Nietalleenmaarnerds!Deprofessioneleidentiteitvanmedewerkersindetechnischesector

DeelrapportageProjectMindthegap!Dedoorstroomvanbètastudentennaardetechnischearbeidsmarkt

November2016

Auteurs:

MaaikeEndedijk,RandyMöwes,DieuwertjetenBerg,RuthvanVeelen

3

Voorwoord

Voor u ligt de rapportage van het deelonderzoek van het project Mind the gap!, eenonderzoeksprojectgefinancierddoorTechYourFutureenuitgevoerddoordeUniversiteitTwenteenSaxion.Ditdeelonderzoekisgestartmeteenbehoefte-analyseondertwaalftechnischebedrijveninderegioTwente,omerachtertekomenwatdebelangrijksteuitdagingenzijnvantechnischebedrijvenomvoldoendegoedgekwalificeerdhogeropgeleidpersoneeltekrijgenenhoehetprojectMindthegap! een bijdrage zou kunnen leveren. Een belangrijke uitkomst hiervanwas dat bedrijven vooralmoeite hebben om een bepaald type engineer te vinden, een engineer die niet alleen slim eninnovatief is,maar ook goed in communicatie enmanagementvaardigheden heeft. Een beknoptesamenvattingvandezebehoefte-analyseisalsappendixaanditrapporttoegevoegd.

Inditrapportpresenterenwedeuitkomstenvanhetvervolgonderzoek,waarinwemetbehulpvanhetcarrièrekompasdeprofessioneleidentiteitvandemedewerkersindetechnischesectorinbeeldhebbengebracht.Hetonderzoekgeeftinzichtindevariëteitaanengineersdieindetechnischesectorwerkzaamis.Intotaalhebbenwezesverschillendeprofielenwetenteonderscheiden.Deprofielenbeschrijvenverschillentussenengineersinhoezijzichzelfzienalsprofessionalendezeprofielenzijnookgerelateerdaanachtergrondkenmerkenvanmedewerkersenhoezijdenkenoverhunwerkenhuntoekomstigecarrière.Hetonderzoekbrengtvoorbedrijveninbeeldwatvoortechnischtalentzein huis hebben en kan helpen om zich beter te profileren voor toekomstige medewerkers. Deuitkomstenwordengebruiktomhetcarrièrekompasverderteverbeterenenvoorvervolgonderzoeknaardedoorstroomvanbètastudentennaardetechnischearbeidsmarkt.

Wewillendewerknemersendirectie vanBenchmarkElectronicsAlmelo, SiemensNederlandN.V.VestigingOost,TrumpfNederland,StorkTermeqenAkzoNobelHengeloheelhartelijkbedankenvoorhun deelname aan deze eerste fase van het onderzoek Mind the gap!. Daarnaast bedanken weTechYourFuture,deUniversiteitTwente,UniversiteitUtrechtenSaxionvoorhetondersteunenvanditproject.

Voorvragenrondomdezerapportageeninformatieoverdeelnamekuntucontactopnemenmetdeprojectleiderdr.MaaikeEndedijk(m.d.endedijk@utwente.nl).

4

Hetonderzoek

Steedsmeer studenten kiezen voor een technische opleiding.Maar uit onderzoek van de SociaalEconomischeRaadblijktdateenaanzienlijkdeelvandetechnischopgeleidenuiteindelijknietbijeentechnischbedrijfofzelfsnietineentechnischberoepterechtkomt.Hoewelerveelonderzoekisenwordtgedaannaarhoedekeuzevooreentechnischestudietotstandkomt,iserweinigbekendoverhoeenwaarombètastudentenervoorkiezenomwelofnietindetechnischesectoraanhetwerktegaan.Wewillenmeertewetenkomenoverdit‘gat’tussenopleidingendearbeidsmarkt.Hoezorgenweervoordatdedoorstroomnaardearbeidsmarktbeterverloopt?

InhetprojectMindthegap!volgenwijbètastudenteninhethogeronderwijs(HogeschoolSaxionenUniversiteit Twente) op hun weg naar de arbeidsmarkt. Er is het Carrière Kompas ontwikkeldwaarmee we in kaart brengen wat de huidige technische student weet, kan, vindt en wil metbetrekkingtotzijnofhaartoekomstigebaan.Hetontwerpisspecifiekaangepastopdewensenenvoorkeuren van de technische student. De uitkomsten van deze online tool bieden inzicht in deverschillendetypentechnicienhettypebedrijfensectorwaarinzij(gaan)werken.

DeeersteversievanhetCarrièrekompasisdoor800studenteningevuld,afkomstigvanalletechnischeopleidingenvandeUniversiteitTwenteenSaxion.Resultatenlatenonderandereziendattechnischestudenten sterk verschillen in wat ze weten, kunnen, vinden en willen met betrekking tot huntoekomstige baan. We hebben verschillende profielen kunnen onderscheiden van technischestudentenendieblijkentekunnenvoorspellenofstudentenwelofnietindetechnischesectorwillengaanwerken.

Naast de versie voor studenten, is ook een versie van het Carrière Kompas ontwikkeld voormedewerkersvantechnischebedrijven.Metdezeversiewillenwegraagachterhalen:

- Welkeprofielenvanmedewerkersvantechnischebedrijvenkunnenweonderscheiden?- Inwelkemateoverlappendezeprofielenmetdeprofielenvandestudenten?- Hoe hangen deze profielen samenmet andere kenmerken van demedewerkers (leeftijd,

opleidingsniveau, tijd in het bedrijf) en hoe zij aankijken tegen hun huidige werk en huncarrière.

Wehebbenhetcarrièrekompasbijvijf technischebedrijven inde regioTwenteafgenomen,bij intotaal275medewerkers(gemiddeldereactie=50,1%).WehebbendebedrijvengevraagdhetCarrièreKompastesturennaarallemedewerkersmeteentechnischeachtergrondendieminimaalopHBO-niveauwerken.Deuitkomstenzijnperbedrijfalgerapporteerdineenmondelingepresentatie.Inditverslagwordendegeanonimiseerdeuitkomstengerapporteerd.

Werapporterenachtereenvolgensdeprofielendiewehebbengevonden,hoeditsamenhangtmetachtergrondkenmerkenenhunbeeldvanhunhuidigewerkentoekomstigecarrière.Daarnagaanweinopdeimplicatiesvandezeuitkomsten.

5

Hetcarrièrekompas

HetcarrièrekompasisontwikkelddoordeonderzoekersvanhetprojectMindthegap!enmeetdeprofessionele identiteit van (aankomende) technici/engineers. Professionele identiteit is hetantwoordopdevraag“Wiebenikalsprofessional”?Binnenhetonderwijsblijktdatstudentenmeteengoedontwikkeldeprofessioneleidentiteitmindervaakuitvallen,meerstabielekeuzesmakeninhunstudieenmetmeersucceshunopleidingafronden.Eenduidelijkeprofessioneleidentiteithelptprofessionals in het maken van carrièrekeuzes en zorgt voor betere werkprestaties en hogerewerktevredenheid.Deprofessioneleidentiteitisdusiseenbelangrijkekatalysatoromzelfrichtingtegevenaandecarrièreenconcreteactiviteitenteondernemen.Indeeerstefasevanditprojecthebbenwehetcarrièrekompasontwikkeldomdeprofessioneleidentiteitvoormensenmeteentechnischeachtergrondgoedinbeeldtekunnenbrengen.

Hetcarrièrekompasheeftdemedewerkersgevraagdnaarhuncompetenties(watkanik?),interesses(wantvindikleuk?),persoonlijkheid(wiebenik?),waarden(watvindikbelangrijk?)endoelen(watwil ik bereiken?). Om de ‘looks and feel’ van het carriere kompas te ervaren:www.hetcarrierekompas.nl/demo

6

Deprofielenvanmedewerkersvantechnischebedrijven

Deantwoordpatronenlietenziendatweintotaalzesgroepenkondenonderscheidenvanengineersdieopelkaarlekenintermenvanbovenstaandefactoren.Wehebbenvoordeherkenbaarheidelkegroepeennaamgegevenvaneentypeengineer.Indebeschrijvingbijelkprofielstaattelezenwatkenmerkendisvoordezegroepmedewerkers.Wegebruikensteedshetwoordengineer,maarhierkanooktechnicuswordengelezen.

DenerdyengineerDenerdyengineer iseenambitieuzepersoondievrijopzichzelfgerichtis.Nerdytechnicizijngoed inonderzoekdoen, inengineeringen insamenwerken(opdeinhoud).Zijvindenlerenbelangrijkenwilgraagveiligheid.Verdertoontdenerdvrijweiniginteresseinhobby’s,vooralwat betreft vrouwelijke en sociale hobby’s,zoalsshoppenoffeesten.

DegeekyengineerEngineersmetditprofielzijnconsciëntieusenintrovert. Zij scoren hoog op engineering enonderzoek,maarlaagopsamenwerken.Geekytechnici vinden naast leren weinig dingenbelangrijk. Ook wat de doelen voor detoekomstenhobby’sbetreftscoortdegeekerglaag,hijhechtweinigbelangaanfamiliebandenen sociale activiteiten. Alleen in natuurgerelateerdehobby’stoontdegeekinteresse.

DeallrounderEngineersmeteenallrounderprofielschattenhun interesse, competenties en waarden opalle aspecten hoog in. Voornamelijk geven zijaan dat zij goed zijn in management enonderzoekenlevensgenieterszijndiestatusentraditie belangrijk vinden. Verder zijnallroundersambitieusensensitiefenwilleninde toekomst zichzelf goed leren kennen engoedefamiliebandenhebben.

7

Decomfort-zoekendeengineerComfortzoekendeengineerszijnvrijopzichzelfgericht en relaxed. Zij vinden veiligheidbelangrijkenzijnechtelevensgenietersdieveelcomfortenzekerheidvoordetoekomstwillen.Hobby’s zijn niet erg belangrijk voor comfortzoekende technici. Ook schatten comfort -zoekende technicihunvaardighedenoverhetalgemeenlaagin.

DesociaalgeoriënteerdeengineerSociaalgeoriënteerdetechnicizijnmensendiegraag samenwerken en die goed zijn inmanagement.Zijhoudenvanreizenensocialeactiviteiten en vinden genieten van het levenen familiebanden belangrijk. Zij zijn vaaksensitiefenambitieus.

DestatusgedrevenengineerTechnici die in het status gedreven profielvallenzijnvaakergpraktischenvindenmachten status belangrijk. Zij zijn goed inmanagement en houden van socialeactiviteitenenreizen.

8

Aanwezigheidprofielenindebedrijven

AlgemeenDe algemene verdeling van deprofielenoverdeonderzochtegroeptechnische medewerkers is in hetdiagram links te zien. De grootstegroep isdestatusgedrevenengineermet 26%, daarna deall-roundermet22% en de sociaal georiënteerdeengineermet20%.Eenkwartvandeengineersvallenindemeerklassiekeprofielen, 16% past het beste in hetprofielgeeken8%inhetprofielnerd.Totslotpastdelaatste8%hetbesteinhetprofielcomfortzoekend.

In de onderzocht bedrijven ziet deverdelingersomsheelandersuit.Deprofielverdelingverschildeperbedrijf,zoalshieronderstaataangegeven.

Nerd

8%

Sociallyoriented20%

All-rounder22%Comfort

seeking8%

Geek16%

Statusdriven26%

9

Profielenperleeftijdscategorie

Deverdelingvanprofielenindevierleeftijdscategorieënlaatduidelijkeverschillenzien.Techniciindetweelagereleeftijdscategorieënzijnaanzienlijkvakerstatusgedrevendantechniciindetweehogereleeftijdscategorieën.Ditkanverklaardwordendoordatdezegroepnogeenhelecarrièrevoorzichheeft en ook de mogelijkheid heeft om hogerop te komen. Medewerkers in de oudere groepenhebbendezestatusvaakalbereikt,ofzullendezenietmeerbereiken.

Tegelijkertijdlijktheteropdatvooralopeenlatereleeftijdtechnicizichalseenall-roundervoelenendit profiel onder jongere technici minder vaak aanwezig is. Ook neemt de mate waarin technicicomfort zoekend zijn op hogere leeftijd toe. Verder valt op dat jongere technici (jonger dan 35)aanzienlijk vaker in de sociaal georiënteerd profiel vallen dan technici in de andereleeftijdscategorieën. Ook is het opmerkelijk dat jonge technici nauwelijks in het profiel van nerdpassenenpasvanafboven35jaarleeftijdtechnicivakeralsnerdgeprofileerdworden.

2.2%

37.0%

6.5% 6.5%

17.4%

30.4%

Earlycareer<35jaarn=46

11.2%

11.2%

25.9%

6.9%

15.5%

29.3%

Developingcareer35-49jaarn=116

13.0%

18.8%

26.1% 11.6%

15.9%

14.5%

Consolidatingcareer50-59jaarn=69

12.5%

25.0%

20.8%

16.7%

8.3%

16.7%

Pre-retirement≥65jaarn=24

• Nerd• Sociallyoriented• All-rounder• Comfortseeking• Geek• Statusdriven

10

Profielenperopleidingsniveau

Deverdelingvandeprofielenperopleidingsniveaulaatduidelijkeverschillenzien.TerwijldeverdelingvandeprofielenbijWOenHBOopgeleidenredelijkvergelijkbaarzijn,zietdeverdelingvanprofielenonderMBOopgeleidenerduidelijkandersuit.DezeMBOopgeleiden(diewelopHBO-niveauwerken),zijn duidelijk vaker sociaal georienteerde of comfort zoekende technici dan hoger opgeleiden.TegelijkertijdvallenMBOopgeleidenmindervaakinhetprofielvangeeks,nerdsofstatusgedreventechnici.Alleenhetall-rounderprofielkomtinalledriedeopleidingsniveausongeveerevenvaakvoor.

16.7%

11.9%

19.0%

4.8%

19.0%

28.6%

WOn=42

11.0%

17.5%

21.4%

7.1%

15.6%

27.3%

HBOn=154

3.6%

30.4%

21.4%

17.9%

10.7%

16.1%

MBOn=56

• Nerd• Sociallyoriented• All-rounder• Comfortseeking• Geek• Statusdriven

11

Huidigewerkentoekomstigecarrière

Ombetertebegrijpenwatdezeprofielennupreciesbetekenenvoorhoemensenzichindeorganisatieopstellenenhoezijtegenhunloopbaanaankijken,hebbenweookeenaantalandereaspectenvanwerkenloopbaanbevraagd.Dezeaspectenstaanhierondertoegelicht.

Concept Definitie VoorbeeldvraagZelfsturendleren Zelfsturendlerenbeschrijftdevaardigheid

vaneenindividuomzelfzijnofhaarleerbehoeftesteanalyseren,leerdoelenoptestellen,toepasselijkeleerstrategieëntekiezenentoetepassenenomdeuitkomstenvanhetlerenteevalueren.

Lerenvindikeenbelangrijkaspectvanmijnwerk

Organizationalcitizenshipbehavior

Organizationalcitizenshipbehaviorbeschrijftdebereidheidvandewerknemeromtakenvooreenbedrijfuittevoerendienietonderdeelzijnvanzijnofhaartaakomschrijvingofcontract.

Ikneemdeelaanbijeenkomstendienietverplichtzijn,maarwelbelangrijkvoorhetbedrijf

Loopbaan-duidelijkheid

Loopbaan-duidelijkheidgeeftdemateaanindiewerknemerswetenhoehuncarrièreeruitzalzienenwelkeontwikkelingzijgraagzoudenwillenmaken

Ikhebeenplanvoormijnloopbaan

Loopbaan-activiteiten Loopbaan-activiteitengevenaaninhoeverredewerknemerzelfactiesonderneemtomuittezoekenwatzijncarrièredoelenzijnenhoedezebereiktkunnenworden.

Ikpraatregelmatigmetanderenovermijnloopbaanmogelijkheden

Intrinsiekemotivatie Intrinsiekemotivatieomschrijftdedrijfveerdieeenindividuvanuitzichzelfheeftomietstedoen,bijvoorbeeldomdatmenhetleukvindtofomdatmeneendoelwilhalen.

Ikdoeopditmomentmijnwerkvanwegedevoldoeningdieikhaaluithetaangaanvaninteressanteuitdagingen

Extrinsiekemotivatie Extrinsiekemotivatieomschrijftdedrijfveerdieeenmensheeftvanwegedecompensatiediemenervoorontvangt.

Ikdoeopditmomentmijnwerkvanwegehetsalarisdathetmebiedt

Blijvenuitbehoefte Metblijvenuitbehoeftewordtbedoelddatwerknemershetinhetbedrijfnaarhunzinhebbenenindetoekomstvoorhetbedrijfwillenblijvenwerkenomdathetwerkendeomstandighedenhenbevallen.

Ikhebhetgevoeldatikechtbijditbedrijfhoor

Blijvenuitnoodzaak Blijvenuitnoodzaakomschrijfthetgevaldatwerknemersinhetbedrijfwillenblijvenwerkenomdatzijgeenandereoptiesopdearbeidsmarktziendiebijhenpassen.

Ikhebhetgevoeldatikteweinigandereoptieshebomnuwegtegaanbijditbedrijf

12

Relatietussenprofielenenhoudingtenopzichtevanlerenenloopbaan

Bovenstaandfiguurtoontdematewaarindezesprofielenverschillenwatbetreftzelfsturendleren,organizationalcitizenshipbehavior(OCB),loopbaan-duidelijkheidenloopbaan-activiteiten.

Opvallendisdatgeeksopallevieronderdelenonderhetgemiddeldescorenendusaangevendatzijdenkennietveelzelfsturendteleren,minderOCBtevertonenengeenduidelijkbeeldtehebbenvanhunloopbaan,maarookweinigactieteondernemenomditbeeldhelderdertekrijgen.Vergelijkbaardaarmeescorenookcomfortzoekendetechniciveronderhetgemiddeldeopzelfsturendleren,OCBenloopbaan-activiteiten.Alleenoploopbaan-duidelijkheidscorencomfortzoekendetechnicibovenhetgemiddelde.Eenverklaringhiervoorisdatzijwaarschijnlijkheelduidelijkvoorogenhebbenwatze in de toekomst willen: namelijk geen verandering. All-rounder technici laten precies hettegenovergesteldezien.Zijscorenverbovenhetgemiddeldeopzelfsturendleren,OCBenloopbaan-activiteiten,maargevenaandathunloopbaanhennogniethelemaalduidelijkis.Ooknerdytechniciscorenoverhetalgemeenhoogopalleonderdelenbehalveoploopbaan-activiteiten.Ditlaatziendatnerdytechnicidenkengoedenveelzelfsturendtelerenenookbuitenhuntakenomextratakenteverrichtenvoorhunorganisatieenopzicheenredelijkduidelijkbeeldtehebbenwaarzijgraagnaartoewilleninhuncarrière,maarnogweinigactieondernemenomdaartekomen.Hetkangoedzijndatzijhierwatextrahandvattenvoorkunnengebruiken.Deresterendeprofielen,sociaalgeoriënteerdeenstatusgedreventechnici,scorenvoornamelijkrondhetgemiddeldeopdevieronderdelen.

Zelfsturendleren Organizationalcitizenshipbehavior

Loopbaan-duidelijkheid Loopbaan-activiteiten

Nerd Sociallyoriented All-rounder Comfortseeking Geek Statusdriven

Gemiddelde

13

Relatietussenprofielenenhoudingtenopzichtevanwerkenorganisatie

Hetfiguurhierbovenlaatzienhoedezesprofielenvantechnicigemotiveerdzijnvoorhunwerkenwaaromzijbijeenorganisatiewillenblijven.

Opvallend zijnvoornamelijkdeprofielenvandecomfort zoekende techniciende statusgedreventechnici.Technicidieinhetprofielcomfortzoekendvallengevenaandatzijduidelijkminderdanhetgemiddeldeintrinsiekgemotiveerdzijn.Datwilzeggendatzijminderdananderetechnicihuntakenuitvoerenomdat zij intrinsiek interessehebben inhunwerk.Daarentegenscoren zijwelhogeropextrinsieke motivatie en geven daardoor aan dat zij meer gemotiveerd worden door externebeloningen.Daarnaastgevencomfortzoekendetechnicivakerdanhuncollega’sinandereprofielenaanbijeenbedrijfteblijvenwerkenomdatzijnietveelandereoptieszien(blijvenuitnoodzaak)enminder vaak omdat zij het echt naar hun zin hebben bij het bedrijf (blijven uit behoefte). Eenvergelijkbaarpatroonwordtdoorgeekyengineer vertoond,alhoewelminderextreem.Ook zij zijnminder dan gemiddeld intrinsiek gemotiveerd, blijvenminder vaak uit behoefte bij een bedrijf envakeromdatzijgeenandereoptieszien.

All-rounder technici daarentegen geven aan voornamelijk intrinsiek gemotiveerd te zijn,maar ookmeerdangemiddeldextrinsiek.Zijhebbendusinteresseaanhunwerkenzijndaardoorgemotiveerd,maarkunnenookgoeddoorexternebeloningen,zoalsbonussentothogereprestatiesgemotiveerdworden.Integenstellingtotdecomfortzoekendetechniciwillenzijgraagbijhunorganisatieblijvenwerkenomdatzijzichinhunorganisatieeninhunwerkophungemakvoelenenhetnaarhunzinhebbenenduidelijkminderomdatzijgeenandereoptiesopdearbeidsmarktzien.

Intrinsicmotivation Extrinsicmotivation Blijvenuitbehoefte Blijvenuitnoodzaak

Nerd Sociallyoriented All-rounder Comfortseeking Geek Statusdriven

Gemiddelde

14

Statusgedreventechniciscorenlagerdangemiddeldopextrinsiekemotivatieenzijndusmindergoedtemotiverenmetbonussen.Ookgevenzijmindervaakdanhuncollega’sinandereprofielenaandatzijbijeenbedrijfwillenblijvenomdatzijhetnaarhunzinhebben,maarookmindervaakomdatzijgeenandereoptiesopdearbeidsmarktzien.

Technicidie inhetnerdprofielvallengevenaan intrinsiekgemotiveerd te zijnenminderdanhuncollega’sdoorexternebeloningengemotiveerdworden.Zijzienweloptiesopdearbeidsmarktombijeenandereorganisatietewerken,maarwillengraagbijhunhuidigeorganisatieblijvenwerkenomdathethundaarbevalt.Afsluitendisteziendatsociaalgeoriënteerdetechniciopallevieronderdelenrondhetgemiddeldescorenenalleenietsvakerdanhuncollega’sbijeenorganisatieblijvenomdatzijweiniganderemogelijkhedenzien.

15

Conclusie

Hetonderzoekheeft eenaantal belangrijke resultatenopgeleverdmetbetrekking tot het carrièrekompas,deprofessioneleidentiteitvandetechnischemedewerkerenwatdiebetekentvoorhoeeenmedewerkertegenzijnofhaarcarrièreaankijkt.

Allereersthebbenwekunnenziendaterzesverschillendeprofielenteonderscheidenzijn.Ineerderonderzoek onder studenten vonden we zeven verschillende profielen. De nerd, geek, sociaalgeoriënteerdeenstatusgedrevenengineerkomtinbeidegroepenterug.Indestudentenpopulatievinden we daarnaast nog de creative, outdoorsy, en uncertainty avoidant engineer. Bij demedewerkers van technische bedrijven vondenwe ook nog de all-rounder en comfort zoekendeengineer.Bijdestudentenwasheelduidelijkteziendatstudentenmethetklassiekenerd-profielzondermeerkiezenvooreentechnischebaanineentechnischefunctie,maardatstudentenmeteenminderprototypischprofielenookvrouwelijkestudentenenstudentenvansnijvlakopleidingenvaker kiezen voor een (technische) functie buiten de technische sector. Voor bedrijven in detechnische sector is het dus belangrijk om goed te kijken hoe ze deze groepen aan zich kunnenbinden.

Binnen de bedrijven hebben we ook gezien dat de profielen duidelijk gekoppeld zijn aan hoemedewerkerstegenhunwerken loopbaanaankijken.Het isnietvoormedewerkers inelkprofielvanzelfsprekend dat zij zichzelf zullen blijven ontwikkelen. Enerzijds kan dat komen dooronduidelijkheidoverdeloopbaanmogelijkhedenofonzekerheidoverwatdeengineerwilinzijnofhaarloopbaan.Anderzijdszijnerookengineersdieweleenduidelijkbeeldhebbenvanwatzewillen,maar zijnietgoedwetenwat zekunnendoenomzich indie richtingverder teontwikkelen.Hetcarrièrekompaskanhelpenalsvertrekpuntomhieroverhetgesprekmetdeengineeraantegaan.Bovendienkanhetgoedhelpenommeerbeleidenondersteuningopmaattemaken:hetenetypeengineerheeftweinigondersteuningnodig,deanderkanwatmeerhulpgebruikenbijhetrichtinggevenaanzijnofhaarcarrière.

In dit onderzoek is het carrière kompas voor het eerst uitgetest bij professionals in technischeorganisaties.Wehebbenopbasisvandeuitkomstennietalleenmeerinzichtgekregeninwatvoorprofielen van technischemedewerkerswe kunnen onderscheiden,maar ook het carrière kompasverderkunnenverbeteren.Opbasisvanditonderzoekhebbenweeennieuweversievanhetcarrièrekompaskunnenmakendie35%korterisdandeversiedieisgebruiktinditonderzoek.Dezeversieisdaarmeeeenvoudiger ingebruikenis inmiddelsuitgetestbijalumnivandeUniversiteitTwenteenSaxion. Wij werken momenteel aan een volgende versie die ook direct feedback geeft aanmedewerkersenopdiemanieringezetkanwordenbinnenhetHR-beleid.

16

Hoenuverder?

Erzijnalveelvragenbeantwoord,maarerzijnnogveelvragenoveromtebeantwoorden.Uitonsonderzoek blijkt dat het profiel van een (aankomende) engineer bepalend is voor zijn of haarcarrièrekeuzeenverdereloopbaanontwikkeling.Maarhoeontstaatdatprofielenleidtdatuiteindelijktot een keuze voor een bepaalde carrière? En wat kunnen we doen om te zorgen dat het voorstudentenmetelkprofielaantrekkelijkisomeencarrièreindetechnischesectorteoverwegen?Enop welke manier kunnen we professionals in de technische sector ondersteunen bij hunloopbaanontwikkeling?Inhetvervolgonderzoekgaanweopdezevragenantwoordvinden.Wedoendatopdriemanieren:

StudentenvolgengedurendedetransitievanstudienaarwerkHetprofiel isbelangrijkvoordecarrièrekeuze,maarhoeontstaatditprofiel? Isdatalgrotendeelsaanwezigwanneerzijdeopleidingbinnenkomenofwordtdiegedurendedeopleidinggevormd?Enwelkeactiviteitenzijnbepalendvoordevormingvandezeprofessioneleidentiteit?Denkbijvoorbeeldaanderolvandestageenanderecontactenmethetwerkveldenstudieloopbaanbegeleiding.Wevolgenstudententijdenshunopleidingtotenmeteenhalfjaarnadestartopdearbeidsmarkt.Weonderzoekenhoehunprofessioneleidentiteitverandertindezeperiode,welkeloopbaanactiviteitenzeondernemenenhoeditdecarrièrekeuzebeïnvloedt.Wegaanspecifiekaandachtbestedenaangroependieeengroterekanshebbenomuittestromen,zoalsvrouwenenstudentenmeteenminderprototypischprofiel.

HetcarrièrekompasalsfeedbacktoolIndetechnischesectorishetbelangrijkdatmedewerkerszichblijvenontwikkelen.Hetisechternietaltijd eenvoudig voor medewerkers om sturing te geven aan hun eigen carrière. Hoe komen zijerachterwat zewillen en als ze datweten, hoe kunnenwe ze dan ondersteunen om dit doel tebereiken?Hetcarrièrekompasgeeftnunogmaarheelbeperktfeedback.Indevolgendeversiewordtdituitgebreidenkunnenindividuelewerknemershetcarrièrekompasgebruikenophetmomentdatzij hier zelf behoefte aan hebben. Ook kunnen HR-managers de tool inzetten bij individuelebegeleiding van medewerkers en door bijvoorbeeld samen te praten over de betekenis van deuitkomsten.Tevenskaneenscanvaneenteamofdeelvaneenorganisatiewordengemaaktominbeeld te brengen welk talent er momenteel in huis is en hiermee strategische keuzes in hetpersoneelsbeleidtemaken.

Interventiesom“hetgat”tedichtenDe belangrijkste vraag die overblijft is hoe we ervoor kunnen zorgen dat de technische sectoraantrekkelijkwordtvooreenmeerdiversegroepengineers.Watkunnenwedoenomookdesociaal-georiënteerde, de vrouwelijke engineers en de engineers met een bredere achtergrond voor detechniektebehouden?Deeerstestapisdatstudenteneendoordachtekeuzemakeninplaatsvanopbasisvanvooroordelenofmeteenjazeggentegenheteerstewatophunpadkomt.Ditbegintmetinzichtinzichzelf,waarhetcarrièrekompasaanbijdraagt.Detweedestapisdatstudentenmeteenminder prototypisch profiel zich beter kunnen herkennen in de technische bedrijven en dat detechnischesectoreenlogischekeuzewordt.Datvraagtomgerichteinterventiesdieadaptiefzijnvoorstudenten met een bepaald profiel. Deze zullen we samen met de bedrijven aangesloten bijTechniekpactontwikkelenentesten.

17

Appendix:Uitkomstenbehoefte-analysetechnischebedrijvenregioTwente

DoelDoel vandebehoefte-analysewasomerachter te komenwatdebelangrijksteuitdagingen zijn vantechnischebedrijvenomvoldoendegoedgekwalificeerdhogeropgeleidpersoneeltekrijgenenhoehetprojectMindthegap!eenbijdragezoukunnenleveren.

MethodeIn de periode September 2015-Maart 2016 zijn interviews gehoudenmet de HR-managers van devolgendetechnischebedrijven:

1. StorkThermeq2. AkzoHengelo3. VDL4. SiemensHengelo5. Pananalytical6. Trumpf7. Demcon8. Sensata9. Benchmark10. Norma11. Urenco12. AkzoDeventer

De interviews duurden een uur en zijn niet opgenomen,maar de antwoorden zijn genotuleerd ensamengevat.Devolgendevragenzijngesteld:

Instroom

• Watwordteropditmomentgedaanbinnenhetbedrijfomtechnischtalentaantetrekken(waarzithettekort)

• Welktypetechnicitrektditbedrijfaan?(isdatgewenst?) • Opwelkemanierwordennieuwkomersingewerktenondersteundinprofessionalisering

Loopbaanontwikkelingenleren

• Watzijnopditmomentdebelangrijksteuitdagingenqualerenenontwikkelenvantechnischpersoneelvoorditbedrijf(waarkunnenwijondersteunenmetonsproject)

Daarnaastzijnmogelijkhedentotsamenwerkingverkent.

Samenvattinguitkomsten

Watwordteropditmomentgedaanbinnenhetbedrijfomtechnischtalentaantetrekken(instroom)Debehoefteaannieuwpersoneelisheelwisselend.Hetenebedrijfheeftneteenontslagrondegehad,hetandereheeftveelmoeiteomnieuwemensentevinden.Bedrijvendiemakkelijkmensenvindengeven aan dat dit komt door een positief imago. Studenten kennen het bedrijf, of kennen heteindproductgoed.Bedrijvendielastignieuwpersoneelvindengevenookaandatdittemakenheeftmetdeonbekendheidvanhetbedrijf.EenaantalbedrijvenmeteenhoofdkantoorinAmerikahebbenvaaklastvandestrikteproceduresvanuithethoofdkantoor.

18

Alspersoneelnietgevondenwordt,danblijftdevacatureopenstaan.Bedrijvenkiezenernietvooromhun eisen dan aan te passen. Er zijn ook bedrijven die veelmensen uit het buitenland halen. OmmensentevindenwordtdeeigenwebsiteenLinkedIngebruikt.Sommigebedrijvengebruikenwerving& selectiebureaus, maar zijn daar niet altijd tevreden over. Verder halen ze mensen binnen alsafstudeerderdievervolgensblijven.Bedrijvengevensomspraatjesbijstudieverenigingen,maardaarmoetookvoorbetaaldworden.

Debedrijvengevenaandatpasafgestudeerdenvaaknogwelgoedtevindenzijn.Erismassaaltekortaanprojectleiders,mensenmetdecombinatietechnisch&commercieelenseniorprocestechnologen.Alsoorzaakwordtgenoemddatengineerszeerloyaalenhonkvastzijnendusnietbijeenbedrijfweggaan.Erzoumeerdoorstromingmoetenzijn.Verschillendebedrijvennoemendegebrekkigeuitstroomals een probleem. Sommige mensen zitten zeer lang in het bedrijf en groeien niet mee met debedrijfscultuur. Verder wordt ook de problematiek van diversiteit genoemd, het is erg lastig omvrouwentevinden.

Welktypetechnicitrektditbedrijfaan?(isdatgewenst?) Debedrijvenzoekenmensenmetpassievoordetechniek,hoogintelligentieniveaumetdaarbijookdecompetentieominnovatieftezijnencontinuteblijvenontwikkelen.Ooksoftskillswordengenoemd:management, communicatie en samenwerken is erg belangrijk. Tegelijkertijd wordt de huidigemedewerkervaakbeschrevenalseen“nerd”,“hetSheldon-type”,ofde“engineermethetgebloktebloesje”. Ook de Twentse achtergrond wordt genoemd: geen brutale Amsterdammers, maar watconservatiefendekatuitdeboomkijkend.

Opwelkemanierwordennieuwkomersingewerktenondersteundinprofessionalisering?Op een enkel bedrijf na heeft bijna elk bedrijf een introprogramma of inwerktraject voor nieuwemedewerkers.Ditkanvariërenvaneenweektotwelenkelemaanden.Velbedrijvenwerkenookmeteen mentor of een buddy voor nieuwe medewerkers. Verschillende bedrijven bieden nieuwemedewerkersmeteentrainingenaan,metnamegerichtopdesoftskills.Bedrijvendieditniethebbenkennenvaakalleeneeneerstekennismakingsgesprekenhetinwerkengebeurttijdenshetwerkopdeafdeling.

Watzijnopditmomentdebelangrijksteuitdagingenqualerenenontwikkelenvantechnischpersoneelvoorditbedrijf(waarkunnenwijondersteunenmetonsproject)?Bedrijvendieeengrotegroepouderewerknemershebbennoemtunaniemhetgeneratieverschilendeproblemenomdezegroepzichtelatenblijvenontwikkelen.Deouderegeneratiewisseltooknietmeervanbaan,de jongerenogwelafen toe.Erwordtnuveelmeerverantwoordelijkheidgevraagdvanmedewerkers en dat is soms een uitdaging. De andere uitdaging is de snelle veranderingen in detechnologie,kennisveroudertheelsnel.