Casus ‘raar praten’Casus ‘raar praten’Somatisch onderwijs Somatisch onderwijs

07-03-200607-03-2006

CasusCasusDhr. X 73 jaar samen met vrouw bij huisartsDhr. X 73 jaar samen met vrouw bij huisarts

Sinds gisteravond “spreekt hij raar”Sinds gisteravond “spreekt hij raar”

VGVG: hypothyreo: hypothyreoiidie ’00, depressie ’03, rec. die ’00, depressie ’03, rec.

sinusitis, BPPD ’05sinusitis, BPPD ’05

IntoxIntox: 1-2E jenever/ dag, rookt niet meer: 1-2E jenever/ dag, rookt niet meer

MedMed: Levothyroxine 1dd 50: Levothyroxine 1dd 50gg

Amitriptyline tabl.1dd 50mgAmitriptyline tabl.1dd 50mg

Anamnese: Dhr. blijft stil, geeft Anamnese: Dhr. blijft stil, geeft mogelijk pijn op de borst aan mogelijk pijn op de borst aan

Heteroanamnese vrouw: gisteravond Heteroanamnese vrouw: gisteravond verward en bang, vroeg naar moederverward en bang, vroeg naar moeder

hoest wat de laatste tijd: 2-3 weken, hoest wat de laatste tijd: 2-3 weken, wat grieperig geweest, veel geslapenwat grieperig geweest, veel geslapen

Lichamelijk onderzoekLichamelijk onderzoek

T: 37,4 T: 37,4 °c turgor: N slijmvliezen: vochtig, °c turgor: N slijmvliezen: vochtig, niet anemischniet anemisch

RR: 140/96 pols: 80 reg.RR: 140/96 pols: 80 reg.Hart: ausc g.b.Hart: ausc g.b.Longen: ausc g.b. Longen: ausc g.b. Buik: lever en milt n.a., blaas n.p.Buik: lever en milt n.a., blaas n.p. ausc: spaarzame peristaltiekausc: spaarzame peristaltiekNeuro: spraakstoornis? Neuro: spraakstoornis? Extr: g.b. Extr: g.b.

Aanvullend ond.Aanvullend ond.

Nitriettest Nitriettest

Bloedond.: Hb, BSE, CRP, leuko’s, Na, Bloedond.: Hb, BSE, CRP, leuko’s, Na, K, creat, glucose, TSH, vit B1 B12, K, creat, glucose, TSH, vit B1 B12, foliumzuur, albumine..foliumzuur, albumine..

(dipslide/urinesediment)(dipslide/urinesediment)

X-thorax X-thorax

(MRI)(MRI)

(ECG)(ECG)

Ond. uitslagenOnd. uitslagen

CRP en BSE CRP en BSE leuko’s leuko’s HB= HB=

Glucose en TSH: n.a.Glucose en TSH: n.a.

Nitriet:Nitriet: - -

ECG: n.a.ECG: n.a.

X-Thorax: re.zijdige kleine pneumonieX-Thorax: re.zijdige kleine pneumonie

MRI: g.a. geen hypodensiteitenMRI: g.a. geen hypodensiteiten

DDDD

Delier (evt. alcoholonttrekking)Delier (evt. alcoholonttrekking)

DementieDementie

DepressieDepressie

Psychotische stoornisPsychotische stoornis

AngststoornisAngststoornis

Onderscheidende kenmerken:Onderscheidende kenmerken:

DelierDelier

Acuut begin: uren-dagenAcuut begin: uren-dagen

Fluctuerende symptomatologie Fluctuerende symptomatologie

Bewustzijn, aandacht gestoordBewustzijn, aandacht gestoord

OriOriëntatie gestoordëntatie gestoord

Korte geheugen gestoordKorte geheugen gestoord

Hall./wanen: aanwezig, niet complexHall./wanen: aanwezig, niet complex

DementieDementie

Begin: sluipend, jarenBegin: sluipend, jaren Beloop: langzaam progessiefBeloop: langzaam progessief Bewustzijn en aandacht begin Bewustzijn en aandacht begin onongestoord gestoord OriOriëntatie gestoordëntatie gestoord Geheugen gestoordGeheugen gestoord Afasie, apraxie, agnosie (intacte Afasie, apraxie, agnosie (intacte pyramidebanen)pyramidebanen)Geen hall. en wanen in beginGeen hall. en wanen in begin

DepressieDepressie

Begin: geleidelijk in wekenBegin: geleidelijk in weken

Beloop: ergere klachten in de ochtendBeloop: ergere klachten in de ochtend

Bewustzijn en aandacht ongestoord Bewustzijn en aandacht ongestoord

OriOriëntatie ongestoordëntatie ongestoord

Geheugen (ophalen) gestoordGeheugen (ophalen) gestoord

Wanen: zelden, hall.: zeer zeldenWanen: zelden, hall.: zeer zelden

Beleid Beleid DelierDelier: diagnostisch algoritme v.d. CAM: diagnostisch algoritme v.d. CAM acute med. behandelingacute med. behandeling voorlichting en aanpassingenvoorlichting en aanpassingen behandeling somatische aandoening/ behandeling somatische aandoening/

verwijzing naar spec.zhverwijzing naar spec.zh

DementieDementie: diagnostiek observatielijst OLD: diagnostiek observatielijst OLD MMSEMMSE NPONPO

DepressieDepressie: evt. intake GGZ-instelling/ : evt. intake GGZ-instelling/ psycholoog 1e lijnpsycholoog 1e lijn

Psychiatrisch onderzoekPsychiatrisch onderzoek

Indruk: verward en angstigIndruk: verward en angstig

Psy. motoriek: vertraagd Psy. motoriek: vertraagd

Aandacht: moeilijk te trekken, niet te Aandacht: moeilijk te trekken, niet te

behoudenbehouden

Waarneming: hallucinaties niet uit te sluitenWaarneming: hallucinaties niet uit te sluiten

Denken: onlogisch spraak: stuporDenken: onlogisch spraak: stupor

Geheugen: gestoordGeheugen: gestoord

Stemming: wat dysfoorStemming: wat dysfoor

Affect: N modulerendAffect: N modulerend

DelierDelier: : acuut neuropsychiatrische acuut neuropsychiatrische

toestandsbeeld waarbij sprake is van een toestandsbeeld waarbij sprake is van een stoornis in het bewustzijn, het richten van stoornis in het bewustzijn, het richten van

de aandacht en het denkvermogen.de aandacht en het denkvermogen.

Symptomen zijn reversibel.Symptomen zijn reversibel.

Vrijwel altijd somatiek (80-90%)Vrijwel altijd somatiek (80-90%)

Diffuse veranderingen in neurotransmissie Diffuse veranderingen in neurotransmissie

maakt ouderen kwetsbaardermaakt ouderen kwetsbaarder

N.B: kan op alle leeftijden ontstaan! N.B: kan op alle leeftijden ontstaan!

Jongere volwassenen: ernstige Jongere volwassenen: ernstige

(neurologische) onderliggende pathologie(neurologische) onderliggende pathologie

-CVA (subarachnoidale bloeding)-CVA (subarachnoidale bloeding) -Trauma (contusie, subduraal haematoom) -Trauma (contusie, subduraal haematoom)

-Infecties (meningitis, encefalitis) -Infecties (meningitis, encefalitis) -Hersentumoren -Hersentumoren

Ouderen: Alzheimer (dementie), ParkinsonOuderen: Alzheimer (dementie), Parkinson

Factoren leidend tot Factoren leidend tot kwetsbaarheid: kwetsbaarheid:

Ouderdom Dementie Ouderdom Dementie

Psychiatrie AlcoholmisbruikPsychiatrie Alcoholmisbruik

Polyfarmacie VisusbeperkingPolyfarmacie Visusbeperking

Gehoorbeperking SlaapdeprivatieGehoorbeperking Slaapdeprivatie

OndervoedingOndervoeding

Uitlokkende factoren:Uitlokkende factoren:

UWI, PneumonieUWI, Pneumonie

Med. cumulatie/ wijziging met Med. cumulatie/ wijziging met

anticholinerge werkinganticholinerge werking

Fractuur (na heup OK: Fractuur (na heup OK: ±±30%)30%)

UrineretentieUrineretentie

AchtergrondenAchtergronden

Prev: Prev: ±±10% ziekenhuispopulatie10% ziekenhuispopulatie

Verschijningsvormen:Verschijningsvormen: -gemengde vorm -gemengde vorm ±±45%45% --hypoactieve/apathische hypoactieve/apathische ±±30%30% --hyperactieve/onrustige hyperactieve/onrustige ±±20%20% --geen psy.motorische stoornis geen psy.motorische stoornis ±±5%5%

Med. BehandelingMed. Behandeling

Haloperidol oraal 2dd 0,5-1,5mgHaloperidol oraal 2dd 0,5-1,5mg

i.m. 2,5mg bij hevige agitatiei.m. 2,5mg bij hevige agitatie

++

oxazepam 10-100mg/clorazepinezuur 20-250mgoxazepam 10-100mg/clorazepinezuur 20-250mg

(angst, agitatie, slapeloosheid)(angst, agitatie, slapeloosheid)

Onttrekkingsdelier:Onttrekkingsdelier:

Ouderen: lorazepam 1-2mg/2uur oraal/ i.m.Ouderen: lorazepam 1-2mg/2uur oraal/ i.m.

of oxazepam oraalof oxazepam oraal

Volw: chloordiazepoxide 3dd 5mg - 4dd 25mgVolw: chloordiazepoxide 3dd 5mg - 4dd 25mg

Delier bij Parkinson:Delier bij Parkinson: lora/oxazepam lora/oxazepam

risperidon i.p.v. haldolrisperidon i.p.v. haldol

Overige interventiesOverige interventies VoorlichtingVoorlichting

herkenningspunten, continu kamerlichtherkenningspunten, continu kamerlicht

somatiek: vocht, voeding, evt. somatiek: vocht, voeding, evt. catheteriserencatheteriseren

gebruik bril, gehoorapparaatgebruik bril, gehoorapparaat

beperken polyfarmaciebeperken polyfarmacie

(verbeteren slaap)(verbeteren slaap)

eerste dgn: controles eerste dgn: controles

VerwijzingVerwijzing

ernstige ziekteernstige ziekte

onvoldoende mogelijkheden thuisonvoldoende mogelijkheden thuis

behandeling ineffectiefbehandeling ineffectief

Terug naar Dhr. X Terug naar Dhr. X

Behandeling?Behandeling?