Neuzen inMaasMechelen

‘NeuzeN iN ...’ is eeN uitgave vaN curieus vzw • www.curieus.be • iNformatie@curieus.be

curieus is een progressieve vereniging die door een andere bril naar cultuur en de samenleving kijkt. We organiseren frisse, originele en gedurfde activiteiten die je goesting geven in cultuur.

maasmecHeLeN viLLage

camPus HeLiX (H. Hart coLLege)

Neuzen in

Iedere stad of gemeente heeft haar curiositeiten. En daar neuzen wij graag in. In die bijzondere plekjes, aparte verhalen en originele

tips. Dan zie je het allemaal door een andere bril. Kijk eens naar maasmechelen zoals je het nog nooit gezien hebt. Luister naar

maasmechelaars die je amper kent. ontdek maasmechelen alsof je er voor de eerste keer komt. of je er nu woont of gewoon op bezoek bent. welkom. Het is ons maasmechelen. onze eigenzinnige keuze. steek

je neus eens in maasmechelen, haal diep adem en proef ervan op een compleet andere manier. misschien ruikt het naar meer…

MaasMechelen

5

Mijntribuut “kolen naar as” van ludoo Boonen

op het mooie dorpsplein van Leut staat tussen drie bomen het beeldhouwwerk “Kolen naar as” van kunstenaar Ludoo boonen.

Dit ranke beeldje uit ruw en oud metaal stelt een figuur met twee kolenkits voor. Het werk is typisch voor de kunstenaar. Ludoo boonen bouwt zijn sculpturen en personages op aan de hand van gere-cupereerd materiaal, vaak stukken oud metaal.

Deze worden menselijke figuren, paar-denkoppen, standbeelden. Zijn werk is eerder anekdotisch. Toch is de vorm

uitgepuurd, haast zuiver en tegelijkertijd brutaal. Het gebruik van zwaar verroest metaal ondersteunt de referentie aan het verval en de dood, kenmerkend voor het werk van de kunstenaar.

Het beeldje werd door de gemeente aangekocht uit het thematische project ‘mijn-tekens’ (1995) van het cultuurcen-trum maasmechelen. Het beeld werd om een symbolische reden geplaatst in Leut. Leut is erg getroffen door de mijnverzak-king. ook nu wordt nog permanent grond-water weggepompt om te vermijden dat Leut onder water loopt.

6

maasmechelen is een diverse gemeente. Dit uit zich heel sterk in de eetcultuur. op iedere hoek vind je een kebabzaak, een pizzatent, een frituur of broodjesbar. Itali-aanse, Turkse, Griekse, Spaanse, Chinese en belgische eethuizen vind je verspreid over de gemeente. Parlementslid mery-ame Kitir is marokkaanse van origine en kan goed overweg met de tajine. Hierbij haar lievelingsrecept, gemaakt in restau-rant Lilla aan de oude baan.

Ingrediënten: 1 kg rundsvlees schouder of billen, 2 grote uien, 2 vleestomaten, 2 teentjes look, een halve bussel koriander, een halve bussel peterselie, 125 gr. zwarte pruimen, peper, zout, gemberpoeder, 5 saffraandraad-jes, kurkuma, 3 eetlepels olijfolie, komijn

de tajine van Meryame

Pel 2 uien, hak uien, een half busseltje koriander en peterselie en 2 teentjes look fijn en meng het in een schaal met 1 koffie-lepel zout, peper, kurkuma, gemberpoeder en komijn. Voeg 3 eetlepels olijfolie en een glas water toe. meng 1 kg rundsvlees (schouder of billen) in de marinade. Doe het gemarineerde vlees in de tajine, giet de saus erover en laat 10 minuten sud-deren op een laag vuurtje. Voeg daarna 2 grote geschilde en ontpitte in stukjes gesneden vleestomaten toe, een beetje water en 5 saffraandraadjes. Laat dit nog eens 15 minuten sudderen. voeg 125 gr. zwarte pruimen toe nadat ze 5 minuten geweekt zijn in water. Laat het geheel nog eens 5 minuten sudderen. Serveer met sesamzaadjes en marokkaans brood.

9

‘Hier viel met documenten zwaar,de eerste Duitse adelaar.

Jong en oud, heuge ‘t u goed:vier maanden later kwam de vloed’.

(Heemkundige Kring vochte)

‘Al te doorzichtig’, dacht onze legerlei-ding. ‘Die moffen willen ons wat opjagen en beetnemen!’.

Helaas de waarheid was anders. De Duitsers voerden de plannen vier maand later uit en belgië werd meer dan vier jaar bezet.

Duitse invasie

op 10 januari 1940 ging een Duitse messerschmidt aan het sputteren boven de maas in vucht. Het vliegtuigje moest een noodlanding maken in het veld naast de maas. De inzittenden waren Duitse militairen in het bezit van de geheime in-vasieplannen tegen belgië en Nederland. Een deel van de plannen werd door een officier verbrand, een deel werd gered door de toegesnelde gendarmes.

11

architect Frank Jaspers, bezieler van “Eisden Dorp boven Water”, over de mijn-verzakkingen en de daaraan verbonden waterproblematiek:

“Verzakkingen komen overal voor in het Limburgse mijngebied, in eisden Dorp zijn ze zeer extreem, acht tot tien meter en bovendien goed zichtbaar. Het water in de Zuid-Willemsvaart bleef op peil, het dorp en landschap er omheen zakten letterlijk weg. zo staat er in de Langstraat een huis twee verdiepingen lager dan de dijk, terwijl de voordeur oorspronkelijk op de hoogte van de dijk lag. in Het

Greven is de waterhuishouding totaal verstoord. Indien er niet permanent wordt gepompt, loopt het hele gebied onder water.”

frank Jaspers is blij dat er terug geïn-vesteerd wordt in Eisden. Niet alleen in de toeristische projecten als het Kruinen-pad en de Hangende tuinen maar ook in het statige gemeentehuis en het grootste plein van maasmechelen, het vrijthof.

eisden-Dorp boven water

11

Het statige gemeeNteHuis vaN eisDeN worDt gerestaureerD tot HoofDzeteL vaN De woNiNgbouw maasLaNDs Huis.

Vanaf de dijk van de Zuid-Willemsvaart, op deze plaats ca. 11,50m hoog, vertrekt er een stalen wandelpad door-heen de kruinen van de bomen. Door gebruik te maken van het niveau-verschil tussen de dijk en het verzakte land-schap is er geen trap of lift nodig. Het pad blijft op het peil van de dijk, terwijl de bezoekers het landschap onder zich zien ‘wegzakken’.

Bjiësteboel uit Boorse

maste

Deur

Sjroet

Èèng

Dèèm

Kawf

Dèkke

Inkbiegel

Remmele

Kuke Gaws

Hin

Doef

Knien

Hondskloeat

biër

Sjoapekeutel

Tujjere

Kuusj

Passevang

16

postzegel

aub

Boorsemse vergeliekingen

Zoea bot es kiësZoea zeker es getZoea gek es e raadZoea slum es ‘ne minsjZoea zaat es ’n sjöpZoea meug as ‘n maajZoea gezond es ‘ne vösjZoea bli-j es ‘n gekZoea kepsj es ‘n loesZoea meug as kaw pap

Zo bot als kaasZo zeker als iets Zo gek als een wiel Zo slim als een mensZo zat als een schupZo moe als een made Zo gezond als een visZo blij als een gekGeldloos als een luisZo moe als koude pap

19

Gezellig ouderwets de Maas over

de veerpont “Hoal euver” II was lange tijd de enige grensovergang tussen maaseik en maastricht. ze is open dagelijks van half juni tot half september van 7u tot 23 uur en van half september tot half juni van 7u tot 21.30 uur.

de veerpont uikhoven is open tijdens de maanden april en oktober tijdens het week-end van 10 tot 18 u, in mei en september dagelijks van 10 tot 19 u en in juni, juli en augustus dagelijks van 10 tot 21 u.

de grillen van de Maas

bij de e314 staat een voertuig uit de Tweede Wereldoorlog op een sokkel. Aan dat monument hangt een heel verhaal vast.

Het britse amfibievoertuig ging ten onder in de maas nabij Kotem tijdens een oefening in 1945. alleen John shearer wist het ongeluk te overleven. Waarom de tank onderging is onzeker. Wel weten we dat de geallieerden het voertuig had-den ontworpen om de Rijn over te steken. Het lijkt erop dat de ontwerpers geen rekening hielden met de grillen van een rivier als de maas. tijdens de beruchte oefening is ze dan ook meegesleurd door de sterke stroming.

Pas in 1977 is het amfibievoertuig teruggevonden. De vinders waren leden van de duikersclub ‘Jaws’. maar, het lag eigenlijk aan de Nederlandse kant van de maas. geen nood: het werd met spoed naar de belgische kant getrokken. eens uit het water is de tank gerestaureerd en kreeg hij een ereplaats aan de e314. om het niet te vergeten, die waanzin die oorlog heet.

23

foto: romaiN eYsKeNs (HbvL) foto: JeffreY gaeNs (HbvL)

Die zijn van hier: de MaasMecHelse Bv’s

ruben Bemelmans (24 j.) is tennisprof, 136ste op de wereldrangschikking op 30-1-2012.

luca Brecel (18 j.) is de meest belofte-volle snookerspeler en speelt tegen de wereldelite.

andere bekende maasmechelaars zijn:

nico claesen, davy de Fauw en Manu karagiannis (profvoetballers)

Heidi rakels (judo)

Patrick stevens (atletiek),

katerina avgoustakis, anke Buckinx, andré “Felice” steemans, John Terra, sabien Tiels, ann nelissen, raf(faelle) vetrugno (media en podiumkunst)

Guido Wevers (theatermaker en regisseur)

Mustafa kör (auteur)

25

Wist je dat?

maasmechelen op 1-2-2012 37401 inwoners telde waarvan 18.563 mannen en 18.838 vrouwen maasmechelen ongeveer 19 % bui-tenlandse inwoners telt uit liefst 98 verschillende landen De Nederlanders, de Italianen en de Turken de grootste groepen zijn in maasmechelen ongeveer 50 % van de bevolking een buitenlandse roots heeft maasmechelen een oppervlakte heeft van 7.628 ha maasmechelen 405 km wegen (waar-van 386 gemeentewegen en 19 km ge-westwegen) en 78 km fietsvoorzieningen maasmechelen ruim 3.600 leerlingen telt in het kleuter- en lager onderwijs en 2500 in het secundair onderwijs

maasmechelen een jumelage overeen-komst heeft met skofja Loka uit slovenië en Jeuifang uit Taiwan maasmechelen o.a. een woonloket, een opvoedingswinkel en een meldpunt discriminatie heeft maasmechelen geschenkbonnen heeft die je kan inruilen bij 200 handelaars Je deze en nog veel meer informatie vindt op de gemeentelijke website www.maasmechelen.be

26

27

de M van Maasmechelen

Het logo benadrukt de waarde van maasmechelen als natuurrijke gemeente. De m van maasmechelen komt naar voor met een verwijzing naar het reliëf en de maasmeander. Negen bomen geven acht deelgemeenten en één kerkdorp weer. De loofbomen symboliseren de gemeen-ten in de alluviale vlakte van de maas (uikhoven, boorsem, Leut, meeswijk en

Kotem) en de dennen de gemeenten die op de boskant-zandgrond liggen (eisden, mechelen aan de maas, opgrimbie en vucht) .

De grondvormen spelen in alle culturen een rol en bevatten over heel de wereld dezelfde boodschap nl. vierkant staat voor een beschermend geheel, driehoek voor dynamiek en rust tegelijk en de cirkel voor introspectie en bezinning. ook de kleuren zijn bewust gekozen. De groene kleur roept de vredige rust op van het vruchtbare landschap en is het symbool van de vruchtbaarheid , hoop en wedergeboorte. blauw geeft ruimtelijke werking en weidse uitgestrektheid weer. Deze kleur is stil en rustgevend.

De muziekbunker

Jeugdcentrum asteroïde heeft een repetitielokaal. Het is ook gekend als de “muziekbunker”. Het lokaal is goed uitgerust: de muzikanten vinden er al het nodige audiomateriaal.

De “muziekbunker” staat open voor ieder-een die muziek wil maken of graag zou experimenteren met een nieuwe sound. Zowel muziekbands als individuele muzikanten zijn welkom. In het lokaal kunnen de muzikanten voluit gaan in hun muziek zonder medebewoners of buren horendol te maken.

De kostprijs van de “muziekbunker” voor een blok van 3 uur bedraagt 13 €.

Als minstens één van de leden van de band in maasmechelen woont, krijg je een korting van 50 %.

Reserveren kan via de gemeentelijke jeugddienst, jeugd@maasmechelen.be of 089 76 97 92

28

sPeeLPLeiNwerKiNg saeNHoeve

hip in Maasmechelen: sPeelPleInWerkInG

31

Speelpleinwerking is hip in maasmechelen. saenhoeve heeft naam en faam gemaakt. Het heeft tal van prij-zen gewonnen. Saenhoeve is dan ook een goed georganiseerde en gestructureerde werking voor honderden kinderen met tientallen begeleiders. tijdens de zomer vindt ook “flapuit!” plaats op het speelterrein naast het Jeugdcentrum Chico in Eisden-Dorp. flapuit! is een initiatief van de jeugd-dienst en richt zich tot kinderen met een lichte beperking. Het is speciaal voor kinderen die wat meer aandacht nodig hebben.

De toegankelijke speelpleinwerking Tilliae gaat door in de speeltuin van Eisden.

Andere initiatieven voor kinderen en jongeren kun je ontdekken in het Drakenblad of op de website van de jeugddienst. En het zijn er nogal wat: doepas, soccertoer, jeugd- en sportkam-pen, kunst-, dans- en muziekacademie, skatehal, sport- en jeugdclubs, ….

van molen tot restaurant “sTorMvoGel” en “al MulIno”

De molen van boorsem heeft een vier-honderd jaar lange geschiedenis, maar de huidige molen dateert van 1858. in 1991 overleed de laatste molenaar. tot dan werd er gemalen in de molen. Nadien kwam De Stormvogel in verval.

Enkele jaren geleden kocht de maasmechelse ondernemersfamilie bemelmans-carlisi de molen op. ze is intussen prachtig gerestaureerd en heeft een nieuwe functie als hotel met 14 kamers, een Italiaans restaurant en een wijnbar.

opmerkelijk is de zeer geslaagde archi-tecturale combinatie van de authentieke molen met een modern, trendy gebouw. Het is een perfect huwelijk tussen au-thentieke elementen in een modern en hedendaags kader, met oog voor design maar nooit inbindend op het comfort voor de gasten. al mulino een hypermo-derne en toeristische accommodatie!

32

34

1.

5.

7.

3.

2.

4.

6.

1. Koopjes; 2. afkorting voor de bedrijfstak van drinken, eten en slapen; 3. verkoop van gedemodeerde kledij; 4. winterkleding; 5. Kleding of sport; 6. restaurant of brasserie; 7. waar kleding gehecht wordt

Kruiswoordraadsel econoMIe In MaasMecHelen

postzegel

aub

miJNwerkersmoNumeNt

De Wolk en de Regen

De boomvlieger

Waar is... ...de sTeek van de keIZer

Jean-Pierre Paredis is de nieuwe keizer van de schutterij sint monulphus en gondulphus i in mechelen-aan-de-maas. om keizer te worden bij een schutterij moet je drie keer Koning zijn d.w.z. de schietwedstrijd gewonnen hebben.

in de middeleeuwen was de schutterij of de schuttersgilde een militie, bestaande uit burgers, opgericht om de stad of het dorp te beschermen tegen een aanval en om de orde te handhaven bij oproer, brand of prominent bezoek. De folklo-ristische schutterijen zijn opgericht nadat de historische schutterijen werden opgeheven. Ze hebben vooral een sociale,

culturele en toeristische functie. Ze houden verschillende keren per jaar een optocht en schieten met een buks.

Het oud Limburgs schuttersfeest (oLs) is het grootste evenement. Hieraan nemen honderden schutterijen uit de beide Lim-burgen deel.

maasmechelen telt nog drie schutterijen: sint-Laurentius in meeswijk en de schut-terijen sint-monulphus en gondulphus i en ii in mechelen-aan-de-maas.

38

spicy maasmechelenCarnavalstoet

Del mundo straattheaterfestivalPalm Parkies elisabethpark

europees Kampioenschap rallycross opgrimbiemarkt eisden-Dorp

rommelmarkt PauwengraafInternationale Koorwedstrijd

maaslandse gordelSmulpapentocht

schilderachtig Leut

evenementen

spicy maasmechelen

Del mundo straattheaterfestival

Wat doet die hier? de MIer

De mier is een ijverig en intelligent dier-tje. Ze staat bekend om haar werkijver en verbazingwekkende fysieke kracht. De mier is niet alleen bijzonder als diertje, maar ook als soort. Een mierenkolonie is een toonbeeld van organisatie.

op het grasplein voor het sociaal bedrij-vencentrum staat een reusachtige mier in staal. De mier staat voor de drive die uitgaat van de verschillende projecten gehuisvest in het centrum. Langdurig werkzoekenden en laag-geschoolden krijgen er een nieuwe kans om aansluiting te vinden met de arbeids-markt. De betrokken kunnen er werker-

varing op doen in diverse sectoren. Er is een strijkwinkel. Daarnaast is er tewerk-stelling in bedrijven die zich specialise-ren in hout en metaal, in recyclage en een kringloopwinkel, in groenonderhoud bij overheden en bedrijven, in eenvoudige montage en verpakking voor bedrijven. Het centrum voorziet ook opleiding. Het sociaal bedrijvencentrum creëert zo meer dan 250 jobs.

En reusachtige stalen mier? Die is de verwezenlijking van de eigen afdeling metaal van het bedrijvencentrum.

42

Markante monumenten Jan, Jan en PeTer koHlBacHer

Jan, Jan en Peter Kolhbacher: de vader en zijn zoons. En alle drie zijn monumenten in het vrijwilligerswerk. De ene is vergroeit met de sociale aspecten van het mijnverleden, de andere met de jeugdwerking van de mijnploeg Patro eisden, de derde met tuinwijk 2020 en de volleybal.

Jan senior is de drijvende kracht ach-ter de Stichting Erfgoed Eisden. Deze organisatie houdt de geschiedenis van de Eisdense Tuinwijk levendig. Ze koestert het verleden van de Tuinwijk. De organisatie verzamelt historische informatie en giet die in publicaties. Het

gaat vooral over de sociale aspecten van het mijnverleden.

De Stichting staat in voor de uitbating het museum van de mijnwerkerswoning. Daar verzorgt ze toeristische rondleidin-gen. ook is er een eigen tijdschrift. De Stichting is aanspreekpartner en mede-organisator van tal van activiteiten over het mijnverleden. Jan senior heeft niet alleen een encyclopedisch kennis over het Eisdense mijnverleden, hij staat ook garant dat het verleden niet vergeten wordt en dat de volgende generaties het leren kennen.

45

Jan junior is als voorzitter de drijvende kracht achter het jeugdvoetbal bij Patro Eisden. Deze voormalige mijnclub telt meer dan 300 jeugdspelers, heeft elke dag van de week trainingen en speelt in de nationale reeksen van het jeugd-voetbal. toch heeft Jan nog dromen. Hij droomt van een samenwerking met alle jeugdvoetbalclubs in maasmechelen om alle voetballertjes op hun niveau te laten sporten. En hij droomt van een splin-ternieuwe jeugdaccommodatie in het gemeentelijk sportpark: “om efficiënt te kunnen werken en met uitstraling naar de regio.”

Peter is één van de trekkers van de werkgroep tuinwijk 2020 die allerlei evenementen organiseert in de Cité. De werkgroep is gestart n.a.v. het 100-jarig bestaan van de tuinwijk in 2011. Daar-naast is hij ook voorzitter van de jeugdaf-deling van volleybalclub volharding.

vader Kohlbacher met zijn 2 zonen zijn het toonbeeld van het uitgebreid vrijwil-ligerswerk in maasmechelen.

46

Nationaal Park Hoge Kempen: toegangspoort salamander

Trek de stoute schoenen aan

47

mechelen-aan-de-maas telt twee waardevolle natuurgebieden met aangeduide wandelingen. Het wandelgebied de mechelse Heide met het erg waardevolle ven onder de berg maken deel uit van het Nationaal Park Hoge Kempen (toegangspoort salamander). De maaswinkel ligt in de uiterwaarden langs de grensmaas.

Doen! oP Z’n ITalIaans oF oP de TerrIl

een dagje uit in italiaanse sferen. Het kan in maasmechelen. De vespa, het onthaal, het landschap, de baas achter het fornuis, het etentje achteraf… Je proeft en voelt

italië… in het maasland. informatie en ver-trek aan grand café casino aan de kerk van eisden-tuinwijk. of liever de mountain-bike. Dat kan. Zelfs op de terril van de mijn.

48

49

netoverschrijdend lopen

Al meer dan 33 jaar werken de leraars Lichamelijke opvoeding in maasmeche-len samen aan sportpromotie. Het project is uniek: het gaat om de sport. Alle schoolnetten slaan de handen in elkaar om de jongeren warm te maken voor sport. En dat brengt leuke evenementen

met zich mee. Eén van de belangrijkste activiteiten is de massacross voor alle lagere schoolkinderen. Deze gaat tradi-tioneel door in mei in het gemeentelijk sportpark. Zeker een aanrader om eens aanwezig te zijn en het jong geweld aan te moedigen!

Bekende optrekjes

De voormalige directeurswoning van de mijn De ingang naar het buitenverblijf van Koning boudewijn en Koningin fabiola

50

Het kasteel vilain Xiiii in Leut De vierkantshoeve monnikhof, eigendom van voetballer en trainer Erik Gerets

colofonNeuzen in Maasmechelen bijeen geneusd door:

curieus maasmechelen Noël Deckersmeryame Kitirelvire martens

Redactie Kris verduyckt

fotografie Anka VandenrulHbvLSanne Swijsen

Vormgeving rob marcelis

Lay out curieus Limburg

meer info www.curieus.be/neuzenin

53

KRIJG Je Het ooK warm Door zo veeL LeuKe iDeeëN? voeL Je Het tiNteLeN om curIeus te worDeN?

aarZel dan nIeT oM ons Te conTacTeren!

guffenslaan 108, 3500 Hasseltinfo.limburg@curieus.be011 30 10 93

54

CURIEUS?curieus is een sociaal-culturele vereniging voor volwassenen die zich bezig houdt met alles wat mensen kan boeien. Je komt ons tegen op meer dan 300

plaatsen in vlaanderen en brussel. Je kan er komen proeven van de activiteiten die een kleine of grote groep vrijwilligers organiseren voor iedereen in hun gemeente of wijk: daguitstappen, info- en debatavonden, tentoonstellingen,

filmvoorstellingen, standupcomedy-avonden, internetklasje, quizzen, fiets- of wandeltochten… Kortom: alles wat mensen ‘curieus’ maakt.

curieus is er voor mensen die op zoek zijn naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. mensen die andere mensen willen ontmoeten in een aangename en

vriendschappelijke sfeer. curieus is er ook voor mensen die graag iets opsteken, die steeds op de hoogte willen blijven en mee willen zijn in deze

steeds veranderende maatschappij.

curieus draagt waarden als respect, gelijkwaardigheid en solidariteit hoog in het vaandel. We kiezen voor een samenleving waarin iedereen gelijke kansen krijgt om zich te ontplooien en de verantwoordelijkheid heeft om deze kansen

te benutten. curieus kiest voor ontmoeting. curieus wil mensen samenbrengen, banden smeden, netwerken bouwen.

www.curieus.be iNformatie@curieus.be

v.u.: Jurgen theunissen, p/a grasmarkt 105/41, 1000 brussel. Niet op de openbare weg gooien ajb.

www.zwartopwit.com

printed by