Tanden:Tanden: resultaat van epithelioresultaat van epithelio-- mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

gemengdgemengd epithelioepithelio-- mesenchymaal productmesenchymaal product

epitheel epitheel ameloblastenameloblasten ⇓⇓

glazuurglazuur

ectomesenchym ectomesenchym odontoblastenodontoblasten ⇓⇓

dentinedentine

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

migratie van NC cellenmigratie van NC cellen epitheel en mesenchym epitheel en mesenchym verwerven specificiteitverwerven specificiteit determinatie van determinatie van distributie en plaats van distributie en plaats van tanden tanden

1° initiatie1° initiatie1° initiatie

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

vorming van vorming van emailorgaanemailorgaan vorming van vorming van tandpapiltandpapil ‘bud’ ‘bud’ ‘‘capcap’’ ‘‘bellbell’’

2° morfogenese2° morfogenese2° morfogenese

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

differentiatie van differentiatie van odontoblastenodontoblasten

dentinedentine

differentiatie van differentiatie van ameloblastenameloblasten

glazuurglazuur

3° cytodifferentiatie3° cytodifferentiatie3° cytodifferentiatie

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

3° cytodifferentiatie3° cytodifferentiatie3° cytodifferentiatie

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

3° cytodifferentiatie3° cytodifferentiatie3° cytodifferentiatie

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

gevolg van veelvuldige, reciprokegevolg van veelvuldige, reciproke epithelioepithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

epigenetische cascadeepigenetische cascade

Epigenetische cascadeEpigenetische cascade

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

rol van epitheel en mesenchymrol van epitheel en mesenchym weefselrecombinatiesweefselrecombinaties

rol van genenrol van genen mRNA:mRNA: in situ hybridisatiein situ hybridisatie eiwitteneiwitten: immunologische kleuringen: immunologische kleuringen

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

rol van epitheel en mesenchymrol van epitheel en mesenchym weefselrecombinatiesweefselrecombinaties

rol van genenrol van genen mRNA:mRNA: in situ hybridisatiein situ hybridisatie eiwitteneiwitten: immunologische kleuringen: immunologische kleuringen

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

epitheelepitheel / / / / / / / / / / / / / / basale membraan

mesenchym mesenchym

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

(1)(1)

zowel epitheel alszowel epitheel als mesenchym zijnmesenchym zijn vereist voor devereist voor de tandontwikkelingtandontwikkeling

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

(2)(2)

het mesenchymhet mesenchym bepaalt de tandvormbepaalt de tandvorm

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

(3)(3)

1. 1. het mesenchym heefthet mesenchym heeft een inductieve roleen inductieve rol

2. 2. het emailorgaanhet emailorgaan-- epitheel is plastischepitheel is plastisch

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

(4)(4)

vogels bezitten geenvogels bezitten geen tanden door wijzigingen intanden door wijzigingen in de interactiesde interacties tussentussen epitheel en mesenchymepitheel en mesenchym

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

Hen’s toothHen’s tooth

((Kollar & Fisher, Kollar & Fisher, 1980)1980)

EpithelioEpithelio--mesenchymale interactiesmesenchymale interacties

(5)(5) het epitheel bepaalt niet alleen de distributie het epitheel bepaalt niet alleen de distributie van de tanden maar ook hun vormvan de tanden maar ook hun vorm

Ontwikkeling van een tandOntwikkeling van een tand

rol van epitheel en mesenchymrol van epitheel en mesenchym weefselrecombinatiesweefselrecombinaties

rol van genenrol van genen mRNA:mRNA: in situ hybridisatiein situ hybridisatie eiwitteneiwitten: immunologische kleuringen: immunologische kleuringen

A

B

C

Rol van genenRol van genen

In situIn situ hybridisatiehybridisatie embryonale muizen, 11.5 dagenembryonale muizen, 11.5 dagen

A: A: MsxMsx--11

B:B: MsxMsx--22

C:C: DlxDlx--22

[Sharpe, 1995][Sharpe, 1995]

Rol van genenRol van genen

Rol van genenRol van genen

Odontogene homeoboxOdontogene homeobox--codecode

Odontogene homeoboxOdontogene homeobox--codecode

Ectopische tandenEctopische tanden

Tanden: resultaat van epithelio-mesenchymale interacties Ontwikkeling van een tand Ontwikkeling van een tand Ontwikkeling van een tand Ontwikkeling van een tand Ontwikkeling van een tand Ontwikkeling van een tand Epigenetische cascade Ontwikkeling van een tand Ontwikkeling van een tand Epithelio-mesenchymale interacties Epithelio-mesenchymale interacties Epithelio-mesenchymale interacties Epithelio-mesenchymale interacties Epithelio-mesenchymale interacties Epithelio-mesenchymale interacties Epithelio-mesenchymale interacties Ontwikkeling van een tand Rol van genen Rol van genen Rol van genen Odontogene homeobox-code Odontogene homeobox-code Ectopische tanden