Nieuwe uitgaven Zestig jaar Russische Bibliotheek · PDF fileFjodor Dostojevski...
Transcript of Nieuwe uitgaven Zestig jaar Russische Bibliotheek · PDF fileFjodor Dostojevski...
Zestig jaar Russische BibliotheekNieuwe uitgaven
Tijdelijke prijsverlagingen
u i t g e v e r i j v a n o o r s c h o t
4
2 | zestig jaar russische bibliotheek 3 | zestig jaar russische bibliotheek
Dames en herenWie in ons taalgebied ‘de klassieke Russen’ wil lezen, komt
vroeg of laat uit bij de Russische Bibliotheek en begint haar te
verzamelen. Het enige wat de makers van de reeks hiervoor
hoefden te doen, is zorgen voor uitstekende vertalingen en een
tijdloze uitvoering. In 1953 verscheen het eerste deel. Dat de
reeks zestig jaar later nog steeds bestaat en zelfs is uitgebreid,
is te danken aan de lezers. Steeds nieuwe generaties weten ‘de
rb’ te vinden. Zij zijn het, die de Russische Bibliotheek tot een
begrip hebben gemaakt.
In 2013 viert uitgeverij Van Oorschot Zestig jaar Russische Biblio-
theek het hele jaar lang met nieuwe uitgaven en even feestelijke
als tijdelijke prijsverlagingen: ideaal voor wie met verzamelen
wil beginnen of de reeks wil completeren. En wat is er mooier
dan delen eruit cadeau te geven! Immers: soms weet men niet
wat men zijn geliefde, vriend of vriendin nu eens zal geven.
Dan is een deel uit de Russische Bibliotheek een goed idee.
De Russische Bibliotheek bestaat momenteel uit ruim 40 delen,
die gemiddeld ¤ 40 per stuk kosten. In 2013 kunt u ze aanschaf-
fen met 25 tot 35% prijsvoordeel. Verspreid over vier groepen
worden telkens tien delen voor drie maanden in prijs verlaagd.
De feest-eenheidsprijs is dan ¤ 29,90. Dit aanbod geldt zolang
de voorraad strekt. Reserveer daarom tijdig uw exemplaren bij
uw boekhandelaar: men zal u graag terzijde staan.
Zie voor alle boeken het uitneembare bestelbiljet
in het midden van deze folder.
Nieuwe uitgavenIn 2013 verschijnt ieder kwartaal een nieuwe vertaling in de
Russische Bibliotheek:
Tsjechov: Toneel (compleet!) (1232 pagina’s, vertaling Yolanda
Bloemen en Marja Wiebes).
Babel: Verhalen (576 pagina’s, vertaling Froukje Slofstra).
Dostojevski: De idioot (760 pagina’s, vertaling Arthur Langeveld).
Gogol: Dode zielen (560 pagina’s, vertaling Aai Prins).
Smaakmakers: ¤ 7,50!
Voor wie eerst van de grote Russen wil proeven of een ander
daartoe wil aanmoedigen, verschijnen elegante kennismakings-
boekjes:
Tsjechov: De kus (drie van zijn mooiste liefdesverhalen, met
een waardebon van ¤ 5 voor Toneel dat in maart verschijnt; zie
boven).
Babel: De geschiedenis van een paard (met een waardebon van
¤ 5 voor het splinternieuwe deel Verhalen dat in mei verschijnt;
zie boven).
Ode aan de voetganger gedichten van Achmatova, Majakovski
en Tsvetajeva, gekozen en ingeleid door Kees Verheul (vooruit-
lopend op de aanzienlijke prijsverlaging van hun Werken (van
¤ 45 voor slechts ¤ 29,90) in de maanden mei t/m juli 2013.
Bijt me toch, bijt me! − de mooiste dierenverhalen
De Russische Bibliotheek biedt een staalkaart van de mens in
al zijn verschijningsvormen maar hoe staat het met de dieren?
Schrijfster en dierenliefhebster Carl Friedman ploos de hele rb
voor u na op de mooiste verhalen en fragmenten waarin de
stemloze begeleiders van de mensheid een grote rol spelen. De
aangrijpende bloemlezing Bijt me toch, bijt me! biedt tegelijk een
goede gelegenheid om kennis te maken met de uiteenlopende
stijlen van de Russische meestervertellers.
maart
mei
oktober
december
februari
maart
april
Zes
tig ja
ar Russische Biblioth
eek
Febr. t/m april 2013
Feestprijs¤ 29,90
Zes
tig ja
ar Russische Biblioth
eekAug. t/m okt. 2013
Feestprijs¤ 29,90
Zest
ig ja
ar R
ussische Bibliotheek
Mei t/m
juli 2013
Feestprijs
¤ 29,90
Zest
ig ja
ar R
ussische Bibliotheek
Nov. 2013
t/m jan. 2014
Feestprijs
¤ 29,90
A BB B
4 | zestig jaar russische bibliotheek 5 | zestig jaar russische bibliotheek
‘Of ik van hem houd, weet ik niet maar het schijnt wel zo te zijn.’
Anna Achmatova (1889–1966) wordt beschouwd als Ruslands
grootste dichteres: een vrouw die poëzie schreef in en over een
land met een rijke historie, in een periode van stormachtige ont-
wikkelingen. Haar leven werd getekend door de Oktoberrevolu-
tie, de Eerste Wereldoorlog, de censuur en terreur onder Stalin,
de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog – en dat bepaalde
ook haar persoonlijke geschiedenis, die op z’n zachtst gezegd
turbulent was. Zij deelde haar leven met verschillende mannen.
De eerste werd gefusilleerd, de laatste stierf in een straf-
kamp in Siberië. Haar zoon werd decennialang gevangen
gehouden, zelf werd ze verstoten uit de Schrijversbond.
Ze publiceerde aan het begin van haar dichterscarrière een
aantal succesvolle bundels en zweeg daarna, mede door de
censuur. Maar in tegenstelling tot vele anderen verliet ze
haar land niet. Toen er in de jaren vijftig weer werk van
haar verscheen, bleek ze alom als een heldin beschouwd
te worden. Haar roem buiten Rusland was toen reeds lang
gevestigd. Haar positie werd zo onaantastbaar dat zij in 1965,
een jaar voor haar dood, het haar door de universiteit van Oxford
verleende eredocoraat zelf in ontvangst kon nemen.
‘Ik word de meester in een nieuw genre, dat van de stilte.’
Isaak Babel (1894–1940) maakte als jongen een van de vele po-
groms mee die in 1905 in het zuiden van Rusland plaatsvonden.
Deze ervaring verwerkte hij in het aangrijpende verhaal ‘De ge-
schiedenis van mijn duiventil’. In 1920 was hij getuige van de
militaire campagne in de Pools-Russische oorlog. Hij legde zijn
ervaringen vast in een dagboek, dat als basis zou dienen voor
zijn verhalenbundel De Rode Ruiterij (1926), die hem in eigen
land machtige vijanden opleverde maar hem ook beroemd
maakte. In de jaren dertig kreeg hij nauwelijks nog iets
gepubliceerd, maar in het Westen was zijn naam al geves-
tigd. Vijfenveertig jaar oud, werd Babel op last van Stalin
geëxecuteerd wegens ‘contra-revolutionaire, rechts-trots-
kistische samenzwering en spionage-activiteiten’. Zijn
stoffelijk overschot kwam terecht in een anoniem graf.
Het enige wat van hem restte was zijn bril. In 1954, een
jaar na Stalins dood, werd zijn nagedachtenis in ere hersteld we-
gens ‘gebrek aan bewijs’.
B
‘Ik heb gelijk in De meester en Margarita! Jij begrijpt wat dit besef voor mij betekent – ik heb gelijk!’
Michail Boelgakov (1891–1940) studeerde medicijnen en was
werkzaam als journalist. Zijn eerste roman De Witte garde, een
bewerking van zijn toneelstuk De dagen der Toerbins, gaat over de
ondergang van de ‘Witten’ (mensjeviki) tegen de ‘Roden’ (bolsje-
viki) tijdens de Russische revolutie van 1917. Het stuk voorkwam
wellicht dat Boelgakov in een van de vernietigingskampen van
Stalin is omgekomen: deze laatste was er zó enthousiast over, dat
hij er vele opvoeringen van bijwoonde en dit is vermoedelijk de
reden waarom hij hem spaarde. Hoewel Boelgakov zijn
werk gepubliceerd noch opgevoerd kreeg, bleef hij schrij-
ven. Door de satire in zijn werk (zoals in Hondehart en De
eieren der Rampp-spoed) is hij wel de rechtstreekse opvolger
van Gogol genoemd. Vlak voor zijn dood voltooide hij zijn
grote roman De meester en Margarita, waaraan hij twaalf
jaar werkte en die hem pas na publicatie in het Westen,
in 1967, in een klap wereldberoemd maakte.
‘Ik heb maar een fractie weergegeven van hoe mannen altijd en overal vrouwen «bekijken».’
Ivan Boenin (1870–1953) verliet Rusland kort na de revolutie
van 1917 en vestigde zich na enkele jaren van omzwervingen
in 1922 in Parijs. In 1933 kreeg hij als eerste Russische schrij-
ver de Nobelprijs, voor zijn autobiografi sche roman Het leven
van Arsenjev. Boenins oeuvre bestaat voor het grootste deel uit
verhalen, waarin als overheersend thema wel het verdwijnen
van de Russische aristocratie wordt gezien. Dat anderen de na-
druk legden op de erotiek in zijn latere verhalen ergerde hem.
Behalve de Russische revolutie overleefde hij ook beide
wereldoorlogen. Omdat hij tot op hoge leeftijd is blijven
schrijven, maakt hem dat in literair-historisch opzicht tot
een fascinerende overgangsfi guur: van het oude, feodale
Rusland naar de moderne tijd.
BBBB
D
7 | zestig jaar russische bibliotheek
‘Ik ben ervan overtuigd dat de Karamazovsreusachtig veel betekenen.’
Fjodor Dostojevski (1821–1881) debuteerde als vijfentwintig-
jarige met de roman Arme mensen. Omdat hij sympathie had
betuigd voor afschaffi ng van de lijfeigenschap, werd hij in
1848 gearresteerd en veroordeeld tot vier jaar dwangarbeid. Na
nog enkele jaren in militaire dienst kreeg hij pas in 1859 toe-
stemming zich te vestigen in Petersburg. Toen kwam er schot
in zijn bestaan als schrijver. Onder veel meer − hij was uiterst
productief − publiceerde hij de grote romans Misdaad en straf
(1866), De idioot (1869), Boze geesten (1872), De jongeling
(1875) en ten slotte De broers Karamazov (1881). Tijdens de
laatste jaren van zijn leven verwierf Dostojevski roem
als redenaar: zijn toespraak bij de onthulling van het
Poesjkin-standbeeld te Moskou leidde tot grote emoties:
studenten vielen flauw, vrouwen omhelsden hem, vijan-
den verzoenden zich wenend, de kranten stonden er vol
van. Op 28 januari 1881 stierf hij aan een longbloeding.
Zijn begrafenis werd een nationale gebeurtenis.
Dostojevski’s werk geeft blijk van een genuanceerd be-
grip van de menselijke psychologie en heeft mede hierdoor de
20ste-eeuwse literatuur sterk beïnvloed. Dostojevski onder-
werpt elke overtuiging, ook die van hemzelf, aan een voort-
durende kritische toetsing. Grote thema’s in zijn werk zijn de
Godsvraag, het probleem van goed en kwaad en het lijden van
de onschuldige mens.
DJubileumjaar – Verzameljaar!
Verzamel in 2013 de ruim 40 bestaande delen in
de Russische Bibliotheek met 25 tot 35% voor-
deel! De feest-eenheidsprijs is ¤ 29,90. Dit aan-
bod geldt zolang de voorraad strekt. Reserveer
ook onze nieuwe uitgaven! Zie de volgende vier
pagina’s. Geef uw wensen aan op het middelste
blad, maak het los en lever het in bij uw boek-
handelaar: hij of zij zorgt voor de rest!
2013
6 | zestig jaar russische bibliotheek
Op 8 maart 2013 verschijnt de splinternieuwe vertaling
van Yolanda Bloemen en Marja Wiebes van het toneel-
werk van Tsjechov. Voor het eerst compleet, 1232 pagina’s,
prijs ¤ 59.
Half mei 2013 verschijnt babel–verhalen
voor het eerst in de Russische Bibliotheek in een
splinternieuwe vertaling van Froukje Slofstra.
De kus (drie van Tsjechovs
mooiste liefdesverhalen)
kost ¤ 7,50 en bevat
een kortingsbon voor
tsjechov–toneel
ter waarde van ¤ 5
(geldig tot 8 juni 2013).
Ter kennismaking
verschijnt in april 2013
een keuze uit deze ver-
halen in De geschiedenis
van een paard. Het boekje
kost ¤ 7,50 en bevat een
kortingsbon voor
babel–verhalen
ter waarde van ¤ 5
(geldig tot 31 juli 2013).
Nieuwe uitgaven + bestelbiljet
8 | zestig jaar russische bibliotheek 9 | zestig jaar russische bibliotheek
Bestelbiljet
(isbn-prefix 97890282)
Naam:
Adres:
Plaats:
Telefoon:
E-mail:
Lever mij in de betreffende maanden de volgende delen
van Verzamelde Werken uit de Russische Bibliotheek tegen
de eenheidsprijs van ¤ 29,90.
f e b r u a r i t / m a p r i l 2 0 1 3
fl 08735 Boelgakov – v w 1 (De witte garde e.a.) normaal € 42,50
fl 08742 Boelgakov – v w 2 (Hondehart e.a.) normaal € 42,50
fl 08797 Boelgakov – v w 3 (De meester en Margarita) normaal € 37,50
fl 04133 Ljeskow – Romans en verhalen normaal € 39,00
fl 40414 Tsjechov – v w 1 (Verhalen 1880–1885); Drama op de jacht normaal € 39,00
fl 40421 Tsjechov – v w 2 (Verhalen 1885–1886) normaal € 39,00
fl 40438 Tsjechov – v w 3 (Verhalen 1887–1888) normaal € 39,00
fl 40445 Tsjechov – v w 4 (Verhalen 1889–1894) normaal € 39,00
fl 40452 Tsjechov – v w 5 (Verhalen 1895–1903) normaal € 39,00
fl 04225 Tsjechov – v w 7 (Brieven en dagboeken) normaal € 35,00
m e i t / m j u l i 2 0 1 3
fl 40858 Achmatova – Werken normaal € 45,00
fl 08759 Boenin – v w 1 (Verhalen 1892–1913) normaal € 42,50
fl 08766 Boenin – v w 2 (Verhalen 1913–1930) normaal € 42,50
fl 08773 Boenin – v w 3 (Leven v. Arsenjev; Verhalen 1937–1952) normaal € 42,50
fl 08780 Boenin – v w 4 (Brieven, reisverhalen, poëzie, enz) normaal € 42,50
fl 04126 Gontsjarov – Oblomov normaal € 39,00
fl 08322 Majakovski – Werken normaal € 45,00
fl 04140 Poesjkin – v w 1 (Verzameld proza) normaal € 39,00
fl 07189 Poesjkin – v w 2 (Jewgeni Onegin) normaal € 39,00
fl 09497 Tsvetajeva – Werken normaal € 45,00
a u g u s t u s t / m o k t o b e r
fl 04027 Dostojevski – v w 1 (Tien romans en verhalen) normaal € 39,00
fl 04034 Dostojevski – v w 2 (Vijf romans) normaal € 39,00
fl 04041 Dostojevski – v w 3 (Twee romans) normaal € 39,00
fl 04058 Dostojevski – v w 4 (Zes romans) normaal € 39,00
fl 04065 Dostojevski – v w 5 (Misdaad en straf) normaal € 39,00
fl 04089 Dostojevski – v w 7 (Boze geesten) normaal € 39,00
fl 04096 Dostojevski – v w 8 (De jongeling) normaal € 39,00
fl 40407 Dostojevski – v w 9 (De broers Karamazov) normaal € 45,00
fl 04119 Dostojevski – v w 10 (Dagboek van een schrijver) normaal € 39,00
n o v e m b e r 2 0 1 3 t / m j a n u a r i 2 0 1 4
fl 04423 Saltykow – De familie Golowljow
fl 04249 Toergenjev – v w 1 (Vaders en zonen e.a.) normaal € 39,00
fl 04256 Toergenjev – v w 2 (Jagersverhalen e.a.) normaal € 39,00
fl 04263 Toergenjev – v w 3 (Eerste liefde e.a.) normaal € 39,00
fl 04270 Toergenjev – v w 4 (Rook e.a.) normaal € 39,00
fl 04300 Tolstoj – v w 2 (Verhalen en novellen) normaal € 39,00
fl 40469 Tolstoj – v w 3/4 (Oorlog en vrede) normaal € 85,00
fl 04331 Tolstoj – v w 5 (Anna Karenina) normaal € 39,00
fl 04348 Tolstoj – v w 6 (Romans, verhalen en novellen) normaal € 39,00
fl 04362 Tolstoj – v w 8 (Opstanding) normaal € 39,00
n i e u w e t i t e l s :
fl 42692 Tsjechov – Toneel (compleet) € 59,00
fl 40216 Babel – Verhalen € 45,00
fl 50932 Tsjechov – De kus. Drie liefdesverhalen € 7,50
fl 50918 Babel – De geschiedenis van een paard € 7,50
fl 50925 Achmatova, Majakovski, Tsvetajeva – Ode aan de voetganger € 7,50
fl 50987 Carl Friedman (samenst.) – Bijt me toch, bijt me! € 17,50
De Russische Bibliotheek in 2013: elke drie maanden telkens
tien delen tijdelijk voor ¤ 29,90 per stuk
zolang de voorraad strekt!
Noteer hier uw wensen en lever dit blad in bij uw boekhandelaar.
GG
10 | zestig jaar russische bibliotheek 7 | zestig jaar russische bibliotheek
Hoe schreven ze, en waarin verschil-
len zij? Babel en Boenin, Dostojevski
en Toergenjev, Tolstoj en Tsjechov,
allemaal hebben zij prachtig geschre-
ven over dieren. Maak kennis met
hun uiteenlopende stijlen in Bijt me
toch, bijt me! – een kloeke bloemlezing
met de mooiste dierenverhalen uit de
Russische Bibliotheek, samengesteld
en ingeleid door Carl Friedman.
Paperback, 264 pagina’s, ¤ 17,50
‘De Rus doet de laatste tijd zijn bestte pronken met zijn o zo lichtgeraakte eigenliefde.’
Nikolaj Gogol (1809–1852) debuteerde op zijn drieëntwintigste
met een verzameling griezelverhalen, Avonden op een hoeve nabij
Dikanka, die door publiek en critici gunstig werd ontvangen.
Hoewel hij reeds bij leven faam verwierf met een reeks onver-
getelijke novellen, waaronder De neus, Dagboek van een gek en De
mantel wordt zijn grote, in Rome voltooide schelmenroman Do-
de zielen overal ter wereld toch beschouwd als zijn meesterwerk
en zelfs als een van de absolute hoogtepunten uit de hele Russi-
sche literatuur. Een tweede deel, waarin hij de hoofdper-
soon, de oplichter Tsjitsjikov tot inkeer liet komen, gaf hij
kort voor zijn dood in een vlaag van artistieke integriteit
aan de vlammen prijs: er zijn slechts fragmenten van be-
waard gebleven. Gogol stierf nadat hij geruime tijd had
geweigerde nog enig voedsel tot zich te nemen.
De nieuwe vertaling van Dode zielen verschijnt in decem-
ber 2013.
‘Ik had een ideaal: het beschrijven van een een idealist, die slechts leugens op zijn pad ontmoet en ten slotte vervalttot onverschilligheid.’
Ivan Gontsjarow (1812–1891) studeerde letteren aan de univer-
siteit van Moskou, waar hij met zijn medestudenten Lermon-
tov, Herzen en Belinsks geen enkel contact had, noch met enige
politiek-literaire studentengroepering. In 1834 kreeg hij een
betrekking als vertaler aan het ministerie van fi nanciën. In te-
genstelling tot veel andere Russische schrijvers maakte hij wél
carrière als ambtenaar. Hij publiceerde inmiddels enkele ver-
halen en in 1847 de roman Een alledaagse geschiedenis. In 1852
maakte hij een reis naar Japan. Bij zijn terugkeer werd
hij eerst benoemd tot Hofraad en daarna tot censor. Deze
functie, die hij van 1855 tot 1860 bekleedde, oefende hij
met grote nauwgezetheid, fatsoen en redelijkheid uit. In
1859 verscheen zijn grote roman Oblomow, waaraan hij
zijn wereldroem dankt.
GGDe dichters Anna Achmatova, Vladimir Majakovski
en Marina Tsvetajeva zijn ieder met één deel Werken
vertegenwoordigd in de Russische Bibliotheek. Ze
kosten normaal ¤ 45 maar van mei tot en met juni
2013 slechts ¤ 29,90 per deel.
Maak vooraf kennis met hun aangrijpende werk
in Ode aan de voetganger, een bijzonder elegante
bloemlezing uit hun werk, gemaakt en ingeleid
door slavist en schrijver Kees Verheul.
Hardcover, ¤ 7,50
L PM S
9 | zestig jaar russische bibliotheek8 | zestig jaar russische bibliotheek
‘Waarom ik ontslagen wil worden? Voor mijn necrologie,’
Nikolaj Ljeskov (1831–1895) vestigde zich na een aantal reizen
door Zuid-Rusland en het Wolgagebied in dienst van een En-
gelse zakenman in 1861 in Petersburg. De publicatie van onder-
meer een tweetal romans, waarin de ‘nihilisten’ niet onverdeeld
gunstig werden voorgesteld, werd hem van linkse zijde zeer
kwalijk genomen, terwijl de conservatieven geen weg wisten
met zijn originaliteit en gebrek aan eerbied voor de bestaande
orde. In 1872 verscheen Het kapittel, dat als een unicum in de
Russische literatuur kan worden beschouwd, omdat hier
voor het eerst een literair werk geheel aan de geestelijk-
heid was gewijd. Tijdens zijn leven werd Ljeskov overscha-
duwd door zijn illustere tijdgenoten Toergenjev, Dosto-
jevski en Tolstoj. Pas na zijn dood vond hij waardering.
Hoogtepunt in zijn oeuvre is de dramatische novelle over
liefde en verraad De lady Macbeth uit het district Mtsensk (la-
ter door Sjostakovitsj bewerkt tot een opera).
‘Onbegrijpelijke troep’ (Lenin)
Alles waarvoor de dichter Vladimir Majakovski (1893–1930)
hartstochtelijk leefde en werkte, de revolutie en de opbouw
van het socialisme, was een eeuw na zijn geboorte grondig in
diskrediet geraakt en ineengestort. Naar Majakovski’s socialis-
tische poëzie kijkt bijna geen mens meer om. Wel wordt zijn
pré-revolutionaire werk nog altijd gelezen, zoals Een wolk in
broek en Mens, een ding, met hun unieke mixtuur van lyrische,
epische en dramatische kwaliteiten. Na 1917 wist Majakovski
zich nog twee maal van zijn socialistische preoccupa-
ties los te maken in de twee grote poëma’s Ik heb lief en
Daarover (1921−1923). Tegen het eind van de jaren twintig
raakte hij meer en meer gedesillusioneerd in het bolsjevis-
me en de bolsjevistische propaganda. Omdat Stalin hem
slechts zag als een lakei van het regime raakte hij meer en
meer gefrustreerd in zijn artistieke vernieuwingsdrang.
Hij pleegde zelfmoord.
‘Wie gij ook waart, o mijn lezer, vriend, vijand, ik wil heden als vriend van u scheiden.’
Aleksander Poesjkin (1799–1837) stortte zich na zijn schooltijd
in het mondaine leven van Petersburg. De verschijning van het
lange gedicht Roeslan en Ljoedmila (1820) maakte hem beroemd.
Door de publicatie van een aantal epigrammen, gericht tegen
hooggeplaatste personages, en van enkele gedichten waaruit
zijn vrijheidsverlangen sprak, werd hij in mei 1820 naar het
zuiden verbannen. In de herfst van 1830 beleefde Poesjkin een
van de meest vruchtbare periodes van zijn leven. Hij voltooide
zijn roman in verzen Jevgeni Onegin en de vijf Verhalen van
wijlen Ivan Petrovitsj Bjelkin. Zich bewust van zijn waarde
als dichter verachtte hij de verwaande parvenu’s aan het
hof die dongen naar de gunst van de tsaar. Hij werd het
mikpunt van lasterpraat en van een vulgaire grap, die
de eer van zijn vrouw en zijn waardigheid in opspraak
brachten. Ten slotte daagde hij baron d’Anthès, een Franse
emigrant, uit tot een duel op het pistool. Hij werd getrof-
fen en stierf aan zijn verwondingen.
‘Het enige doel van mijn literaire werk is protesteren tegen de hebzucht, hypocrisie, valsheid, dieverij, trouweloosheid en stomheid van moderne Russen.’
Michail Saltykow (1826–1889) was van adellijke afkomst en
studeerde aan het Keizerlijk Lyceum in Petersburg. Hij schreef
verhalen en kritieken, had een scherpe, kritische geest en wan-
trouwde elk politiek systeem. Onder meer door zijn belang-
stelling voor het Franse utopisch socialisme werd hij in 1848
verbannen naar Vjatka. Na de dood van Nicolaas I in 1855 keerde
hij terug en hernam zijn dienst als ambtenaar. Een conflict met
de autoriteiten leidde ertoe dat hij in 1862 ontslag nam. In Parijs
schreef hij de donkergrondse maar schitterende roman
De familie Golowljow (1875), die kan worden gezien als een
messcherpe metafoor voor het verval van de Russische
landadel. Wellicht mede hierdoor geniet dit werk tot ver
buiten Rusland nog altijd grote populariteit.
LM
PS
T TT T
11 | zestig jaar russische bibliotheek10 | zestig jaar russische bibliotheek
‘Onder Duitsers heb je mensen voor wie Wagner bijna Christus is.’
Ivan Toergenjev (1818–1883) bezat landgoederen bij het dorp
Spasskoje. Na de dood van zijn moeder in 1850, dertien jaar
voordat de slavernij offi cieel werd afgeschaft, schonk hij on-
middellijk alle ‘huisslaven’ op zijn landgoed de vrijheid. In 1862
maakte hij furore met Vaders en zonen, dat hem al snel wereld-
roem bracht. Het boek bezorgde hem moeilijkheden met de
censuur. Hij vestigde zich defi nitief in het Westen en verbleef
voornamelijk in Frankrijk. Daar ontstond het grootste deel van
zijn fi jnzinnige verhalen en romans. Kenners twisten al
meer dan een eeuw over de vraag of van de klassieke Rus-
sen Toergenjev of Tsjechov de grootste stilist is. Beroemd
werd zijn ‘afscheidsbrief ’ aan de boeren van Spasskoje,
verzonden één jaar voor zijn dood, waarin hij onder meer
schrijft: ‘Denken jullie eraan, dat in onze tijd een onge-
letterd mens gelijk staat aan een blinde of aan iemand
zonder handen.’ Hij ondertekende zijn brief met ‘Jullie
gewezen landheer Ivan Toergenjev’.
‘Het geeft geen pas, iemand te laten schieten als men eenmaal om hem heeft gegeven.’
Lev Tolstoj (1828−1910) nam deel aan de krijgsverrichtingen
aan de Donau en in Sebastopol tegen de Turken. Hij was toen
al enigszins bekend geworden door het verhaal Kinderjaren uit
1852. Tien jaar later trouwde hij met Sofi a Behrs en maakte hij
een aanvang met zijn grote epische roman Oorlog en vrede (de
Russische Bibliotheek presenteert als enige de door hemzelf
bedoelde, ruim 1600 pagina’s tellende versie). In 1878 ver-
scheen zijn tweede grote roman, Anna Karenina, waarmee hij
veel succes oogstte en zijn naam defi nitief vestigde. Alles
wat hij zei of schreef vond een enorme weerklank. Zijn li-
teraire werk van de laatste dertig jaar van zijn leven draagt
ontegenzeggelijk het stempel van zijn ideologie, maar zijn
talent was zo rijp en diep dat hij nog meesterwerken wist
te scheppen zoals de grote novelle De dood van Ivan Iljitsj.
Spanningen in zijn gezin, vooral omdat hij afzag van au-
teursrecht, gaven bij elke publicatie aanleiding tot pijnlij-
ke onenigheden. In de winter van 1910 verliet Tolstoj zijn gezin
en domein om als boer te gaan leven. Hij stierf kort daarop aan
een longontsteking.
‘De geneeskunde is mijn wettige echtgenote, de literatuur is mijn maîtresse.’
Anton Tsjechov (1860−1904) publiceerde vanaf 1880 zijn eerste
korte verhalen. In 1886 schreef de letterkundige Grigorovitsj
hem dat hij een misdaad jegens de mensheid zou begaan als
hij zijn talent niet beter zou benutten. Vanaf dat moment nam
hij zijn schrijverschap pas serieus. Ook ontwikkelde hij zich tot
gevierd toneelschrijver. Stukken als De meeuw (1895), Oom Vanja
(1899), Drie zusters (1901) en De kersentuin (1904) worden nog ie-
der jaar overal ter wereld opgevoerd. Enkele jaren voor zijn dood
schiftte hij zijn werk ten behoeve van een uitgave van een
Verzameld werk-editie en schrapte daarbij ruim 30%. De
rechten verkocht hij aan de uitgever Adolf Marx. Bij die
gelegenheid merkte hij op dat hij ‘marxist’ geworden was,
een opmerking die zijn goedmoedige ironie ten voeten
uit weerspiegelde. Tussen 2004 en 2010 verscheen een
compleet nieuwe vertaling van zijn verzamelde verhalen
(vijf delen).
‘Mijn verzen komen, zoals goede wijnen, nog weleens aan de beurt.’
Marina Ivanovna Tsvetajeva (1892 – 1941) geldt als de meest tra-
gische grote dichtergestalte uit de eerste helft van de twintigste
eeuw in Rusland. In 1922 verliet zij haar vaderland, waar voor
haar dichterschap geen plaats meer was. In ballingschap leefde
zij met haar gezin doorgaans in stuitende armoede. Door haar
compromisloze aard werd zij in de Parijse emigrantenkringen
meer en meer geschuwd en gebroodroofd, en in de Sovjetunie
uit de literatuurgeschiedenis verwijderd. In 1939 volgde zij haar
man en dochter, die al eerder naar de Sovjetunie waren
geremigreerd. In 1941 verhing zij zich in een provincie-
stadje. Tegenwoordig is zij in Rusland een van de meest
gelezen dichters. Ondanks haar grote roem is er interna-
tionaal verhoudingsgewijs maar weinig van haar vertaald,
omdat haar poëzie vrijwel onoverkomelijke eisen aan de
vertaler stelt. Maar Margriet Berg, Marko Fondse, Anne
Stoffel en Marja Wiebes gingen gezamenlijk de uitdaging
aan en overkwamen de moeilijkheden.
TT
TT
‘Eén avondje samen n i e t de stad in en verveeld thuiskomen
en je hebt twee nieuwe delen uit de Russische Bibliotheek erbij:
goed voor het uitsparen van nóg meer vervelende avondjes.’
Willem Rutte, Den Haag
‘Geef mij in plaats van te dure vakanties in voorspelbare
toeristencentra maar een paar delen Russische Bibliotheek.’
Jeanine Wilders, Monnikendam
‘Soms weet men niet wat men zijn geliefde, vriend of vriendin
nu eens zal geven. Dan is een deel uit mijn Russische Biblio-
theek een goed idee.’ | Geert van Oorschot, uitgever, Amsterdam
2013
Zestig jaar Russische Bibliotheek: Lees hier over de nieuwe
uitgaven en feestkortingen tot 35% op de bestaande delen.
s t e m p e l b o e k h a n d e l
w w w. v a n o o r s c h o t. n l
on
tw
erp
| co
lla
ge a
ld
ebo
ar
n
dr
uk
| za
lsm
an
zw
oll
e