maart

april

Zes

tig ja

ar Russische Biblioth

eek

Febr. t/m april 2013

Feestprijs¤ 29,90

Zes

tig ja

ar Russische Biblioth

eekAug. t/m okt. 2013

Feestprijs¤ 29,90

Zest

ig ja

ar R

ussische Bibliotheek

Mei t/m

juli 2013

Feestprijs

¤ 29,90

Zest

ig ja

ar R

ussische Bibliotheek

Nov. 2013

t/m jan. 2014

Feestprijs

¤ 29,90

A BB B

4 | zestig jaar russische bibliotheek 5 | zestig jaar russische bibliotheek

‘Of ik van hem houd, weet ik niet maar het schijnt wel zo te zijn.’

Anna Achmatova (1889–1966) wordt beschouwd als Ruslands

grootste dichteres: een vrouw die poëzie schreef in en over een

land met een rijke historie, in een periode van stormachtige ont-

wikkelingen. Haar leven werd getekend door de Oktoberrevolu-

tie, de Eerste Wereldoorlog, de censuur en terreur onder Stalin,

de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog – en dat bepaalde

ook haar persoonlijke geschiedenis, die op z’n zachtst gezegd

turbulent was. Zij deelde haar leven met verschillende mannen.

De eerste werd gefusilleerd, de laatste stierf in een straf-

kamp in Siberië. Haar zoon werd decennialang gevangen

gehouden, zelf werd ze verstoten uit de Schrijversbond.

Ze publiceerde aan het begin van haar dichterscarrière een

aantal succesvolle bundels en zweeg daarna, mede door de

censuur. Maar in tegenstelling tot vele anderen verliet ze

haar land niet. Toen er in de jaren vijftig weer werk van

haar verscheen, bleek ze alom als een heldin beschouwd

te worden. Haar roem buiten Rusland was toen reeds lang

gevestigd. Haar positie werd zo onaantastbaar dat zij in 1965,

een jaar voor haar dood, het haar door de universiteit van Oxford

verleende eredocoraat zelf in ontvangst kon nemen.

‘Ik word de meester in een nieuw genre, dat van de stilte.’

Isaak Babel (1894–1940) maakte als jongen een van de vele po-

groms mee die in 1905 in het zuiden van Rusland plaatsvonden.

Deze ervaring verwerkte hij in het aangrijpende verhaal ‘De ge-

schiedenis van mijn duiventil’. In 1920 was hij getuige van de

militaire campagne in de Pools-Russische oorlog. Hij legde zijn

ervaringen vast in een dagboek, dat als basis zou dienen voor

zijn verhalenbundel De Rode Ruiterij (1926), die hem in eigen

land machtige vijanden opleverde maar hem ook beroemd

maakte. In de jaren dertig kreeg hij nauwelijks nog iets

gepubliceerd, maar in het Westen was zijn naam al geves-

tigd. Vijfenveertig jaar oud, werd Babel op last van Stalin

geëxecuteerd wegens ‘contra-revolutionaire, rechts-trots-

kistische samenzwering en spionage-activiteiten’. Zijn

stoffelijk overschot kwam terecht in een anoniem graf.

Het enige wat van hem restte was zijn bril. In 1954, een

jaar na Stalins dood, werd zijn nagedachtenis in ere hersteld we-

gens ‘gebrek aan bewijs’.

B

‘Ik heb gelijk in De meester en Margarita! Jij begrijpt wat dit besef voor mij betekent – ik heb gelijk!’

Michail Boelgakov (1891–1940) studeerde medicijnen en was

werkzaam als journalist. Zijn eerste roman De Witte garde, een

bewerking van zijn toneelstuk De dagen der Toerbins, gaat over de

ondergang van de ‘Witten’ (mensjeviki) tegen de ‘Roden’ (bolsje-

viki) tijdens de Russische revolutie van 1917. Het stuk voorkwam

wellicht dat Boelgakov in een van de vernietigingskampen van

Stalin is omgekomen: deze laatste was er zó enthousiast over, dat

hij er vele opvoeringen van bijwoonde en dit is vermoedelijk de

reden waarom hij hem spaarde. Hoewel Boelgakov zijn

werk gepubliceerd noch opgevoerd kreeg, bleef hij schrij-

ven. Door de satire in zijn werk (zoals in Hondehart en De

eieren der Rampp-spoed) is hij wel de rechtstreekse opvolger

van Gogol genoemd. Vlak voor zijn dood voltooide hij zijn

grote roman De meester en Margarita, waaraan hij twaalf

jaar werkte en die hem pas na publicatie in het Westen,

in 1967, in een klap wereldberoemd maakte.

‘Ik heb maar een fractie weergegeven van hoe mannen altijd en overal vrouwen «bekijken».’

Ivan Boenin (1870–1953) verliet Rusland kort na de revolutie

van 1917 en vestigde zich na enkele jaren van omzwervingen

in 1922 in Parijs. In 1933 kreeg hij als eerste Russische schrij-

ver de Nobelprijs, voor zijn autobiografi sche roman Het leven

van Arsenjev. Boenins oeuvre bestaat voor het grootste deel uit

verhalen, waarin als overheersend thema wel het verdwijnen

van de Russische aristocratie wordt gezien. Dat anderen de na-

druk legden op de erotiek in zijn latere verhalen ergerde hem.

Behalve de Russische revolutie overleefde hij ook beide

wereldoorlogen. Omdat hij tot op hoge leeftijd is blijven

schrijven, maakt hem dat in literair-historisch opzicht tot

een fascinerende overgangsfi guur: van het oude, feodale

Rusland naar de moderne tijd.

BBBB

D

7 | zestig jaar russische bibliotheek

‘Ik ben ervan overtuigd dat de Karamazovsreusachtig veel betekenen.’

Fjodor Dostojevski (1821–1881) debuteerde als vijfentwintig-

jarige met de roman Arme mensen. Omdat hij sympathie had

betuigd voor afschaffi ng van de lijfeigenschap, werd hij in

1848 gearresteerd en veroordeeld tot vier jaar dwangarbeid. Na

nog enkele jaren in militaire dienst kreeg hij pas in 1859 toe-

stemming zich te vestigen in Petersburg. Toen kwam er schot

in zijn bestaan als schrijver. Onder veel meer − hij was uiterst

productief − publiceerde hij de grote romans Misdaad en straf

(1866), De idioot (1869), Boze geesten (1872), De jongeling

(1875) en ten slotte De broers Karamazov (1881). Tijdens de

laatste jaren van zijn leven verwierf Dostojevski roem

als redenaar: zijn toespraak bij de onthulling van het

Poesjkin-standbeeld te Moskou leidde tot grote emoties:

studenten vielen flauw, vrouwen omhelsden hem, vijan-

den verzoenden zich wenend, de kranten stonden er vol

van. Op 28 januari 1881 stierf hij aan een longbloeding.

Zijn begrafenis werd een nationale gebeurtenis.

Dostojevski’s werk geeft blijk van een genuanceerd be-

grip van de menselijke psychologie en heeft mede hierdoor de

20ste-eeuwse literatuur sterk beïnvloed. Dostojevski onder-

werpt elke overtuiging, ook die van hemzelf, aan een voort-

durende kritische toetsing. Grote thema’s in zijn werk zijn de

Godsvraag, het probleem van goed en kwaad en het lijden van

de onschuldige mens.

DJubileumjaar – Verzameljaar!

Verzamel in 2013 de ruim 40 bestaande delen in

de Russische Bibliotheek met 25 tot 35% voor-

deel! De feest-eenheidsprijs is ¤ 29,90. Dit aan-

bod geldt zolang de voorraad strekt. Reserveer

ook onze nieuwe uitgaven! Zie de volgende vier

pagina’s. Geef uw wensen aan op het middelste

blad, maak het los en lever het in bij uw boek-

handelaar: hij of zij zorgt voor de rest!

2013

6 | zestig jaar russische bibliotheek

Op 8 maart 2013 verschijnt de splinternieuwe vertaling

van Yolanda Bloemen en Marja Wiebes van het toneel-

werk van Tsjechov. Voor het eerst compleet, 1232 pagina’s,

prijs ¤ 59.

Half mei 2013 verschijnt babel–verhalen

voor het eerst in de Russische Bibliotheek in een

splinternieuwe vertaling van Froukje Slofstra.

De kus (drie van Tsjechovs

mooiste liefdesverhalen)

kost ¤ 7,50 en bevat

een kortingsbon voor

tsjechov–toneel

ter waarde van ¤ 5

(geldig tot 8 juni 2013).

Ter kennismaking

verschijnt in april 2013

een keuze uit deze ver-

halen in De geschiedenis

van een paard. Het boekje

kost ¤ 7,50 en bevat een

kortingsbon voor

babel–verhalen

ter waarde van ¤ 5

(geldig tot 31 juli 2013).

Nieuwe uitgaven + bestelbiljet

8 | zestig jaar russische bibliotheek 9 | zestig jaar russische bibliotheek

Bestelbiljet

(isbn-prefix 97890282)

Naam:

Adres:

Plaats:

Telefoon:

E-mail:

Lever mij in de betreffende maanden de volgende delen

van Verzamelde Werken uit de Russische Bibliotheek tegen

de eenheidsprijs van ¤ 29,90.

f e b r u a r i t / m a p r i l 2 0 1 3

fl 08735 Boelgakov – v w 1 (De witte garde e.a.) normaal € 42,50

fl 08742 Boelgakov – v w 2 (Hondehart e.a.) normaal € 42,50

fl 08797 Boelgakov – v w 3 (De meester en Margarita) normaal € 37,50

fl 04133 Ljeskow – Romans en verhalen normaal € 39,00

fl 40414 Tsjechov – v w 1 (Verhalen 1880–1885); Drama op de jacht normaal € 39,00

fl 40421 Tsjechov – v w 2 (Verhalen 1885–1886) normaal € 39,00

fl 40438 Tsjechov – v w 3 (Verhalen 1887–1888) normaal € 39,00

fl 40445 Tsjechov – v w 4 (Verhalen 1889–1894) normaal € 39,00

fl 40452 Tsjechov – v w 5 (Verhalen 1895–1903) normaal € 39,00

fl 04225 Tsjechov – v w 7 (Brieven en dagboeken) normaal € 35,00

m e i t / m j u l i 2 0 1 3

fl 40858 Achmatova – Werken normaal € 45,00

fl 08759 Boenin – v w 1 (Verhalen 1892–1913) normaal € 42,50

fl 08766 Boenin – v w 2 (Verhalen 1913–1930) normaal € 42,50

fl 08773 Boenin – v w 3 (Leven v. Arsenjev; Verhalen 1937–1952) normaal € 42,50

fl 08780 Boenin – v w 4 (Brieven, reisverhalen, poëzie, enz) normaal € 42,50

fl 04126 Gontsjarov – Oblomov normaal € 39,00

fl 08322 Majakovski – Werken normaal € 45,00

fl 04140 Poesjkin – v w 1 (Verzameld proza) normaal € 39,00

fl 07189 Poesjkin – v w 2 (Jewgeni Onegin) normaal € 39,00

fl 09497 Tsvetajeva – Werken normaal € 45,00

a u g u s t u s t / m o k t o b e r

fl 04027 Dostojevski – v w 1 (Tien romans en verhalen) normaal € 39,00

fl 04034 Dostojevski – v w 2 (Vijf romans) normaal € 39,00

fl 04041 Dostojevski – v w 3 (Twee romans) normaal € 39,00

fl 04058 Dostojevski – v w 4 (Zes romans) normaal € 39,00

fl 04065 Dostojevski – v w 5 (Misdaad en straf) normaal € 39,00

fl 04089 Dostojevski – v w 7 (Boze geesten) normaal € 39,00

fl 04096 Dostojevski – v w 8 (De jongeling) normaal € 39,00

fl 40407 Dostojevski – v w 9 (De broers Karamazov) normaal € 45,00

fl 04119 Dostojevski – v w 10 (Dagboek van een schrijver) normaal € 39,00

n o v e m b e r 2 0 1 3 t / m j a n u a r i 2 0 1 4

fl 04423 Saltykow – De familie Golowljow

fl 04249 Toergenjev – v w 1 (Vaders en zonen e.a.) normaal € 39,00

fl 04256 Toergenjev – v w 2 (Jagersverhalen e.a.) normaal € 39,00

fl 04263 Toergenjev – v w 3 (Eerste liefde e.a.) normaal € 39,00

fl 04270 Toergenjev – v w 4 (Rook e.a.) normaal € 39,00

fl 04300 Tolstoj – v w 2 (Verhalen en novellen) normaal € 39,00

fl 40469 Tolstoj – v w 3/4 (Oorlog en vrede) normaal € 85,00

fl 04331 Tolstoj – v w 5 (Anna Karenina) normaal € 39,00

fl 04348 Tolstoj – v w 6 (Romans, verhalen en novellen) normaal € 39,00

fl 04362 Tolstoj – v w 8 (Opstanding) normaal € 39,00

n i e u w e t i t e l s :

fl 42692 Tsjechov – Toneel (compleet) € 59,00

fl 40216 Babel – Verhalen € 45,00

fl 50932 Tsjechov – De kus. Drie liefdesverhalen € 7,50

fl 50918 Babel – De geschiedenis van een paard € 7,50

fl 50925 Achmatova, Majakovski, Tsvetajeva – Ode aan de voetganger € 7,50

fl 50987 Carl Friedman (samenst.) – Bijt me toch, bijt me! € 17,50

De Russische Bibliotheek in 2013: elke drie maanden telkens

tien delen tijdelijk voor ¤ 29,90 per stuk

zolang de voorraad strekt!

Noteer hier uw wensen en lever dit blad in bij uw boekhandelaar.

GG

10 | zestig jaar russische bibliotheek 7 | zestig jaar russische bibliotheek

Hoe schreven ze, en waarin verschil-

len zij? Babel en Boenin, Dostojevski

en Toergenjev, Tolstoj en Tsjechov,

allemaal hebben zij prachtig geschre-

ven over dieren. Maak kennis met

hun uiteenlopende stijlen in Bijt me

toch, bijt me! – een kloeke bloemlezing

met de mooiste dierenverhalen uit de

Russische Bibliotheek, samengesteld

en ingeleid door Carl Friedman.

Paperback, 264 pagina’s, ¤ 17,50

‘De Rus doet de laatste tijd zijn bestte pronken met zijn o zo lichtgeraakte eigenliefde.’

Nikolaj Gogol (1809–1852) debuteerde op zijn drieëntwintigste

met een verzameling griezelverhalen, Avonden op een hoeve nabij

Dikanka, die door publiek en critici gunstig werd ontvangen.

Hoewel hij reeds bij leven faam verwierf met een reeks onver-

getelijke novellen, waaronder De neus, Dagboek van een gek en De

mantel wordt zijn grote, in Rome voltooide schelmenroman Do-

de zielen overal ter wereld toch beschouwd als zijn meesterwerk

en zelfs als een van de absolute hoogtepunten uit de hele Russi-

sche literatuur. Een tweede deel, waarin hij de hoofdper-

soon, de oplichter Tsjitsjikov tot inkeer liet komen, gaf hij

kort voor zijn dood in een vlaag van artistieke integriteit

aan de vlammen prijs: er zijn slechts fragmenten van be-

waard gebleven. Gogol stierf nadat hij geruime tijd had

geweigerde nog enig voedsel tot zich te nemen.

De nieuwe vertaling van Dode zielen verschijnt in decem-

ber 2013.

‘Ik had een ideaal: het beschrijven van een een idealist, die slechts leugens op zijn pad ontmoet en ten slotte vervalttot onverschilligheid.’

Ivan Gontsjarow (1812–1891) studeerde letteren aan de univer-

siteit van Moskou, waar hij met zijn medestudenten Lermon-

tov, Herzen en Belinsks geen enkel contact had, noch met enige

politiek-literaire studentengroepering. In 1834 kreeg hij een

betrekking als vertaler aan het ministerie van fi nanciën. In te-

genstelling tot veel andere Russische schrijvers maakte hij wél

carrière als ambtenaar. Hij publiceerde inmiddels enkele ver-

halen en in 1847 de roman Een alledaagse geschiedenis. In 1852

maakte hij een reis naar Japan. Bij zijn terugkeer werd

hij eerst benoemd tot Hofraad en daarna tot censor. Deze

functie, die hij van 1855 tot 1860 bekleedde, oefende hij

met grote nauwgezetheid, fatsoen en redelijkheid uit. In

1859 verscheen zijn grote roman Oblomow, waaraan hij

zijn wereldroem dankt.

GGDe dichters Anna Achmatova, Vladimir Majakovski

en Marina Tsvetajeva zijn ieder met één deel Werken

vertegenwoordigd in de Russische Bibliotheek. Ze

kosten normaal ¤ 45 maar van mei tot en met juni

2013 slechts ¤ 29,90 per deel.

Maak vooraf kennis met hun aangrijpende werk

in Ode aan de voetganger, een bijzonder elegante

bloemlezing uit hun werk, gemaakt en ingeleid

door slavist en schrijver Kees Verheul.

Hardcover, ¤ 7,50

L PM S

9 | zestig jaar russische bibliotheek8 | zestig jaar russische bibliotheek

‘Waarom ik ontslagen wil worden? Voor mijn necrologie,’

Nikolaj Ljeskov (1831–1895) vestigde zich na een aantal reizen

door Zuid-Rusland en het Wolgagebied in dienst van een En-

gelse zakenman in 1861 in Petersburg. De publicatie van onder-

meer een tweetal romans, waarin de ‘nihilisten’ niet onverdeeld

gunstig werden voorgesteld, werd hem van linkse zijde zeer

kwalijk genomen, terwijl de conservatieven geen weg wisten

met zijn originaliteit en gebrek aan eerbied voor de bestaande

orde. In 1872 verscheen Het kapittel, dat als een unicum in de

Russische literatuur kan worden beschouwd, omdat hier

voor het eerst een literair werk geheel aan de geestelijk-

heid was gewijd. Tijdens zijn leven werd Ljeskov overscha-

duwd door zijn illustere tijdgenoten Toergenjev, Dosto-

jevski en Tolstoj. Pas na zijn dood vond hij waardering.

Hoogtepunt in zijn oeuvre is de dramatische novelle over

liefde en verraad De lady Macbeth uit het district Mtsensk (la-

ter door Sjostakovitsj bewerkt tot een opera).

‘Onbegrijpelijke troep’ (Lenin)

Alles waarvoor de dichter Vladimir Majakovski (1893–1930)

hartstochtelijk leefde en werkte, de revolutie en de opbouw

van het socialisme, was een eeuw na zijn geboorte grondig in

diskrediet geraakt en ineengestort. Naar Majakovski’s socialis-

tische poëzie kijkt bijna geen mens meer om. Wel wordt zijn

pré-revolutionaire werk nog altijd gelezen, zoals Een wolk in

broek en Mens, een ding, met hun unieke mixtuur van lyrische,

epische en dramatische kwaliteiten. Na 1917 wist Majakovski

zich nog twee maal van zijn socialistische preoccupa-

ties los te maken in de twee grote poëma’s Ik heb lief en

Daarover (1921−1923). Tegen het eind van de jaren twintig

raakte hij meer en meer gedesillusioneerd in het bolsjevis-

me en de bolsjevistische propaganda. Omdat Stalin hem

slechts zag als een lakei van het regime raakte hij meer en

meer gefrustreerd in zijn artistieke vernieuwingsdrang.

Hij pleegde zelfmoord.

‘Wie gij ook waart, o mijn lezer, vriend, vijand, ik wil heden als vriend van u scheiden.’

Aleksander Poesjkin (1799–1837) stortte zich na zijn schooltijd

in het mondaine leven van Petersburg. De verschijning van het

lange gedicht Roeslan en Ljoedmila (1820) maakte hem beroemd.

Door de publicatie van een aantal epigrammen, gericht tegen

hooggeplaatste personages, en van enkele gedichten waaruit

zijn vrijheidsverlangen sprak, werd hij in mei 1820 naar het

zuiden verbannen. In de herfst van 1830 beleefde Poesjkin een

van de meest vruchtbare periodes van zijn leven. Hij voltooide

zijn roman in verzen Jevgeni Onegin en de vijf Verhalen van

wijlen Ivan Petrovitsj Bjelkin. Zich bewust van zijn waarde

als dichter verachtte hij de verwaande parvenu’s aan het

hof die dongen naar de gunst van de tsaar. Hij werd het

mikpunt van lasterpraat en van een vulgaire grap, die

de eer van zijn vrouw en zijn waardigheid in opspraak

brachten. Ten slotte daagde hij baron d’Anthès, een Franse

emigrant, uit tot een duel op het pistool. Hij werd getrof-

fen en stierf aan zijn verwondingen.

‘Het enige doel van mijn literaire werk is protesteren tegen de hebzucht, hypocrisie, valsheid, dieverij, trouweloosheid en stomheid van moderne Russen.’

Michail Saltykow (1826–1889) was van adellijke afkomst en

studeerde aan het Keizerlijk Lyceum in Petersburg. Hij schreef

verhalen en kritieken, had een scherpe, kritische geest en wan-

trouwde elk politiek systeem. Onder meer door zijn belang-

stelling voor het Franse utopisch socialisme werd hij in 1848

verbannen naar Vjatka. Na de dood van Nicolaas I in 1855 keerde

hij terug en hernam zijn dienst als ambtenaar. Een conflict met

de autoriteiten leidde ertoe dat hij in 1862 ontslag nam. In Parijs

schreef hij de donkergrondse maar schitterende roman

De familie Golowljow (1875), die kan worden gezien als een

messcherpe metafoor voor het verval van de Russische

landadel. Wellicht mede hierdoor geniet dit werk tot ver

buiten Rusland nog altijd grote populariteit.

LM

PS

T TT T

11 | zestig jaar russische bibliotheek10 | zestig jaar russische bibliotheek

‘Onder Duitsers heb je mensen voor wie Wagner bijna Christus is.’

Ivan Toergenjev (1818–1883) bezat landgoederen bij het dorp

Spasskoje. Na de dood van zijn moeder in 1850, dertien jaar

voordat de slavernij offi cieel werd afgeschaft, schonk hij on-

middellijk alle ‘huisslaven’ op zijn landgoed de vrijheid. In 1862

maakte hij furore met Vaders en zonen, dat hem al snel wereld-

roem bracht. Het boek bezorgde hem moeilijkheden met de

censuur. Hij vestigde zich defi nitief in het Westen en verbleef

voornamelijk in Frankrijk. Daar ontstond het grootste deel van

zijn fi jnzinnige verhalen en romans. Kenners twisten al

meer dan een eeuw over de vraag of van de klassieke Rus-

sen Toergenjev of Tsjechov de grootste stilist is. Beroemd

werd zijn ‘afscheidsbrief ’ aan de boeren van Spasskoje,

verzonden één jaar voor zijn dood, waarin hij onder meer

schrijft: ‘Denken jullie eraan, dat in onze tijd een onge-

letterd mens gelijk staat aan een blinde of aan iemand

zonder handen.’ Hij ondertekende zijn brief met ‘Jullie

gewezen landheer Ivan Toergenjev’.

‘Het geeft geen pas, iemand te laten schieten als men eenmaal om hem heeft gegeven.’

Lev Tolstoj (1828−1910) nam deel aan de krijgsverrichtingen

aan de Donau en in Sebastopol tegen de Turken. Hij was toen

al enigszins bekend geworden door het verhaal Kinderjaren uit

1852. Tien jaar later trouwde hij met Sofi a Behrs en maakte hij

een aanvang met zijn grote epische roman Oorlog en vrede (de

Russische Bibliotheek presenteert als enige de door hemzelf

bedoelde, ruim 1600 pagina’s tellende versie). In 1878 ver-

scheen zijn tweede grote roman, Anna Karenina, waarmee hij

veel succes oogstte en zijn naam defi nitief vestigde. Alles

wat hij zei of schreef vond een enorme weerklank. Zijn li-

teraire werk van de laatste dertig jaar van zijn leven draagt

ontegenzeggelijk het stempel van zijn ideologie, maar zijn

talent was zo rijp en diep dat hij nog meesterwerken wist

te scheppen zoals de grote novelle De dood van Ivan Iljitsj.

Spanningen in zijn gezin, vooral omdat hij afzag van au-

teursrecht, gaven bij elke publicatie aanleiding tot pijnlij-

ke onenigheden. In de winter van 1910 verliet Tolstoj zijn gezin

en domein om als boer te gaan leven. Hij stierf kort daarop aan

een longontsteking.

‘De geneeskunde is mijn wettige echtgenote, de literatuur is mijn maîtresse.’

Anton Tsjechov (1860−1904) publiceerde vanaf 1880 zijn eerste

korte verhalen. In 1886 schreef de letterkundige Grigorovitsj

hem dat hij een misdaad jegens de mensheid zou begaan als

hij zijn talent niet beter zou benutten. Vanaf dat moment nam

hij zijn schrijverschap pas serieus. Ook ontwikkelde hij zich tot

gevierd toneelschrijver. Stukken als De meeuw (1895), Oom Vanja

(1899), Drie zusters (1901) en De kersentuin (1904) worden nog ie-

der jaar overal ter wereld opgevoerd. Enkele jaren voor zijn dood

schiftte hij zijn werk ten behoeve van een uitgave van een

Verzameld werk-editie en schrapte daarbij ruim 30%. De

rechten verkocht hij aan de uitgever Adolf Marx. Bij die

gelegenheid merkte hij op dat hij ‘marxist’ geworden was,

een opmerking die zijn goedmoedige ironie ten voeten

uit weerspiegelde. Tussen 2004 en 2010 verscheen een

compleet nieuwe vertaling van zijn verzamelde verhalen

(vijf delen).

‘Mijn verzen komen, zoals goede wijnen, nog weleens aan de beurt.’

Marina Ivanovna Tsvetajeva (1892 – 1941) geldt als de meest tra-

gische grote dichtergestalte uit de eerste helft van de twintigste

eeuw in Rusland. In 1922 verliet zij haar vaderland, waar voor

haar dichterschap geen plaats meer was. In ballingschap leefde

zij met haar gezin doorgaans in stuitende armoede. Door haar

compromisloze aard werd zij in de Parijse emigrantenkringen

meer en meer geschuwd en gebroodroofd, en in de Sovjetunie

uit de literatuurgeschiedenis verwijderd. In 1939 volgde zij haar

man en dochter, die al eerder naar de Sovjetunie waren

geremigreerd. In 1941 verhing zij zich in een provincie-

stadje. Tegenwoordig is zij in Rusland een van de meest

gelezen dichters. Ondanks haar grote roem is er interna-

tionaal verhoudingsgewijs maar weinig van haar vertaald,

omdat haar poëzie vrijwel onoverkomelijke eisen aan de

vertaler stelt. Maar Margriet Berg, Marko Fondse, Anne

Stoffel en Marja Wiebes gingen gezamenlijk de uitdaging

aan en overkwamen de moeilijkheden.

TT

TT

‘Eén avondje samen n i e t de stad in en verveeld thuiskomen

en je hebt twee nieuwe delen uit de Russische Bibliotheek erbij:

goed voor het uitsparen van nóg meer vervelende avondjes.’

Willem Rutte, Den Haag

‘Geef mij in plaats van te dure vakanties in voorspelbare

toeristencentra maar een paar delen Russische Bibliotheek.’

Jeanine Wilders, Monnikendam

‘Soms weet men niet wat men zijn geliefde, vriend of vriendin

nu eens zal geven. Dan is een deel uit mijn Russische Biblio-

theek een goed idee.’ | Geert van Oorschot, uitgever, Amsterdam

2013

Zestig jaar Russische Bibliotheek: Lees hier over de nieuwe

uitgaven en feestkortingen tot 35% op de bestaande delen.

s t e m p e l b o e k h a n d e l

w w w. v a n o o r s c h o t. n l

on

tw

erp

| co

lla

ge a

ld

ebo

ar

n

dr

uk

| za

lsm

an

zw

oll

e