Niet technische samenvatting Project – MER - Ontwerp · PROJECT – MER - ONTWERP NIEUWE...

Niet technische samenvatting

Project – MER - OntwerpNieuwe Afvalenergiecentrale Wilrijk (PR2454)

INTERCOMMUNALE VOOR SLIB- EN VUILVERWIJDERING VAN ANTWERPSE GEMEENTEN (ISVAG)

BOOMSESTEENWEG 1000

B-2610 WILRIJK (ANTWERPEN )

UITGAVE : 16/02/2018

PRINT : 16/02/2018

REF. : ESM16090195 - SEE - MER ISVAG - DEFMER - NTS - EINDVERSIE

REV. : EINDVERSIE

Sertius CVBA

Environmental & Safety Services

Remy-toren

Vaartdijk 3-bus 202

B-3018 Wijgmaal (Leuven)

PROJECT – MER - ONTWERP

NIEUWE AFVALENERGIECENTRALE WILRIJK (PR2454)


Revisie: EINDVERSIE

INLEIDING

Dit is de niet-technische samenvatting van een milieueffectrapport (MER), m.a.w. een beknopte samenvatting

van het eigenlijke milieueffectrapport bestemd voor publiek en stakeholders. Een milieueffectrapport is een

openbaar document waarin de milieueffecten van een planproces of project en de eventuele alternatieven voor

dat planproces of project, worden onderzocht. Het milieueffectrapport beslist niet of project of planproces

vergunning krijgt, dit wordt beslist door de vergunningverlener die hierbij rekening houdt met

milieueffectrapport.

De niet-technische samenvatting heeft als doel om aan publiek en belanghebbenden de relevante informatie uit

het milieueffectrapport van het project of plan te communiceren en hiermee de publieke participatie in het

vergunningsproces te bevorderen. Voor de uitgebreide technische informatie moet u het eigenlijke

milieueffectrapport raadplegen.




Revisie: EINDVERSIE

INHOUD

1 . A L G E M E N E I N F O R M A T I E O V E R I S V A G . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

1.1 A c h t e r g r o n d i n f o r m a t i e e n h i s t o r i e k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

1.2 A d m i n i s t r a t i e v e v o o r g e s c h i e d e n i s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

1.3 V o o r g a a n d e r a p p o r t e n / s t u d i e s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

1.4 B e l e i d s m a t i g e s i t u e r i n g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2 . H E T V O O R L I G G E N D P R O J E C T E N V E R A N T W O O R D I N G . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3 . T O E T S I N G M E R - P L I C H T V A N H E T P R O J E C T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

4 . V E R D E R E B E S L U I T V O R M I N G S P R O C E S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

5 . B E S C H R I J V I N G V A N D E R E F E R E N T I E - E N G E P L A N D E S I T U A T I E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

6 . B E S C H R I J V I N G V A N D E O V E R W O G E N A L T E R N A T I E V E N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

6.1 N u l a l t e r n a t i e f . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

6.2 L o c a t i e a l t e r n a t i e f . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

6.3 U i t v o e r i n g s a l t e r n a t i e v e n / B B T . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0

6.3.1 Situering en conclusies van de belangrijkste studies ................................................................ 10

6.3.2 Specifieke technieken ............................................................................................................... 10

7 . L I G G I N G . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2

8 . T O E L I C H T I N G P E R D I S C I P L I N E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 3

8.1 L u c h t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 3

8.1.1 Effectevaluatie en -beoordeling................................................................................................ 13

8.1.2 Milderende maatregelen en/of aanbevelingen ........................................................................ 14

8.2 G e l u i d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5



8.3 M e n s - g e z o n d h e i d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 6



8.4 M e n s – m o b i l i t e i t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8



8.5 B i o d i v e r s i t e i t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8



8.6 O v e r i g e d i s c i p l i n e s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1

8.6.1 Oppervlaktewater ..................................................................................................................... 21

8.6.2 Bodem en grondwater .............................................................................................................. 22

8.6.3 Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie ..................................................................... 22




Revisie: EINDVERSIE

9 . L E E M T E N I N D E K E N N I S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 3

1 0 . P O S T M O N I T O R I N G E N – E V A L U A T I E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 3

1 1 . G R E N S O V E R S C H R I J D E N D E E F F E C T E N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 4

1 2 . C O N C L U S I E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 5




Revisie: EINDVERSIE

NIET TECHNISCHE SAMENVATTING

LIJST VAN FIGUREN EN TABELLEN

Hierna wordt een overzicht gegeven van de figuren die in dit document vervat zijn. Tabellen en figuren

aangeduid met “” vindt men terug op het einde van dit document. De nummering van de figuren en tabellen

is om redenen van consistentie dezelfde als die in het project-MER gehanteerd wordt.

FIGUREN

Figuur I.1 Capaciteitsdiagramma voor de nieuwe installatie met aanduiding van het

referentiepunt bij 10 MJ/kg

Figuur II.1 Topografische kaart

Figuur II.2 Orthofoto

Figuur II.3 Gewestplan

TABELLEN

Tabel I.1 Overzicht van de hoeveelheid afval gegenereerd in het werkingsgebied, en het

aandeel verwerkt bij ISVAG Wilrijk

Tabel I.2 Capaciteitsberekeningen o.b.v. projecties van bevolkingsaangroei in het

werkingsgebied en doelstellingen voor afvalproductie per persoon en per jaar

zoals opgenomen in het UHGB




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE

NIET TECHNISCHE SAMENVATTING p. 1

1. ALGEMENE INFORMATIE OVER ISVAG

1.1 A C H T E R G R O N D I N F O R M A T I E E N H I S T O R I E K

ISVAG is een intergemeentelijke samenwerking gevormd door de steden Antwerpen en Mortsel, de gemeenten

Boom, Puurs, Niel en Hemiksem, en de intercommunale IGEAN. ISVAG werd opgericht in 1975 voor een periode

van 30 jaar. Na deze periode, in 2005, werd de samenwerking en hiermee dus ook de statutaire verbintenis voor

het verwerken van het restafval van de inwoners van de steden en gemeenten die deel uitmaken van ISVAG,

verlengd tot eind 2023.

ISVAG heeft als doel de studie, de oprichting en de exploitatie van installaties voor de verwerking en verwijdering

van afval. Hiervoor werd een verwerkingsinstallatie gebouwd in Wilrijk, die in werking is sinds 1980. De

essentiële onderdelen van deze installatie, zoals de oven, ketel, energierecuperatie en rookgaszuivering werden

in de jaren ’90 volledig vernieuwd. ISVAG heeft een milieuvergunning voor de verwerking van huishoudelijk afval

tot november 2020.

Als intercommunale staat ISVAG in voor de verwerking van het niet-recycleerbaar huishoudelijk afval (en andere

afvalstoffen die gezien hun aard of samenstelling met huishoudelijk afval gelijkgesteld kunnen worden) van meer

dan 1 miljoen inwoners in haar werkingsgebied. ISVAG doet dit op de ecologisch en economisch meest

verantwoorde manier. Het maakt hierbij ten allen tijde gebruik van de best beschikbare technieken en streeft

ernaar om de emissies in haar rookgassen zo laag mogelijk te houden, ver beneden de toegestane norm.

Daarnaast streeft ISVAG naar een maximale impact op de valorisatie van energie en materialenbeheer. ISVAG

zet daarom resoluut in op onderzoek naar en staat open voor nieuwe technologische ontwikkelingen,

kennisdeling en open communicatie, zowel met de lokale leefgemeenschap als het internationale forum van de

sector afvalverwerking.

ISVAG beschouwt het als een maatschappelijke taak om bezoekers te informeren over haar werking, hen te

sensibiliseren om nog beter en verantwoorder met grondstoffen, materialen en energie om te springen en op

die manier de hoeveelheid geproduceerd restafval nog verder te beperken. ISVAG heeft daarom gekozen voor

een open communicatie en bewerkstelligt het ‘open huis-gevoel’ door bezoeken aan de installatie te organiseren

en te promoten. Zo ontving ISVAG in 2016 in totaal 5.448 bezoekers, waarvan ca. 75% scholieren.

ISVAG wil ook internationaal haar plaats innemen in de sector van afvalverwerking en -valorisatie. ISVAG doet

dit enerzijds om op de hoogte te blijven van de laatste technologische ontwikkelingen, maar anderzijds ook om

de opgedane kennis ten dienste te stellen van regio’s en landen waar duurzaam afvalbeleid nog in de

kinderschoenen staat. Dankzij de contacten met experten en collega’s over de landsgrenzen heen ontwikkelde

ISVAG intussen een netwerk van waardevolle internationale relaties en verwierf ISVAG erkenning op het

internationaal forum.

Naast de bezoeken is ook de website www.isvag.be een middel om op open wijze te communiceren. Zo biedt de

website niet alleen info over historiek en werking van het bedrijf of over de mogelijkheid om een bezoek aan te

vragen, maar ook de dagelijkse emissiegegevens en hoe die zich verhouden t.o.v. de norm. De resultaten van de

elektriciteitsproductie zijn op elk moment online te consulteren.

Recent keurde de Raad van Bestuur van ISVAG de plannen goed om een nieuwe verwerkingsinstallatie te

bouwen op de huidige site, ter vervanging van de bestaande installatie. De plannen voor deze nieuwe installatie

zijn de reden voor de opmaak van dit milieueffectrapport.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Volgens de planning zou de nieuwe installatie in 2022 operationeel kunnen zijn. De huidige installatie is vergund

tot november 2020. Om de verwerking van het niet-recycleerbaar huishoudelijk restafval van de meer dan 1

miljoen inwoners in haar verwerkingsgebied na november 2020 te kunnen blijven garanderen, is het dus

noodzakelijk om ook voor de bestaande installatie een verlenging van de milieuvergunning aan te vragen. Voor

deze hervergunning van de bestaande installatie werd een afzonderlijk project-MER1 opgemaakt door het

studiebureau Sweco. Hierin wordt ook de uitkoppeling van restwarmte naar een nieuw aan te leggen warmtenet

geëvalueerd. Deze uitkoppeling van restwarmte uit de bestaande installatie is de aanleiding voor ISVAG om de

hervergunningsaanvraag vervroegd in te dienen. Hierdoor liep de procedure van het project-MER voor de

hervergunning van de bestaande installatie deels gelijktijdig met het project-MER voor de nieuwe installatie.

De reden waarom ISVAG ervoor geopteerd heeft om twee afzonderlijke project-MER’s te laten opstellen is

tweeledig. Ten eerste is ISVAG ervan overtuigd met de nieuwe installatie een nieuw concept

afvalenergiecentrale te kunnen neerzetten, met een blijvende focus op emissies en daarnaast een hogere

energieperformantie.

Ten tweede is ISVAG van mening dat een procedurele koppeling tussen de hervergunning van de bestaande

installatie en de bouw van een nieuwe installatie niet wenselijk is, gezien het belang van de

verwerkingszekerheid van het huishoudelijk afval van haar inwoners. Door de scheiding in afzonderlijke

procedures blijft de verderzetting van de huidige activiteiten met de bestaande installatie gegarandeerd

onafhankelijk van het bekomen van de nodige vergunningen voor de nieuwe installatie. Nadat de nieuwe

installatie (na een fase van ingebruikname) volledig operationeel is, zal de bestaande installatie worden

afgebroken. Indien de vergunningsverlener dit aangewezen acht, kan hieromtrent een bepaling worden

opgenomen in de vergunning van de bestaande installatie of de nieuwe installatie of beiden.

1.2 A D M I N I S T R A T I E V E V O O R G E S C H I E D E N I S

De milieuvergunning voor de huidige installatie werd toegekend door de Vlaamse Minister van Leefmilieu,

Natuur en Cultuur op 29/06/2012 in uitspraak over de beroepen tegen het besluit van de Bestendige Deputatie

van 18/11/2010. In het kader van de aanvraag van deze milieuvergunning werd een project-MER2 opgemaakt.

De milieuvergunning werd sedertdien niet meer gewijzigd.

1.3 V O O R G A A N D E R A P P O R T E N / S T U D I E S

In het kader van voorliggend project zijn, naast het eerder vernoemde project-MER dat werd opgesteld voor de

hervergunningsaanvraag in 2010, nog een aantal andere reeds uitgevoerde studies relevant.

De beslissing van de Raad van Bestuur van ISVAG om een nieuwe verwerkingsinstallatie te bouwen op de huidige

site (cfr. §1.1), is immers gebaseerd verscheidene studies, onderzoeken en adviezen die werden opgemaakt door

experten in binnen- en buitenland. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste studies.

- In 2012 werd aan professor Susanne Rotter van de Technische Universiteit Berlijn gevraagd een technische evaluatiei van de ISVAG installatie op te maken tegen de achtergrond van de Europese ontwikkelingen in de sector.

- Studiebureau Seneka stelde in 2013 een tussentijds evaluatierapportii op.

1 Ref. PR2442 2 Ref. PR0391, goedgekeurd door de dienst Mer 02/07/2010




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


- Eind 2013 werd aan Deloitte opdracht gegeven om een toekomstscenarioiii na 2020 uit te werken. Deze studie wees uit dat ISVAG best zelf blijft instaan voor de verwerking van het huishoudelijk restafval van haar vennoten. Ook bleek dat, indien een nieuwe installatie gebouwd wordt, een correctie van de verwerkingscapaciteit noodzakelijk is om al het eigen restafval opnieuw zelf te verwerken. De huidige installatie is immers te klein om al het restafval van de eigen vennoten nog te kunnen verwerken. Tegelijk bevestigde de Raad van Bestuur dat ISVAG de focus op het verlagen van emissies moet behouden en gaf aan dat de uitrol van een warmtenet bekeken moest worden. Aan VITO werd gevraagd om de studie van Deloitte te beoordelen in een afzonderlijke evaluatieiv.

- In 2015 werd, na een Europese marktbevraging, bij het Deense bureau Ramboll een voorstudie, voorontwerp en ontwerp van een nieuwe afvalenergiecentrale besteld.

- ISVAG besloot zich niet enkel op dit rapport en deze voorstudie te baseren. Het bestelde een bijkomend locatie- en mobiliteitsonderzoekv bij Transport & Mobility Leuven en liet professor Silvia Lenaerts van het departement lucht, energie en watertechnologie van Universiteit Antwerpen de impact van ISVAG-emissies op de omgeving in kaart brengenvi.

- De ontwerpversie van de Ramboll voorstudie met betrekking tot het concept van de nieuw te bouwen installatie werd voorgelegd aan een uitgebreide externe wetenschappelijke adviesgroep, met deskundigen en professoren die elk een adviesnota opstelden: professor Thomas Christensenvii (Universiteit Kopenhagen), professor Peter Quickerviii (Technische Universiteit Aken, die ook een studie over alternatieve verwerkingstechnieken publiceerde), professor Karl Vranckenix (Universiteit Antwerpen en VITO), professor Silvia Lenaertsx (Universiteit Antwerpen) en Hakan Rylanderxi (gewezen CEO van SYSAV Zweden en gewezen President van de International Solid Waste Association).

- In september 2016 werden de studies en plannen voorgelegd aan een klankbordgroep, onder leiding van een externe moderator.

Waar relevant wordt in het project-MER naar de conclusies van deze studies verwezen. Alle vermelde studies,

rapporten en aanbevelingen zijn te downloaden op de ISVAG website.

1.4 B E L E I D S M A T I G E S I T U E R I N G

De activiteiten van ISVAG Wilrijk dienen gekaderd te worden binnen het Vlaamse afvalbeleid. Op 16/09/2016

keurde de Vlaamse Regering het ‘Uitvoeringsplan voor huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval’ (hierna

afgekort als UHGB) goed. Dit uitvoeringsplan vervangt twee vorige uitvoeringsplannen, namelijk het plan

'Milieuverantwoord beheer van huishoudelijke afvalstoffen (UMBHA)' en het plan 'Gescheiden inzameling

bedrijfsafval van kleine ondernemingen', en geeft invulling aan 7 Europese richtlijnen waaronder de

Kaderrichtlijn afvalstoffen (2008/98/EG), die onder meer bepaalt dat de lidstaten één of meer plannen voor het

beheer van afvalstoffen moeten opstellen om de doelstellingen die in de richtlijn vermeld staan te

verwezenlijken.

In het UHGB worden onder andere de doelstellingen voor afvalverwerking tot 2022 vastgelegd. Concreet wil

OVAM ondermeer de capaciteit van de afvalverwerkingsinstallaties in Vlaanderen op de geplande hoeveelheden

geproduceerd restafval afstemmen. ISVAG heeft de opmaak van het plan van nabij opgevolgd om de

doelstellingen van dit plan in haar project te integreren.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


In het kader van de eindverwerking van afvalstoffen – in het geval van ISVAG gaat het om niet-recycleerbaar

huishoudelijk afval (en andere afvalstoffen die gezien hun aard of samenstelling met huishoudelijk afval

gelijkgesteld kunnen worden) – stelt het UHGB het basisprincipe van de zelfvoorziening voorop. Dit impliceert

dat we in Vlaanderen ons geproduceerde afval zelf moeten verwerken. Tegelijk dient de capaciteit van de

verwerkingsinstallaties afgestemd zijn op het aanbod, om overcapaciteit te vermijden. In §2 wordt een

verantwoording opgenomen van het voorliggend project, met hierbij een argumentatie voor de geplande

capaciteit van de nieuwe afvalenergiecentrale die ISVAG wil bouwen. Dit omvat ondermeer een begroting van

het aanbod van het huishoudelijk afval (en andere afvalstoffen die gezien hun aard of samenstelling met

huishoudelijk afval gelijkgesteld kunnen worden) binnen het werkingsgebied van ISVAG, zowel op korte als op

lange termijn, en toont aan dat hoe de beoogde capaciteit is afgestemd op dit aanbod.

Het UHGB haalt daarnaast nog andere criteria aan om vergunningsaanvragen van eindverwerkingsinstallaties te

beoordelen, m.n. milieuperformantie, energieperformantie en mobiliteit.

M I L I E U P E R F O R M A N T I E

Het UHGB geeft aan dat de eindverwerkingscapaciteit moet worden ingevuld met installaties die beantwoorden

aan het BBT-principe, en voldoen aan de bepalingen van de Europese BREF ‘Waste Incineration’. Op die manier

wordt hinder voor de omgeving beperkt. In deel VIII en bijbehorende bijlagen van het project-MER wordt

aangetoond dat de nieuwe afvalenergiecentrale in overeenstemming is met de bepalingen van de BREF.

EN E R G I E P E R F O R M A N T I E

Het UHGB stelt dat tegen het einde van de planperiode in Vlaanderen geen plaats meer is voor laag-energetische

afvalverbrandingsinstallaties. Hierbij wordt voornamelijk ingezet op groene warmte. Vanuit een energetisch

standpunt is het immers beter om warmte rechtstreeks te gebruiken, in plaats van stoom om te zetten in

elektriciteit. Een combinatie van warmte en elektriciteit wordt vooropgesteld als streefdoel.

ISVAG volgt met het concept van de nieuwe afvalenergiecentrale de lijn die door het UHGB wordt uitgezet, er

wordt immers voorzien in een stoomturbine waarmee modulair warmte en elektriciteit kan uitgekoppeld

worden. De warmte zal d.m.v. een warmtenet kunnen geleverd worden aan verbruikers in de omgeving. Dit net

zal in verschillende fasen worden gerealiseerd.

MO B I L I T E I T

Het UHGB stelt dat een grote verwerkingscapaciteit op één locatie tot verkeershinder kan leiden, vooral op

verkeersassen waar al congestie bestaat. Daarom moet het mobiliteitsaspect en de ecologische voetafdruk van

een locatie worden meegenomen in de evaluatie van de vergunningsprocedure. In de discipline mens-mobiliteit

(deel IX §4) van voorliggend MER wordt het mobiliteitsaspect uitgebreid geëvalueerd. Een samenvatting van de

evaluaties en beoordelingen is verder in deze niet-technische samenvatting terug te vinden in §8.4. Tevens

wordt een vergelijking van de huidige site van ISVAG met andere mogelijke locaties (incl. mobiliteitsaspect -

aspect van afgelegde kilometers en emissiekosten van de transporten) samengevat in §6.2 van deze niet-

technische samenvatting.

2. HET VOORLIGGEND PROJECT EN VERANTWOORDING

Zoals hoger reeds vermeld, omvat dit project de bouw en exploitatie van een nieuwe afvalenergiecentrale op de

site van ISVAG Wilrijk. De nieuwe installatie bestaat uit een roosteroven, een uitgebreide rookgaswassing

gebouwd volgens de principes van de best beschikbare technieken en een energierecuperatie met enerzijds een

turbine die energie omzet in elektriciteit en anderzijds de uitkoppeling van warmte, die wordt aangewend om

het warmtenet te voeden waarbij de afnemers zowel bedrijven als gezinnen zijn.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


AL G E M E E N

In tegenstelling tot de bestaande installatie, waar gebruik gemaakt wordt van twee verwerkingslijnen, wordt in

de nieuwe installatie voor één verwerkingslijn geopteerd.

De bestaande installatie is in het UHGB van 2016 opgenomen voor een capaciteit van 159.000 ton per jaar bij

een referentie calorische waarde van 10 MJ/kg. Deze referentie calorische waarde stemt trouwens overeen met

de gemiddelde calorische waarde van het huishoudelijk afval dat bij ISVAG is verwerkt in het afgelopen

decennium.

In het UHGB wordt sterk ingezet op een nog hogere selectieve inzamelingsgraad. Rekening houdend met het

feit dat ISVAG een nieuwe installatie bouwt voor de komende 3 tot 4 decennia, en gezien de onzekerheid over

de evolutie van de calorische inhoud van het restafval in de toekomst en de fluctuatie van de calorische inhoud

van moment tot moment, moet de nieuwe installatie in staat zijn om afvalstoffen met verschillende calorische

inhoud optimaal te kunnen verwerken. Er wordt voorzien dat de nieuwe installatie afvalstoffen zal kunnen

verwerken met een calorische inhoud van 6,4 GJ/ton tot 12,6 GJ/ton. Dit stelt de installatie in staat om goed om

te gaan met zowel fluctuaties op korte termijn (vb. variatie van dag tot dag) als fluctuaties om lange termijn

(evolutie van de calorische waarde over de loop van jaren).

In figuur I.1 wordt het werkingsgebied van de nieuwe installatie geïllustreerd in een zogenaamd

capaciteitsdiagram. Dit schema verduidelijkt hoe de verwerkingscapaciteit van de installatie wijzigt in functie

van de calorische waarde van de afvalstoffen die erin verwerkt worden.

Figuur I.1 capaciteitsdiagram voor de nieuwe installatie met aanduiding van het referentiepunt bij 10 MJ/kg

De beoogde totale verwerkingscapaciteit van de nieuwe installatie ligt hoger dan deze van de bestaande

installatie, m.n. 190.000 ton/j bij een referentie3 calorische inhoud van 10 GJ/ton.

3 Bij een calorische inhoud van het te verwerken afval die hoger is dan de referentie calorische waarde van 10 GJ/ton is de werkelijke

verwerkingscapaciteit lager, indien de calorische inhoud van het te verwerken afval lager ligt dan de referentie calorische waarde ligt

de werkelijke verwerkingscapaciteit hoger, in beide gevallen in lijn met het capaciteitsdiagram van de installatie.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Deze 190.000 ton/j is gebaseerd op een uitbating van de installatie gedurende 8.000 h/j4 bij het referentiepunt

zoals aangeduid in figuur I.1. Dit is bij 100% belasting van de installatie bij een referentie calorische waarde van

10 GJ/ton en een mechanische input van ca. 23,8 ton/h.

V E R A N T W O O R D I N G V A N D E C A P A C I T E I T

De geplande totale verwerkingscapaciteit van 190.000 ton/j bij een referentie calorische inhoud van 10 GJ/ton

is gebaseerd op een aantal elementen.

Allereerst wil ISVAG met de nieuwe installatie al het huishoudelijk afval van haar inwoners opnieuw in eigen

beheer verwerken. Op die manier wordt door ISVAG ook ingezet op de realisatie van het nabijheidsprincipe. Op

dit moment wordt immers een aanzienlijk deel van het huishoudelijk afval van het werkingsgebied afgevoerd

naar de verwerkingsinstallatie van de firma Indaver in Beveren. In tabel I.1 wordt een overzicht opgenomen van

de totale hoeveelheid afval dat door de vennoten van ISVAG in het werkingsgebied werd ingezameld, en het

aandeel hiervan dat in de bestaande installatie van ISVAG Wilrijk werd verwerkt, voor de periode 2014-2016.

Tabel I.1 Overzicht van de hoeveelheid afval gegenereerd in het werkingsgebied, en het aandeel verwerkt bij ISVAG

Wilrijk

Parameter Eenheid 2014 2015 2016

Totale hoeveelheid werkingsgebied ton 189.488 179.442 180.870

Verwerkt bij ISVAG Wilrijk ton 145.916 140.901 134.408

% 77% 79% 74%

Extern verwerkt bij Indaver Beveren ton 43.572 38.540 46.462

% 23% 21% 26%

Daarnaast dient bij de bepaling van de capaciteit van de nieuwe installatie rekening gehouden te worden met

twee bijkomende elementen: de in §1.4 vernoemde doelstellingen voor afvalproductie per persoon en per jaar

(kg/(pp.j)) in het werkingsgebied van ISVAG zoals opgenomen in het UHGB, gecombineerd met projecties van

de bevolkingsaangroei in het werkingsgebied.

In de toekomstudie van Deloitteiii werd een prognose gemaakt van de benodigde capaciteit o.b.v. deze beide

factoren.

Voor wat betreft de projecties inzake bevolkingsaangroei baseert Deloitte zich in het algemeen op statistieken

van het Federaal Planbureau5. Voor de stad Antwerpen wordt rekening gehouden met specifieke prognoses6,

gebaseerd op verschillende scenario’s, gaande van een scenario waarbij de bevolkingsaangroei zoals gemeten

in 2011 zich doorzet tot 2040, tot een scenario waarbij het migratiesaldo terugvalt tot 0 en het totale

vruchtbaarheidscijfer afneemt. Het scenario waarop ISVAG zich baseert bij de bepaling van de geplande

verwerkingscapaciteit van de nieuwe afvalenergiecentrale houdt voor de stad Antwerpen rekening met een

zelfde migratie-evolutie als tussen 2002-2009 en een gelijk gebleven totaal vruchtbaarheidscijfer.

4 Dit komt overeen met een beschikbaarheid van ca. 91%, en houdt rekening met stilstanden bij onderhoud van de installatie zoals

voorzien door het engineering bureau Ramboll, dat instaat voor het ontwerp van de installatie. Er wordt opgemerkt dat ongeacht het

aantal draaiuren in de praktijk, ISVAG steeds gebonden zal zijn aan de 190.000 t/j bij een referentie calorische inhoud van 10 GJ/ton,

die zal aangevraagd worden in de vergunningsaanvraag. 5 Statistieken van het Federaal planbureau; FOD economie – Algemene Directie Statistiek en economische informatie “loop van de

bevolking” per arrondissement; 1991 - 2014 waarnemingen; 2015 – 2060 vooruitzichten (telkens gebaseerd op de bevolking op 1 januari

van het volgende jaar). 6 Bevolkingsprognoses stad Antwerpen 2011 – 2030.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Voor wat betreft de projecties inzake afvalproductie onderzocht Deloitte eveneens verschillende scenario’s,

gaande van een scenario waarbij het aantal kg huishoudelijk restafval per inwoner stabiel blijft tot 2040, tot een

scenario waarbij de afvalproductie in de stad Antwerpen tegen 2022 daalt tot 197 kg/(pp.j) en voor de andere

gemeentes tegen 2020 daalt tot 105 kg/(pp.j), waarna dit stabiel blijft. ISVAG baseert zich op dit laatste scenario

bij de bepaling van de geplande capaciteit van de nieuwe afvalenergiecentrale. Dit impliceert een daling t.o.v.

20147 van ca. 45 kg/(pp.j) voor de stad Antwerpen (hetgeen overeenkomt met de doelstelling opgenomen in het

UHGB), ca. 24 kg/(pp.j) voor de IGEAN gemeenten, en ca. 50 kg/(pp.j) voor de gemeente Puurs. Merk op dat de

daling voor de IGEAN gemeenten en de gemeente Puurs verder gaat dan de doelstellingen die zijn opgenomen

in het UHGB, m.n. 125 kg/(pp.j) voor de IGEAN gemeenten en 147 kg/(pp.j) voor de gemeente Puurs.

Opm. de gemeenten Boom, Hemiksem, Mortsel en Niel zijn rechtstreeks aangesloten bij ISVAG, maar zijn daarnaast ook aangesloten

bij IGEAN. Bij de capaciteitsbepaling worden deze gemeenten dus meegenomen onder de noemer IGEAN, hetgeen impliceert dat

voor deze gemeenten ook de gezamenlijke ambitieuzere doelstelling wordt gehanteerd.

In tabel I.2 worden de relevante cijfers samengevat die bij door ISVAG werden gehanteerd bij de bepaling van

de geplande capaciteit van de nieuwe afvalenergiecentrale.

Tabel I.2 Capaciteitsberekeningen o.b.v. projecties van bevolkingsaangroei in het werkingsgebied en doelstellingen

voor afvalproductie per persoon en per jaar zoals opgenomen in het UHGB (bron: toekomststudie Deloitte

2016)

Parameter Prognose Eenheid 2020 2022 2025 2030 2035 2040

Antwerpen Afvalproductie kg/(pp.j) 208 197 197 197 197 197

Populatie # 552.300 565.298 585.480 621.253 660.645 704.041

IGEAN Afvalproductie kg/(pp.j) 105 105 105 105 105 105

Populatie # 508.397 513.340 520.947 533.790 546.140 557.611

Puurs Afvalproductie kg/(pp.j) 105 105 105 105 105 105

Populatie # 17.517 17.687 17.949 18.392 18.818 19.213

Projectie totale populatie

werkingsgebied (1)

# 1.078.214 1.096.325 1.124.377 1.173.435 1.225.602 1.280.864

Prognose totale hoeveelheid afval

werkingsgebied

ton 170.182 167.122 171.924 180.366 189.468 199.262

ISVAG houdt bij de bepaling van de verwerkingscapaciteit van een nieuwe installatie, naast de cijfers van het

aanbod restafval binnen haar werkingsgebied in de afgelopen drie jaren (cfr. tabel I.1), vanzelfsprekend ook

rekening met de lange termijn prognoses, waarbij in eerste instantie gekeken wordt naar een tijdshorizon van

ongeveer 20 jaar (er vanuit gaande dat de nieuwe installatie in 2022 operationeel zal zijn). In tabel I.2 werd voor

2040 een prognose van 199.262 ton/j voor het werkingsgebied opgenomen. Gezien de onzekerheid van de

bovenvermelde prognoses op langere termijn, en ISVAG overcapaciteit met de nieuwe installatie wenst te

vermijden, wordt finaal een iets lagere beoogde verwerkingscapaciteit van 190.000 ton/j bij een referentie

calorische inhoud van 10 GJ/ton weerhouden.

ISVAG wenst in dit kader nog eens te onderlijnen dat de nieuwe installatie enkel huishoudelijke afvalstoffen (en

andere afvalstoffen die gezien hun aard of samenstelling met huishoudelijk afval gelijkgesteld kunnen worden)

van haar vennoten zal verwerken, het is m.a.w. niet de bedoeling om vb. bedrijfsafvalstoffen aan te trekken

vanuit economische overwegingen.

7 Meest recente bevolkingscijfers bij de opmaak van voorliggend rapport van 01/01/2015.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


3. TOETSING MER-PLICHT VAN HET PROJECT

De activiteiten van het project m.b.t. de nieuwe ISVAG installatie vallen onder het toepassingsgebied van bijlage

I van het MER-besluit8.

Bijlage I:

- 14 - Afvalverwijderingsinstallaties voor de verbranding, zoals gedefinieerd in punt D10 van artikel 4.2.1 VLAREMA, of chemische behandeling, zoals gedefinieerd in punt D9 van artikel 4.2.1 VLAREMA, van ongevaarlijke afvalstoffen met een capaciteit van meer dan 100 ton per dag.

De categorie van bijlage I betreft een categorie waarvoor cfr. artikel 4.3.2, §1 van het Decreet algemene

bepalingen milieubeleid (DABM)9 een project-MER moet worden opgesteld.

4. VERDERE BESLUITVORMINGSPROCES

De kennisgeving van dit project-MER werd ingediend op 01/02/2017, en volledig verklaard op 10/02/2017. In

overeenstemming met art. 394 van het OVD10 wordt voor voorliggend MER de procedure zoals voorzien in versie

van het DABM9 die van toepassing was op de datum van de terbeschikkingstelling van de kennisgeving aan de

dienst MER. Dit impliceert dat het finaal project-MER vóórafgaand aan de indiening van de

omgevingsvergunningsaanvraag wordt goedgekeurd, en tijdens de vergunningsprocedure niet opnieuw

goedgekeurd dient te worden.

Het goedgekeurde milieueffectrapport zal deel uitmaken van de aanvraag van de omgevingsvergunning voor

het project. De aanvraag van de omgevingsvergunning zal worden ingediend bij het Vlaamse Gewest11.

5. BESCHRIJVING VAN DE REFERENTIE- EN GEPLANDE SITUATIE

Voorliggend project betreft de bouw en exploitatie van een nieuwe afvalenergiecentrale op de site van ISVAG in

Wilrijk.

De referentiesituatie is in feite gelijk aan de huidige situatie, maar dan zonder dat de bestaande installatie wordt

verondersteld in exploitatie te zijn.

De actuele situatie – zijnde de situatie waarbij de bestaande afvalverbrandingsinstallatie in werking is – wordt

in het project-MER in het algemeen beschreven aan de hand van gegevens m.b.t. de periode 2014-2015-2016.

Opm. de beschrijving van de actuele situatie in de discipline lucht gebeurt a.d.h.v. de meest recente cijfers m.b.t. de luchtkwaliteit.

In de discipline geluid werden immissiemetingen uitgevoerd voor de beschrijving van het akoestisch klimaat in de actuele

situatie.

De geplande situatie omvat de situatie waarbij de nieuwe afvalenergiecentrale operationeel zal zijn.

Ook de bouw van de nieuwe installatie (terwijl de bestaande installatie nog in werking blijft om de continuïteit

van de afvalverwerking te garanderen) en de afbraak van de bestaande installatie (terwijl de nieuwe installatie

reeds in werking is) worden waar relevant besproken en geëvalueerd, weliswaar vnl. op een kwalitatieve wijze

gezien het tijdelijk karakter van deze situatie.

8 Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan

milieueffectrapportage 9 Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid 10 Decreet van 25/04/2014 betreffende de omgevingsvergunning, in werking getreden op 23/02/2017. 11 Cfr. bijlage 1 van het Besluit aanwijzing Vlaamse en provinciale projecten omgevingsvergunning (13/02/2015 en wijzigingen)




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Bij de bespreking van de geplande situatie zal tenslotte ook nog rekening gehouden worden met drie

ontwikkelingen in de omgeving die op zich geen voorwerp uitmaken van dit project:

De verplaatsing van ondergrondse Air Liquide leidingen die momenteel onder de geplande locatie van de nieuwe installatie lopen – dit ontwikkelingsscenario is heeft in feite geen invloed op de milieueffecten van de nieuwe afvalenergiecentrale of de evaluatie en beoordeling ervan. Bij de bouw van de nieuwe centrale zal bouwtechnisch rekening gehouden worden met de (nieuwe) ligging van de leidingen.

De versmalling van de reservatiestrook voor leidingen – dit ontwikkelingsscenario heeft in feite geen invloed op de milieueffecten van de nieuwe afvalenergiecentrale of de evaluatie en beoordeling ervan. De versmalling zal het juiste ruimtelijk kader creëren.

De aanleg van een lokaal warmtenet in samenwerking met RIO-link – dit ontwikkelingsscenario stelt de nieuwe afvalenergiecentrale in staat om warmte uit te koppelen, wat zal resulteren in vermeden emissies in de omgeving. Dankzij het warmtenet zullen immers een aantal decentrale stookeenheden (chauffageketels en warmwaterboilers) uit gebruik kunnen worden genomen. Dit zal kwalitatief worden behandeld in de discipline lucht.

6. BESCHRIJVING VAN DE OVERWOGEN ALTERNATIEVEN

6.1 N U L A L T E R N A T I E F

Het nulalternatief is in beginsel de situatie waarbij geen vergunning voor de nieuwe installatie en activiteiten

verleend wordt. Desgevallend worden de activiteiten met de bestaande installatie verdergezet. Gezien deze

situatie in essentie overeenkomt met de actuele situatie,, wordt deze situatie impliciet behandeld in het MER.

6.2 L O C A T I E A L T E R N A T I E F

Mogelijke locatiealternatieven omvatten het verlaten van de bestaande site, en het vestigen van de

afvalverwerkingsactiviteiten op een andere locatie. Voorafgaand aan het project-MER werden reeds

locatiealternatieven onderzocht in studies opgesteld i.o.v. ISVAG (cfr. §1.3).

In de toekomststudie van 2010xii werden alternatieve locaties onderzocht voor een mogelijke delocalisatie van

de activiteiten. De conclusie van deze studie luidde dat zowel vanuit logistiek als ecologisch oogpunt alternatieve

locaties niet tot een verbetering zouden leiden in vergelijking met de huidige site.

Meer recent werden locatieonderzoeken uitgevoerd in de geactualiseerde toekomststudie van Deloitte (rapport

2016)iii en in het locatie- en mobiliteitsonderzoek van Transport & Mobility Leuven (rapport 2016)v.

Hierbij werd geen geschikte alternatieve locatie geïdentificeerd, d.w.z. de onderzochte locaties bleken niet te

voldoen aan de gehanteerde selectiecriteria (o.a. beschikbaarheid, grootte van het terrein,

nabijheidsprincipe, …), en/of gekenmerkt te worden door een hogere totale logistieke kost (incl. transportkosten

en emissiekosten gerelateerd aan het transport) en/of gekenmerkt te worden door hogere reistijden.

Gezien het uitgebreid gevoerde onderzoek, gezien de omgeving van de huidige site geschikt is voor de uitbouw

van een warmtenet (aanwezigheid van potentiële afnemers), en gezien er in het project-MER geen belangrijke

milieueffecten worden geïdentificeerd, wordt in het project-MER het locatiealternatievenonderzoek beperkt tot

samenvatting en interpretatie van het reeds gevoerde onderzoek. Dit is terug te vinden in deel VIII §2 van het

project-MER.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


6.3 U I T V O E R I N G S A L T E R N A T I E V E N / BBT

Ook de uitvoeringsalternatieven werden uitgebreid onderzocht. In volgende paragrafen zullen eerst de

belangrijkste studies terzake gekaderd en de conclusies ervan samengevat worden. In reacties n.a.v. de

kennisgeving van voorliggend MER werden enkele specifieke technieken gesuggereerd. Ook deze technieken

werden bekeken. Hieronder wordt een samenvatting opgenomen. Voor de meer uitgebreide bespreking van

deze technieken wordt verwezen naar deel VIII §3 van het project-MER. Tenslotte wordt in het project-MER de

door ISVAG weerhouden uitvoering voor de nieuwe afvalenergiecentrale getoetst aan relevante BBT-studies en

BREF’s. Hiervoor wordt verwezen naar deel VIII § 3.3 van het project-MER en de bijbehorende bijlagen B1, B2

en B3.

6.3.1 S i t u e r i n g e n c o n c l u s i e s v a n d e b e l a n g r i j k s t e s t u d i e s

In voorgaande studies werd de geschiktheid van een roosteroven (het principe dat ook zal toegepast worden in

de nieuwe afvalenergiecentrale) voor verwerking van huishoudelijk afval reeds herhaaldelijk onderzocht en

aangetoond.

Zo werd in de toekomststudie van 2010 geconcludeerd dat de techniek van de bestaande installatie -

‘roosterovenverbranding met energierecuperatie, niet-katalytische ontstikking (denox), halfnatte

rookgasreiniging, actief-koolinjectie en bodemasbehandeling’ - voor de verwerking van restafval, beschouwd

wordt als een betrouwbaar en performant systeem, dat voldoet aan de geldende milieueisen en de Europese

verbrandingsrichtlijn. In diezelfde toekomststudie en in het project-MER van 2010 werd ook aangetoond dat de

bestaande installatie voldoet aan de BBT zoals opgenomen in de BREF ‘Waste incineration’ (2006).

De deskundigen van de externe wetenschappelijke commissie die door ISVAG werden geconsulteerd,

bevestigden allen dat voor de verwerking van het niet-recycleerbaar huishoudelijk afval (en andere afvalstoffen

die gezien hun aard of samenstelling met huishoudelijk afval gelijkgesteld kunnen worden), voorliggend ontwerp

de beste optie was.

In 2015 werd een studie over alternatieve verwerkingstechnieken uitgevoerd door Professor Peter Quicker

(Technische Universiteit Aken)xiii12. Hierbij werd de klassieke verbrandingstechnologie vergeleken met volgende

alternatieven: pyrolyse, vergassing, plasmaproces en vervloeiing.

De conclusies van deze studie kunnen als volgt worden samengevat:

De klassieke verbrandingsoven zoals voorzien door ISVAG is op heden nog steeds BBT voor gemengd huishoudelijk afval.

De overige onderzochte technieken zijn enkel toepasbaar voor zeer specifieke afvalstromen, maar niet voor de niet-recycleerbare fractie van huishoudelijk restafval, die zeer heterogeen is.

6.3.2 S p e c i f i e k e t e c h n i e k e n

PY R O L Y S E E N P L A S M A V E R G A S S I N G

De brandstof die gebruikt wordt in een operationele pyrolyse- of vergassingsinstallatie is geen huishoudelijk

afval, maar een brandbare voorbehandelde fractie, zgn. RDF (refuse derived fuel) of SRF (solid recovered fuel).

Het basismateriaal dat verwerkt wordt is dus niet gelijkaardig. Rekening houdend met de conclusies van de

studie van Prof. Quicker (2015) worden deze technieken dan ook niet weerhouden voor verder onderzoek in het

project-MER.

12 De volledige studie van professor Peter Quicker kan worden gedownload via http://www.teer.rwth-

aachen.de/cms/front_content.php?idart=459




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


B I O L O G I S C H - M E C H A N I S C H E ( V O O R B E H A N D E L I N G S )T E C H N I E K

REnescience is een technologie die gebruik maakt van enzymen om organische fracties in afval vloeibaar te

maken. Dit maakt het mogelijk om de organische- en niet organische fracties te scheiden. De niet organische

recycleerbare fracties, zoals metalen en plastics worden gescheiden afgevoerd voor extern hergebruik. De

vloeibare organische fracties worden ingezet voor de productie van biogas.

In Kopenhagen werd in 2009 een demo-installatie met deze techniek opgestart en vervolgens eind 2016

opgedoekt. Momenteel wordt een installatie gebouwd in Nortwich, Groot-Brittanië. In de regio van Eindhoven

wordt de REnescience technologie overwogen voor een nieuwe afvalbehandelingsinstallatie (onderzoek nog

lopende). Op grote schaal werd de techniek echter nog niet onderzocht.

Het grote nadeel van de techniek is dat deze uitgaat van een gezamenlijke ophaling van GFT, restafval en PMD.

Dit is in strijd met het Vlaamse afvalstoffenbeleid, waar resoluut gekozen wordt voor een selectieve

afvalinzameling. Bijgevolg wordt deze techniek dan ook niet weerhouden.

SE L E C T I E V E K A T A L Y T I S C H E R E D U C T I E T Y P E ‘B R E S C I A ’

Eén van de belangrijkste stoffen die door de zuiveringsinstallatie uit de rookgassen wordt gefilterd is

stikstofoxide of NOx. Voor de nieuwe afvalenergiecentrale van ISVAG wordt hiervoor geopteerd voor een

rookgasreiniging van het type SCR, wat staat voor Selectieve Katalytische Reductie. Hierbij is een beperkte

heropwarming van de rookgassen na de eerste stap van de reiniging (de droge gaswassing) noodzakelijk voor

een optimale werking. Dit impliceert een beperkt verlies inzake energie-efficiëntie van de installatie.

Alternatief zou de SCR ook vlak na de het verbrandingsgedeelte van de verbrandingslijn en vóór de gaswassing

kunnen geplaatst worden, waardoor een heropwarming van de rookgassen niet noodzakelijk is. Dit heeft echter

als nadeel dat de rookgassen die door de SCR gaan nog niet ontdaan zijn van stof en SO2, wat de werking van de

katalysator (en dus van de NOx verwijdering) sneller in het gedrang kan brengen, en dus zou resulteren in meer

onderhoudsstilstanden om de optimale werking van de NOx emissies te garanderen. Gezien het doel van ISVAG

om in de eerste plaats de stabiele verwerking van het huisvuil uit haar werkingsgebied te verzekeren, met zo

laag mogelijke emissies en een zo hoog mogelijke energieproductie, zijn bijkomende stilstanden van de

installatie niet wenselijk. Deze alternatieve plaatsing van de SCR wordt dan ook niet weerhouden.

CO 2 -C A P T A T I E E N/ O F G E B R U I K

‘CO2-captatie en opslag’ houdt in het algemeen in dat de CO2 die vrijkomt bij verbranding wordt gecapteerd uit

de rookgassen, afgescheiden en opgeslagen. ‘CO2-captatie en gebruik’ houdt in dat de gecapteerde CO2 wordt

ingezet voor als basismateriaal voor het aanmaken van stoffen of materialen met een economische waarde.

Voor de verschillende stappen van het proces zijn verschillende technologieën beschikbaar die actueel al

toegepast worden. Een grootschalige implementatie van het gehele proces is o.b.v. de beschikbare informatie

nog niet gerealiseerd. De kostprijs voor de CO2-captatie is echter hoog, en zou betekenen dat in voorkomend

geval een prijsstijging van meer dan 50% aan de vennoten zou moeten worden doorgerekend. Bijkomend ligt de

afzet van de gecapteerde CO2 moeilijk. Rekening houdend met bovenstaande wordt deze techniek niet

weerhouden voor verder onderzoek in voorliggend MER. Desalniettemin blijft ISVAG de verdere ontwikkeling

van deze techniek opvolgen.

WA S T E RE F I N E R Y & GE N C O A L

Samengevat houdt dit proces een natte scheiding in, waardoor de inerte fractie (ondermeer zand, kleine

steentjes), ferro- en non-ferro fractie (metalen) en de brandbare fractie van elkaar gescheiden zouden worden.

De brandbare fractie zou dan vervolgens verbrand kunnen worden. Volgens de website van de ontwikkelaars

van de techniek wordt op dit moment onderhandeld over de bouw van een eerste installatie.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


ISVAG moet het huishoudelijk afval van de inwoners in haar werkingsgebied verwerken met bewezen techniek

in overeenstemming met BBT/BREF, terwijl dit proces nog niet in de praktijk is toegepast voor de verwerking

van huishoudelijk afval. Bijgevolg wordt deze techniek niet weerhouden voor verder onderzoek in voorliggend

MER.

KO E L I N G M . B .T . H E T W A R M T E N E T

In principe zou het warmtenet dat zal aangelegd worden, ook gebruikt kunnen worden voor uitkoppeling van

koeling via het absorptie-koeling proces.

De haalbaarheid van absorptiekoeling wordt enerzijds bepaald door de aanvoertemperatuur van het warmtenet

t.h.v. het afnamepunt en anderzijds door de kosten-baten analyse voor de individuele potentiële afnemer. De

aanlevertemperatuur zal voldoende zijn opdat het toepassen van absorptiekoeling in principe mogelijk is.

Ongeacht of de uitgekoppelde warmte bij de afnemers nu voor verwarming of voor absorptiekoeling wordt

gebruikt, heeft dit op zich geen invloed op de milieueffecten van de nieuwe installatie van ISVAG. Dit aspect

wordt dan ook niet verder in detail behandeld in het project-MER.

7. L IGGING

Het projectgebied ligt in het westen van de provincie Antwerpen, in Wilrijk, tegen de grens met de gemeente

Aartselaar.

De site van ISVAG Wilrijk is via een ventweg (N177) aangesloten op de Boomsesteenweg (A12), en omvat de

kadastrale percelen 125G, 125M, 125N, een gedeelte van perceel 110En en perceel 119L:

de bestaande installatie situeert zich op percelen 125G, 125M, 125N;

het gedeelte van perceel 110E; de nieuwe installatie zal gedeeltelijk op dit perceel komen te liggen;

de toegangsweg naar de N177, en verder naar de A12, is op perceel 119L gelegen. Hier vinden geen vergunningsplichtige activiteiten13 plaats.

De site wordt begrensd door bedrijventerreinen in het noorden, de A12 in het oosten, waterloop de Grote

Struisbeek in het zuidoosten en een waterzuiveringsinstallatie met daarachter landbouwpercelen in het

zuidwesten.

In figuur II.1 (achteraan toegevoegd) is de ligging van ISVAG Wilrijk weergegeven op de topografische kaart. Op

figuur II.2 (achteraan toegevoegd) wordt de ligging gesitueerd op een luchtfoto.

De bestemming van de site van ISVAG Wilrijk (incl. de zone van de terreinsuitbreiding) wordt bepaald door het

gewestplan. In figuur II.3. (achteraan toegevoegd) is de ligging van ISVAG weergegeven op een uittreksel van het

gewestplan. Zoals zichtbaar op de figuur is de site in hoofdzaak ingekleurd als gebied voor

gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut. De oostelijke rand van de site (omvattende o.a. wegenis en de

weegbrug) is ingekleurd als natuurgebied.

De bestemming van de nabije omgeving (< 1 km) wordt eveneens in hoofdzaak bepaald door het gewestplan.

Op een aantal locaties wordt de inkleuring van het gewestplan echter gewijzigd en/of gedetailleerd door andere

bestemmingsplannen. Met name gaat het om ruimtelijke uitvoeringplannen (RUP’s) - het kan daarbij gaan om

gewestelijke, provinciale of gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (resp. GRUP’s, PRUP’s en GeRUP’s) -

en bijzondere plannen van aanleg (BPA’s). Voor een bespreking van deze bestemmingsplannen wordt verwezen

naar deel II §1.1 van het project-MER.

13 Dit perceel is dan ook niet opgenomen in de huidige vergunning van het bedrijf.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


8. TOELICHTING PER DISCIPLINE

In onderstaande worden de effectbeoordelingen voor de verschillende disciplines samengevat. In het algemeen

worden effecten beoordeeld op een schaal die volgende mogelijke beoordelingen omvat;

Voor negatieve effecten:

o verwaarloosbaar;

o beperkt negatief;

o negatief;

o aanzienlijk negatief.

Voor positieve effecten:

o verwaarloosbaar;

o beperkt positief;

o positief;

o aanzienlijk positief.

8.1 L U C H T

In de discipline lucht werden de effecten van de luchtemissies van de nieuwe afvalenergiecentrale en het

daaraan gerelateerde vrachttransport op de luchtkwaliteit in de omgeving voor de geplande situatie

geëvalueerd en beoordeeld. Hierbij werden zowel de exploitatiefase als de aanleg- en afbraakfase beschouwd.

8.1.1 E f f e c t e v a l u a t i e e n - b e o o r d e l i n g

EX P L O I T A T I E F A S E

Gelet op de aard van het project (installatie voor verwerking van niet-recycleerbaar huishoudelijk afval) werden

voor alle relevante parameters van de geleide emissie waarvoor emissiegrenswaarden opgelegd worden (stof,

HCl, HF, SO2, NOx, KWS, CO, zware metalen en dioxines) de bijdragen aan de luchtkwaliteit in de omgeving

berekend o.b.v. verspreidingsmodellen, de zogenaamde dispersiemodelleringen. Hiervoor werd een

studiegebied 10 km x 10 km met de installatie van ISVAG in het centrum gehanteerd. Er werd enerzijds rekening

gehouden met de verwachte emissieconcentraties voor hoger vernoemde parameters, anderzijds werden ook

theoretische ‘worst-case’ situaties doorgerekend, waarbij er wordt uitgegaan van constante

emissieconcentraties die net voldoen aan de wettelijke grenswaarden. In de praktijk zullen de reële

concentraties een heel stuk onder de norm liggen en dus veel lager zijn dan de emissieconcentraties die

gehanteerd werden in de theoretische ‘worst-case’ benadering. Naast bovenstaande emissies werden ook

diffuse emissies t.g.v. transport van en naar ISVAG, en evt. diffuse geuremissies geëvalueerd.

Voor een bespreking van de bijdragen inzake verzurende en vermestende deposities wordt verwezen naar de

discipline biodiversiteit.

O.b.v. de emissieconcentraties die in de praktijk te verwachten zijn wordt voor alle parameters een

verwaarloosbare jaargemiddelde impact van de geleide emissies berekend. De impact van de geleide emissies

bij ongunstige omstandigheden dit zich slechts een beperkt gedeelte van het jaar kunnen voordoen inzake NO2

(als uurgemiddelde) en inzake SO2 (als daggemiddelde) is hooguit als beperkt te beoordelen.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Zelfs o.b.v. de theoretische worst-case benadering wordt voor de meeste parameters een verwaarloosbare tot

hooguit beperkt negatieve impact van de geleide emissies berekend. Enkel voor de parameter dioxines en de

somparameter voor de metalen thallium en cadmium wordt o.b.v. de theoretische worst-case benadering een

negatieve impact berekend. Merk op dat zoals hoger aangehaald voor deze parameters o.b.v. de

emissieconcentraties die in de praktijk te verwachten zijn een verwaarloosbare impact wordt berekend.

Globaal gezien leidt de nieuwe installatie tot lagere emissies, zowel t.o.v. de actuele situatie als t.o.v. de

referentiesituatie. De NOx emissie wordt t.o.v. de bestaande installatie bij maximale capaciteit naar verwachting

gehalveerd. Door het inschakelen in een warmtenet wordt voor het studiegebied een bijkomende

emissiereductie gerealiseerd (vermeden emissies).

Van de diffuse emissies en van transport is slechts een verwaarloosbare impact te verwachten.

AA N L E G - E N A F BR A A K F A S E

Bijkomende emissies tijdens de aanleg- en afbraakfase kunnen in hoofdzaak betrekking hebben op bijkomende

emissies van werfmachines en diffuse stofemissies tijdens de werkzaamheden.

De tijdelijke impact tijdens de aanlegfase van de nieuwe installaties en de afbraakfase van de bestaande kan

door het voorzien van de nodige maatregelen geminimaliseerd worden.

8.1.2 M i l d e r e n d e m a a t r e g e l e n e n / o f a a n b e v e l i n g e n

M.b.t. de exploitatiefase kan men stellen dat, gezien de verwaarloosbare tot hooguit beperkte impact die

berekend wordt bij realistische aannames van de emissies, er cfr. de bepalingen opgenomen in het

richtlijnenboek-lucht geen onderzoek naar milderende maatregelen opgestart dient te worden.

Er kunnen echter wel een aantal aanbevelingen geformuleerd worden om nog een bijkomende impactreductie

te realiseren.

Voor het vermijden van een geurimpact door diffuse emissies bij uitval/stilleggen van de oven zouden diverse

maatregelen toegepast kunnen worden, m.n.:

voorzien van een extra afzuigventilator gekoppeld aan een vast opgestelde filter of een mobiele filterinstallatie die op de markt kan gehuurd worden. Dergelijke mobiele filterinstallaties kunnen door verschillende leveranciers zeer snel geleverd en in gebruik genomen worden.

een andere optie kan erin bestaan om de lucht boven de stortbunker af te zuigen en via een bypass af te leiden naar de hoge schouw. Door de voorziene schouwhoogte van 90m wordt op omgevingsniveau dan ook geen geurimpact meer verwacht.

Hoewel dit niet te verwachten is, kan eventuele geurimpact die zou ontstaan bij het lossen van de ammoniak

oplossing (die gebruikt wordt in de rookgasreiniging) door het nemen van gepaste maatregelen voorkomen

worden. Mogelijkheden hierbij zijn:

gebruik van dampretour bij lossen;

gebruik van kleine gaswasser;

afleiden van de damp naar het ovengedeelte van de installatie.

De aanleg van een warmtenet zal resulteren in een daling van de emissies in de regio, doordat heel wat

decentrale chauffageketels en warmwaterboilers uit dienst kunnen worden genomen. Om deze vermeden

emissies te maximaliseren dient het preventief onderhoud in de zomerperiode uitgevoerd te worden (periode

met laagste warmtevraag), tenzij er op termijn ook een koude-net zou gerealiseerd worden.

In de aanleg- en afbraakfase dienen de noodzakelijke maatregelen bij werkzaamheden ter preventie van stof

zoals sedert 1/1/2017 van toepassing, uiteraard genomen te worden. Hierdoor worden de diffuse stofemissies

geminimaliseerd. Dit vereist een dagelijkse controle op het toepassen van deze maatregelen.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


In de mate dat er prefab betonnen elementen aangevoerd worden kan ook een bijkomende impactreductie

gerealiseerd worden in vergelijking met de aanvoer van stortbeton en het gebruik van betonpompen op de site.

Samenvattend kan gesteld worden dat de impact tijdens de aanlegfase geminimaliseerd kan worden door:

toepassen van goed vakmanschap;

gebruik van verharde werfwegen;

frequent reinigen van de wegen indien vervuild;

beperken van de snelheid van transport;

desgevallend bevochtigen tijdens droge en winderige perioden met vaststelling stofemissies;

bevochtiging tijdens de afbraakwerken;

inzetten van machines die voldoen aan de emissienormen;

goede coördinatie van werftransport en routeplanning;

zo weinig mogelijk werfverkeer voorzien tijdens de spitsuren.

8.2 G E L U I D

In de discipline geluid werden de effecten van de geluidsemissies van de geplande nieuwe afvalenergiecentrale

en het daaraan gerelateerde vrachttransport op het akoestisch klimaat in de omgeving voor de geplande situatie




O.b.v. de inschatting van de geluidsemissies werd een overdrachtsmodellering uitgevoerd om de bijdrage van

het specifieke geluid van de vaste continue geluidsbronnen van de nieuwe afvalenergiecentrale op de omgeving

na te gaan. Meer concreet werd de bijdrage geëvalueerd en beoordeeld t.h.v. twee beoordelingspunten aan de

dichtstbijzijnde woningen. Hier werden ook continue immissiemetingen uitgevoerd. Eén beoordelingspunt ligt

ten zuidwesten van de site van ISVAG in het natuurgebied dat grenst aan de site van ISVAG. Het andere

beoordelingspunt ligt ten zuidoosten van ISVAG aan de overzijde van de A12. Het specifieke geluid van de vaste

continue bronnen van de nieuwe installatie zoud volgens de berekeningen resulteren in een verhoging van

3 à 6 dB(A) t.h.v. beoordelingspunt 1, en 2 à 3 dB(A) t.h.v. beoordelingspunt 2 (in vergelijking met het

oorspronkelijk omgevingsgeluid, d.w.z. het basis achtergrondgeluid zonder de bestaande installatie van ISVAG,

dat gedurende 95% van de tijd wordt overschreden door andere invloeden, o.a. van de A12).

De wettelijke grenswaarde stelt dat het specifieke geluid van de vaste bronnen niet groter mag zijn dan 40 dB(A)

tijdens de avond en nachtperiode en 45 dB(A) tijdens de dagperiode.

Gezien het specifieke geluid van de vaste bronnen van de nieuwe installatie t.h.v. beide beoordelingspunten

39 dB(A) bedraagt, wordt voldaan aan de grenswaarde.

Rekening houdend met bovenstaande wordt het effect van de vaste continue bronnen dan ook als beperkt

negatief beoordeeld.

Er wordt opgemerkt dat de berekende specifieke bijdrage van de bestaande installatie t.h.v. de

beoordelingspunten vandaag 40 dB(A) bedraagt. In vegelijking met de actuele situatie is er in die zin dus geen

stijging te verwachten.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Het geluid van vrachtwagens op de site van ISVAG in de geplande situatie – te beschouwen als een discontinue

bron – werd eveneens geëvalueerd. Het specifieke geluidsniveau afkomstig van het vrachtverkeer op de site

stelt geen probleem m.b.t. het respecteren van de geldende normen. De wijziging van het akoestisch klimaat in

de omgeving wordt als verwaarloosbaar geëvalueerd, waardoor dus ook het effect als verwaarloosbaar wordt

beoordeeld.

Wat betreft het vrachtverkeer op de openbare weg wordt er in de geplande situatie uitsluitend t.h.v. de private

toegangsweg van ISVAG (in een smalle strook op en rond de wegas) een negatief effect veroorzaakt t.g.v. de

bijdrage van het aan ISVAG gerelateerde vrachtverkeer. Aan het beoordelingspunt bij de woning die ten oosten

van de toegangsweg gelegen is, wordt vastgesteld dat de zgn. gedifferentieerde referentiewaarden t.h.v. de

bebouwing (toetsingswaarden opgesteld door de Vlaamse overheid in overleg met diverse instellingen) langs de

private toegangsweg gerespecteerd blijven. Daar de wijziging in geluidimmissie enkel langs de private

toegangsweg ISVAG meer dan 3 dB(A) bedraagt, wordt het effect van het transport op deze weg beoordeeld als

beperkt negatief. Op alle openbare wegen wordt het effect van het vrachtverkeer gerelateerd aan ISVAG op het

akoestisch klimaat beoordeeld als verwaarloosbaar.


Bijkomende emissies tijdens de aanleg- en afbraakfase kunnen in hoofdzaak betrekking hebben op bijkomende

geluidsemissies van werfmachines en evt. heien of schroeven van funderingspijlers. In de discipline geluid wordt

het geluid van een representatieve verzameling van ingezette machines berekend. Ter hoogte van het

beoordelingspunt ten zuidwesten van de site van ISVAG wordt het effect als verwaarloosbaar tot beperkt

negatief beoordeeld, voor het beoordelingspunt aan de overzijde van de A12 wordt het effect als

verwaarloosbaar beoordeeld.

Het evt. heien van funderingspalen zal zich in voorkomend geval beperken tot een periode van ordegrootte een

paar weken tot een maand, en er zal desgevallend gebruik worden gemaakt van geluidsreducerende

maatregelen (isolerende mantel rond heiblok of paal of een gelijkwaardige techniek), waardoor de impact kan

beperkt worden.


In de geplande situatie bestaat er geen probleem met betrekking tot het respecteren van de door Vlarem II

opgelegde grenswaarden. Ter hoogte van de meest nabijgelegen woningen wordt het effect t.g.v. het continu

specifiek geluidsniveau als beperkt negatief beoordeeld. Er zijn geen randvoorwaarden die aangeven dat er zich

een probleem kan stellen. Milderende maatregelen zijn hier dan ook niet aangewezen.

Eens de nieuwe installatie gebouwd en in werking is, wordt sterk aangeraden om een volledig akoestisch

onderzoek uit te voeren ter controle van het geproduceerde specifieke geluidsniveau. Dit akoestisch onderzoek

wordt uitgevoerd wanneer de inrichting in exploitatie is en omvat in eerste instantie geluidsmetingen t.h.v. de

Vlarem-beoordelingspunten die mogelijke veranderingen in het heersende geluidsklimaat in kaart brengen en

een toetsing van de immissieniveaus aan de Vlarem II grenswaarden voor nieuwe inrichtingen.

8.3 M E N S - G E Z O N D H E I D

In de discipline mens-gezondheid werden mogelijke gezondheidseffecten en/of mogelijke hindereffecten





Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE




Voor de exploitatiefase van dit project werd o.b.v. de aard van de activiteiten en de gegevens van de

basisdisciplines, een brede selectie potentieel relevante stressoren geïdentificeerd. Dit zijn factoren die een

impact zouden kunnen hebben op de menselijke gezondheid. Hierbij werden zowel chemische stressoren

(gelinkt aan de geleide atmosferische emissies via de schouw of aan de diffuse transportemissies, en diffuse

geuremissies), fysische stressoren (licht- en geluidsemissies), biologische stressoren (legionella) en de

aanwezigheid van groene ruimte in overweging genomen.

Op basis van een eerste evaluatie van deze potentieel relevante stressoren wordt een verfijnde selectie gemaakt

van de zgn. relevante stressoren, namelijk stressoren waarvoor een verdere gezondheidskundige evaluatie en

beoordeling aangewezen wordt geacht. Deze selectie houdt rekening met de bijdrage van ISVAG, de

achtergrondmilieukwaliteit (vb. de achtergrondconcentraties in de lucht, akoestisch klimaat, …) en evt.

bezorgdheid of (gezondheids)klachten bij het publiek.

In dit MER werden bij deze selectie een aantal chemische stressoren, meerbepaald componenten van de geleide

atmosferische emissies en de diffuse transportemissies weerhouden. Het betreft in dit geval de parameters NOx

(als NO2), arseen, zeswaardig chroom, SO2, HF, dioxines en fijn stof (uitgedrukt als PM10, PM2,5 en EC).

De effecten inzake deze parameters werden als volgt beoordeeld:

NOx (als NO2) beperkt negatief;

arseen verwaarloosbaar;

zeswaardig chroom verwaarloosbaar;

SO2 verwaarloosbaar;

HF verwaarloosbaar;

dioxines verwaarloosbaar;

fijn stof (PM10) beperkt negatief;

fijn stof (PM2,5) beperkt negatief;

fijn stof (EC) beperkt negatief.

Hierbij dient nog opgemerkt te worden dat de beoordeling van fijn stof in feite het gevolg is van de huidige

luchtkwaliteit in het studiegebied, waar (net zoals quasi overal in Vlaanderen) de achtergrondconcentraties de

gezondheidskundige advieswaarden overschrijden. De bijdrage van het project op zich inzake fijn stof is echter

verwaarloosbaar.


In de aanlegfase worden tijdelijk bijkomende lucht- en geluidsemissies verwacht. De evaluatie en beoordeling

van deze effecten ligt in lijn met de beoordelingen die reeds in de basisdisciplines (lucht en geluid) werden

uitgevoerd (cfr. supra). Rekening houdend met het tijdelijk karakter worden de effecten tijdens de aanlegfase

beoordeeld als beperkt negatief.


Rekening houdend met de hoger uitgevoerde beoordelingen worden geen milderende maatregelen

noodzakelijk geacht.

Wat betreft aanbevelingen sluit de deskundige mens-gezondheid zich aan bij de reeds eerder geformuleerde

aanbevelingen door de deskundigen geluid en lucht (cfr. §8.1.2 en §8.2.2).




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


8.4 M E N S – M O B I L I T E I T

In de discipline mens-mobiliteit werden mogelijke mobiliteitseffecten geëvalueerd en beoordeeld. Hierbij

werden zowel de exploitatiefase als de aanleg- en afbraakfase beschouwd.



De bijdrage aan het verkeer in de exploitatiefase werd begroot, en tegelijk werd de behoefte aan

parkeerplaatsen en de impact op de verkeersstromen geëvalueerd. Vervolgens werden de effecten op het

functioneren van de verkeerssystemen in de omgeving geëvalueerd en beoordeeld, m.n. op personenvervoer

(voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en autoverkeer) en vrachtvervoer. Daarnaast werden eveneens

mobiliteitsaspecten inzake verkeersleefbaarheid geëvalueerd en beoordeeld.

Voor de exploitatiefase werden nagenoeg alle effecten t.a.v. de verkeerssystemen en verkeersleefbaarheid

beoordeeld als verwaarloosbaar. Ook voor het meest relevante potentiële effect, m.n. de doorstroming van het

verkeer en het functioneren van de kruispunten in de omgeving van ISVAG blijkt uit de evaluatie dat het

transport gerelateerd aan ISVAG een verwaarloosbare invloed heeft op de verzadigingsgraden van de wegen en

kruispunten. De overige effecten – die beoordeeld werden als beperkt positief – hebben betrekking op de

fietsenstallingen die worden voorzien op de site van ISVAG in de geplande situatie.


Tijdens de aanleg- en afbraakfase wordt meer werfverkeer verwacht. Het effect van dit bijkomende verkeer op

de verkeersdoorstroming en het functioneren van de kruispunten in de omgeving wordt eveneens beoordeeld

als verwaarloosbaar.


Gelet op de beoordelingen van de nieuwe installatie worden geen bijkomende milderende maatregelen

voorgesteld. Wel werd de bepaling van de vigerende milieuvergunning van ISVAG, die het gebruik van de

Cleydaellaan als toegangsweg voor de aanvoer van afvalstoffen beperkt van maandag tot zaterdag tussen 7u en

19u, in de effectvoorspelling gehanteerd als uitgangspunt. De aanbeveling is dan ook om deze bepaling te

behouden.

De mogelijke bijkomende maatregelen die ter bevordering van duurzame mobiliteit in het kader van een nieuwe

afvalenergiecentrale genomen kunnen worden zijn beperkt. Tevens is ISVAG wat betreft het vrachtvervoer en

de organisatie daarvan mede afhankelijk van haar vennoten.

Enkel op personenvervoer, en dan vooral het woon-werkverkeer, kan ISVAG door middel van een aantal

maatregelen nog wat winst boeken. Het effect daarvan zal minimaal zijn.

8.5 B I O D I V E R S I T E I T

In de discipline biodiversiteit werden de mogelijke effecten door ruimtebeslag, luchtemissies en verstoring door

geluid of licht geëvalueerd en beoordeeld. Hierbij werden zowel de exploitatiefase als de aanleg- en afbraakfase

beschouwd.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE




De nieuwe afvalenergiecentrale en de daaraan gekoppelde transporten veroorzaken gezamenlijk een beperkt

negatief effect door rustverstoring tijdens de exploitatie.

De verlichting van de site wordt maximaal beperkt door gepaste projectgeïntegreerde maatregelen (over de

volledige site toepassen van full cutoff armaturen, neerwaartse en monochromatische amberkleurige

verlichting), het effect hiervan wordt als verwaarloosbaar beoordeeld.

De verlichting van het nieuwe gebouw is mogelijk beperkt negatief voor vleermuizen. Effecten voor vogels zijn

verwaarloosbaar. Er worden door verlichting geen nadelige effecten verwacht voor de beschermde

vleermuissoorten ter hoogte van Fort 7 (habitatrichtlijngebied).

De effecten door verzuring en vermesting zijn zeer beperkt in het studiegebied. De effecten zijn niet significant

ter hoogte van het habitatrichtlijngebied en zijn verwaarloosbaar voor de overige beschermde gebieden en

aanwezige vegetaties.

Er wordt geen impact verwacht door deposities van zware metalen.

Er zijn geen betekenisvolle effecten ten aanzien van het habitatrichtlijngebied ‘historische fortengordel rond

Antwerpen’ (Fort 7) en er treedt geen onvermijdbare en onherstelbare schade aan VEN-gebied op (‘Het

Kleidaal’) binnen het studiegebied.


Biotoopverlies doet zich voor t.g.v.

het ruimtebeslag van de nieuwe installaties met bijbehorende infiltratie- en/of buffervoorziening (voor hemelwater van de nieuwe installatie en nieuwe verhardingen). Dit effect is beoordeeld als beperkt negatief.

het ruimtebeslag voor de inrichting van een nieuwe infiltratie- en/of buffervoorziening ter compensatie van het te dempen bufferbekken indien dit zou doorgaan in het perceel bestemd als natuurgebied. Dit effect is beoordeeld als beperkt negatief.

Biotoopwinst kan zich voordoen t.g.v.

de inrichting van nieuwe infiltratie en/of buffering ter compensatie van het te dempen bufferbekken als infiltratie- en/of buffervijver rekening houdend met de geformuleerde aanbevelingen voor een natuurtechnische inrichting van de vijver en omkaderende vegetaties. De concrete uitwerking van de natuurtechnische inrichting wordt dan best opgenomen in de vergunningsaanvraag. In dat geval wordt het eerder beoordeelde beperkt negatief effect omgebogen tot een positief effect.

de versterking van de vallei van de Grote Struisbeek door de herinrichting van een gedeelte van de site. In eerste instantie kan dit de bestaande bezoekersparking omvatten, hetgeen beoordeeld wordt als een beperkt positief effect. In tweede instantie kan een groter deel van de site betrokken worden en zou de beekzone in de praktijk opnieuw richting de grens van het natuurgebied zoals aangeduid op het gewestplan (ter hoogte van de huidige bezoekersparking en rondweg) kunnen uitgebreid worden. Dit wordt desgevallend beoordeeld als een positief effect.

aanplantingen en heraanleg van de overige ruimte die vrijkomt na afbraak van de bestaande installatie. Mogelijk kunnen hier nog beperkt positieve effecten uit voortvloeien.

Verdrogingseffecten door bemalingswerken zijn tijdelijk beperkt negatief ter hoogte van de Grote Struisbeek,

maar kunnen afnemen tot verwaarloosbaar door het nemen van maatregelen.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Effecten door versnippering en barrièrewerking zijn verwaarloosbaar), zowel t.a.v. de actuele situatie op het

terrein bij opmaak van voorliggend MER. T.a.v. potentiële natuurverbinding in de toekomst kan dit eveneens als

verwaarloos beoordeeld worden. Dit mede gezien ISVAG heeft aangegeven dat i.k.v. de vergunningsaanvraag

een engagement zal worden aangegaan om de nieuwe infiltratie- en/of buffervijver in het natuurgebied zo nodig

te verkleinen of verwijderen als dit o.b.v. concrete plannen (vb. voor een ecoduct over de A12) noodzakelijk zou

blijken. Voorwaarden hieromtrent kunnen verankerd worden in de omgevingsvergunning, of voorwerp

uitmaken van een specifieke overeenkomst waarin ISVAG zich hiertoe engageert. Desgevallend kan de

bijkomende benodigde infiltratie/buffering voorzien worden in de zone die vrijkomt na afbraak van de

bestaande installatie. Door implementatie van de geformuleerde aanbevelingen (omvattende gepaste

natuurtechnische inrichting van de zone voor de nieuwe infiltratie- en/of buffervijver ter compensatie van het

te dempen bufferbekken in voorkomend geval, en herinrichting van een gedeelte van de eigen site), kan de

potentie van natuurverbinding in het gebied versterkt worden. Desgevallend kan de beoordeling worden

bijgesteld tot een positief effect. De oeverzone van de Grote Struisbeek wordt hierdoor immers versterkt.

Effecten door rustverstoring tijdens de aanleg- en afbraakfase zijn beperkt negatief.

Effecten door biotoopontwikkeling bij herinrichting van de site na afbraak van de bestaande installatie zijn

mogelijks beperkt positief.


Er wordt opgemerkt dat een aantal projectgeïntegreerde maatregelen (voorzien door de intiatiefnemer) sturend

waren voor de effectbeoordelingen inzake volgende specifieke aspecten in de discipline biodiversiteit:

Inzake lichtemissies:

o Voor de verlichting van de site (oa. inrit, wegenis, weegbrug, e.d.): het gebruik van full cutoff armaturen, neerwaartse en monochromatische amberkleurige verlichting over de gehele site;

o Voor de verlichting van het gebouw: het aangepaste ontwerp van de installatie waarbij enerzijds de zuidelijke zijde niet ‘geperforeerd’ wordt uitgevoerd zoals de noordelijke zijde, en enkel t.h.v. de loskade en translucente wand wordt voorzien. Anderzijds wordt in het aangepaste ontwerp aan de oostelijke zijde, m.n. het gedeelte van de ACC (gescheiden van de rest van de installatie door een gesloten wand), onder normale omstandigheden niet of minimaal verlicht, vermits de aanwezigheid van operatoren hier slechts sporadisch vereist is.

Inzake effecten op potentiële natuurverbinding in de toekomst: het engagement dat ISVAG i.k.v. de vergunningsaanvraag zal aangaan om de nieuwe infiltratie- en/of buffervijver in het natuurgebied zo nodig te verkleinen of verwijderen als dit o.b.v. concrete plannen (vb. voor een ecoduct over de A12) noodzakelijk zou blijken.

Op basis van de effectbeoordelingen worden geen milderende maatregelen noodzakelijk geacht.

Wel werden verschillende aanbevelingen geformuleerd waarmee positieve effecten kunnen bewerkstelligd

worden:

De nieuwe infiltratie en/of buffering voor het hemelwater ter compensatie van het te dempen bufferbekken, in de basisuitvoering, voorzien in de zone bestemd als natuurgebied, kan als een buffervijver met een natuurtechnische inrichting aangelegd worden, zodat het permanent water bevat en geschikt is als habitat voor amfibieën. Hierdoor zou biotoopwinst gerealiseerd worden.

De nieuwe infiltratie- en/of buffervijver in de bestemming natuurgebied kan aangelegd worden als een permanente infiltratie- en/of buffervijver incl. natuurtechnische inrichting van de omliggende zone, doch het engagement kan aangegaan worden om deze om de nieuwe infiltratie- en/of buffervijver in het natuurgebied zo nodig te verkleinen of verwijderen als dit o.b.v. concrete plannen noodzakelijk zou blijken. Desgevallend kan de bijkomende benodigde infiltratie/buffering voorzien worden in de zone die vrijkomt na afbraak van de bestaande installatie.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Er wordt aanbevolen om bij gebruik van draadafsluiting aangepaste afsluiting met opening aan de onderzijde te voorzien, waardoor over de grond migrerende diersoorten deze percelen toch kunnen gebruiken.

De randzone van de hoger vermelde infiltratie- en/of buffervijver kan in voorkomend geval ingericht worden met houtkanten, geschikt als natuurverbindingsgebied voor kleine zoogdieren en vleermuizen. De vallei van de Grote Struisbeek kan als natuurverbinding verder versterkt worden door herinrichting van het gedeelte van de site dat zich in de oeverzone van de Grote Struisbeek bevindt. In eerste instantie kan dit de bestaande bezoekersparking omvatten. In tweede instantie kan een groter deel van de site betrokken worden en zou de beekzone in de praktijk opnieuw richting de grens van het natuurgebied zoals aangeduid op het gewestplan (ter hoogte van de huidige bezoekersparking en rondweg) kunnen uitgebreid worden. Er wordt wel opgemerkt dat om in de praktijk een sterkere natuurverbinding te verkrijgen ook inrichtingswerken aan de oostelijke zijde van de A12 noodzakelijk zijn.

Ter hoogte van de bestaande installaties kunnen nieuwe groenstroken (bomenrijen, houtkanten) worden aangelegd als natuurbinding in noordwestelijke richting.

Om eventuele lichtverstoring van het hoge gebouw door aantrekking van dieren (insecten) te voorkomen en verstoring van vleermuizen te vermijden, wordt aanbevolen worden om eerder gebruik te maken van gele tot amberkleurige verlichting die veel minder schadelijk is voor vleermuizen dan groen-blauw licht met korte golflengtes.

Indien er geen maatregelen worden genomen om de bemalingsinvloed te beperken, wordt aanbevolen om een deel van het bemalingswater te lozen aan de rand van het populierenbos langs de Grote Struisbeek om verdrogingseffecten te voorkomen.

8.6 O V E R I G E D I S C I P L I N E S

8.6.1 O p p e r v l a k t e w a t e r

Tijdens de exploitatiefase heeft het belangrijkste potentiële effect betrekking op lozing van hemelwater op de

Grote Struisbeek, gelet op de overstromingsgevoelige gebieden die zich stroomafwaarts langsheen de Grote

Struisbeek bevinden. In de geplande situatie wordt gemiddeld echter netto meer effluentwater van de

aangrenzende waterzuiveringsinstallatie van Aquafin betrokken (dat anders ook in de Grote Struisbeek zou

geloosd worden) voor gebruik als proceswater, dan dat er hemelwater van de verhardingen van de site van

ISVAG (vertraagd) worden geloosd op de Grote Struisbeek. In geval van piekbuien is de hoeveelheid hemelwater

afkomstig van de site van Cardoen en de site van ISVAG die in de geplande situatie naar de Grote Struisbeek

terecht komt kleiner dan in de referentie situatie, hetgeen beoordeeld wordt als een beperkt positief effect. Dit

omdat er vertraagde afvoer van hemelwater wordt voorzien.

Voorts heeft het hergebruik van effluentwater van de naastgelegen rioolwaterzuiveringsinstallatie (in plaats van

het hergebruik van hemelwater afkomstig van de site van Cardoen en de eigen site) in de exploitatiefase geen

relevante negatieve invloed op de oppervlaktewaterkwaliteit van de Grote Struisbeek.

Globaal wordt het effect van de aanwezigheid en werking van de nieuwe installatie en bijbehorende

verhardingen tijdens de exploitatiefase als beperkt positief beoordeeld t.o.v. de referentiesituatie.

Mogelijke effecten tijdens de aanlegfase houden verband met het dempen van het actueel aanwezige

bufferbekken waar hemelwater van de site van Cardoen wordt gebufferd voor vertraagde afvoer, en evt. lozing

van grondwater afkomstig van bemaling i.k.v. de constructie van de ondergrondse delen van de installatie en

toebehoren. Er wordt vervangende buffercapaciteit voorzien voorafgaand aan de demping van het bestaande

bufferbekken. Het effect tijdens de aanlegfase wordt als verwaarloosbaar beoordeeld. Het effect van de lozing

van bemalingswater wordt eveneens als verwaarloosbaar beoordeeld.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


Het hergebruik van effluentwater van de naastgelegen RWZI (in plaats van bemalingswater) tijdens de

aanlegfase heeft geen relevante negatieve invloed heeft op de oppervlaktewaterkwaliteit van de Grote

Struisbeek.

8.6.2 B o d e m e n g r o n d w a t er

Het belangrijkste potentiële effect inzake bodem en grondwater heeft betrekking op bemaling bij de constructie

van ondergrondse delen van de installatie en toebehoren. O.b.v. een worst-case inschatting wordt het effect

van de bemaling, rekening houdend met het tijdelijk karakter van deze ingreep, beoordeeld als beperkt negatief.

Ook vanuit de discipline bodem en grondwater wordt aanbevolen om maatregelen te nemen om het

bemalingsdebiet (en bijgevolg de invloedstraal) te beperken. Dit kan vb. door het gebruik van drainagesleuven

of het plaatsen van waterdichte muren rondom de bouwputten. In die zin kan het nemen van dergelijke

maatregelen dan ook aanbevolen worden. Er wordt dus bij voorkeur gewerkt met een gesloten bouwput.

8.6.3 L a n d s c h a p , b o u w k u n d i g e r f g o e d e n a r c h e o l o g i e

In de exploitatiefase zijn de visuele effecten en effecten op de belevingswaarden door de verlichte, nieuwe

gebouwen met bijzondere architectuur, vanuit de directe omgeving van ISVAG (en vanaf de A12) zowel beperkt

negatief als beperkt positief beoordeeld.

Vanaf de beschermde dorpsgezichten (kasteeldomeinen Hof ter Beke, Klaverblad en Hemiksemhof) en het

beschermd landschap (domein Cleydaal) zijn de visuele effecten vanuit sommige kijkrichtingen beperkt negatief.

De erfgoedwaarden, de contextwaarden en directe omgeving van deze beschermde zones blijven ongewijzigd,

waardoor de effecten op de erfgoedwaarden verwaarloosbaar zijn.

In de aanlegfase zijn de effecten verwaarloosbaar ten aanzien van de landschapsstructuur en mogelijk gering

positief na afbraak van de bestaande gebouwen en groene inrichting van de vrijgekomen terreinen.

De effecten op het archeologisch erfgoed zijn verwaarloosbaar, indien verder vooronderzoek (opgelegd

bureauonderzoek, eventueel gevolgd door bv. proefsleuvenonderzoek) wordt uitgevoerd.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


9. LEEMTEN IN DE KENNIS

Hieronder worden de belangrijkste leemten in de kennis samengevat zoals ze in de verschillende disciplines

werden geïdentificeerd, alsook hoe hiermee werd omgegaan.

LU C H T

Er zijn geen leemten in de kennis geïdentificeerd die doorwerken in de impactbeoordeling.

G E L U I D

Het werfmaterieel dat zal ingezet worden in de aanleg- en afbraakfase en de emissiegegevens ervan zijn een

leemte in de kennis. Met deze leemte werd omgegaan door een inschatting van de effecten te maken o.b.v. een

generische groep werktuigen en machines die verondersteld worden gelijktijdig in werking te zijn. Uiteraard is

deze evaluatie te beschouwen als indicatief, doch o.b.v. ervaring kan de inschatting van het gezamenlijk

geluidsvermogenniveau van de geselecteerde werktuigen en machines in het algemeen als representatief

beschouwd worden voor dergelijke werven. De veronderstelde emissiegegevens komen uit de literatuur.

ME N S - G E Z O N D H E I D

De belangrijkste leemte in de kennis voor de discipline mens-gezondheid heeft betrekking op de huidige

luchtkwaliteit in het studiegebied. Gezien de aard van de activiteiten, m.n. afvalverwerking, is een breed gamma

van atmosferische polluenten in beschouwing genomen. Voor de meeste van deze polluenten zijn geen

immissiemeetgegevens specifiek voor het studiegebied voorhanden. Voor een deel van de polluenten kunnen

modelgegevens worden gehanteerd. Voor polluenten waarvoor geen modelgegevens voorhanden zijn, werden

gegevens gehanteerd van een meetpunt in Borgerhout. Dit meetpunt is ook gelegen in het Antwerps stedelijk

gebied, en bijgevolg wordt verondersteld dat dit min of meer representatief is voor de achtergrondconcentraties

binnen het studiegebied. In die zin is deze leemte niet kritisch t.a.v. de impactbeoordelingen.

ME N S - M O B I L I T E I T

Er worden geen fundamentele leemten in de kennis vastgesteld waardoor de impact van het geplande project

onvoldoende in kaart zou kunnen gebracht worden.

B I O D I V E R S I T E I T

Er worden geen fundamentele leemten in de kennis vastgesteld waardoor de impact van het geplande project

op de fauna en flora onvoldoende in kaart zou kunnen gebracht worden.

OV E R I G E D I S C I P L I N E S

Er zijn geen leemten in de kennis geïdentificeerd die doorwerken in de impactbeoordeling.

10. POSTMONITORING EN –EVALUATIE

N.a.v. de evaluaties en beoordelingen i.k.v. voorliggend MER wordt volgende postmonitoring en – evaluatie

voorgesteld:

LU C H T

Behoudens de wettelijk opgelegde meetverplichtingen wordt er geen (post)monitoring noodzakelijk geacht.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


G E L U I D

Hoewel o.b.v. de evaluaties en beoordelingen in de discipline geluid geen belangrijke effecten werden

geïdentificeerd, wordt sterk aanbevolen om voor de nieuwe afvalenergiecentrale een volledig akoestisch

onderzoek uit te voeren ter controle van het geproduceerde specifieke geluidsniveau na realisatie van de

inrichting. Dit akoestisch onderzoek wordt uitgevoerd wanneer de inrichting in exploitatie is en omvat in eerste

instantie geluidsmetingen t.h.v. de Vlarem-beoordelingspunten die mogelijke veranderingen in het heersende

geluidsklimaat in kaart brengen en een toetsing van de immissieniveaus aan de Vlarem II grenswaarden voor

nieuwe inrichtingen.

Indien er d.m.v. de geluidsimmissiemetingen overschrijdingen van deze grenswaarden worden vastgesteld,

dient er een broninventaris opgemaakt (metingen aan de bron + overdrachtsberekening) en dient men de

verantwoordelijke bronnen te saneren.

M E N S – G E Z O N D H E I D

Er wordt geen bijkomende postmonitoring of –evaluatie voorgesteld t.o.v. de in de basisdisciplines voorgestelde

postmonitoring of –evaluatie.

M E N S - M O B I L I T E I T

Aan de hand van de weegbruggegevens kan er nagegaan worden of de orde van grootte van de

vrachtwagenbewegingen correct werd ingeschat.

B I O D I V E R S I T E I T

Er wordt geen bijkomende postmonitoring of –evaluatie voorgesteld t.o.v. de in de basisdisciplines voorgestelde

postmonitoring of –evaluatie.

O V E R I G E D I S C I P L I N E S

O.b.v. de evaluaties in de overige disciplines wordt geen postmonitoring of –evaluatie noodzakelijk geacht.

11. GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN

De site van ISVAG situeert zich op een afstand van ca. 21 km van de grens met Nederland (in NW richting), en

ca. 25 km van de grens tussen het Vlaams en het Brussels Hoofdstedelijk gewest (in Z richting). De afstand tot

het Waalse gewest bedraagt ca. 42 km (in ZO richting).

De verst reikende potentiële effecten hebben betrekking op luchtemissies. Zoals blijkt uit de discipline lucht rijkt

de invloed van de luchtemissies niet tot buiten het beschouwde studiegebied van 10 x 10 km (met de installatie

van ISVAG in het centrum).

Gelet op deze afstanden, en gelet op de aard van de activiteiten, zijn significante grensoverschrijdende

(gewestgrens en landsgrens) effecten op mens en milieu niet te verwachten en is het niet noodzakelijk

informatie daaromtrent over te maken aan de bevoegde autoriteiten vermeld in art. 4.5.2, §4 van het DABM14.

14 Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


12. CONCLUSIE

In dit MER werden de milieueffecten geëvalueerd voor de geplande situatie. In de eerste plaats werden de

effecten tijdens de exploitatie van de nieuwe afvalenergiecentrale van ISVAG geëvalueerd en beoordeeld.

Globaal kan gesteld worden dat de te verwachten effecten als verwaarloosbaar tot hoogstens beperkt negatief

kunnen beoordeeld worden.

Voorts werden bijkomende effecten zoals die kunnen verwacht worden tijdens de aanleg- en afbraakfase

geëvalueerd en beoordeeld. Ook deze effecten worden als verwaarloosbaar tot hoogstens beperkt negatief

beoordeeld, gelet op het tijdelijk karakter van deze effecten.

Eveneens kan besloten worden dat er geen betekenisvolle aantasting van de omliggende speciale

beschermingszones, en geen onherstelbare en onvermijdbare schade aan de natuur van de omliggende VEN-

gebieden te verwachten zal zijn ten gevolge van het voorgenomen project.

In die zin worden dan ook door de deskundigen geen milderende maatregelen noodzakelijk geacht. Wel worden

enkele aanbevelingen geformuleerd waar ISVAG rekening mee kan houden bij het verdere verloop van het

project.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


REFERENTIES

i Rotter V.S. & Böhm C. 2012. Development of a monitoring concept for continuous BAT assessment for the ISVAG MWI, Antwerp and a

2007-2011 update of the technical performance study. Technische Universität Berlin, Dep. Solid Waste Management. ii Seneka. 2013. Tussentijds evaluatierapport. iii Deloitte.2013-2016. SVAG - Intercommunale Slib– en Vuilverwijdering Antwerpse Gemeenten - Evaluatie en actualisatie

toekomststudie. iv VITO. 2015. Review van de toekomststudie van ISVAG. v Transport & Mobility Leuven. 2016. Mobiliteitsonderzoek ISVAG. vi Lenaerts. S. 2016. Vergelijkende studie van de luchtemissies van ISVAG. vii Christensen T.H. 2016. Memo regarding: ISVAG’s plans for a new Waste-to-Energy to be built in Antwerp, Belgium. viii Quicker. P. 2016. Remarks on Ramboll‘s basic concept for the new Antwerp WtE-plant on behalf of ISVAG. ix Vrancken. K. 2016. Opinion on Ramboll’s ISVAG Report. x Lenaerts. S. 2016. Advice on Waste-to-Energy installation of the future for ISVAG. xi Rylander. H. 2016. A new W-t-E plant in Antwerp. xii Ecorem. 2010. Toekomststudie ISVAG - Fase 3 Eindrapport. xiii Quicker et al. 2015. Status of Alternative Techniques for Thermal Waste Treatment. Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule

Aachen Unit of Technology of Fuels.




Uitgave: 16/02/2018

Revisie: EINDVERSIE


FIGUREN

Figuur II.1: Topografische kaart

Project

Legende

0 500 1000 m

Bestaande terrein ISVAG

Bijkomende terrein ISVAG

ISVAG

Figuur II.2: Orthofotoplan

bron luchtfoto: VMM

Legende

Project

0 100 200 m

ISVAG

Schets ligging nieuwe installatie

ISVAG

Figuur II.3: Uittreksel uit gewestplan

Project

0 500 1000 m

Legende

ISVAG

Hogedrempelinrichting

Lagedrempelinrichting

School

Rust- en verzorgingstehuis

Ziekenhuis

ISVAG

(Seveso‐inrichtingen sit. 16/11/2016)

Legende:zie volgende pagina

Niet technische samenvatting Project – MER - Ontwerp · PROJECT – MER - ONTWERP NIEUWE...

Documents

Transcript of Niet technische samenvatting Project – MER - Ontwerp · PROJECT – MER - ONTWERP NIEUWE...