Nederlandse fotografie geschiedenis 1

88
Nederlandse Fotografie Enkele Nederlandse fotografen en waarom hun werk zo bijzonder is Marjolein Vinkenoog Lezing 20 juni 2008 - AMC Fotoclub

Transcript of Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Page 1: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Nederlandse Fotografie

Enkele Nederlandse fotografen en waarom hun werk zo bijzonder is

Marjolein VinkenoogLezing 20 juni 2008 - AMC Fotoclub

Page 2: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Fotografie in Nederland

• Halverwege 19e eeuw: opkomst fotografie; Johann Georg Hameter

• Jaren 1880: Ogenbliksfotografie• Interbellum: Picturalisten vs Modernisten• De Ondergedoken Camera (‘40-’45)• 1945: oprichting diverse persbureau’s,

maatschappijgerichte fotografie• Tot nu: diverse specialisaties (portret, sport,

journalistiek, kunst, cultuur, pop, landschap…)• 20e eeuw: digitaal tijdperk breekt aan

Page 3: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Ogenbliksfotografie

• 19e eeuw - jaren 1920: pioniers, ‘zonderlingen’

• Moment vastleggen zoals de werkelijkheid is

• Momenteel een sociaal document

– Jacob Olie– J.L. Scherpenisse– Bernard F. Eilers– G.H. Breitner (arti et amicitiae)

Page 4: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

George Hendrik Breitner

• 1857-1923• Kunstschilder, werk verwant aan dat van “De Tachtigers”

• Israëls• Witsen• Kloos• Van Deyssel

• Pure, kale werkelijkheid weergeven• Amsterdam werd zijn werkplek• Met de camera kon hij nog beter de kale werkelijkheid

vastleggen, hij werd er een meester in (ogenbliksfotografie)• Amsterdams gezegde als het grijs weer is: “T’is verdomme

echt Breitnerweer”

Page 5: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 6: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 7: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 8: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 9: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Anno nu is hier de Fotoacademie gevestigd

Page 10: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Overtoom

Page 11: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 12: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Interbellum: Picturalisten vs Modernisten

• Picturalisten: Breitner en tijdgenoten• Mooie foto’s, straatbeelden, met zweem van

schilderkunstige verstilling

• Modernisten: de Nieuwe Fotografie, geinspireerd door Bauhaus

• Strakke vormen, herhaling, architectuur• Eva Besnyö• Emmy “Leica” Andriesse• Cas Oorthuys• Carel Blazer

Page 13: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Eva Besnyö

Page 14: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Eva Besnyö

• 1910-2003• In de jaren1930 opleiding in Berlijn, veel

portretfotografie, later architectuur• Trouwde met J.Fernhout en kwam met hem naar

Amsterdam• Moest onderduiken in WO 2 en werd actief in het

verzet• Trouwde eind jaren 1940 met W.Brusse• Legde zich later toe op portretfotografie• Werd overtuigd feministe en fotografeerde de

acties van de Dolle Mina’s (jaren 1970)• Overleed in het Rosa Spierhuis

Page 15: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 16: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 17: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 18: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 19: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 20: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

De Ondergedoken Camera

• Oorlogsdocumentatie: – Emmy “Leica” Andriesse – Eva Bresnyö– Cas Oorthuys

• Emmy Andriesse was ook verzetsheldin

• Ze documenteerde in Amsterdam de algehele toestand tijdens WO 2

Page 21: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

De oprichting van 2 belangrijke persbureau’s

• Vanaf 1945: – Algemeen Hollands Fotopersbureau (AHF) opgericht

door Ben van Meerendonk– Nederlandse Vereniging van Fotografen (NVF) opgericht

door Sem Presser en Vincent Mentzel– O.m. ook Paul Huf, Cas Oorthuys, Maria Austria, Ad

Windig, Emmy Andriesse, Eva Besnyö

• In de jaren 1950 was fotografie meer gericht op de maatschappij

• “De mens die in avant-garde een ‘fotografies ding’ was, keert terug in zijn menselijke waardigheid en onwaardigheid.”

Page 22: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Specialisaties binnen fotografie

• portret• sport• Journalistiek• documentair• kunst• cultuur• pop• landschap• Reclame

Page 23: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Portretfotografie vanaf de jaren 1950

• Gebonden Kunstenfederatie Fotografen (GKF)• Maatschappelijke portretten/documentaires:

• Eva Besnyö• Ed van der Elsken

• Glamoureuze portretten• Paul Huf• Eva Besnyö• Philip Mechanicus• Michel Szulc-Krzyzanowski (“Henny”)• Anton Corbijn• Erwin Olaf

Page 24: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Ed van der Elsken

• 1925-1990

• Jaren 1950 in Parijs; fotografeerde jonge Bohemiens in hun omgeving

• Daarna vele wereldreizen gemaakt en vastgelegd

• Vanaf 1971 was zijn thuisbasis Edam

• Legde ook Amsterdam vast in de jaren 1970

• Maatschappelijk portrettist

Page 25: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 26: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 27: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 28: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 29: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 30: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 31: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 32: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 33: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 34: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Paul Huf

• 1924-2002

• Jarenlang “boegbeeld” van Nederlandse fotografie: studiofotografie, reclamefotografie en glamour portretfotografie

• Fotografeerde in de jaren 1950 Koningin Juliana en Prins Bernhard

• Grolsch en KLM grote klanten

• Hij was een van de oprichters van FOAM, het FOtografie museum AMsterdam

Page 35: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 36: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 37: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 38: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 39: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 40: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 41: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 42: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 43: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 44: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Anton Corbijn

• 1955• Begon bij muziektijdschrift Oor• Was de ‘hoffotograaf’ van Herman Brood• Wilde eigenlijk zelf rocker worden, heeft een tijd in Londen

gewoond en gewerkt• Werd bekend door foto’s van musici en andere artiesten• Naast fotograaf is hij ook grafisch ontwerper, filmmaker,

art director en regisseur van videoclips, decorontwerper• Werd een tijdlang beschouwd als het 5e lid van de band

U2, omdat hij ze overal volgde en vastlegde• Momenteel is hij weer ergens in Nederland en maakt

zelfportretten (o.m.) waarin hijzichzelf omtovert tot een legendarische popster

Page 45: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 46: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 47: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 48: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 49: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 50: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 51: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 52: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 53: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 54: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 55: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 56: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 57: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 58: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 59: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 60: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 61: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 62: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Fotografie van tegenwoordig

• Het digitale tijdperk is aangebroken• Fotografie gaat sneller, is toegankelijk voor

iedereen• Nog steeds maatschappelijke portretfotografie, in

grote series en over langere periodes• Deze portretten hebben een meer confronterend

karakter• Rieneke Dijkstra

• Maar ook worden middelen als digitaal bewerken niet geschuwd voor het maken van reclame en portretten

• Inez van Lamsweerde en Vinoodh Matadin

Page 63: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Rieneke Dijkstra• 1959 • woont en werkt al jaren in Amsterdam• Rietveld Academie gedaan, ze geeft er nu les

(o.m.)• Na afstuderen veel (portret)fotografie voor glossy

magazines, maar dat werd haar te commercieel en te oppervlakkig, te geposeerd

• Kreeg fascinatie voor betekenis van de pose• Brak heup; werd zich bewust van eigen en

anderen hun kwetsbaarheid

Page 64: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

• Geen sentimentele ontmoetingen. • Ze doet niets, ze laat alles aan het toeval

over. • Ze registreert vooral. Confronteert. Alsof je

in mensen hun ziel kijkt.

• Beroemde series: • Asielzoeker Almerisa• Vreemdelingenlegioen soldaat Olivier• Israelische soldaten voor en na in diensttreding• Ierse discogangers (ook videoregistratie)• Parkfoto’s vroeger en nu (opnieuw)• Portretten aan het strand

Page 65: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Strandportretten

Page 66: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 67: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Strandportretten

Page 68: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Strandportretten

Page 69: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Pasbevallen moeders

Page 70: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Stierenvechters

Page 71: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Buzzclub, Liverpool (videostill)

Page 72: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Buzzclub, Liverpool (foto)

Page 73: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Parkfoto’s (Berlijn, Amsterdam, Barcelona)

Page 74: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Parkfoto’s (Berlijn, Amsterdam, Barcelona)

Page 75: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Parkfoto’s (Berlijn, Amsterdam, Barcelona)

Page 76: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Parkfoto’s (Berlijn, Amsterdam, Barcelona)

Page 77: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 78: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Olivier (vreemdelingenlegioen)

Page 79: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Olivier (vreemdelingenlegioen)

Page 80: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Almerisa

Page 81: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Serie Almerisa (11 jaar later)

Page 82: Nederlandse fotografie geschiedenis 1

Inez van Lamsweerde

• 1963• Mode academie en fotografie aan de Rietveld Academie

gedaan• Samen met haar man Vinoodh Matadin een veelgevraagd

team• Veel reclamefotografie• Eigen werk is erg vervreemdend, door digitaal bewerken

zelfs surrealistisch• Ze maakt inmiddels niet meer wat de bladen willen, de

bladen willen nu wat zij maakt!

• Ze heeft de scheiding tussen kunst en mode nooit gezien• Haar foto’s gaan over eigentijdse, verontrustende,

modieuze thema’s en krijgen door haar manipulaties iets ironisch.

Page 83: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 84: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 85: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 86: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 87: Nederlandse fotografie geschiedenis 1
Page 88: Nederlandse fotografie geschiedenis 1